5

SPIS TREŚCI

Michel Odent: Słowo wstępne.......................................................................................7Uwagi do wydania drugiego.........................................................................................11

Wprowadzenie: Dwa spojrzenia na poród.............................................................14

Rozdział 1: Ciąża to nie choroba.................................................................................17W czyje ręce się oddać..........................................................................................................................17Badania.......................................................................................................................................................19USG................................................................................................................................................................23Diagnostyka prenatalna.......................................................................................................................25Szkoły rodzenia.......................................................................................................................................28

Rozdział 2: Poród..............................................................................................................30Gdzie rodzić?.............................................................................................................................................30Potrzeba intymności..............................................................................................................................34Co to jest dom narodzin?........................................................................................................................35Czy niebezpiecznie jest rodzić w domu?......................................................................................36Z kim rodzić?.............................................................................................................................................38Ojciec i inne osoby towarzyszące.....................................................................................................39Kim jest doula?.........................................................................................................................................40Interwencja medyczne..........................................................................................................................41Sztuczne wywołanie porodu...............................................................................................................41Kiedy pojechać do szpitala?................................................................................................................44Kroplówka z oksytocyną......................................................................................................................45Przekłucie pęcherza płodowego......................................................................................................46

6

Stały monitoring......................................................................................................................................47Badania szyjki macicy............................................................................................................................48Znieczulenie zewnątrzoponowe.......................................................................................................48Skurcz, ból i krzyk....................................................................................................................................52Pozycje porodowe...................................................................................................................................53Uwaga na krocze.......................................................................................................................................55Prowadzenie porodu..............................................................................................................................56Ucisk na dno macicy................................................................................................................................57Nacięcie krocza.........................................................................................................................................57Cesarskie cięcie........................................................................................................................................60Poród przed terminem..........................................................................................................................63Jak mógłby wyglądać poród fizjologiczny?..................................................................................65Czy kiedyś było lepiej?..........................................................................................................................66

Rozdział 3: Pierwsze chwile po porodzie...........................................................................68Cieplarka....................................................................................................................................................69Kąpiel...........................................................................................................................................................69Odsysanie wydzieliny............................................................................................................................70Nie rozdzielajcie nas!............................................................................................................................72Jak tkamy nić pierwszego porozumienia?......................................................................................76Połóg............................................................................................................................................................77

Zakończenie................................................................................................................................................79

Źródła wiedzy............................................................................................................................................81Dokumenty, które warto znać...........................................................................................................81Ciekawe adresy.........................................................................................................................................84Ciekawe adresy – Polska......................................................................................................................87Ciekawe lektury........................................................................................................................................89Ciekawe lektury – po polsku..............................................................................................................91

14

Nie będzie chyba przesadą, jeśli powiem, iż istnieją dwa skrajnie różne punkty widzenia porodu.

Według pierwszego z nich ciąża to stan patologiczny, sytuacja zagroże-nia (zarówno dla matki, jak i dla płodu), którą należy ściśle kontrolować za pomocą niezliczonej, wciąż wzrastającej ilości badań i analiz1.

Sam poród zredukowany został tutaj do wyciągnięcia płodu z macicy (stąd też liczne wywoływania porodu, przyspieszające skurcze kroplówki z oksytocyny, kleszcze i próżnociągi oraz cesarskie cięcia…).

Jeśli zaś chodzi o chwile tuż po narodzeniu, są one okazją do zaapliko-wania noworodkowi serii mniej lub bardziej przerażających dla niego ba-dań, w celu sprawdzenia, czy „wszystko w porządku”.

Według drugiego punktu widzenia, który we Francji nazywany bywa „metodą położnej”, ciąża, poród i chwile po narodzeniu są procesami 1 Według niemieckiej socjolożki Evy Schindele ilość badań, jakim poddaje się kobiety w ciąży, wzrosła o 500% w ciągu ostatnich dwudziestu lat!

WPROWADZENIEDwa spojrzenia na poród

15

fizjologicznymi, które, za pewnymi wyjątkami, przebiegają normalnie. Niekonieczne jest więc, a wręcz szkodliwe, poddawanie matki i dziecka przymusowym interwencjom medycznym2.

Zwolennicy pierwszej metody bronią się, cytując zalecenia, które sto-sują za każdym razem, „na wszelki wypadek”. Obrońcy drugiej z metod wolą zaś decydować indywidualnie, w zależności od danego przypadku. Reagują, gdy jest to niezbędne, ale zdarza się też, że nie robią praktycznie nic tam, gdzie nie ma nic do roboty (czyli prawie w 90% porodów)!

A to dlatego, że według tej logiki kobieta i jej dziecko grają główną rolę w sztuce narodzin. Natomiast według tej pierwszej są biernymi przed-miotami, których dotykają ręce służby zdrowia. Nie pozostaje to bez zna-czenia dla ich przeżyć; wpływa na sposób, w jaki zawiążą się pierwsze między nimi relacje. Na sposób, w jaki dana kobieta zostanie matką swo-jego dziecka.

Różnicę miedzy tymi dwiema metodami można prześledzić, zesta-wiając system francuski z holenderskim. Socjolożki M. Akrich i B. Pasve-er (patrz „Ciekawe lektury” na końcu książki) pisały na ten temat tak:

2 W celu zilustrowania różnicy między tymi dwoma sposobami traktowania matek zacy-tuję raport Kanadyjskiej Rady Oceny Programów Położniczych z marca 1998. Wykazuje on, iż ilość wywołanych porodów wynosiła w grupie porodów asystowanych przez po-łożne 5,5%, natomiast przez lekarzy – 23,6%, i dalej odpowiednio: 10,6% i 42,4 % kro-plówek z oksytocyną, 21,8% i 89,9% monitoringu płodu, 11,3% i 49,1% znieczuleń ze-wnątrzoponowych, 6,9% oraz 36,5% nacięć krocza. Ciekawe, że liczby te kształtują się w ten sposób, mimo że (przynajmniej we Francji) zaledwie 1 na 10 zajęć w szkołach dla położnych poświęcona jest porodowi fizjologicznemu…

16

„Zastanawiałyśmy się, jak w końcu XX wieku mogą istnieć dwa tak różne modele, z tak różną techniką, prowadzące do mniej więcej takich samych rezultatów, jeśli chodzi o choroby i śmiertelność. Przy czym nieco lepsze rezultaty odnotowuje się jednak po stronie rozwiązań mniej zmedykali-zowanych”. Stwierdzają one w konkluzji, iż różnica między tymi dwoma systemami wynika stąd, że w Holandii traktuje się ciążę i poród „z założe-nia” jako normalne i uważa się, że muszą być one otoczone specjalną opie-ką medyczną tylko w wyjątkowych przypadkach. Podczas gdy we Francji stwierdza się, że „były” normalne dopiero „po fakcie”.

W tej niewielkiej książeczce chciałam przekazać przyszłym rodzicom kilka informacji, których nie znajdą prawdopodobnie w zwykłych czaso-pismach, wśród znajomych czy u lekarza lub lekarki. Pokazać im, że ist-nieje inny sposób rodzenia niż szpitalne „wielkie halo” (wywołanie poro-du, kroplówki, ciągły monitoring, znieczulenie zewnątrzooponowe, naci-nanie krocza, kleszcze, a nawet cesarskie cięcie). Dać im możliwość wybo-ru świadomego, czyli wyboru podjętego dzięki rozważeniu zarówno zalet jak i wad każdej z interwencji medycznych, zwykle wykonywanych pod-czas ciąży, porodu oraz okresu poporodowego.

Nie roszczę sobie pretensji do dokładnego opisania w tym miejscu wszystkich aspektów tego tematu. Mam jednak nadzieję powiedzieć wy-starczająco dużo, aby obudzić ciekawość i zachęcić do sięgnięcia po bar-dziej szczegółowe informacje (patrz rozdział „Źródła wiedzy” na końcu książki).