69
BỘ Y TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI NGUYỄN TUẤN SƠN PHÂN TÍCH CÁC TRƯỜNG HỢP PHẢN VỆ GHI NHẬN TỪ BÁO CÁO ADR TẠI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2010-2013 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ HÀ NỘI 2015

Phân Tích Các Trường Hợp Phản Vệ Ghi Nhận Từ Báo Cáo ADR Tại Việt Nam Giai Đoạn 2010-2013

Embed Size (px)

DESCRIPTION

các bạn liên hệ e-mail: [email protected] hoặc sms via 0949 278 106 ( không nhận cuộc gọi ) để có thể có được file. Ngoài ra nhận tải mọi tài liệu ở trang http://125.235.10.97/opacdigital/ ( thư viện đại học dược hà nội)

Citation preview

B Y T TRNG I HC DC H NI NGUYN TUN SN PHN TCH CC TRNG HPPHN V GHI NHN TBO CO ADR TI VIT NAM GIAI ON 2010-2013 KHA LUN TT NGHIP DC S H NI 2015 B Y T TRNG I HC DC H NI NGUYN TUN SN PHN TCH CC TRNG HPPHN V GHI NHN TBO CO ADR TI VIT NAM GIAI ON 2010-2013

KHA LUN TT NGHIP DC S Ngi hng dn : 1. TS. Nguyn Hong Anh 2. DS. L Th Thy Linh Ni thc hin: Trung tm DI&ADR quc gia H NI 2015 LI CM N TrchttixinbytlngbitnchnthnhvsusctiTS.Nguyn HongAnhPhGimcTrungtmDI&ADRQucgia,gingvinb mn Dc l trng H Dc H Ni. i vi ti, thy lun l tm gng sng v tinh thn trch nhim cng nh s am m, nghim tc trong cng vic. Ti xin c by t lng bit n chn thnh v su sc nDS L Th Thy Linh Ging vin trng H Y Dc Hi Phng, ch l ngi tn tm du dt v hng dn ti. Ch dnh rt nhiu thi gian v tm huyt h tr v lng nghe, gip ti gii quyt t nhng vn nh nht. Ti xin gi li cm n chn thnh n Th.S Trn Thu Thy, cn b Trung tm DI & ADR Quc gia, ch l ngi nhit tnh ch bo v to iu kin thun li cho ti trong qu trnh thc hin kha lun.ng thi, ti cng xin gi li cm n ti DS. Nguyn Hong Anh -cn b Trung tm DI & ADR Quc gia. Anh l ngi lun gip v to iu kin cho ti hon thnh kha lun ny Ti xin cm n cc anh ch cn b Trung tm DI & ADR Quc gia to iu kin v gip ti. Ni y lun to cho ti cm gic gn gi, thn thin v gn b vititrongsutthigianthchinkhalun.Xincmnccthycgiob mn Dc L h tr em thc hin kha lun. Cui cng, ti xin gi li cm n ti gia nh v bn b ti, nhng ngi lun bn, ng vin v khch l gip ti vt qua nhng lc kh khn v mt mi nht trong thi gian hc tp v lm vic. H Ni, ngy 12 thng 5 nm 2015 Sinh vin Nguyn Tun Sn MC LC T VN ................................................................................................................. 1 CHNG 1. TNG QUAN ............................................................................................ 2 1.1.TNG QUAN V PHN V ............................................................................... 2 1.1.1.Khi nim phn v ...................................................................................... 2 1.1.2.Tiu chun chn on phn v .................................................................... 4 1.1.3.Tc nhn gy phn v ................................................................................. 6 1.1.4.D phng vx tr cc trng hp phn v .............................................. 8 1.1.4.1.D phng phn v ....................................................................................... 8 1.1.4.2.X tr bng adrenalin v cc bin php khc ............................................ 10 1.2.H THNG BO CO T NGUYN V PHN NG C HI CA THUC .......................................................................................................................... 11 1.2.1.H thng bo co t nguyn v phn ng c hi ca thuc ..................... 11 1.2.2.S hnh thnh tn hiu phn v t c s d liu v bo co t nguyn .... 12 1.3.MT S NGHIN CU V CC TRNG HP PHN V TRONG C S D LIU BO CO T NGUYN ............................................................................ 13 CHNG 2. I TNG V PHNG PHP NGHIN CU ............................. 15 2.1.I TNG NGHIN CU ............................................................................. 15 2.1.1.i tng nghin cu ............................................................................... 15 2.1.2.Tiu chun xc nh bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v .. ...15 2.1.3.Quy trnh la chn bo co lin quan n cc trng hp phn v v bo co khng lin quan n cc trng hp phn v ................................................... 15 2.2.PHNG PHP NGHIN CU ....................................................................... 17 2.2.1.Kho st c im bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v . 17 2.2.2.nh gi s hnh thnh tn hiu ca cc trng hp phn v vi mt s thuc c th da trn bo co case v non-case ...................................................... 18 2.3.PHNG PHP X L S LIU ................................................................... 19 CHNG 3. KT QU ................................................................................................ 20 3.1.C IM BO CO LIN QUAN N CC TRNG HP PHN V GHI NHN T H THNG BO CO ADR CA VIT NAM GIAI ON 2010 2013. ........................................................................................................... 20 3.1.1.S lng v t l bo co phn v ............................................................ 21 3.1.2.Thng tin v bnh nhn............................................................................. 21 3.1.2.1.Thng tin v tui, gii .............................................................................. 21 3.1.2.2.Thng tin v tin s d ng ....................................................................... 22 3.1.2.3.Thng tin v bnh mc km lin quan n tnh trng d ng ca bnh nhn .................24 3.1.3.Thng tin v thuc nghi ng ..................................................................... 24 3.1.3.1.Thng tin v ng dng ca thuc nghi ng .......................................... 24 3.1.3.2.Thng tin v nhm thuc nghi ng gy phn v ...................................... 25 3.1.3.3.10 hot cht nghi ng nhiu nht .............................................................. 28 3.1.4. Thng tin v phn v ..................................................................................... 29 3.1.4.1.Thng tin v thi gian tim tng xut hin phn v ................................. 29 3.1.4.2.Biu hin ca phn v trn cc h c quan ............................................... 29 3.1.4.3.Mc nghim trng ................................................................................ 31 3.1.4.4.nh gi mc quy kt ADR l trng hp phn v ................................. 31 3.1.5. Thng tin v x tr phn v ........................................................................... 32 3.1.5.1.Cch x tr ................................................................................................. 32 3.1.5.2.Kt qu sau x tr ...................................................................................... 33 3.2.NH GI S HNH THNH TN HIU CA CC TRNG HP PHN V VI MT S THUC C TH DA TRN C S D LIU ......................... 33 3.2.1.c im bnh nhn ca nhm case so vi nhm non-case ..................... 33 3.2.2.Tn hiu ca cc trng hp phn v ca mt s hot cht trn c s d liu .................................................................................................................. .34 CHNG 4. BN LUN ............................................................................................. 38 KT LUN V XUT........................................................................................... 46 KT LUN .................................................................................................................... 46 XUT ...................................................................................................................... 47 DANH MC K HIU V CC CH VIT TT ADRAdverse drug reactions Phn ng c hi ca thuc ATCAnatomical Therapeutic Chemical H thng phn loi thuc da trn c quan gii phu, tc dng iu tr, tnh cht ha hc PEFPeak expiratory flow Lu lng nh th ra WAOWorld Allergy Organization - T chc d ng th gii UMCUppsala Monitoring Centre - Trung tm theo di Uppsala NSAIDsNon-steroidal anti-inflammatory drugs - Thuc chng vim khng steroid NIAID/FAANVin Quc Gia v D ng v Bnh truyn nhim Hoa K v H thng gim st Phn v v D ng thc n RORReporting odds ratio - T sut chnh bo co CI95% Khong tin cy 95% SpO2 bo ha oxi trong mu WHOWorld Health Organization-T chc Y t Th Gii DANH MC BNG Bng 1.1: Mt s nh ngha lin quan n phn vTrang 3 Bng 1.2: Tiu chun chn on cc trng hp phn vTrang 5 Bng 3.1: Thng tin v tin s d ng ca bnh nhn Trang 22 Bng 3.2: Thng tin v thuc tng gy d ng v thuc nghi ng cng nhm trong bo co phn v Trang 23 Bng 3.3: Thng tin v bnh mc km lin quan n tnh trng d ngTrang 24 Bng 3.4: ng dng ca thuc nghi ngTrang 25 Bng 3.5: Thng tin v nhm thuc nghi ng gy phn v Trang 26 Bng 3.6: 10 hot cht nghi ng nhiu nhtTrang 28 Bng 3.7 :Thi gian tim tng xut hin phn vTrang 29 Bng 3.8: Biu hin phn v trn bnh nhnTrang 30 Bng 3.9: Biu hin nghim trng ghi nhn t bo co phn vTrang 31 Bng 3.10: Cch x tr ghi nhn t bo co phn vTrang 32 Bng 3.11: c im bnh nhn gia nhm case v non-caseTrang 34 Bng 3.12: ROR hiu chnh ca nhng thuc hnh thnh tn hiu phn v Trang 35 DANH MC HNH V, TH Hnh 2.1: Quy trnh la chn bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v Trang 16 Hnh 3.1: Kt qu quy trnh la chn bo co case v non-caseTrang 20 Hnh 3.2: S lng v t l bo co phn v theo tng nmTrang 21 1 T VN Phnvlmtlphnngdngnghimtrng,khiphtnhanhvcth gy t vong [52]. y c coi l mt trong nhng trng hp nguy him nht trn lm sng do din bin nhanh, c th gy t vong v khng th d on c. Trn thgii,tlcctrnghpphnvcbocohngnmvokhong3,2-49,8/100.000dn.Hinnay,vicsdngrngriccthuctrongiutr,s trng hp phn v do thuc ngy cng tng v gy ra nhiu hu qu ng tic [48]. Ti nhiu quc gia, cc nghin cu v cc trng hp phn v da trn d liu bocoADRtnguyncthchin.ylngundliuquantrng nh gi vic hnh thnh tn hiu v a ra nhng cnh bo kp thi lin quan n an ton trong s dng thuc. Ti Vit Nam, theo tng kt ca Trung tm DI & ADR Quc gia, trong nm 2012 c 374 bo co phn v c tip nhn chim 11,55% tonbbocoADR[8].ylmtconslnvngquantmvtnhhnh phn v Vit Nam. Tuy nhin, cho n nay cha c nghin cu no nh gi chi tit v bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v ghi nhn t h thng bo co t nguyn ca Vit Nam. Xut pht t thc t trn, vi mc ch cung cp thng tin gip thc hnh d phng, pht hin v x tr phn v hp l, chng ti thc hin ti Phn tch cc trng hp phn v ghi nhn t bo co ADR ti Vit Nam giai on 2010-2013 vi hai mc tiu sau: 1.Kho st c im cc trng hp phn v ghi nhn t h thng bo co ADR ca Vit Nam giai on 2010 - 2013. 2.nhgishnhthnhtnhiucacctrnghpphnvvimts thuc c th da trn c s d liu bo co ADR. 2 CHNG 1. TNG QUAN 1.1.Tng quan v phn v 1.1.1.Khi nim phn vVo nm 1901, thut ng phn v - anaphylaxis ln u tin c s dng biCharlesRichetvPaulmthintngquanstckhitimdungdch glycerin chit xut t si xc tu mt loi sa bin vo vt, th v sau l ch. nh ban u ca th nghim l to min dch vi c t ca loi sa bin cho cc vtnuiny.Tuynhin,khithchinhthycmthintngkhcxyra. Sau ln tim th nht nhm to min dch, nhng con ch nhy cm hn vi c t ln tim th hai, chng mt l v cht nhanh chng. Phn ng xy ra liu thp hn liu to min dch rt nhiu, hn na hnh thc t vong cng khc vi khi dng liu c. iu ny ny din ra tri ngc vi nh to min dch ban u v h gi hintngnylphnv-anaphylaxis("ana"trongtingHyLpcnghal "chng li" cn "phylaxis" ngha l "bo v"). Pht hin ny gip Charles Richet ot gii Nobel nm 1913 [34]. Khinimnynhanhchngccngnhntrnlmsng.nnm1925, Arthur Coca vit mt chng v phn v trong cun sch v min dch ca ng. Tuy nhin, vo thi im , hiu bit v hin tng ny mi ch dng li trn mt s m hnh ng vt, v cng cha ghi nhn c ca t vong no do tng nhy cm trn ngi, mc d c rt nhiu bnh nhn phi tim thuc trong khong thi gian di. V th mt cu hi c t ra l: liu con ngi c thuc nhm ng vt min nhim vi phn v? [34]. n khi thuc c s dng rng ri hn, c nhngbng chngcho thy con ngi cng c nguy c gp phn v v n nm 1945, hin tng ny cRobertCookenhnghalmttupmindchcbitcaproteincmng (hapten) nhy cm trong c th ngi hoc ng vt v c th coi phn v nh mt loi d ng [34].Cng vi s gia tng chng mt cc loi thuc mi v vic k n nhiu thuc mt lc, th s lng cc trng hp phn v cng tng ln tng ng, phn nhiu trongsxyraquatrunggianmindchIgE.Do,vonm1970,phnv (anaphylaxis) c nh ngha l "mt phn ng d ng ton thn khi pht nhanh 3 do s gii phng IgE ca cc cht trung gian t t bo mast v basophil". Tuy nhin c nhng trng hp ghi nhn c, phn ng xy ra theo mt c ch khc m khnglinquanntrunggianmindchIgE.Vvy,thutng"anaphylactoid reaction"craimtnhngbinccbiuhinlmsngtngt nhng khng qua trung gian min dch IgE [34].Ktkhixuthin,cnhiutranhlunvthutngny,nm2003,T chc D ng Th gii (WAO) ngh khng s dng thut ng "anaphylactoid" v tt c cc bin c trn, bt k thng qua c ch no cng u gi chung l phn v(anaphylaxis).Trong,phnvcphnloitheocchthngquamin dchhockhngthngquamindch.Cctrnghpphnvkhngthngqua min dch c coi l tng t thut ng "anaphylactoid", v cc trng hp thng qua min dch tip tc c phn thnh nhm qua trung gian IgE v khng qua IgE [19, 20]. Tuy nhin, cho n nay thut ng anaphylactoid vn c nhiu nghin cusdng.Skhcbitgiavicsdngccthutng"anaphylaxisv anaphylactoid"caWAOsovicchnhnghatrcyctrnhbytrong bng 1.1 Bng 1.1 Mt s nh ngha lin quan n phn v [34] nh nghanh ngha theo WAOnh ngha trc y Phn v - anaphylaxisCthchockhng thngquancchmin dch Chsdngchocc trnghpphnvthng qua trung gian IgE AnaphylactoidKhng s dngChsdngchocc trng hp phn v khng thng qua trung gian IgE V d v phn v -Phnngxyrakhi truynmulinquanti IgG hoc IgM -Phnvdochtcn quang(giiphngtrc tip histamin) -Phn v do d ng tm - Phn v thng qua min dch,khngquatrung gian IgE -Phnvkhngthng quamin dch - Phn v thng qua min dch, qua trung gian IgE - Anaphylactoid reaction - Anaphylactoid reaction - Anaphylaxis 4 Cc cuc tranh lun ny vn tip din vi n lc a ra mt nh ngha c chpnhnrngri.Thng7nm2005,VinQucgiavDngvBnhtruyn nhim Hoa K phi hp vi H thng gim st Phn v v D ng thc n triu tpcuchpthhaivphnv,viidint16tchcvcccquanchnh ph khc nhau n t Bc M, Chu u, v c. Ti y, cc chuyn gia thng nht a ra mt nh ngha rng v phn v nh sau: ''phn v l mt phn ng d ngnghimtrng,khiphtnhanhvcthgytvong''.nhnghanynhm phn nh din bin v mc nghim trng ca phn v v c th s dng cho c gii y khoa v trong cng ng [48]. 1.1.2. Tiu chun chn on phn v Biu hin lm sng ca phn v c th xuthin trn bt k h cquan no, nhng ch yu gp trn da, h h hp, h tiu ha v h tim mch. Cc du hiu v triu chng rt a dng bao gm: my ay, ph mch, kh th, th kh kh, ph n ng hhp trn, chng mt, h huyt p, bun nn, nn, auqun bng, da, nhc u v au ngc [52]. xc nh cc trng hp phn v th khng c tiu chun vng m u da vo cctriu chng trn lmsngv cnhiu b tiu ch c xut nh tiu ch ca ca Vin Quc gia v D ng v bnh truyn nhim Hoa K [48], ca Hi hi sc Anh [52] v ca Ruggeberg v cng s [45]. Trong , tiu chun xc nh ca Vin Quc gia v D ng v bnh truyn nhim Hoa K l b tiu ch c p dng trong hu ht cc nghin cu cng nh hng dn ca cc hi chuyn mn v phn v. Kt qu t mt nghin cu so snh gia b tiu ch ny vi b tiu ch ca Ruggeberg v cng s p dng trong chn on cc trng hp phn v cho kt qu tng ng [17]. Tiu chun ny c xy dng vi mc tiu gip cho vic chn on n gin, nhanh chng. B tiu ch c th ny c trnh by trong bng 1.2 di y 5 Bng 1.2: Tiu chun chn on cc trng hp phn v [48] Bnh nhn s c chn on l phn v khi tha mn mt trong ba tiu ch sau:Tiu ch 1. Khi pht cp tnh, c tn thng ca da/nim mc, hoc c hai (v d, ban my ay, nga hoc ban gin mch, sng mi-li-li g) V T NHT MT TRONG CC TRIU CHNG SAU a. Tn thng ng h hp (v d kh th, th kh kh, co tht ph qun, th rt, gim PEF, gim oxy mu) b. H huyt p, hoc c triu chng lin quan (v d ngt, tiu khng t ch) Tiuch2.Haihocnhiutriuchngsauyxyranhanhchngsaukhitip xc vi mt d nguyn c kh nng gy d ng:a. Tn thng trn da/nim mc (nh ban my ay, nga hoc ban gin mch, sng mi-li-li g)b. Tn thng ng h hp (nh kh th, th kh kh, co tht ph qun, th rt, gim PEF, gim oxy mu)c. H huyt p hoc cc triu chng lin quan (nh ngt, tiu khng t ch)d. Triu chng tiu ha dai dng (nh au qun bng, nn) Tiu ch 3. H huyt p xy ra nhanh chng sau khi tip xc vi cht gy d ng c bit n: a.Trssinhvtrem:huytptmthuthp(tytheotui)hocgimhn 30% huyt p tm thu * b.Ngiln:huytptmthu 1 ngy hoc khng c thng tin Case Bo co khng lin quan ti ADR (bo co ng c, t st, bo co cht lng thuc, bo co khng lin quan ti thuc) Loi khi nghin cu C Khng 17 Quy trnh ny gm cc bc: -Bc 1: Loi khi nghin cu nhng bo co khng lin quan n ADR (bo co cht lng, bo co ng c t st, bo co khng lin quan n thuc) v bo co thiu mt trong cc thng tin tui, gii, thuc nghi ng v m t biu hin ADR. -Bc 2: Xc nh bo co case (bo co phn v) theo cc trng hp trnh by ti mc 2.1.2. -Bc 3:LoikhinghincunhngbocoADRcbiuhinging phnvnhngcthigianxuthinADRtnhtlndngthuccui cng trn 1 ngy hoc khng c thng tin.-Cc bo co ADR cn li, c xp vo non-case. 2.2.Phng php nghin cu 2.2.1.Kho st c im bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v Mthicudliutccbocophnvgiaion2010-2013.Ccch tiu m t bao gm: S lng v t l bo co phn v trn tng s bo co ADR Thng tin v bnh nhn -Tui, gii tnh-Tin s d ng (d ng thi tit, thuc, phn hoa, cn trng) -Thng tin v cc bnh mc km lin quan ti tnh trng d ng Thng tin v thuc nghi ng -Slngbocotheohotcht(nhmthuc,thuccth).Trong, nhm thuc c phn loi da trn c s phn loi m ATC. Trong h thng phn loi ATC cc thuc c chia thnh nhm khc nhau da vo 18 cquangiiphuhayhthngmchngtcng,ngthidavo cc c tnh ha hc, dc l v tc dng iu tr ca thuc [1], [63]. -Thng tin v ng dng ca thuc nghi ngThng tin v phn v -ThigiantimtngxuthinADRktlndngthuccuicng. Thi gian tim tng xut hin phn v l khong thi gian tnh t ln cui cng dng thuc nghi ng n khi xut hin biu hin ca phn v -Biu hin ca phn v trn cc h c quan-PhnloimcquyktADRltrnghpphnvtheoVandeKlauw [57] (xem Ph lc 1) -Mc nghim trng ca cc trng hp phn v theo Brown [13] (xem Ph lc 1) Cch x tr v kt qu sau x tr -Cchxtr:tlbocodngadrenalin/thoxyhocthngkhnhn to/b th tch tun hon/corticoid/ khng histamin H1/khng histamin H2 x tr trn tng s bo co phn v -T l t vong do trn tng s bo co phn v. 2.2.2.nh gi s hnh thnh tn hiu ca cc trng hp phn v vi mt s thuc c th da trn bo co case v non-case Thucclachnnhgishnhthnhtnhiuvicctrnghp phn v l nhng thuc c tn sut bo co phn v cao nht da trn thng tin v thuc nghi ng ghi nhn t bo co phn v. S hnh thnh tn hiu vi cc trng hp phn v thng qua t sut chnh bo co (ROR) hiu chnh theo phng php case/non-casetrncsktnidliuvbococathucclachnvi ton b d liu v bo co ADR ni chung Vit Nam [23]. Thng tin v c im tui, gii ca bnh nhn, nm gi bo co v thng tin v cc thuc c la chn 19 scthngktheo2nhmcasevnon-casequaccnm,trsRORsc hiu chnh theo cc thng s trn [28]. Trong :a l s case ca thuc c la chn b l s case ca tt c cc thuc cn li trong c s d liu c l s non-case ca thuc c la chn d l s non-case ca tt c cc thuc cn li trong c s d liu. S hnh thnh tn hiu v cc trng hp phn v i vi cc thuc trong c sdliuvtrongccnmcxcnhthngquagitrROR.Tnhiuc hnh thnh i vi mt thuc trong mt khong thi gian nht nh khi tho mn c 2 iu kin sau: -C t nht 3 bo co cc trng hp phn v lin quan ti thuc -Cn di khong tin cy 95% ca ROR ln hn 1 (CI95%>1) [23], [59]. 2.3.Phng php x l s liu Ton b d liu c nhp, x l trn phn mm Microsoft Office Excel 2010 vSPSS16.0.Ccbinkhnglintccthngktheotnsutvtlphn trm. Cc bin lin tc c c trng bi gi tr trung bnh lch chun. Kim nhMann-WhitneyUcsdngvi2binlintckhngtheophnphi chun, kim nh X2 vi c s dng so snh t l. Gi tr ROR tng ng vi tngthucvkhongtincy95%ctnhtonvhiuchnhtheotui,giiv nm bo co tnh trn nguyn tc tnh t sut chnh OR bng m hnh phn tch hi quy logistic trong SPSS 16.0. 20 CHNG 3. KT QU Sau khi p dng quy trnh la chn bo co case v non-case trnh by trn hnh 2.1, kt qu thu c nh sau: Hnh 3.1: Kt qu quy trnh la chn bo co case v non-case trong c s d liu bo co ADR T12701bocotnguynlutrtitrungtmDI&ADRQucgiagiai on 2010-2013, sau khi loi 609 bo co, c 1302 bo co case (bo co phn v) v 10790 bo co non-case c a vo nghin cu. 3.1.c im bo co lin quan n cc trng hp phn v ghi nhn t h thng bo co ADR ca Vit Nam giai on 2010 - 2013 12701 bo co t nguyn 609 bo co loi khi nghin cu 68 bo co cht lng thuc, 8 bo co ng c, 3 bo co khng lin quan n thuc 489bocothiumttrongccthngtin tui/gii/thuc nghi ng/m t ADR 41 bo co c biu hin ADR ging phn v nhngthigiantimtngktlndng thuccuicngtrn1ngyhockhngc thng tin 1302 bo co case 205bococcnbytmtlsc phn v hoc phn ng phn v 1097bocokhngcmtlphnv nhngthamntiuchunchnoncc trng hp phn v 10790 bo co non-case 21 3.1.1.S lng v t l bo co phn vS thay i v s lng v t l bo co phn v qua cc nm trong giai on nghin cu c th hin trong hnh sau: Hnh 3.2: S lng v t l bo co phn v theo tng nm Nhn xt: Slngbocophnvtngdnquaccnmt161boco(nm2010) ln213boco(nm2011)v330boco(nm2012),nnm2013slng bo co phn v tng gn gp i (330 ln 580 bo co). Tuy s lng tng nhng tlbocophnvtrntngsbocoADRcatngnmvngimcn nh v dao ng trong khong 8,9 - 10,9% quanh gi tr trung bnh l 10,3%. 3.1.2.Thng tin v bnh nhn 3.1.2.1. Thng tin v tui, gii 161 231 330 580 8,9 9,6 10,9 10,6 024681012141601002003004005006007002010 2011 2012 2013S BC caseT l vi tng s bo co nghin cu (%) 22 Tuicabnhnhntrongccbocophnvtrittrmisinh(di1 thng), n tr s sinh (1 thng n 1 tui), tr nh (2-6 tui), tr ln (6-12 tui), tr v thnh nin (12-18 tui), ngi trng thnh (18-60 tui) v ngi cao tui (trn 60 tui). V gii, t l phn v n chim 54,5% v cao hn nam. Thng tin c th v tui v gii ca bnh nhn ghi nhn t bo co phn v s c trnh by chi tit ti bng 3.11 mc 3.2. 3.1.2.2. Thng tin v tin s d ng Trong 1302 bo co phn v c 749 bo co c khai thc tin s d ng ca bnh nhn, 10 trng hp khng khai thc v 543 bo co (chim 41,7%) khng c thng tin v vic khai thc tin s d ng. Thng tin v tin s d ng ca bnh nhn trong 749 bo co trn c m t trong bng 3.1 Bng 3.1: Thng tin v tin s d ngTin s d ng S lng bo co (n=1302) C tin s d ng thuc gy phn v18 (1,4%) C tin s d ng thuc cng nhm vi thuc gy phn v17 (1,3%) D ng thuc khc hoc thuc khng r loi79 (6,1%) D ng khc (phn hoa, cn trng, thi tit..).17 (1,3%) D ng khng r loi21 (1,6 %) Khng c tin s d ng579 (44,5%) Khng thu c thng tin18 (1,4%) Nhn xt: ng ch l c 18 bnh nhn (chim 1,4%) c tin s d ng vi chnh thuc nghinggyphnvv17bnhnhn(1,3%)ctinsdngvithuccng nhm vi thuc nghi ng gy phn v. 18bocophnvmbnhnhnctinsdngvichnhthucnghi nggyphnvlinquannnhngthucsau:amoxicillin(3trnghp), 23 penicillin (2 trng hp), cotrimoxazol (2 trng hp), huyt thanh khng c un vn SAT (2 trng hp), paracetamol (2 trng hp), ampicillin (1 trng hp), ceftriaxon(1trnghp),cefadroxyl(1trnghp),cefalexin(1trnghp), cefuroxim(1trnghp),vancomycin(1trnghp),tramadol(1trnghp). Trongc2bocotngngviceftriaxonvSAT,bnhnhntnggp phn v vi nhng thuc ny trc . Vi 17 bo co phn v m thuc nghi ng gy phn v cng nhm vi thuc tng gy d ng cho bnh nhn, thng tin v thuc nghi ng v thuc c tin s d ng s c trnh by c th trong bng di y Bng 3.2: Thng tin v thuc tng gy d ng v thuc nghi ng cng nhm trong bo co phn v Thuc c tin s d ngThuc nghi ng gy phn v S lng bo co cefotaxim ceftriaxon3 ceftazidim1 cefuroximcefotaxim1 ampicillin amoxicillin/acid clavulanic1 amoxicillin1 Khng sinh penicillin* ampicillin/sulbactam1 amoxicillin1 cefotaxim1 Khng sinh cephalosporin*Cefalexin 1 Khng sinh beta-lactam* amoxicillin 1 cefadroxil1 ibuprofendiclofenac1 NSAIDs* diclofenac1 floctafenin1 meloxicamcelecoxib1 *: Khng r thuc c th 24 3.1.2.3. Thng tin v bnh mc km lin quan n tnh trng d ng ca bnh nhn Thngtinvbnhmckmlinquanntnhtrngdng(henphqun, vim mi d ng, vim da d ng, eczema) ghi nhn c t bo co phn v c trnh by trong bng sau: Bng 3.3: Thng tin v bnh mc km lin quan n tnh trng d ngBnh mc km S lng bo co (n=1302) C bnh mc km lin quan n tnh trng d ng30 (2,3%) Khng c bnh mc km lin quan n tnh trng d ng273 (21,0%) Khng c thng tin999 (76,7%) Nhn xt: Slngbocokhngcthngtinvbnhmckmchimtlln (76,7%).Trongsbococthngtincnlic21%bnhnhnkhngcbnh mc km lin quan n tnh trng d ng v 30 bo co (chim 2,3%) bnh nhn c bnh mc km lin quan n tnh trng d ng, trong bao gm: 28 bnh nhn hen ph qun, 1 bnh nhn vim mi d ng v 1 bnhnhn vim da d ng. 3.1.3.Thng tin v thuc nghi ng 3.1.3.1. Thng tin v ng dng ca thuc nghi ng 1302 bo co phn v ghi nhn c tng ng vi 1559 lt thuc nghi ng csdng.Thngtinvngdngcanhngthucnycthngkti bng 3.4 di y 25 Bng 3.4: ng dng ca thuc nghi ng ng dngTn sut T l (%) (n=1559) Tnh mch932 59,8 Ung295 18,9 Tim bp137 8,8 Test da29 1,9 Tim di da15 1 Gy t14 0,9 t hu mn7 0,4 Kh dung2 0,1 Ngm di li1 0,1 ng mch1 0,1 Bm vo t cung1 0,1 Thy chm 1 0,1 Khng c thng tin124 8 Nhn xt: ngdngphbinnhtcathucnghingtrongccbocophnvl ng tnh mch vi 932 lt dng (chim 59,8%), ng ung vi 295 lt dng (18,9%) v ng tim bp vi 137 lt dng (8,8%). ng ch c 29 trng hp phn v xut hin ngay khi thc hin test th phn ng. Ngoi ra, phn v cng c th xyra khi s dng thuc vi bt kng dng no nh gyt, tim di da, t hu mn, kh dung, ngm di li, ng ng mch, bm vo t cung v thy chm. 3.1.3.2. Thng tin v nhm thuc nghi ng gy phn v Thuc nghi ng trong cc bo co phn v c phn loi theo c quan gii phu m thuc tc ng v cc h dc l trn c s m ATC. Thng tin thu c c trnh by trong bng 3.5 di y: 26 Bng 3.5: Thng tin v nhm thuc nghi ng gy phn v Nhm thuc - m ATC S lng bo co T l %(n=1302) H c quan H dc l Khng khun tc dng ton thn J J01C khng khun nhm beta-lactam, cc penicillin 1209,22 J01D - khng khun beta-lactam khc * 68552,61 J01G - khng khun nhm aminoglycosid443,38 J01M - khng khun nhm quinolon 423,23 J01X - cc thuc khng khun khc282,15 J06 - huyt thanh min dch v cc immunoglobulin 211,61 J01E - sulfonamid v trimethoprim 141,08 J07 - cc vaccin141,08 J04A - cc thuc iu tr lao 120,92 J01B - cc amphenicol100,77 J01F - macrolid v lincosamid60,46 J05 - thuc chng virut ton thn 10,08 H thn kinh (N) N02 - thuc gim au 685,22 N01 - thuc gy m v gy t382,92 N05 - thuc an thn100,77 N06 - thuc hng thn30,23 N03 - thuc chng ng kinh 20,15 N07 - thuc khc v h thn kinh50,38 Mu v c quan to mu (B) B05 - cc cht thay th mu v dch truyn614,69 B02 - thuc cm mu60,46 B01 - thuc chng huyt khi 40,31 27 H c quan H dc l S lng bo co T l %(n=1302) H c xng (M) M01A -NSAIDs 554,22 M03 - thuc gin c 191,46 ng tiu ha v chuyn ha (A) A07 - thuc iu tr tiu chy, vim rut/chng nhim khun 221,69 A02 cc khng acid, thuc iu tr lot d dy t trng v y hi 201,54 A03 - thuc chng co tht, khng cholinergic v iu ha nhu ng rut 131 A11 - vitamin 110,84 A16 - cc thuc khc60,46 Htimmch (C) C01 - thuc iu tr tim443,38 C03, C08, C09 - Cc thuc khc (li tiu, gin mch, chn knh calci, tc dng trn h renin-angiotensin)100,77 Ccchphmhormondngngtonthn,trhormon sinh dc v insulin (H) 231,77 Thuc tc dng trn cc gic quan (S)211,61 Thuc chng ung th v tc nhn iu ho min dch (L)141,08 Thuc tc dng trn h h hp (R)120,92 Thuc tc dng trn h sinh dc tit niu v cc hormon sinh dc (G) 70,54 Thuc chng k sinh trng v cn trng (P)30,23 Cc nhm khc V08 cht cn quang513,92 Thuc ng dc60,46 Cc thuc khc151,15 Khng r131 *: Bao gm nhm khng sinh cephalosporin v nhm carbapenem Nhn xt: 28 PhnvcghinhnvihuhtccnhmthuctheophnloimATC da trn h c quan m thuc tc dng vo nh: nhm thuc khng khun tc dng ton thn, nhm thuc tc dng trn h thn kinh, mu v c quan to mu, h c-xng-khp, h tiu ha v chuyn ha, h tim mch. Nhng h dc l hay gp trong cc bo co phn v bao gm: khngkhun nhmcephalosporinvcarbapenem(685boco,chim52,61%tngsboco phnv),khngkhunnhmpenicillin(120boco,9,22%),thucgimautc dng trn thn kinh trung ng (68 bo co, 5,22%), cc cht thay th mu v dch truyn(61boco,4,69%),ccNSAIDs(55boco,4,22%)vchtcnquang (51boco,3,92%).Mtsthuckhngcbnchtdnguynvthngc cho l an ton cng c ghi nhn trong cc bo co phn v nh cc dung dch b nc, in gii (thuc nhm cc cht thay th mu v dch truyn B05) vi 36 bo co chim 3,00%, cc vitamin (11 bo co, 0,84%). 3.1.3.3. 10 hot cht nghi ng gy phn v nhiu nht C 231 hot cht khc nhau c ghi nhn trong cc bo co phn v. Bng 3.5 di y l danh sch 10 hot cht b nghi ng nhiu nht: Bng 3.6: 10 hot cht nghi ng nhiu nht STTTn thucTn sut T l (%) (n=1302) 1Cefotaxim25219,4 2Ceftriaxon1299,9 3Ceftazidim1168,9 4Cefoperazon503,8 5Amoxicillin463,5 6Ampicillin393,0 7Cefalexin322,5 8Diclofenac312,4 9Lidocain261,8 10Cefuroxim261,8 29 Nhn xt: Trong 10 thuc nghi ng c tn sut gy phn v cao nht c 8 thuc thuc khngsinhbeta-lactam(trong6thuclkhngsinhnhmcephalosporin),2 thuccnlildiclofenacvlidocain.Bathucctnsutbococaonhtl cefotaximvi252bocochim19,4%tngsbocophnv,ceftriaxon(129 bo co chim 9,9%) v ceftazidim (116 bo co chim8,9%). 3.1.4. Thng tin v phn v 3.1.4.1. Thng tin v thi gian tim tng xut hin phn v Bng 3.7: Thi gian tim tng xut hin phn v Thi gian tim tng xut hin phn v S lng bo co (n= 1302) 10 pht726 (55,8%) 1060 pht78 (6%) Xyratrongngy(khngkhaithccthigian chnh xc) 134 (10,3%) Nhn xt: Kt qu cho thy phn ng phn v xy ra nhanh sau khi s dng thuc.Hn mt na bo co phn v (55,8%) c thi gian tim tngdi 10 pht, 28% xy ra trong vng 1 gi, v ch c 6% cc trng hp xy ra sau 1 gi. C 10,3% bo co khng ghi r thi gian tim tng xut hin phn v. 3.1.4.2. Biu hin ca phn v trn cc h c quan 30 Theo quy trnh m t trn, vic la chn bo co phn v s da trn biu hin ADR trn 4 h c quan (h tun hon, h h hp, h tiu ha, cc biu hin trn da/nim mc) v tnh trng h huyt p nghim trng (nu c) ca bnh nhn.Bng 3.8: Biu hin phn v trn bnh nhn Biu hin ADR S lng bo co T l (%) (n=1302) Htunhon:hhuytp,mchnhanh,nhptim nhanh, lon nhp, mch chm khng bt c, i tiu tin khng t ch, ngt 109884,3 Hh hp: suy h hp, h th, co tht ph qun, thkh,thrt,thanhqunsng,phnghhp,ho khan ko di, khn ging 92971,4 Da/nim mc: ban , m ay, ph mch, nga da, v nga mt 71254,7 H tiu ha: authngv,tiuchy,nnlintc, au bng d di 22617,4 H huyt p nghim trng67551,8 Biu hin khc: vt v, v m hi, suy a tng, rt run, st cao, hoa mt, chng mt Nhn xt: Trongascctrnghpphnv,bnhnhncbiuhintrnhtun honvi1098bocochim84,3%vbiuhintrnhhhp(929boco, 31 71,7%). Triu chng trn da hoc nim mc c ghi nhn trn 712 bo co chim 54,7%. Biu hin trn h tiu ha xut hin vi t l thp nht (17,4% bo co).3.1.4.3. Mc nghim trng Kt qu nh gi mc nghim trng ca phn v xy ra trn bo co c phn loi theo 2 mc theo Thang nh gi mc nghim trng ca cc trng hp phn v trnh by ti ph lc 1. Ktquthucchothyc916boco(chim70,35%)nghimtrng mc 1; 380 bo co (chim 29,19%) nghim trng mc 2 v c 6 bo co (0,46%)khng xc nh c mc nghim trng do khng m t c th biu hin. Thng tinvccbiuhinnghimtrngtrong916bococphnloimc1c trnh by trong bng sau: Bng 3.9: Biu hin nghim trng mc 1 ghi nhn t bo co phn v Biu hin nghim trng mc 1S lng bo co T l (%) (n=1302) H huyt p nghim trng67551,8 Biu hin thiu oxy mu34926,8 Biu hin trn h thn kinh trung ng17713,6 3.1.4.4.nh gi mc quy kt ADR l trng hp phn v Mc quy kt ADR l mt trng hp phn v c nh gi da theo Phn loi mc quy kt ADR l trng hp phn v trnh by ti ph lc 1. Trong 1302 bo co phn v c 964 bo co mc chc chn (chim 74%) v 338 bo co mc c th (26%). 338 bo co c phn loi mc c th do 120bocotuycthigiantimtngxuthinphnvtrongvng1ginhng 32 khngcbiuhintrnda/nimmcvhhpv218bococthigiantim tng khng r hoc trn 1 gi. 3.1.5. Thng tin v x tr phn v 3.1.5.1. Cch x trTrong cc bo co phn v, c 14 bo co khng c thng tin v x tr phn v v 5 bo co ghi x tr theo phc xtr sc phn v ca B Y t nhng khng mtcth.Ngoira,thngtinvcchxtrtrongnhngbococnlic thng k trong bng di y: Bng 3.10: Cch x tr ghi nhn t bo co phn v Bin php S lng bo co T l % (n = 1302) Adrenalin75457,9 Th oxy55742,8 Truyn dch b tun hon22417,2 Corticoid80061,4 Khng histamin H135026,9 Khng histamin H2191,5 Nhn xt: S dng adrenalin: Adrenalin c s dng trn 57,9 % cc trng hp phn v. T l ny tng t 39,8% (nm 2010) ln 66,8% (nm 2013). Trong : 33 -C 594 trn 964 bo co c quy kt chc chn l phn v (62%) c dng adrenalin v 160 trn 338 bo co c quy kt c th l phn v (47%)dng adrenalin. -C 607 trn 916 bo co nghim trng mc 1 (66%) c s dng adrenalin v 145 trn 380 bo co nghim trng mc 2 (38%) s dng adrenalin. Ngoiadrenalin,bnhnhncngcxtrvinhngbinphpkhc,bao gm: -Th oxy hoc thng kh nhn to trn 42,8 % bnh nhn, t l ny cng tng t 13,0% (nm 2010) ln 54,0% (nm 2013) -Bdchtunhonvi17,2%bnhnhnvtngt18,0%(nm2010)ln 38,3% (nm 2013) -Sdngcorticoidtrn61,4%bnhnhn,tlnytngt46,0%(nm 2010) ln 69,3% (nm 2013).- Ngoi ra, c26,9% bnh nhnc x tr vi khng histamin H1v 1,5% bnh nhn c dng khng histamin H2. 3.1.5.2. Kt qu sau x tr Sau khi x tr c 25 trng hp t vong (chim 2%) v 1056 trng hp hi phc khng c di chng (81%). 221 trng hp cn li (17%) khng khai thc c thng tin v tnh trng bnh nhn sau khi x tr. 3.2.nh gi s hnh thnh tn hiu ca cc trng hp phn v vi mt s thuc c th da trn c s d liu 3.2.1.c im bnh nhn ca nhm case so vi nhm non-case cimtuivgiicabnhnhncsosnhgianhmcasevnon-case, kt qu th hin trong bng di y: 34 Bng 3.11: c im bnh nhn gia nhm case v non-case Case (n=1302) Non-case (n=10790) p Nhm tui 60 tui337(25,9%)2022(18,7%) Gii tnh N (n,%)721(55,4%)6092(56,5%)0,460 Nam (n,%)581(44,6%)4698(43,5%) Nhn xt: tuicabnhnhnnhmcasevnon-casetuykhcbitcngha thngk(p=0,000)nhngutriutrnmituikhcnhau.Vgii,tl bo co n cao hn nam c 2 nhm v kt qu cho thy khng c s khc bit c ngha thng k (p>0,05) gia nhm case v non-case. 3.2.2.Tn hiu ca cc trng hp phn v ca mt s hot cht trn c s d liu S hnh thnh tn hiu ca mt thuc c th vi cc trng hp phn v c nh gi thng qua t sut chnh bo co (ROR) hiu chnh c tch ly qua cc nm. Cc hot cht c la tnh ROR l nhng hot cht c t nht 10 bo co phn v trong 4 nm (t nm 2010 - 2013). T kt qu thng k cho thy c 30 hot cht tha mn tiu ch trn, kt qu ROR hiu chnh ca tt c cc hot cht ny s c trnh by chi tit ti bng 2 ph lc 2. Bng 3.12 di y l ROR hiu chnh canhngthucctnhtmtgitrRORchothycshnhthnhtnhiu 35 Bng 3.12: ROR hiu chnh ca cc thuc hnh thnh tn hiu phn v qua phn tch c s d liu bo co ADRgiai on 2010-2013 Hot cht20102010 - 20112010 20122010 - 2013 Khng khun cephalosporin Cefotaxim1,89 [1,19-3,02]1,89 [1,43-2,49]1,89 [1,53-2,32]2,03 [1,74-2,36] Ceftriaxon2,57 [1,61-4,08]1,45 [1,02-2,05]1,69 [1,30-2,18]1,75 [1,43-2,13] Ceftazidim2,71 [1,31-5,58]4,22 [2,93-6,09]3,16 [2,39-4,19]2,68 [2,16-3,31] Cefoperazon1,29 [0,45-3,72]1,76 [0,98-3,15]1,93 [1,23-3,04]2,19 [1,6-3,02] Cefadroxil+++*7,33 [2,22-4,22]4,99[2,08-12]3,06 [1,53-6,12] Khng khun nhm penicillin Ampicillin3,02 [1,4-6,51]1,81 [1,01-3,24]1,48 [0,95-2,33]1,61 [1,14-2,3] Benzylpenicillin+++*2,49 [0,82-7,49]2,03[0,89-4,65]2,22 [1,2-4,12] Khng khun nhm amphenicol Chloramphenicol4,45[1,52-13,03]2,06 [0,77-5,48]2,68[1,25-5,71]1,91 [0,95-3,82] 36 Hot cht20102010 - 20112010 20122010 - 2013 Cht cn quang Iobitridol0**2,76[0,74-10,3]1,24[0,43-3,59]2,2 [1,3-3,76] Iopromid+++*3,81[1,31-11,06]2,14 [0,79-5,8]3,4 [1,87-6,17] Acid ioxitalamic9,88 [1,38-70,88]12,48 [3,94-39,61]2,73[1,22-6,11]2,64 [1,43-4,99] Dch truyn tnh mch Dchtruynacid amin 4,34 [1,06-17,72]3,48 [1,44-8,42]3,02[1,4-6,52]1,86 [0,93-3,73] Thuc khc v huyt hcChymotrypsin3,66 [0,952-14,1]1,99 [0,75-5,32]2,27[1,22-4,25]1,89 [1,14-3,13] Hormon thy sau tuyn ynOxytocin0**1,8 [0,52-6,22]2,2[0,91-5,36]2,6 [1,32-5,04] Thuc gy t ti chLidocain3,38 [0,9-12,69]2,71 [1,09-6,8]4,04 [2,26-7,21]4,55 [2,99-6,92] Thuc chng tiu fibrinAcid tranexamic8,94 [0,54-14,84]8,59 [1,71-43,03] 11,48[3,63-36,58] 11,73 [4,4-31,04] *Tt c bo co lin quan ti thuc nghi ng u l bo co phn v **Khng c bo co phn v lin quan ti thuc nghi ng trong giai on tnh ROR 37 Shnhthnhtnhiuphnvbtutnm2010vi9thuc:cefotaxim, ceftazidim,ceftriaxone,cefadroxil,amoxicillin,benzylpenicillin,iopromid,acid ioxitalamic v cloramphenicol. Trong nm 2010, tt c bo co c thuc nghi ng l cefadroxil, benzylpenicillin v iopromid u l bo co phn v. Trong nhm khng khun cephalosporin, cefotaxim c gi tr ROR n nh t nm 2010 n ht nm 2011 v 2012 (1,89) v tng nh vo nm 2013 (2,03).ROR caceftriaxon,ceftazidimvcefadroxilcxuhnggimtheothigiantnm 2010n2013,tuynhinvnmchnhthnhtnhiu.Tnhiucacefadroxil mnh nht trong 3 khng sinh trn. ivi cefoperazon, ROR tng theo tng giai ontkhnghnhthnhtnhiuvo2010v2011nhnhthnhtnhiunm 2012 (ROR = 1,93[1,23-3,04]) v tn hiu tng vo nm 2013 (2,19 [1,6-3,02]). Vi nhm khng penicillin: tn hiu ca ampicillin hnh thnh t 2010 duy tr n 2011, mt tn hiu vo nm 2012 v c hnh thnh li vo 2013. Tn hiu ca benzylpenicillinhnhthnht2010,tuynhinn2011v2012mttnhiuv xut hin li vo 2013. Vinhmchtcnquang:RORcaiopromidvacidioxitalamiccxu hng gim theo thi gian, tuy nhin vn duy tr tn hiu qua cc nm (tr iopromid bmttnhiuvonm2012).Cnviiobitridol,tnhiuchxuthinvonm 2013 vi ROR = 2,2 [1,3-3,76]. Vi 3 thuc lidocain, oxytocin, v acid tranexamic, ROR tng theo thi gian t khng hnh thnh tn hiu n nm 2010 (vi acid tranexamic v lidocain), 2012 (oxytocin) cho n hnh thnh duy tr tn hiu vi ROR tng dn nhng giai on sau. Ngoi ra, tn hiu cng c hnh thnh vi cloramphenicol (giai on 2010 v n2012),dchtruynacidamintrongt2010nhtgiaion2012nhngb mt tn hiu vo nm2013 v chymotrypsinvo nm 2012 v duytr tn hiu n 2013. 38 CHNG 4. BN LUN Trong thi gian gn y,s trng hp phnv do thucxy racc c s khm cha bnh trong c nc c xu hng gia tng khin nhiu cn b y t e ngi khidngthucchobnhnhn.Bncnh,bocoADRlilnguncsd liu ch yu h tr hot ng gim st v pht hin tn hiu v cc phn ng c hi ca thuc ti Vit Nam nhm h tr cn b y t trong vic m bo an ton khi s dngthuc.Tthng01/2010,theoquynhcaBYt,TrungtmDI&ADR Quc gia l u mi thu nhn, x l, thm nh v lu trtt ccc bo co ADR t nguyn c gi v t cc c s iu tr trn phm vi ton quc. V vy, nghin cunycthchintrndliubocoADRtrong4nmlintip(2010-2013) vi mong mun cung cp mt ci nhn ton din v tt c bo co ADR lin quan n cc trng hp phn v. S lng bo co phn v tng t l thun vi tng s bo co ADR theo tng nm t 161 bo co (nm 2010) ln 231 bo co (nm 2011) v 330 bo co (nm 2012), n nm 2013 s lng tng gn gp i (580 bo co) v c xu hng tip tc tng trong nm 2014 [7]. Phn v do thuc l mt phn ng him gp tuy nhin t l cc bo co ny trong c s d liu lun cao (ch sau cc bo co v cc phn ng d ng trn da) v kh n nh dao ng t 9-11% tng s bo co nhn c. iunychothysquantmcbitcacccnbytnnhngphnng ny do mc nghim trng ca phn v trn lm sng. Phn v l mt phn ng d ng cp tnh, khi pht nhanh, hu ht cc bo co u xy ra trong vng 1 gi v c hn mt na bo co xy ra trong vng 10 pht saukhidngthuc.Do,chnonnhanhchngvchnhxccctrnghp phnvdatrnccbiuhinlmsngquytnhrtnhiuntnhtrngbnh nhn.TheotiuchunchnoncaVinQucgiavDngvBnhtruyn nhim Hoa K, phn v s c xc nh khi bnh nhn c biu hin c trng trn 2 trong 4 h c quan tun hon, tiu ho, h hp v da/nim mc. Nghin cu ca 39 chng ti cho thy, biu hin trn tun hon xy ra nhiu nht (84,3% bo co) sau n biu hin trn h hp (71,4% bo co) v trn da/nim mc (54,7% bo co), biu hin trn tiu ha t gp hn (ch chim 17,4%bo co phn v). Mt nghin cuhicuthchintincngchoktqukhtngng,mcdtl xut hin cc biu hin trn nghin cu ca chng ti thp hn mt cht v c th l giidotnhkhngythngtincabocoADR,vi98,15%trnghpc biu hin trn tun hon, 81,48% trn h hp, 72,2% trn da v 9,26% trn tiu ha [40].Ngoira,theotiuchuntrn,nubnhnhnbhhuytpnghimtrng ngaysau khi tip xc vi thuc th cng c xc nh l phn v.Trong bo co phnvchnmtnasbnhnhngpphitnhtrngny.Nhvy,theodi biu hin lm sng sau khi dng thuc l cn thit pht hin kp thi cc trng hp phn v. Phn v l mt phn ng d ng nguy him nht trn lm sng v c th gy t vong. c bit, khi bnh nhn c mt trong cc biu hin thiu oxy mu, h huyt pqumcvrilonthc(tngngviboconghimtrngmc1trong nghin cu) th tnh trng ca bnh nhn cng tr nn nguy kch. Theo kt qu ca chng ti th c ti 70,35% bo co phn v m c xp vo mc ny. Hn na trong nghin cu cng ghi nhn c 25 bo co t vong do phn v chim 2%, con s ny c th nh hn nhiu so vi thc t do cn b y t c xu hng ngn ngi khi bo co nhng trng hp t vong. Tuy vy, 25 bo co ny cng cho thy nhng hu qu rt ng tic ca phn v nu khng c d phng v x tr hp l. Kt qu t nghin cu cho thy phn v c th xy ra vi bt k thuc no, tuy nhincnhngnhmthucctnsutcaongch,baogm:khngkhun nhm cephalosporin v carbapenem, khng khun nhm penicillin, thuc gim au trung ng, cc NSAIDs,cht cn quang, ch phm thay th mu v m bo ti mu, thuc gy m/gy t. Kt qu ny kh tng ng vi kt qu ca mt nghin cugnythchintiBoNhatrnhthngCnhbophnvqucgia trong4nm(2007-2010).Theo4nhmthucbnghingnhiunhtl 40 NSAIDs, khng khun nhm penicillin, khng khun nhm cephalosporin v thuc gym/gyt[18].Ngoira,ccnhmctnsutgyphnvcaotrongcc nghin cu khc bao gm thuc chng ung th v tc nhn iu ho min dch, cht cnquang,ccchphmhormontcdngtonthn[44],[62].Tnsutboco mc d cung cp c mt hnh nh kh tng qut v thuc nghi ng trong cc bo cophnv,tuynhinktqunychunhhngnhiubivicsdngthuc ca bnh nhn. Do , nhm a ra mt kt qu c th gi v mi quan h nhn qu gia thuc nghi ng v phn v, chng ti tnh t sut chnh bo co (ROR) ca cc thuc c bo co vi tn sut cao. Khng sinh l nguyn nhn gy phn v nhiu nht trong cc bo co ghi nhn ti Trung tm DI & ADR Quc gia. Trong nhmcephalosporinvcarbapenem (ch yu l khng sinh cephalosporin) chim t l cao hn (52,61% bo co) so vi nhmbeta-lactamhpenicillin(9,22%boco).iunykhcbitvinhiuy vn, khi m khng khun h penicillin lun c ghi nhn l thuc c t lphn v cao nht [18, 28, 40]. C l l do chnh l do xu hng s dng khng sinh thay i, nhm cephalosporin c dng ph bin hn i vi cc bnh c triu chng nng [5] trong khi penicillin c cnh bo v phn v qu nhiu nn cn b y t cnh gic hn khi dng.Nghincucngchothy3thucctnsutgyphnvcaonhtl cefotaxim(19,4%),ceftriaxon(9,9%),ceftazidim(8,9%)uthucnhmkhng khun cephalosporin. y cng l 3 thuc hnh thnh tn hiu vi phn v ngay t nm 2010, tn hiu phn v i vi cc thuc ny tuy khng mnh nhng lun c duytrnnm2013.Cefoperazonctnsutgyphnvnhiuth4vitl 3,8%viRORtngquaccnmvcshnhthnhtnhiuvonm2012v 2013. Ampicillin v benzylpenicillin l 2 khng sinh thuc nhm khng khun beta-lactam h penicillin hnh thnh tn hiu qua cc nm tuy nhin tn hiu 2 khng sinh ny u bin mt vo nm 2012 sau xut hin li nm 2013. 41 Ti Vit Nam, sau nhm khng sinh th NSAIDs cng l nhm thuc c s dngtngiphbin.TbocoADR,chngtithuc4,22%sboco phnvcthucnghingphnvlNSAIDs.Tuynhinconsnytngi thp so vi cc nghin cu trn th gii nh nghin cu trn d liu trung tm Cnh gic Dc Italia vo nm 2003 vi 12,2% bo co phn v lin quan ti NSAIDs [28]v47,9%nghincuticcTrungtmDngBoNhanm2013 [18]. iu ny c th gii thch do thi quen s dng khng sinh ti Vit Nam dn ti t l gp v bo co phn v nhm ny cao v vt tri hn so vi cc nhm thuc khc. Kt qu nghin cu cho thy diclofenac l thuc NSAID c tn sut gy phn v cao nht trong nhm dc l ny, ging nh kt qu nghin cu thu c ca Puijenbroek nm 2002 [60],v nghin cu ca Patel ti n nm 2014 [40]. Tuy nhin khc vi cc nghin cu trn, diclofenac khng hnh thnh tn hiu phn v (ROR = 0,68 [0,49-0,94] nm 2013). Thucgyt,gymcnglnhmthuccbocovislngnhiu vi 2,38% boco phn v vc s hnh thnh tn hiu vi lidocain t nm 2011 n nm 2013. Tuy nhin, trong qu trnh gy t, gy m, thng thng phi hp nhiu thuc cngmtlc nhpropofol, fetanyl, atracurium... Do , khxc nh chnh xc nguyn nhn gyphn v, iu nyc th lm tng s bo cophn v lin quan ti cc thuc ny trong nghin cu vnh hng ti tn hiu. Thm vo ,sbocophnvcanhngthuctrongnhmnyuthn10docn mt c s d liu ln hn tip tc nh gi. Chng ti cng tham kho kt qu t ccnghincuvphnvvithucgymtrnthgii,ktquchothycha pht hin tn hiu phn v m ch thng k c nhng thuc c tn sut gy phn vcaonhttrongqutrnhgymlthuccchdntruynthnkinhcv khng sinh [29, 32, 65]. i vi nhm vaccin/huyt thanh chng ti nhn thy huyt thanh chng un vn (SAT) c tn sut gy phn v cao nht, huyt thanh khng nc rn cc loi v 42 vaccin cng c bo co phn v nhng u khng hnh thnh tn hiu. Tuy nhin, ring vi nhm vaccin, bn cnh h thng bo co t nguyn, cn c mt h thng bo co tai bin nng sau tim chng hot ng hon ton c lp. Vic khng kt nicdliugia haingunthngtinnycnggynhhngnvicnh gi ca cc thuc t d liu bo co ADR [2]. Mtktqungchlshnhthnhtnhiuvichymotrypsinvacid tranexamic t nm 2010 n 2013, trong acid tranexamic c ROR rt ln (11,83 [4,47-31,4]) mc d chng ti khng tm thy nghin cu no lin quan n phn v cahaithucny,trmtsnghincucanlhocmtvicaphnvvi chymotrypsin. Nguyn nhn c th do y l hai hot cht c s dng kh thng xuyntiVitNamnhngkhngcsdngrngritrnthgii.Theocs d liuca T chc Y tTh gii vPhn ng c hi (Vigibase)t nm 2010 ti nm 2014 c 105 bo co v chymotrypsintrong c27 bo co phn v v 795 bo co v acid tranexamic vi 17 bo co phn v [67]. Tn hiu ny cho thy c nguy c tim n vi phn v i vi 2 thuc ny, v vy cn b y t cn cn nhc vthntrngkhisdng.VicphthincnhngtnhiuvinhngADRt hoc cha c bit ti c ngha rt ln vi Cnh gic dc, tuy nhin cng phi lu rng trong giai on 2010-2013 s lng bo co case v non case lin quan ti acid tranexamic cn t (10 bo co case v 7 bo co non-case). Ngoi ra, c th do tnh cht nghim trng ca phn v trn lm sng nn cc cn b y t ch trng lm t l bo co case tng cao hn thc t. Do , vi cc tn hiu xut hin th cntiptcnhgitrongnhnggiaiontiptheo.Slngbocotngln cngngnghavivicphnnhchnhxchnthctlmsngvnkhitn hiu mnh, s l c s cho vic tin hnh nhng nghin cu dch t su hn kim chng cc tn hiu hnh thnh. Dphnglbinphpquantrngnhmgimthiucctaibin,tvongdo phn v gy ra. Vi mc ch ny, B Y t yu cu tt c cc thy thuc ti cc c s khm cha bnh trong c nc phi khai thc trit tin s d ng ca bnh 43 nhn [3]. Tuy nhin thng tin thu c t bo co phn v li cho thy ch c 749 bo co (chim73,5 %) bc s c khai thc. Khai thc tin s d ng c vai tr rt quan trong trong vic d phng d ng thuc v qua tin s d ng c th xc nh cthuchocnhmthucgydngchobnhnhn.Thngthdngthuc ln sau s nng hn ln trc nu tip xc li vi thuc gy d ng v ring vi scphnv,dngnhkhngthcgililuhn[4].Do,bYtcng arahngdnkhngcdngccthucgydngvphnvchobnh nhn.Trong hp c bit cn dng cc thuc ny th phi hi chn thng nht ch nhvcsngcangibnh,gianhngibnhbngvnbnvc binphptchccphngngaphnv[3].Nhngtheoktquchngtighi nhn c t 749 bo co trn c 18 trng hp bnh nhn b phn v khi dng li thuc tng gy d ng v 17 trng hp gp phn v khi dng li thuc cng nhm (cng nhm beta-lactam hoc NSAIDs) vi thuc gy d ng. c bit, c 2 bnhnhn bphn v khi dng ceftriaxone vSAT v litip tc b phnv khitisdng.Phnvtuylphnngdngkhdonnhngtrongnhiu trnghpvncthphngtrnhcnutmhiuktinsdngcabnh nhn nhng trn thc t, cn b y t vn cha ch trng n iu ny. Hnna,ktqutnghincunyvnhiunghincukhcchothy phn v c th xy ra vi tt c cc thuc mi ng dng (ngay c khi th test) [28]vcthgptrncnamvnvvimilatuibaogmcmtsi tng c bit nh tr nh v ngi cao tui [34], [40]. Do , ti cc c s iu tr, lunphicsnmthpthucchngphnvtrongkhiiutrchobnhnhn. Bn cnh , cc bc s, y t (iu dng), n h sinh u cn nm vng kin thc v thc hnh cp cu phn v. D phng gip bnh nhn phng trnh phn v nhng mt khi xy ra phn v th vic x l nhanh chng hp l l vic quan trng nht gip bnh nhn thot khi tnh trng nguy him, e da tnh mng. Thng tin t bo co cho thy, vic x 44 trcctrnghpphnvlsphihpcanhiubinphpbaogm:sdng adrenalin, th oxy hoc thng kh nhn to, truyn dch, s dng corticoid v thuc khnghistamin.Trong,adrenalinccoilthuccbnvkhngcchng ch nh tuyt itrong phn v.Adrenalin c th lm thay i ngaytc khc cc du hiu nng nh co tht ph qun v tt huyt p gip bnh nhn thot khi tnh trng nguy kch. Tuy nhin theo kt qu chng ti ghi nhn c th ch c gn 60% bnh nhn c x tr bng adrenalin mc d t l ny c xu hng tng t 39,75% trong nm 2010 ln 66,84% trong nm 2013. Mt nghin cu trn c s d liu v Cnh gic dc ti Php cng cho thy ch c 57,9% trng hp phn v c s dng adrenalin [43]. Theo mt nghin cu khc ti H Lan th trn tng s 850 bo cocctrnghpphnvchc89boco(10%)csdngadrenalin[57]. Chngticngthamkhoktqutccnghincuthchinticcbnhvin, kt qu cho thy ch c 50% trng hp phn v mt bnh vin qun i ti Hoa K c dng adrenalin v ch c 20% cc bc s ti mt bnh vin New Zealand xtrngliuvngdngadrenalinkhicphnv[24],[55].iunycho thy mc d c m t y v r rng trong nhiu hng dn, nhng nhiu cn b y t vn khng x tr ng khi bnh nhn gp phn v. Nguyn nhn c th do cc cn b y t cha pht hin ra cc trng hp phn v, bn cnh l tm l e ngi cc tai bin khi s dng adrenalin. V vy gim thiu nhng hu qu ng ticlinquannphnvthvichngdnxtrngvkpthilrtquan trng. Hn ch ca nghin cu: Nghin cu thc hin hon ton trn h thng bo co ADR t nguyn nn khng th trnh khi nhng hn ch ca c s d liu ny. Hin tng bo co di mc thc t (under-reporting) khin nghin cu mi dng mc pht hin tn hiu lin quan n ADR, vic kim chng cc gi thit ny cn thc hin bng nhngnghin cu su hn. Bn cnh , cc vn lin quan n chtlngboco(bocothiuthngtin,thngtinkhngyhockhng 45 chnh xc v s thay i mu bo co qua cc nm) cng gy kh khn cho vic xc nh bo co phn v v phn tch cc c im trong bo co. V nghin cu vi phngphphicudliunnccsaisnhsaisdonhli,saisdophn loi nhm cng c th xy ra.Mc d cn tn ti nhiu hn ch nhng vi s gia tng nhanh chng v mt slng,hthngbocotnguynkhngnhcvaitrtrongthngk phn tch v nh gi hnh thnh tn hiu lin quan n ADR. Vi d liu bo co bn nm lin tip (2010-2013),nghin cu phthin c nhng kt qu ng ch vmi lin quan gia thuc v nguyc gy phn v.Bncnh , cng phnnophnnhcthctvvicphthin,dphngvxtrcctrng hpphnvticccskhmchabnh.Ktquthuccngchothyvic tng hp phn tch thng xuyn c s d liu ny l cn thit to c s cho vic xc nh nguy c v a ra nhng thay i trong qun l cng nh trong thc hnh lm sng hng n s dng thuc an ton. 46 KT LUN V XUT Kt lun Nghin cu phn tch c im v nh gi s hnh thnh tn hiu trn c sbo co phn ng c hi lin quan n cc trng hp phn v ghi nhn t h thngbocotnguyncaVitNamtronggiaiont2010n2013vghi nhn c nhng kt qu sau: V c im cc trng hp phn v ghi nhn t h thng bo co ADR ca Vit Nam giai on 2010 - 2013. -Slngbocophnvtngtheotngnm,tlbocophnvtrn tngsbocoADRcatngnmvngimcnnhvdaongtrong khong 8,9 - 10,9%. -Bnh nhn trong bo co bao gm mi la tui t tr nh di 1 thng cho nngicaotui(trn65tui).Strnghpphnvnchim55,4%v nhiu hn so vi nam. C 58,3% bnh nhn c khai thc tin s d ng, trong c 35 bnh nhn ctin s d ng vi thuc nghi ng hoc thuc cng nhm vi thuc nghi ng gy phn v. -Phn ng chyu xut hin trong vng 10 pht sau khi dng thuc (55,8% bo co). Thng gp nht l cc triu chng trn tun hon (84,3% bo co), h hp(71,4%),da/nimmc(54,7%),biuhintrntiuhatgphn(17,4%). S bo co c biu hin nghim trng mc 1 (mc cao nht) chim 70,4%. -6hdclhaygptrongccbocophnvbaogm:khngkhun cephalosporin v carbapenem (685 bo co, chim 52,61% tng s bo co phn v), khng khun penicillin (120 bo co, 9,22%), thuc gim au tc dng trn thn kinh trung ng (68 bo co, 5,22%), cc cht thay th mu v dch truyn (61boco,4,69%),NSAIDs(55boco,4,22%)vchtcnquang(51bo co, 3,92%). Cefotaxim, ceftriaxon, ceftazidim l 3 hot cht nghi ng nhiu nht vi tn sut gp trong bo co ln lt l 19,4%, 9,9% v 8,9%. 47 -Adrenalincsdngtrn57,9%trnghpphnv.Ngoiadrenalin, bnh nhn cng c x tr bng th oxy (42,8%), b dch tun hon (17,2%) s dngcorticoid(61,44%).Sauxtr,c25trnghptvong(1,92%),1056 trng hp hi phc khng li di chng (81%). V tn hiu ca cc trng hp phn v vi mt s thuc c th da trn c s d liu bo co ADR Cc thuc pht hin c tn hiu l: -Nhmkhngkhunbeta-lactamkhc:cefotaxim,ceftriaxon,ceftazidim, cefoperazon, cefalexin, cefadroxil -Nhm khng khun penicillin: ampicillin, benzylpenicillin -Nhm cht cn quang: iobitridol, iopromid, acid ioxitalamic -Cc thuc khc: khng sinh cloramphenicol, oxytocin, dch truyn acid amin Ngoi nhng thuc c ghi nhn nhiu v ADR lin quan n phn v trongccyvn,nghincucngthycshnhthnhtnhiuvi chymotrypsin v acid tranexamic. xut -nh k tng kt h thng bo co t nguyn, nh gi s hnh thnh tn hiu gia thuc v ADR. i vi cc ADR cha c ghi nhn nhiu nh phn v vi acid tranxenamic hoc chymotrypsin, cn thm d liu tip tc nh gi. Nu tn hiu mnh, cc nghin cu dch t su hn c th s cn thc hin kim nh gi thit. - Tng cng tp hun, o to cho cn b y t cc kin thc chuyn mn v pht hin x tr d phng phn v. Gio dc truyn thng v tm quan trng ca vic phthin chnh xc, d phng y , x tr ng theo hng dn ca BYttrnlmsng.Xydngmthngdnrrng,cpnht,phhp nhm gim thiu ti a tai bin do phn v ti cc c s khm cha bnh. TI LIU THAM KHO Ti liu ting Vit 1.BYt(2009),DcthQucGiaVitNam,NhxutbnYhc,pp 1198. 2.B Y t (2014), Quyt nh s 1830/Q-BYT v vic ban hnh "Hng dn gimst,iutra,phntch,nhginguynnhnphnngsautim chng". 3.B Y t (1999), Hng dn phng v cp cu sc phn v. 4.Nguyn Vn on (2011), D ng thuc, NXB Y hc, pp. 162-169. 5.NhmNghincuQucgiacaGARP-VitNam(2010),Phntchthc trng: S dng khng sinh v khng khng sinh Vit Nam, p. 26-28. 6.Trn Thu Thu (2014), Sc phn v lin quan n ceftazidim, Bn tin Cnh gic Dc. 7.Trung tm DI & ADR Quc gia (2015), Tng kt cng tc bo co phn ng c hi ca thuc (ADR) nm 2014. 8.TrungtmDI&ADRQucgia(2013),Tngktcngtcbocophn ng c hi ca thuc (ADR) nm 2012. Ti liu ting Anh 9.BackstromM.,MjorndalT.,DahlqvistR.(2004),"Under-reportingof seriousadversedrugreactionsinSweden",PharmacoepidemiolDrugSaf, 13(7), pp. 483-7. 10.BhanankerSM.,O'DonnellJT.,SalemiJR.,BishopMJ.(2005),"Therisk of anaphylactic reactions to rocuronium in the United States is comparable to that of vecuronium: an analysis of food and drug administration reporting of adverse events.", Anesth Analg, 101(3), pp. 819-22. 11.BraganzaS. C., Acworth J. P., McKinnon D.R., Peake J. E., Brown A.F. (2006),"Paediatricemergencydepartmentanaphylaxis:differentpatterns from adults", Arch Dis Child, 91(2), pp. 159-63. 12.BrockowK.,RomanoA.,BlancaM.,RingJ.,PichlerW.,DemolyP. (2002), "General considerations for skin test procedures in the diagnosis of drug hypersensitivity", Allergy, 57(1), pp. 45-51. 13.BrownS.G.(2004),"Clinicalfeaturesandseveritygradingof anaphylaxis", J Allergy Clin Immunol, 114(2), pp. 371-6. 14.Clarke A., Deeks J. J., Shakir S. A. (2006), "An assessment of the publicly disseminatedevidenceofsafetyusedindecisionstowithdrawmedicinal products from the UK and US markets", Drug Saf, 29(2), pp. 175-81. 15.DeckerW.W.,Campbell R. L., ManivannanV., LukeA., St Sauver J. L., WeaverA.,BellolioM.F.,BergstralhE.J.,SteadL.G.,LiJ.T.(2008), "TheetiologyandincidenceofanaphylaxisinRochester,Minnesota:a report from the Rochester Epidemiology Project",J AllergyClin Immunol, 122(6), pp. 1161-5. 16.DrainK.L.,VolcheckG.W.(2001),"Preventingandmanagingdrug-induced anaphylaxis", Drug Saf, 24(11), pp. 843-53. 17.Erlewyn-LajeunesseM.,DymondS.,SladeI.,MansfieldH.L.,FishR., Jones O., Benger J. R. (2010), "Diagnostic utility of two case definitions for anaphylaxis:acomparisonusingaretrospectivecasenotesanalysisinthe UK", Drug Saf, 33(1), pp. 57-64. 18.FariaE.,Rodrigues-CernadasJ.,GasparA.,BotelhoC.,CastroE.,Lopes A., Gomes E., Malheiro D., Cadinha S., Campina-Costa S., Neto M., Sousa N., Rodrigues-Alves R., Romeira A., Caiado J., Morais-Almeida M. (2014), "Drug-inducedanaphylaxissurveyinPortugueseAllergyDepartments",J Investig Allergol Clin Immunol, 24(1), pp. 40-8. 19.GoldenD.B.(2005),"Insectstingallergyandvenomimmunotherapy:a modelandamystery",JAllergyClinImmunol,115(3),pp.439-447;quiz 448. 20.GreenbergerP.A.(2007),"Idiopathicanaphylaxis",ImmunolAllergyClin North Am, 27(2), pp. 273-293, vii-viii. 21.Gupta R., Sheikh A., Strachan D. P., Anderson H. R. (2007), "Time trends in allergic disorders in the UK", Thorax, 62(1), pp. 91-6. 22.HarmarkL.,vanGrootheestA.C.(2008),"Pharmacovigilance:methods, recent developments and future perspectives", Eur J Clin Pharmacol, 64(8), pp. 743-52. 23.HaubenM.,MadiganD.,GerritsC.M.,WalshL.,VanPuijenbroekE.P. (2005), "The role of data mining in pharmacovigilance", Expert Opin Drug Saf, 4(5), pp. 929-48. 24.HaymoreB.R.,CarrW.W.,FrankW.T.(2005),"Anaphylaxisand epinephrineprescribingpatternsinamilitaryhospital:underutilizationof the intramuscular route", Allergy Asthma Proc, 26(5), pp. 361-5. 25.HerdeiroM.T.,FigueirasA.,PoloniaJ.,Gestal-OteroJ.J.(2006), "Influenceofpharmacists'attitudesonadversedrugreactionreporting:a case-control study in Portugal", Drug Saf, 29(4), pp. 331-40. 26.Keet C.A.,Wood R.A. (2007), "Food allergyand anaphylaxis",Immunol Allergy Clin North Am, 27(2), pp. 193-212, vi. 27.Kim M. H., Lee S. Y., Lee S. E., Yang M. S., Jung J. W., Park C. M., Lee W.,ChoS.H.,KangH.R.(2014),"Anaphylaxistoiodinatedcontrast media:clinicalcharacteristicsrelatedwithdevelopmentofanaphylactic shock", PLoS One, 9(6), pp. e100154. 28.Leone R., Conforti A., Venegoni M., Motola D., Moretti U., Meneghelli I., CocciA.,SangiorgiCelliniG.,ScottoS.,MontanaroN.,VeloG.(2005), "Drug-inducedanaphylaxis:case/non-casestudybasedonanitalian pharmacovigilance database", Drug Saf, 28(6), pp. 547-56. 29.LiebermanP.(2002),"Anaphylacticreactionsduringsurgicalandmedical procedures", J Allergy Clin Immunol, 110(2 Suppl), pp. S64-9. 30.Sadleir,P.H.,Clarke,R.C.,Bunning,D.L.,Platt,P.R.(2013), Anaphylaxistoneuromuscularblockingdrugs:incidenceandcross-reactivity in Western Australia from 2002 to 2011, Br J Anaesth, pp.981-7. 31.Liew W. K., Williamson E., Tang M. L. (2009), "Anaphylaxis fatalities and admissions in Australia", J Allergy Clin Immunol, 123(2), pp. 434-42. 32.Lobera T., AudicanaM. T., Pozo M. D.,Blasco A., FernandezE., Canada P.,GastaminzaG.,Martinez-AlbeldaI.,Gonzalez-MahaveI.,MunozD. (2008),"Studyofhypersensitivityreactionsandanaphylaxisduring anesthesia in Spain", J Investig Allergol Clin Immunol, 18(5), pp. 350-6. 33.MannRon,AndrewsElizabeth(2007),"Pharmacovigilance,2ndedition", Wiley, pp. 3-11. 34.MarianaC.Castells(2010),AnaphylaxisandHypersensitivityReactions, pp.vii, 1-3, 107-9, 146-65, 171-75.35.Medicines.WHOPolicyPerspectiveson(Oct2004),"Pharmacovigilance: Ensuring the Safe Use of Medicines", pp. No. 009. 36.MertesP.M.,AllaF.,TrechotP.,AuroyY.,JouglaE.(2011), "AnaphylaxisduringanesthesiainFrance:an8-yearnationalsurvey",J Allergy Clin Immunol, 128(2), pp. 366-73. 37.MontastrucJ.L.,SommetA.,BagheriH.,Lapeyre-MestreM.(2011), "Benefitsandstrengthsofthedisproportionalityanalysisforidentification ofadversedrugreactionsinapharmacovigilancedatabase",BrJClin Pharmacol, 72(6), pp. 905-8. 38.MuraroA.,RobertsG.,WormM.,BiloM.B.,BrockowK.,Fernandez RivasM.,SantosA.F.,ZolkipliZ.Q.,BellouA.,BeyerK.,Bindslev-Jensen C., Cardona V., Clark A. T., Demoly P., Dubois A. E., DunnGalvin A., Eigenmann P., Halken S., Harada L., Lack G., Jutel M., Niggemann B., RueffF.,TimmermansF.,Vlieg-BoerstraB.J.,WerfelT.,DhamiS., PanesarS.,AkdisC.A.,SheikhA.(2014),"Anaphylaxis:guidelinesfrom theEuropeanAcademyofAllergyandClinicalImmunology",Allergy, 69(8), pp. 1026-45. 39.ParienteA.,DidaillerM.,AvillachP.,Miremont-SalameG.,Fourrier-ReglatA.,HaramburuF.,MooreN.(2010),"Apotentialcompetitionbias inthedetectionofsafetysignalsfromspontaneousreportingdatabases", Pharmacoepidemiol Drug Saf, 19(11), pp. 1166-71. 40.PatelT.K.,PatelP.B.,BarvaliyaM.J.,TripathiC.B.(2014),"Drug-induced anaphylactic reactions in Indian population: A systematic review", Indian J Crit Care Med, 18(12), pp. 796-806. 41.PumphreyR.S.,StanworthS.J.(1996),"Theclinicalspectrumof anaphylaxis in north-west England", Clin Exp Allergy, 26(12), pp. 1364-70. 42.RawlinsM.D.(1986),"Spontaneousreportingofadversedrugreactions", Journal of Medicine, 59(230), pp. 531-534. 43.Renaudin J. M., Beaudouin E., Ponvert C., Demoly P., Moneret-Vautrin D. A.(2013),"Severedrug-inducedanaphylaxis:analysisof333cases recordedbytheAllergyVigilanceNetworkfrom2002to2010",Allergy, 68(7), pp. 929-37. 44.Ribeiro-VazI.,MarquesJ.,DemolyP.,PoloniaJ.,GomesE.R.(2013), "Drug-induced anaphylaxis: a decade review of reporting to the Portuguese Pharmacovigilance Authority", Eur J Clin Pharmacol, 69(3), pp. 673-81. 45.RuggebergJ.U.,GoldM.S.,BayasJ.M.,BlumM.D.,BonhoefferJ., FriedlanderS.,deSouzaBritoG.,HeiningerU.,ImoukhuedeB., KhamesipourA.,Erlewyn-LajeunesseM.,MartinS.,MakelaM.,NellP., PoolV.,SimpsonN.(2007),"Anaphylaxis:casedefinitionandguidelines for data collection, analysis, and presentation of immunization safety data", Vaccine, 25(31), pp. 5675-84. 46.Sachs B., Riegel S., Seebeck J., Beier R., Schichler D., Barger A., Merk H. F.,ErdmannS.(2006),"Fluoroquinolone-associatedanaphylaxisin spontaneousadversedrugreactionreportsinGermany:differencesin reportingratesbetweenindividualfluoroquinolonesandoccurrenceafter first-ever use", Drug Saf, 29(11), pp. 1087-100. 47.SampsonH.A.,MendelsonL.,RosenJ.P.(1992),"Fatalandnear-fatal anaphylactic reactions to food in children and adolescents", N Engl J Med, 327(6), pp. 380-4. 48.SampsonH.A.,Munoz-FurlongA.,CampbellR.L.,AdkinsonN.F.,Jr., Bock S. A., Branum A., Brown S. G., Camargo C. A., Jr., Cydulka R., Galli S. J., Gidudu J., Gruchalla R. S., Harlor A. D., Jr., Hepner D. L., Lewis L. M., Lieberman P. L., Metcalfe D. D., O'Connor R., Muraro A., Rudman A., SchmittC., ScherrerD., Simons F. E., Thomas S.,Wood J. P., DeckerW. W.(2006),"Secondsymposiumonthedefinitionandmanagementof anaphylaxis:summaryreport--SecondNationalInstituteofAllergyand InfectiousDisease/FoodAllergyandAnaphylaxisNetworksymposium",J Allergy Clin Immunol, 117(2), pp. 391-7. 49.Sanz ML Gamboa PM, Garcia-Figueroa BE, Ferrer M, (2010), Anaphylaxis Chemical Immunology and Allergy,, Kager, pp. 180-185. 50.SheikhA.,AlvesB.(2000),"Hospitaladmissionsforacuteanaphylaxis: time trend study", BMJ, 320(7247), pp. 1441. 51.SimonsF. E., Ardusso L. R.,BiloM. B., El-Gamal Y. M.,Ledford D. K., Ring J., Sanchez-Borges M., Senna G.E., Sheikh A., Thong B. Y. (2011), "World allergy organization guidelines for the assessment and management of anaphylaxis", World Allergy Organ J, 4(2), pp. 13-37. 52.Soar J., Pumphrey R., Cant A., Clarke S., Corbett A., Dawson P., Ewan P., FoexB.,GabbottD.,GriffithsM.,HallJ.,HarperN.,JewkesF., MaconochieI.,MitchellS.,NasserS.,NolanJ.,RylanceG.,SheikhA., UnsworthD.J.,WarrellD.(2008),"Emergencytreatmentofanaphylactic reactions--guidelinesforhealthcareproviders",Resuscitation,77(2),pp. 157-69. 53.Tang M. L., Osborne N., Allen K. (2009), "Epidemiology of anaphylaxis", Curr Opin Allergy Clin Immunol, 9(4), pp. 351-6. 54.TechapornroongM.,AkrawinthawongK.,CheungpasitpornW., RuxrungthamK.(2010),"Anaphylaxis:atenyearsinpatientretrospective study", Asian Pac J Allergy Immunol, 28(4), pp. 262-9. 55.ThainS.,RubythonJ.(2007),"Treatmentofanaphylaxisinadults:results ofasurveyofdoctorsatDunedinHospital,NewZealand",NZMedJ, 120(1252), pp. U2492. 56.vanderKlauwM.M.,StrickerB.H.,HeringsR.M.,CostW.S., ValkenburgH.A.,WilsonJ.H.(1993),"Apopulationbasedcase-cohort study of drug-induced anaphylaxis", Br J Clin Pharmacol, 35(4), pp. 400-8. 57.vanderKlauwMM.,WilsonJH.,StrickerBH.(1996),"Drug-associated anaphylaxis:20yearsofreportinginTheNetherlands(1974-1994)and review of the literature.", Clin Exp Allergy, 26(12), pp. 1355-63. 58.van Puijenbroek E., Diemont W., van Grootheest K. (2003), "Application of quantitative signal detection in the Dutch spontaneous reporting system for adverse drug reactions", Drug Saf, 26(5), pp. 293-301. 59.vanPuijenbroekE.P.,BateA.,LeufkensH.G.,LindquistM.,OrreR., Egberts A. C. (2002), "A comparison of measures of disproportionality for signaldetectioninspontaneousreportingsystemsforadversedrug reactions", Pharmacoepidemiol Drug Saf, 11(1), pp. 3-10. 60.vanPuijenbroekE.P.,EgbertsA.C.,MeyboomR.H.,LeufkensH.G. (2002),"DifferentrisksforNSAID-inducedanaphylaxis",Ann Pharmacother, 36(1), pp. 24-9. 61.WallerP.C.(2010),"AnintroductiontoPharmacovigilance",Willey Black Well, West Susex, pp. 62.WangD.Y.,ForslundC.,PerssonU.,WiholmB.E.(1998),"Drug-attributed anaphylaxis", Pharmacoepidemiol Drug Saf, 7(4), pp. 269-74. 63.WHOCollaboratingCentreforDrugStatisticsMethodology(2015), Guideline for ATC classification and DDD assignment, pp. 64.Worm M Hompes S, Vogel N, Kirschbaum J, Zuberbier T, (2008), "Care of anaphylaxis among practising doctors", Allergy, pp. 63:1562-1563. 65.MertesP.M.,LaxenaireM.C.(2004),"Anaphylacticandanaphylactoid reactionsoccurringduringanaesthesiainFrance.Seventhepidemiologic survey(January2001-December2002)",AnnFrAnesthReanim,23(12), pp. 1133-43. Trang web 66.Cng thng tin ca Trung tm DI & ADR Quc gia,http://canhgiacduoc.org.vn/GioiThieuChung.aspx. 67.C s d liu ca T chc Y t Th gii v phn ng c hi (Vigibase),http://www.vigiaccess.org/. Ph lc 1 Bng 1: Biu hin ca cc trng hp phn vtrn cc h c quanBiu hin trn tun hon - tim mch H huyt p (chung) Mch nhanh/nhp tim nhanh (100 ln/pht) Mch chm/ khng bt cLon nhp Tiu khng t ch, i tin khng t ch Ngt Biu hin trn da/nim mc Ban M ay Ph mch Nga da c tn thng v nga mt Biu hin trn h hp Suy h hp (th nhanh, co lm thnh ngc, tm ti, th rn) Kh th Co tht ph qun/Kh kh Th rt thanh qun Sng ph ng h hp trn Ho khan ko di ( Ho khng c m, lin tc khng dt) Khn ging Biu hin trn tiu ha au thng v Tiu chy Nn lin tc au bng d di Biu hin thiu oxy mu Tm mi, tm u chi SpO2