NÂNG CAO PHỐI HỢP NGHIÊN CỨU PHỤC VỤ NÂNG CAO PHỐI HỢP NGHIÊN CỨU PHỤC VỤ HỘI NHẬP, HỢP VỚI TIỀM NĂNG CON NGƯỜI HỘI NHẬP, HỢP VỚI TIỀM NĂNG CON NGƯỜI VÀ THIẾT BỊ NGHIÊN CỨU HIỆN CÓ CỦA HUAFVÀ THIẾT BỊ NGHIÊN CỨU HIỆN CÓ CỦA HUAF

PGS.TS Đàm Văn TiệnPGS.TS Đàm Văn Tiện

Cùng chia sẻ để hiểu nhau và hợp Cùng chia sẻ để hiểu nhau và hợp táctác

• Vai trò cá nhân/ý tưởng cá nhân trong nghiên cứu đặc biệt quan trọng khi xây dựng đề án NC

• Các ý tưởng hay được chia sẻ và trân trọng

• Cần có nghiên cứu dài hơi và đặc biệt là sự phối hợp, nếu không ý tưởng chỉ là ý tưởng

Ý tưởng liên kết trong nghiên cứu Ý tưởng liên kết trong nghiên cứu để đấu thầu các dự án lớnđể đấu thầu các dự án lớn

• Thu nhập đầu người trên ngưỡng 1000 USD thì các hỗ trợ nghiên cứu của các tổ chức quốc tế sẽ thu nhỏ lại

• Nguồn kinh phí nhà nước và các công ty (trong tương lai gần) là chỗ dựa tài chính cho hoạt động của viện và trường

• Chính sách đấu thầu đòi hỏi phải hợp tác, hợp tác sẽ làm được những vấn đề lớn

Ý tưởng liên kết trong nghiên cứuÝ tưởng liên kết trong nghiên cứu

• Muốn có các sản phẩm nghiên cứu khoa học thực thụ làm thay đổi sản xuất thì phải xây dựng lộ trình nghiên cứu có khi 10 năm hoặc 20 năm hoặc dài hơi hơn nữa.

• Không thể có 1 nghiên cứu vài năm, mà đòi có sản phẩm công nghệ ứng dụng hiệu quả trong sản suất hoặc có thì là những ứng dụng trong phạm vi hẹp

Mục tiêu hội thảoMục tiêu hội thảo

• Tiếp tục trao đổi đối thoại để phát huy tiềm năng con người và thiết bị hiện có giữa hai cơ quan (hội thảo lần 1 vào tháng 10/2007 giữa viện và trường) cho thấy: chia sẻ ý tưởng, chia sẻ phương pháp nghiên cứu và thống nhất hệ thống nghiên cứu, dựa vào tiềm năng con người và thiết bị đã mang lại hiệu quả trong đấu thầu.

• Trao đổi mở để cùng nhau trao đổi thông tin để (a) xây dựng concept (b) thống nhất hệ thống nghiên cứu (c) Xây dựng lộ trình nghiên cứu (nếu có thể) (d) Chọn lọc những ý tưởng thiết thực cho đấu thầu nghiên cứu (nếu có thể)

Phương pháp hội thảoPhương pháp hội thảo

• Giới thiệu tiềm năng nghiên cứu về (a) con người (b) thiết bị nghiên cứu (c) động lực nghiên cứu

• Báo cáo viên trình bày tự do những ý định nghiên cứu của mình coi như là đưa ra các nội dung concept hoặc ý tưởng idea hoặc những quan điểm point of view của cá nhân hoặc các trường phái khác nhau để cung cấp sắc thái clue về vấn đề mình quan tâm cho hội thảo

• Đúng sai trong các quan điểm không quan trọng, mà quan trọng nhất là chia sẻ thông tin

Phương pháp hội thảo (tiếp)Phương pháp hội thảo (tiếp)

• Active để mạnh dạn chia sẻ mà không áp đặt dominate

• Cung cấp thông tin theo mạch (a) Bò thịt beef production (b) Thú y

• Nhấn mạnh đến ứng dụng sinh học phân tử molecular biology và công nghệ sinh học biotechnology trong nghiên cứu để vận hành các thiết bị máy móc phòng thí nghiệm và để nâng cao hàm lượng khoa học trong nghiên cứu

• Nếu có định hướng và lộ trình nghiên cứu dài hơi thì việc sắm mới và bổ sung thiết bị phòng thí nghiệm sẽ thiết thực hơn

Những báo cáo viên đã đăng ký Những báo cáo viên đã đăng ký trình bày trong hội thảotrình bày trong hội thảo

• Nâng cao phối hợp nghiên cứu phục vụ hội nhập, hợp với tiềm năng con người và thiết bị hiện có của NIAS và HUAF (Vũ Chí Cương và Đàm Văn Tiện)

• Các yếu tố ảnh hưởng và phương pháp đánh giá chất lượng thịt bò (Hồ Trung Thông)

• Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thịt (Anh Chung)• Xác định năng suất và chất lượng thịt bò và yếu tố ảnh hưởng (Lê

Đình Phùng)• Một số kết quả nghiên cứu ứng dụng sinh học phân tử trong nghiên

cứu thịt (Nguyễn Văn Bình)• Giới thiệu tiềm năng ứng dụng sinh học phân tử ở Đại học Huế và

công nghệ sinh học trong sản suất vacine (eatdable vacine) Hoàng Lộc

• Tăng mức độ mạo hiểm trong nghiên cứu để tạo ra sản phẩm khoa học công nghệ trong lĩnh vực thú y

CÁCH TIẾP CẬN MỚI TRONG NGHIÊN CỨUCÁCH TIẾP CẬN MỚI TRONG NGHIÊN CỨUTỪ BÀN ĂN ĐẾN CHUỒNG NUÔI (MARKETING-TỪ BÀN ĂN ĐẾN CHUỒNG NUÔI (MARKETING-

TIẾP THỊ)TIẾP THỊ)

Người tiêu dùng cao cấp cần thịt Người tiêu dùng cao cấp cần thịt bò chất lượng caobò chất lượng cao

• Thịt mềm (tenderness)• Thịt có mỡ dắt (marbling)• Thịt mọng dịch chất

(juiceness)• Thịt tươi (freshness)• Thịt thơm và ngọt

(flavourness)• Giá trị dinh dưỡng cao

(hight nutritive value)

Cách tư duy truyền thống của ta?Cách tư duy truyền thống của ta?

• Lai tạo với mục đích nâng cao tầm vóc (body size)• Dùng biện pháp dinh dưỡng để tăng năng suất và chất

lượng (giải pháp tổng hợp)• Mục tiêu năng suất định rõ, nhưng chất lượng (kết quả

ăn theo)/chưa có định hướng rõ ràng• Cách làm truyền thống chỉ phục vụ tốt cho tiêu dùng

trong nước (ở mức chuẩn thấp) và ý nghĩa xóa đói nghèo ở nông thôn.

• Bò ta có thể cho thịt đủ tiêu chuẩn chất lượng cao cấp không? Nếu có thì bao giờ thịt bò ta có thể tham gia vào thị trường khu vực? Chưa nói đến ý định các thị trường lớn châu Â?

Người Úc bắt đầu chương trình bò Người Úc bắt đầu chương trình bò thịt như thế nào?thịt như thế nào?

• Úc cử đoàn gồm các nhà NC tiếp cận 2 thị trường chính (i) Mỹ (ii) Nhật để nghiên cứu thị hiếu dùng thịt bò

• Lập chương trình nghiên cứu bò thịt phục vụ cho xuất khẩu

• Như vậu mẫu sản phẩm khoa học (beef) được định trước khi hình thành nghiên cứu

• Các nhà di truyền của Úc đã phải ngồi với nhau bàn về liệu bò Úc có hàm chứa các gene quy định chất lượng thịt bò không?. Đó là việc làm đầu tiên của họ

Sử dụng bò vàng làm nền trong lai Sử dụng bò vàng làm nền trong lai tạo bò thịt có được không?tạo bò thịt có được không?

• Giả sử bò ta có tiềm ẩn những gene quy định tính trạng thịt mềm, mỡ dắt nhưng bò ta nhỏ con vậy con đường lai tạo vẫn sẽ phải nghĩ tới.

• Hợp với tư duy khai thác tài nguyên gene bản địa của bò vàng

Sử dụng bò vàng làm nềnSử dụng bò vàng làm nền

• Nếu có thì tiềm năng ấy có thể hiện ở tổ hợp lai nào? F1, F2 …? Bằng DNA test ta cũng dễ phát hiện được và tránh được lãng phí tiền bạc cho nghiên cứu

• Giả sử bò vàng của ta không tiềm ẩn các gen thịt mềm, mỡ dắt và ta lại có ý định xuất khẩu thịt bò, thì ta phải nhập bò/nhập quy trình nuôi (như chương trình lợn nạc xuất khẩu hiện nay) cũng nên trả lời cho bộ NN&PTNT biết

Công cụ genomic và proteomic: Bò Công cụ genomic và proteomic: Bò vàng Việt Nam liệu có tiềm ẩn những vàng Việt Nam liệu có tiềm ẩn những

gene chất lượng thịt quý nào?gene chất lượng thịt quý nào?• Các tính trạng chất như thịt mềm (tenderness)

thịt có mỡ dắt (marbling) có hệ số di truyền khoảng 0.3 – 0.4 nên con đường nên con đường tìm kiếm các gen này được đặt ra trước

• Hiện có bán trên thị trường : 4 markers về marling và : 4 markers về tenderness và các chỉ tiêu chất lượng khác cũng có thể làm được bằng DNA test - progeny test của hãng Elders/… để đánh giá tiềm năng gene quy định chất lượng thịt ở bò vàng và các bò khác hiện có ở Việt Nam

Tư duy mới: Thất bại trong nghiên Tư duy mới: Thất bại trong nghiên cứucứu

• “Năm ăn năm thua” và có dám làm không?• “Thất bại nhưng không thất bại” kết quả âm tính để người NC

kế sau không tốn tài chính và công sức NC (tư duy Âu Mỹ).• Xưa nay các nhà khoa học của ta ưa chọn những đề tài dễ

làm và an toàn nên khó có sản phẩm khoa học đích thực.• Muốn khám phá cái mới trong khoa học phải có tư duy mới

này.• Có tầm nhìn nhưng phải có thêm động lực đủ mạnh mới khởi

động được chương trình nghiên cứu có hàm lượng khoa học cao để hội nhập

• Nên nói thẳng nói thật với lãnh đạo nhà nước để tránh lãng phí tiền bạc cho những chuyện NC vòng vo

• Muốn có việc làm và việc làm dài hơi phải bắt đầu từ tư duy mới

Cơ chế cứng thịt sau khi giết mổCơ chế cứng thịt sau khi giết mổ

• Calpastatin is a natural enzyme that inhibits the normal tenderising of meat as it ages after slaughter.

• Researchers discovered two variants of the calpastatin gene on chromosome 7: one associated with increased tenderness and the other for increased toughness.

• British type Bos Taurus breeds generally recording the highest frequency and Brahmans the lowest.

Cont.Cont.

• So DNA sampling is routinely carried out at this plant - not so much to confirm carcase characteristics themselves but as part of a traceability system developed by the same company that's commercialised the gene markers for tenderness and marbling.

Tiên lượng chất lượng thịt bò (xu thế của Tiên lượng chất lượng thịt bò (xu thế của các công ty nhập thịt bò)/gene marker các công ty nhập thịt bò)/gene marker

diagnotic testdiagnotic test

• DNA test kit của hãng Elders để đánh giá chất lượng hàng nhập (60-90 AU$/Các nhà khoa học ta nghĩ gì?

• Khi quyết định nhập giống bò về nuôi thịt hay nhập thịt bò thì các công ty dùng DNA test để đánh giá các tiêu chí chất lượng thịt của giống đó có thỏa mãn được khách hàng của họ không?

(Cont.) New gene marker (Cont.) New gene marker

• "The marker itself is actually present in all the breeds and it shows a significant variation in all breeds, so that allows us to select within those breeds from those animals that are going to be a lot more tender from the genetic point of view," Jason Strong said. Currently the tenderness test costs between $60 and $90 depending on how many you order

Cont.Cont.

• Feed efficiency: 4 marker

• Marling: 4 marker

• Tenderness: 4 marker

Cont.Cont.

• Xây dựng lộ trình NC

• Các kỹ thuật phân tử

• Proteomics phức tạp hơn genomics

• Điện di hai chiều – thu được hệ proteomics thông qua các khối phổ

• Săc khí khối phổ: NC cấu trúc phân tử (700.000 – 2 triệu)

Cont.Cont.

• PCR: 3000 kéo ra được Genom

• Xây dựng ngân hàng/thư viện full gen

• Thiết kế primer đặc hiệu

• Tìm vùng bảo thủ từ

• Dịch mã

• Tính trạng đa gen e dùng nhiều maker

Cont.Cont.

• Có thể dùng primer của thế giới để test• Bò lai Sind X • Xây dựng trung tâm NC bò • Phương pháp NC hệ số di truyền dựa vào điện

di protein• Chọn lọc mô tả kiểu hình + fuctional genomics +

proteomics chọn lọc phân tử• Tiếp cận mới = genomics + protomics + mô tả

kiểu hình

WagenigenWagenigen

• Genomics + Breeding = Animal Science

Cont.Cont.

• Cách tiến hành xác định genom

• (i) Mua primier của thế giới

• (ii) Kéo genom

Có nên tập trung cao cho NC vấn Có nên tập trung cao cho NC vấn đề food processing không?đề food processing không?

• Câu chuyện các công ty thức ăn hiện nay đã tự tạo giống (lợn và gà) đi kèm với bán thức ăn

• Các nhà máy đông lạnh cũng đã có quy trình giết mổ và chế biến cá thịt (chuẩn quốc tế)

• Khía cạnh cần làm lúc này phải chăng là breeding và nutrition? Với tư duy khai thác tài nguyên gene bản địa của bò vàng thì liệu bò vàng có ẩn chứa các gene liên quan đến độ mềm của thịt và mỡ dắt không? Nếu có thì tiềm năng ấy có thể hiện ở bò lai F1, F2 …?

• Hay bò vàng chỉ có thể sử dụng vào mục đích tiêu dùng trong nước với cách chế biến mang tính truyền thống của ta (Vietnamese cooking culture)