PORTAT LOGJIKE, MULTIPLEKSERI, DEMULTIPLEKSERI, KODUESI ... · Multiplekserime2H-1D Realizimi i multiplekserit me porta logjike a Q aQ 0 A 1 B Tabela e vërtetësis

UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËSUNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËSFAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIKEAKULTETI I INXHINIERISË ELEKTRIK

DEPARTAMENTI I AUTOMATIKËS

ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT

PORTAT LOGJIKE, MULTIPLEKSERI, DEMULTIPLEKSERI, KODUESI DHE DEKODUESI

UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS

2

4/23/2019 ARKITEKTURA E SISTEMEVE TË KONTROLLIT

PORTAT LOGJIKETransistori si çelës

• Një nga përdorimet më të zakonshme të transistorit në një qark elektronik ështësi çelës i thjeshtë

Kur tensioni zbatuar në bazë-emitterështë pozitiv transistori paraqet një qarktë mbyllur (punon si çelës i mbyllur)

Kur tensioni zbatuar në bazë-emitterështë zero transistori paraqet një qarktë hapur (punon si çelës i hapur)


3


PORTAT LOGJIKEPorta NOT

• Porta NOT ka një hyrje dhe një dalje

• Porta NOT më shumë përdoret nëkombinim me AND dhe OR, rrallëhere përdoret vetëm

• Gjendja logjike e daljes (Q) ështëgjithmonë e kundërt me gjëndjenlogjike të hyrjes (A)

Tabela e vërtetësisë

Hyrje DaljeA Q0 11 0

Realizimi i portës NOT

Simboli i portës NOT


4


PORTAT LOGJIKEPorta AND

• Porta AND ka dy ose më shumëhyrje dhe një dalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 1(High) kur të gjitha hyrjet (A,B) janënë gjendjen logjike 1 (High), në tëkundërt gjëndja logjike e daljes (Q)është 0 (Low)


Hyrje DaljeA B Q0 0 01 0 00 1 01 1 1

Realizimi i portës AND

Simboli i portës AND


5


PORTAT LOGJIKEPorta OR

• Porta OR ka dy ose më shumë hyrjedhe një dalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 1(High) kur të paktën një nga hyrjet(A,B) është në gjëndjen logjike 1(High), në të kundërt gjendja logjikee daljes (Q) është 0 (Low)


Hyrje DaljeA B Q0 0 01 0 10 1 11 1 1

Realizimi i portës OR

Simboli i portës OR


6


PORTAT LOGJIKEPorta NAND

• Porta NAND ka dy ose më shumëhyrje dhe një dalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 0(Low) kur të gjitha hyrjet (A,B) janënë gjendjen logjike 1 (High), në tëkundërt gjëndja logjike e daljes (Q)është 1 (High)


Hyrje DaljeA B Q0 0 11 0 10 1 11 1 0

Realizimi i portës NAND

Simboli i portës NAND


7


PORTAT LOGJIKEPorta NOR

• Porta NOR ka dy ose më shumëhyrje dhe një dalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 1(High) kur të gjitha hyrjet (A,B) janënë gjendjen logjike 0 (Low), në tëkundërt gjëndja logjike e daljes (Q)është 0 (Low)


Hyrje DaljeA B Q0 0 10 1 01 0 01 1 0

Realizimi i portës NOR

Simboli i portës NOR


8


PORTAT LOGJIKEPorta Exclusive-OR (Ex-OR)

• Porta Ex-OR ka dy hyrje dhe njëdalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 1(High) vetëm kur hyrjet A dhe B janënë gjendje logjike të kundërta, në tëkundërt gjëndja logjike e daljes (Q)është 0 (Low)


Hyrje DaljeA B Q0 0 00 1 11 0 11 1 0

Simboli i portës Ex-OR

Realizimi i portës Ex-OR

OR

NAND

AND


9


PORTAT LOGJIKEPorta Exclusive-NOR (Ex-NOR)

• Porta Ex-NOR ka dy hyrje dhe njëdalje

• Dalja (Q) është në gjëndjen logjike 1(High) vetëm kur hyrjet A dhe B janënë gjëndje logjike të njëjta, në tëkundërt gjëndja logjike e daljes (Q)është 0 (Low)


Hyrje DaljeA B Q0 0 10 1 01 0 01 1 1

Simboli i portës Ex-NOR

Realizimi i portës Ex-NOR

AND

NOT ANDOR


10


PORTAT LOGJIKEPërmbledhje e portave logjike

Hyrjet Daljet e portaveA B AND NAND OR NOR Ex-OR Ex-NOR0 0 0 1 0 1 0 11 0 0 1 1 0 1 00 1 0 1 1 0 1 01 1 1 0 1 0 0 1

Hyrja Dalja e portës NOTA NOT0 11 0

Tabela ku paraqitengjendjet logjike tëdaljeve për të gjithaportat logjike


11


PORTAT LOGJIKERezistencat Pull-up dhe Pull-down

• Kur lidhim portat logjike me njëra-tjetrën për të projektuar një qark logjik, hyrjete papërdorura të portave logjike lidhen me rezistencat “Pull-up” ose “Pull-down”

• Hyrja e portës së palidhur nuk është as në gjendjen logjike 1 (High) as nëgjëndjen 0 (Low) dhe mund të interpretohet nga porta në mënyrë tëpaparashikueshme si gjëndje logjike 1 (High) ose 0(Low)

• Rezistencat “Pull-up” ose “Pull-down” përdoren për të siguruar një nivel logjik 1(High) ose 0 (Low) në hyrje të portës ku ato lidhen

Rezistenca “Pull-up”

Rezistenca “Pull-down”


12


MULTIPLEKSERI

• Multiplekseri është një çelës dixhital që ka shumë hyrje dhe një dalje

• Përmban n linja përzgjedhëse të cilat përcaktojnë se cila hyrje ështëtransmetuar në dalje

• Raporti midis numrit të linjave hyrëse (N) dhe numrit të linjave të përzgjedhjes(n) jepet nga ekuacioni

Hyrjet Përzgjedhësi Dalja

Simboli i multiplekserit Skema ekuivalente e multiplekserit


13


MULTIPLEKSERIMultiplekseri me 2H-1D

Realizimi i multiplekserit me porta logjike

a

Q

a Q0 A1 B


A

B

Simboli i multiplekserit Skema ekuivalente e multiplekserita

Q

A

B

Q

a

A

B


14


MULTIPLEKSERIMultiplekseri me 4H-1D

Realizimi i multiplekserit me porta logjike

A

B

C

D

Q

ab

a b Q0 0 A1 0 B0 1 C1 1 D


Simboli i multiplekserit Skema ekuivalente e multiplekserit

ABCD

Q

a b

ABCD

Q

a b


15


DEMULTIPLEKSERI

• Demultiplekseri është një çelës dixhital që ka një hyrje dhe shumë dalje

• Linjat përzgjedhëse përcaktojnë se cila dalje është e lidhur me hyrjen

• Raporti midis numrit të linjave dalëse (N) dhe numrit të linjave tëpërzgjedhjes (n) jepet nga ekuacioni

Demultiplekseri me 1 hyrje dhe 4 dalje

Simboli i demultiplekserit


16


DEMULTIPLEKSERIDemultiplekseri me 1H-4D

Realizimi i demultiplekserit me porta logjike

a b Dalja0 0 A1 0 B0 1 C1 1 D


Simboli i demultiplekserit Skema ekuivalente e demultiplekserit

ABCD

F

a b

A

B

CD

F

a b


17


KODUESIKoduesi. Koduesi me 4H-2D

• Koduesi është një modul ose qark logjikqë konverton informacionin ose kodin nganjë format në një tjetër.

• Ai do të prodhojë një kod binarekuivalemt me hyrjen.

• Në përgjithësi koduesit prodhojnë daljeme 2-bite, 3-bite ose 4-bite.

• Raporti midis numrit të hyrjeve (N) dhenumrit të daljeve (n) jepet nga ekuacioni

.• Tipet e zakonshme të kodusave janë 4H-

2D, 8H-3D dhe 16H-4D.

Një diavantazh i këtyre kodusave është qëmund të gjenerojnë një kod numerik në daljetë gabuar kur ka më shumë se një hyrje nëgjendjen logjike 1 (High). Për të eleminuarkëtë problem përdoren enkodera me prioritet.

Hyrjet Daljet

0 0 0 1 0 0

0 0 1 0 0 1

0 1 0 0 1 0

1 0 0 0 1 10 0 0 0 x x

Kodues

Koduesi me 4H-2D

2



18


Hyrjet Daljet

0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0

0 0 0 0 0 0 1 X 0 0 1

0 0 0 0 0 1 X X 0 1 0

0 0 0 0 1 X X X 0 1 1

0 0 0 1 X X X X 1 0 0

0 0 1 X X X X X 1 0 1

0 1 X X X X X X 1 1 0

1 X X X X X X X 1 1 1

KODUESIKoduesi me prioritet (8H-3D)

Koduesi me 8H-3D

Kodues

Kur hyrja me prioritet mëtë lartë është 1 ( =1)atëherë të gjitha hyrjet meprioritet më të ulët nukmerren në konsideratë.

Nëse hyrjet , dhe janë në gjendjenlogjike 1 atëherë kodi në dalje do të jetë përhyrjen (101) si hyrja me prioritetin më të lartë.

Enkodera me prioritet e zgjidhinproblemin që u përmënd më sipërduke caktuar një nivel prioritetipër secilën hyrje. Dalja eenkoderit korrespondon te hyrja ecila ka prioritetin më të lartë.


19


DEKODUESIDekoduesi. Dekoduesi me 2H-4D

• Dekoduesi është një modul ose qarklogjik që ka n hyrje dhe dalje, i cilikonverton informacionin e koduar osekodin nga një format në një tjetër.

• Ai do të transformojë një kod binary men-bite në hyrje në një kod ekuivalemtduke përdorur dalje .

• Në përgjithësi dekoduesit kanë hyrje me2-bite, 3-bite ose 4-bite.

• Tipet e zakonshme të dekodusave janë2H-4D, 3H-8D dhe 4H-16D.

Hyrjet Daljet

0 0 1 0 0 0

0 1 0 1 0 0

1 0 0 0 1 0

1 1 0 0 0 1

Dekodues

Dekoduesi me 2H-4D

4

Realizimi i dekoduesit me porta logjikeTabela e vërtetësisë

Documents

PORTAT LOGJIKE, MULTIPLEKSERI, DEMULTIPLEKSERI, KODUESI ... · Multiplekserime2H-1D Realizimi i multiplekserit me porta logjike a Q aQ 0 A 1 B Tabela e vërtetësis