PLATONPLATON

(ok. 427-347r. p.n.e) - filozof (ok. 427-347r. p.n.e) - filozof

greckigrecki

„„Platon” oznacza dosłownie – „barczysty”, „o szerokich barach” – Platon” oznacza dosłownie – „barczysty”, „o szerokich barach” –

to przydomek nadany greckiemu młodzieńcowi o imieniu Arystokles to przydomek nadany greckiemu młodzieńcowi o imieniu Arystokles

(ur. ok. 427 p.n.e.) przez jego nauczyciela gimnastyki. Pochodził ze(ur. ok. 427 p.n.e.) przez jego nauczyciela gimnastyki. Pochodził ze

znakomitego ateńskiego rodu kupieckiego. Otrzymał staranneznakomitego ateńskiego rodu kupieckiego. Otrzymał staranne

wykształcenie, które według zasad greckich polegało na harmonii ducha wykształcenie, które według zasad greckich polegało na harmonii ducha

i ciała, a więc obejmowało zarówno naukę jak i rozwój fizyczny. Rodzinai ciała, a więc obejmowało zarówno naukę jak i rozwój fizyczny. Rodzina

kształciła go na kupca – w tym celu Platon odbył kilka podróży do Azjikształciła go na kupca – w tym celu Platon odbył kilka podróży do Azji

Mniejszej i na Kretę. Mniejszej i na Kretę.

W wieku 18 lat, w czasie jednej z podróży morskich został porwany przezW wieku 18 lat, w czasie jednej z podróży morskich został porwany przez

piratów i sprzedany jako niewolnik. Na targu niewolników rozpoznał gopiratów i sprzedany jako niewolnik. Na targu niewolników rozpoznał go

jednak jeden z krewnych i wykupił. jednak jeden z krewnych i wykupił.

Zgodnie z przekazem zawartym w jego pismach, w wieku 20 lat spotkałZgodnie z przekazem zawartym w jego pismach, w wieku 20 lat spotkał

Sokratesa i został jego najwierniejszym uczniem. Po śmierci Sokratesa,Sokratesa i został jego najwierniejszym uczniem. Po śmierci Sokratesa,

Platon opuścił Ateny i przez 20 lat podróżował. Ok. 388 r. p.n.e. powróciłPlaton opuścił Ateny i przez 20 lat podróżował. Ok. 388 r. p.n.e. powrócił

do Aten i poświęcił się całkowicie pracy naukowej i nauczycielskiej. do Aten i poświęcił się całkowicie pracy naukowej i nauczycielskiej.

Ok. 387 r. p.n.e. założył „Akademią Platońską”, która kierował do końcaOk. 387 r. p.n.e. założył „Akademią Platońską”, która kierował do końca

swoich dni.swoich dni.

• Platon rozwinął naukę o ideach, duszy, przyrodzie, poznaniu, filozofii,Platon rozwinął naukę o ideach, duszy, przyrodzie, poznaniu, filozofii,

cnotach, państwie, pięknie, sztuce, twórczości.cnotach, państwie, pięknie, sztuce, twórczości.

Dlaczego bryły Platona?!Dlaczego bryły Platona?!

• Platon wyobrażał sobie, że wszechświat tworzą cztery elementy: ogień, Platon wyobrażał sobie, że wszechświat tworzą cztery elementy: ogień,

ziemia, woda i powietrze, a każdy z tych żywiołów zbudowany jest ziemia, woda i powietrze, a każdy z tych żywiołów zbudowany jest

z cząsteczek, które mają kształt wielościanów foremnych:z cząsteczek, które mają kształt wielościanów foremnych:

Czworościan – ogień; sześcian – ziemia; oścmiościan – powietrze; dwudziestościan – woda

Dodatkowo:

dwunastościan – wszechświat

Ciekawostki o bryłach Ciekawostki o bryłach platońskichplatońskich

• Czworościan foremnyCzworościan foremny znany znany

jest nie tylko jest nie tylko

matematykom. Chemicy matematykom. Chemicy

wiedzą, że wierzchołki wiedzą, że wierzchołki

czworościanu to miejsce czworościanu to miejsce

usytuowania atomów usytuowania atomów

wodoru w związku wodoru w związku

chemicznym, zwanym chemicznym, zwanym

metanem. Atom węgla metanem. Atom węgla

zajmuje w nim pozycję zajmuje w nim pozycję

środka sfery wpisanej i środka sfery wpisanej i

opisanej na czworościanie.opisanej na czworościanie.

• Gdy ściany czworościanu foremnego pomalujemy czterema Gdy ściany czworościanu foremnego pomalujemy czterema

różnymi kolorami i zanim farba wyschnie będziemy toczyli różnymi kolorami i zanim farba wyschnie będziemy toczyli

model po płaszczyźnie, otrzymamy parkietaż. Godny uwagi model po płaszczyźnie, otrzymamy parkietaż. Godny uwagi

jest fakt, że tocząc czworościan tam i z powrotem w dowolny jest fakt, że tocząc czworościan tam i z powrotem w dowolny

sposób, nigdy nie uzyskamy nałożenia się różnych kolorów.sposób, nigdy nie uzyskamy nałożenia się różnych kolorów.

• Wysokości czworościanu foremnego przecinają się w Wysokości czworościanu foremnego przecinają się w

jednym punkcie, tworząc pewien przestrzenny układ, jednym punkcie, tworząc pewien przestrzenny układ,

wykorzystywany przy konstrukcji falochronu. Są to wykorzystywany przy konstrukcji falochronu. Są to

przestrzenne „pająki” (żelbetonowe odlewy), które układane przestrzenne „pająki” (żelbetonowe odlewy), które układane

jeden na drugi, szczepiają się ze sobą bardzo mocno, co jeden na drugi, szczepiają się ze sobą bardzo mocno, co

sprawia, że nadają się jako umocnienia nabrzeży, o które sprawia, że nadają się jako umocnienia nabrzeży, o które

z ogromną siła uderzają fale morskie.z ogromną siła uderzają fale morskie.

Ciekawostki o bryłach Ciekawostki o bryłach platońskichplatońskich

Chlorek soduChlorek sodu • SześcianSześcian – sól – sól

kuchenna krystalizuje kuchenna krystalizuje

się w postaci właśnie się w postaci właśnie

tego wielościanu.tego wielościanu.

Ciekawostki o bryłach Ciekawostki o bryłach platońskichplatońskich

• Ośmiościan foremnyOśmiościan foremny – cyfra 8 – cyfra 8

darzona była wielkim darzona była wielkim

szacunkiem w starożytnym szacunkiem w starożytnym

Egipcie, gdzie tradycyjnie do Egipcie, gdzie tradycyjnie do

każdej łodzi biorącej udział w każdej łodzi biorącej udział w

świętej procesji po Nilu, świętej procesji po Nilu,

wsiadało po osiem osób. wsiadało po osiem osób.

Niektóre związki chemiczne Niektóre związki chemiczne

przyjmują w swojej strukturze przyjmują w swojej strukturze

krystalicznej postać krystalicznej postać

ośmiościanu, np. diament.ośmiościanu, np. diament.

Ciekawostki o bryłach Ciekawostki o bryłach platońskichplatońskich• Dwunastościan foremnyDwunastościan foremny – symboliczne – symboliczne

znaczenie tego wielościanu to kosmos. znaczenie tego wielościanu to kosmos. Owe znaczenie nadał tej bryle niemiecki Owe znaczenie nadał tej bryle niemiecki matematyk i astronom Johannes Kepler – matematyk i astronom Johannes Kepler – dwunastu ścianom odpowiadało dwanaście dwunastu ścianom odpowiadało dwanaście znaków zodiaku. Kepler wykorzystał znaków zodiaku. Kepler wykorzystał wielościany foremne do stworzenia wielościany foremne do stworzenia „szkieletu” układu heliocentrycznego. A „szkieletu” układu heliocentrycznego. A wszystko w takim ułożone porządku (licząc wszystko w takim ułożone porządku (licząc od Słońca):od Słońca):MerkuryMerkuryośmiościan foremnyośmiościan foremnyWenusWenusdwudziestościan foremnydwudziestościan foremnyZiemiaZiemiadwunastościan foremnydwunastościan foremnyMarsMarsczworościan foremnyczworościan foremnyJowiszJowiszsześciansześcianSaturnSaturn

Ciekawostki o bryłach Ciekawostki o bryłach platońskichplatońskich

fulleren Cfulleren C6060

• Dwudziestościan foremnyDwudziestościan foremny – ścinając – ścinając

wierzchołki tejże bryły, uzyskamy wierzchołki tejże bryły, uzyskamy

dwudziestościan ścięty. Kształt ten dwudziestościan ścięty. Kształt ten

używany jest przy produkcji piłki używany jest przy produkcji piłki

nożnej, choć oczywiście zamiast nożnej, choć oczywiście zamiast

płaskich ścian ma ona ściany płaskich ścian ma ona ściany

zaokrąglone. Taka strukturę ma też zaokrąglone. Taka strukturę ma też

cząsteczka fullerenu złożona z 60 cząsteczka fullerenu złożona z 60

atomów węgla. Piłka ma średnicę ok. atomów węgla. Piłka ma średnicę ok.

22 cm, a wspomniana cząsteczka ok. 1 22 cm, a wspomniana cząsteczka ok. 1

nm, tak więc kształ ten występuje nm, tak więc kształ ten występuje

zarówno w mikro-, jak i zarówno w mikro-, jak i

makrostrukturze. makrostrukturze.

Słynne cytaty PlatonaSłynne cytaty Platona

• Najważniejszy w każdym działaniu jest początek. Najważniejszy w każdym działaniu jest początek.

• Największe zło to tolerować krzywdę. Największe zło to tolerować krzywdę.

• Lepiej chyba pójść choćby kawałek dobrą drogą, niż Lepiej chyba pójść choćby kawałek dobrą drogą, niż

zajść daleko, lecz źle. zajść daleko, lecz źle.

• Miarą mowy nie jest ten, który mówi, lecz ten, który Miarą mowy nie jest ten, który mówi, lecz ten, który

słucha. słucha.

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę

Prezentację przygotował: Prezentację przygotował: Paweł SłabyPaweł Słaby nauczyciel ZS w Dobrzeniu Wielkimnauczyciel ZS w Dobrzeniu Wielkim