12
PMP6 ปัจจัยที่ส ่งผลต่อการเลือกปลูกอ้อยของเกษตรกรในอําเภอนํ ้าพอง จังหวัดขอนแก่น Factors affecting the selection of growing sugarcane in Nam Phong District, KhonKaen Province ธัญชนก ขันศิลา(ThanchanokKhansila)* วิรงรอง มงคลธรรม (WirongrongMongkonthum)** ดร.เพ็ญประภา เพชระบูรณิน (Dr.PenprapaPhetcharaburanin)*** บทคัดย่อ การศึกษาครั ้งนี ้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส ่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์พื ้นที่ โดยการ เปลี่ยนมาปลูกอ้อยในอําเภอนํ ้าพอง จังหวัดขอนแก่น ผลการศึกษาพบว่า เกษตรกรเริ ่มเปลี่ยนรูปแบบการใช้ประโยชน์ พื ้นที่จากเกษตรกรรมอื่นๆ มาปลูกอ้อยเมื่อ 35 ปี ที่แล้ว โดยเป็นช่วงที่มีการก่อตั ้งโรงงานนํ ้าตาลขอนแก่นขึ ้น และพื ้นทีก็ถูกเปลี่ยนให้เป็นพื ้นที่เพาะปลูกอ้อยเพิ่มมากขึ ้นเรื่อยมา โดยพบว่าปัจจุบันร้อยละ25.20 ของพื ้นที่ทําการเกษตรถูก เปลี่ยนเป็นพื ้นที่ปลูกอ้อย และจากผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยที่ทําให้เกษตรกรหันมาปลูกอ้อยคือ ปัจจัยด้านปริมาณ ผลผลิตต่อไร่และราคา รองลงมาได้แก่ อ้อยเป็นพืชที่ปลูกและดูแลรักษาง่าย ราคาผลผลิตของพืชเดิมที่ปลูกตํ ่า อยู ่ใกล้ แหล่งรับซื ้อผลผลิต และเป็นอาชีพที่ทํามานาน ถึงแม้การปลูกอ้อยจะทําให้เกษตรกรมีรายได้เพิ่มมากขึ ้นและเป็นแหล่ง พลังงานทดแทนที่สําคัญ แต่ในขณะเดียวกันก็ทําให้เกิดปัญหาสิ ่งแวดล้อมตามมา อาทิ มลพิษทางอากาศที่เกิดจากการ เผาใบอ้อยก่อนการเก็บเกี่ยว ความเสื่อมโทรมของดินซึ ่งมีสาเหตุมาจากการเผาใบอ้อยและการใช้สารเคมีดังนั ้นการ สนับสนุนให้เกษตรกรปลูกอ้อยเพื่อสร้างรายได้ และเป็นการทําการเกษตรแบบมิตรกับสิ่งแวดล้อม ต้องทําควบคู ่กับ การดูแลสิ่งแวดล้อม ทั ้งการกําหนดนโยบาย มาตรการ รวมถึงวิธีการที่จะควบคุมและป้องกันปัญหาทางด้านสิ่งแวดล้อม ที่จะเกิดขึ ้นด ้วย ABSTRACT This study was aimed to identify factors that affect the change of land use for sugarcane cultivation in Nam Phong district, KhonKaen province. The results showed that farmers began to change their agricultural land use to grow sugarcane 35 years ago, which was the time that the KhonKaen Sugar Factory was founded. The change of the sugarcane plantation area steadily increased and it was found in the recent year that 25.20% of agricultural area were changed to the sugarcane plantations. The main factors for farmers to grow sugarcane were the good yield and price of sugarcane. Other factors were easy planting and low maintenance, low price of previous crops, near selling place - sugar factory, and familiar long career Sugarcane cultivation provided the increased income for farmers and the potent renewable energy resource. However, it caused the environmental problems such as air pollution caused by the sugarcane leaves burning before harvesting, degradation of soil due to the burning, and the accumulation of chemicals. Therefore, the farmers should be encouraged to grow sugarcane to generate income and be more environmentally friendly farming. Must also to care for the environment. The regulation and the policy for environment care in sugarcane cultivation should be introduced. คําสําคัญ: การเลือกปลูกอ้อย การปลูกอ้อยในอําเภอนํ ้าพอง Key Words: Selection of growing sugarcane, Sugarcane cultivation in Nam Phong District * นักศึกษา หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก ่น ** อาจารย์ ภาควิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น *** ผู ้ช่วยศาสตราจารย์ ภาควิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 449

PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6

ปจจยทสงผลตอการเลอกปลกออยของเกษตรกรในอาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน

Factors affecting the selection of growing sugarcane in Nam Phong District, KhonKaen Province

ธญชนก ขนศลา(ThanchanokKhansila)* วรงรอง มงคลธรรม (WirongrongMongkonthum)**

ดร.เพญประภา เพชระบรณน (Dr.PenprapaPhetcharaburanin)***

บทคดยอ

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอการเปลยนแปลงการใชประโยชนพนท โดยการ

เปลยนมาปลกออยในอาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน ผลการศกษาพบวา เกษตรกรเรมเปลยนรปแบบการใชประโยชน

พนทจากเกษตรกรรมอนๆ มาปลกออยเมอ 35 ปทแลว โดยเปนชวงทมการกอตงโรงงานนาตาลขอนแกนขน และพนท

กถกเปลยนใหเปนพนทเพาะปลกออยเพมมากขนเรอยมา โดยพบวาปจจบนรอยละ25.20 ของพนททาการเกษตรถก

เปลยนเปนพนทปลกออย และจากผลการศกษาพบวา ปจจยททาใหเกษตรกรหนมาปลกออยคอ ปจจยดานปรมาณ

ผลผลตตอไรและราคา รองลงมาไดแก ออยเปนพชทปลกและดแลรกษางาย ราคาผลผลตของพชเดมทปลกตา อยใกล

แหลงรบซอผลผลต และเปนอาชพททามานาน ถงแมการปลกออยจะทาใหเกษตรกรมรายไดเพมมากขนและเปนแหลง

พลงงานทดแทนทสาคญ แตในขณะเดยวกนกทาใหเกดปญหาสงแวดลอมตามมา อาท มลพษทางอากาศทเกดจากการ

เผาใบออยกอนการเกบเกยว ความเสอมโทรมของดนซงมสาเหตมาจากการเผาใบออยและการใชสารเคมดงนนการ

สนบสนนใหเกษตรกรปลกออยเพอสรางรายได และเปนการทาการเกษตรแบบมตรกบสงแวดลอม ตองทาควบคกบ

การดแลสงแวดลอม ทงการกาหนดนโยบาย มาตรการ รวมถงวธการทจะควบคมและปองกนปญหาทางดานสงแวดลอม

ทจะเกดขนดวย

ABSTRACT

This study was aimed to identify factors that affect the change of land use for sugarcane cultivation in Nam

Phong district, KhonKaen province. The results showed that farmers began to change their agricultural land use to

grow sugarcane 35 years ago, which was the time that the KhonKaen Sugar Factory was founded. The change of the

sugarcane plantation area steadily increased and it was found in the recent year that 25.20% of agricultural area were

changed to the sugarcane plantations. The main factors for farmers to grow sugarcane were the good yield and price

of sugarcane. Other factors were easy planting and low maintenance, low price of previous crops, near selling place -

sugar factory, and familiar long career

Sugarcane cultivation provided the increased income for farmers and the potent renewable energy resource.

However, it caused the environmental problems such as air pollution caused by the sugarcane leaves burning before

harvesting, degradation of soil due to the burning, and the accumulation of chemicals. Therefore, the farmers should

be encouraged to grow sugarcane to generate income and be more environmentally friendly farming. Must also to

care for the environment. The regulation and the policy for environment care in sugarcane cultivation should be

introduced.

คาสาคญ: การเลอกปลกออย การปลกออยในอาเภอนาพอง

Key Words: Selection of growing sugarcane, Sugarcane cultivation in Nam Phong District

* นกศกษา หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

** อาจารย ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

*** ผชวยศาสตราจารย ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

449

Page 2: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-2

บทนา

ออยเปนพชเศรษฐกจทสาคญชนดหนงของ

ประเทศไทย เนองจากเปนวตถดบในการผลตน าตาล

ท งเพอใชภายในประเทศและสงออกไปจาหนายยง

ตางประเทศในแตละปประเทศไทยสามารถสรางรายได

จากการสงออกน าตาลนบหมนลานบาท และยงเปน

แหลงผลตนาตาลเปนอนดบ 2 ของโลกรองจากบราซล

(สทธพร, 2555) นาตาลทไดจากกระบวนการผลตถอวา

เปนผลตภณฑหลกของอตสาหกรรมออยและน าตาล

แล ะ ม ผ ล ต ผล พ ล อ ย ไ ด ทส า คญ ค อ ก า ก น า ต า ล

(molasses) ทสามารถนามาผลตเอทานอล (ethanol) เพอ

ทดแทนน ามนเชอเพลงได จากสถตของกรมพฒนา

พลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2552) พบวา

ประเทศไทยมแนวโนมการนาเขานามนเชอเพลงเพมขน

ทกป โดยในป พ.ศ.2552 มการนาเขาน ามนดบ 45,607

ลานลตร (286,855 พนบารเรล) คดเปนรอยละ 83.79 แต

มการผลตในประเทศเพยง 8,820 ลานลตร (55,474 พน

บารเรล) คดเปนรอยละ 16.21 และมปรมาณการใช

น ามนเชอเพลงเพมขนจากป พ.ศ. 2551 ในอตรารอยละ

0.9 หรอเพมขนจากวนละ 107.71 ลานลตร (677,479

บารเรล) เปนวนละ 108.66 ลานลตร (683,441 บารเรล)

ทาใหประเทศไทยไดรบผลกระทบจากสภาวะราคา

น ามนเชอเพลงทมความผนผวนและมแนวโนมทจะ

ขยบตวสงขนทาใหรฐบาลหนมาใหความสาคญและเรง

พฒนาแหลงพลงงานทดแทนใหมๆ มากขนและหนงใน

ทางเลอกนน คอเอทานอลโดยเรมมการผลตและใชเอ

ทานอลผสมกบน ามนเบนซนหรอทเรยกวาน ามนแกส

โซฮอลตงแตป พ.ศ. 2544 และไดรบการสนบสนนใหม

การใชน ามนแกสโซฮอลเ พอลดการนา เขาน ามน

เชอเพลง (ธนาคารแหงประเทศไทยสานกงานภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ, 2555) จากสถตของกรมพฒนา

พลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2552) พบวา ใน

ป พ.ศ.2552 มการผลตเอทานอลเพมสงขนจากป พ.ศ.

2551 คอ เพมจาก 191.75 ลานลตรมาเปน 322.19 ลาน

ลตร คดเปนปรมาณการผลตตอวน 8.8 แสนลานลตร

ทาให เกษตรกรในประเทศเรงขยายพนทปลกพช

พลงงานทดแทน โดยเฉพาะอยางยงออยเพมขน ทาให

พนทเดมซงเคยเปนปาเขา ทงหญาเลยงสตว หรอนา

ขาวถกปรบเปลยน แผวถาง หรอบกรกทาลายเพอหน

ไปปลกพชพลงงานกนอยางกวางข วาง พน ททา

การเกษตรในเขตอาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน เปน

อกพนทหนงทมการปลกออยเพมมากขนทกป ซงพนท

อาเภอน าพองต งอยในทราบลมน าพอง เปนพนทท

เหมาะสมแกการเพาะปลกขาว ทงโดยความเหมาะสม

ของทรพยากรดนและน า เพราะมระบบชลประทาน

หนองหวายสนบสนนการทาเกษตรกรรม จงสามารถ

ทาการเกษตรไดตลอดทงป แตในปจจบนเกษตรกรได

ปลกออยในพนทนามากขน โดยเฉพาะพนทนาดอน

หรอนาทอยตดกบขอบเนน (สถาพร, 2552)

วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาปจจยททาใหเกษตรกรเลอกปลก

ออยในอาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน

2. เพอศกษาระยะเวลาในการเปลยนมาปลก

ออยในพนทศกษา

วธดาเนนการศกษา

ในการศกษาครงนมประชากร คอ เกษตรกรผ

ปลกออยใน เข ตอา เภอ น าพอ ง ท ขน ทะเ บ ยนกบ

สานกงานเกษตรอาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน ป พ.ศ.

2553 จานวน 3,972 คนกาหนดขนาดกลมตวอยางโดย

ใชสตรการหาขนาดตวอยางทระดบความเชอมน 95%

ของ Taro Yamane (1973 อางถงใน สาเรง และสมนก,

2547) ไดกลมตวอยางจานวน 363 คน เครองมอทใชใน

การศกษาคอ แบบสอบถาม ทผทาการศกษาสรางขน

จากการศกษาขอมลจากเอกสาร ตารา และงานวจยท

เกยวของเพอใหสอดคลองและเหมาะสมกบหวขอ

งานวจย โดยแบบสอบถามจะครอบคลมขอมลเกยวกบ

1 . ส ภ า พ ท า ง ส ง ค ม แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ ก จ ข อ ง

เกษตรกรผปลกออย

2. ขอมลเกยวกบการปลกออย ไดแก พนธออยทปลก

จานวนพนทปลกออย ปรมาณผลผลต ระยะเวลาท

เปลยนมาปลกออย วธการเกบเกยว พนทโดยรอบของ

พนทปลกออย แหลงนาทใชสาหรบปลกออย

3. เหตผลในการเลอกปลกออย

4. การจาหนายผลผลตและคาใชจายในการ

ปลกออย

5. ปญหาและขอคดเหนเกยวกบการปลกพช

พลงงาน (ออย) และพชอาหาร

450

Page 3: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-3

ผลการศกษา

1. สภาพทางสงคมและเศรษฐกจของเกษตรกรผปลก

ออย

เกษตรกรผปลกออยในอาเภอน าพอง จงหวด

ขอนแกน สวนใหญเปนเพศชาย อายเฉลย 51.64 ป ม

ร า ย ไ ดจ า ก ก า ร ป ล ก ออ ย เ ฉ ล ย 286,137บ า ท ต อ ป

เกษตรกรสวนใหญมอาชพรองหรอแหลงรายไดอน

นอกจากการปลกออย คอ การทานา และพบวาม

เกษตรกรเพยงรอยละ 9.09 ประกอบอาชพทาไรออย

เพยงอาชพเดยว ไมมอาชพรองหรอแหลงรายไดอน

นอกจากการทาไรออย

2. ขอมลเกยวกบการปลกออย

เกษ ตร กรส วนใหญ เ ลอกปลกออยพน ธ

ขอนแกน 3 ซงเปนพนธทใหผลผลตสง และเปอรเซนต

น าตาลสง ไมออกดอก ผลผลตตอไรสง ออยปลกจะ

เฉลยประมาณ 18 ตนตอไร และออยตอประมาณ 16 ตน

ตอไร และ เจรญเตบโตไดดในดนรวน และรวนปน

ทราย (วระพล , 2553)จากการศกษาพบวา ปรมาณ

ผลผลตตอไรเฉลย 13.62 ตนเกษตรกรเปลยนมาปลก

ออยเปนระยะเวลาเฉลย 13.75 ปโดยเกษตรกรไดเรม

เปลยนมาปลกออยครงแรกนานทสดคอเมอ 35 ปทแลว

สอดคลองกบระยะเวลาทมการกอตงโรงงานขนเมอป

พ.ศ. 2519 (บรษทน าตาลขอนแกนจากด, 2553)พนท

ปลกออยเฉลย 27.16 ไร สวนใหญระบวาพนทปลกออย

เปนทดนของตนเอง และเคยเปนพนททานามากอน

พนทโดยรอบพนทปลกออยเปนทนา สาหรบแหลงน า

สาหรบปลกออย พบวา เกษตรกรในพนทยงคงปลก

ออยโดยอาศยน าฝน ในดานการเกบเกยวผลผลตพบวา

เกษตรกรสวนใหญเกบเกยวผลผลตโดยใชแรงงานคน

และทาการเผาใบออยกอนการเกบเกยว ซงสาเหตททา

ใหเกษตรกรเผาใบออยกอนการเกบเกยว คอ การขาด

แคลนแรงงานในการเกบเกยวออย

3. เหตผลในการเลอกปลกออยของเกษตรกรในอาเภอ

นาพอง จงหวดขอนแกน

ผลการศกษาเหตผลในการเลอกปลกออยของ

เกษตรกรในอาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน พบวา

เหตผลทเกษตรกรเลอกปลกออยจากมากไปหานอย ม

ดงน

1) ผลผลตตอไรของออยสงกวาพชชนดอนๆ

คดเปนรอยละ 73.55 โดยปรมาณผลผลตตอไรของออย

จากการเกบรวบรวมขอมลในพนทเทากบ 15-17 ตน

2) ปลกและดแลรกษางายคดเปนรอยละ

70.25 โดยเกษตรกรระบวาในการปลกและดแลรกษาไม

มขนตอนยงยากเหมอนปลกพชชนดอน

3) ราคาพชทปลกมากอนตกตา ทาใหไมคมคา

ตอการลงทนคดเปนรอยละ 64.46โดยเกษตรกรไดระบ

วาพชทเคยปลกมากอนราคาตกและราคาไมแนนอน ทา

ใหเกษตรกรเปลยนมาปลกออย เนองจากออยเปนพช

เศรษฐกจทรฐบาลประกนราคาอกท งน าตาลยงเปนท

ตองการทงในประเทศและตางประเทศอกดวย

4) อยใกลแหลงรบซอผลผลตคดเปนรอยละ

64.19 โดยโรงงานน าตาลขอนแกนตงอยในพนทตาบล

นาพอง อาเภอนาพอง จงหวดขอนแกน

5) จาหนายไดราคาดคดเปนรอยละ 64.19 โดย

คณะกรรมการออยและนาตาลทรายไดกาหนดราคาออย

ขนตนปการผลต 2554/55 เทากบตนละ 1,000 บาท

(ท 10C.C.S.) บวกเงนชวยเหลอคาออยขนตน 154 บาท/

ตน ใหแกเกษตรกรชาวไรออยในฤดการผลตป 2554/55

รวมเปนตนละ 1,154 บาท (สานกงานคณะกรรมการ

ออยและนาตาลทราย, 2554)

6) เปนอาชพททามานาน มความชานาญคด

เปนรอยละ 47.93 โดยเกษตรกรในพนทไดทาการปลก

ออยมาเปนระยะเวลากวา 35 ปมาแลว ทาใหเกษตรกรม

ความชานาญในการผลตออย

7) ปลกตามคาแนะนาของโรงงานน าตาลคด

เปนรอยละ 40.77 เนองจากในพนทศกษาเปนทตงของ

โรงงานน าตาลขอนแกน จงไดรบการสงเสรมและ

สนบสนนจากเจาหนาทของโรงงานน าตาลขอนแกน

451

Page 4: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-4

ทงในเรองความรเกยวกบการผลตออยและสนบสนน

ปจจยในการผลตออย

8) ปลกตามญาตพนองเพอนบานคดเปนรอยละ

24.24 โดยระบวาเกษตรกรทอาศยอยในหมบานเดยวกน

ไดมาแนะนาใหปลกออย เนองจากจาหนายไดราคาด

คมคาแกการลงทน

9) ปลกตามคาแนะนาของเกษตรตาบล/อาเภอ

คดเปนรอยละ 15.15 เนองจากในพนทศกษาเปนทต ง

ของโรงงานนาตาลขอนแกน อกทงมเกษตรกรหลายราย

หนมาปลกออยกนมากขน ทาใหมพนทและปรมาณ

ผลผลตออยเพมมากขนทกป ทางเกษตรตาบลและ

เกษตรอาเภอจงสงเสรมและสนบสนนโดยการให

ความรเกยวกบการผลตออย พนธออยทเหมาะสม การ

ปองกนกาจดศตรออย เปนตน

10) อยากเปลยนอาชพคดเปนรอยละ 6.06

โดยเกษตรกรระบวาอาชพททามากอน มรายไดนอย ไม

พอตอคาใชจายในครวเรอน เมอมโรงงานน าตาลมาตง

ใกลบาน จงคดทจะเปลยนมาทาอาชพปลกออยแทน

อาชพเดม

4. การจาหนายผลผลตออยและคาใชจายในการปลกออย

การศกษาเกยวกบการจาหนายผลผลตออย

พบวาเกษตรกรมแหลงจาหนายออย 3 แหลงคอ 1)

โรงงานนาตาลขอนแกน 2) ลานรบซอออยเงนสด และ

3) นายทนมารบซอผลผลตออยทไร โดยพบวา แหลง

จาหนายผลผลตออยทเกษตรกรเลอกจาหนายมากทสด

คอ การมผมารบซอผลผลตทไร ในราคาตนละ 1,000

บาท เกษตรกรสวนใหญทนาผลผลตไปจาหนายเองโดย

ใชรถบรรทก 10 ลอ โดยรถทใชบรการสวนใหญเปนรถ

รบจาง ระยะทางในการขนส งผลผลตจากพ น ท

เพาะปลกถงโรงงานน าตาลขอนแกนเปนระยะทาง 11-

20 กโลเมตรในสวนของการจาหนายทลานรบซอออย

เงนสด เกษตรกรจาหนายในราคาตนละ 1,050 บาท

สวนใหญนาไปจาหนายโดยรบจางบรรทก 10 ลอ

ระยะทางในการขนสงผลผลตจากพนทเพาะปลกถง

แหลงจาหนายเปนระยะทาง 11-20 กโลเมตร ในสวน

ของการจาหนายผลผลตแบบเหมาไรหรอการทม

นายทนมารบซอผลผลตออยทไร สวนใหญเกษตรกร

สามารถจาหนายไดในราคาตนละ 1,050 บาท รองลงมา

ราคาไรละ 10,000 บาท

ผลการศกษาดานคาใชจายในการปลกออย

พบวา เกษตรกรสวนใหญระบวา มคาใชจายในการผลต

ออยครงละ20,001-30,000 บาท โดยคดเปนรอยละ

21.76รองลงมามค าใชจ ายในการผลตออยครงละ

10,001-20,000 บาทคดเปนรอยละ 20.66 ครงละ

30,001-40,000 บาท คดเปนรอยละ15.15 และนอยกวา

10,000 บาท คดเปนรอยละ 13.22 ตามลาดบ โดยพบวา

เกษตรกรมคาใชจายในการผลตออยแตละครงสงสด

เทากบ 600,000 บาท และมคาใชจายในการผลตออยแต

ละครงตาสด เทากบ 4,000 บาท

5. ปญหาและขอคดเหนเกยวกบการปลกพชพลงงาน

(ออย) และพชอาหาร

5.1 ปญหาเกยวกบการปลกออย

ผลการศกษาเกยวกบปญหาในการปลกออย

พบวาเกษตรกรสวนใหญระบปญหาเกยวกบการปลก

ออยคอ คาปยและคายาปราบศตรพชมราคาสงคดเปน

รอยละ 93.66 รองลงมาไดแก ปญหาเกยวกบผลผลต

ของออยไมแนนอน คดเปนรอยละ 62.53 ปญหา

เกยวกบพนทถอครองสาหรบปลกออยมนอย คดเปน

รอยละ60.88 ปญหาเกยวกบปรมาณน าทใชในการ

เพาะปลกไมเพยงพอคดเปนรอยละ 57.58 ปญหา

เกยวกบเครองมอ-อปกรณทใชในการเพาะปลก-เกบ

เกยวมราคาสง คดเปนรอยละ 50.69ปญหาเกยวกบราคา

ออยตกตาคดเปนรอยละ 50.69 ปญหาเกยวกบการขาด

แคลนพนธออยทด คดเปนรอยละ 49.86, ปญหา

เกยวกบการขาดแคลนแรงงานในการผลตออยคดเปน

รอยละ 42.70 และปญหาเกยวกบออยเปนโรคและตาย

งาย คดเปนรอยละ 35.26

5.2 การวางแผนปลกออยในอนาคต

ขอมลทไดจากแบบสอบถาม ในประเดน

เกยวกบการวางแผนปลกออยในอนาคตของเกษตรกร

พบวาในอนาคตเกษตรกรวางแผนปลกออยเพมขน คด

เปนรอยละ 76.03 วางแผนปลกออยลดลง คดเปนรอย

452

Page 5: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-5

ละ 14.05 วางแผนปลกออยเทาเดม คดเปนรอยละ 9.09

และวางแผนทจะเลกปลกออยคดเปนรอยละ 0.83

ตามลาดบ

5.3 ผลกระทบตอพชอาหารจากการปลกออย

ในพนท

ขอมลทไดจากแบบสอบถาม ในประเดน

เกยวกบการซอขาวเพอบรโภคของเกษตรกร พบวา

เกษตรกรสวนใหญระบวาไมไดซอขาวบรโภค คดเปน

รอยละ 94.22 เนองจากเกษตรกรปลกขาวไวเพอบรโภค

เอง เกษตรกรบางรายซอขาวเพอการบรโภค เนองจาก

เหตผลหลก 2 ประการ คอ ไดเปลยนจากทนาเปนไร

ออยทงหมด และปลกขาวไดผลผลตนอย ไมเพยงพอตอ

การบรโภคของสมาชกในครอบครว จงจาเปนตองซอ

ขาวเพอบรโภค

5.4 ขอคดเหนเกยวกบการปลกพชพลงงาน

(ออย) และพชอาหาร

จากความคดเหนของเกษตรกรผปลกออยใน

อาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน เกยวกบการเปลยนจาก

พนทปลกขาวเปนพนทปลกออยสามารถจดกลมของ

คาตอบทมประเดนคลายคลงกนใหอยในกลมเดยวกน

ดงน

5.4.1 ดานพนทเพาะปลกซงเกยวกบการ

เปลยนจากพนทปลกขาวเปนพนทปลกออย ทงในดาน

การใชประโยชนพนทและดานความเหมาะสมของพนท

เกษตรกรระบวา พนททานาอาจนอยลง ทาใหขาด

แคลนพนททานา สงผลใหเกดภาวะขาดแคลนขาว

ผลผลตขาวไมเพยงพอตอการบรโภคดงนนตองแบง

พนทในการเพาะปลกใหเหมาะสม

5.4.2 ดานสงแวดลอม

1) การเผาใบออย กอใหเกดมลพษทาง

อากาศเพมมากขน เพราะชวงทโรงงานเปดหบออยทา

ใหเกดฝ นละอองจากรถบรรทกทาใหเปนอนตรายตอ

ระบบทางเดนหายใจของคน อกท งทาใหบานเรอน

สกปรกจากฝ นละอองเถา ทปลวมาตกตามอาคาร

บานเรอนและยงทาใหเกดการสญเสยอนทรยวตถและ

ธาตอาหารพชในดน เนองจากอนทรยวตถจะถกทาลาย

ความอดมสมบรณของดนลดลงอกดวย

2) การใชสารเคม ทาใหดนเสอมสภาพและ

เกดการตกคางของสารเคมในดน เพราะสารเคมทใชใน

การดแลและบารงรกษาออย

5.4.3 ดานเศรษฐกจ

1) ออยจาหนายไดราคาดกวาขาวทาใหม

รายไดเ พมมากขนเกษตรกรจงทานาแตพอกนใน

ครวเรอนสวนทเหลอจงเปลยนแปลงทนามาเปนออย

2) หากพนทปลกออยเพมขน พนทปลกขาว

ลดลง ทาใหผลผลตขาวไมเพยงพอตอการบรโภคอาจ

สงผลใหราคาขาวสงขน

สรปผลการศกษา

จ า ก ก า ร เ กบ ร วบ ร ว ม ขอ ม ล ส ภา พ พ น ท

เศรษฐกจและสงคม และขอมลจากแบบสอบถาม

สามารถนามาวเคราะหและสรปถงปจจยทสงผลตอการ

เลอกปลกออยของเกษตรกรได 2 ปจจย คอ ปจจยดาน

กายภาพ และปจจยดานเศรษฐกจและสงคม ดงน

1. ปจจยดานกายภาพ

ปจจยดานกายภาพทมผลตอการเลอกปลก

ออยของเกษตรกร คอ สภาพพนท เพาะปลกของ

เกษตรกร โดยลกษณะภมประเทศของอาเภอน าพอง

เปนทราบสงตาสลบกนคลายลกคลน มทราบลมนาพอง

ซงเปนพนททเหมาะสมแกการเพาะปลกขาว ท งโดย

ความเหมาะสมของทรพยากรดนและน า เพราะมระบบ

ชลประทานหนองหวายสนบสนนการทาเกษตรกรรม

จงสามารถทาการเกษตรไดตลอดท งป (บวพนธ และ

คณะ, 2550) เกษตรกรสวนใหญระบวา สภาพเดมของ

พนทปลกออยในปจจบนเปนพนททานามากอน แต

เนองจากพนทอยบนทราบสงหรอทดอน ลกษณะของ

ดนไมเออตอการปลกขาว อกทงมน าไมเพยงพอตอการ

เพาะปลกขาว ทาใหปลกขาวไดผลผลตนอย เกษตรกร

จงปรบเปลยนพนทการเกษตรของตนมาปลกออย

เนองจากการออยเปนพชทปลกและดแลรกษางาย ไม

ตองการน าในการเจรญเตบโตมากเหมอนขาว อกท ง

453

Page 6: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-6

ยงใหผลตตอไรในปรมาณทสง ทาใหมรายไดดกวาการ

ปลกขาว

2. ปจจยดานเศรษฐกจและสงคม

ปจจยในดานเศรษฐกจทสงผลตอการเลอก

ปลกออยของเกษตรกรนน เกยวเนองมาจากการทราคา

ผลผลตของพชเดมทเกษตรกรเคยปลก อาท ขาวและมน

สาปะหลงมราคาตกตา ทาใหไมคมคาตอการลงทน อก

ท งออยมปรมาณผลผลตตอไรสงกวาขาวและมน

สาปะหลง โดยออยมปรมาณผลผลตตอไรเฉลย 13.94

ตน ขาวมปรมาณผลผลตตอไรเฉลย 0.458 ตน (458

กโลกรม) และมนสาปะหลงมปรมาณผลผลตตอไร

เฉลย 3.09 ตน (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2554)

จากรายงานของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2554)

ระบวา เกษตรกรขายขาวไดในราคา 12,801 บาทตอตน

มนสาปะหลง ราคา 2,680 บาทตอตน (หรอ 2.68 บาท

ตอกโลกรม) ราคาออยขนตนปการผลต 2554/55 ตนละ

1,000 บาท (ท 10 C.C.S.) (สานกงานคณะกรรมการออย

และน าตาลทราย, 2555) เมอเกษตรกรจาหนายผลผลต

ออย 1 ไร จะมรายได 13,940 บาท ในขณะทมน

สาปะหลงและขาว จะมรายได 8,281 และ 4,118 บาท

ตามลาดบ และเมอหกตนทนการผลตออกพบวาปลก

ออยจะมกาไรสทธ 4,698 บาท มนสาปะหลงมกาไร

สทธ 3,084 บาท ในขณะทขาวมการขาดทน (ตารางท 1)

จะเหนวาออยทารายไดจากการจาหนายไดมากกวามน

สาปะหลง และขาว เพราะถงแมวาราคาของขาวและมน

สาปะหลงจะสงกวาออย และมตนทนในการผลตนอย

กวา โดยตนทนการผลตสวนใหญเปนคาปยและยา

ปราบศตรพช รวมถงคาพนธออย แตเนองจากผลผลต

ตอไรของออยสงกวาพชท งสองชนด จงการจาหนาย

ออยจงทาใหมรายไดมากกวา เปนเหตผลทสาคญททา

ใหใหเกษตรกรหนมาปลกออยเพมขน สอดคลองกบ

กตญาภทร (ม.ป.ป.) ทกลาววา การเพาะปลกขาวและ

ออยมความเ สยงคอนขางสง แตขาวมความเ สยง

คอนขางสงมากกวาออย เ นองจากปจจยทางดาน

คาใชจายเปนตวแปรสาคญในการเพาะปลก

นอกจากนการทมโรงงานน าตาลขอนแกนต งอยใน

บรเวณอาเภอนาพอง เพมความมนใจดานแหลงจาหนาย

ใหกบเกษตรกร มผลทาใหเกษตรกรเลอกทจะปลกออย

กนมากขน ทาใหเกดการปรบเปลยนพนทปลกขาวมา

เปนพนทปลกออยมากขน ตางจากในอดตทสวนใหญ

จะปลกออยในบรเวณพนทรกรางวางเปลา หรอไรราง

เทานน สอดคลองกบ แสวง และวรยะ (2539) ทกลาววา

การเลอกใชพนทเพอการปลกออยของอาเภอน าพองใน

ระยะแรกๆ เปนการเลอกเขตทมทรพยากรพนฐานด

พอทจะปลกออยได โดยเฉพาะในพนททเปนปาเปด

ใหม หรอดนคอนขางด แตเมอมการขยายตวมากขน

พนททเหมาะสมนอยกถกนามาใชมากขนเรอยๆ เชน

พนทนาขาว รวมท งการไดรบการสงเสรมจากทาง

โรงงานน าตาลขอนแกน ซงจะสงเสรมและใหความ

ชวยเหลอดานปจจยการผลตตางๆ เชน พนธออย ปย

หรอเงนทนในการผลตออย โดยใหเกษตรกรกยม

ออกมาใชในการเพาะปลกกอน และจะหกเงนคาหนสน

จากการนาออยมาจาหนายใหแกทางโรงงานน าตาล

ท งนย งจดใหมเจาหนาทสงเสรมคอยใหบรการให

ความรเกยวกบกบการปลกออย และการดแลรกษาออย

อกท งทางโรงงานยงมการใหการสนบสนนเครองมอ

และอปกรณในการเพาะปลกและเกบเกยวผลผลตออย

อกดวย (สานกงานคณะกรรมการออยและนาตาลทราย,

2553) นอกจากนการไดรบการสนบสนนจากคนใน

ช ม ช น ใ น แ ง ก า ร ม เ ก ษ ต ร ก ร ตว อ ย า ง ท ป ร ะ ส บ

ความสาเรจในการปลกออย สงผลใหเกษตรกรเลอกท

จะปรบเปลยนพนทของตนเพอปลกออยเพอใหมรายได

ทมากขนเหมอนตวอยางทไดพบเหนมาจากการศกษา

พบวาเกษตรกรสวนใหญระบวาพนทเดมของพนทปลก

ออยเคยเปนพนทนามากอนจากรายงานพนทปลกออย

ของสานกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย

(2555) พบวา พนทปลกออยในอาเภอนาพองเพมขนทก

ป ในปการผลต 2553/54 อาเภอน าพองมพนทปลกออย

เทากบ 80,816 ไร เพมจากปการผลต 2552/53 จานวน

26,065 ไร คดเปนรอยละ 32.25

454

Page 7: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-7

ตารางท 1 ตารางแสดงการเปรยบเทยบขอมลเกยวกบผลผลตตอไร ราคา ตนทนและรายไดสทธจากการจาหนายออย

ขาว และมนสาปะหลง

* สานกงานเศรษฐกจการเกษตร (2555)** สานกงานคณะกรรมการออยและนาตาลทราย (2555)

ทงนจากปจจยทสงผลตอการเลอกปลกออย

ของเกษตรกรดงทกลาวมาขางตน ทาใหเกษตรกรสวน

ใหญมความตองการขยายพนทปลกออยและวางแผนท

จะปลกออยเพมขนในฤดผลตใหม โดยเกษตรกรให

เหตผลวา เนองจากออยเปนพชเศรษฐกจทรฐบาล

ประกนราคา, ออยใหผลผลตทแนนอนกวาพชอน, การ

ปลกออยหนงครงสามารถเกบเกยวผลผลตได 2-3 ครง,

ปลกและดแลงาย, อยากมรายไดเพมขน และมตลาดท

แนนอน ซงกคอ โรงงานน าตาล เกษตรกรระบวา

อาจจะปลกออยแทนพนทททานาในปจจบน หรอ

อาจจะลดพนททานาลง โดยจะทานาเพอบรโภคภายใน

ครอบครวเทาน น เนองจากปลกออยมรายไดดกวา

หรออาจจะเชาพ น ทปลกออยในบร เวณหมบาน

ใกลเคยง เนองจากพนทถอครองมนอย และอยากทานา

ควบคกบการปลกออย อกทงออยเปนพชทมศกยภาพ

ทางพนธกรรมทจะใหผลผลตสงสดถง 45 ตนตอไร

เมอเปรยบเทยบกบผลผลตเฉลยท งประเทศของออย

ไทยปจจบนเทากบ 11.8 ตนตอไร ซงยงตาเมอเทยบกบ

ศกยภาพสงสด จากผลการทดสอบออยในพนทตางๆ

ของประเทศ (Multilocation test) พบวา มออยหลาย

สายพนธ ทใหผลผลตมากกวา 20 ตนตอไร จาก

ศกยภาพพนธกรรมของพนธแนะนาของไทย แสดงให

เหนวา การปลกออยในไทยยงสามารถพฒนาใหได

ผลผลตตอไรทสงขนไดโดยการการเลอกใชพนธท

เหมาะสม รวมถงการใชการจดการเขาชวย เชน การให

น า และปย (มรกต, 2551) และในระยะยาวสามารถท

จะใชเทคโนโลยชวภาพในการปรบปรงพนธเพอให

ไดผลผลตตอพนททสงขน ซงในอนาคตมความเปนไป

ไดทเกษตรกรไทยจะสามารถเพมผลผลตตอพนทให

ไดมากพอทจะมสวนชวยในการกาหนดเปาหมายดาน

พลงงานทดแทนของประเทศโดยไมจาเปนตองเพม

พนทปลกพชพลงงาน

ถงแมการปลกออยจะทาใหเกษตรกรมรายได

เพมมากขนซงเปนหนงในปจจยพนฐานทสาคญทจะ

แกไขปญหาความยากจน และยกระดบคณภาพชวต

ของประชาชนได แตอยางไรกตามในกระบวนการ

ปลกออย ตลอดจนกระบวนการเกบเกยวผลผลตกทา

ใหเกดผลกระทบขนมากมายหลายดาน ซงสามารถ

สรปไดดงน

1. ผลกระทบสงแวดลอมจากกระบวนการ

ผลตออย

ตงแตการเตรยมพนทเพอปลกออย เกษตรกร

บางรายมการเผาใบออยกอนการเตรยมดน เพอให

ส ะ ด ว ก ใ น ก า ร เ ต ร ย ม ด น ป ลก ผ ล ท ต า ม ม า ค อ

ขอมล ออย ขาว มนสาปะหลง

ผลผลตตอไร (ตน) 13.94

(12.19)*

0. 396 ตน

(396 กโลกรม)* 3.09*

ราคาผลผลต (บาท/ตน) 1,000 ** 10,399 * 2,680

(2.68 บาท/กโลกรม)*

ตนทน (บาท/ไร) 9,242 4,689 5,197

รายไดจากการจาหนาย

1 ไร (บาท) 13,940 4,118 8,281

กาไรสทธ (บาท/ไร) 4,698 -571 3,084

455

Page 8: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-8

โครงสรางของดนถกทาลาย อนทรยวตถลดลง ดนอด

แนน ไมอมน า และน าซมลงยาก (ละอองดาว, 2548)

และในกระบวนการดแลรกษา เกษตรกรยงมการใส

ปยเคมเพอบารงออย รวมถงการใชสารเคมปองกน

กาจดแมลงและศตรออย ทาใหดนเสอมสภาพ เกดการ

ตกตกคางของสารเคมในดน และยงทาใหเกดมลภาวะ

จากการปนเปอนของปยในอากาศและน า สอดคลอง

กบวระพล (2553) ทกลาววาการทาเกษตรพาณชย คอ

มนสาปะหลงและออย กอใหเกดการเปลยนแปลงของ

ระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตและวถชวต คอ เกด

ความเสอมโทรมของทรพยากรดน น า ปา ชาวบาน

ตองเผชญปญหาตนทนการผลตสง ดนเสอมโทรม

ผลผลตลดลง ความเสยงดานราคาผลผลต รวมท ง

ผลกระทบตอความมนคงทางอาหารของชมชน

เนองจากแหลงอาหารตามธรรมชาตลดลง และได

เสนอแนวทางการปรบระบบการผลตไปสระบบไร

เกษตรกรรมยงยนแบบผสมผสาน คอ การทาเกษตร

ผส มผส านเ พอลดความ เ ส ยงจ ากการผลต การ

ปรบเปลยนจากการใชสารเคมสการใชสารอนทรย

ชวภาพ ซงจะชวยปรบปรงดน ลดตนทนการผลต การ

ปลกพชหมนเวยนในพนทไรออยและมนสาปะหลง

เชน ถว แตงกวา ฟกทอง ขาวโพด ขาวไร ซงพบวา

สามารถปลกแซมลงไปไดหรอปลกในพนทตางหาก

ซ ง จ ะ ช ว ย เ พ ม ค ว า ม มน ค ง อ า ห า ร แ ล ะ ร า ย ไ ด

เชนเดยวกบพชน และ อษา (2555) ทกลาววา ควร

แ น ะ น า ใ ห เ ก ษ ต ร ก ร ท ป ล ก อ อ ย ใ น ภ า ค

ตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะในพนทดอน ปลกพช

สลบ อาท ถวพรา ในชวงหลงจากรอตอเพอรอปลก

ออยใหม หรอปลกขาวไร ถาพนทน นไมแหงแลง

จนเกนไป ซงจะไดประโยชนท งการเพมความอดม

สมบรณของดน และชวยเพมผลผลตออยทปลกตาม

อกทงยงเปนการชวยใหเกดการใชทรพยากรดนอยาง

ย งยนอกดวยและในการปองกนกาจดศตรพช นอกจาก

การใชสารเคมแลว ยงมวธอน เชน การทาความสะอาด

แปลง ลอกกาบแหงขณะออยยนตน หรอการนาเอา

วธการบรหารแมลง (pest management) มาใชจะชวย

ลดปญหาการปนเปอนสารเคมในสงแวดลอมลงได

(กรมวชาการเกษตร, 2554)

2. ผลกระทบสงแวดลอมจากการเกบเกยว

ผลผลตออย

ในการเกบเกยวผลผลตนน เกษตรกรสวน

ใหญทาการเผาใบออยกอนการเกบเกยว เนองจากการ

ขาดแคลนแรงงานในการเกบเกยวออย ทาใหเกด

ปญหาตามมาทสาคญคอ การสญเสยผลผลต, น าหนก

และคณภาพออยลดลง อกท งการเผาใบออยยงเปน

สาเหตของการทาใหเกดปญหามลพษทางอากาศ

ปญหาความเสอมโทรมของสงแวดลอม และยงทาให

ลดทศนวสยการมองเหนในการขบขยานพาหนะ

เนองจากการปกคลมของควนไฟทเกดจากการเผาใบ

ออยโดยมนตชย หนอสวรรณ (ม.ป.ป.) กลาววา การ

เผาออยกอนการเกบเกยวและการใชสารเคมเปนการทา

ใหเกดผลกระทบตอแรธาตและโครงสรางของดน โดย

เมอพนดนถกดงความชน จะทาใหดนแตกระแหง เปน

การเรงการระเหยของน าในดน และยงเปนการปลอย

กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) อกดวย อกทงในการ

เผาใบออยกอนการเกบเกยวยงสงผลตอทศนวสยใน

การขบยานพาหนะ

3. ผลกระทบตอพชอาหารจากการปลกออย

ผลจากการศกษาพบวา การปลกออยไม

กระทบตอวธการไดมาซงขาวในการบรโภคของ

เกษตร โดยพบวา เกษตรกรสวนใหญยงคงปลกขาว

เพอการบรโภค ไมไดซอขาวจากแหลงอน เนองจาก

เกษตรกรยงคงพนทนาขาวไว และทาการปลกออยใน

พนทรกรางวางเปลา ทไมไดใชประโยชน โดยม

เกษตรกรบางสวนระบวา ถงแมจะมการลดพนทนา

ขาวลงเพอปรบเปลยนไปปลกออย แตกยงคงพนทนา

ขาวไวบางสวนเ พอการปลกขาวบรโภคภายใน

ครวเรอน มเพยงเกษตรกรสวนนอยเทานนทระบวาซอ

ขาวเพอบรโภค เนองจากเกษตรกรไดเปลยนจากพนท

นาขาวไปทาการปลกออยทงหมด และขาวทปลกใหผล

ผลตนอย ไมเพยงพอตอการบรโภคของสมาชกใน

ครอบครว จงจาเปนตองซอขาวเพอบรโภค

456

Page 9: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-9

อกทงเมอมการสงเสรมใหปลกพชพลงงาน

จากทางภาครฐ รวมทงมโรงงานน าตาลเขามาตงอยใน

พนท ทาใหเกษตรกรหนมาปลกพชพลงงานกนมากขน

และขยายพนทปลกพชพลงงานเขาไปในพนทปลกขาว

สงผลใหพนทปลกพชพลงงานเพมขนอยางตอเนอง

ในทางตรงกนขามพนทปลกขาวมแนวโนมลดลง

หนวยงานทเกยวของควรศกษาแนวทางทจะทาใหเกด

ความสมดลระหวางพชอาหารและพชพลงงาน โดย

กระทรวงเกษตรและสหกรณ (2552) กลาววาควรคง

พนทปลกขาวไวในระดบเดม หรอประมาณอยางนอย

ครงหนงของพนทการเกษตรของอาเภอ เพอสราง

ความมนคงดานอาหารใหแกประชาชนในพนท และ

ควรจดความเหมาะสมของพนทเพาะปลก โดยเฉพาะ

อยางยงพนททเหมาะสมตอการทานา ไมควรนาไป

ปลกพชพลงงาน เพราะเมอเปลยนไปปลกพชพลงงาน

แลว การเปลยนกลบมาปลกขาวอกเปนเรองยาก

เนองจากทรพยากรดนไดถกปรบเปลยนไป ท งทาง

โ ค ร ง ส ร า ง แ ล ะ ค ว า ม อ ด ม ส ม บ ร ณ ข อ ง ด น ซ ง

สอดคลองกบการทคณะกรรมการนโยบายและ

แผนพฒนาการเกษตรและสหกรณ (2552) ไดทาการ

กาหนดยทธศาสตรและแนวทางการพฒนาการเกษตร

เกยวกบการพฒนาขดความสามารถในการผลต การ

จดการสนคาเกษตร และความมนคงอาหาร เพอสราง

ฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขง ทาใหเกดความ

มนคงในอาชพ และรายไดใหกบเกษตรกร โดยการ

พฒนาการผลตและการสรางมลคาเพม เนนลดตนทน

การผลต และพฒนาคณภาพ มาตรฐานสนคาเกษตร

กาหนดเขตเกษตรเศรษฐกจ สงเสรมการผลตทเปน

มตรกบสงแวดลอม (Green Product) เสรมสรางการ

ผลตสนคาเกษตรทเปนพชอาหารและพลงงานใหเกด

ความมนคง รวมท งสนบสนนเพอจดสรรผลผลตพช

อาหารและพชพลงงานใหเพยงพอตอการบรโภคและ

ทดแทนพลงงานโดยความรวมมอระหวางภาคเกษตร

อตสาหกรรม และพลงงาน

ออยเปนพชเศรษฐกจทมความสาคญตอ

ประเทศไทย เนองจากสามารถนาไปใชประโยชนทง

ในดานการเปนวตถดบสาหรบอตสาหกรรมการผลต

น าตาล วตถดบในการผลตเอทานอล ซงเปนอกหนง

พ ลง ง า น ท ด แ ท น ท ร ฐ บ า ล ใ หก า ร ส ง เ ส ร ม แ ล ะ

สนบสนน ทาใหเกษตรกรในหลายๆ พนท รวมท ง

อาเภอน าพองหนมาปลกออยและเพมพนทการปลกใน

ทกป โดยนอกจากการสงเสรมจากทางภาครฐและ

หนวยงานทเกยวของแลว ปจจยททาใหเกษตรกรหน

มาปลกออยคอ ปจจยดานปรมาณผลผลตตอไรและ

ราคา รองลงมาไดแก ออยเปนพชทปลกและดแลรกษา

งาย ราคาผลผลตของพชเดมทปลกตา อยใกลแหลงรบ

ซอผลผลต และเปนอาชพททามานาน แตถงแมการ

ปลกออยจะทาใหเกษตรกรมรายไดเพมมากขน สงผล

ใหคณภาพชวตดขน และยงเปนแหลงพลงงานทดแทน

ทสาคญ ในขณะเดยวกนกทาใหเกดปญหาสงแวดลอม

ตามมาทงจากกระบวนการผลต ตงแตการเตรยมพนท

การเตรยมดนปลก ตลอดจนกระบวนการดแลรกษา ซง

มการใชสารเคมในกระบวนการดงกลาว เพอใหได

ผลผลตในปรมาณมาก อกทงในกระบวนการเกบเกยว

เกษตรกรบางรายอาจมการเผาใบออยเพอสะดวกตอ

การเกบเกยว สงผลใหเกดมลพษทางอากาศ รวมถง

ความเสอมโทรมของดน จากการใชสารเคมและการ

เผาใบออย ดงนนในการสนบสนนใหเกษตรกรปลก

ออยเพอสรางรายไดและเพอการผลตพลงงานทดแทน

ตองทาควบคกบการดแลสงแวดลอม ทงการกาหนด

นโยบาย มาตรการ รวมถงวธการทจะควบคมและ

ปองกนปญหาทางดานสงแวดลอมทจะเกดขนดวย

ขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาในครงน ทาใหทราบถง

ลกษณะพนฐานดานสงคมและเศรษฐกจ สภาพการ

ผลต และปญหาการปลกออย ซงสามารถนาผล

การศกษาไปใชเปนขอมลพนฐาน เพอเปนแนวทางใน

การวางแผนรปแบบในการผลตออยใหมประสทธภาพ

และกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด

รวมถงแนวทางในการสงเสรมและบรการการผลตออย

457

Page 10: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-10

แกเกษตรกรชาวไรออยในอาเภอน าพอง จงหวด

ขอนแกน ดงนนผทาการศกษาจงมขอเสนอแนะ ดงน

1)ดานความรเกยวกบการเกบเกยวออย

เนองจากเกษตรกรสวนใหญระบวาทาการ

เผาใบออยกอนการเกบเกยว สบเนองมาจากปญหาการ

ขาดแคลนแรงงาน เกษตรกรจงนยมเผาใบออย เพราะ

ทาใหตดเขาโรงงานไดรวดเรว แตทาใหเกดผลกระทบ

คอ เกดปญหามลภาวะทางอากาศ ซงหนวยงานรฐท

เกยวของ สานกงานคณะกรรมการออยและน าตาล

และโรงงานน าตาล ตองชใหเหนถงความเสยหายทจะ

เกดขนทงกบตนเอง พช และสงแวดลอม ทงในระยะ

สนและระยะยาว เพอสรางแรงจงใจใหเกษตรกรหนมา

ใชวธการตดออยสดเขาโรงงานแทน รวมไปถงมการ

กาหนดราคาออยตดสดใหสงกวาออยไฟไหมอยางเปน

รปธรรมและมมาตรฐานเดยวกนในทกโรงงาน

เอกสารอางอง

กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2552. แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (ป

2555 - 2559). คนเมอ 29 มนาคม 2556, จาก

http://www.nesdb.go.th

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน.

2552. รายงานเชอเพลงน ามนของประเทศ ป

2552. กระทรวงพลงงาน.

กรมวชาการเกษตร. 2554. พลงงานทางเลอก. คนเมอ

วนท 20 พฤษภาคม 2556 , จาก

http://www.thaienv.com

กตญาภทร แขงฤทธ. ม.ป.ป.. วเคราะหผลตอบแทน

ทางการเงนของการปลกออยและปลกขาวใน

จงหวดขอนแกน. วทยานพนธเศรษฐศาสตร

มหาบณฑต, มหาวทยาลยรามคาแหง.

ฆะฏะนาวด โกสมบงกช. 2547. ผลกระทบทาง

เศรษฐกจของนโยบายออยและน าตาล

หลงจากพระราชบญญตออยและน าตาล

ทราย พ.ศ. 2527. วทยานพนธเศรษฐศาสตร

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ธนาคารแหงประเทศไทยสานกงานภาคตะะวนออก

เฉยงเหนอ. 2555. เอทานอล โอกาสและ

ความทาทายของนโยบายพลงงานไทย.

ขอนแกน: โรงพมพคลงนานานวทยา.

บรษท น าตาลขอนแกน จากด. ม.ป.ป. ขอมลองคกร.

คนเมอ 8 มกราคม 2556, จาก

http://www.kslsugar.com/th/profile

บวพนธ พรหมพกพง และคณะ. 2550. โครงการวจย

เชงปฏบตการ การพฒนารปแบบการบรณา

การเครอขายกองทนสวดการชมชนในระดบ

อาเภอ อาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน. คน

เมอ 22กรกฎาคม 2555, จาก http://www.m-

society.go.th/document/edoc/edoc_2277.pdf.

พชน อาภรณรตน และอษา จกราช. 2555. การปลกพช

สลบในไรออยเพอปรบปรงดนและเพม

ผลผลตออยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.

วารสารแกนเกษตร ฉบบพเศษ, 40(3),

163-170.

มนตชย หนอสวรรณ. ม.ป.ป. หยดเผาออย หยดทาลาย

สงแวดลอม. คนเมอ 10 ธนวาคม 2555, จาก

http://www.ocsf.or.th/Article/art-2.pdf.

มรกต ตนตเจรญ. 2551. เทคโนโลยชวภาพกบการเพม

ผลผลตพชน ามน. ประชาคมวจยฉบบพเศษ,

12(4), 24-27.

ละอองดาว แสงหลา. 2548. ผลกระทบจากการเผาใบ

ออยและแนวทางการแกไข. วารสารการ

จดการสงแวดลอม, 2(1), 85-102.

วระพล พลรกด. 2553. ออยขอนแกน 3 ออยพนธดให

ผลผลตสง เกบเกยวงาย.คนเมอ 24ตลาคม

2555, จาก http://modrenfarmers.blogspot.

com/2010/12/3.html

458

Page 11: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-11

วระพล สรสทธ. 2553. ระบบไรเกษตรกรรมยงยน

แบบผสมผสานในพนทปลกออยและมน

สาปะหลงบานดงดบ ตาบลหนองใหญ

อาเภอโพนทอง จงหวดรอยเอด. โครงการ

เ ส ร ม ส ร า ง อ ธ ป ไ ต ย อ า ห า ร ด ว ย

กระบวนการวจยเพอทองถน, สานกงาน

กองทนสนบสนนการวจย.

สนตไมตร กอนคาด, ประสทธ ใจศล, วรรณวภา แ ก ว

ประดษฐ พลพนจ และทศนย วงษเพชร.

2555. การปรบปรงดนกอนปลกออยโดยใช

ประโยชนจากวชพชในธรรมชาตและวสด

หรอพชบารงดนชนดตางๆ. วารสารแกน

เกษตร ฉบบพเศษ, 40(3), 171-176.

สานกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย. 2553.

การปลกออยในประเทศไทย. คนเ มอ 4

เมษายน 2554, จากhttp://www.ocsb.go.th

สานกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย. 2553.

รายงานพนทปลกออย ปการผลต 2552/2553.

กระทรวงอตสาหกรรม.

สานกงานคณะกรรมการออยและน าตาลทราย. 2555.

รายงานพนทปลกออย ปการผลต 2554/2555.

กระทรวงอตสาหกรรม.

สานกงานเศรษฐกจการเกษตร.2554.สถานการณสนคา

เกษตรทสาคญและแนวโนม ป 2555.คนเมอ

30 มกราคม 2555, จากhttp://www.oae.go.th/

ownload/journal/trends2555.pdf.

สถาพร ไพบลยศกด. 2552. การประเมนทดนบนฐาน

ระบบสารสนเทศภมศาสตรสาหรบปลกพช

เศรษฐกจ เพอการวางแผนการใชทดนดาน

เกษตรกรรมในพนทลมนาพองตอนลาง.

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

สทธพร จตตมตรภาพ. 2555. การพฒนาอตสาหกรรม

อ อ ย แ ล ะ น า ต า ล ท ร า ย . ส า น ก ง า น

คณะกรรมการวจยแหงชาต.

สาเรง จนทรสวรรณ และสมนก ปญญาสงห. 2547.

การใชประชากรเปนกลมตวอยางในการวจย.

วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มข.,

21(4), 39-43.

แสวง รวยสงเนน และ วรยะ ลมปนนท. 2539. ความ

ตองการเทคโนโลยของเกษตรเพอการปลก

ออยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอกรณศกษา:

ระบบการผลตออยทบานหนองบวบาน

อาเภอน าพอง จงหวดขอนแกน. เอกสาร

ประกอบการประชมวชาการระบบการทา

ฟารมครงท 11 :ระบบเกษตรกรรมเพอ

เกษตรกร สงแวดลอมและความยงยน ,

เพชรบร.

459

Page 12: PMP6 - Khon Kaen University · pmp6-3 ผลการศึกษา . 1. สภาพทางสังคมและเศรษฐกิจของเกษตรกรผ้ปลููก

PMP6-12

460