Eğer unutulamıyorsaPosttravmatik Stres Bozukluğu Üzerine Bilgilendirme Broşürü

SığınmahakkıMültecilerUyumlandırma

2

3

Önsöz

BubilgilendirmekitapçığıBavyeraKızılhaçınıntravmageçirmişmültecilereyardımgirişimininsınırötesiağoluşturmafaaliyetleriçerçevesin-degeliştirilmiştir.BirçokdildemevcutolanbukitapçığınyayınlanmasınıüstlenipBavyeraveAlmanya’nın istifadesinesunmak içinekleme-leryapmamızadaizinverenİsviçreKızılhaçı-

naçokçokteşekkürederiz.BavyeraKızılhaçı-nıntravmageçirmişmültecilereyardımgirişimihayırsever bir özel bağış yoluyla desteklen-mektedir.

Umarızbukitapçıktravmageçirmişmülteciin-sanlaradestekveyardımsağlar.

TheoZellnerBavyeraKızılhaçBaşkanı

WolfgangObermairyrd.EyaletMüdürü

4

Bu broşür, travma yaşamış kadınlar, erkekler,çocuklar ve onların yakınlarına yöneliktir. On-ları temsilenBayB. veBayanB. kızlarıylabubroşürdeyeralacaklar.Buailekendiifadelerinikullanarak, sizlere bu broşür aracılığı ile eşlikedecek ve posttravmatik stres bozukluğununoluşumu,yarattığısonuçlarıveüstesindennasıl

gelindiğineilişkinsomutörneklerverereksizleribilgilendirecektir.Ayrıca bu broşürde, bu alan-dakidestekhizmetlerininvedanışmabüroları-nındetaylıhazırlanmışbirlistesinibulacaksınız.

Resimleraçıklayıcıvetemsiliniteliktedir.Duyguveifadelerresimlerdekişahıslaraaitdeğildir.

Bu broşür kimlere yöneliktir?

5

Travmavetravmasonuçları...........................................................................................................7

Netürdentravmatikyaşanmışlıklarolabilir?...................................................................................8

Travmasonrasıbozukluklarnelerdir?............................................................................................9

Posttravmatikstresbozukluğunedir?...........................................................................................10

1.Tekraranımsama.................................................................................................................11

2.Kaçınma...............................................................................................................................12

3.Fazlaheyecanvegerginlik..................................................................................................13

Travmasonrasıbozuklukolarakdissosiyatifbozukluk.................................................................14

Psikolojiktravmavücutsalağrılaranedenolabilirmi?..................................................................15

Travmasonuçlarıbütünaileyesıkıntıgetirebilir...........................................................................17

Travmasonuçlarınıçocuklarvegençleryaşayabilirler.................................................................18

Travmatizeolmuşluklarveonunsonuçlarıtedaviedilebilir..........................................................20

Buuzmankişilersizeyardımedebilirler.......................................................................................22

Buradandestekbulabilirsiniz........................................................................................................24

Acildurumlarda.............................................................................................................................25

İçindekiler

6 İçindekiler

Travmavetravmasonuçları 7

Travma ve travma sonuçları

Yaşamda izi silinemeyen ağır olaylar büyükkorkuların, çaresizlik ve güçsüzlük duygusu-nunortayaçıkmasınanedenolurvetravmayıyaşamışkişilerinduygularını,düşünceleriniveruhsaldurumlarınıuzunsüreetkisialtınaalır.

Butürolaylar“travmatikdurum”veya“travma”olarakadlandırılır.Birtravmasonrasındainsanruhsal, kısmen fiziksel yaralar alır. Travmayıyaşamış kişinin dünyası değişir, artık hiçbirşeyeskisigibigelmezona.Fizikselyaralargö-rülebilirvedoktorlartarafındantedaviedilebi-lir.Bunakarşınruhsalyaralargörülmezvebunedenlesıklıklatedaviedilmezler.Bu,travma-yıyaşamışkişilerebüyükacılarverir;örneğingerginliğe,ağrılara,uykubozukluğuna,korkudurumlarınaveyadepresyonanedenolur.

Böyle ruhsal yaraların ciddiyealınmasıgere-kir. Günlük yaşamı zorlaştırır ve dayanmakkolaydeğildir.Bunedenle,mümkünolduğun-ca zamanında uzman bir kişiye başvurmak

önemlidir.Bubaşarılıbirtedavininilkadımıdırve yeni bir hayata “travmadan sonra” başla-makiçingüçverir.

Bilmeniz gerekenlerBütün insanlar travmatikolaylaryaşaya-bilirler.Hemenherinsanınyaşamındaenaz bir travma vardır.Travma tedavi edi-lebilir. Mümkün olduğunca zamanındauzman bir kişiye başvurunuz ve yardımalınız!

“İşten eve gelirken bana ateş ettiler ve ertesi gün aynı şey tekrarlandı. O gün-den beri dışarı çıkmaktan korkuyorum. Bu duygular bugün Almanya’da dahi peşimi bırakmıyor – hala sürekli kurşun sesleri duyuyorum ve kendimi bu adamların teh-didi altında hissediyorum.“ (BayB.)

8 Netürdentravmatikyaşanmışlıklarolabilir?

Ne türden travmatik yaşanmışlık-lar olabilir?

Travmatikyaşanmışlıklaraslındabütüninsan-lariçinruhsalbirşoktur.Neolduğunuanlamakkolaydeğildirvebununlabaşaçıkmakzordur.Travmayıdoğrudanyaşamışyadaonaşahitliketmişolmanınönemiyoktur.

Aşağıdakiolaylarbirtravmayaratabilirler:

• Deprem,selveyaormanyangınlarıgibido-ğalafetler

• Savaşakatılmakveyasivilolaraksavaşıya-şamak

• Kazalar, yaşanan ağır psikolojik ve fizikselağrılar

• İşkence, uzunsüreli yoksunluğun içindeol-duğuhapislik

• Büyüktehdit,sürülmevekaçış• Tecavüzvecinseltacizindiğerbiçimleri• Tehditin, yaralamanın ve şiddetin şahidi ol-mak, özellikle de bu durum yakını olan birkişiyleilgiliyse

Travma nedir?Тravma, insanın doğrudan şahidi olduğuveya ölüm, ağır fiziksel yaralanma veyacinsel taciz gibi büyük bir tehdite maruzkaldığıbirkezyaşanmışyada tekrarlan-mışolaydır.

Travmasonrasıbozukluklar 9

Travma sonrası bozukluklar nelerdir?

Zorluolaylarkarşısındainsanlarıntepkisifarklıfarklıdır.Bir travmasonrasındapekçok insankendini savunmasızhisseder.Bir travmason-rasındaortayaçıkanşikayetlerruhvebedeninkendikendini iyileştirmekvesağlığınıgeri ka-zanmakiçinverdiğiuğraşınbirgöstergesidir.

Kalıcışikayetler,sözkonusukişilerinyaşanankötüolaylarlahenüzyeterincebaşaçıkamadık-larınıgöstermektedir.Butürinsanlartravmatikbir olayın ardından travma sonrası bozukluk-lardan muzdariptir; ör. anksiyete, dissosiyatifbozukluk (bk. sayfa 14), depresyonlar, uykubozuklukları,bedensel rahatsızlıklar,öfkepat-lamaları, intihar düşünceleri. Bazıları da hayır

Bilmeniz gerekenlerTravmatikbirolayaherinsanaynıtepki-yigöstermez.Buçokdoğalolupbunun“güçlüolmak”yada“zayıfolmak”ilebirilgisi yoktur. Bu gibi durumları bazı in-sanlar hemen hemen hiç zarar görme-den atlatırken yine diğerlerinde bunlarbedensel ve ruhsal yaralara yol açar.Travmatikolaylarınyaşanmasınakazaradeğil de başka kişilerin bilinçli kastı ilenedenolunuyor ve bu olaylar defalarcabaşgösteriyorsabudurumdasağlıkso-runları açısından daha büyük tehlikelersözkonusudur.

demektevekendigörüşlerinisavunmaktazor-landıklarınıbildirmektedir.Çoğuzamansadecesusarlar, kendi arkadaş çevrelerini terkederlerve kendilerini değersiz görürler. Sık rastlananbirtravmasonrasıbozuklukdatravmasonrasıstresbozukluğu(TSSB)’dur.

10 Posttravmatikstresbozukluğunedir?

Posttravmatik stres bozukluğu nedir?

Travmanınensık rastlanansonucu “Posttrav-matikStresBozukluğudur“.

Buhastalığınüçanabelirtisivardır:

1. Tekrar anımsama2. Kaçınma3. Fazla heyecan ve gerginlik

Buanabelirtilerindiğersayfalardadahagenişaçıklamalarıbulunmaktadır.

“Kaçışınkorkunçresimlerisürekligö-zümün önünde, özellikle de geceleri.Bunlaradayanmak,neredeysesıkıntısınıyaşadığımkroniksırtvebaşağrılarımdandahazor.”(BayanB.)

Posttravmatikstresbozukluğunedir? 11

1. Tekrar anımsama

Travmayı yaşamış kişiler, yaşananı unuta-madıkları için acı çekerler. Travmaya ilişkin anılar istenmediği halde sürekli ortaya çıkar.

Travmatikbirolaydansonra,butravmayailişkinanılarsıkıntıvericibirtürdevetarzdacanlanır.Oanlarda,travmayıyaşamışkişideolayıyeni-denyaşıyormuşgibihisoluşur.

Acıolaylarıntekrarhatırlanmasıgecelerikâbusşeklinialabilir.

Travmanın tekrar yaşanması çok güçlü duy-guların ve büyük korkuların ortaya çıkmasınaneden olur. Travmayı yaşamış kişiler örneğinçok fazla terler veya titrerler ve göğüslerindeçok güçlü basınç hissederler. Kendilerini artıkkontroledemediklerinivedelireceklerinizanne-derler. Bu resimleri görmemeyi başaramazlar.Buonlarıtereddütte,utancaveöfkeyesürükler.

Unutulmak istenen bu acı olaylar birdenbirevesankisebepsizyeretekraraklagelir.Ancakçoğuzamanbelli tetikleyicilermevcuttur.Bun-lar duyuların travmaesnasındaalgıladıklarınabenzerizlenimlerdir(sesler,kokularvs.).

“Sürekli yanan evin alevlerini görüyo-rum ve geçmişin acı veren anılarına gö-mülüyorum. Geceleri sık sık uyanıyorum ve korkuyorum.”(kızları)

Travmaya ilişkin anılar neden süre-ki ortaya çıkar?Eğeranılaristemedencanlanıyorlarsa,ru-hunbutravmatikolayınhalaacısınıçekti-ğiningöstergesidir.Aynızamandabu,zoranılarlayüzleşmenindedayatılmasıdır.Budurum,ceptelefonununhatırlatmafonksi-yonuilekıyaslanabilir.Kaydedilenişveyanothenüzyapılmamışsa,bununyapılmasıiçinsüreklihatırlatmaişaretigelir.

12 Posttravmatikstresbozukluğunedir?

2. Kaçınma

Söz konusu kişi yaşanmış kötü olaylarla bağlantılı ne varsa ondan kaçınır ve anımsa-mamaya çalışır. Hatta en iyisi geçmişi unut-mak ister.

İstenmeyen travmaanıları çok sıkıntı vericidir.Bunedenletravmayıyaşamışkişilerkötüolayıkendilerineanımsatacakherşeydenkaçınmayaveonuunutmayaçaışırlaramagenelliklebunubaşaramazlar.

Çoğutravmayaşamışkişilergeriyeçekilir,diğerinsanlarlabirlikteolmak istemezler.Buşekildegüzel yaşanmışlıklar ve yaşam sevinci kaybo-lur.Dahaöncedenkendisiiçinönemliolanveyakendisine zevk veren şeyler anlamını yitirir.Duygularbuşekildezayıflayabilir.Örneğinaile-sinieskisigibisevmez.İnsanınistekleri,fikirlerivehayatıiçinplanlarıkalmaz.

“Diğer insanlarla ne günlük yaşama ilişkin ne de yaşadığım kötü olayları ko-nuşuyorum. Aslında yaşanan her şeyi unutmak isterdim ama başaramıyorum.” (BayB.)

Bilmeniz gerekenlerKötü olayları anımsatacak durumlardankaçınmak öncelikle anlamlı bir tepkidir:Kim bunu başarırsa, kendisini ileridekitravmalardankorur,böylecehayattakal-mayıgüvencealtınaalır.Amasüreklikaçınmavebaskıaltınaal-maylakişikötüolaylarlayüzleşmeyien-geller – travmanın bu şekilde doğru birbiçimdeüstesindengelinemez.Buseferkişisürekligünlükyaşamdangeriyeçeki-lirvediğer insanlarla ilişkisinikaybeder.İlkadım,biruzmanabaşvurmaktır.

Posttravmatikstresbozukluğunedir? 13

3. Fazla heyecan ve gerginlik

Travmayı yaşamış kişiler fazla sinirlilik, ger-ginlik, ürkeklik ve uykusuzluk sıkıntısı çe-kerler.

Posttravmatik stres bozukluğu olan insanlardikkatli davranırlar ve çevrelerini dikkatlegöz-lemlerler. Sürekli alarm halindedirler; gelebile-cektehlikeyihementanımakvehatırlamauya-rısındankaçınmakiçinsüreklidikkatederler.Bugerginliğevesıkıntıyainsansonundavücutsaltepki gösterir. Çoğu travmayı yaşamış kişileruyku probleminden şikâyet ederler.Akşamlarıuykuyadalmaktazorlukçekerlervegecelerisü-rekli ter içerisindeveşiddetlikalpçarpıntısıylauyanırlar. Sabahları kendilerini yorgun hisse-derler,bitkindirlervekonsantreolmaktagüçlükçekerler. Ayrıca çoğu kişi travma öncesindençokdahaçabukuyarıldıklarınıvegenelliklekü-çükşeylernedeniylebileöfkepatlamalarıyaşa-dıklarını bildiriyorlar. Bu tür tepkiler de travmaöncesindendahaürkütücüdür.

“Kendimi sürekli içsel huzursuz ve si-nirli hissediyorum. Haplara rağmen uyuya-mıyorum. Yatakta titriyorum, başım ağrıyor ve kalkmak için sabırsızlıkla havanın ay-dınlanmasını bekliyorum.” (BayanB.)

Bilmeniz gerekenlerSürekli alarm durumunda olmanın vegerginleşmenin amacı, travma tekrarlan-masın diye muhtemel gelecek tehlikeyifarketmektir. Sürekli heyecan birmüddetsonravücutsalveruhsalbitkinlikdurumu-nagötürür.

Posttravmatik stres bozukluğunun özeti

Budörtbelirtiye ilişkinaçıklamalaraçıkcagös-teriyor ki; posttravmatik stres bozukluğubirçokproblemdenkaynaklanıyor.Genellikleşikâyetlervetravmanınbirbiriyleolanbağıanlaşılmamak-tadır.Bunedenle insanınhiçbirzamanbukor-kunç anılardan kurtulamayacağı ve delireceğiduygusuoluşur.Travmayıyaşamışçokkişiken-dilerinisuçluhissettiklerinivemağdurolmalarınarağmentravmasırasındaolanlardanutançduy-duklarınısöylerler.

Bilmeniz gerekenlerPosttravmatikstresbozukluğununbirçokyüzüvardır.Bütünbutepkilerveduygu-lar tümüyle normal ve aslında “normalolmayan”durumailişkinsağlıklıcevaptır.Vücudunveruhsalyapınıntravmatikya-şantının üstesinden gelmek ve bundanoluşan ruhsal yaraları iyileştirmek içinbununlameşgulolduğunugösterir.

14 Travma sonrası bozukluk olarak dissosiyatif bozukluk

Travma sonrası bozukluk olarak dissosiyatif bozuklukTravmayı yaşamış kişiler, içinde duygularını ve kendilerini uyuşmuş hissettikleri ve ken-dilerine yabancılaştıkları değişen algılama-larının sıkıntısını yaşarlar. Bu durum uzman dilinde dissosiyasyon olarak tanımlanır.

Travmayaşamışbazıkişiler,duygularını,ken-dileriniveyadavranışlarını travmaöncesindenfarklıalgıladıklarınıifadeederler.Genellikleki-şininkendisinisisiçerisindeveyabircamınar-kasındaymışgibihissettiğideğişenalgılamalarolur.Örneğinkişibirdenneredeolduğunuveyaorayanasılgittiğinibilmez.Tanıdığıyerlerveyakişilerkendisineyabancıvegerçekdeğillermişgibigelir.

Bukendivücuduylailgilideolabilir:Birdenonayabancılaşırvekendisineaitdeğilmişgibige-lir.Bazen travmayı yaşamış kişiler artık kendikontrollerinikaybettiklerinidüşünürvekendile-rinibirkuklagibihissederlerveyaiçselbirkatı-laşmaolurvekişiartıkhareketedemez.

Bütünbuduygularvevücuthislerihiçhoşde-ğildirvekorkuyaratırlar.Bazentravmayaşamışkişilerkendikendilerineacıverdikleribuduru-masonvermeyidenerler.

“İçimde sık sık bir boşluk hissediyo-rum, sanki artık kendim değilmişim gibi. Bu vücudumun bir kısmını artık hissede-meyecek kadar ileri gidebilir.”(BayB.)

Neden algılama değişir?Algılamanın değişmesi (dissosiyasyon)vücudunhayattakalmafonksiyonudur.Birtravmasırasındaolduğugibibirtehditçokbüyükse,vücutkatılaşır,düşünmedevre-den çıkar ve ağrılar veya duygular artıkalgılanamaz. Böylelikle travma yaşamışkişi mücadele mi etsin yoksa kaçsın mıtartar.Eğerherikisideümitsizse,ozamanvücut “katılaşır”. Vücut, travmadan son-rauyuşmaolanbukoruma fonksiyonunufarkederveyıllarsonrada travmaanılarıcanlandığındauygular.Bugenelikle gün-lükhayatınsıkıntılarındaçokçabukortayaçıkar.Travmayıyaşamışkişiler,budurumudavranışlarıüzerindekontrolkaybıolarakyaşarlar veya konsantrasyon problemin-denveanımsamadakiboşluklardanşika-yetederler.Budadeğişenzamanhissinegötürebilir(yavaşçekim).

Psikolojiktravmavücutsalağrılaranedenolabilirmi? 15

“Bu sağlık problemlerinden dolayı ken-dimden nefret ettim ve kendime şöyle de-dim: Neden baş ve sırt ağrılarım var, artık güvencede olmamıza rağmen neden si-nirliyim? Neden özellikle şimdi?” (BayanB.)

Travmayı yaşamış insanlar sıklıkla sonradanvücutsalağrılaryaşarlar.Genellikleağrılaraşa-ğıdakibiçimlerdeifadeediliyor:

Psikolojik travma vücutsal ağrıla-ra neden olabilir mi?

• Sırtağrıları,bacaklarveayaklardakiağrılar• Eklemvebaşağrıları• Karınvemideşikâyetleri,kasıklardakişikâ-yetler

• İdraryaparkenağrılar• Başağrıları

Travmayı yaşamış çok kişi ağrılarını inatçı bu-luyorvetümüylekurtulmakistiyor.Fakatdoktormuayenelerindeağrılarailişkinvücutsalbirkay-nakbulunamamaktadır.Bununnedeni,vücutsalve ruhsal şikâyetler çoksıkıbirbirinekenetlen-miştirvebirbirlerinikarşılıklıetkilerler.

Buna ek olarak gelir, bulunduğu konumdanmemnuniyet,arkadaşçevresiveyakesinleşmişbir oturum izni gibi güncel yaşamşartları ağrı-larınhissedilmesindeetkilioluyor.Bunedenle,ağrılarınkaynağınıveanlamınıtanımlamakçokzordur:Stresağrıyanedenoluryadatamtersibirdurumsözkonusuolur.

Bunundışında,varolanproblemi,ağrılarıntrav-matikanılarlabağlantılıolmasıarttırır.Böylelik-le ağrılar, röntgende hiçbir şey görülmese bilevücudun işkence yapılmış bölgelerinde ortayaçıkar.Ağrılarınolmasıtravmatikolayailişkinacıanılara götürür, sanki vücut onu hatırlıyormuşgibi.Bu“buradaveşimditekraryaşanıyor”hissiçoğukişiiçinçoksıkıntıvericidir.

Kronik ağrılar çoğu travmayı yaşamış kişidepasifliğe,ailedenvearkadaşçevresindenuzak-laşmaya ve ümitsizliğe götürür. Bazıları alkol

16 Psikolojiktravmavücutsalağrılaranedenolabilirmi?

veyailaçlakendilerinisakinleştirmeyeçalışırveböylelikle gerginliklerini ve ağrılarını daha da-yanılırhalegetirdiklerinidüşünürler.Budurumailevesosyalilişkileri,meslekihayatıbüyüköl-çüdeetkiler.

Bilmeniz gerekenlerTravmayaşamışçokinsanposttravmatikstresbozukluğunungetirdiğiruhsalbelir-tilerinyanındainatçışikayetlerveağrıla-rındasıkıntısınıyaşarlar.Burada,vücut,ruhsal durum ve güncel yaşam şartlarıbirbiriyleiçiçegeçtiğiiçin,genellikleağ-rılarıngerçekkaynağınıbulmakzordur.

Travmanınsonuçlarıbütünaileyesıkıntıgetirebilir 17

Travmanın sonuçları bütün aileye sıkıntı getirebilir

“Ben kendimi çok geri çekerek yaşı-yorum ve evimden neredeyse hiç çıkmı-yorum – dış dünya ile iletişimden kaçı-yorum. Genel olarak eşimi de, kızımı da, kendim de dahil hiç kimseyi kaldıramıyo-rum.” (BayB.)

Duygularçevremizdeki insanlarlakurduğumuzbirneviköprüdür.Buduygular,travmayaşamışinsanlardasıklıkladeğişir.Bazıtravmayıyaşa-mış kişiler büyük duygu kaybına uğrarlar. Buduygudeğişimisadecetravmayıyaşamışkişi-leredeğil,ayrıcaaileyakınlarıvearkadaşlarınada sıkıntı yaşattırır. Şaşkınlığa sürüklenirler,çünkü travmayı yaşamış kişinin davranışlarınıanlayamazvenasıldavranmalarıgerektiğinibi-lemezler.Budurumanlayışsızlığayadaaileveeşilişkisindesorunlarınçıkmasınanedenolur.

Travmanın,eşilişkisineveevlilikyaşamınaet-kilerininyanındaherşeydenönceannevebabarolünüveçocuklarıneğitimini deetkiler.Trav-mayıyaşamışkişilergenelolarakçocuklarıyladuygu olarak iletişim kurmakta güçlük çeker.Çocuklarla geçmiş üzerine de konuşmuyorlarçünkü onları travmayla sıkıntıya sokmak iste-mezler ve onları bundan korumak istedikleriisterler.

Budurumhemannevebabaiçinhemdeço-cuklariçiniyideğildir.Bunedenleinsanuzunsürebeklememelivemümkünolanenkısaza-mandabiruzmanabaşvurmalıdır.

Bilmeniz gerekenlerTravmayaşamışinsanlarınaileyakınla-rınındauzmanyardımınavedanışman-lığınaihtiyaçlarıvardır.Genellikletravmayaşamış yakınlarının değişen davranışve duyguları nedeniyle sıkıntı yaşarlarTravmayı yaşamış kişiler ve yakınlarıbirbirlerinekarşıyabancılaşırlar.

18 Travmasonuçlarınıçocuklarvegençlerdeyaşayabilir

Travma sonuçlarını çocuklar ve gençler de yaşayabilir

“Kızım aniden geceleri artık uyuyama-maya başladı. Karanlıktan korkuyordu ve sık sık ağlıyordu. Karın ağrılarından şikâ-yet ediyordu ve iştahı artık yoktu. Okul başarısı gittikçe kötüleşti. Kendime, kızı-ma ne oluyor diye sordum?” (Bayan B.)

Annevebabanınyanındaçocuklardayaşanankorkunçolaylarnedeniyletravmatizeolmuşdu-rumdadırlar.Budurum,çocuklargelişimçağın-daolduklarıiçinvebunedenleçabukyaralana-bilirveçaresizolduklarındandolayıiyideğildir.

Bu nedenle travma yaşamış çocukların sıkın-tı ve acısını bilmek ve onlara uygun desteksunmakçokönemlidir.Genellikleanneveba-balar çocukların problemlerinden bahsetmekistemedikleri içinbukonudayeterincebaşarılıolunamıyor.Kaygıçokbüyük,çünkü,yaşanankorkunçolaylarınçocuklardasebepolduğuso-nuçlarla uğraşmak aynı zamanda kendi trav-malarıyladauğraşmakanlamınageldiğiiçin.

Bunun dışında çocuklar genellikle başka tep-kiler gösteriyorlar. Yetişkin olarak belirtiler:

• Kaygı tepkileri ve korku, kâbuslarlabirlikteuykubozukluğu

• Geriçekilme,cesaretsizlikveyastutma• Sınırlanmış kendiliğindenlik ve yaşam se-vinci

• Karınvebaşağrıları,yatağııslatmaşikayet-leri

• Konsantrasyonbozukluğuveöğrenmezor-luğu(örneğinokulda)

• Agresifdavranışveartmışuyarılma• Davranışbozukluklarıvesuçişlemek

Travmasonuçlarınıçocuklarvegençlerdeyaşayabilir 19

Yalnızca yetişkinler mi posttravma-tik stres bozukluğu yaşarlar?Hayır!Çocuklarvegençlerdebunuyaşa-yabilir. Onlar özellikle çok yaralanıyorlarve üzerinde konuşamasalar da korkunçanıların sıkıntısını çok fazla yaşıyorlar.Çoğunlukla çocuğun bütün kötü yaşan-mışlıkları unutmasını arzulayan anne vebabalarıyla dahi bunun üzerine konuş-makistemiyorlar.

Bilmeniz gerekenlerTravmayaşamışçocuklarınvegençlerinacil terapi desteğine, danışmanlığa veeşlik edilmeye ihtiyaçları var. Gecikme-yinizvemümkünolduğukadarçabukbukonudauzmanbirbüroyabaşvurunuz.

20 Travmalarveonunsonuçlarıtedaviedilebilir

Sosyal ve ekonomik destek de önemlidir.Hastalar, örneğin yaşamsal durumlarının zor-luklarını düzene koymak için pratik destekleralırlar. Bu, istek üzerine aile yakınlarıyla, ilgilimakamlarla,hatta işverenledeyapılandoktorgörüşmeleridir.

İlaçla yapılan terapilerposttravmatikstresbo-zukluğunun tek tek belirtileri konusunda etkiliolurlar. Bunlar örneğin; düzenli alındıklarındadepresif belirtilerin, sürekli ağrıların, uyku bo-zukluğunun veya korkuların azalmasına karşıetkiliolabilirler.Neyazıkkisıkıntıgetirenanılar,kabuslar veya “herşeyi unutmak” isteği, ilaçlasadecekısmitedaviedilebilir.

Travmalar ve onun sonuçları te-davi edilebilir

“Ben yaşanan korkunç şeylerin çok fazla acısını çektim. Sonunda uzman bir kişi aradım ve onunla problemlerim, şika-yetlerim ve korkularım üzerine konuştum. Ailem de beni destekledi. Ondan beri çok daha iyiyim ve tekrar gülebiliyorum.”(BayanB.)

Ruhsalveyavücutsalolsunolmasın,yaralarıniyileşmesizamanister.Eğerposttravmatikstresbozukluğunun asıl semptomları dört haftadanfazla sürerse, uzman kişilerden danışmanlıkhizmetininalınmasıgereklidir.

Genellikleilkbelirtilertravmanınoluşmasındanhemensonraortayaçıkar.Bazentravmason-rasışikayetlerortayaçıkmayabilir.Dahasonrayaşamın getirdiği diğer sıkıntılar neticesinde,travmaüzerindenyıllargeçtiktensonradaşika-yetlerortayaçıkabilir.Profesyoneltedavibirçokdüzlemdegerçekleşir.Bunlar,psikoterapi,sos-yaldestekveilaçlardır.

Psikoterapi kendini iyileştirmeyi teşvik eder.Psikoterapidekötüolaylarveonlarlabağlantılışikâyetlerveproblemlerüzerinekonuşulur.Uz-mankişilerlebirliktemüşterekolarakproblem-lerinçözümleriüzerineçalışılır.

Travmalarveonunsonuçlarıtedaviedilebilir 21

22 AşağıdakiuzmanlarsizeyardımEdebilirler

Aşağıdaki uzmanlar size yardım Edebilirler

Aile hekimleriposttravmatikstresbozukluğu-nu tespit ederler ve travmayı yaşamış kişileriuzman doktorlara, psikologlara veya uzmankurumlarayönlendirirler.

Psikoterapistler bir muayenehanede olduğugibi psikiyatri klinikleri veyaayakta tedavi ya-pan psikiyatri merkezlerinde de çalışırlar. Bi-reyselpsikoterapininyanındagrupterapisideyaparlar.

Psikiyatristler(psikiyatrieğitimialmışdoktor-lar) tıbbi açıdanaçıklamalar getirebilir ve ilaçyazabilirler.Ayrıcapsikoterapiyapabilirler.Psi-kiyatristler muayenehanelerde, ayakta tedaviyapanpsikiyatrimerkezlerinde veya psikiyatrikliniklerindeçalışırlar.

Mülteciler ve İşkence Kurbanları İçin Psiko-sosyal Merkezler ruhsal, tedaviedici, sosyaldanışma odaklı ve eğitimsel yardımların su-nulduğu uzmanlaşmış kurumlardır. Sunulanhizmetler mağdurlar için ücretsiz olup genel-likle büyük ölçüde bağışlardan finanse edilir.PsikososyalMerkezlerin listesi için bk.:www.baff-zentren.org

Sosyal psikiyatri hizmetleriruhsalbozukluk-ları olan insanlar için danışmanlık ve yardımsunmaktadır.Buücretsizhizmethastavehas-tayakınlarınayöneliktir.

Bilmeniz gerekenlerTıbbi,iyileştiricivesosyaldanışmaodaklıbakımvetedavihastaveuzmanarasın-dabirgüven ilişkisigerektirir.Uzmanvehastanınaynıcinsiyetesahipolmasıba-zenhastalarakolaylıksağlar.Anadildeyadauzmançevirmenleryardımıylayapılanbir tedavi de hastalar için büyük önemarzedebilir.Bukonularıdilegetirmektençekinmeyin.Tümtıbbivetedaviediciuz-manlarsırsaklamaklayükümlüdürler.

AşağıdakiuzmanlarsizeyardımEdebilirler 23

24 Buradandestekbulabilirsiniz

Buradan destek bulabilirsiniz

Mülteci Danışma Merkezleri veya İltica Da-nışma Merkezleri sığınmacı insanlara ilticaişlemlerisırasındayardımcıolur,sosyal,resmîvekişiselmeselelerdeyolgösterir,bireyselya-şamdurumunagöreformdoldurmaverehberlikdesteği sunar. Sığınma (Sosyal) danışmanlığıçoğuzamandoğrudankonaklamamerkezlerin-desunulmaktadır.

Göç Danışma Merkezleriülkedekalışhakkınasahipgöçmenleregündelikhayatınsorunların-dadesteksağlar.Bumerkezlerresmîmesele-lerdeyardımcıolur,dilöğrenme,okulveişha-yatı,konutvesağlıkkonusundasorularacevapverirvedanışmayabaşvuranlarauyumlandır-masürecindebireyselolarakeşlikederler.

Gençlik Göç Hizmetleri 27 yaş ve altı göç-mengençlerevegençyetişkinleredanışmanlıkhizmeti vermektedir. Danışmaya baş vuranlareğitimsel,meslekîvekişisel konulardadestekalırlar.

Eğitim ve Aile Danışma Merkezlerihizmetle-riyleanababa,çocuklar,ergenlervedeihtiyaçhalindetümaileyigözetir.Onlaraileyiilgilendi-ren tümhususlarda, ör. aile içi uyuşmazlıklar,boşanma veya eğitme sorunları için başvuruyeridirler.Bazıdanışmanlıkmerkezleriçokdillibirhizmetsunarlar,bunagenelliklebirhamilelikdanışmanlığıdaeşliketmektedir.

Bu Yardım Hattı Katolik ve Protestan kilise-lerininbir hizmetidir.Buhat ücretsizoluponagece gündüz 0800 1110111 (Protestan) ve0800 1110222 (Katolik) numaraları üzerindenulaşmakmümkündür.Hatbunalım içindeki in-sanlara Almanca görüşmeler sunmakta olupgörüşmelerdekimliğingizlenmesimümkündür.Buhatlartümdinlerinmensuplarınaaçıktır.

BirDertlere Çare Hattı ileanababavededenene için (0800 1110550) ve ayrıca çocuk veergenleriçin(0800116111)niteliklidanışmanlıksunulmaktadır.Danışmankadrosutümsoruvesorunlar için, özellikle de hassas durumlarda,ilkmuhataplardır.

Bilmeniz gerekenlerAiledoktorunuzsizeuygunolan tedavi-yi veyadanışmanlıkmerkezinibulmadasizeyardımcıolabilir.

Acildurumlarda 25

Acil durumlarda

• Tıbbiyardımaihtiyacınızolupdaailedokto-runuzaulaşamazsanız acil sağlık hizmetinebaşvurun.116117tümAlmanya içingeçerliolupbunumaraüzerindengörevliacilsağlıkhizmetinebağlanırsınız.

• Hertürlühayatitehliketeşkiledendurumlar-da,kazaveyahastalıknedeniyleolsunolma-sındoğrudanaciltelefonhattınıarayınız112.

1.AuflageMärz2017

Yayımcı:BayerischesRotesKreuzLandesgeschäftsstelleWolfgangObermair,stv.LandesgeschäftsführerAbteilungSozialeArbeitGarmischerStraße19-2181373MünchenTelefon:0899241-0www.brk.de

SRKİşkenceveSavaşKurbanlarıiçinAyaktaTedaviMerkeziBernveİsviçreKızılhaçınınlütufkârmüsaadeleriyle.

Metin:ThomasHofer,FranziskaSiegenthaler,CarlaBenedetti(SRK),ViktoriaDoll(BRK)Fotoğraflar:BRK/ChristophLorenz(www.phocus-creative.com)Tasarımvedüzen:AgenturVatter+VatterBaskı:AgenturVatter+VatterAlıntılarınkaynağı:“MitderschwierigenErinne-rungindersicherenFremde”,2008,Kontrast,Zürich

Yayın Bilgileri

YayınBilgileri 27

BayerischesRotesKreuzLandesgeschäftsstelleAbteilungSozialeArbeit

GarmischerStr.19-2181373MünchenTel.:0899241-0www.brk.de

Travmageçirmişmültecilereyardımgirişimiözelbirba-ğıştarafındanfinanseedilmektedir.

AlmanKızılhaçıUluslararasıKızılhaçveKızılayHareketininbirparçasıdır.

www.BRK.de