1.0. NOTA GRAFIK

KATEGORI MURID BERMASALAH PEMBELAJARAN

1

Masalah Pembela

jaran

Sindrom

Down Autisme

ringan

Lembam

Hiperaktif

ADHD

Disleksia

Terencat Akal Minima

SEBAB-SEBAB MASALAH PEMBELAJARAN

2

KECEDERAAN OTAKSEBELUM KELAHIRAN BAYISEMASA KELAHIRAN BAYISELEPAS KELAHIRAN BAYI

GENETIKKANAK-KANAK MEWARISI MASALAH PEMBELAJARAN

KETIDAKSEIMBANGAN BIOKIMIA

BUKTI TENTANG KESAN KETIDAKSEIMBANGAN TIDAK KUKUH DAN KONSISTEN

PERSEKITARANKEMISKINAN DAN KEKURANGAN PERSEKITARAN BOLEH MENYEBABKAN MASALAH PEMBELAJARAN

INTERVENSI AWAL DAN KHIDMAT SOKONGAN KANAK-KANAK BERMASALAH

PEMBELAJARAN

3

PERKEMBANGAN TEORI KANAK-KANAK MENGIKUT TEORI PEMBELAJARAN

4

PENEMPATANBILIK DARJAH BIASAGURU PENDIDIKAN KHAS SEBAGAI PENASIHATBILIK SUMBERBILIK DARJAH BERASINGAN

PENGAJARANPENGAJARAN SECARA LANGSUNGMEMPERKUKUHKAN PENGUASAAN ISI KANDUNGANSTRATEGI PENGAJARAN

5

Peringkat-Peringkat Perkembangan Kanak-

Kanak

Peringkat ini adalah hasil daripada pengaruh proses-proses biologi, kognitif dan sosio emosi (Santrock 2008).Terdapat lima peringkat perkembangan kanak-kanak

Peringkat bayi (0-2 tahun) Kadar ciri-ciri pertumbuhan cepat seperti sifat-sifat asas manusia, bahasa, kebolehan fizikal dan kebolehan menjalin perhubungan emosi.

Peringkat awal kanak-kanak (3-8 tahun)

Dapat bermain menggunakan imaginasi, perkembangan bahasa yang cepat, penggunaan otot-otot halus dan kebolehan bersosial.

KHIDMAT SOKONGAN DALAM PENDIDIKAN KHAS

6

Peringkat kanak-kanak (9-11 tahun)

Mula belajar tugas dan aktiviti yang akan digunakan dalam alam dewasa.Mula menjalin hubungan dengan rakan sebaya dan memahami peraturan.

Peringkat awal remaja (12-15 tahun)

Sensitif terhadap paras rupa dan perubahan fizikal yang dialamiBoleh berfikir secara abstrak, logikal dan sistematik

Peringkat remaja (15-20 tahun)

Perhubungan yang rapat dengan rakan sebaya dan keinginan berdikari

2.0. PENDAHULUAN

7

INDIVIDUAudiologiIntervensi awalJurupulih cara kerjaPerubatanJurupulih fizikalJurupulihpertuturanPsikologi KaunselorPersatuan ibu bapaRakan sebaya Pertubuhan bukan kerajaanKomunitiJabatan Kebajikan Masyarakat

ORGANISASI /AGENSI KERAJAAN

Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK) dikendali oleh Bahagian Pendidikan KhasKementerian Pelajaran Malaysia, Pemulihan Dalam Komuntiti (PDK) dikendali oleh Jabatan Kebajikan MasyarakatWisma Harapan dikendali oleh Jabatan Kebajikan Masyarakat

ORGANISASI/AGENSI BUKAN KERAJAAN

Persatuan Kebangsaan Autisme Malaysia (NASOM)TASPUTRA PERKIMNURYCleft Lip And Palate Association Of MalaysiaYayasan Sindrom Down KiwanisPersatuan Orang Buta Malaysia (MAB)Rumah Orang Cacat Convent Bukit NanasMalaysian Care dan Persatuan Kanak-Kanak Cacat Akal Selangor dan Wilayah Persekutuan (YMCA).

Pendidikan khas menurut Gargiula (2003) ialah program pengajaran khusus yang

direka bentuk bagi memenuhi keperluan pelajar luar biasa. Ia mungkin memerlukan

penggunaan bahan-bahan, peralatan dan kaedah pengajaran khusus. Secara umum,

kanak-kanak yang memerlukan pendidikan khas selalunya memiliki ciri-ciri tertentu

yang menghalang mereka mengikuti persekolahan seperti kanak-kanak biasa. Mereka

memiliki satu atau gabungan kecacatan atau kekurangan atau kelemahan sama ada

dari segi fizikal, deria, mental, emosi, sosial, kesihatan, atau tingkah laku jika

dibandingkan dengan kanak-kanak biasa. Justeru itu, kanak-kanak ini dikatakan

‘bermasalah’. Mereka memerlukan satu bentuk pendidikan yang sesuai untuk dapat

belajar dengan kecacatan atau kekurangan yang dimiliki. Kanak- kanak dengan

gangguan bahasa dan komunikasi menghadapi risiko tinggi untuk gagal dari segi

akademik. Mereka yang mengalami masalah tersebut mungkin tidak dapat mengikuti

arahan lisan, bertulis dan berkomunikasi secara berkesan. Bahasa adalah simbol

komunikasi penyampaian idea melalui simbol-simbol yang membawa makna. Seperti

yang kita tahu komunikasi ialah proses yang melibatkan encoding (penghantaran

maklumat yang boleh difahami) dan decoding (menerima dan memahami) mesej.

Komponen komunikasi melibatkan dua pihak iatu penerima dan dan penghantar.

Komunikasi juga tidak semestinya melibatkan bahasa sahaja. Komunikasi juga boleh

dilakukan dalam bentuk pergerakan, mimik muka dan sebagainya.

2.1. DEFINISI BERMASALAH PEMBELAJARAN

8

Kanak-kanak bermasalah pembelajaran merupakan kanak-kanak yang telah

dikenalpasti dan disahkan oleh pakar profesional klinikal sebagai mengalami kecacatan

yang menganggu proses pembelajaran. Kecacatan yang dialami boleh dikategorikan

mengikut tahap kefungsian kanak-kanak dalam kebolehan-kebolehan yang berikut iatu

kebolehan kognitif, tingkah laku sosial/perkembangan sosial, penguasaan lisan/bahasa,

kemahiran perkembangan atau kemahiran matematik.

Secara purata dianggarkan 1 dalam setiap 20 kanak-kanak dikenalpasti sebagai

bermasalah pembelajaran. Kanak-kanak ini diandaikan mengalami ketidakupayaan

neurologikal yang memberi kesan terhadap kemampuan untuk memahami, mengingat

atau menyampaikan maklumat. Samuel Kirk (1963) mendefinisikan masalah

pembelajaran sebagai kelewatan perkembangan dalam satu atau lebih daripada proses

pertuturan, pembacaan, penulisan, pengiraan, atau mata pelajaran sekolah lain. Ianya

bukanlah kesan daripada kerencatan akal, halangan sensori (buta dan pekak) atau

faktor budaya dan persekitaran. Pencapaian kemahiran membaca, menulis dan

mengira adalah pada tahap dibawah purata kebangsaan. Terdapat perbezaan yang

nyata antara kanak-kanak yang diklasifikasikan sebagai bermasalah pembelajaran.

Masalah pembelajaran tidak dikaitkan dengan kurang upaya seperti kerencatan mental,

bermasalah penglihatan atau bermasalah pendengaran.

Akta Masalah Pembelajaran Spesifik pula memperluaskan definisi Samuel Kirk dengan

menyatakan ketidakupayaan pembelajaran merujuk kepada gangguan pada proses

psikologi yang mempengaruhi pemahaman dan penggunaan bahasa, sama ada lisan

ataupun tulisan. Ini dapat dikesan dalam kemahiran dan kefahaman mendengar,

berfikir, bertutur, membaca, menulis, mengeja, dan mengira. Golongan yang termasuk

dalam kumpulan ini ialah kanak-kanak yang mempunyai kelemahan dan kekurangan

persepsi, kecederaan otak, ketidakfungsian otak ruang minima, disleksia dan lain-lain

2.2. DEFINISI TERENCAT AKAL

9

Evans (1983) mendefinisikan kerencatan akal sebagai individu yang tidak dapat belajar

secepat orang yang normal, tidak dapat menyimpan maklumat sebaik mereka yang

normal dan yang tidak dapat memahami dengan jelas dan sukar untuk menggunakan

maklumat yang diperlukan dalam sesuatu situasi kepada situasi lain. Kerencatan akal

ini biasanya berpunca sebelum umur 18 tahun.Dengan perkataan lain, kanak-kanak

kerencatan akal mengalami kecelaruan fungsian intelektual dan dua atau lebih daripada

kemahiran adaptif berikut seperti komunikasi, jaga diri sendiri, kemahiran hidup,

kemahiran sosial, arahan kendiri, kesihatan dan keselamatan, akademik, beriadah serta

kerja.

Terdapat dua perkara penting yang harus diberi perhatian sebelum seseorang itu boleh

diklasifikasikan sebagai kerencatan akal iatu kefungsian intelektual. Kefungsian

intelektual ialah kanak-kanak kerencatan akal dikenalpasti sebagai berfungsi pada

tahap intelektual di bawah paras normal. Untuk menentukan tahap ini, ujian kecerdasan

lazim digunakan. Manakala tingkah laku adaptasi pula merujuk kepada kebolehan

kanak-kanak kerencatan akal dikenal pasti melalui sejauh manakah mereka berjaya

menyesuaikan diri dengan alam sekeliling bercampur gaul, menjaga diri sendiri,

berkomunikasi dan sebagainya.

2.3. DEFINISI ADHD (masalah tumpuan singkat)

10

Kanak-kanak Attention Deficit/Hyperactivity Disorder ADD/ADHD tidak dapat

mengekalkan perhatian dan mudah mengalih perhatiannya, sukar menyiapkan satu

tugasan, pelupa dan sentiasa memerlukan penyeliaan. Kanak-kanak ini juga bersifat

impulsif dan sering menganggu perbualan, aktiviti atau menyatakan sesutau tanpa

berfikir. Sifat hiperaktif dan pergerakan fizikal yang keterlaluan juga merupakan ciri-ciri

kanak-kanak ADHD.

Punca masalah ADHD ialah kekurangan neurotransmitter yang spesifik iatu

noreprinephrine dan dopa atau dopamine dalam set litar otak. Rawatan melibatkan

peningkatan aras neurotransmitter. Pada hari ini, ADD/ADHD boleh dikawal dengan

pengaruh dadah tetapi tahap penumpuan mereka masih tidak sama seperti kanak-

kanak yang tidak mempunyai ADD/ADHD. Namun, penggunaan dadah tidak berkesan

untuk semua kanak-kanak ADD/ADHD dan kesan jangka panjang dadah ini masih tidak

diketahui. David Nylund mencadangkan satu bentuk terapi di mana kanak-kanak

tersebut menggunakan kekuatan dalam dirinya untuk mengawal masalah tersebut.

Nylund cuba memberi perspektif baru kepada pembelajaran sebagai faktor yang boleh

diasingkan daripada kanak-kanak tersebut. Belaiu mencadangkan guru menggunakan

masa yang singkat semasa kanak-kanak dapat memberikan tumpuan untuk menguasai

diri dan tingkah laku mereka. Tetapi bukan semua kanak-kanak yang hiperaktif atau

kurang memberi penumpuan adalah ADD/ADHD. Pengesahan masalah ini perlu dibuat

oleh pakar.

11

3.0. HASIL KAJIAN

3.1. MAKLUMAT PERIBADI MURID

NAMA : MOHD JAZLI BIN MOHAMED

JANTINA : LELAKI

AGAMA ; ISLAM

BANGSA : MELAYU

NO K/P : L 226374

NO PENDAFTARAN : LD 0002687

ALAMAT RUMAH : NO. 30, TAMAN SEPADU, 01000 KANGAR, PERLIS.

NAMA BAPA : MOHAMED BIN MADUN

12

NAMA IBU : JUNAINA BT ABU SEMAN

3.2. CIRI-CIRI MASALAH (TERENCAT AKAL DAN ADHD)

TERENCAT AKAL

Terdapat banyak ciri-ciri yang boleh dikanalpasti terhadap kanak-kanak terencat akal.

Antaranya ialah terdapat kelewatan dalam perkembangan kematangan dan fungsi

intelek yang tertentu yang diperlukan dalam perkembangan di sekolah. Mereka juga

mempunyai daya ingatan yang rendah. Selain itu, murid yang terencat akal

mempunyai bidang pemerhatian yang singkat dan mudah hilang tumpuan terhadap

sesuatu perkara. Sikap dan nilai mereka juga berbeza daripada tingkah laku kanak-

kanak normal. Selain bermasalah komunikasi, mereka juga mengalami masalah

bahasa dan komunikasi. Murid ini juga mengalamai masalah perkembangan motor

halus dan kasar yang menyukarkan pergerakan mereka. Masalah kelancaran juga

salah satu masalah yang dihadapi disamping emosi yang tidak terkawal. Ciri-ciri lain

terencat akal ialah murid ini cepat lupa apa yang telah dipelajari atau diberitahu

kepada mereka. Malah, mereka juga mudah terganggu dengan sesuatu perkara.

ADHD

Kekerapan dan keterukan masalah tingkah laku pelajar ADHD menunjukkan

perbezaan yang besar. Misalnya pelajar ADHD hiperaktif-impulsif atau ADHD jenis

gabungan, kebiasaannya mempunyai masalah tingkah laku yang dapat dilihat dengan

jelas oleh guru berbanding pelajar ADHD yang kurang tumpuan. Ciri-ciri utama yang

dapat dilihat daripada murid yang mempunyai ADHD ialah mereka merupakan seorang

yang amat agresif. Mereka kerap memulakan pergaduhan atau pertengkaran dengan

rakan-rakan yang ;lain. Selain itu, mereka kerap membuat kesalahan kerana cuai.

Kanak-kanak ini juga gagal menyiapkan kerja sekolah yang diberikan oleh guru kerana

kurangnya tumpuan. Malah, mereka juga tidak mahu mendengar apabila kita bercakap

dengannya. Memandangkan mereka tidak boleh duduk diam, mereka sukar untuk

mengatur tugasan aktiviti kerana mereka tidak boleh untuk memebrikan tumpuan

dalam jangka masa yang panjang. Tambahan pula, mereka akan mengelak, tidak suka

13

atau enggan membuat tugasan yang memerlukan pengekalan daya mental seperti

kerja sekolah. Akibat daripada masalah tersebut, mereka lemah dalam pembelajaran

disamping menghadapi cabaran dalam menyesuaikan diri dengan kanak-kanak lain.

14

3.3. PUNCA-PUNCA DAN FAKTOR YANG MENYUMBANG KEPADA MASALAH

PEMBELAJARAN

TERENCAT AKAL

Memang sukar untuk menentukan sebab kerencatan akal. Menurut, Daryl (1983),

terdapat kira-kira 250 sebab yang menyebabkan berlakunya kerencatan akal. Secara

umum, terdapat 75- 80% kes kanak-kanak yang klasifikasikan sebagai kerencatan akal

tidak dapat ditentukan punca dengan khusus. Bagaimanapun, Persatuan Kerencatan

Akal Amerika (AMR) telah mengklasifikasikan sebab-sebab kerencatan akal kepada

tiga kategori umum iatu Pranatal ( berlaku sebelum kelahiran), Perinatal (berlaku

semasa kelahiran bayi) dan Posnatal (berlaku selepas kelahiran bayi).

Antara punca terencat akal semasa pranatal ialah sindrom down. Ini disebabkan oleh

keabnormalan pada kromosom ke 21 yang sepatutnya hanya sepasang tetapi telah

menjadi tiga. Lazimnya, ini menyebabkan kerencatan akal sederhana tetapi juga boleh

menyebabkan kerencatan teruk. Dianggarkan 1 daripada 1000 kelahiran bayi mungkin

menghadapi Sindrom Down dan angka ini meningkat kepada 1:30 bagi wanita yang

melahirkan bayi pada umur 45 tahun.

Selain itu, sindrom down janin turut berlaku semasa pranatal. Ibu yang hamil apabila

meminum alkohol berlebihan mungkin melahirkan anak terencat akal dan juga

kerosakan otak. Kesan alkohol dalam saluran darah ibu mungkin disalurkan kepada

janin atau fetus. Sindrom ini telah dikenalpasti pada tahun 1973 dan lebih kerap berlaku

jika dibanding dengan Sindrom Down. Kanak-kanak yang mengalami sindrom ini adalah

kecil berbanding kanak-kanak biasa atau normal dan keadaan ini berterusan sepanjang

hayat.

Sindrom Pader Willi juga dikaitkan sebagai salah satu punca yang menyebabkan

terencat akal. Sindrom ini wujud kerana kemusnahan sebahagian kromosom ke 15.

Kanak-kanak sindrom Prader-Willi mempunyai selera makan yang tidak terhad

sehingga ramai di antara mereka menjadi obese atau gemuk. Selera makan yang tidak

terkawal menyebabkan pelbagai masalah kesihatan. Kanak-kanak ini mengalami

15

kerencatan mental ringan dan menghadapi pelbagai masalah pembelajaran. Mereka

mempunyai tangan serta kaki yang kecil dan mereka adalah lebih pendek berbanding

kanak-kanak normal. Mereka juga didapati agresif, cepat marah, dan bertindak tergesa-

gesa serta keinginan mencederakan diri sendiri seperti mencubit badan mereka.

Punca pranatal yang lain ialah jangkitan mikroorganisma. Terdapat juga pelbagai jenis

mikrorganisma yang mengancam perkembangan janin atau fetus dan menyebabkan

keabnormalan yang kekal seperti kerencatan mental. Contohnya, ibu yang hamil yang

menghidapi penyakit rubella dan syphilis berisiko untuk melahirkan bayi kerencatan

akal.

Terencat akal juga boleh disebabkan oleh faktor kemiskinan. Ini kerana, ibu yang hamil

daripada keluarga miskin mungkin melahirkan bayi yang kurang sihat kerana tidak

mengambil makanan seimbang semasa mengandung. Oleh kerana tidak

berkemampuan, ibu yang hamil mungkin tidak cukup makan atau makanan tidak

seimbang. Kekurangan vitamin dan protein dalam pemakanan ibu boleh menyebabkan

kelahiran bayi terencat akal.

Bagi proses perinatal pula, antara puncanya ialah bayi yang dilahirkan pramatang. Bayi

yang dilahirkan dalam keadaan tidak cukup matang atau berat badan yang kurang

daripada 2500 gram mempunyai risiko yang tinggi untuk mengalami kerencatan mental.

Ini kerana, usia kandungan adalah penting kerana ia akan menentukan kematangan

organ dalam janin yang sedang berkembang. Sekiranya bayi yang dilahirkan berusia

antara 21 hingga 34 minggu dalam kandungan, peluang untuk hidup adalah tinggi tetapi

ia berkemungkinan tinggi untuk mengalami kerencatan akal. Antara punca kelahiran

pramatang ialah pemakanan ibu yang tidak seimbang atau faktor kesihatan yang lain.

Antara faktor perinatal lain ialah kekurangan oksigen. Kekurangan oksigen semasa

kelahiran juga boleh mencederakan otak seorang bayi sehingga menyebabkan

kerencatan akal.

Walaupun selepas kelahiran bayi ataupun posnatal, bayi tersebut tetap berisiko untuk

menghidapi terencat akal. Antara puncanya ialah jangkitan virus. Encephalitis

disebabkan oleh sejenis virus yang menyerang otak dan jika tidak dirawat boleh

16

menyebabkan kerencatan otak. Virus ini dibawa oleh nyamuk dan haiwan yang

menghidap rabies. Meningitis disebabkan oleh virus dan bakteria yang menyerang tisu

otak dan tulang belakang. Tanda-tanda penyakit ini ialah demam, sakit kepala, sakit

mata, dan muntah. Jika tidak dirawat segera, kerencatan akal mungkin berlaku.

Menurut ibu pelajar berkenaan, semasa proses kelahiran Jazli, Jazli telah dilahirkan

dalam keadaan pramatang atas faktor kesihatan kerana ibunya menghidap darah tinggi

dan kencing manis semasa proses bersalin. Malah, ibunya mengalami pelbagai

komplikasi semasa proses melahirkan ekoran daripada masalah kesihatan tersebut

sehingga mendesak Jazli dilahirkan dalam keadaan pramatang. Berdasarkan nota yang

telah saya rujuki, bayi yang dilahirkan dalam keadaan tidak cukup matang atau berat

badan yang kurang daripada 2500 gram mempunyai risiko yang tinggi untuk mengalami

kerencatan mental. Ini kerana, usia kandungan adalah penting kerana ia akan

menentukan kematangan organ dalam janin yang sedang berkembang. Sekiranya bayi

yang dilahirkan berusia antara 21 hingga 34 minggu dalam kandungan, peluang untuk

hidup adalah tinggi tetapi ia berkemungkinan tinggi untuk mengalami kerencatan akal.

Antara punca kelahiran pramatang ialah pemakanan ibu yang tidak seimbang atau

faktor kesihatan yang lain.

17

ADHD

ADHD atau lebih dikenali sebagai masalah tumpuan singkat merupakan salah satu

daripada masalah pembelajaran. Terdapat pelbagai punca dan faktor-faktor yang

menyumbang kepada ADHD. Antara punca ADHD ialah perbezaan fungsi otak. Faktor

ini khusus bagi kanak-kanak dan orang dewasa dengan ADHD akibat daripada terdapat

kekurangan aktiviti elektrikal dan kurang tindak balas terhadap ransangan bagi

bahagian-bahagian tersebut.

Faktor keturunan juga turut memainkan peranan. Inidividu dengan ADHD

berkemungkinan besar mempunyai corak ADHD dalam keluarganya. Malah, kanak-

kanak yang ibu atau bapanya mengalami ADHD berkemungkinan tiga kali ganda

mempunyai ADHD.

Malah, faktor biokimia seperti bahan kimia dalam otak yang dikenali sebagai

neurotransmitter yang memancarkan maklumat daripada salah satu daripada tiga

bahagian atas kepada bahagian yang lain, tidak dipecahkan dan diserap semula

dengan sempurna dalam otak individu dengan ADHD.

Antara faktor lain yang mungkon menjadi penyebab kepada ADHD ialah kecederaan

otak. Kecederaan otak mungkin terjadi semasa tempoh prenatal akibat daripada

penggunaan dadah, merokok, atau pengambilan alkohol oleh ibu. Semasa proses

kelahiran, kecederaan otak mungkin berlaku akibat kekurangan oksigen. Selain itu,

kecederaan otak boleh juga disebabkan demam panas yang teruk, atau kemalangan

yang melibatkan kecederaan kepala.

Selain itu, faktor persekitaran juga dilihat penyumbang kepada tahap keterukan ADHD

yang dialami oleh kanak-kanak. Misalnya kanak-kanak dengan ADHD yang dididik

dalam keluarga yang teratur dan mempunyai peraturan yang jelas akan

berkemungkinan besar menunjukkan ciri-ciri ADHD yang ringan.

Berdasarkan pelajar yang saya kaji, punca-punca dan faktor ADHD pelajar saya adalah

disebabkan oleh faktor persekitaran memandangkan dia dibesarkan daripada 4 orang

18

adik beradik lelaki. Terdapat beberapa perkara yang menyebabkan dia sering bertindak

kasar terhadap orang-orang di sekelilingnya. Salah satu faktornya ialah faktor latar

belakang keluarga. Jazli dikelilingi oleh tiga orang abang yang mempunyai jarak umur

yang agak jauh daripadanya. Memandangkan abang-abangnya sering bermain secara

kasar, maka secara tidak langsung ini juga mempengaruhi perlakuan dia. Malah, dia

juga selalu menonton bersama abang-abangnya rancangan ‘WWE’ di televisyen.

Selain itu, dia juga mudah naik marah apabila diusik dan akan bertindak kasar terhadap

kawan-kawannya

19

3.4. INTERVENSI DAN KHIDMAT SOKONGAN YANG PERLU DIBERI / DIIKUTI

Intervensi awal didefinisikan sebagai usaha tersusun untuk meningkatkan

perkembangan bayi dan kanak-kanak yang mengalami tumbesaran lambat (Fatimah

Bivi, 2002). Dunst (1996) menyifatkan intervensi awalan sebagai “ to a range of services

provided to children, parents and families during pregnancy, infancy and/or early

childhood.

Program intervensi awal bertujuan memberi bantuan kepada ibu bapa untuk mengambil

langkah tertentu supaya pengesanan dan rawatan lebih awal dapat dilakukan dan

mengurangkan keterukan ketidakupayaan, permasalahan atau kecacatan yang dialami

oleh individu berkeperluan khas. Menurut Hallahan dan Kaufman (2003), kebanyakkan

pendidik dan ahli sains sosial percaya bahawa lebih awal kecacatan seseorang individu

dikenal pasti dan diberi program pendidikan yang bersesuaian atau rawatan tertentu,

lebih baik penghasilan yang boleh diperolehi oleh seseorang anak berkeperluan khas.

Intervensi awal yang intensif bertujuan untuk mengurangkan kesan sesuatu kurang

upaya kepada pembelajaran dan mengelaknya menjadi lebih ketara apabila kanak-

kanak memasuki alam persekolahan.

Program intervensi awal juga dapat menyediakan sokongan kepada anak dan keluarga

dalam pencegahan kepada pertambahan masalah atau keterukan kecacatan yang

dialami ( Kaiser, 2000). Melalui program tersebut bantuan keluarga membuat

penyesuaian ke atas anak mereka dapat diberikan. Selain itu, Program Intervensi Awal

juga memberi latihan kemahiran kepada kedua ibu bapa mengikut keperluan anak

untuk dikendalikan di rumah dan membantu keluarga mengenal pasti khidmat sokongan

tambahan yang bersesuaian seperti kaunseling, pembantu perubatan atau peruntukan

kewangan. Program Intervensi Awal juga merupakan kaedah paling baik mewujudkan

kolaborasi antara ibu bapa dengan kumpulan pelbagai disiplin dan komuniti.

Penempatan pendidikan bagi kanak-kanak bermasalah pembelajaran pada masa kini

merupakan salah satu isu yang paling berkontroversi. Tempat di mana seseorang

pelajar bermasalah pendidikan itu menerima pembelajaran sebenarnya akan memberi

20

kesan kepada sikap, pencapaian dan perkembangan sosial mereka. Terdapat beberapa

pilihan penempatan yang biasanya ditawarkan kepada kanak-kanak bermasalah

pembelajaran. Antaranya ialah bilik darjah biasa, guru Pendidikan Khas sebagai

Penasihat, bilik sumber dan bilik darjah berasingan.

Pelajar bermasalah pembelajaran dan pelajar biasa ditempatkan dalam bilik darjah

biasa yang sama. Pendekatan ini memerlukan perancangan yang teliti, kesediaan guru

dan sistem sokongan yang lengkap. Hanya penempatan pelajar secara fizikal di dalam

bilik darjah biasa tidak cukup untuk memastikan peningkatan pencapaian akademik dan

penerimaan sosial pelajar bermasalah pembelajaran. Guru pendidikan khas dan guru

biasa akan berkongsi tanggungjawab untuk mengajar.

Guru pendidikan khas sebagai penasihat membantu guru biasa dengan kaedah

mengajar pelajar bermasalah pembelajaran. Dia membantu dalam penyusunan

persekitaran fizikal, menyediakan atau mengadaptasi rancangan pengajaran dan

persekitaran fizikal, menyediakan atau mengadaptasi rancangan pengajaran dan bahan

serta membina prosedur penilaian dan pengerdan pelajar bermasalah pembelajaran.

Dia juga mengumpul maklumat, membuat pemerhatian dan mempermudahkan

perbincangan tentang pengajaran pelajar bermasalah pembelajaran. Pengajaran

secara langsung dijalankan oleh guru biasa.

Selain itu, pelajar bermasalah pembelajaran akan ditempatkan dalam sekolah biasa

akan pergi ke bilik sumber untuk mendapatkan perkhidmatan dan kemudahan bagi

membantu mereka dalam pembelajaran. Contohnya, perkhidmatan penaksiran dan

pengajaran pemulihan disediakan. Bilik sumber membolehkan pelajar bermasalah

pembelajaran mendapat faedah daripada pengajaran yang spesifik, pada masa yang

sama mengekalkan integrasi dengan kawan dan rakan sebaya di sekolah. Guru bilik

sumber mestilah seorang guru yang mempunyai kecekapan yang tinggi dan dapat

berkerjasama dengan guru biasa, membuat penaksiran pembelajaran dan tingkah laku,

membina pengajaran individu serta bekerja secara efektif dengan ibu bapa dan

keluarga. Program bilik sumber yang ditawarkan harus cukup fleksibel untuk

disesuaikan dengan tahap pembelajaran pelajar.

21

Bagi bilik darjah berasingan, bilangan pelajar bermasalah pembelajaran adalah kecil

(dicadangkan tidak melebihi 8 orang pelajar pada satu-satu masa). Pelajar dikumpulkan

mengikut mereka yang mempunyai masalah pembelajaran sahaja atau dikumpulkan

mengikut mereka yang terdiri daripada pelajar yang pelbagai jenis kategori

ketidakupayaan. Biasanya pelajar bermasalah pembelajaran menghadapi gangguan

emosi dan kerencatan mental ditempatkan di dalam satu kelas. Menurut Heward

(2003), kelas berasingan mempunyai beberapa kelebihan. Antaranya ialah mereka

dapat mewujudkan konsep kendiri yang lebih baik berbanding pelajar bermasalah

pembelajaran yang ditempatkan dalam kelas biasa. Ini berlaku mungkin disebabkan

kerana persaingan di kelas biasa memerlukan beberapa kriteria yang tidak dapat

dicapai oleh pelajar bermasalah pembelajaran. Sesetengah pelajar ini juga

menunjukkan kemajuan yang lebih di kelas berasingan berbanding kelas biasa. Kelas

berasingan menawarkan keadaan paling berkesan bagi pelajar bermasalah

pembelajaran yang teruk dan serius yang memerlukan pengajaran yang lebih tertumpu.

Kajian menunjukkan bahawa pelajar bermasalah pembelajaran mendapati sukar

menyusun maklumat, tidak cekap menggunakan pengetahuan sedia ada dan tidak

dapat menggunakan strategi pembelajaran dengan berkesan. Gerstein (1998)

mencadangkan tiga pendekatan dalam pengajaran pelajar bermasalah. Pendekatan

yang pertama ialah pengajaran secara langsung. Guru hendaklah mengajar secara

langsung menurut urutan yang tersusun. Nyatakan kepada pelajar secara terus apa

yang patut dilakukan , apa yang patut disebut dan apa yang patut ditulis. Guru perlu

menggunakan banyak contoh dan ilustrasi untuk menerangkan sesuatu konsep.

Pengajaran hendaklah dibahagikan kepada langkah-langkah kecil dan disampaikan

langkah demi langkah. Guru juga perlu sentiasa memberi maklum balas sama ada

pelajar berjaya menguasai sesuatu butir maklumat. Aktiviti-aktiviti pembelajaran yang

disusun hendaklah menarik dan melibatkan pelajar untuk mengambil bahagian secara

aktif.

Pendekatan kedua ialah memperkukuhkan penguasaan isi kandungan. Selain

menguasai 3M(membaca, menulis dan mengira), pelajar bermasalah pembelajaran

juga perlu menguasai konsep dan prinsip mata pelajaran seperti sejarah, sains,

22

geografi dan sebagainya. Sudah tentu ini adalah sukar bagi ramai pelajar bermasalah

pembelajaran kerana tahap kemahiran membaca mereka belum kukuh. Oleh itu, guru

perlu membantu pelajar menguasai fakta dan konsep sesuatu mata pelajaran seperti

nota berpandu, penyusunan grafik dan neumonik. Nota berpandu merujuk kepada

edaran yang disediakan khas yang terdiri daripada isi-isi penting dan ruang kosong

untuk pelajar isi. Sambil guru mengajar, pelajar diarah mengisi apa yang disampaikan

dalam ruang-ruang kosong di sebelah point-point penting. Penyusunan grafik pula

bertujuan menyampaikan isi-isi penting sesuatu pelajaran dalam bentuk grafik atau

visual yang dapat menarik minat pelajar. Sesetengah penyusunan grafik disampaikan

secara lengkap manakala yang lain disampaikan dengan meninggalkan ruang-ruang

kosong untuk diisi oleh pelajar. Manakala neumonik pula membantu pelajar meningkat

fakta-fakta penting. Contohnya, neumonik ‘PaReKi’ digunakan untuk membantu pelajar

mengingat kembali sungai-sungai terpanjang di Malaysia, iatu Sg. Pahang, Sg. Rejang

dan Sg. Kinabatangan.

Pendekatan terakhir yang boleh digunakan ialah strategi pengajaran. Pelajar normal

atau biasa menggunakan strategi pembelajaran dengan berkesan apabila berhadapan

dengan sesuatu tugas pembelajaran. Didapatai bahawa pelajar bermasalah

pembelajaran tidak menggunakan strategi pembelajaran dengan berkesan. Strategi

pembelajaran didefinisikan sebagai pendekatan yang digunakan oleh seseorang dalam

menghadapi sesuatu tugas pembelajaran. Ia melibatkan individu itu mengetahui apa

yang harus dilakukan, bagaimana hendak dilakukan dan dapat mengesan sejauh mana

dia berjaya melakukannya. Antara strategi pembelajaran yang perlu diajar ialah

membuat nota, menggunakan pengetahuan sedia ada untuk membantu kefahaman,

strategi mendengar, penyelesaian masalah dan sebagainya.

Bagi memastikan kanak-kanak berpendidikan khas ini terbela, pelbagai agensi telah

tampil bagi membela nasib kanak-kanak ini. Bagi khidmat sokongan individu, ia terdiri

daripada kumpulan pelbagai disiplin dan merupakan unit yang berfungsi dalam

penaksiran murid-murid khas. Antaranya ialah Audiologi, Intervensi awal, Jurupulih cara

kerja, Perubatan, Jurupulih fizikal, Jurupulihpertuturan, Psikologi , Kaunselor, Persatuan

ibu bapa, Rakan sebaya , Pertubuhan bukan kerajaan, Komuniti dan Jabatan Kebajikan

23

Masyarakat. Organisasi kerajaan yang memberi perkhidmatan pula terdiri daripada

Pusat Perkhidmatan Pendidikan Khas (3PK) dikendali oleh Bahagian Pendidikan Khas,

Kementerian Pelajaran Malaysia, Pemulihan Dalam Komuntiti (PDK) dikendali oleh

Jabatan Kebajikan Masyarakat dan Wisma Harapan dikendali oleh Jabatan Kebajikan

Masyarakat. Agensi bukan kerajaan pula menampilkan beberapa organisasi lain seperti

Persatuan Kebangsaan Autisme Malaysia (NASOM), TASPUTRA PERKIM, NURY,

Cleft Lip And Palate Association Of Malaysia, Yayasan Sindrom Down Kiwanis,

Persatuan Orang Buta Malaysia (MAB), Rumah Orang Cacat Convent Bukit Nanas,

Malaysian Care dan Persatuan Kanak-Kanak Cacat Akal Selangor dan Wilayah

Persekutuan (YMCA).

24

3.5. PERKEMBANGAN KANAK-KANAK MENGIKUT TEORI PEMBELAJARAN.

BANDING BEZA ANTARA KANAK-KANAK NORMAL DENGAN KANAK-KANAK

YANG DIPILIH.

Peringkat perkembangan kanak-kanak adalah hasil daripada pengaruh proses-proses

biologi, kognitif dan sosio-emosi. Pelajar yang telah saya pilih seperti yang diketahui

merupakan seorang pelajar bermasalah pembelajaran di mana perkembangan pelajar

ini tidak seperti kanak-kanak normal.

Pada peringkat bayi iatu 0-2 tahun, kadar pertumbuhan cepat seperti sifat-sifat asas

manusia, bahasa, kebolehan fizikal dan kebolehan menjalin emosi mula kelihatan di

antara bayi dan penjaga atau individu di sekelilingnya. Ini berbeza dengan pelajar yang

saya kaji iatu Jazli. Pada peringkat ini, dia tidak dapat bertindak balas dengan individu

di sekelilingnya dengan baik. Jazli juga tidak boleh bertutur seperti kanak-kanak

normal seusianya. Ini membuatkan dia tidak mahu berinteraksi ataupun berhubungan

dengan orang lain. Malah, dia juga tidak boleh merangkak pada awalnya. Namun,

setelah beberapa lama kemudian, barulah Jazli boleh merangkak dan seterusnya

sama dengan kanak-kanak lain walaupun agak lambat.

Apabila berusia 3 hingga 8 tahun atau lebih dikenali sebagai peringkat awal kanak-

kanak. Pada peringkat ini, kanak-kanak sudah dapat bermain menggunakan imaginasi,

perkembangan bahasa yang cepat, penggunaan otot-otot halus dan kebolehan

bersosial. Namun, ini berbeza dengan Jazli. Jazli dilihat sebagai seorang yang

pendiam, agresif, tidak boleh duduk diam, namun dia tidak banyak bermain. Dia

banyak termenung dan memencilkan diri daripada orang lain. Jazli juga tidak boleh

bercakap seperti kanak-kanak normal. Ditambah lagi dengan keengganannya untuk

berinteraksi dengan orang lain. Malah, jika memerlukan sesuatu, dia lebih rela

membuat isyarat badan untuk menunjukkan keinginannya daripada bercakap dengan

orang di sekelilingnya. Selain itu, dia mempunyai kebolehan bersosial yang agresif. Ini

kerana, dia selalu menyakiti rakan-rakannya sebagai tanda perkenalan membuatkan

25

ramai kanak-kanak lain memencilkannya. Dia juga mudah naik marah apabila berlaku

sesuatu yang tidak disukainya atau rakan-rakan yang lain mengusiknya.

Pada peringkat kanak-kanak iatu 9 hingga 11 tahun, kanak-kanak normal sepatutnya

mula belajar tugas dan aktiviti yang akan digunakan dalam alam dewasa. Contohnya

belajar perkara yang diajar di sekolah seperti sains, matematik, kajian tempatan dan

sebagainya. Selain itu, kanak-kanak juga diajar untuk mengurus diri sendiri disamping

melakukan kerja-kerja rutin seperti mengemas rumah, mengurus diri, melipat baju dan

lain-lain. Namun, Jazli masih tidak mencapai tahap ini. Pemikirannya masih lagi di

peringkat awal kanak-kanak. Dia banyak bergantung kepada ibunya untuk

menguruskan diri. Malah dia juga tidak dapat mengikuti pelajaan di sekolah seperti

kanka-kanak normal. Pada waktu ini, dia telah dimasukkan ke dalam kelas pendidikan

khas. Berkat kesungguhan guru-gurunya, dia mula menunjukkan perubahan yang

positif. Walaupun perkembangan mindanya lambat, namun dia sudah boleh bertutur

walaupun pelat dan sebutannya tidak jelas. Malah, dia juga sudah semakin pandai

mengawal emosi dan tingkah laku daripada bertindak agresif seperti dulu.

Pada peringkat awal remaja iatu 12 hingga 15 tahun. Seseorang pelajar itu akan mula

sensitif terhadap paras rupa dan perubahan fizikal yang dialami. Malah, mereka juga

sudah boleh berfikir secara abstrak, logikal dan sistematik. Pelajar yang saya pilih

sudah dikira memasuki peringkat awal remaja kerana berdasarkan maklumat yang

saya perolehi, dia sudah berusia 12 tahun pada tahun ini. Namun, dia masih dengan

sikap keanak-anakan dan tidak mengarah kepada sensitif terhadap paras rupa dan

perubahan fizikal. Pemikirannya juga masih di takuk kanak-kanak dan tidak mampu

untuk memikirkan perkara yang kompleks lagi.

26

KEMATANGAN BIOLOGI

Teori ini melihat perkembangan fizikal sebagai perubahan fisiologi dan neurologi dalam

diri seseorang dan tidak dipengaruhi oleh persekitaran. Menurut Arnold Gesell,

perkembangan manusia dipengaruhi oleh faktor kematangan. Arnold Gesell

menyatakan bahawa perkembangan individu mengikut jadual waktu yang tetap serta

urutan dan pola tertentu. Misalnya seorang kanak-kanak mungkin boleh mula berjalan

pada umur 10 bulan kerana dia bersedia melakukan sedemikian. Kesediaan ini

bermaksud perkembangan dan pertumbuhan tulang, otot dan saraf sudah mencapai

tahap yang membolehkan kanak-kanak tersebut berjalan. Kadar perkembangan

berbeza bagi setiap individu. Begitu juga dengan Jazli. Dia mempunyai perkembangan

dan pertumbuhan tulang, otot dan saraf yang lambat. Antara faktor lain kelewatan

perkembangan fizikal dia pada awalnya adalah kerana dia dilahirkan dalam keadaan

pramatang. Malah, Arnold Geselle berpendapat bahawa kanak-kanak perlu diberikan

peluang berkembang pada kadar sendiri dan tidak dipaksa melakukan sesuatu hanya

kerana telah mencapai peringkat usia perkembangan tersebut.

KOGNITIF

Teori ini berfokus kepada bagaimana kanak-kanak berfikir. Pada pandangan Lev

Vygotsky pula, beliau percaya bahawa perkembangan kognitif individu berlaku dalam

persekitaran sosiobudaya yang mempengaruhi tingkah laku dan pemikiran individu

dimana kanak-kanak meneroka, membentuk idea dan mengujinya secara individu.

Menurut teori Jean Piaget, individu menyumbang secara aktif kepada perkembangan

intelektual mereka. Ia menyatakan seseorang individu akan berusaha menyelesaikan

masalah atau percanggahan dalam cara pemikiran mereka dan mencari cara baru

untuk memahami persekitaran mereka. Menurut Jean Piaget, proses pemikiran kita

berubah secara menyeluruh bermula selepas lahir sehingga kita mencapai

kematangan. Berdasarkan pelajar yang saya kaji, saya dapati perkembangan kognitif

27

Jazli lambat jika dibandingkan dengan kanak-kanak normal dan tidak selari dengan

peringkat umurnya. Ini kerana, masalah yang dihadapinya iatu terencat akal banyak

menjejaskan perkembangan kognitif Jazli.

SOSIAL

Perkembangan kanak-kanak dipengaruhi oleh budaya masyarakat persekitaran kanak-

kanak tersebut. Robert Havisghurst menerangkan konsep tugas dalam teori

perkembangannya. Menurut belaiu, pada setiap peringkat perkembangan, manusia

ada tugas yang perlu dicapai. Keupayaan menyempurnakan tugas tersebut dengan

jayanya akan membawa kebahagiaan kepada individu manakala kegagalan dalam

menyempurnakan tugasan tersebut akan menyebabkan individu mengalami masalah

dalam tugasan-tugasan berikutnya. Beliau juga percaya bahawa perkembangan

manusia dipengaruhi oleh persekitarannya, nilai-nilai norma dan budaya masyarakat.

Merujuk kepada Jazli, salah satu faktor yang mempengaruhi perkembangan sosialnya

ialah faktor persekitaran. Walaupun menghidap ADHD yang menyebabkan dia sering

bertindak agresif dan tidak boleh duduk diam, dia juga menjadi seorang yang agresif

kerana dibesarkan dalam keluarga yang mempunyai 3 orang abang sebelumnya.

Menurut ibu Jazli, Jazli sering menonton perlawanan WWE bersama abang-abangnya

dan sering bermain secara kasar dengan mereka. Ini secara tidak langsung

mempengaruhi perkembangan sosial Jazli. Dia sering menganggu rakan-rakan yang

lain dan sering memukul mereka apabila marah dan berasa terganggu.

28

REFLEKSI

Sepanjang saya melaksanakan tugasan ini, saya berasa saya teruja kerana ini

merupakan pengalaman pertama melaksanakan tugasan berdasarkan pemerhatian di

luar kampus iatu Pengalaman Berasaskan Sekolah (PBS). Selain itu, saya juga lebih

mengetahui mengenai teori-teori yang berkaitan dengan perkembangan kanak-kanak

yang sangat berguna dan dapat diaplikasikan apabila memasuki alam pekerjaan sikit

masa lagi.

Melalui tugasan ini, saya mendapati bahawa setiap teori mempunyai kelebihan dan

kekurangan yang tersendiri. Berdasarkan teori perkembangan kognitif Jean Piaget,

beliau menekankan bahawa proses pemikiran kita berubah secara menyeluruh bermula

selepas lahir sehingga kita mencapai kematangan. Lev Vygotsky pula percaya bahawa

perkembangan kognitif individu berlaku dalam persekitaran sosio budaya yang

mempengaruhi tingkah laku dan pemikiran individu. Lev Vygotsky telah memberi

alternatif kepada idea Piaget tentang perkembangan kognitif kanak-kanak di mana dia

menekankan peranan sosial dan budaya dalam perkembangan minda kanak-kanak.

Kebanyakan daripada kemahiran kognitif kanak-kanak terhasil daripada interaksi sosial

kanak-kanak dengan ibu bapa, guru, orang-orang dewasa yang lain dan rakan

sebayanya. Disini dapatlah disimpulkan bahawa perkembangan mental kanak-kanak

terhad disebabkan oleh sistem biologi yang belum berkembang dan matang. Walaupun

begitu, persekitaran dan sistem lingkungan budaya kanak-kanak membantu mereka

mengadaptasi perkembangan kognitif. Malah setiap budaya menerapkan cara hidup

dan cara berfikir kepada kanak-kanak.

Saya beranggapan bahawa teori Lev Vygotsky lebih baik jika dibandingkan dengan

teori Jean Piaget. Ini kerana, teori Jean Piaget hanya menekankan perkembangan

kognitif berdasarkan perkembangan fizikal yang seiring dengan usia. Sedangkan

perkembangan kognitif juga boleh dipengaruhi oleh faktor lain seperti pengalaman yang

dilalui, pendedahan yang diberikan lebih awal dan sebagainya. Lev Vygotsky pula

menekankan bahawa perkembangan kognitif boleh dipengaruhi oleh persekitaran sosio

budaya yang mempengaruhi tingkah laku dan oemikiran individu. Sebagai contoh,

rakyat Malaysia yang kaya dengan nilai dan adab mempengaruhi tingkah laku dan

29

corak pemikiran kanak-kanaknya yang lebih menghormati orang yang lebih tua dan

agak pasif. Ini kerana, belaiu menekankan bahawa faktor utama perkembangan kognitif

kanak-kanak ialah interaksi sosial dan kemahiran berbahasa.

Dapat disimpulkan di sini bahawa pemikiran kanak-kanak berkembang akibat daripada

pergaulan dengan orang lain. Pergaulan dan interaksi yang bermakna ini selalunya

berlaku antara kanak-kanak dengan individu yang lebih berpengetahuan darinya seperi

nenek dan cucu.

Walaupun pelajar yang saya kaji mengalami masalah dalam perkembangannya, saya

percaya dia akan mampu berjaya seperti insan lain mengikut kemampuan yang dia

miliki. Saya juga ingin berterima kasih kepada pensyarah PK 3101 kerana dengan

adanya tugasan ini, saya dapat lebih memahami mengenai teori-teori yang

dikemukakan dan lebih menghargai kelebihan yang dimliki serta mengingatkan diri

bahawa ramai lagi insan yang kurang bernasib baik yang memerlukan pembimbing

seperti guru pendidikan khas. Sesungguhnya kerjaya guru merupakan kerjaya yang

mulia dan diberkati. Saya juga berharap supaya saya dapat membantu pelajar-pelajar

yang bermasalah pembelajaran ini suatu hari nanti.

Sekian.

.........................................

AFIQAH BT MOHD NOOH

30

BIBLIOGRAFI

HSBL 1103, Pengenalan Kepada Kanak-Kanak Bermasalah Pembelajaran, Open

University.

Kamarulzaman kamaruddin, (2003). Psikologi perkembangan: teori dan konsep. Kuala

Lumpur : Pustaka Salam Sdn Bhd.

Letham, C. & Miles, A. (2002) Communication, curriculum and clasroom practise.

London : David Fulton Pub.

http://www.angelfire.com

http://www.bookcafe.com.my

http://www.pendidikankhas.com.my

31

32

33