POŠTANSKO - LOGISTIČKI TEHNIČAR CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u... · Nastavni predmeti - grupe predmeta I II III IV Ukupno sed. god sed. god sed. god sed. god. 2

OBRAZOVNI PROGRAM

POŠTANSKO - LOGISTIČKI TEHNIČAR

2

SADRŽAJ: OPŠTI DIO ......................................................................................................... 3 1. NAZIV PROGRAMA: POŠTANSKO - LOGISTIČKI TEHNIČAR ............................................. 3 2. NASTAVNI PLAN .............................................................................................. 3 POSEBNI DIO ...................................................................................................... 6 1. PREDMETNI PROGRAMI ...................................................................................... 6 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ............................................................................ 6 1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ....................................................................... 7 1.2.1. POŠTANSKI SAOBRAĆAJ ................................................................................ 7 1.2.2. OSNOVE SAOBRAĆAJA ............................................................................... 19 1.2.3. TRANSPORTNE OSOBINE ROBE ..................................................................... 25 1.2.4. POSLOVNA KOMUNIKACIJA .......................................................................... 31 1.2.5. SAOBRAĆANO I POSLOVNO PRAVO ................................................................ 40 1.2.6. TELEKOMUNIKACIONI SAOBRAĆAJ ................................................................. 46 1.2.7. TRANSPORTNE MREŽE ................................................................................ 58 1.2.8. STANDARDI KVALITETA I UPRAVLJANJE KVALITETA ........................................... 63 1.2.9. PREDUZETNIŠTVO ..................................................................................... 68 1.2.10. ELEKTRONSKO POSLOVANJE ...................................................................... 74 1.2.11.1. NOVČANO POSLOVANJE U POŠTAMA I BANKAMA ........................................... 79 1.2.12.1. POŠTANSKA TEHNOLOGIJA ..................................................................... 94 1.2.13.1. POŠTANSKE MREŽE .............................................................................. 103 1.2.14.1. POŠTANSKE USLUGE ............................................................................ 109 1.2.11.2. TERMINALI I SKLADIŠTA......................................................................... 114 1.2.12.2. LOGISTIKA ......................................................................................... 121 1.2.13.2. ŠPEDICIJA ......................................................................................... 127 1.2.14.2. AGENCIJSKI POSLOVI I OSIGURANJE U PREVOZU .......................................... 135 1.2.12. PRAKTIČNA NASTAVA .............................................................................. 143 1.2.12.1. PRAKTIČNA NASTAVA ZA OBA SMJERA ...................................................... 143 1.2.12.2. PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE ............ 154 1.2.12.3. PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER LOGISTIKA I ŠPEDICIJA ................................. 166 1.3. IZBORNI PREDMETI ..................................................................................... 177 1.3.1. STRANI JEZIK II ....................................................................................... 177 1.3.2. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ........................................................ 178 1.3.3. RAČUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE ............................................ 183 1.3.4. TELEKOMUNIKACIONE USLUGE .................................................................... 198 1.3.5. MARKETING I PRODAJA USLUGA .................................................................. 204 1.3.6. BAZE PODATAKA ..................................................................................... 208 1.3.7. ORGANIZACIJA RADA U SAOBRAĆAJU I TRANSPORTU ........................................ 212 2. STRUČNI ISPIT .............................................................................................. 217 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ........................................ 217 2.1.1. SMJER - LOGISTIKA I ŠPEDICIJA ................................................................... 217 2.1.1.1. LOGISTIKA .......................................................................................... 217 2.1.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE .............................................. 220 2.1.2.1. POŠTANSKI SAOBRAĆAJ .......................................................................... 220 2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ................................................................. 225 2.2.1. SMJER - LOGISTIKA I ŠPEDICIJA ................................................................... 225 2.2.1.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD ............ 225 2.2.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE .............................................. 227 2.2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA – STRUČNI RAD ............ 227 3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ........................................................ 229 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ........................... 230 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ............................... 230 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ................................ 230 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ................................ 231 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .................................... 233 8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .......................... 233 9. PROFESIONALNA PRAKSA ................................................................................ 234 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ................................................................................ 235

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: POŠTANSKO - LOGISTIČKI TEHNIČAR 2. Nastavni plan

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III IV Ukupno sed. god sed. god sed. god sed. god. A Opšte obrazovni predmeti 1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 459 2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423 3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282 4. Informatika 2 72 72 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282 Društvena grupa predmeta

1. Istorija 2 72 72 2. Geografija 2 72 72 3. Sociologija 2 72 72 Prirodna grupa predmeta

1. Fizika 2 72 72 2. Hemija 2 72 72

UKUPNO A 16 576 14 504 12 432 10 330 1842 B Stručnoteorijski predmeti 1. Poštanski saobraćaj* 3 108 2 72 2 72 252 2. Osnove saobraćaja 3 108 108 3. Transportne osobine robe 2 72 72 4. Poslovna komunikacija 2 72 2 72 144

5. Saobraćajno i poslovno pravo 2 72 72

6. Telekomunikacioni saobraćaj 3 108 3 108 216

7. Transportne mreže 2 72 72

8. Standardi kvaliteta i upravljanje kvalitetom 2 72 72

9. Preduzetništvo 2 66 66 10. Elektronsko poslovanje 2 66 66

Poštansko i šaltersko poslovanje

11. 1 Novčano poslovanje u poštama i bankama 3 108 3 99 207

12. 1 Poštanska tehnologija 2 72 2 66 138 13. 1 Poštanske mreže 2 66 66 14. 1 Poštanske usluge 2 66 66

Logistika i špedicija 11. 2 Terminali i skladišta 2 72 2 66 138 12. 2 Logistika 2 72 2 66 138 13. 2 Špedicija 2 72 2 66 138

14. 2 Agencijski poslovi i osiguranje u prevozu 2 66 66

UKUPNO B 10 324 11 396 11 396 12 396 1548

C Praktična nastava za oba smjera 3 108 4 144 252

C1 Praktična nastava za smjer poštansko i šaltersko poslovanje

4 144 5 165 309

C2 Praktična nastava za smjer logistika i špedicija 3 108 4 132 240

D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141 E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420 1. Strani jezik II 2 72 2 72 2 72 2 66 282

4

Redni broj

Nastavni predmeti - grupe predmeta

I II III IV Ukupno sed. god sed. god sed. god sed. god.

2. Ekologija i zaštita životne sredine 2 72 72

3. Računarska grafika i internet tehnologija 2 72 2 72 144

4. Telekomunikacione usluge 2 72 72 5. Marketing i prodaja usluga 2 66 66 6. Baze podataka 2 66 66

7. Organizacija rada u saobraćaju i transportu 2 66 66

F Profesionalna praksa 10 dana 10 dana 10 dana 30 dana G Sedmični broj časova 32 32 32 32 H Broj radnih sedmica 36 36 36 33 141

Ukupno (A+B+C+E) = 4512 Napomena: Katalog znanja Poštanski saobraćaj* u prve dvije godine izvodi se u oba smjera, a treća godina se izvodi u smjeru Poštansko i šaltersko poslovanje. 3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa - Osposobljavanje za planiranje, pripremu, izvođenje radova i vršenje provjere

kvaliteta obavljenog posla. - Osposobljavanje za obavlanje operativnih poslova organizovanja rada u pošti. - Osposobljavanje za obavljanje poslova kontrole radnih procesa i prateće

dokumentacije u pošti. - Osposobljavanje za obavljanje poslova iz oblasti blagajničkog poslovanja u pošti. - Osposobljavanje za obavljanje poslova šalterskog poslovanja. - Osposobljavanje za obavljanje poslova iz oblasti prijema, prenosa i uručenje

poštanskih pošiljaka. - Osposobljavanje za obavljanje poslova iz oblasti logistike dostave. - Upoznavanje tehnološkog procesa pružanja poštanske usluge korisniku. - Upoznavanje tehničkih, tehnoloških i eksploatacionih karakteristika prevoznih i

manipulativnih sredstava koja se koriste u poštanskoj djelatnosti. - Upoznavanje tehničkih, tehnoloških i eksploatacionih karakteristika

telekomunikacionih uređaja i opreme. - Upoznavanje osnova telekomunikacionog, drumskog, željezničkog, vazdušnog i

vodnog saobraćaja. - Upoznavanje osnova tehnološkog procesa odvijanja telekomunikacione usluge. - Posjedovanje znanja o logistici dostave. - Upoznavanje propisa i stručne terminologije iz oblasti unutrašnjeg i

međunarodnog poštanskog saobraćaja. - Osposobljavanje za obavljanje poslova administrativne podrške procesima u

organizaciji. - Osposobljavanje za obavljanje poslova iz oblasti elektronskog poslovanja. - Osposobljavanje za obavljanje poslova logistike skladištenja. - Osposobljavanje za obavljanje operativnih poslova podrške procesa u

organizaciji. - Osposobljavanje za obavljanje poslova centralizovanog rukovanja poštanskim

markama i vrijednosnicama. - Posjedovanje osnovnih znanja o poštanskoj tehnologiji i saobraćaju. - Posjedovanje znanja o špedicijskim uslugama. - Posjedovanje znanja o skladištenju robe. - Posjedovanje sposobnosti timskog rada. - Upoznavanje poslovne kulture i osnova komunikologije. - Upoznavanje jednog stranog jezika.

5

- Posjedovanje informatičke pismenosti. - Racionalno korišćenje sredstva za rad, materijala, energije i vremena. - Upoznavanje propisa o zaštiti na radu i zaštiti okoline. 4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica

koja su: - završila osnovnu školu ili - završila dvogodišnju stručnu školu. - U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina,

izuzetno lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. - Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih. 5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje po obrazovnom programu Poštansko-logistički tehničar traje četiri

godine. 6. Prohodnost - U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta

tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu i obavljenu profesionalnu praksu. - Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se upisati u drugi ili treći

razred s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.

- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle - koji donosi škola.

7. Obrazovanje koje se stiče - Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju- POŠTANSKO-LOGISTIČKI TEHNIČAR (smjer Poštansko i šaltersko poslovanje, smjer Logistika i špedicija).

6

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. GEOGRAFIJA 1.1.8. SOCIOLOGIJA 1.1.9. HEMIJA 1.1.10. FIZIKA Napomena: Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

7

1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. POŠTANSKI SAOBRAĆAJ 1. Naziv predmeta: POŠTANSKI SAOBRAĆAJ 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Razred Vrste nastave

Ukupno Teorija Vježbe Praktična

nastava I 108 108 II 72 72 III 72* 72* IV

Ukupno 242 242 NAPOMENA: * Poštanski saobraćaj u prve dvije godine izučava se u oba smjera, a treća godina se izučava samo kod smjera Poštansko i šaltersko poslovanje. 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje znanja o karakteristikama poštanskog saobraćaja i o elementima njegove

infrastrukture. - Shvatanje značaja, mjesta i uloge poštanskog saobraćaja u privredi. - Ovladavanje osnovnim pojmovima iz oblasti poštanskog saobraćaja, čime se

stvara osnova za olakšano savlađivanje programa iz drugih stručnih predmeta. - Upoznavanje raznih vrsta procesa i poslova u poštanskom saobraćaju. - Postizanje funkcionalnih znanja i vještina koje će rezultirati potrebnim

kompetencijama za obavljanje poslova iz domena poštanskog saobraćaja. - Poznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa kojima je regulisan poštanski

saobraćaj. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

8

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski

ciljevi Preporuke za

izvođenje nastave učenik učenik učenik

Istorijat, uloga i značaj za čovječanstvo kroz ljudsku istoriju - Upoznaje razvoj

pisma i sredstava za pisanje.

- Upoznaje ravoj poštanskih veza.

- Upoznaje razvoj poštanskog saobraćaja na području Crne Gore.

- Upoznaje istorijat nastanka i korišćenja poštanske marke u svijetu i u Crnoj Gori.

- Upoznaje osnove filatelije.

- Shvata značaj ljudske potrebe za komuniciranjem.

- Uočava tok razvoja komunikacija, odnosno poštanskih veza sa razvojem ljusdkog društva.

- Vrši komparaciju sa svetskim tokom razvoja poštanskog saobračaja.

- Uočava značaj filatelije.

- Analizira i vrednuje filatelističku djelatnost Pošte Crne Gore.

- Identifikuje i razlikuje po namjeni filatelistički pribor, osnovna filatelistička pravila, sajtove i društva u Crnoj Gori i šire.

- Razvija pozitivan stav prema struci koju izučava.

- Za ove sadržaje koristi internet i za filateliju posebno, zvanični sajt Pošte Crne Gore.

Pojam poštanskog saobraćaja - Zna pojam

poštanskog saobraćaja.

- Upoznaje poštanski saobraćaj kao složeni sistem.

- Analizira pojam poštanskog saobraćaja.

- Shvata poštanski saobraćaj kao složeni sistem koji je dio sistema veza i saobraćajnog sistema.


Poštanske pošiljke - Zna definiciju

poštanske pošiljke. - Zna podjele i vrste

poštanskih pošiljaka.

- Analizira definiciju poštanske pošiljke.

- Identifikuje mogućnosti i razlike između poštanskih usluga.

- Razvija vještinu prezentovanja materije.

- Pisma i paketi kao pokazna sredstva.

Pojam poštanske usluge - Zna pojam

poštanske usluge. - Zna podjele i vrste

- Analizira pojam poštanske usluge.

- Razlikuje podjele i

- Pozitivno procjenjuje važnost novih

9




poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobračaju.

- Upoznaje se sa novom kategorizacijom poštanskih usluga u okviru Evropske unije.

- Zna šta je univerzalna, (rezervisana i nerezvisana) poštanska usluga, a šta komercijalna.

vrste poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobračaju.

- Uočava tržišnu osnovu nove podjele poštanskih usluga.

- Shvata smisao podjele poštanskih usluga i uviđa razlike sadašnjeg tržišnog pristupa poštanskoj usluzi, od dosadašnjeg monopolističkog.

saznanja.

Tehnološki procesi odvijanja poštanske usluge - Zna da objasni

tehnološki procesi odvijanja osnovnih vrsta poštanskih usluga.

- Identifikuje osnovne karakteristike i razlike između pismonosnih, paketskih, po-sebnih, dopunskih, novih i ostalih usluga unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih saznanja.

- Seminarski rad: - Osnovne poštanske

usluge-postupak rada i tok; dokumentacija.

Regulativa poštanskog saobraćaja u Crnoj Gori - Zna pojam

deregulacije tržišta poštanskih usluga.

- Nabraja osnovna akta regulative poštanskog saobraćaja i njihove osnovne poruke.

- Upoznaje sadržaj Zakona o poštanskim uslugama.

- Nabraja osnovna podzakonska akta pošte.

- Shvata da se deregulacijom veliki dio vrsta usluga postavlja u milje slobodnog tržišta.

- Shvata osnovne poruke:

- direktive Evropske Unije o poštanskim uslugama 97/67 EC;

- direktive 2002/EC/39;

- Zelene knjige EEZ o tržištu poštanskih usluga iz 1992;

- shvata svrhu Zakona o

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja i novih privrednih kretanja.

- Seminarski rad: - Međunarodne

organizacije u poštanskom saobraćaju.

10




poštanskim uslugama i osnovnih akata Pošte Crne Gore.

- Uočava koja su to nova opšta akta nastala u pošti nakon deregulacije, a koja su prestala da postoje.

Savremeni poštanski operateri (privatni i javni) - Zna pojam

poštanskog operatera i privatnog poštanskog operatera.

- Upoznaje osnovne karakteristike poštanskih operatera u Crnoj Gori.

- Uočava i razlikuje predmet rada javnog i privatnih poštanskih operatera.

- Razlikuje organizaciju poštanskog saobraćaja i ponudu poštanskih operatera u Crnoj Gori.

- Koristi Zakon o poštanskom saobraćaju.

Regionalna, kontinentalna i svjetska poštanska organizacija - Nabraja vrste

poštanskih organizacija.

- Upoznaje kratki istorijat nastanka UPU, POSTEUROP, CEPT.

- Nabraja poštanske uprave članice UPU, POSTEUROP, CEPT.

- Identifikuje vrste asocija koje postoje.

- Razlikuje razloge osnivanja UPU, POSTEUROP, CEPT.

- Prepoznaje interese poštanskih uprava za učlanjenje u neku od asocijacija.

11

Razred: DRUGI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuke za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Tehnološki procesi odvijanja poštanske usluge - Zna šta je i šta

obuhvata tehnološki proces u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje karakteristike organizacije vršenja poštanskih usluga.

- Zna zajedničke karakteristike procesa u poštanskom saobraćaju.

- Identifikuje ključne procese u poštanskom saobraćaju.

- Shvata potrebu povezivanja teorije i prakse.

Faza prijema poštanskih pošiljaka - Zna definiciju

prijema poštanskih pošiljaka.

- Zna principe organizacije prijema poštanskih pošiljaka.

- Upoznaje smisao principa dostupnosti.

- Navodi kakav je ugovorni odnos između pošiljaoca i poštanskog operatora.

- Navodi osnovne obaveze pošiljaoca u pogledu adresovanja, pakovanja i plaćanja poštarine.

- Analizira značaj principa dostupnosti, ekspeditivnosti i racionalizacije.

- Identifikuje primjenu principa dostupnosti kroz:

- prijem pošiljaka na šalteru,

- prijem pošiljaka na adresi pošiljaoca,

- različite oblike prijema u odnosu na vrstu korisnika.

- Identifikuje da se tokom prijema pošiljke ostvaruje ugovorni odnos po pristupanju.

- Uočava razloge za postavljena pravila.


- Navikava se na pridržavanje propisa.

Faza prerade poštanskih pošiljaka - Zna šta je otprema

primljenih pošiljaka. - Zna gdje se pošiljke

otpremaju i zašto. - Zna pojam

kartovanja i kako se vrši otprema pošiljaka.

- Zna pojam poštanskog zaključka i vrste zaključaka.

- Razlikuje interno kartovanje i eksterno kartovanje.

- Uočava da se pošiljke otpremaju po ustaljenim saobraćajnim pravcima.

- Shvata pravila kartovanja i otpreme pošiljaka.


- Navikava se na pridržavanje

propisa.

- Koristi popunjeni obrazac karte kao pokazno sredstvo.

12




- Zna šta je i čemu služi Spisak razmjene.

- Shvata proces kreiranja zaključaka, pravila kreiranja zaključaka.

- Identifikuje ulogu Spiska razmjene u postupku utovara zaključaka u transportna sredstva.

Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment transporta) - Zna kakav je tok

otpreme pošiljaka od preradnog centra ka odredišnoj pošti.

- Zna šta je Red prevoza poštanskih pošiljaka i za šta se koristi.

- Poznaje faktore koji

utiču na izbor transposrtnih sredstava.

- Poznaje načine transporta pošiljaka u zavisnosti od vrste pošiljke i zahtjevane usluge.

- Uočava tokove pošiljaka ka odredišnim poštama.

- Shvata da se prevoz poštanskih pošiljaka ostvaruje na uvijek isti, unaprijed definisani način definisan dokumentom Red prevoza poštanskih pošiljaka.

- Analizira faktore koji utiču na izbor transportnih sredstava(vrste pošiljki, oblik ambalaže, broj pošiljaka i sl. ).

- Razlikuje prioritet prenosa pošiljaka u odnosu na kategoriju pošiljaka i identifikuje prioritete u Pošti Crne Gore.



- Koristiti Red prevoza kao pomoćno sredstvo.

Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment prispeća) - Zna šta je prispjeće

pošiljaka u odredišnu poštu.

- Upoznaje postupak preuzimanja zaključaka i postupak otvaranja zaključaka.

- Identifikuje radnje koje čine fazu pripjeća pošiljka u odredišnu poštu.

- Shvata kako se vrši preuzimanje i ulogu Spiska razmjene.

- Formira skup osnovnih pravila za otvaranje zaključaka.



- Seminarski rad: - Faza prenosa

poštanskih pošiljaka.

Faza uručenja poštanskih pošiljaka

13




- Poznaje postupak pripreme pošiljaka za uručenje u zavisnosti od vrste pošiljka i zahtjevane usluge.

- Zna pojam uručenja poštanskih pošiljaka.

- Zna šta je isporuka

pošiljaka na šalteru. - Zna šta je dostava

pošiljaka na adresi pošiljaoca.

- Poznaje načine uručenja u odnosu na vrstu korisnika i pravila kojima je regulisano uručenje.

- Zna rokove dostave. - Poznaje načine

organizacije dostave.

- Zna pojam dostavnog rejona.

- Shvata primjenu principa ekspeditivnosti i pincipa racionalizacije radi postizanja rokova.

- Identifikuje radnje koje čine fazu uručenja pošiljaka.

- Identifikuje radnje koje čine isporuku pošiljaka na šalteru.

- Identifikuje radnje koje čine dostavu pošiljaka.

- Identifikuje koje su osnovne radne operacije pripreme pošiljaka za dostavu i isporuku.

- Razlikuje rokove dostave za različite vrste pošiljaka i usluga.

- Razlikuje dostavu i isporuku, razlikuje postupke za različite vrste pošiljaka(obične, knjižene).

- Uočava prednosti i razlike između centralizovane i decentralizovane dostave.

- Razlikuje radne operacije i smisao zaduženja i razduženja sa pošiljkama i robom koju treba dostaviti na rejonu.

- Poznaje osnovnu ICT tehniku i posjeduje vještine rukovanja različitim IC pomagalima.

- Shvata potrebu povezivanja teorije i prakse;


- Razvija osjećaj samopouzdanja i sposobnosti za samostalan rad.

- Koristi obrasce radnih procesa dostave i isporuke (Dostavna knjižica, Isporučni spisak, ... ) Kao pomoćne.

14

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Osnovi međunarodnog poštanskog saobraćaja - Upoznaje kratki

istorijat nastanka UPU, POSTEUROP, CEPT.

- Zna vrste i svrhu međunarodnih poštanskih organizacija.

- Razlikuje razloge osnivanja UPU, POSTEUROP, CEP.

- Razlikuje ciljeve UPU, POSTEUROP, CEPT.

- Razvija pozitivan stav prema kvalitetu rada.

- Seminarski rad: Međunarodne poštanske organizacije i asocijacije.

Regulisanje poštanskog saobraćaja - Nabraja poštanske

organizacije. - Nabraja poštanske

uprave članice UPU, POSTEUROP, CEPT.

Svjetski poštanski savez - Poznaje ulogu i

osnovne poslove koje obavlja.

- Poznaje način funkcionisanja Svjetskog poštanskog saveza.

Uži savezi - Zna svrhu i uslove

osnivanja POSTEUROP, CEPT.

- Poznaje ulogu i osnovne poslove koje obavlja.

- Uočava razlike između poštanskih organizacija.

- Identifikuje zemlje članice i njihove interese za članstvo u asocijaciji.

- Shvata kohezionu ulogu Svjetskog poštanskog saveza u odnosu na veliki broj članica.

- Analizira osnovne grupe poslova koji se obavljaju u UPU.

- Razlikuje ciljeve, organe, način funkcionisanja i osnovna dokumenta.

- Analizira osnovne grupe poslova koji se obavljaju.

- Seminarski rad: Svjetski poštanski savez-uloga, organi i dokumenta (u elektroskom obliku ili u papirnom).

Nadležna tijela u Crnoj Gori - Upoznaje se sa

procesom deregulacije tržišta i odvajanjem funkcija regulatora i operatora.

- Zna koje je ministarstvo nadležno za poštansku djelatnost.

- Upoznaje ulogu ministarstva u odnosu na funkcionisanje i

- Shvata razloge uvođenja tržišnih uslova poslovanja.

- Identifikuje naziv ministarstva i agencije u sadašnjem vremenu.

- Shvata potrebu postojanja državnog organa koji će voditi brigu o propisivanju i poštovanju tržišnih pravila.

- Shvata ulogu Agencije da

- Uviđa važnost poznavanja propisa i važnost njihovog striktnog poštovanja.

- Koristi infomacije sa zvaničnih sajtova, jer se nadležnosti i odgovarajuća tijela povremeno promjene.

15




razvoj poštanskog saobraćaja.

- Zna da je osnovano regulatorno tijelo ( Agencija za telekomunikacije i poštansku djelatnost).

obezbjedi učešće poštanskih operatora na tržištu pod propisanim uslovima.

Propisi koji regulišu međunarodni poštanski saobraćaj - Nabraja akta

Svjetskog poštanskog saveza.

- Upoznaje osnovnu namjenu međunarodnih akata:

- Pravilnik o pismonosnim pošiljkama, Bern, 2005. godina;

- Pravilnik o poštanskim paketima, Bern, 2005. godina;

- Pravilnik aranžmana o poštanskim novčanim uslugama uslugama, Bern, 2005. godina.

- Zna osnovna akta Pošte Crne Gore za međunarodni saobraćaj koja se odnose na rad izmjenične pošte, pošte carinjenja, poštanskog centra za preradu pošiljaka u međunarodnom saobraćaju, međunarodni obračun.

- Analizira poslednje verzije akata, koja se donose na zasedanjima UPU.

- Razlikuje svrhu: - Ustava, - Opšteg pravilnika, - Svjetske poštanske

konvencije i pravilnika za njeno izvršenje,

- Aranžmana. - Analizira sva akta

kojim se reguliše međunarodni poštanski saobraćaj.

- Uočava najvašnije poslove i načine njihove realizacije.

- Uviđa važnost pridržavanja propisa.

- Pozitivno procjenjuje važnost međunarodnih akata.

- Seminarski rad: Pravilnici UPU iz 2005. god.

Poštanski operater kao korisni segment društva - Upoznaje osnovne

zahtjeve društva u vezi vršenja poštanskog saobraćaja.

- Zna funkciju

- Shvata da se potrebe ljudi u pogledu poštanskih usluga mijenjaju sa razvojem tehnologije.

- Seminarski rad: Organizacija poštanskog saobraćaja u nekoj od razvijenih zemalja Evrope ili

16




poštanskog saobraćaja u savremenom društvu.

- Prepoznaje nastojanja poštanskih uprava da odgovore potrebama savremenog čovjeka koji je korisnik kompjutera i interneta.

svijeta.

Poštanski operater kao profitna organizacija - Upoznaje neke

strategije razvoja poštanske djelatnosti kao profitne organizacije: strategija poboljšanja poslovanja, strategija ekspanzije i strategija duversifikacije.

- Navodi primere profitnih organizacija (Pošta Crne Gore, DHL, Fedex, City exress, TNT... ).

- Shvata uzroke, složenost i težinu postizanja ostvarenja profita.

- Shvata moguće

načine ostvarenja uspešne profitne organizacije.

- Seminarski rad: Univerzalni poštanski operater i privatni poštanski operateri u Crnoj Gori.

Nova znanja iz oblasti poštanskog saobraćaja - Upoznaje nove

pravce razvoja poštanskog saobraćaja, osnove novih tehnologija i servisa baziranih na njima.

- Analizira nove usluge u svijetu i kod nas, predviđa kako će se odgovoriti novim potrebama društva i privrede u sferi poštanskih usluga.

- Koristi internet sadržaje.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, FTN Izdavaštvo, Novi Sad, 2005. - Mr B. Grgurović: Poštanski saobraćaj I, Viša tehnička PTT škola, Beograd, 2000. - B. Grgurović, D. Marković: Poštanske usluge i mreža, Viša škola za informacione i

komunikacione tehnologije, Beograd, 2005. - Zakon o poštanskim uslugama, Službeni list RCG 46/05. - K. Robinson: Poštanska istorija crne Gore, Savez filatelista Srbije, Beograd, 2002. - D. Despotović: Putevi poštanske marke, Društveno preduzeće Jugomarka,

Beograd, 1999.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica.

17

- Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu (računar nastavnika s CD pisačem), LCD projektor, MS office i poštanskim aplikativnim softverom.

- Odgovarajući pravilnici, uputstva, obrasci, aplikativni softver za poštansku djelatnost Pošte Crne Gore.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena

dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). 10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetom Predmet Znanja

- Upoznaje pojam poštanskog saobraćaja

- Osnove saobraćaja - Osnovna znanja o granama saobraćaja koje se koriste za prenos poštanskih pošiljaka: drumski, željeznički, vazdušni i vodeni

- Pojam poštanskog saobraćaja

- Poštanske pošiljke - Pojam poštanske usluge - Tehnološki procesi

odvijanja poštanske usluge (uopšteno)

- Tehnološki procesi odvijanja poštanske usluge

- Faza prijema poštanskih pošiljaka

- Faza prerade poštanskih pošiljaka

- Faza prenosa poštanskih pošiljaka

- Faza uručenja poštanskih pošiljaka

- Praktična nastava - Pojam poštanskog saobraćaja,

- poštanske pošiljke, - poštanske usluge - Tehnološki procesi

odvijanja poštanske usluge - Faze radnih procesa u

poštanskom saobraćaju: prijem, prerada, prenos i uručenje


- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment obrade)

- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment transporta)

- Poštanska tehnologija - Faze tehnološkog procesa rada u poštanskom saobraćaju

- Oprema za prijem pošiljaka od pošiljaoca

- Oprema za uručenje pošiljaka primaocu

18


- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment prispeća)


- Oprema za transport pošiljaka

- Ciljevi automatizacije po tehnološkim procesima prerade pošiljaka

- Uloga poštanskog broja (koda) i sistema track&trace pri automatizaciji procesa prerade poštanskih pošiljaka

- Uloga GIS-a pri automatizaciji procesa transporta pošiljaka

- Funkcije poštanskog informacionog sistema (PIS)





- Faze radnih procesa u poštanskom saobraćaju: prijem, prerada, prenos i uručenje

- Poštanske mreže - Pojam poštanskog saobraćaja

- Poštanske pošiljke - Poštanske usluge - Tehnološki procesi

odvijanja poštanske usluge - Faze radnih procesa u

poštanskom saobraćaju: prijem, prerada, prenos i uručenje


- Otprema pošiljaka iz preradnog centra ka odredišnoj pošti

- Načini transporta pošiljaka u zavisnosti od vrste pošiljke i zahtijevane usluge

- Agencijski poslovi i osiguranje u prevozu

- O ugovorima o prevozu stvari u drumskom transportu

- Postupak rukovanja teretom u vazdušnom saobraćaju

- Postupak prihvata i otpreme broda

19

1.2.2. OSNOVE SAOBRAĆAJA 1. Naziv predmeta: OSNOVE SAOBRAĆAJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 92 16 108 II

III

IV

Ukupno 92 16 108 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom saobraćaja. - Razumijevanje značaja i uloge saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrede. - Upoznavanje sa karakteristikama pojedinih grana saobraćaja. - Upoznavanje sa sredstvima prijevoza i prijenosa u pojedinim granama saobraćaja, - Upoznavanje sa transportno-distributivnom infrastrukturom u pojedinim granama

saobraćaja. - Upoznavanje sa osnovama tehnologije prijevoza i prijenosa u pojedinim granama

saobraćaja. - Upoznavanje sa ulogom i značajom pojedinih grana saobraćaja za povezivanje

ljudi i razvoj privrede. - Upoznavanje sa ulogom i značajom pojedinih grana saobraćaja za odvijanje

poštanskog saobraćaja. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

20





Uvod u saobraćaj i transport - Upoznaje se sa

pojmom saobraćaja.

- Upoznaje se sa značajem saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrede.

- Razlikuje saobraćajne grane.

- Razvija pozitivan stav prema novim saznanjima.

Osnove drumskog saobraćaja - Upoznaje se sa

pojmom drumskog saobraćaja.

- Objašnjava istorijski razvoj drumskog saobraćaja.

- Poznaje karakteristike drumskog saobraćaja.

- Definiše osnovne grupe transportnih sredstava koja se koriste u drumskom saobraćaju.

- Poznaje pojam vozni park.

- Poznaje parametre na osnovu kojih se vrši podjela transportnih puteva u drumskom saobraćaju.

- Upoznaje se sa redom prevoza u drumskom saobraćaju.

- Upoznaje se sa primjenom novih tehničko-tehnoloških rješenja u drumskom saobraćaju.

- Upoznaje se sa ulogom drumskog saobraćaja u povezivanju ljudi i

- Razlikuje transportna sredstava drumskog putničkog saobraćaja.

- Razlikuje transportna sredstva drumskog teretnog saobraćaja.

- Vrši komparaciju sredstava putničkog i teretnog saobraćaja.

- Razlikuje osnovne elemente voznog parka.

- Razlikuje transportne puteve u drumskom saobraćaju.

- Razlikuje osnovne elemente reda prevoza u drumskom saobraćaju.

- Shvata značaj drumskog saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Uočava značaj drumskog saobraćaja za


- Razvija sposobnost opažanja i logičkog zaključivanja.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih saznanja iz svoje struke.

Vježbe: - Upoznavanje sa

karakteristikama drumskog saobraćaja putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Upoznavanje sa primjenom rješenja drumskog saobraćaja u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija. .

21




razvoju privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Upoznaje se sa ulogom drumskog saobraćaja u poslovanju poštanskih operatera.

kvalitetno odvijanje poštanskog saobraćaja.

Osnove vazdušnog saobraćaja - Upoznaje se sa

pojmom vazdušnog saobraćaja.

- Objašnjava istorijski razvoj vazdušnog saobraćaja.

- Poznaje karakteristike vazdušnog saobraćaja.

- Definiše osnovne grupe transportnih sredstava koja se koriste u vazdušnom saobraćaju.

- Poznaje parametre na osnovu kojih se vrši podjela transportnih puteva u vazdušnom saobraćaju.

- Upoznaje se sa redom letenja u vazdušnom saobraćaju.

- Upoznaje se sa primjenom novih tehničko-tehnoloških rješenja u vazdušnom saobraćaju.

- Upoznaje se sa ulogom vazdušnog saobraćaja u povezivanju ljudi i

- Razlikuje transportna sredstava vazdušnog putničkog saobraćaja.

- Razlikuje transportna sredstva vazdušnog teretnog saobraćaja.

- Vrši komparaciju sredstava putničkog i teretnog saobraćaja.

- Razlikuje transportne puteve u vazdušnom saobraćaju.

- Razlikuje osnovne elemente reda letenja.

- Shvata značaj vazdušnog saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Uočava značaj vazdušnog saobraćaja za kvalitetno odvijanje poštanskog saobraćaja





karakteristikama vazdušnog saobraćaja putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Upoznavanje sa primjenom rješenja vazdušnog saobraćaja u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

22




razvoju privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Upoznaje se sa ulogom vazdušnog saobraćaja u poslovanju poštanskih operatera.

Osnove željezničkog saobraćaja - Upoznaje se sa

pojmom željezničkog saobraćaja.

- Objašnjava istorijski razvoj željezničkog saobraćaja.

- Poznaje karakteristike željezničkog saobraćaja.

- Definiše osnovne uloge transportnih sredstava željezničkog saobraćaju.

- Upoznaje se sa željezničkom infrastrukturom.

- Upoznaje se sa Redom prevoza u željezničkom saobraćaju.

- Upoznaje se sa primjenom novih tehničko-tehnoloških rješenja u željezničkom saobraćaju.

- Upoznaje se sa ulogom željezničkog saobraćaja u povezivanju ljudi i razvoju privrednih aktivnosti na nacionalnom,

- Razlikuje osnovne elemente Reda prevoza.

- Shvata značaj željezničkog saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Uočava značaj željezničkog saobraćaja za kvalitetno odvijanje poštanskog saobraćaja.





karakteristikama željezničkog saobraćaja putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

23




regionalnom i globalnom nivou.

- Upoznaje se sa ulogom željezničkog saobraćaja u poslovanju poštanskih operatera.

Osnove vodenog saobraćaja - Upoznaje se sa

pojmom vodenog saobraćaja.

- Objašnjava istorijski razvoj vodenog saobraćaja.

- Poznaje karakteristike vodenog saobraćaja.

- Poznaje parametre na osnovu kojih se vrši podjela transportnih puteva u vodenom saobraćaju.

- Upoznaje se sa primjenom novih tehničko-tehnoloških rješenja u drumskom saobraćaju.

- Upoznaje se sa ulogom vodenog saobraćaja u povezivanju ljudi i razvoju privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Upoznaje se sa ulogom vodnog saobraćaja u poslovanju poštanskih operatera.

- Razlikuje transportne puteve u vodenom saobraćaju.

- Shvata značaj vodenog saobraćaja za povezivanje ljudi i razvoj privrednih aktivnosti na nacionalnom, regionalnom i globalnom nivou.

- Uočava značaj vodenog saobraćaja za kvalitetno odvijanje poštanskog saobraćaja.





karakteristikama vodenog saobraćaja putem.

- Prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Upoznavanje sa primjenom rješenja vodenog saobraćaja u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

24

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Adamović: Uvod u saobraćaj, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2003. - M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih

nauka, Novi Sad, 2005. - Stručni članci u specijalizovanim časopisima za oblast saobraćaja. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalizovanim flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar(PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobiiljarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office instaliranim na svim računarima).



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja.

10. Povezanost predmeta

Znanja Povezanost sa drugim predmetima Predmet Znanja

- Osnove drumskog saobraćaja

- Praktična nastava - Poslovi operatera u call centru


- Praktična nastava - Dispečerski poslovi


- Osnove vazdušnog saobraćaja

- Osnove vodenog saobraćaja

- Poštanski saobraćaj - Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment transporta)


- Osnove vodenog saobraćaja - Osnove vazdušnog

saobraćaja - Osnove željezničkog

saobraćaja

- Saobraćajno i poslovno pravo

- Pomorsko pravo - Pravo u željezničkom

saobraćaju - Pravo u drumskom

saobraćaju - Vazduhoplovno pravo

25

1.2.3. TRANSPORTNE OSOBINE ROBE 1. Naziv predmeta: TRANSPORTNE OSOBINE ROBE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 72 72 II

III

IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih znanja o karakteristikama i fizičko-hemijskim svojstvima robe

zbog načina njihovog pakovanja u odnosu na vrstu transporta. - Upoznavanje najvažnijih vrsta robe koje se nude na tržištu. - Upoznavanje mjera zaštite tereta – robe tokom rukovanja i uskladištenja. - Razumijevanje važnosti i oblika ambalaže za čuvanje robe tokom prevoza i

uskladištenja. - Upoznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

26





Opšti pojmovi o robi - Zna pojam i

podjelu robe. - Poznaje svojstva

robe. - Poznaje standarde

kvaliteta robe.

- Upoređuje vrste, svojstva roba.

- Shvata pojam kvaliteta robe i kako se vrši ocjena kvaliteta.


Materija u prirodi - Zna podjelu i vrste

materije. - Zna sastav,

svojstva i upotrebu organskih i mineralnih materija.

- Shvata zašto je važna podjela materije za transport.

- Razlikuje materije u prirodi prema vrsti, sastavu, svojstvima i upotrebi.


Goriva - Zna vrste i svojstva

goriva. - Zna podjelu na

prirodna i vještačka čvrsta goriva.

- Zna svojstva

plinova, nafte i proizvoda od nje.

- Razlikuje svojstva goriva prema vrstama i shvata opasnosti transporta goriva.

- Razlikuje osnovne vrste ambalaže za goriva prema vrsti.

- Određuje vrstu ambalaže u zavisnosti od karakteristika goriva.

- Određuje mjere zaštite i rukovanja tokom transporta i skladištenja.

- Uviđa koliko su štetne posljedice nepridržavanja propisanih pravila.

Industrijska prerada drveta - Poznaje mehaničku

preradu drveta. - Poznaje hemijsku

preradu drveta.

- Poznaje proizvode mehaničke i hemijske prerade drveta.

- Poznaje svojstva proizvoda od drveta.



- Uviđa važnost primjene odgovarajućih mjera zaštite.

Proizvodi široke potrošnje od tekstila, gume i kože - Poznaje sirovine u - Uočava i razlikuje - Razvija pozitivan

27




tekstilnoj industriji.

- Poznaje proizvodnju gume.

- Poznaje preradu kože.

sirovine, tehnologiju i finalne proizvode u tekstilnoj industriji,

- proizvodnji gume i - preradi kože. - Određuje vrstu

ambalaže u zavisnosti od karakteristika proizvoda.


stav prema kvalitetu rada.

- Uviđa važnost primjene odgovarajućih mjera zaštite.

Građevinski materijal - Poznaje

građevinska veziva. - Poznaje

konstrukcijske građevinske materijale.

- Poznaje građevinsku keramiku.

- Razlikuje osnovna obilježja građevinskih veziva, konstrukcijskih građevinskih materijala i građevinske keramike.

- Određuje vrstu ambalaže i transportnih sredstava u zavisnosti od karakteristika materijala.



- Uviđa važnost primjene odgovarajućih propisanih mjera zaštite.

Staklo i roba od stakla - Zna sirovine i

tehnologiju prerade.

- Poznaje vrste stakla.

- Poznaje robe od stakla.

- Shvata svojstva stakla na osnovu poznavanja.

- Određuje vrstu ambalaže i transportnih sredstava u zavisnosti od karakteristika materijala.

- Određuje mjere zaštite i rukovanja tokom transporta i



28




skladištenja. Proizvodi hemijske industrije - Zna grane hemijske

industrije. - Poznaje vrste i

svojstva proizvoda hemijske industrije.

- Poznaje i razlikuje svojstva hemijskih proizvoda:

- kiseline, lužine i soli;

- vještačka đubriva; - sapuni i

deterdženti; - boje i lakovi. - Određuje vrstu

ambalaže i transportnih sredstava u zavisnosti od karakteristika proizvoda.




Proizvodi metalne industrije - Poznaje svojstva i

vrste značajnijih metala i metalne robe.

- Poznaje svojstva metala: gvožđe, bakar, aluminijum.

- Razlikuje metalnu robu po vrstama.

- Određuje vrstu ambalaže i transportnih sredstava u zavisnosti od karakteristika proizvoda.




Proizvodi prehrambene industrije - Poznaje svojstva i

vrste namirnica biljnog i životinjskog porijekla.

- Poznaje proizvodnju zdrave hrane.

- Poznaje svojstva hrane: sastav hrane i kvarenje.

- Poznaje načine konzerviranja, provjeru ispravnosti i propise o kvalitetu.

- Razlikuje svojstva hrane po vrsti: meso i



29




prerađevine; - mlijeko i mliječni

proizvodi; - žitarice i mlinarski

proizvodi; - voće i povrće; - alkoholna pića. - Analizira

proizvodnju zdrave hrane i shvata koji zahtjevi moraju biti ispoštovani u proizvodnji, rukovanju, skladištenju i transportu.

- Određuje vrstu ambalaže i transportnih sredstava u zavisnosti od karakteristika proizvoda.


Proizvodi novih tehnologija - Upoznaje nove

pravce razvoja tehnologije, svojstva novih materijala i tehnologija.

- Analizira svojstva novih materija i predviđa ambalažu, transport, rukovanje i skladištenje.

- Razvija pozitivan stav prema novim saznanjima i uopšte prema znanju.

- Koristi internet i druge izvore za nova znanja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr D. Špagnut: Tehnološke osobine robe u transportu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 1989.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica, školska tabla. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16

računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu (računar nastavnika s CD pisačem), LCD projektor, MS office i poštanskim aplikativnim softverom.


klasifikacionom periodu.

30

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (za drumski saobraćaj). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer hemije; - diplomirani inženjer tehnologije. 10. Povezanost predmeta


- Fizičko-hemijska svojstva robe značajna pri njenom transportu, skladištenju i čuvanju

- Mjere zaštite robe tokom rukovanja i skladištenja

- Primjena ambalaže prilikom obrade, skladištenja i transporta

- Terminali i skladišta - Pretovarna sredstva u terminalima

- Organizacija rada u skladištu

- Zalihe robe

- Pojam i podjela robe - Poznavanje svojstava robe - Poznavanje standarda

kvaliteta robe

- Agencijski poslovi i osiguranje u prevozu

- Vrste osiguranja u prevozu - Pojam štete i štetnoga

događaja - Vrste štete - Postupak likvidacije štete



- Praktična nastava - Poslovi skladištenja

- Materijali koji se koriste pri transportu robe

- Ekologija i zaštita životne sredine

- Mjere zaštite životne sredine

31

1.2.4. POSLOVNA KOMUNIKACIJA 1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 52 20 72 II 52 20 72 III

IV

Ukupno 104 40 144 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovama teorije komunikacije i razvijanje sopstvenog

komunikacionog stila. - Razumijevanje sebe i drugih i poštovanje razlike među ljudima. - Sticanje samostalnosti u poslovnom komuniciranju i primjena psiholoških znanja

za stvaranje dobrih odnosa sa kolegama i strankama. - Samostalno korišćenje različitih tehnika oblikovanja i obrade teksta. - Primjena psiholoških znanja za nenasilno rješavanje konflikata. - Korišćenje znanja o emocijama u cilju prevencije psihičkih poremećaja i

stvaranja konstruktivne radne atmosfere. - Razumijevanje značaja potrebe za sistematizacijom znanja.

32





Komunikacija i teorija komunikacije - Definiše pojam

komunikacije. - Navodi vrste

komunikacije (podjele prema vrsti znakova, uspješnosti, složenosti).

- Navodi osnovne elemente komunikacionog procesa.

- Poznaje načela funkcionalne komunikacije.

- Uočava značaj učenja o procesu komunikacije.

- Prepoznaje značaj komunikacije za razvoj pojedinca i društva.

- Na primjerima analizira osobine uspješne i neuspješne komunikacije.

- Razumije važnost i razvija tehniku slušanja sagovornika.

- Stiče uvid u sopstveni komunikacioni stil.

- Prepoznaje učenje komunikacionih vještina kao izazov i priliku za sopstveni napredak.

- Brainstorming pojma komunikacija i pojmova ne / uspješna komunikacija.

- Rad u malim grupama - načela funkcionalne komunikacije.

- Vježba slušanja - rad u parovima.

Aspekti komunikacije - Navodi procenat

učešća različitih aspekata komunikacije u prenošenju poruke.

Verbalna - Objašnjava znake

verbalne komunikacije.

- Navodi činioce koji doprinose uspješnosti verbalne komunikacije.

- Nabraja i objašnjava osobine dobrog kultivisanog govora.

- Objašnjava osnovne funkcije retorike.

- Poznaje i objašnjava pojmove – cilj govora i argument.

Neverbalna - Definiše neverbalnu

komunikaciju. - Nabraja i

objašnjava vrste

- Uviđa značaj svjesnog angažovanja različitih komunikacionih kanala.

- Uočava značaj

verbalne komunikacije za lični i društveni napredak.

- Poznaje značaj korišćenja pravilnog književnog jezika.

- Zna da se pripremi za nastup, govorenje.

- Umije da formuliše argumente i cilj govora.

- Navodi oblike izlaganja.

- Analizira prednosti mogućih oblika izlaganja.

- Usvaja i koristi tehnike postavljanja pitanja.

- Razvija kritičko mišljenje.

- Razvija sposobnost argumentovanog govorenja na različite teme.

- Razvija senzibilitet za prepoznavanje neverbalnih znakova i njihovo tumačenje.

- Čitanje znamenitih govora.

- Vježba:

Formulisanje argumenata i kontraargumenata.

- Vježba: Formulisanje pitanja.

- Vježba: Debatovanje prema zadatom formatu (2-2) i prema utvrđenim pravilima.

- Vježba:

Prepoznavanje poruka i osjećanja izraženih samo neverbalnim znacima.

- Analiziranje odnosa među ljudima u odnosu na tjelesne znake (korišćenje slika, slajdova).

33




neverbalne komunikacije.

- Navodi zakonitosti u tumačenju neverbalnih znakova.

- Uočava značaj stava, izgleda, pogleda sagovornika.

- Analizira ulogu i značaj prostornog komuniciranja i neverbalne glasovne komunikacije.

Pojam poslovne komunikacije - Definiše poslovnu

komunikaciju i navodi aspekte poslovne komunikacije.

- Upoznaje pojam poslovne kulture i poslovnog bontona.

- Navodi vrste i pravila pisane poslovne komunikacije (poslovno pismo – obično i elektronsko, memorandum, faks, poslovni web, poslovni chat, forum).

- Navodi vrste i pravila govorne poslovne komunikacije (sastanak, prezentacija, telefon, video konferencija).

- Navodi vrste i pravila neverbalnog komuniciranja u poslovnom okruženju (glasovne promjene, govor tijela, prostorna komunikacija).

- Analizira prednosti i nedostatke pojedinih vrsta pisanih poslovnih sredstava komunikacije.

- Shodno svrsi odabira pravo sredstvo komunikacije.

- Piše poslovna pisma, e-mailove, faks.

- Organizuje, vodi i učestvuje u poslovnom sastanku.

- Pravi prezentaciju i predstavlja je.

- Na primjerima analizira adekvatno poslovno komuniciranje, poštovanje bontona i poslovne kulture.

- Usvaja poslovni bonton.

- Stiče samostalnost u poslovnom komuniciranju.

- Vježba – pisanje pisma:

- Žalba direktoru velike firme za loše izvršenu uslugu;

- odgovor kandidatu da nije dobio posao;

- odobrenje organizaciji za traženo sponzorstvo.

- Vježba: - Simulacija

poslovnog sastanka (učenici prave prezentacije, vježbaju organizaciju i vođenje sastanka, slanje neverbalnih poruka).

Pisana komunikacija - Oblikovanje i izrada poslovnih dokumenata Priprema za pisanje dokumenata - Definiše poslovno

- Na osnovu funkcije i uloge poslovnog pisma određuje

- Razvija odgovornost.

- Razvija timski rad.

- Analizira urađena poslovna pisma.

- Vježba: Vrši

34




pismo. - Poznaje funkcije i

namjenu poslovnog pisma.

- Navodi karakteristike dobrog poslovnog pisma.

- Poznaje djelove poslovnog pisma i njihove funkcije.

- Poznaje različite forme oblikovanja poslovnog dokumenta.

način pisanja i formu.

- Sakuplja i slaže informacije potrebne za pisanje dokumenta.

- U zavisnosti od funkcije pisma/dokumenta određuje sadržaj pojedinih djelova.

- Kreira mrežu za pisanje dokumenata (elektronska mreža).

pripremu izrade poslovnog pisma na zadatu temu.

- Vježba: U kompjuterskoj učionici - kreiranje mreže za pisanje pisma.

Jezičko i smisaono oblikovanje materijala - Navodi principe

stilskog oblikovanja teksta.

- Poznaje formalne postupke u pisanju poslovnih pisama.

- Zna uobičajen sklop sadržaja poslovnog pisma.

- Navodi osnovne uobičajene jezičke fraze.

- Izrađuje stilizaciju teksta i fraze oslovljavanja.

- Koristi čist književni jezik.

- Kontroliše gramatičku ispravnost napisanog teksta služeći se aktuelnim pravopisom.

- Koristi skraćenice i oznake u poslovnom dopisivanju.

- Razvija samostalnost u pisanju poslovnih dokumenata.

- Razvija kreativnost.

- Vježba: - Individualni rad sa

tekstom. - Rad u parovima –

ispravljanje napisanog teksta uz korišćenje Pravopisa.

Tehnike pisanja i obrade teksta - Poznaje tehnike

pisanja teksta. - Navodi

karakteristike raznih formi pisanja.

- Sastavlja službeni dopis.

- Oblikuje poslovno pismo u svim formama.

- Vježba: - U kompjuterskoj

učionici.

Dopisivanje u poslovanju vezano za poštanski saobraćaj, logistiku i menadžment - Upoznaje način

slanja dokumenta u poštanskom saobraćaju.

- Upoznaje vrste

- Razlikuje vrste pošiljki sa posebnim uslugama.

- Analizira prednosti poštanskih usluga u poslovanju.

- Prepoznaje ugovorene obaveze i odgovornosti.

- Vježba: - Oblikovanje

ugovora.

35




pošiljki. - Upoznaje način

ugovaranja poštanskih usluga.

- Upoznaje oblike plaćanja poštanskih usluga.

- Uočava razlike između različitih oblika plaćanja.

36




učenik učenik učenik Prepoznavanje emocija - Definiše emocije

kao psihički proces i navodi vrste emocija.

- Navodi objašnjenja nastanka emocija.

- Poznaje pojam emocionalna pismenost.

- Poznaje pojam emocionalna inteligencija.

- Navodi moguće posljedice po zdravlje usljed suzbijanja emocija.

- Poznaje pojam

stres i nabraja tehnike suočavanja sa stresom.

- Poznaje pojam

„pofesionalno sagorijevanje“ i faktore koji dovode do njega.

- Stiče svijest o važnosti kontinuiranog učenja o emocijama i rada na sopstvenoj emocionalnoj pismenosti.

- Razvija vještinu upravljanja svojim emocijama.

- Prepoznaje razliku između logički opravdanih i neopravdanih osjećanja.

- Analizira vještine emocionalne inteligencije (saosjećanje, samokontrola itd. ).

- Razlikuje pojam stres i stresor.

- Analizira i koristi različite tehnike suočavanja sa stresom.

- Na primjerima navodi simptome „sagorijevanja na poslu“.

- Analizira metode prevencije i terapije sindroma profesionalnog sagorijevanja.

- Gradi stav o sopstvenoj odgovornosti za osjećanja i njihovo ispoljavanje.

- Razvija tehnike suočavanja sa problemima iz oblasti emocija sa kojima će se suočavati u poslovnom okruženju.

- Brainstorming pojma emocije.

- Korišćenje upitnika za analizu sopstvenih emocija.

- Vježba: - Ispoljavanje bijesa.

Konflikti i nenasilno rješavanje konflikata - Poznaje dinamiku

konflikta i objašnjava uzroke nesporazuma u komunikaciji.

- Prepoznaje sopstvena osjećanja i potrebe i njihovu ulogu u dinamici konflikta.

- Analizira faktore koji utiču na percepciju (doživljaj) i objašnjava relativnost lične percepcije.

- Objašnjava važnost prihvatanja različitih percepcija.

- Gradi stav o konfliktima kao izazovu i prilici za napredovanje u komunikaciji.

- Razvija tolerantnost za različite percepcije, osjećanja i reakcije.

- Brainstorming – konflikti.

- Korišćenje slika za prikaz optičkih iluzija.

- Vježba: - »Santa leda«

(manifestovane i skrivene emocije i potrebe).

- Brainstorming –

37




- Definiše i objašnjava predrasude i njihovu ulogu u dinamici konflikta.

- Razlikuje skrivena i manifestovana osjećanja i njihovu ulogu u konfliktima.

- Prepoznaje predrasude kao logički neosnovane stavove.

- Razlikuje nasilno i nenasilno ponašanje.

- Koristi tehnike nenasilnog rješavanja konflikata u komunikaciji.

- Razlikuje JA-TI rečenice i preoznaje njihov efekat na komunikaciju.

- Prepoznaje sopstvene predrasude i suočava se sa njima.

nasilje. - Vježba: - JA/TI poruke.

Timski rad - Definiše tim i

prepoznaje važnost timskog rada.

- Poznaje timske uloge.

- Definiše rukovođenje i navodi tipove vođa.

- Poznaje faze razvoja tima.

- Prepoznaje svoje timske uloge.

- Analizira prednosti i nedostatke timskog u odnosu na individualni rad.

- Prepoznaje sopstvene kapacitete za rukovođenje timom.

- Stiče vještine saradnje u timu.

- Vježbe: - Rad u parovima /

timovima - Upitnik o timskom

radu.

Komunikacija sa ostalim zaposlenim - Obnavlja pojam

poslovne kulture i poslovnog bontona.

- Upoznaje kulturu rada i kulturu ponašanja.

- Opisuje odnos prema rukovodiocu i ostalim zaposlenim.

- Upoznaje se sa radnom disciplinom i oslovljavanjem među zaposlenima.

- Razlikuje kulturu rada i kulturu ponašanja.

- Uočava značaj poslovne kulture.

- Upoređuje i pronalazi sličnosti i razlike u odnosu prema rukovodiocu i ostalim zaposlenima.

- Obavlja poslovne razgovore.

- Razvija komunikativnost.

- Razvija sposobnost postizanja kompromisa.

- Razvija osjećaj za tolerantnost.

- Razvija osjećaj za timski rad.

- Vježbe - rad u parovima ili malim grupama:

- Komunikacija sa rukovodiocem.

- Komunikacija sa kolegom.

38




Komunikacija sa klijentima - Razumije pojam i

značaj klijenta. - Zna principe

organizacije rada sa klijentima.

- Razumije odnos i način komunikacije sa klijentima.

- Poznaje poslovnu kulturu i poslovne običaje.

- Obrazlaže i shvata značaj povratne informacije.

- Demonstrira prijem stranke i poslovni bonton.

- Primjenjuje fraze oslovljavanja u svim fazama komunikacije.

- Analizira različit pristup klijentima shodno njegovim potrebama.

- Prepoznaje najpovoljniji oblik i sredstva komunikacije.

- Razvija sposobnosti timskog rada.

- Primjenjuje manire lijepog ponašanja i poslovne kulture.

- Stiče sposobnost stvaranja pozitivne i tolerantne poslovne klime.

- Vježba – rad u parovima:

- Prijem i razgovor sa klijentom.

Vještina pregovaranja - Poznaje proces

pregovaranja. - Navodi različite

stilove pristupa konfliktu.

- Navodi i objašnjava, faze pregovaranja.

- Uočava karakteristike i specifičnosti procesa pregovaranja.

- Uočava korisnost pojedinih stilova i nalaženja pozitivnih konotacija.

- Razlikuje faze pregovaranja u pronalaženju kooperativnog rješenja.

- Razvija sposobnost za traženje konsenzusa.

- Ambijentalna edukativna radionica.

- Posjeta privrednom društvu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - T. Mandić: Komunikologija – psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2003. - M. Đorđević: Poslovna psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2001. - Ć. Flauer: Vodič kroz biznis komuniciranje, Samostalno izdanje, Beograd, 2003. - N. Rot: Psihologija za II razred gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna

sredstva, Beograd. - B. Piz, A. Piz: Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005. - O. Stanojević, S. Avramović: Ars rhetorica – veština besedništva, JP Službeni list

SCG, Beograd, 2003. - N. Vukosavljević: Priručnik za treninge iz nenasilne razrade konflikata za rad sa

odraslima, Centar za nenasilnu akciju, Sarajevo, 2000. - B. M. Rosenberg: We can work it out – Resolving Conflicts Peacefully and

Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003. - M. Gajić: Poštanski saobraćaj za I i II razred tehničke PTT škole, Zavod za

udženike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.

39

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Audio-vizuelna tehnika (kompjuter, video projektor), internet. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Znanje učenika se provjerava usmeno najmanje jednom u toku tromjesečja, a u

ocjenu ulazi i aktivnost učenika tokom vježbi i radionica. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani psiholog; - diplomirani pedagog; - diplomirani sociolog. 10. Povezanost predmeta


- Dopisivanje u poslovanju vezano za poštanski saobraćaj, logistiku i menadžment

- Poštanski saobraćaj - Pojam poštanske usluge

- Komunikacija sa klijentima

- Standardi kvaliteta i upravljanje kvalitetom

- Zadovoljstvo korisnika poštanskih usluga

- Komunikacija sa ostalim zaposlenima


- Praktična nastava - Poslovi operatera u call centru

- Rad u telegrafu - Komunikacija sa ostalim

zaposlenima - Komunikacija sa klijentima

- Praktična nastava - Dispečerski poslovi

- Komunikacija sa ostalim zaposlenima


- Marketing i prodaja usluga.

- Marketing mix usluga - Karakteristike marketinga

saobraćajnih usluga - Timski rad - Komunikacija sa ostalim

zaposlenima - Komunikacija sa klijentima

- Organizacija rada u saobraćaju i transportu

- Organizacioni modeli (strukture)

- Organizaciona kultura

40

1.2.5. SAOBRAĆANO I POSLOVNO PRAVO 1. Naziv predmeta: SAOBRAĆAJNO I POSLOVNO PRAVO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III

IV

Ukupno 72 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti prava. - Upoznavanje sa osnovnim pojmovima i podjelom saobraćajnog prava. - Sticanje osnovnih znanja iz oblasti saobraćajnog prava. - Sticanje osnovnih znanja o subjektima i načinu poslovanja u pomorskom,

željezničkom, drumskom i vazduhoplovnom saobraćajnom pravu. - Sticanje osnovnih znanja o subjektima i načinu poslovanja u poštanskom

saobraćajnom pravu. - Upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti poslovnog prava. - Sticanje osnovnih znanja o subjektima, osnovnoj djelatnosti i načinu poslovanja

privrednih društava. - Sticanje osnovnih znanja o ugovorima u privredi. - Sticanje osnovnih znanja o hartijama od vrijednosti. - Razvijanje samopouzdanja. - Razvijanje odgovornosti za poštovanje zakonske regulative. - Razvijanje dobre komunikacije i spemnosti za saradnju i timski rad.

41

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI




Uvod - Definiše pojam

prava. - Upoznaje i nabraja

izvore prava. - Objašnjava pravnu

blast, pravnu granu i pravni institut.

- Shvata značaj prava u društvu.

- Razlikuje izvore prava.

- Razlikuje oblast, granu i institut prava.

Osnovi saobraćajnog prava - Definiše pojam i

osnovne karakteristike saobraćaja i saobraćajnog prava.

- Navodi izvore saobraćajnog prava.

- Objašnjava podjelu saobraćajnog prava.

- Objašnjava povezanost saobraćajnog prava sa poslovnim i obligacionim pravom.

- Uočava značaj i specifičnost saobraćajnog prava.

- Razlikuje osnovne izvore saobraćajnog prava.

- Prepoznaje i razlikuje grane saobraćajnog prava.

- Uočava povezanost različitih grana prava.

- Razvija sposobnost za saradnju.

- Razvija pozitivan stav prema zanimanju.

Pomorsko pravo - Objašnjava pojam,

predmet i subjekte.

- Pomorskog prava opisuje organizaciju poslova prevoza u pomorskom saobraćaju.

- Definiše ugovor u pomorskom saobraćaju.

- Uočava značaj pomorskog prava.

- Prepoznaje subjekte i predmet u pomorskom pravu.

- Precizira obaveze i odgovornosti ugovornih strana u pomorskom saobraćaju.


- Podstiče odgovornost i

- poštovanje propisa. - Razvija pozitivan

stav prema zanimanju.

Pravo u željezničkom saobraćaju - Objašnjava pojam,

predmet i subjekte željezničkog prava.

- Opisuje organizaciju poslova prevoza u željezničkom

- Uočava značaj željezničkog saobraćajnog prava. - Precizira obaveze i

odgovornosti ugovornih strana u željezničkom

- Razvija sposobnost za saradnju, podstiče odgovornost i poštovanje propisa.

- Razvija pozitivan stav prema

42




saobraćaju. - Definiše ugovor u

željezničkom saobraćaju

saobraćaju.

zanimanju.

Pravo u drumskom saobraćaju - Objašnjava pojam,

predmet i subjekte drumskog saobraćajnog prava.

- Opisuje organizaciju poslova prevoza u drumskom

Saobraćaju - Definiše ugovor u

drumskom saobraćaju.

- Uočava značaj drumskog saobraćajnog prava, prepoznaje subjekte i predmet u drumskom saobraćajnom pravu.

- Precizira obaveze i odgovornosti ugovornih strana u drumskom saobraćaju.



- poštovanje pravnih propisa razvija pozitivan stav prema zanimanju.

- Posjeta preduzeću drumskog saobraćaja.

Vazduhoplovno pravo - Objašnjava pojam,

predmet i subjekte vazduhoplovnog prava.

- Opisuje organizaciju poslova prevoza u vazdušnom saobraćaju.

- Definiše ugovor u vazdušnom saobraćaju.

- Uočava značaj vazduhoplovnog saobraćajnog prava.

- Prepoznaje subjekte i predmet u vazduhooplovnom saobraćajnom pravu.

- Precizira obaveze i odgovornosti ugovornih strana u vazdušnom saobraćaju.



- poštovanje propisa razvija pozitivan stav prema zanimanju.

Pravo u poštanskom saobraćaju - Objašnjava pojam,

predmet i subjekte u poštanskom saobraćajnom prava.

- Opisuje organizaciju poslova prevoza u poštanskom saobraćaju.

- Objašnjava specifičnosti ugovora u poštankom saobraćaju.

- Uočava značaj prava u poštanskom saobraćaju.

- Uočava povezanost prava u poštanskom saobraćaju i drugih grana prava.

- Shvata sistem organizacije poslova u poštanskom saobraćaju.

- Precizira obaveze i odgovornosti

- Razvija pozitivan stav prema zanimanju.

- Stiče samopouzdanje i odgovornost.

- Razvija komunikativnost i prilagodljivost.

- Posjeta Pošti.

43




ugovornih strana u poštanskom saobraćaju.

Osnove poslovnog prava - Upoznaje izvore i

pojam poslovnog prava.

- Definiše subjekte i predmet poslovnog prava.

- Objašnjava povezanost poslovnog i obligacionog prava.

- Uočava suštinu poslovnog prava.

- Shvata razliku između subjekta i predmeta poslovnog prava.

- Uočava ulogu poslovnog prava u privredi.

- Shvata i razlikuje prava, obaveze i odgovornosti.

- Razvija komunikativnost i prilagodljivost.

Kompanijsko pravo - Navodi i objašnjava

osnovne oblike privrednih djelatnosti.

- Pojašnjava pojam pravnog lica.

- Definiše i objašnjava djelatnost preduzetnika.

- Definiše i objašnjava djelatnost

- Ortačkog društva. -Definiše i objašnjava djelatnost Komanditnog društva.

- Definiše i objašnjava djelatnost Akcionarskog društva.

- Definiše i objašnjava djelatnost Društva sa ograničenom odgovornošću.

- Prepoznaje oblike privrednih djelatnosti.

- Razlikuje pojam pravnog i fizičkog lica.

- Shvata ulogu preduzetničke djelatnosti.

- Shvata ulogu, organizaciju i djelatnost Ortačkog društva.

- Shvata ulogu, organizaciju i djelatnost Komanditnog društva.

- Shvata ulogu, organizaciju i djelatnost Akcionarskog društva.

- Shvata ulogu, organizaciju i djelatnost

- Društa sa ograničenom odgovornošću.

- Upoređuje, analizira i razlikuje oblike privrednih društava.

- Razvija smisao za organizaciju i preduzetništvo.

- Stiče sposobnost za timski rad.

- Uviđa vezu između teorije i prakse.

- Gost na času (rukovodilac privrednog društva).

- Posjeta nekoj kompaniji.

44




Ugovori u privredi - Upoznaje pojam

obligacionog odnosa.

- Definiše pojam ugovora.

- Pojašnjava specifičnosti ugovora u privredi.

- Definiše načela ugovora u privredi.

- Navodi i opisuje vrste ugovora u privredi.

Hartije od vrijednosti - Upoznaje pojam,

osobine i vrste hartija od vrijednosti.

- Opisuje i ilustruje mjenicu i ček.

- Objašnjava pojam akcije i obveznice.

- Shvata pojam i vrste obligacionih odnosa.

- Prepoznaje osnovne elemnte ugovora.

- Uočava značaj zaključivanja ugovora u privredi.

- Analizira i razlikuje ugovore u privredi po vrstama.

- Upoređuje ugovore u privredi sa drugim ugovorima.

- Prepoznaje osnovne vrste harija od vrijednosti.

- Razlikuje mjenicu i ček.

- Razlikuje akciju i obveznicu.


- Razvija preciznost. - Navikava se na

tačnost. - Razvija logičko Zaključivanje. - Povezuje uzroke i posljedice.

Vježba: - Izrada ugovora. - Edukativna

radionica (uvid u originalne primjere hartija od vrijednosti).

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Dr B. Ivošević: Saobraćajno pravo, Beograd, 2008. - Dr M. Vukčević, mr Marko Dokić: Poslovno pravo, Bar, 2006. - Zakonska akta. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Računar, grafoskop, projektno platno; - dijaprojektor i folije za grafoskop. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - ocjenjivanje na pismenim vježbama. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani pravnik.

45



- Vrste saobraćajnog prava - Osnovi saobraćaja - Vidovi saobraćaja - Subjekt, djelatnost i

organizacija poštanskog saobraćaja

- Poštanski saobraćaj - Subjekt, djelatnost i organizacija poštanskog saobraćaja

- Privredna društva - Preduzetništvo - Osnivanje privrednih društava

- Mjenica i ček - Novčano poslovanje u poštama i bankama

- Raspolaganje hartijama od vrijednosti kao zamjena za novac

- Obrasci, mjenice i ček - Pravo u poštanskom

saobraćaju, kompanijsko pravo

- Poštanske mreže - Propisi koji regulišu poštansku mrežu

- Propisi koji regulišu transportno - distributivnu mrežu privatnih operatera

46

1.2.6. TELEKOMUNIKACIONI SAOBRAĆAJ 1. Naziv predmeta: TELEKOMUNIKACIONI SAOBRAĆAJ 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 88 20 108 III 88 20 108 IV

Ukupno 176 40 216 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih pojmova iz područja elektrotehnike. - Upoznavanje i razumijevanje osnovnih zakona elektrotehnike u jednosmjernim i

naizmjeničnim strujnim kolima. - Upoznavanje zakonitosti električnog i magnetnog polja. - Upoznavanje uloge različitih materijala, njihovih fizičkih karakteristika, kao i

pojava u električnom i magnetnom polju. - Usvajanje osnovnih pojmova iz područja telekomunikacija. - Upoznavanje različitih telekomunikacionih mreža i njihovih tehničkih i

eksploatacionih karakteristika. - Razumijevanje uloge telekomunikacionih elemenata i uređaja. - Razumijevanje principa na kojima počiva prenos različitih vrsta

telekomunikacionih signala. - Upoznavanje sa internet tehnologijom. - Upoznavanje sa novim tehnologijama u telekomunikacionom saobraćaju. - Upoznavanje međunarodnih i nacionalnih standadrda u telekomunikacijama. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

47





Osnovi elektrotehnike Uvodni dio - Upoznaje se sa

strukturom materije.

- Poznaje raspored elementarnih čestica u atomu.

Elektrostatika - Objašnjava

naelektrisano tijelo, elektrostatičko polje i način prikazivanja.

- Upoznaje Kulonov zakon.

- Definiše sile u električnom polju.

- Zna kako se ponaša provodnik, a kako izolator u električnom polju.

- Definise električni potencijal i napon.

- Definiše električni kondenzator, kapacitivnost kondenzatora.

- Navodi vrste i načine povezivanja kondenzatora.

- Razlikuje načine naelektrisavanja tijela.

- Određuje silu koja djeluje između tačkastih naelektrisanja.

- Predstavlja grafički električno polje.

- Razlikuje homogeno i nehomogeno električno polje.

- Razlikuje izolatore, provodnike i poluprovodnike.

- Shvata pojmove električnog potencijala i napona.

- Izračunava kapacitivnost pločastog kondezatora.

- Izračunava ekvivalentnu kapacitivnost.

- Razvija vještinu prezentovanja materije.

- Razvija pozitivan

stav prema novim saznanjima.

Vježbe: - Demonstracija

naelektrisavanja tijela.

Vježbe: - Mjerenje

kapacitivnosti. - Izračunavanje

kapacitivnosti.

Jednosmjerne struje - Objašnjava pojam

jednosmjerne struje.

- Definiše jačinu i gustinu električne struje.

- Zna šta je električna otpornost i električnua provodnost.

- Navodi osnovne elemente električnog kola.

- Navodi i definiše

- Analizira kako se kreće količina elektriciteta, šta je tehnički smjer električne struje.

- Izračunava električnu otpornost i električnu provodnost na primjerima.

- Rješava prosto

električno kolo. - Određuje


- Razvija sposobnost opažanja i logičko rasuđivanje.

- Koristi otpornik, kalem i kondezator kao pokazno sredstvo.

Vježbe: - Izrada zadataka sa

proračunom električne otpornosti i električne provodnosti.

- Izrada zadataka rješavanja prostog električnog kola.

- Izrada zadataka

48




Omov zakon. - Zna Prvi Kirhofov

zakon i navodi načine vezivanja otpornika.

- Definiše ekvivalentnu otpornost.

- Zna Drugi Kirhofov zakon.

- Navodi i definiše Džulov zakon.

- Definise električni rad i električnu snagu.

ekvivalentnu otpornost, jačinu električne struje i napon.

- Analizira i shvata Kirhofove zakone.

- Analizira i shvata pojam ekvivalentne otpornosti.

- Rješava složeno električno kolo pomoću Kirhofovih zakona.

- Analizira i shvata Džulov zakon.

rješavanja prostog električnog kola.

- Izrada primjera izračunavanja električnog rada i elekktrične snage.

Elektromagnetizam - Upoznaje se sa

pojmom magnetnog polja i njegovim karakteristikama.

- Objašnjava magnetno polje struje u pravolinijskom provodniku i kalemu.

- Objašnjava magnetnu indukciju i magnetni fluks.

- Objašnjava elektromagnetnu silu.

- Objašnjava elektrodinamičku silu.

- Objašnjava pojavu elektromagnetne indukcije.

- Zna kada se u pravolinijskom provodniku i kalemu indukuje elektromotorna sila.

- Zna šta je samoindukcija a šta međusobna indukcija.

- Određuje smjer magnetne indukcije kod provodnika i kalema pravilom desne ruke.

- Analizira i razlikuje magnetno polje pravolinijskog provodnika i kalema.

- Uočava zavisnost magnetne indukcije i fluksa.

- Razlikuje elektromagnetnu od elektrodinamičke sile.

- Shvata Lencov zakon.

- Shvata od čega zavisi veličina indukovane elektromotorne sile i kako se određuje njen smjer.

- Upoređuje pojavu samoindukcije i uzajamne indukcije.




elektromagne-tizmom putem prezentacija, tematskih filmova i naučnih radova.

- Zadaje seminarski rad:

- Karakteristike magnetnog polja.

- Magnetna indukcija i elektromagnetna indukcija.

49




Naizmjenične struje - Upoznaje se sa

osnovnim pojmovima i oblicima naizmjeničnih električnih veličina.

- Definiše parametre naizmjeničnih veličina.

- Navodi načine prikazivanja naizmjeničnih veličina.

- Upoznaje se sa faznim odnosima naizmjeničnih veličina.

- Navodi osnovne elemente u kolima naizmjenične struje.

- Objašnjava ponašanje otpornika u kolu naizmjenične struje.

- Poznaje ponašanje kalema u kolu naizmjenišne struje.

- Objašnjava ponašanje kondenzatora u kolu naizmjenične struje.

- Razlikuje jednosmjerne i naizmjenične veličine.

- Određuje parametre: trenutnu vrijednost, amplitudu, periodu, frekvenciju, kružnu frekvenciju.

- Određuje srednju i efektivnu vrijednost naizmjeničnih veličina.

- Određuje početnu fazu, ukupnu fazu i faznu razliku.

- Crta vremenski i fazorski dijagram struja i napona na otporniku.

- Shvata pojam aktivne snage.

- Crta vremenski i fazorski dijagram struja i napona u kolu sa kalemom.

- Crta vremenski i fazorski dijagram struja i napona u kolu sa kondenzatorom.

- Shvata pojam reaktivne snage kalema i kondenzatora.



Vježbe: - Izrada zadataka sa

proračunom periode, amplitude, frekvencije i kružne frekvencije.

- Izrada zadataka sa proračunom srednje i efektivne vrijednosti naizmjeničnih struja.

- Koristi vremenske i

fazorske dijagrame naizmjeničnih veličina

Električna mjerenja - Upoznaje osnove

mjerenja i definiše:

- pojam veličine, jedinice, mjerenja i tačnosti;

- definiše greške u mjerenju.

- Navodi osnovne mjerne

- Računa apsolutne, relativne, procentne greške.

- Razlikuje analogne i digitalne mjerne instrumente.

- Na mjernom instrumentau razlikuje namjenu elemenata za



- Razvija preciznost. - Razvija

sistematičnost i urednost u radu.

- Koristi ampermetar, voltmetar, ometar i unimjer.

50




instrumente i objašnjava njihovu namjenu (ampermetar, voltmetar, ommetar, unimjer).

- Zna način podešavanja i očitavanja ampermetra /voltmetra / ommetra ili unimjera.

- Zna pravilo priključivanja ampermetra, ommetra i voltmetra u mjerno kolo i njihove grafičke simbole.

podešavanje, očitavanje i priključivanje.

- Određuje redosljed radnji prilikom mjerenja.

- Očitava mjerenu vrijednost kod analognih i digitalnih mjernih instrumenata.

Osnovi elektronike Poluprovodnici - Upoznaje se sa

strukturom poluprovodnika.

- Objašnjava nastajanje poluprovodnika P i N tipa.

Dioda - Objašnjava

obrazovanje PN spoja.

- Definiše direktno i inverzno polarisan PN spoj.

Bipolarni tranzistori - Poznaje unutrašnju

strukturu tranzistora.

- Navodi vrste tranzistora.

- Objašnjava princip rada tranzistora na modelu sa zajedničkim emitorom.

- Objašnjava bipolarni tranzistor kao prekidač.

- Razlikuje provodnike, poluprovodnike i izolatore.

- Uočava razliku između poluprovodnika P i N tipa.

- Uočava razliku među provodnim i neprovodnim stanjem diode.

- Shvata primjenu dioda u praksi.

- Uočava razliku

između tranzistora PNP i NPN tipa.

- Crta karakteristike tranzistora pomoću simbola.

- Shvata princip rada tranzistora.

- Razlikuje stanja koje postoje kod tranzistora koji radi kao prekidač.

- Analizira jednosmjerni režim


- Razvija sposobnost

opažanja i logičko rasuđivanje.

- Koristi elektronske komponente kao pokazni materijal.


elektronskim komponentama putem prezentacija, tematskih filmova i naučnih radova.

- Zadaje seminarski

rad: - Karakteristike

poluprovodnika. - Diode i njihove

karakteristike. - Unipolarni i

bipolarni tranzistori i tiristori.

- Integrisana kola-nastanak, vrste, uloga pojedinih kola.

- Logička kola. NI kolo, NILI kolo.

51




Fet i Mosfet - Zna pojam i

funkciju unipolarnog tranzistora (FET).

- Poznaje pojam i funkciju ostalih vrsta unipolarnih tranzistora (MOSFET i CMOS).

Tiristori - Zna konstrukciju

tiristora. Integrisana kola - Objašnjava

nastanak integrisanih kola.

- Navodi vrste integrisanih kola.

- Navodi karakteristične veličine i parametre operacionog pojačavača.

- Navodi postojanje ostalih kola sa operacionim pojačivačima.

Logicka kola - Navodi opšte

karakteristike logičkih kola.

- Navodi osnovna logička kola.

- Objašnjava invertor, logičko NI i NILI kolo.

rada pojačavača sa FET- ovima.

- Shvata primjenu unipolarnih tranzistora u praksi.

- Shvata primjenu

tiristora u praksi. - Uočava razliku

između monolitnih i hibridnih kola.

- Razlikuje invertujući i neinvertujući operacioni pojačavač.

- Razlikuje postojanje osnovnih kola sa operacionim pojačivačima.

- Shvata ulogu pojedinih kola sa operacionim pojačivačima.

- Razlikuje stanje

postojanja logičke nule i jedinice kod logičkih kola.

- Razlikuje osnovna logička kola.

- Crta simbole i funkcionalne tabele osnovnih logičkih kola.

Osnove telekomunikacija - Upoznaje istorijski

razvoj PTT saobraćaja.

- Upoznaje pojam telekomunikacija i zna osnovne pojmove: poruka, signal, pretvaranje i prenos signala.

- Ilustruje i obrazlaže model telekomuni-

- Shvata važnost telekomunikacija za ljudsko društvo.

- Interpretira osnovne pojmove telekomunikacija.

- Shvata logički proces pretvaranja poruke i signal i mogućnost da se takav signal prenosi.

- Poznaje djelove




- Seminarski rad: - Telekomunikacije-

istorijski razvoj. - Modulacija i

demodulacija sa crtežima različito modulisanih signala.

- Koristi različite

vrste kablova kao pokazno sredstvo.

52




kacionog sistema. - Nabraja vidove

telekomunikacija. - Ilustruje i opisuje

spojne puteve: telekomunikacione vodove i prostor.

- Zna vrste vodova i

zna gdje se koji koriste.

- Zna osnovne principe digitalnog prenosa.

- Objašnjava postupke modulacije i demodulacije.

- Ilustruje različite vrste modulacije: u slučaju kada je nosioc kontinuirani signal i u slučaju kada je nosioc diskretni signal.

- Opisuje sisteme za prenos signala.

- Upoznaje osnove postupka pripreme i prenos podataka u telekominikacijama.

- Upoznaje i nabraja propise i standarde u telekomuni -kacijama.

komunikacionog sistema.

- Crta opšti i detaljni model komunikacija.

- Shvata osnovne razlike između raličitih vidova telekomunikacija.

- Crta različite vrste kablova i uočava i shvata razlike među njima.

- Shvata razlike između vodova prema konstrukciji, namjeni, postavljanju, opsegu signala koji prenose.

- Shvata postupke i šta se njima postiže.

- Analizira i vrši komparaciju između raličitih vrsta modulacije (AM, FM, Φ; ИАМ, ИТМ, ИТМ).

- Analizira sisteme veza po fizičkim vodovima, sisteme radio veza i kod radio difuznih telekomunikacija radiofonija i televizija.

- Izvodi zaključke o povezanosti i uslovljenosti primjene propisa i standarda sa kvalitetom procesa u telekomuni -kacijama.

- Razlikuje regulativu Evropske unije i direktive od standardizacije na tri nivoa (ITU, ETSI i nacionalnom).

53

Razred: TREĆI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Telegrafski saobraćaj - Objašnjava pojam,

ulogu i značaj telegrafskog saobraćaja.

- Zna organizaciju telegrafske mreže u unutrašnjem saobraćaju.

- Upoznaje tehnologiju na kojoj se zasniva rad telegrafske mreže.

- Navodi opremu koja omogućava otpravljanje i prijem telegrama.

- Upoznaje pravila otpravljanje telegrama u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

- Upoznaje vrste radnih dokumenata u telegrafskom saobraćaju.

- Upoznaje tokove telegrafske dokumentacije i tokove novca.

- Navodi propise i priručnike potrebne za rad u telegrafskom saobraćaju.

- Zna elemente kvaliteta telegrafske usluge i utemeljuje pozitivan odnos prema kvalitetu.

- Shvata značaj i jedinstvenost telegrafskih usluga.

- Analizira organizaciju telegrafske mreže u Crnoj Gori.

- Identifikuje saobraćajne nivoe.

- Shvata da je tehnika zasnovana na računarskim mrežama i da je tehnologija prilagođena njima.

- Crta šeme telegrafskih mreža i shvata topologiju.

- Identifikuje

segmente računarske mreže i njihove funkcije u mreži.

- Razlikuje posebne telegrafske termine i procedure.

- Izvodi otpravljanje telegrama.

- Razlikuje formulare i izveštaje za telegrafski saobraćaj.

- Analizira vođenje, čuvanje i proslje-đivanje dnevne i mjesečne dokumentacije i tok novca.

- Shvata smisao propisa, usmerivača,uputstava i priručnika;

- Razlikuje te dokumente prema namjeni.

- Izvodi sve praktične vežbe bez greške


- Navikava se na

tačnost i poštovanje propisa.

- Uviđa važnost

kvaliteta usluge.

- Seminarski rad: - Telegrafski

saobraćaj -tehnologija i mreža u Crnoj Gori.

Vježbe: - U kabinetu za

praksu, na aplikaciji za telegrafiju izvodi:

- Prijem telegrama, otpremu telegrama, vođenje evidencije;

- korišćenje usmjerivača;

- računanje cijene bez pomoći kompjutera.

54




prvi i svaki sledeći put.

- Shvata posebnu važnost poštovanja rokova otpreme i uručenja.

Telefonski saobraćaj - Zna osnove prenosa

govora na daljinu i objašnjava taj proces.

- Opisuje i ilustruje

organizaciju fiksne telefonske mreže u unutrašnjem saobraćaju.

- Upoznaje način

prenosa informacija sistemom radio veza.

- Zna vrste telefonske mreže fiksne telefonije.

- Upoznaje osnove satelitskih komunikacija.

- Upoznaje osnovne

pojmove o radio difuziji.

- Poznaje istorijat razvoja mobilnih komunikacija.

- Zna princip prenosa

signala u sistemima mobilne telefonije.

- Zna da objasni ćelisku strukturu i arhitekturu mobilnog sistema, zna pojam bazne stanice, mobilne stanice, komutacionog centra i GSM mreže.

- Zna elemente kvaliteta telefonske

- Crta šemu jednosmernog i dvosmernog telefonskog prenosa i interpretira objašnjenje šeme.

- Crta šeme različitih

topologija (zvezdasto povezivanje centala, petlja, kombinovano, mesne, međumesne i međunarodne telefonske mreže).

- Crta blok šemu radio prenosa i interpretira objašnjenje prenosa informacije sistemom radio veza.

- Crta prikaz pokretnog i prikaz stacioniranog satelita.

- Analizira radiofonski i TV prenos.

- Crta šematski prikaz refleksije radio talasa i refrakcije.

- Crta šemu celularnog komutacionog sistema i interpretira objašnjenje prenosa informacije kroz


- Uviđa da struka ima

veliki značaj u društvu posebno ako je prepozna-tljiva po kvalitetu.

- Seminarski rad: - Osnove satelitskih

komunikacija. - Radio - difuzne

telekomunikacije. - Princip prenosa

signala u sistemima mobilne telefonije.

55




usluge i utemeljuje pozitivan odnos prema kvalitetu.

ovaj sistem. - Crta prikaz

osnovnih elemenata ćelijskog sistema.

- Analizira

karakteristike kvaliteta mobilne mreže i uslauga mobilne telefonije.

Osnove internet saobraćaja - Opisuje kako je

nastao internet i kako je tekao njegov razvoj do današnjih dana.

- Zna koji su osnovni

internet servisi. - Zna osnovne osobine

i primjenu svakog od osnovnih internet servisa: elektronske pošte, FTP, Telnet, Internet Relay Chat, Usernet News, Internet telefonija, World Wide Web.

- Definiše slojevitu

arhitekturu mreže i funkcije slojeva.

- Zna TCP/IP

referentni model i funkcije slojeva ovog modela.

- Upoznaje osnove IP

adresiranja i TCP protokol.

- Poznaje aplikacije i

aplikacione protokole: Telnet, protokoli elektonske pošte, prenos datoteka i pristup datotekama, WWW, govor i

- Uočava istorijski tok razvoja telekomunikacija koji je doveo do nastanka interneta.

- Razlikuje vrste i namjenu internet servisa.

- Razlikuje i na kompjuteru demonstrira osnovnu namjenu i način korišćenja osnovnih internet servisa.

- Crta uporednu

šemu OSI i TCP/IP modela i razlikuje funkcije slojeva u višeslojnoj hijerarhijskoj strukturi.

- Crta TCP/IP referentni model i shvata funkcije slojeva ovog modela.

- Analizira funkciju i

strukturu IP adrese.

- Analizira funkcijuprotokola za upravljanje prenosom –TCP protokola.

- Shvata odvijanje servisa na Internetu kroz

- Uočava važnost nauke u svakodnevnom životu.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja i novih polja nauke koja se koriste u struci.



- Razvija sistematičnost i urednost u radu.

Vježba: - Upoznavanje sa

arhitekturom TCP / IP referentnog modela putem prezentacija, tematskih filmova i naučnih radova.


- Kriptologija. - Digitalni potpis i

digitalni sertifikat.

56




video preko IP-a. - Poznaje osnovne

pojmove iz kriptologije.

- Zna šta je i čemu služi digitalni potpis i upoznaje osnove postupka generisanja digitalnog potpisa.

- Zna šta je digitalni sertifikat i šta sadrži.

- Zna elemente

kvaliteta internet saobraćaja.

- Upoznaje propise i

standarde koji se odnose na internet tehnologiju.

odnos server-klijent.

- Shvata potrebu zaštite tajnosti poruka na internetu.

- Razlikuje simetrični, asimetrični i hibridni kriptosistem.

- Shvata da je digitalni potpis još jedan vid zaštite tajnosti na internet mreži.

- Shvata potrebu izdavanja digitalnog sertifikata i način njegovog kreiranja.

- Uočava kriterijume za ocjenu kvaliteta internet saobraćaja kroz pokazatelje: kvalitet telekomunikacione mreže, pouzdanost softvera i kvalitet usluga.

- Razlikuje regulativu Evropske unije i direktive od standardizacije na tri nivoa (ITU, ETSI i nacionalnom) Identifikuje propise koji regulišu internet saobraćaj i usluge.

Nova znanja iz oblasti telekomunikacija - Upoznaje nove

pravce razvoja telekomunikacija i osnove noviih telekomunikacionih otkrića, rješenja i tehnologija.

- Prati i ocjenjuje nove tehnologije i njihovu upotrebnu vrijednost, odnosno korist za čovjeka.

- Koristi internet sadržaje.

57

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Filipović: Osnove telekomunikacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2006. - R. Opačić: Osnove elektrotehnike za I razred trogodišnjeg obrazovanja, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd. - S. Štrbac: Telekomunikacioni servisi, Visoka škola strukovnih studija za

informacione i komunikacione tehnologije, Beograd, 2007. - Dr Z. Bojković, mr Dejan Marković: Elementi kvaliteta u poštanskom i

telekomunikacionom saobraćaju, po odluci Saobraćajnog fakulteta iz Beograda knjigu izdao Jantar, Beograd, 1997.

- Zakon o telekomunikacijama, Ministarstvo saobraćaja, telekomunikacija i poštanske djelatnosti, SL RCG 59/00.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica. - Kabinet za elektrotehniku sa uređajima za osnovna mjerenja (ampermetar,

voltmetar, ommetar i unimjer). - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16


7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - ocjenjivanje na pismenim vježbama. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, telekomunikacioni smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer elektrotehnike (smjer elektronika i telekomunikacije). 10. Povezanost predmeta


- Osnovi elektrotehnike - Osnovi elektronike

- Fizika - Elekticitet - Elektromagnetno polje,

provodljivost, otpornost, kapacitivnost

58

1.2.7. TRANSPORTNE MREŽE 1. Naziv predmeta: TRANSPORTNE MREŽE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 34 38 72 III

IV

Ukupno 34 38 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovnim pojmovima teorije transportnih mreža. - Sticanje znanja o modelima transportnih mreža. - Upoznavanje sa načinima formiranja transportnih mreža. - Upoznavanje sa metodologijom pronalaženja optimalnih puteva u transportnim

mrežama. - Upoznavanje sa problematikom rutiranja saobraćajnih sredstava. - Upoznavanje sa kriterijumima na osnovu kojih se vrši projektovanje transportnih

mreža. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

59





Vrste transportnih mreža - Objašnjava osnovne

pojmove teorije transportnih mreža.

- Upoznaje se sa modeliranjem transportnih mreža.

- Vrši komparaciju orijentisanih i neorijentisanih mreža.

- Određuje stepen povezanosti mreže.

- Formira mrežu u matričnoj formi.

- Formira algoritam za konstrukciju pripadajućeg drveta.

- Formira algoritam za pronalaženje pripadajućeg drveta najmanje dužine.

- Formira algoritam za pronalaženje pripadajućeg drveta najveće dužine.

- Razvija sposobnost opažanja.

- Razvija logičko zaključivanje.

- Povezuje uzorke i posljedice.

Vježbe: - Primjeri

izračunavanja stepena povezanosti mreže.

- Primjeri prikazivanja mreže u matričnoj formi.

- Primjeri kreiranja algoritama za konstrukciju pripadajućeg drveta.

- Primjeri kreiranja algoritama za pronalaženje pripadajućeg drveta najmanje dužine.

- Primjeri kreiranja algoritama za pronalaženje pripadajućeg drveta najveće dužine.

Načini formiranja transportnih mreža - Poznaje osnovne

elemente transportnih mreža.

- Nabraja metode

pronalaženja optimalnih puteva u transportnim mrežama.

- Određuje najkraće puteve od jednog čvora do svih ostalih čvorova mreže.

- Formira algoritam

za pronalaženje drugog najkraćeg puta u mreži.

- Formira algoritam

za pronalaženje najkraćih puteva između svih parova čvorova.

- Rješava problem

kineskog poštara.



- Povezuje uzroke i posljedice.

Vježbe: - Primjeri određivanja

najkraćih puteve od jednog čvora do svih ostalih čvorova mreže.

- Primjeri kreiranja algoritama za pronalaženje drugog najkraćeg puta u mreži.

- Primjeri kreiranja algoritama za pronalaženje najkraćih puteva između svih parova čvorova.

- Primjeri rješavanja problema kineskog poštara.

- Primjeri kreiranja algoritama ''najbližeg susjeda'' za konstrukciju rute

60




- Razlikuje algoritme za rješavanje problema trgovačkog putnika.

- Rješava problem

trgovačkog putnika. - Rješava problem

trgovačkih putnika.

trgovačkog putnika. - Primjeri kreiranja

algoritama: ''ubacivanja'', ''najbližeg ubacivanja'', ''najjeftinijeg ubacivanja'', ''proizvoljnog ubacivanja'' za konstrukciju rute trgovačkog putnika.

- Primjeri kreiranja Christofides-ovog algoritma za konstrukciju rute trgovačkog putnika.

- Primjeri kreiranja Clrke-Wright-ovog algoritma za konstrukciju rute trgovačkog putnika.

- Primjeri kreiranja algoritma ''najvećeg ugla'' za konstrukciju rute trgovačkog putnika.

- Primjeri kreiranja algoritma ''ubacivanja u konveksan mnogougao'' za konstrukciju rute trgovačkog putnika.

- Orov algoritam za konstrukciju rete trgovačkog putnika.

Projektovanje transportnih mreža - Upoznaje se sa

problemima rutinga saobraćajnih sredstava.

- Upoznaje se sa standardnim problemom rutinga saobraćajnih sredstava.

- Upoznaje se sa elementima lokacijskih problema.

- Rješava Clarke-Wright-ov algoritam ’’uštede’’ za projektovanje rute saobraćajnih sredstava.

- Rješava heuristički algoritam ’’čišćenja’’ za projektovanje rute saobraćajnih sredstava.

- Rješava heuristički



- Povezuje uzroke i posljedice.

Vježbe: - Primjeri kreiranja

Clarke-Wright-ovog algoritma ’’uštede’’ za projektovanje rute saobraćajnih sredstava.

- Primjeri kreiranja heurističkih algoritama ’’čišćenja’’ za projektovanje rute saobraćajnih

61




- Upoznaje se sa geografskim karakteristikama Crne Gore.

- Upoznaje se sa saobraćajnom infrastrukturom Crne Gore.

algoritam ’’čišćenja’’ u okviru pristupa.

- ’’Zoniranje-ruting’’.

- Rješava dvofazni algoritam za projektovanje ruta saobraćajnih sredstava.

- Identifikuje lokacijske probleme.

- Određuje medijanu. - Rješava algoritme za

određivanje medijane.

- Određuje centre mreže.

- Rješava algoritam zaodređivanje centra mreže.

- Određuje lokaciju objekata u slučaju prethodno definisanih perfomansi sistema.

sredstava. - Primjeri rješavanja

dvofaznih algoritama.

- Za projektovanje ruta saobraćajnih sredstava.

- Primjeri kreiranja algoritama za određivanje jedne medijane mreže.

- Primjeri kreiranja algoritama za generisanje skupa dopustivih rješenja problema medijana.

- Primjeri kreiranja heurističkih algoritama za rješavanje problema medijana.

- Primjeri kreiranja algoritama za određivanje centra mreže.

- Primjeri kreiranja algoritama za određivanje centra mreže.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - D. Teodorović: Transportne mreže, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2007. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar(PLT), opremljenom

sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim serverom (računar nastavnika), LCD projektor, MS office i poštanskim informacionim sistemom (PIS) koji se primjenjuje u Pošti Crne Gore instaliranim na svim računarima).

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi na kojima radi zadatke iz oblasti koje se izučavaju u tom

klasifikacionom periodu (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u

klasifikacionom periodu.

62

- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer). 10. Povezanost predmeta


- Osnovni pojmovi teorije transportnih mreža

- Osnovni elementi transportnih mreža

- Lokacijski problemi

- Poštanske mreže - Pojam poštanske mreže - Organizaciona struktura

poštanske mreže - Kriterijumi na osnovu kojih

se kreiraju linije reda prevoza javnih operatera

- Kriterijumi na osnovu kojih se formira transportno-distributivna mreža privatnih operatera

63

1.2.8. STANDARDI KVALITETA I UPRAVLJANJE KVALITETA 1. Naziv predmeta: STANDARDI KVALITETA I UPRAVLJANJE KVALITETA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 62 10 72 IV

Ukupno 62 10 72 3. Opšti ciljevi nastave - Razumijevanje i prihvatanja savremenog shvatanja kvaliteta kao paradigme

poslovanja novog doba. - Upoznavanje značaja kvaliteta u sferi poštanskih, telekomunikacionih i logističkih

usluga. - Upoznavanje razvoja standarda kvaliteta kroz istoriju i shvata njegovu važnost za čovjeka i ljudsko društvo.

- Upoznavanje kvaliteta sa aspekta međunarodnih standarda. - Upoznavanje kvaliteta kao tržišne, tehničke i moralne kategorije. - Upoznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

64

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: TREĆI




Opšta istorija upravljanja kvalitetom - Zna pojam

kvaliteta i pojam stadardizacije.

- Upoznaje istorijski razvoj kvaliteta.

- Upoznaje razvoj infrastrukture kvaliteta.

- Zna današnji značaj kvaliteta i standarda.

- Poznaje kriterijume za određivanje kvaliteta funkcionisanja poštanskog saobraćaja.

- Shvata važnost kvaliteta za čovjeka i ljudsko društvo u svim sferama privređivanja i života.

- Uočava koje se društvene strukture u državi staraju o kvalitetu i zašto.





opštom istorijom upravljanja kvaliteta putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Seminarski rad: - Kvalitet - fenomen

trećeg milenijuma.

Istorija upravljanja kvalitetom u poštanskom saobraćaju - Upoznaje tok

razvoja kvaliteta kroz istoriju razvoja poštanskog saobraćaja do današnjih dana.

- Shvata važnost kvaliteta za čovjeka i ljudsko društvo u sferi poštanskih, telekomunikacionih i logističkih usluga.

- Uviđa da svaka struka ima veliki značaj u društvu, ako je prepoznatljiva po kvalitetu.


istorijom upravljanja kvalitetom u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Standardizacija i međunarodni standardi, vrste, podjele - Upoznaje trendove

razvoja standarda kvaliteta.

- Upoznaje podjelu standarda infrastrukture kvaliteta na standarde: sistem menadžmenta kvalitetom, sistem upravljanja životnom sredinom-EMS i sistem za upravljanje bezbjednošću i zaštitom zdravlja OHSAS.

- Uočava strukturu standarda i shvata značaj tri skupine standarda infrastrukture kvaliteta.

- Seminarski rad: Međunarodni standardi, vrste, podjele.

65




Međunarodni standard upravljanja kvalitetom ISO 9000 - Upoznaje osnovnu

namjenu standarda ISO 9000.

- Upoznaje principe standarda, opšti model sistema menadžmenta kvalitetom i strukturu standarda.

- Zna Demingov točak.

- Crta opšti model sistema menadžmenta kvalitetom i obrazlaže.

- Crta demingov točak i obrazlaže.

- Seminarski rad: Principi standarda ISO 9000, opšti model sistema menadžmenta kvalitetom i strukturu standarda.


strukturom i sadržajem standarda ISO 900 putem prezentacija.

Standardi kvaliteta Svjetskog poštanskog saveza - Upoznaje

standarde kvaliteta koje je propisao Svjetski poštanski savez.

- Upoznaje funkciju QFS-Fonda za kvalitet Svjetskog potanskog saveza.

- Identifikuje u kojim se međunarodnim aranžmanima reguliše kvalitet poštanskog saobraćaja.

- Razlikuje namjenu i metode mjerenja kvaliteta u međunarodnom poštanskom saobraćaju.

- Seminarski rad: Standardi kvaliteta koje je propisao Svjetski poštanski savez, funkcija QFS

- Fonda za kvalitet Svjetskog poštanskog saveza.

Standardi kvaliteta propisani Zakonom o poštanskim uslugama - Poznaje

postavljene norme kvaliteta u poštanskom saobraćaju po fazama prijema, prenosa i uručenja poštanskih pošiljaka.

- Shvata obaveze Pošte i drugih operatera u pogledu postavljenih normi.

Kvalitet poštanskih usluga po vrstama - Zna kojim aktima

se propisuje kvalitet za osnovne vrste usluga: pismonosne, paketske, ekspres, kurirske, telegrafske, telefonske i druge.

- Upoznaje propisane

- Identifikuje vrste dokumenata i pojedinačna dokumenta kojima se propisuje kvalitet usluga u Pošti Crne Gore.

- Uočava i analizira sadržaj dijela pravilnika i opštih


- Navikava se na tačnost i red.

- Razvija preciznost. - Razvija


- Koristi dio Master liste Pošte Crne Gore sa interneta.

66




norme standarda u unutrašnjem saobraćaju za različite vrste usluga.

akata Pošte kojima se reguliše kvalitet.

Kvalitet, ljudski i materijalni resursi u poštanskom saobraćaju - Upoznaje zahtjeve

standarda MEST 9001: 2001 u pogledu ljudskih i materijalnih resursa u poštanskom saobraćaju.

- Shvata prirodu usluge kao vrste proizvoda i na osnovu toga, shvata značaj učešća zaposlenih, infrastrukture i radne sredine u kvalitetu usluge.

- Shvata ulogu i važnost znanja, obrazovanja, posedovanja veština zaposlenih u odnosu na uspešnost i korporativni imidž organizacije.


- Seminarski rad: Zahtjevi standarda MEST 9001: 2001 u pogledu ljudskih i materijalnih resursa u poštanskom saobraćaju.


zahtjevima tačke 6. standarda MEST 9001: 2001 putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Zadovoljstvo korisnika poštanskih usluga - Upoznaje pojam

zadovoljstvo korisnika.

- Upoznaje metode

mjerenja zadovoljstva korisnika.

- Razlikuje namjenu i metode mjerenja zadovoljstva korisnika.

- Shvata ciljeve mjerenja i struktuiranje odgovarajućeg metoda za određenu uslugu.


merenjima i rezultatima mjerenja zadovoljstva korisnika poštanskih usluga.

Nova znanja iz iz oblasti kvaliteta i standardizacije - Upoznaje nove

pravce razvoja teorije o kvalitetu i njenu primjenu u razvijenim zemljama svijeta.

- Proučava i identifikuje elemente kvaliteta ugrađene u nove poštanske i telekomunikacione usluge putem interneta.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Prof. dr M. J. Perović, prof. dr Z. Krivokapić: Menadžment kvalitetom usluga,

Pobjeda, Podgorica, 2007. - Dr Z. Bojković, mr D. Marković: Elementi kvaliteta u poštanskom i

telekomunikacionom saobraćaju, po odluci Saobraćajnog fakulteta iz Beograda knjigu izdao Jantar, Beograd, 1997.

67

- M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, FTN Izdavaštvo, Novi Sad, 2005. - S. Vujović, R. ivanović: Uspostavljanje QMS u Pošti Crne Gore sa osvrtom na ulogu

Biroa za inapređenje kvaliteta, časopis Kvalitet, 2003. - Standard MEST 9001: 2001, ISME.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica, školska tabla. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16

računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu (računar nastavnika s CD pisačem), LCD projektor, MS office.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi na kojima radi zadatke iz oblasti koje se izučavaju u tom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer, menadžment u

saobraćaju) i inženjer kvaliteta. - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inženjer tehničkog usmerenja i inženjer kvaliteta. 10. Povezanost predmeta


- Standardi kvaliteta UPU - Standardi kvaliteta ISO

9000

- Poštanske usluge - Klasifikacija poštanskih usluga

- Karakter tržišta poštanskih usluga

- Razvoj novih usluga - Standardi kvaliteta ISO

9000 - Standardi kvaliteta UIT

- Telekomunikacione usluge - Upoznavanje propisa i standarda koji se odnose na telekomunikacije

- Upoređivanje aktera tržišta telekomunikacionih usluga u Crnoj Gori i zemljama regiona

68

1.2.9. PREDUZETNIŠTVO 1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 18 48 66 Ukupno 18 48 66

3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje preduzetničke sposobnosti. - Sticanje znanja o razvoju biznis ideje. - Sticanje znanja o izradi biznis plana. - Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva. - Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom. - Osposobljavanje za rad u timu. - Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije. - Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih

tehnologija.

69

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: ČETVRTI




Biznis ideja i biznis plan - Upoznaje pojam

biznis ideja. - Opisuje nastanak

biznis ideje. - Nabraja i

opredjeljuje se za poslovnu ideju.

- Nabraja moguće vrste djelatnosti.

- Opisuje pojam biznis plan.

- Upoznaje pojmove:

vizija, misija, strategija, ciljevi.

- Upoznaje postupak

istraživanja tržišta. - Upoznaje pojmove:

marketing plan i plan prodaje.

- Opisuje elemente

finansijskog plana privrednog društva.

- Objašnjava

neophodnost očuvanja životne sredine.

- Rezimira biznis

plan.

- Suočavajući argumente kritički procjenjuje kvalitet poslovne ideje u skladu sa postulatima tržišnog poslovanja.

- Uviđa važnost izrade biznis plana u kontekstu obezbjeđivanja podrške, kako unutar samog privrednog društva tako i od strane eksternih partnera (investitora, kreditora).

- Razlikuje pojmove: vizija, misija, strategija.

- Kroz primjere obrazlaže ciljeve privrednog društva.

- Kroz primjere obrazlaže postupak istraživanja tržišta na novom primjeru.

- Izvodi zaključke o potencijalnoj konkurenciji.

- Izvodi zaključak o potencijalnim kupcima/ korisnicima usluga.

- Vrši opis proizvoda/usluga.

- Uviđa značaj sprovođenja kontrole kvaliteta proizvoda/usluga.

- Kroz primjere obrazlaže elemente finansijskog plana privrednog društva.

- Razvija sposobnost postizanja kompromisa.

- Razvija analitičko

mišljenje. - Razvija

odgovornost u radu.

- Razvija stručnost. - Uočava važnost

očuvanja zdrave životne sredine.

- Poželjno je učenicima ukazati na primjere.

- Organizovati

prisustvo predstavnika realnog privrednog društva.

- Primjena tehnika

za unapređenje razmišljanja, npr. eksperiment šest šešira.

- Kao model može da

posluži biznis plan realnog privrednog društva.

- Pripremiti

integralnu cjelinu od elemenata biznis plana.

70




- Sarađuje kod izrade plana očuvanja životne sredine za konkretno privredno društvo.

- Oblikuje dinamiku realizacije biznis plana.

- Kritički procjenjuje slabosti sačinjenog biznis plana.

Osnivanje privrednog društva Ime privrednog društva - Nabraja moguća

rješenja za ime privrednog društva.

- Opredjeljuje se za ime privrednog društva u skladu sa propisima i poštujući principe jednostavnosti i jedinstvenosti.

- Razvija logičko mišljenje i sposobnost za pravilno rasuđivanje i zaključivanje.

- Rad u grupama: Učenici predlažu moguća rješenja a nakon toga, kroz diskusiju, donose odluku.

Vizuelni identitet privrednog društva - Upoznaje elemente

i značaj oblikovanja vizuelnog identiteta privrednog društva.

- Oblikuje vizuelni identitet privrednog društva.

- Stiče radne navike.

- Rad na računaru: Učenici koriste programe za obradu teksta i slika.

Registracija privrednog društva - Upoznaje postupak

registracije privrednog društva.

- Opisuje moguće oblike organizovanja privrednog društva.

- Popunjava formulare za registraciju privrednog društva.

- Sprovodi aktivnosti na pribavljanju pečata i štambilja.

Otvaranje računa kod poslovne banke - Opisuje postupak

otvaranja računa kod poslovne banke.

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne banke.

- Obavlja postupak otvaranja računa kod poslovne banke.

- Izrada organograma privrednog društva.

Poslovni kodeks preduzeća - Upoznaje pojam

poslovni kodeks

- Popunjava formulare za otvaranje računa kod poslovne

71




privrednog društva. - Nabraja elemente

poslovnog kodeksa.

banke. - Obavlja postupak

otvaranja računa kod poslovne banke.

Organizaciona struktura privrednog društva - Upoznaje tipove

organizacione strukture privrednog društva.

- Pronalazi sličnosti i razlike između različitih tipova organizacionih struktura privrednog društva.

Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva - Upoznaje različite

nivoe upravljanja privrednim društvom.

- Upoznaje postupak zasnivanja radnog odnosa u privrednom društvu.

- Upoznaje postupak izrade godišnjeg izvještaja o radu.

- Pronalazi sličnosti i razlike u nivoima upravljanja privrednim društvom.

- Popunjava prijavu o slobodnom radnom mjestu.

- Učestvuje u izradi jednostavnog godišnjeg izvještaja o radu.

- Razvija sposobnost snalaženja u hijerarhiji socijalnih odnosa.

- Kao model može da posluži konkurs za prijem u radni odnos objavljen u dnevnoj štampi.

Služba opštih poslova - Nabraja i opisuje

aktivnosti u okviru službe opštih poslova.

- Obavlja usmenu i pisanu komunikaciju unutar privrednog društva i sa eksternim partnerima.

- Tehnički održava internet sajt privrednog društva.

- Šalje i prima poštu i druge službene materijale.

- Razvija spremnost i sposobnost za saradnju.

- Razvija

odgovornost u radu.

- Rad u grupama od tri do pet učenika:

- Upotrebljava kancelarijsku opremu (telefon, faks, fotokopir aparat, skener, štampač).

Sektor marketing - Upoznaje pojam

marketinga. - Opisuje postupak

istraživanja tržišta. - Upoznaje pojam i

elemente marketing miksa: proizvod, cijena, promocija i distribucija.

- Kroz primjere obrazlaže strukturu asortimana proizvoda/usluga.

- Sprovodi postupak formiranja cijene proizvoda/usluga.

- Kroz primjere obrazlaže važnost i načine promocije.

- Upoređuje moguća

- Razvija komunikativnost, efikasnost u radu, marljivost i preciznost.

- Rad na računaru: Učenici koriste programe za obradu teksta i slika, kao i programe za elektronsku komunikaciju.

- Izrada reklamnog

materijala.

72




rješenja za reklamni slogan i reklamnu poruku privrednog društva.

- Upoređuje moguće forme i sadržaje reklamnog materijala.

- Planira način reklamiranja privrednog društva, odnosno proizvoda/usluge.

- Kroz primjere obrazlaže moguće načine distribucije.

Sektor komercijala - Upoznaje vrste i

elemente dokumentacije koja prati poslove nabavke i prodaje.

- Izrađuje ponudu, porudžbenicu, predračun, upit, račun i ostala dokumenta iz oblasti poslova nabavke i prodaje.

- Razvija analitičko mišljenje.

Sektor finansija i računovodstvo - Opisuje postupak

obračuna zarada. - Opisuje način

obračuna poreza i doprinosa.

- Upoznaje blagajničke poslove.

- Upoznaje postupak plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja.

- Kroz primjere obrazlaže način obračuna zarada, poreza i doprinosa.

- Obavlja blagajničke poslove.

- Obavlja poslove plaćanja dospjelih obaveza i naplate dospjelih potraživanja.

- Podstiče razvoj tačnosti, preciznosti i urednosti.

- Formira stav o

preuzimanju odgovornosti.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V. Vukotić: Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996. - J. Manojlović, S. Ignjatović: Poslovna i službena korespondencija za I razred,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005. - D. Bogdanović, G. Ivanišević: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2004. - D. Dragiđić, B. Ilić, B. Medojević, M. Pavlović: Osnovi ekonomije za II razred,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004. - R. Rajović: Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2004. - Publikacija Moj biznis, Montenegro biznis alijansa, Podgorica, 2004. - H. Potit: Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.

73

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom

opremom, fax, telefon, skener, štampač, fotokopir aparat. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - pismene vježbe. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani ekonomista. 9. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 10. Povezanost predmeta


- Sektor marketing - Sektor komercijala

- Marketing i prodaja usluga (IV razred)

- Pojam i definicija marketinga

- Organizaciona struktura privrednog društva

- Organizacija rada u saobraćaju i transportu (IV razred)


74

1.2.10. ELEKTRONSKO POSLOVANJE 1. Naziv predmeta: ELEKTRONSKO POSLOVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 56 10 66 Ukupno 56 10 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom elektronskog poslovanja. - Sticanje znanja o sistemima za označavanje i praćenje pošiljaka (robe). - Upoznavanje sa primjenom geografskog informacionog sistema (GIS) u

poštanskom saobraćaju. - Upoznavanje sa primjenom global positioning system-a (GPS) u transportu

pošiljaka. - Upoznavanje sa primjenom sistema za elektronsku razmjenu podataka (EDI) u

poštanskom saobraćaju. - Upoznaje se sa oblicima elektronskog poslovanja u pošti. - Upoznavanje sa propisima koji regulišu elektronsko poslovanje u poštanskom

saobraćaju. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

75





Primjena mobilnih sistema u poštanskom saobraćaju - Zna princip

funkcionisanje mobilnog telekomunikacionog saobraćaja.

- Upoznavanje sa mobilnim telekomunikacionim sistemima koji se koriste u poštanskom saobraćaju.

- Upoznavanje sa osnovnim elementima telekomunikacione mreže poštanskih operatera.

- Razlikuje načine primjene mobilnih telekomunikacionih sistema u poštanskom saobraćaju u zavisnosti od potreba.



primjerima primjene mobilnih telekomunikacionih sistema putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Sistemi za označavanje i praćenje pošiljaka (robe) - Poznaje razloge

uvođenja sistema za označavanje i praćenje pošiljaka (robe) u procesu njene distribucije.

- Razlikuje sisteme za označavanje i praćenje pošiljaka.


Sistemi bazirani na bar-cod tehnologiji - Zna razvoj sistema

track&trace. - Poznaje osobine

track&trace sistema.

- Razlikuje komponente track&trace sistema.

- Shvata proceduru označavanja pošiljaka bar-cod-om u track&trace sistemu.

- Shvata postupak praćenja pošiljaka korišćenjem track&trace sistema.




načinom funkcionisanja track&trace sistema putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Sistemi bazirani na RFID tehnologiji - Poznaje pojam

RFID tehnologije. - Upoznaje primjenu

RFID tehnologije u poštanskom saobraćaju.

- Razlikuje kategorije RFID sistema i opreme za te kategorije.

- Shvata funkcionisanje RFID sistema.


- Shvata potrebu povezivanja teorije


načinom funkcionisanja RFID sistema putem prezentacija, tematskih filmova i

76




i prakse. fotografija. Uloga geografskog informacionog sistema (GIS) u transportu pošiljaka (robe) - Poznaje pojam

geografskog informacionog sistema (GIS).

- Poznaje primjenu GIS-a u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje primjenu Global Positioning System-a (GPS) u transportu pošiljaka.

- Shvata princip funkcionisanja

GIS-a. - Razlikuje osnovne

elemente GIS-a. - Razlikuje osnovne

elemente GPS-a.




načinom funkcionisanja GIS-a putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Elektronska razmjena podataka - Poznaje pojam

elektronske razmjene podataka (Electronic Data Interchange – EDI).

- Razlikuje djelatnosti Pošte koje se mogu vršiti primjenom

- EDI-a.


- Razvija pozitivan stav prema kvalitetu rada usluga.

Vježbe: - Crtanje šema

informacionih i fizičkih tokova u poštanskom saobraćaju primjenom EDI-a.

- Upoznavanje sa primjerima primjene EDI-a u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Elektronske usluge u poštanskom saobraćaju - Poznaje razloge

uvođenja elektronskog poslovanja u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje ulogu korisničkih centara u elektronskom poslovanju.

- Razlaže arhitekturu sistema na osnovu kanala pristupa.

- Razlikuje elemente e-commerce-a u poštanskom saobraćaju.

- Razlikuje poslove e-banking-a u pošti.

- Razlikuje nove servise elektronskog poslovanja u poštanskom saobraćaju.




arhitekturom sistema putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Regulativa elektronskog poslovanja - Upoznaje se sa

zakonskom - Prepoznaje ulogu

nadležnih - Navikava se na

pridržavanje

77




regulativom koja se odnosi na elektronsko poslovanje u poštanskom saobraćaju.

ministarstava i Agencije za telekomunikacije i poštansku djelatnost u regulisanju elektronskog poslovanja.

propisa. -Razvija pozitivan stav prema kvalitetu rada usluga.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih

nauka, Novi Sad, 2005. - M. Bukumirović: Automatizacija procesa rada u poštanskom saobraćaju,

Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 1999. - Publikacija FedEx: FedEx Corporation Annual Report 2006, FedEx, Memphise,

USA, 2006. - UPS Corporate Sustainability Report: Operating in Unison, United Parcel Service

of America, Inc (UPS), Atlanta, USA, 2006. - Publikacija TNT: TNT 2005 Annual Report, TNT, Hoofddororp, Netherland, 2006. - Publikacija Deutche post AG: Sustainability report 2006, Deutche postag, Bonn,

Germany, 2006. - Z. Nedić: Organizaciono pozicioniranje kompanije za pružanje ekspresnih

poštanskih usluga na tržištu Crne Gore, magistarski rad, Ekonomski fakultet Podgorica, Univerzitet Crne Gore, Podgorica, 2007. .

- Stručni članci u specijalizovanim časopisima za poštansku industriju: Postal technology (UK), Savremena pošta (Srbija), Pošta (Hrvatska).

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - Univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar(PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobiljiarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office i poštanskim informacionim sistemom (PIS) koji se primjenjuje u Pošti Crne Gore instaliranim na svim računarima).



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer);

78

- diplomirani inženjer elektrotehnike (smjer elektronika i telekomunikacije).



- Primjena mobilnih sistema u poštanskom saobraćaju

- Elektronske usluge u poštanskom saobraćaju

- Regulativa elektronskog poslovanja

- Telekomunikacioni saobraćaj (III razred)

- Osnove telefonskog saobraćaja

- Osnove internet saobraćaja

- Regulacija telekomunikacija

- Primjena mobilnih sistema u poštanskom saobraćaju


- Telekomunikacione usluge (IV razred)

- Usluge mobilne telefonije, internet usluge

79

SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE 1.2.11.1. NOVČANO POSLOVANJE U POŠTAMA I BANKAMA 1. Naziv predmeta: NOVČANO POSLOVANJE U POŠTAMA I BANKAMA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 72 36 108 IV 66 33 99

Ukupno 138 69 207 3. Opšti ciljevi nastave - Razvijanje logičkog mišljenja učenika za samostalno donošenje zaključaka na

osnovu dobijenih podataka. - Razvijanje odgovornosti pri radu, discipline, preciznosti i urednosti. - Ospodobljavanje za samostalan rad. - Upoznavanje novca kao opšteg ekvivalenta. - Ovladavanje metodama i tehnikama plaćanja. - Ovladavanje postupcima obračuna i naplate poštarine. - Razvijanje sposobnosti za samostalan rad na šalteru. - Sticanje znanja za zaključivanje kase. - Sticanje neophodnog znajnja vezanih za poslove obračuna sa poštonošama kao i

vođenja dnevnika. - Upoznavanje sa računskim i blagajničkim poslovanjem. - Ovladavanje poslovima računopolagača. - Sticanje neophodnih znanja vezanih za naplatu prihoda. - Osposobljavanje učenika za primjenu pravila, postupka i tehnike otvaranja i

vođenja štednih računa, tekućih računa kao i mjenjačkih poslova.

80


Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi

Preporuka za izvođenje nastave

učenik učenik učenik Uvod u novčano poslovanje - Opisuje nastanak i

značaj novca. - Razumije pojam

novca. - Objašnjava

funkcije novca. - Pojašnjava

poremećaje na tržištu.

- Opisuje pojave i vrste inflacije kao i antiinflacione mjere.

- Pojašnjava pojam deflacije.

- Pojašnjava devalvaciju i revalvaciju.

- Obrazlaže ulogu banke u regulisanju novčanih tokova.

- Analizira funkcije novca.

- Prepoznaje uzroke i posljedice inflacije i deflacije.

- Identifikuje antiinflacione mjere i komparira posljedice i uzroke devalvacije i revalvacije.

- Shvata ulogu bankarskog sektora kao i regulisanja novčanih tokova.

- Razvija svijest o značaju finansija.

- Debata karakteristike i posljedice inflacije i deflacije.

Pojam platnog prometa - Objašnjava

instrumente platnog prometa.

- Pojašnjava i nabraja vrste plaćanja.

- Razlikuje način popunjavanja čeka, mjenice, platne kartice.

- Popunjava nalog za uplatu, način uplate kao i postupak popunjavanja prijemne knjige (lista).

- Razvija osjećaj odgovornosti.

Uplate - Objašnjava opšte

uslove uplate i način obračuna poštarine.

- Objašnjava unos naloga za uplatu u dnevnik naloga za uplatu.

- Objašnjava postupak u slučaju falsifikata.

- Objašnjava korišćenje PIS-a (poštansko

- Analizira neprevilnosti u popunjavanju naloga za uplatu.

- Shvata značaj uplatnog broja.

- Analizira dnevnik naloga za uplatu, njegovo sačinjavanje i način upisa u dnevnik uplata.

- Pravilno postupa u slučaju greške kod

- Razvija stručnu odgovornost i pravilan stav prema novcu.

Vježba: - Popunjavanje

naloga za uplatu kao i upis u dnevnik uplata.

81



učenik učenik učenik informacioni sistem).

neautomatizovanih i automatizovanih pošta.

Isplate - Navodi opšte

uslove isplate. - Objašnjava nalog

za isplatu. - Objašnjava isplate

putem uputnica. - Navodi primaoce

kao i način dokazivanja identiteta.

- Opisuje postupak izdavanja punomoći.

- Navodi način potvrđivanja uputničkog iznosa.

- Objašnjava postupak u slučaju nepismenosti primaoca.

- Objašnjava način pregleda prispjelih uputnica.

- Nabraja moguće neispravnosti uputnica.

- Objašnjava postupak isplata uputnica u pošti.

- Objašnjava postupak upisa u knjige prispjelih uputnica.

- Objašnjava način isplate uputnica koje u adresi primaoca imaju broj vojne pošte.

- Razlikuje nalog za isplatu i isplate putem uputnica.

- Popunjava nalog za isplatu.

- Razlikuje primaoce.

- Identifikuje prijem

uputničkog iznosa. - Razlikuje postupke

prilikom isplata uputnica.

- Kroz primjer utvrđuje neispravnosti na uputnicama.

- Razlikuje vrstu

uputnica za isplatu u pošti

- Ispunjava Knjigu prispjelih uputnica

- Vrši kontrolu i evidentiranje isplaćenih uputnica

- Razvija stručnu odgovornost.

- Razvija sposobnost snalaženja.


knjige prispjelih uputnica kao i postupak obračuna sa poštonošama.

Isplate u pošti i na domu - Navodi postupak

isplate uputnica. - Opisuje postupak

kada uputnica nije mogla biti isplaćena.

- Evidentira neuspjele isplate na uputnicama.

Obračun sa poštonošama - Objašnjava - Obrazlaže postupak - Jača

82



učenik učenik učenik postupak upisa u Dnevnik isplate.

- Objašnjava postupak kod gubljanja uputnica prije i poslije isplate.

- Objasnjava postupak upisa isplaćenih uputnica

izrade duplikata uputnice.

- Shvata značaj žigosanja isplaćenih uputnica.

- Shvata značaj kontrole isplatnih dokumenata i potrebu njihovog sravnjenja.

samouvjerenost i pouzdanost u radu.

Račun blagajničkih sredstava - Objašnjava

računsko i novčano stanje kase.

- Definiše blagajnički maksimum kao i manjak i višak u blagajni.

- Upoznaje pojam novčanog suviška kao i njegovo stanje.

- Upoznaje pojam i način preuzimanja novčane dotacije.

- Shvata važnost stanja kase kao i način njenog sravnjenja.

- Obrazlaže način sastavljanja stanja kase.

- Razlikuje računsko i stvarno stanje kase.

- Popunjava novčani suvišak.

- Objašnjava način preuzimanja novčane dotacije.

- Stiče samostalnost u radu.

Vježba: - Popunjavanje i

zaključivanje stanja kase kao i postupak sravnjenja.

Posebne odredbe - Objašnjava

postupak za vraćanje uplata po zahtjevu pošiljaoca.

- Objašnjava postupak vraćanja uputnica.

- Objašnjava postupak reklamacija uplate i naloga za uplatu.

- Objašnjava rokove u kojima se mogu vratiti uplaćeni iznosi.

- Obrazlaže postupak nadoslanja uputnica.

- Obrazlaže postupak pokretanja reklamacionog postupka.

- Izgrađuje profesionalnu etiku.

Prijem isplata poštanskih i telegrafskih uputnica - Objašnjava

postupak prijema poštanskih i telegrafskih uputnica.

- Objašnjava postupak vođenja dnevnika uplaćenih uputnica.

- Objašnjava

- Razlikuje poštanske i telegrafske uputnice.

- Obračunava poštarinu kod poštanskih i telegrafskih uputnica.

- Preuzima odgovornost za donošenje odluka.

Vježba: - Popunjavanje i

način obračuna poštarine kod poštanskih i telegrafskih uputnica.

83



učenik učenik učenik postupak sravnjenja i otpremanja uputnica.

Isplate uputnica - Objašnjava

postupak pregleda prispjelih uputnica.

- Objašnjava postupak pripreme i isplate uputnica za isplatu u jedinicama PTT mrže kao i isplate na domu.

- Objašnjava postupak obračuna sa poštonošama poslije dostave.

- -Upoznaje način vođenja dnevnika isplaćenih uputnica.

- Obrazlaže postupak u slučaju gubitka uputnica prije ili poslije isplate.

- Objašnjava postupak nadoslanja uputnica.

- Analizira uzroke neispravnosti poštanskih uputnica.

- Razlikuje pripremu i isplatu poštanskih uputnica u pošti i na domu.

- Razlikuje pripremu i isplatu telegrafskih uputnica.

- Objašnjava postupak sastavljanja obavijesti o nemogućnosti isplate iznosa uplaćenog telegrafskom uputnicom.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu.

Vježba: - Izvršiti nadoslanje

poštanske i telegrafske uputnice.

Uvod u računsko i blagajničko poslovanje - Objašnjava pojam

računskog i blagajničkog poslovanja u jedinicama PTT mreže.

- Opisuje zadatak računskog i blagajničkog poslovanja.

- Shvata značaj računskog i blagajničkog poslovanja.

- Razlikuje blagajničkom i računsko poslovanje.

Vrste PTT prihoda - Objašnjava podjelu

prihoda od poštanskih usluga.

- Upoznaje razne vrste prihoda u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

- Razlikuje prihode od telefonskih i telegrafskih usluga u unutrašnjem i međunarodinom saobraćaju.

- Analizira prihod od dodatnih usluga.

- Razvija pravilan odnos prema zanimanju.

84



učenik učenik učenik - Poznaje način

naplate prihoda. - Objašnjava način

obračuna i kontrole prihoda.

- Razlikuje naplatu prihoda u gotovu, čekovima i po fakturi.

- Razlikuje razne vrste prihoda po vrtstama pruženih usluga.

Blagajničko poslovanje - Objašnjava

blagajnička sredstva.

- Objašnjava poslove glavne blagajne.

- Objašnjava poslove pomoćnih blagajni.

- Opisuje vođenje evidencije o ključevima kasa u jedinicama PTT mreže.

- Opisuje način čuvanja blagajničkih sredstava u glavnoj i pomoćnim blagajnama.

- Upoznaje se sa dužnošću računopolagača i načinu rukovanja ključevima.

- Upoznaje se sa odgovornošću računopolagača u slučaju zloupotrebe.

- Objašnjava postupak u slučaju krađe ključeva.

- Objašnja način zahtjeva za povraćaj rezervnih ključeva.

- Identifikuje razne vrste blagajničkih sredstava.

- Shvata značaj glavne i pomoćnih blagajni.

- Shvata značaj Očevidnika o ključevima kasa.

- Vrši popounjavanje Očevidnika o ključevima kasa.

- Shvata značaj potrebe rezervnih ključeva i načina njihovog čuvanja.

- Razvija logičko mišljenje.

- Razvija pozitivan odnos prema tačnosti u radu.


Očevidnika o ključevima kasa.

Računopolagači - Definiše način

rukovanja glavne blagajne.

- Opisuje ulogu glavnog blagajnika i saključara.

- Razlikuje zadatke glavnog blagajnika i saključara.

- Razlikuje postupke prilikom prijema i izdavanja

- Stiče odgovornost u radu.

85



učenik učenik učenik - Objašnjava zadatke

računopolagača pomoćnih blagajni.

- Opisuje način rukovanja blagajničkim sredstvima.

- Pojašnjava postupak prilikom preuzimanja novca od korisnika.

blagajničkih sredstava.

- Objašnjava postupak sa oštećenim i falsifikovanim novčanicama i njihovoj zamjeni.

Pregled blagajne - Opisuje način

pregleda blagajne. - Objašnjava

postupak utvrđivanja računskog i stvarnog stanja blagajničkih sredstava.

- Objašnjava postupak vođenja zapisnika glavne i pomoćne bolagajne.

- Objašnjava postupak u slučaju primopredaje.

- Pojašnjava nastanak viška ili manjka u blagajni.

- Objašnjava način sačinjavanja prijave viška i manjka u blagajni.

- Razlikuje računsko i stvarno stanje u blagajni.

- Shvata značaj zapisnika o pregledu blagajne.

- Popunjava zapisnik o pregledu blagajne.

- Razlikuje način nastanka stvarnog i računskog viška u blagajni.

- Piše Izjavu o nastalom višku odnosno manjku u blagajni.

- Razvija preciznost i samopouzdanje.


zapisnika o pregledu blagajne.

Računsko poslovanje - Objašnjava način

vođenja matičnih računa u jedinicama PTT mreže.

- Objašnjava postupak evidentiranja viška ili manjka u matičnim računima.

- Objašnjava način zaključivanja računa.

- Shvata značaj i ulogu matičnih računa i njihovu podjelu.

- Popunjava kolone iznosa i dnevnog iznosa.

- Razlikuje postupke dnevnog, dekadnog i mjesečnog zaključivanja računa.

- Razlikuje obrasce za plaćanje usluga

- Razvija preciznost i odgovornost u radu.

86



učenik učenik učenik - Objašnjava

postupak sabiranja i prenosa prihoda po računima.

- Objašnjava dnevno, dekadno i mjesečno zaključivanje računa.

- Objašnjava postupak u slučaju nepravilnog zaduženja iznosa cijene usluga.

- Objašnjava postupak zaračunavanja iznosa cijene za usluge plaćene u gotovu, čekovima i po fakturi.

- Objašnjava obrasce koji se koriste za plaćanje po fakturi.

u gotovu.

87

Razred: ČETVRTI Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik - Objašnjava Zalihu

poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava blagajnički maksimum Zalihe poštanskih vrijednosti u glavnoj i pomoćnim blagajnama.

- Objašnjava postupak popunjavanja Zaliha pomoćnih blagajni.

- Objašnjava postupak u slučaju promjene računopolagača.

- Obrazlaže pregled Zaliha izdatih po priznanicama.

- Određuje i dopunjuje blagajnički maksimum Zaliha poštanskih vrijednosti.

Prihodi od poštanskih usluga - Objašnjava

postupak trebovanja poštanskih vrijednosti od Depoa poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava način popunjavanja Trebovanja poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava slanje vrednosnica od Depoa.

- Objašnjava postupak u slučaju kada Depo nema trebovane marke.

- Popunjava trebovanje poštanskih vrijednosti.

- Određuje postupak Depoa po primljenom trebovanju poštanskih vrijednosti.

- Navikava se na tačnost.

Vježbe: - Popunjavanje

trebovanja poštanskih vrijednosti.

Prijem poštanskih vrijednosti - Objašnjava

postupak prijema poštanskih vrijednosti od

- Depoa. - Objašnjava

postupak kada Depo prizna nađeno stanje.

- Razlikuje postupke u slučaju neslaganja s primljenim podacima.

- Vrši ispravku u Listi otpreme.

- Razlikuje način zaduženja / razduženja u

- Razvija tačnost i odgovornost u radu.

88




- Objašnjava postupak čuvanja i utroška poštanskih vrijednosti.

Računu poštanskih vrednosti ispravljenim stanjem u Listu otpreme.

Račun poštanskih vrijednosti - Objašnjava način

vođenja Računa poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava postupak upisa u prvi dio računa – zaduženje.

- Objašnjava postupak razduženja u Računu poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava postupak vraćanja poštanskih vrijednosti.

- Objašnjava trebovanje poštanskih vrijednosti od glavne blagajne.

- Opisuje način prodaje poštanskih vrijednosti glavne blagajne.

- Objašnjava vođenje Knjige trebovanja.

- Objašnjava pojam, način zaračunavanja i obračunavanja Doplatnih maraka.

- Objašnjava pojam i način zaračunavanja prihoda od međunarodnih kupona za odgovor.

- Objašnjava ulogu i priloge Listu razduženja.

- Shvata značaj vođenja Računa poštanskih vrednosti.

- Razlikuje djelove računa poštanskih vrednosti.

- Razlikuje obrasce na osnovu kojih se vrši Zaduženje u računu.

- Razlikuje postupak u slučaju manjka / viška poštanskih vrednost.

- Obrazlaže kada se List otpreme popunjava u dva primjerka i kada je Trebovanje kopija.

- Analizira način trebovanja poštanskih vrednosti putem Knjige trebovanja.

- Razlikuje način vođenja, zaključenja i razduženja u Listu razduženja.

- Stiče samostalnost u radu.

- Razvija logičko

mišljenje.

Prihod od telegrafskih i telefonskih usluga - Objašnjava način

vođenja Računa prihoda od telegrafskih i

- Razlikuje način naplate cijene za primljene telegrame.

- Navikava se na red i urednost.

89




telefonskih usluga. - Objašnjava

postupak vraćanja iznosa cijene za naplaćenje PTT usluge.

- Objašnjava zbirni račun prihoda.

- Objašnjava način otpremanja računa na kraju mjeseca.

- Razlikuje postupke naplate iznosa cijena za telefonske i telegrafske usluge.

- Analizira način zaključivanja Zbirnog računa prihoda i računa s kojima se vrši sravnjenje.

Poslovi i zadaci štedne službe - Definiše zadatak

štedne službe. - Upoznaje se sa

poslovima štedne službe.

- Upoznaje vrste štednih uloga.

- Upoznaje vrste štednih knjižica.

- Objašnjava pravo raspolaganja štednim ulogom.

- Obrazlaže pravo i obavezu ulagača, zakonskog zastupnika.

- Analizira poslove oko prijeme prvog štednog uloga.

- Razlikuje razne vrste štednje.

- Razlikuje oročenu štednju i štednju po viđenju.

- Određuje uslove raspolaganja štednim ulogom.

- Razlikuje status zakonskog zastupnika.

- Zna sva prava ulagača- zakonskog zastupnika.

- Razvija sistematičnost i odgovornost.

Vježbe: - Otvaranje štedne

knjižice.

Štednje po viđenju i oročena štednja - Upozaje se s

načinom trebovanja štednih knjižica.

- Poznaje postupak izdavanja štedne knjižice.

- Objašnjava postupak i izdavanje štedne knjižice i uplate prvog uloga na ime trećeg lica.

- Uočava potrebu za Zalihom štednih knjižica.

- Vodi evidenciju o primljenim štednim knjižicama.

- Upoređuje postupak oko izdavanja štedne knjižice fizičkom licu i pravnom licu.


Vježbe: - Vođenje

evidencije o štednim knjižicama.

Uplate i isplate štednog uloga - Nabraja uplatno

isplatne naloge. - Objašnjava način

uplate i isplate štednog uloga.

- Objašnjava vođenje dnevnika uplate.

- Navodi isplate štednog uloga

- Popunjava štedni listić ulažem, nalog za upis u štednu knjižicu, nalog za upis kamate, posebni nalog za upis kamate, štedni listić koji podiže i štedne uputnice.

- Razvija tačnost i odgovornost u radu.


uplatno isplatnih naloga i upisivanje u štednju knjižicu i dnevnik uplate.

90




štednom uputnicom. - Opisuje vođenje

dnevnika isplate štednog uloga.

- Obrazlaže slučajeve isplata oročenog štednog uloga prije isteka roka oročenja.

- Razlikuje postupak isplate štednom uputnicom.

- Popunjava prijave isplata.

Prenos prava raspolaganja štednim ulogom - Objašnjava način

izdavanja punomoćja kao i opoziv punomoćja.

- Objašnjava postupak prenosa prava raspolaganja štednim ulogom sa zakonskog zastupnika na ulagača.

- Objašnjava postupak u slučaju smrti zakonskog zastupnika.

- Nabraja lica koja imaju pravo raspolaganja štednim ulogom umrlog ulagača.

- Razlikuje stalnu punomoć i jednokratnu punomoć.

- Pravi razliku između opoziva i gubljenja punomoćja.

- Određuje postupak prenosa prava raspolaganja.

- Identifikuje dokumenta potrebna za pravo raspolaganja štednim ulogom.

- Razvija komunikaciju.


obrasce punomoćja.

Promjene u štednoj knjižici - Objašnjava

promjene koje zahtijevaju prijavu promjena.

- Objašnjava promjene roka oročenja štednog uloga.

- Obrazlaže postupak zamjene štedne knjižice.

- Navodi postupak u slučaju nestanka ili uništenja štedne knjižice.

- Vrši zamjenu štedne knjižice.


Tekući računi - Opisuje prava i

obaveze vlasnika tekućeg računa.

- Objašnjava uplate i

- Razlikuje obaveze banke i vlasnika tekućeg računa.

- Shvata ulogu

- Uočava potrebu korektne poslovne komunikacije sa svim partnerima.

Vježba: - Popunjavanje čeka.

91




vođenje dnevnika uplata tekućeg računa.

- Objašnjava plaćanje limitiranim čekom.

- Objašnjava vođenje Dnevnika isplate i prijave isplate tekućeg računa.

- Upoznaje opšte uslove ugovora o izdavanju i korišćenju novčane kartice kao i post kartice.

- Objašnjava ulogu naloga za isplatu i korišćenje post kartice.

- Objašnjava ulogu trajnog naloga.

- Obrazlaže postupak isplata uputnica po tekućim računima.

čekovnog blanketa i čekovna karte

- Uočava sve bitne elemente potrebne za popunjavanje čeka.

- Razlikuje neophodne uslove za pravo raspolaganja sredstvima sa tekućeg računa.

- Predviđa uslove za izdavanje kartice.

- Analizira pravo korišćenja kartice.

- Upoređuje sadržaj naloga za uplatu i naloga za isplatu korisnika post kartice.

- Prepoznaje različite mogućnosti isplate uputnica kao i slučajeve neisplaćenh uputnica tekućeg računa.

Posebni slučajevi u vezi sa tekućim računima - Opisuje postupak u

slučaju gubitka, nestanka ili uništenja čeka i čekovne karte.

- Opisuje način opoziva prava raspolaganja ovlašćenog lica.

- Opisuje slučajeve zatvaranja tekućeg računa.

- Navodi lica koja imaju pravo raspolaganja sredstvima umrlog vlasnika tekćeg računa.

- Uočava potrebu prijave gubitka čeka ili čekovne karte, kao i prijave svih nastalih promjena u vezi sa tekućim računom.


Uplate i isplate putem žiro računa - Objašnjava uslove

prilikom otvaranja žiro računa.

- Analizira prava vlasnika žiro računa

- Analizira uslove za

- Razvija preciznost i

92




- Opisuje postupak zaključivanja ugovora.

- Opisuje postupak izdavanja i opoziva punomoćja.

- Opisuje postupak i izdavanje duplikata identifikacione kartice.

- Objašnjava postupak isplate po žiro računu.

izdavanje punomoćja.

- Analizira mogućnosti izdavanja nove identifikacione kartice kao i ažuriranje podataka.

samopouzdanje.

Mjenjački poslovi - Objašnjava vrste

mjenjačkih poslova. - Opisuje uslove za

otkup čekova koji glase na strane valute.

- Razlikuje kursnu listu efektivnog stranog novca, bankovnih i putničkih čekova.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - P. Goranović: Fiskalna ekonomija, Ekonomski fakultet, Podgorica, 2005. - M. Jovanović, J. Karić: Novčano poslovanje u jedinicama PTT mreže, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999. - D. Barović: Računsko i blagajničko poslovanje u jedinicama poštanske mreže,

Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. - Pravilnik o blagajničkom i računskom poslovanju jedinica PTT mreže, Zajednica

jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona, Beograd, 1983. - Privremeno uputstvo za rad pošte i banke na poslovima platnog prometa, Pošta

Crne Gore, Podgorica, 2003. - Pravilnik o blagajničkom i računskom poslovanju Pošta Crne Gore, Podgorica,

2008. - Službeni poštanski glasnik, Pošta Crne Gore, Podgorica, 2008. god.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Poslovna dokumentacija, grafoskop, projektno platno i folije za grafoskop; - računar s odgovarajućom programskom opremom. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu; - pismene vježbe. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine.

93

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani ekonomista. 10. Povezanost predmeta


- Raspolaganje hartijama od vrijednosti kao zamjena za novac.

- Obrasci mjenice i čeka


- Mjenica i ček

- Tekući računi - Uplate i isplate putem žiro-

računa - Mjenjački poslovi

- Elektronsko poslovanje (IV razred)


- Uplata - Isplata - Isplate u pošti i na domu - Obračan sa poštonošom

- Poštanske mreže (IV razred)

- Jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima

- Prihodi od poštanskih usluga

- Poštanske usluge (IV razred)

- Klasifikacija poštanskih usluga

94

1.2.12.1. POŠTANSKA TEHNOLOGIJA 1. Naziv predmeta: POŠTANSKA TEHNOLOGIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 112 24 138 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom i ulogom poštanske tehnike u poštanskom saobraćaju,

sticanje znanja o kriterijumima na osnovu kojih se vrši podjela poštanske tehnologije.

- Razumijevanje klasifikacije poštanske tehnike. - Upoznavanje sa karakteristikama poštanske tehnike. - Upoznavanje sa tipovima centara za preradu pošiljaka. - Upoznavanje sa tipovima poštanske tehnike koja se primenjuje pri transportu

pošiljaka. - Upoznavanje sa pojmom automatizacije poštanskog saobraćaja. - Razumijevanje razloga uvođenja automatizacionih i mehanizacionih riješenja u

poštanskom saobraćaju. - Upoznavanje sa primenom automatizacionih i mehanizacionih rješenja u

tehničko-tehnološkom procesu prerade poštanskih pošiljaka. - Upoznavanje sa savremenim sredstvima mehanizovane i automatizovane prerade

poštanskih pošiljaka. - Razumijevanje značaja i uloge poštanske tehnologije u poslovanju poštanskih

operatera. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

95





Pojam i podjela poštanske tehnike - Definiše pojam

poštanske tehnike. - Navodi razloge

uvođenja poštanske tehnike u poštanskom saobraćaju.

- Objašnjava kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela poštanske tehnike.

- Uočava ulogu poštanske tehnike u odvijanju poštanskog saobraćaja.

- Poznaje faze tehnološkog procesa rada u poštanskom saobraćaju.

- Vrši komparaciju organizovanosti transportno-distributivne mreže javnih i privatnih poštanskih operatera.

- Uviđa važnost novih saznanja iz svoje struke.

Opšta i posebna klasifikacija poštanske tehnike - Objašnjava opštu

klasifikaciju poštanske tehnike (opreme).

- Objašnjava kriterijume na osnovu kojih je izvršena posebna klasifikacija poštanske tehnike (opreme).

- Razlikuje opremu koja je namijenjena korisnicima poštanskih usluga.

- Razlikuje opremu za obradu pošiljaka.

- Razlikuje sredstva pretovara i internog transporta.

- Razlikuje transportna sredstva koja se primjenjuju u poštanskom saobraćaju.

- Razlikuje opremu centralnog upravljanja procesom prerade pošiljaka.

- Prepoznaje osobine opreme.


Vježbe: - Crtanje šeme

klasifikacija (opšta i posebna) poštanske tehnike.

Karakteristike poštanske tehnike - Zna karakteristike

opreme za prijem pošiljaka od pošiljaoca.

- Prepoznaje opremu za prijem pošiljaka od pošiljaoca na osnovu njenih


- Razvija pozitivan


karakteristika poštanske tehnike.

96




- Zna karakteristike opreme koja se

- koristi za uručenje pošiljaka primaocu.

- Zna karakteristiku opreme koja se koristi za preradu pošiljaka.

- Zna kararakteristike opreme koja se koristi prilikom transporta pošiljaka.

karakteristika. - Prepoznaje opremu

za uručenje pošiljaka primaocu na osnovu njenih karakteristika.

- Vrši komparaciju karakteristika opreme za prijem pošiljaka od pošiljaoca i opreme za uručenje pošiljaka primaocu.

- Prepoznaje opremu za transport pošiljaka na osnovu njenih karakteristika.

- Vrši komparaciju karakteristika opreme koja se koristi prilikom internog i eksternog transporta pošiljaka.

stav prema novim saznanjima.

Poštanska tehnika na šalterima pošta - Opisuje

organizacione i funkcionalne oblike pošta.

- Opisuje vrste šaltera.

- Objašnjava faze tehnološkog procesa rada na šalterima pošta.

- Zna karakteristike opreme koja se koristi na šalterima pošta.

- Opisuje opremu koja se koristi za prijem pošiljaka na šalterima pošta.

- Opisuje opremu koja se koristi za uručenje (isporuku) pošiljaka na šalterima pošta.

- Opisuje opremu

- Vrši komparaciju opreme za prijem pošiljaka od pošiljaoca i opreme za uručenje (isporuku) pošiljaka primaocima, na šalteru pošte.

- Identifikuje funkcije opreme u zavisnosti od tehnološkog procesa rada na šalterima.

- Razlikuje opremu koja se koristi za novčano poslovanje na šalterima pošta.

- Identifikuje opremu koja služi za opslugu telefonskih i voip govornica u poštama.



Vježbe: - Kreiranje tabele sa

opremom podijeljenom po tehnološkim fazama procesa rada na šalterima pošta.

97




koja služi za opslugu telefonskih i voip govornica u poštama.

- Opisuje šaltersku aplikaciju za unos podataka poslovanja na šalteru.

- Prepoznaje funkcije prikazane u šalterskoj aplikaciji.

Poštanska tehnika u preradnim centrima - Zna kriterijume na

osnovu kojih se vrši podjela preradnih centara.

- Opisuje tehnološke procese obrade pošiljaka koje se odvijaju u preradnom centru.

- Definiše jedinicu tereta (obrade) u preradnim centrima.

- Objašnjava razloge i način ukrupnjavanja pošiljaka.

- Identifikuje opremu koja se koristi pri istovaru pošiljaka iz transportnih sredstava.

- Identifikuje opremu koja se koristi pri utovaru pošiljaka u transportna sredstva.

- Identifikuje opremu koja se koristi pri razvrstavanju pošiljaka u preradnom centru.

- Identifikuje opremu koja se koristi pri internom transportu pošiljaka u okviru preradnog centra.

- Identifikuje opremu i sredstva koja se koriste za ukrupnjavanje pošiljaka.

- Razvija analitičnost i logičko razmišljanje.

- Stiče osjećaj o potrebi sistematičnosti u radu.

Vježbe: - Primjeri šema

organizacije sistema prerade pošiljaka u preradnim centrima.

- Upoznavanje sa opremom u preradnim centrima putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Poštanska tehnika u transportu pošiljaka - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se vrši organizacija transporta pošiljaka.

- Zna kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela transportnih sredstava.

- Razlikuje transportna sredstva na I, II i III transportnom nivou, u zavisnosti od količine i vrste pošiljaka.

- Prepoznaje transport pošiljaka na I, II i III transportnom




načina ukrupnjavanja i slaganja pošiljaka u transportna sredstva.

- Upoznavanje sa primjenom GIS-a, track&trace-a i GPS-a u transportu

98




- Poznaje proceduru slaganja pošiljaka u transportna sredstva.

nivou, u zavisnosti od Reda prevoza i Kartovnih veza.

- Razlikuje načine slaganja pošiljaka u transportna sredstva, u zavisnosti od njihove ukrupnjenosti i utovara / istovara.

pošiljaka, putem specijalizovanih software-a instaliranih na računarima u učionici za poštanski saobraćaj.

99




učenik učenik učenik Pojam i uloga automatizacije tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju - Definiše pojam

automatizacije poštanskog saobraćaja.

- Navodi razloge automatizacije tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju.

- Definiše cilj automatizacije poštanskog saobraćaja.

- Identifikuje tehnološke procese koji se automatizuju.

- Razlikuje ciljeve automatizacije po tehnološkim procesima prerade pošiljaka.


Vježbe: - Kreiranje algoritma

opštih ciljeva automatizacije tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju.

Uslovi uvođenja automatizacije u poštanskom saobraćaju - Definiše uslove za

automatizaciju tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje probleme koji se pojavljuju prilikom automatizacije tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje načine realizacije automatizacije tehnoloških procesa u poštanskom saobraćaju.

- Identifikuje ulogu poštanskog broja (koda) za realizaciju automatizacije tehnološkog procesa prerade pošiljaka.

- Identifikuje ulogu GIS-a (Geografskog informacionog sistema) pri automatizaciji procesa transporta pošiljaka.

- Identifikuje ulogu track&trace sistema pri automatizaciji procesa prerade poštanskih pošiljaka.




poštanskog broja (koda).

Tehnološki proces prerade poštanskih pošiljaka - Definiše poštanske

pošiljke kao predmet rada u preradnim centrima.

- Definiše tehnološke procese prerade poštanskih pošiljaka.

- Poznaje strukturu sistema za

- Uočava automatizaciju procesa prerade pismonosnih pošiljaka.

- Uočava automatizaciju procesa prerade poštanskih paketa.

- Uočava automatizaciju



načina automatizacije procesa prerade poštanskih pošiljaka.

100




mehanizovanu i automatizovanu preradu poštanskih pošiljaka.

- Zna primenu track&trace sistema u procesu prerade poštanskih pošiljaka, shodno tehnološkoj fazi prerade.

procesa prerade poštanskih vreća.

- Uočava automatizaciju procesa prerade ukrupnjenih pošiljaka.

Savremena sredstva mehanizovane i automatizovane prerade poštanskih pošiljaka - Poznaje savremena

tehnološka sredstva mehanizovane i automatizovane prerade poštanskih pošiljaka.

- Poznaje pokazatelje mehanizovanosti i automatizovanosti preradnih centara.

- Razlikuje mašine za selekciju, sređivanje, razvrstavanje i žigosanje pošiljaka.

- Razlikuje mašine za skeniranje bar-cod-a pošiljaka.

- Identifikuje stepen mehanizacije.

- Identifikuje stepen automatizacije, procesa i sistema.



mašinama za selekciju, sređivanje, razvrstavanje i žigosanje pošiljaka putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Praktično se upoznaje sa rukovanjem ručnim bar-cod skenerom.

Automatizacija šalterskog poslovanja - Objašnjava potrebu

za automatizacijom šalterskog poslovanja.

- Poznaje organizaciju pružanja poštanskih usluga korisnicima na šalterima pošta.

- Poznaje vrste šaltera.

- Poznaje elemente sistema, opremu za automatizaciju šalterskog poslovanja.

- Zna proceduru unosa podataka o prijemu ili uručenju pošiljaka u šaltersku aplikaciju

- Prepoznaje funkcije poštanskog informacionog sistema (PIS) namjenjenih pružanju poštanskih usluga na univerzalnim šalterima.

- Prepoznaje primjenu samouslužnih šaltera u poštanskom saobraćaju.

- Razlikuje funkcije multimedijalnih info kioska.


Vježbe: - Praktično se

upoznaje sa procedurom unosa podataka u šaltersku aplikaciju.

101




integralnog dijela poštanskog informacionog sistema (PIS).

Automatizacija bankarskog poslovanja poštanskih uprava - Poznaje osnovne

elemente e-banking-a.

- Poznaje osnovne elemente m- paymant-a.

- Identifikuje primjenu e-banking-a u poštanskom saobraćaju.

- Identifikuje primjenu m-paymant-a u poštanskom saobraćaju.



primjenom e-banking-a i m-paymant-a u poštanskom saobraćaju putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Bukumirović: Mehanizacija i automatizacija procesa prerade poštanskih

pošiljaka, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 1997. - M. Bukumirović: Automatizacija procesa rada u poštanskom saobraćaju,

Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 1999. god. - M. Bukumirović: Mehanizacija i automatizacija u poštanskom saobraćaju, Viša

tehnička PTT škola, Beograd, 1997. god. - Stručni članci u specijalizovanim časopisima za poštansku industriju: Postal

technology (UK), Savremena pošta (Srbija), Pošta (Hrvatska). 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalizovanim flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office i poštanskim informacionim sistemom (PIS) koji se primjenjuje u Pošti Crne Gore instaliranim na svim računarima).

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem usmenih ili pismenih odgovora (najmanje jedna

ocjena u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta učenika - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika);

102

- diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer).



- Faze tehnološkog procesa rada u poštanskom saobraćaju

- Oprema za prijem pošiljaka od pošiljaoca

- Oprema za uručenje pošiljaka primaocu

- Oprema za transport pošiljaka

- Ciljevi automatizacije po tehnološkim procesima prerade pošiljaka

- Uloga poštanskog broja (koda) i sistema track&trace pri automatizaciji procesa prerade poštanskih pošiljaka

- Uloga gis-a pri automatizaciji procesa transporta pošiljaka

- Funkcije poštanskog informacionog sistema (pis)

- Poštanski saobraćaj(IIrazred)


- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment obrade)


- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment prispeća)


- Transport pošiljaka na I, II i III transportnom nivou

- Praktična nastava (II razred) - Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment transporta)

- Funkcije poštanskog informacionog sistema (PIS) namjenjene pružanju poštanskih usluga na univerzalnim šalterima

- Praktična nastava (IVrazred) - Šaltersko poslovanje

- Razlozi uvođenja poštanske tehnike u poštanskom saobraćaju

- Poštanske mreže (IV razred)

- Kriterijumi na osnovu kojih se projektuju i implementiraju tehničko-tehnološka sredstva u organizacionim jedinicama transportno-distributivnih mreža privatnih operatera

103

1.2.13.1. POŠTANSKE MREŽE 1. Naziv predmeta: POŠTANSKE MREŽE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 50 16 66 Ukupno 50 16 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom poštanske mreže. - Sticanje znanja o organizacionoj strukturi poštanske mreže. - Sticanje znanja o organizacionoj strukturi jedinice za pružanje poštanskih usluga

korisnicima. - Sticanje znanja o organizacionoj strukturi jedinice za preradu poštanskih

pošiljaka. - Upoznavanje sa posebnim organizacionim djelovima jedinica poštanske mreže. - Poznaje osnovna sredstva poštanske mreže. - Upoznavanje sa propisima koji regulišu poštansku mrežu. - Upoznavanje sa organizacionom strukturom transportno-distributivnih mreža

privatnih poštanskih operatera. - Upoznavanje sa propisima koji regulišu transportno-distributivnu mrežu privatnih

poštanskih operatera. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

104





Organizaciona struktura poštanske mreže javnih operatera - Definiše pojam

poštanske mreže. - Poznaje

organizacionu strukturu poštanske mreže.

- Poznaje kriterijume na osnovu kojih se kreiraju linije Reda prevoza javnih operatera.

- Poznaje kriterijume za prostornu opremljenost jedinica poštanske mreže.

- Prepoznaje organizacione elemente poštanske mreže.

- Vrši komparaciju kružnog i disperzivnog načina kreiranja linija Reda prevoza poštanske mreže javnih operatera.


- Razvija analitičnost i logično zaključivanje.



disperzivnih i kružnih linija Reda prevoza na području Crne Gore.

Jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima - Nabraja

karakteristike na osnovu kojih se vrši podjela jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Poznaje kriterijume za otvaranje jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Razlikuje jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Identifikuje poslove koji se vrše u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Svrstava jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima u klase.




podjele jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

Jedinice za preradu poštanskih pošiljaka - Nabraja

karakteristike na osnovu kojih se vrši podjela jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

- Poznaje kriterijume za organizaciju jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

- Razlikuje jedinice za preradu poštanskih pošiljaka.

- Identifikuje poslove koji se vrše u jedinicama za preradu poštanskih pošiljaka.




podjele jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

105




Posebni organizacioni djelovi jedinica poštanske mreže - Nabraja

karakteristike na osnovu kojih se vrši podjela posebnih organizacionih djelova jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Poznaje kriterijume za otvaranje posebnih organizacionih djelova jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Nabraja karakteristike na osnovu kojih se vrši podjela posebnih organizacionih djelova jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

- Poznaje kriterijume za otvaranje posebnih organizacionih djelova jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

- Razlikuje posebne organizacione djelove jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Identifikuje poslove koji se vrše u posebnim organizacionim djelovima jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Razlikuje posebne organizacione djelove jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

- Identifikuje poslove koji se vrše u posebnim organizacionim djelovima jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.




podjele posebnih organizacionih djelova jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Crtanje šeme podjele posebnih organizacionih djelova jedinica za preradu poštanskih pošiljaka.

Sredstva poštanske mreže - Definiše pojam

sredstva poštanske mreže.

- Poznaje kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela sredstava poštanske mreže.

- Razlikuje sredstva poštanske mreže u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima.

- Razlikuje sredstva poštanske mreže u jedinicama za preradu poštanskih pošiljaka.




podjele sredstava poštanske mreže.

Propisi koji regulišu poštansku mrežu - Upoznaje se sa

sadržajem Zakona o poštanskim uslugama koji se odnosi na

- Upoznaje se sa internom regulativom Pošte Crne Gore koja se odnosi na pristup


- Razvija pozitivan stav prema

106




regulisanje poštanske mreže.

- Upoznaje se sa sadržajem Zakona o poštanskim uslugama koji se odnosi na regulisanje pristupa poštanskoj mreži od strane privatnih operatera.

poštanskoj mreži od strane privatnih operatera.

kvalitetu rada usluga.

Organizaciona struktura transportno-distributivne mreže privatnih operatera Organizacione jedinice - Definiše pojam

transportno-distributivne mreže privatnih operatera.

- Poznaje kriterijume na osnovu kojih se formira transportno- distributivna mreža privatnih operatera.

- Poznaje kriterijume na osnovu kojih se vrši pozicioniranje i opremanje organizacionih jedinica transportno-distributivne mreže privatnih operatera.

- Vrši komparaciju modela kreiranih transportno-distributivnih mreža velikih privatnih operatera (integratora).

- Vrši komparaciju modele kreiranih transportno-distributivnih mreža lokalnih i regionalnih privatnih operatera.




hub&spoke sistema postavljanja transportne mreže.

Tehnološka sredstva - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se projektuju i implementiraju tehničko-tehnološka sredstva u organizacione jedinice transportno-distributivnih mreža privatnih

- Razlikuje tehničko-tehnološka sredstva koja se implementiraju u organizacione jedinice transportno-distributivnih mreža privatnih operatera.




transportno-distributivnim mrežama privatnih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

107




operatera. - Vrši komparaciju

opremljenosti organizacionih jedinica transportno-distributivne mreže privatnih i javnih operatera.

- Prepoznaje ulogu web site-a privatnog operatera kao integralnog dijela transportno-distributivne mreže privatnih operatera.

Propisi koji regulišu transportno-distributivnu mrežu privatnih operatera - Upoznaje se sa

djelovima interne regulative privatnih operatera koji se odnose na transportno-distributivnu mrežu.

- Prepoznaje ulogu tržišta u projektovanju i postavljanju transportno-distributivne mreže privatnih operatera.




nauka, Novi Sad, 2005. - D. Marković: Poštanski saobraćaj, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2006. - B. Grgurović, D. Marković: Poštanske usluge i mreže, Viša škola za informacione i

komunikacione tehnologije, Beograd, 2005. - Pošta Crne Gore doo: Pravilnik o tehničkim uslovima koja moraju ispunjavati

sredstva i druga oprema poštanske mreže, Službeni list Republike Crne Gore br. 041/06-12, Podgorica, 2006.

- Publikacija FedEx: FedEx Corporation Annual Report 2006, FedEx, Memphise, USA, 2006.

- UPS Corporate Sustainability Report: Operating in Unison, United Parcel Service of America, Inc (UPS), Atlanta, USA, july 2006.

- Publikacija TNT: TNT 2005 Annual Report, TNT, Hoofddororp, Netherland, 2006. - Publikacija Deutche post AG: Sustainability report 2006, Deutche postag, Bonn,


poštanskih usluga na tržištu Crne Gore, magistarski rad, Ekonomski fakultet Podgorica, Univerzitet Crne Gore, Podgorica, 2007.


108

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehniča (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office i poštanskim informacionim sistemom (PIS) koji se primjenjuje u Pošti Crne Gore instaliranim na svim računarima).




dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer).



- Pojam poštanske mreže - Organizaciona struktura

poštanske mreže - Kriterijumi na osnovu kojih

se kreiraju linije reda prevoza javnih operatera

- Kriterijumi na osnovu kojih se formira transportno-distributivna mreža privatnih operatera

- Transportne mreže (II razred)

- Osnovni pojmovi teorije transportnih mreža



- Kriterijumi na osnovu kojih se projektuju i implementiraju tehničko-tehnološka sredstva u organizacionim jedinicama transportno-distributivnih mreža privatnih operatera

- Poštanska tehnologija (III razred)

- Razlozi uvođenja poštanske tehnike u poštanskom saobraćaju

109

1.2.14.1. POŠTANSKE USLUGE 1. Naziv predmeta: POŠTANSKE USLUGE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 62 4 66 Ukupno 62 4 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom poštanske usluge, kao krajnjim proizvodom rada

poštanskih operatera, javnih i privatnih. - Sticanje znanja o kriterijumima na osnovu kojih se vrši podjela poštanskih usluga. - Razumijevanje klasifikacije poštanskih usluga. - Upoznavanje sa karakteristikama poštanskih usluga. - Upoznavanje sa pojmom tržišta poštanskih usluga. - Sticanje znanja o karakteristikama i specifičnostima tržišta poštanskih usluga. - Upoznavanje sa segmentacijom tržišta poštanskih usluga. - Upoznavanje sa funkcijom marketinga u poštanskom saobraćaju. - Upoznavanje sa zakonskom regulativom tržišta poštanskih usluga na nivou Crne

Gore i EU. - Razumijevanje značaja i uloge poštanskih usluga u poslovanju poštanskih

operatera. - Razumijevanje značaja i uloge korisnika poštanskih usluga u poslovanju

poštanskih operatera. - Upoznavanje sa kategorizacijom poštanskih usluga u okviru Crne Gore i EU. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

110





Karakteristike tržišta poštanskih usluga - Definiše pojam

poštanske usluge. - Poznaje

specifičnosti tržišta poštanskih usluga.

- Zna karakter tržišta poštanskih usluga.

- Poznaje segmentaciju tržišta poštanskih usluga.

- Poznaje marketing koncepciju u funkciji razvoja poštanskog saobraćaja.

- Identifikuje specifičnosti ponude/tražnje na tržištu poštanskih usluga.

- Prepoznaje funkcije marketinga u poštanskom saobraćaju.



promjene na tržištu pri procesu difuzije usluga.

Klasifikacija poštanskih usluga - Zna osnove za

klasifikaciju poštanskih usluga.

- Poznaje proceduru pružanja poštanskih usluga korisnicima.

- Zna klasifikaciju poštanskih usluga.

- Poznaje vrste pošiljaka.

- Identifikuje pismonosne usluge.

- Identifikuje paketske usluge.

- Identifikuje finansijske usluge koje se pružaju u pošti.


Kategorizacija poštanskih usluga - Poznaje

kategorizaciju poštanskih usluga na nivou EU, na osnovu Direktiva EU 97/67/EC, 2002/39 EC.

- Poznaje kategorizaciju poštanskih usluga u Crnoj Gori na osnovu Zakona o poštanskim uslugama.

- Upoznaje se sa internom kategorizacijom poštanskih usluga

- Identifikuje univerzalne usluge.

- Identifikuje rezervisane-bazične usluge.

- Identifikuje nerezervisane usluge, usluge namijenjene slobodnoj konkurenciji na tržištu.


111




operatera u Crnoj Gori i repera na globalnom nivou, javnih i privatnih.

Zakonska regulativa tržišta poštanskih usluga - Upoznaje se sa

sadržajem Direktiva EU koji se odnosi na regulaciju liberalizacije tržišta poštanskih usluga na nivou EU.

- Upoznaje se sa sadržajem Zakona o poštanskim uslugama koji se odnosi na regulaciju pružanja poštanskih usluga na području Crne Gore.

- Upoznaje se sa sadržajem Pravilnika o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa sadržajem Pravilnika o posebnim uslovima za obavljanje poštanskih usluga Pošte Crne Gore.

- Prepoznaje ulogu nadležnih ministarstava i Agencije za telekomunikacije i poštansku djelatnost u regulisanju tržišta poštanskih usluga u Crnoj Gori.



Razvoj komercijalnih poštanskih usluga - Upoznaje se sa

načinom kreiranja usluga javnih poštanskih operatera.

- Upoznaje se sa načinom kreiranja usluga privatnih poštanskih operatera.

- Upoznaje se sa mogućnostima implementacije poštanskih usluga u

- Identifikuje express usluge poštanskih operatera u Crnoj Gori i svijetu.

- Identifikuje usluge direktnog marketinga poštanskih operatera u Crnoj Gori i svijetu.

- Identifikuje usluge hibridne pošte javnih poštanskih



Vježbe: - Kreiranje paketa

usluga na osnovu pretpostavljenih zahtjeva korisnika.

112




lance snabdevanja potencijalnih korisnika.

- Upoznaje se sa mogućnostima razvoja poštanskih usluga na osnovu razvoja e-poslovanja.

operatera. - Identifikuje

špediterske usluge poštanskih operatera.

- Identifikuje uslugu post shop javnih poštanskih operatera.

- Vrši komparaciju usluga javnih i privatnih operatera u Crnoj Gori i svijetu.

- Identifikuje trenutne i predviđa potencijalne zahtjeve korisnika i usluge koje mogu te zahtjeve zadovoljiti.


nauka, Novi Sad, 2005. - D. Marković: Poštanski saobraćaj, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2006. - B. Grgurović, D. Marković: Poštanske usluge i mreže, Viša škola za informacione i

komunikacione tehnologije, Beograd, 2005. - Pošta Crne Gore doo: Pravilnik o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga,

Službeni list Republike Crne Gore br. 029/06-2 i 042/06-4, Podgorica, 2006. - Pošta Crne Gore doo: Pravilnik o posebnim uslovima za obavljanje poštanskih

usluga, Službeni list Republike Crne Gore br. 079/06-14 i 008/07-16, Podgorica, 2006. i 2007.

- Publikacija FedEx: FedEx Corporation Annual Report 2006, FedEx, Memphise, USA, 2006.

- UPS Corporate Sustainability Report: Operating in Unison, United Parcel Service of America, Inc (UPS), Atlanta, USA, july 2006.

- Publikacija TNT: TNT 2005 Annual Report, TNT, Hoofddororp, Netherland, 2006. - Publikacija Deutche post AG: Sustainability report 2006, Deutche postag, Bonn,

Germany, 2006. - Stručni članci u specijalizovanim časopisima za poštansku industriju: Postal

technology (UK), Savremena pošta (Srbija), Pošta (Hrvatska). 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalizovanim flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehniča (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar

113

nastavnika), LCD projektor, MS office i poštanskim informacionim sistemom (PIS) koji se primjenjuje u Pošti Crne Gore instaliranim na svim računarima).



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). 10. Povezanost predmeta


- Klasifikacija poštanskih usluga

- Kategorizacija poštanskih usluga

- Zakonska regulativa tržišta poštanskih usluga

- Razvoj komercijalnih poštanskih usluga

- Poštanski saobraćaj - Pojam poštanske usluge - Tehnološki procesi

odvijanja poštanske usluge

- Regulativa poštanskog saobraćaja u Crnoj Gori

- Savremeni poštanski operateri (privatni i javni)

- Kategorizacija poštanskih usluga

- Poštanski saobraćaj - Tehnološki procesi odvijanja poštanske usluge

- Zakonska regulativa tržišta poštanskih usluga

- Poštanski saobraćaj - Regulisanje poštanskog saobraćaja

- Nadležna tijela u Crnoj Gori

114

SMJER - LOGISTIKA I ŠPEDICIJA 1.2.11.2. TERMINALI I SKLADIŠTA 1. Naziv predmeta: TERMINALI I SKLADIŠTA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 126 12 138 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom terminala i ulogom terminala u transportno-

distributivnim tokovima robe. - Sticanje znanja o vrstama terminala i kriterijumima na osnovu kojih se vrši

njihova podjela. - Sticanje znanja o faktorima i kriterijumima za izbor lokacija terminala. - Sticanje znanja o strukturi robnih i transportnih tokova. - Upoznavanje sa strukturom funkcija u terminalima. - Upoznavanje sa tehnološko - prostornim karakteristikama terminala. - Upoznavanje sa pojmom skladišta i ulogom skladišta u transportno-distributivnim

tokovima robe. - Upoznavanje sa razlikama između terminala i skladišta. - Sticanje znanja o tipovima skladišta i kriterijumima na osnovu kojih se vrši

njihova podjela. - Upoznavanje sa tehnološkim procesima u skladištu. - Upoznavanje sa pojmom i vrstama zaliha u skladištu. - Sticanje znanja o vođenju skladišnih evidencija i dokumentacije. - Upoznavanje sa postupcima nadzora robe u skladištu, kao i sa uzrocima i vrstama

skladišnih gubitaka. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razumijevanje nužnosti sistematičnosti i tačnosti u radu na terminalima i u

skladištima. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

115





Terminali - Definiše pojam

terminala. - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela terminala.

- Poznaje karakteristične sadržaje različitih vrsta terminala.

- Opisuje princip usmjeravanja pošiljaka na terminalima.

- Nabraja mogućnosti zadovoljavanja različitih zahtjeva određenom vrstom opreme terminala.

- Razlikuje vrste terminala prema predmetu prevoženja.

- Razlikuje vrste terminala prema vidu saobraćaja.

- Vrši komparaciju autoteretnih kolodvora i željezničkih terminala.

- Razlikuje vrste terminala prema vrsti robe.


Uloga terminala u transportnom sistemu - Zna ulogu

terminala u transportnom sistemu.

- Poznaje klasifikaciju terminala prema važnosti.

- Poznaje kriterijume za izbor lokacije robnih terminala.

- Poznaje tehničko-prostorne karakteristike robnih terminala i robno-transportnih centara.

- Razlikuje faktore za izbor lokacije terminala.

- Identifikuje gravitacione zone terminala.

- Analizira strukturu robnih i transportnih tokova.

- Analizira strukturu podsistema robno-transportnih tokova.



analize robno-transportnih tokova preko terminala.

- Crtanje šeme podsistema robno-transportnog centra.

Pretovarna sredstva u terminalima - Poznaje razloge

uvođenja mehanizacije u proces pretovara robe u terminalima.

- Zna grupe pretovarnih

- Razlikuje mehanizaciju sa cikličnim načinom rada.

- Razlikuje mehanizaciju sa kontinualnim načinom rada.




organizacije procesa rada u terminalima i robno-transportnim centrima primjenom

116




sredstava. - Poznaje principe

izračunavanja kapaciteta pretovarnih sredstava.

- Poznaje tehničko-tehnološke karakteristike pojedinih vrsta pretovarnih sredstava.

- Poznaje razloge automatizacije procesa rada u terminalima.

- Razlikuje mehanizaciju u terminalima.

- Razlikuje viljuškare koji se koriste u terminalima.

- Razlikuje jednostavna pretovarna sredstva koja se koriste u terminalima.

- Razlikuje sredstva za interni transport koja se koriste u terminalima.

- Razlikuje transportere koji se koriste u terminalima.

- Razlikuje dizalice koje se koriste u terminalima.

- Razlikuje posebna pretovarna sredstva.

- Razlikuje načine automatizovanosti procesa rada u terminalima i robno- transportnim centrima.

odgovarajuće mehanizacije.

- Upoznavanje sa pretovarnim sredstvima u terminalima i robno-transportnim centrima putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Regulativa rada u terminalima - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se vrši standardizacija procedure rada u terminalima i robno-transportnim centrima.

- Poznaje osnovne elemente standardizacije procesa rada u terminalima i robno-transportnim centrima.

- Razlikuje sistematizacije osnovnih radnih mjesta u terminalima i robno-transportnim centrima.


- Uviđa važnost standarda poslovanja za kvalitet rada.

117

Razred: ČETVRTI




Skladišta, pojam i vrste - Definiše pojam

skladišta. - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela skladišta.

- Razlikuje vrste skladišta prema njihovoj funkciji.


Lokacija i uređenje skladišta - Poznaje

kriterijume za izbor lokacije skladišta.

- Razlikuje faktore za izbor lokacije skladišta.

- Uočava zavisnost uređenja i opreme skladišta sa poslovanjem kompanije, vlasnika skladišta.

- Razlikuje metode skladištenja robe.

- Analizira iskorišćenost skladištnog prostora.



- Razvija osjećaj za očuvanje životne okoline.


uređenja skladišta u zavisnosti od vida poslovanja kompanije, vlasnika skladišta.

Organizacija rada u skladištu - Poznaje

kriterijume za kreiranje sistematizacije radnih mjesta u skladištu.

- Poznaje proceduru rada u skladištu.

- Poznaje dokumentaciju i proceduru vođenja evidencije u skladištu.

- Poznaje razloge uvođenja automatizacionih rješenja u procese rada u skladištu.

- Razlikuje procedure preuzimanja robe u skladištu u zavisnosti od uloge skladišta u transportno- distributivnim tokovima.

- Razlikuje procedure preuzimanja robe u skladištu u zavisnosti od obima i vrste robe.

- Razlikuje procedure istovara robe u skladištu u zavisnosti od uloge skladišta u transportno-distributivnim tokovima.

- Razlikuje procedure istovara




procedurom rada u skladištu putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

118




robe u skladištu u zavisnosti od obima i vrste robe.

- Shvata proceduru manipulisanja sa robom u skladištu.

- Shvata proceduru izdavanja robe.

- Razlikuje procedure otpreme robe iz skladišta u zavisnosti od uloge skladišta u transportno-distributivnim tokovima.

- Razlikuje procedure otpreme robe iz skladišta u zavisnosti od obima i vrste robe.

- Shvata značaj pravilnog vođenja skladišne evidencije.

- Razlikuje procese rada u skladištu koji se automatizuju.

Zalihe robe - Definiše pojam

zaliha robe u skladištu.

- Poznaje kriterijume na osnovu kojih se vrši podjela zaliha robe u skladištu.

- Upoznaje proceduru praćenja stanja robe u skladištu.

- Upoznaje proceduru izdavanja robe.

- Upoznaje proceduru komisioniranja robe.

- Upoznaje načine otpreme pri

- Razlikuje vrste zaliha robe u skladištu.

- Shvata ulogu zaliha robe u skladištu.

- Analizira proceduru kontrole kvaliteta i kvantiteta zaliha.

- Razlikuje manipulativne isprave koje se koriste pri izdavanju robe.

- Shvata nužnost kontrole komisioniranja robe.

- Razlikuje opremu koja se koristi pri izdavanju robe.

- Razlikuje vrste



Vježbe: - Primjeri

specijalizovanih software-a za ažuriranje evidencije o stanju zaliha robe u skladištu.

119




izdavanju robe. - Definiše pojam

popisa robe. - Upoznaje se sa

procedurom utvrđivanja odstupanja realnog od dokumentisanog stanja zaliha robe.

- Upoznaje proceduru sačinjavanja komisijskog zapisnika o kvantitativnom i kvalitativnom preuzimanju robe.

- Objašnjava pojam reklamacije.

- Upoznaje se sa pojmom, uzrocima i posljedicama robnih gubitaka.

popisa robe. - Razlikuje tehnike

rada pri popisu robe.

- Shvata nužnost utvrđivanja normativa i sprječavanje robnih gubitaka.

Kontrola rada u skladištu - Zna zašto je

procedura rada u skladištu posebno podložna nadzoru.

- Poznaje propise na osnovu kojih se vrši inspekcija procedure rada u skladištu.

- Razlikuje inspekcijske službe koje vrše nadzor procedure rada u skladištu.



Regulativa skladišnog poslovanja - Poznaje

kriterijume na osnovu kojih se vrši standardizacija procedure rada u skladištima.

- Poznaje osnovne elemente standardizacije procesa rada u skladištima.

- Zna zadatke osoblja u skladištu.

- Razlikuje sistematizacije osnovnih radnih mjesta u skladištu.

- Shvata odgovornost osoblja u skladištu za svoj rad.



120

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Zečević: Robni terminali i robno-transportni centri, Univerzitet u Beogradu,

Saobraćajni fakultet, Beograd, 2006.


specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko - logistički tehničar (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer). 10. Povezanost predmeta


- Uloga terminala u transportnom sistemu

- Struktura robnih i transportnih tokova

- Lokacija i uređenje skladišta

- Transportne mreže - Osnovni pojmovi teorije transportnih mreža



- Pretovarna sredstva u terminalima

- Organizacija rada u skladištu

- Zalihe robe

- Transportne osobine robe - Fizičko-hemijska svojstva robe značajna pri njenom transportu, skladištenju i čuvanju

- Mjere zaštite robe tokom rukovanja i skladištenja

- Primjena ambalaže prilikom obrade, skladištenja i transporta

121

1.2.12.2. LOGISTIKA 1. Naziv predmeta: LOGISTIKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 126 12 138 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom logistike. - Sticanje znanja o mjestu i ulozi logistike u privredi. - Upoznavanje sa elementima logističkog sistema. - Upoznavanje sa planiranjem logističke strategije. - Upoznavanje sa ulogom špeditera kao logističkog operatera. - Razumijevanje značaja informacionog sistema u logistici. - Upoznavanje sa elementima logističkih lanaca. - Upoznavanje sa pojmom distribucije. - Sticanje znanja o ulozi distribucije u kretanju robe. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razumijevanje nužnosti sistematičnosti i tačnosti u radu. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

122





Logistika, opšti pojmovi - Definiše pojam

logistike. - Poznaje parametre

razvoja logistike. - Definiše pojam

poslovne logistike. - Prepoznaje značaj

logistike za povećanje uspješnosti poslovanja.

- Uočava ulogu poslovne logistike. Razlikuje zadatke poslovne logistike.

- Razlikuje funkcije logistike u poslovanju.


Elementi logističkog sistema - Poznaje načine

proučavanja elemenata koji čine logistički sistem.

- Poznaje funkcije povezivanja distributivnih tokova.

- Razlikuje elemente logističkog sistema.

- Razlikuje logistički sistem na mikro i makro nivou.



strukture funkcija na mjestu prelamanja tokova makrodistribucije i tokova mikrodistribucije.

Logistički podsistemi i logističke organizacije Logistički podsistemi - Definiše pojam

robno-transportnog centra kao logističkog centra.

- Poznaje osnovne logističke podsisteme.

- Poznaje karakteristike logističkih podsistema.

- Opisuje strukturu funkcija logističkog centra.

- Analizira strukturu funkcija prema karakteru aktivnosti.

- Analizira strukturu funkcija prema konceptu usluga.




strukture funkcija logističkog centra.

- Crtanje šeme koncepta usluga logističkog centra.

Logističke organizacije - Poznaje

organizovanje logističkog sistema.

- Poznaje planiranje logističke strategije.

- Poznaje troškove logistike.

- Identifikuje četiri koraka planiranja logističke strategije.

- Shvata značaj logistike u poslovanju kompanije.



Kreiranja i organizovanja logističkih lanaca - Poznaje elemente - Uočava interakciju - Pozitivno Vježbe:

123




logističkih lanaca. - Poznaje

karakteristike logističkih lanaca.

- Poznaje tokove kretanja robe, komunikaciju između učesnika u logističkom lancu i dokumentaciju koja se koristi u transportu robe.

učesnika u transportu robe.

- Analizira ulogu špeditera kao logističkog operatera.

procjenjuje važnost novih saznanja iz svoje struke.


- Upoznavanje sa primjerima šema logističkih lanaca logističkih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Logistički informacioni sistem - Poznaje osnovne

elemente informativnog sistema.

- Upoznaje se sa pojmovima kartoteka, datoteka, baza i banaka podataka.

- Upoznaje se sa načinom prikupljanja podataka za potrebe logističkog sistema.

- Upoznaje se sa mogućnostima povezivanja informacionih sistema.

- Razlikuje procese u logističko-informativnom sistemu.

- Razlikuje načine komunikacije u logističko-informativnom sistemu.



124




učenik učenik učenik Logistički transportni lanci - Poznaje izgled i

obilježja logističkih lanaca po vrstama prometa.

- Upoznaje se sa upravljanjem lancima snabdijevanja (SCM-Suplly Chain Management).

- Poznaje pojam virtualne logistike.

- Analizira logistički transportni lanac u drumskom, pomorskom, željezničkom, vazdušnom, telekomu-nikacionom saobraćaju.

- Analizira logistički transportni lanac u kombinovanom saobraćaju.

- Analizira logistički transportni lanac u intermodalnom saobraćaju.

- Identifikuje prednosti i nedostatke virtualne logistike.



primjerima logističkih transportnih lanaca u različitim vidovima saobraćaja putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

- Upoznavanje sa logističkim transportnim lancima u kombinovanom saobraćaju na primjerima lanaca poštanskih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Pojam, mjesto i kanali distribucije - Poznaje pojam

distribucije. - Upoznaje se sa

značajem i ulogom distribucije u kretanju robe.

- Poznaje mjesto distribucije.

- Poznaje ulogu i značaj kanala distribucije.

- Upoznaje se sa implementacijom kanala distribucije u e-trgovinu.

- Analizira ulogu distribucije u kretanju robe.

- Razlikuje vrste kanala distibucije.

- Uočava vezu između logistike i distribucije.

- Uočava vezu između proizvodnje i distribucije.




rješenjima kanala distribucije u pojedinim granama privrede putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Organizacija logistike i distribucije u preduzeću - Poznaje

organizaciju logistike.

- Poznaje usluge i elemente logističko-distributivnih centara.

- Poznaje modele

- Analizira modele organizacije logistike i distribucije.

- Analizira elemente logističko-distribucijskih centara.

- Shvata povezanost




rješenjima organizacije logistike i distribucije u u privredi putem prezentacija, tematskih filmova i

125




prijema i otpreme robe.

logističko-distribucijskih centara i tržišta.

fotografija.

Međunarodni logistički i distributivni sistemi - Poznaje pojam i

značenje međunarodne logistike i distribucije.

- Poznaje karakteristike međunarodnih logističkih i distribucijskih sistema.

- Poznaje modele organizacije međunarodne logistike i distribucije.

- Zna posmatrati logistički proces na međunarodnom nivou.

- Razlikuje učesnike međunarodnih logističkih procesa.

- Analizira modele organizacije logističkih i distribucijskih sistema.




Saobraćajni fakultet, Beograd, 2006. - S. Zečević, S. Tadić: City Logistika, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2006. - Lj. Gereka, S. Lekić: Logistika preduzeća, Beogradska poslovna škola, Visoka

škola strukovnih studija, Beograd, 2008. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim serverom (računar nastavnika), LCD projektor, MS office.



dobijenih u klasifikacionim periodima.

126

- Zaključna ocjena na kraju nastavne godine izvodi se iz zaključnih ocjena u klasifikacionim periodima.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer). 10. Povezanost predmeta


- Elementi logističkog sistema

- Logistički transportni lanci - Pojam, mjesto i kanali

distribucije

- Transportne mreže(IIrazred) - Osnovni pojmovi teorije transportnih mreža


- Kreiranje i organizovanje logističkih lanaca

- Logistički transportni lanci - Pojam, mjesto i kanali

distribucije

- Terminali i skladišta (III razred)

- Uloga terminala u transportnom sistemu

- Uloga špeditera kao logističkog operatera

- Tokovi kretanja robe, komunikacija između učesnika u logističkom lancu i dokumentacija koja se koristi u transportu robe

- Špedicija (III razred) - Špedicija, opšti pojmovi - Glavni (osnovni) poslovi

špedicije

127

1.2.13.2. ŠPEDICIJA 1. Naziv predmeta: ŠPEDICIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave




Ukupno 102 36 138 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih pojmova iz špedicije. - Shvatanje značaja, mjesta i uloge špedicije u privredi. - Upoznavanje raznih vrsta poslova u špediciji. - Upoznavanje s tokom i načinom obavljanja poslova u špediciji. - Osposobljavanje za popunjavanje dokumenata u špediciji. - Upoznavanje s carinskim sistemom i carinskom politikom Republike Crne Gore i - Evropske unije. - Osposobljavanje za upotrebu carinskih tarifa. - Upoznavanje s carinskim postupcima i načinom njihove realizacije. - Osposobljavanje za popunjavanje dokumenata u carinskom postupku. - Upoznavanje značaja osiguranja robe, putnika, prevoznih sredstava. - Upoznavanje postupka osiguranja robe, putnika, prevoznih sredstava u prevozu. - Poznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

128





Osnovni pojmovi o špediciji - Zna značenje

špedicije. - Zna ulogu špeditera

u privredi. - Upoznaje opšte

pojmove u špediciji i vrste špedicije.

- Upoznaje i nabraja propise i pravila kojima se

- reguliše rad špedicije.

- Shvata važnost špedicije.

- Shvata ulogu i mjesto špedicije u privredi.

- Shvata pojmove u špediciji.

- Analizira podjele. - Identifikuje

konvencije, norme i propisi kojima se reguliše

- spediterska djelatnost.


Tarife u špediterskom poslovanju - Zna tarifna načela i

pojmove. - Zna prevozne tarife

po svim granama prevoza.

- Shvata načine izrade tarifa.

- Razlikuje i izvodi primjenu tarife po saobraćajnim granama.



Vježba: - Primjena i

proračun tarifa po granama saobraćaja.

Glavni (osnovni) poslovi špedicije - Poznaje tarifno-

konjunkturne poslove:

- Instradacija, akvizicija, refakcije, reklamacije.

- Objašnjava ugovor o špediciji i njegove elemente.

- Poznaje vrste

operativnih poslova: poslovi uvoza, izvoza, prevoza, sajamski poslovi.

- Upoznaje pojam transportne klauzule i zna INCOTERMS klauzule.

- Vrši promociju špediterskih usluga.

- Obrađuje upit i daje ponudu.

- Shvata postupak i elemente sklapanja ugovora sa nalogodavcem.

- Kreira prevozni put i predviđa način prevoza.

- Analizira operativne poslove uvoza, izvoza, provoza, sajamske poslove.

- Identifikuje četiri kategorije klauzile (E; C; D; E).

- Shvata čemu služe i kako se koriste klauzile INCOTERMS-a.


- Zadaje seminarske radove:

- Glavni poslovi špedicije.

Vježba: - Pravljenje ugovora

sa nalogodavcem. - Kreiranje

prevoznog puta i načina prevoza.

Specijalizovani (posebni) poslovi špedicije - Objašnjava - Analizira i shvata - Razvija preciznost; - Seminarski rad:

129




postupak kontrole kvaliteta i količine.

- Opisuje uzimanje

uzoraka. - Objašnjava način

praćenja prevoza. - Poznaje postupak

osiguranja robe. - Zna šta je

doleđivanje robe. - Opisuje postupak

hranjenja i pojenja životinja.

- Poznaje postupak

izdavanja garantnih pisama.

- Poznaje zastupanje

u slučaju havarije. - Zna postupak

naplate robe. - Poznaje leasing

poslove. - Poznaje namjenu

karneta TIR i karneta ATA.

postupak posredovanja pri kontroli inspekcijskih

- službi. - Shvata postupak

organizovanja kontrole kvaliteta i količine robe.

- Analizira i planira organizaciju i praćenje prevoza.

- Analizira elemente ugovora o osiguranju.

- Razlikuje vrste i sadržaj pratećih poslova pri prevozu specifičnih tereta, kao što je doleđivanje robe.

- Shvata postupak i važnost pravilne brige o životinjama u transportu.

- Analizira i shvata smisao i postupak izdavanja garantnih pisama.

- Shvata kako se vrši zastupanje nalogodavca u slučaju štete.

- Analizira i shvata postupak naplate robe.

- Analizira i shvata lising poslove.

- Identifikuje situacije u kojima se koriste karneti TIR i ATA.

- Razvija osjećaj odgovornosti u ispunjavanju radnih obaveza.

- Specijalizovani poslovi špedicije.

Vježba: - Planiranje

organizacije prevoza i praćenja prevoza.

Primjena informacionih sistema u špediciji - Poznaje vrste

informacionih sistema, aplikativni softver i korišćenje u špediciji.

- Shvata prednost i koristi informacione sisteme u funkciji špedicije.

- Koristi aplikativni softver u pošti.

- Tokom prakse upoznavanje aplikativnog softvera za špediciju u pošti.

130




Zakonska regulativa - Poznaje osnove

međunarodne pravne regulative špedicije.

- Nabraja zakone i

propise kojima je regulisana špediterska djelatnost u Crnoj Gori.

- Upoređuje, analizira i razlikuje sadržaje zakona povezanih s carinskim postupcima.

- Identifikuje zakone koji se odnose na carinu i zaštitu imovine i lica i uočava najbitnije odredbe tih zakona.


- Seminarski rad: - Pravna regulativa

špedicije u Crnoj Gori.

131




učenik učenik učenik Osnove carinskog sistema - Upoznaje osnove

carinskoga prava. - Poznaje pojmove u

carinskim propisima. - Zna osnovne propise

carinskoga sistema u RCG.

- Objašnjava

zastupanje u carinskim postupcima.

- Zna poslove,

organizaciju i djelokrug rada carinske službe.

- Analizira osnovne postulate carinskog prava.

- Shvata značenje pojmova koji se koriste u carinskim propisima.

- Analizira i razlikuje propise carinskoga sistema i slučajeve na koji se oni odnose.

- Shvata smisao i potrebu zastupanja u carinskim postupcima.

- Analizira radne procese carinske službe, njihovu organizaciju, propisana ovlašćenja i odgovornosti.



Vježba: - Koristi obrasce i

literaturu za špediciju u elektronskoj formi (ili papirnoj) za vježbe popunjavanja prema zadatim podacima.

Carinski dug - Zna osnove za

obračun carinskoga duga.

- Poznaje carinske tarife.

- Utemeljuje pojam porijekla robe.

- Demonstrira teoriju obračuna carinske vrijednosti robe, poreza na dodatu vrijednost i posebnih poreza.

- Razlaže carinski dug na djelove u skladu sa propisanim kriterijumima za njegov obračun:

- vlada korišćenjem carinskih tarifa;

- prepoznaje važnost pojma porijekla robe;

- proračunava carinski dug.

Vježba: - Proračun carinskog

duga na zadatom primjeru.

Postupak sa robom koja se unosi u carinsko područje Republike Crne Gore - Obrazlaže postupak

unosa robe u carinsko područje RCG.

- Upoznaje carinski dopušteno postupanje ili upotrebu robe.

- Upoznaje carinske postupke: provoza,

- Analizira detalje postupka s robom koja se unosi u carinsko područje RCG.

- Identifikuje slučajeve carinski dopuštenog postupanja sa robom ili upotrebom robe.



- Zadaje seminarski rad: Postupak s robom koja se unosi u carinsko područje Crne Gore.

- Zadaje seminarski

132




puštanja robe u slobodan promet, postupak izvoza.

- Poznaje postupak uništenja i ustupanja robe u korist države.

- Zna važnost osiguranja za namirenje carinskog duga.

- Zna šta su slobodne zone.

- Zna slučajeve oslobođenja od plaćanja carine.

- Poznaje propis zaštite prava intelektualne

- svojine u RCG.

- Razlikuje carinske postupke.

- Analizira detalje postupaka: provoz, puštanje robe u slobodan promet, izvoz.

- Analizira i predviđa primjenu postupka i radnje radi uništenja ili ustupanja robe u korist države.

- Identifikuje načine i metode osiguranja naplate carinskoga duga.

- Shvata pojam i svrhu postojanja slobodnih zona.

- Određuje slučajeve oslobođenja od naplate carinskoga duga.

- Shvata značaj zaštite prava intelektualne svojine.

rad: - Zaštita intelektualne

svojine u Crnoj Gori – predmet zaštite i institucije.

Carinski postupak u poštanskom saobraćaju - Poznaje

međunarodnu pravnu regulisanost poštanskog saobraćaja.

- Nabraja međunarodne aranžmane.

- Zna carinski

postupak u poštanskom saobraćaju.

- Identifikuje zabranjene pošiljke u međunarodnom poštanskom saobraćaju.

- Razlikuje limite koji su postavljeni ovim aranžmanima.

- Interpretira pravila i carinski postupak u poštanskom saobraćaju.




- Iskustva Pošte Crne Gore u pogledu zabranjenih sadržaja pošiljki.

Primjena zakona i propisa u carinskim propisima - Upoznaje zakone i

propise kojima je regulisana špediterska djelatnost RCG.

- Prepoznaje i određuje zakone koji se odnose na carinski postupak u špediterskoj djelatnosti.


133




Carinski prekršaji i kaznene mjere - Upoznaje prekršajni

postupak. - Zna šta su carinski

prekršaji. - Poznaje zaštitne

mjere. - Poznaje vrste

kaznenih mjera.

- Identifikuje slučajeve koji podliježu prekršajnom postupku.

- Poznaje propise o sprovođenju carinskih prekršajnih postupaka.

- Analizira propisane mjere zaštite.

- Identifikuje neke od prekršaja, počev od blažih prekršaja do slučajeva koji su ili imaju elemente krivičnog djela i kaznene mjere koje im odgovaraju.


5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - O. Lapčević-Veljković, V. Vujačić: Međunarodna špedicija, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, treće izdanje 2003. - Carinski zakon Službeni list RCG broj 07/02, 38/02, 72/02, 21/03, 31/03, 29/05,

66/06 i 21/08 Zakon o zaštiti lica i imovine Sl list RCG 29/05. - Zakon o zaštiti lica i imovine Sl list RCG 29/05. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica, školska tabla. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16


- Obrasci i literatura za špediciju u elektronskoj formi (ili papirnoj) za vježbe popunjavanja.




134

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer, menadžment u

saobraćaju). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani ekonomista. 10. Povezanost predmeta


- Špeditersko poslovanje - Osnove saobraćaja - Osnovna znanja o granama saobraćaja koje se koriste za prenos poštanskih pošiljaka: drumski, železnički, vazdušni i vodeni

- Carinski postupak u poštanskom saobraćaju


- Saobraćajno pravo kod svih vidova saobraćaja, sa posebnim akcentom na poštansko pravo, poslovno (privredno) pravo

135

1.2.14.2. AGENCIJSKI POSLOVI I OSIGURANJE U PREVOZU 1. Naziv predmeta: AGENCIJSKI POSLOVI I OSIGURANJE U PREVOZU 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 56 10 66 Ukupno 56 10 66

3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih znanja o značaju i vrsti agencijskih poslova. - Osposobljavanje za obavljanje agencijskih poslova. - Poznavanje kretanja informacija i dokumentacije u agencijskom poslovanju. - Razvijanje sposobnosti planiranja i izvršenja prevoza robe. - Osposobljavanje za poslove osiguranja robe u prevozu, prevoznih sredstava i

osiguranje od odgovornosti. - Osposobljavanje za ispunjavanje osnovnih dokumenata koji se koriste u

osiguranju u prevozu. - Upoznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

136





Opšti pojmovi o agencijskom poslovanju - Upoznaje opšte

pojmove. - Obrazlaže

ekonomsku potrebu za agentom drumskog, pomorskog i vazdušnog saobraćaja.

- Zna koji se pravni propisi odnose na agencijske poslove.

- Shvata ekonomsku potrebu za agentom u različitim granama saobraćaja.

- Identifikuje i koristi propise o agencijskom poslovanju.

- Kao pomoćno sredstvo, upotrebljavati tekstove zakona navedene u literaturi u nastavnim jedinicama koje se odnose na ugovore i osiguranje.

Agencijsko poslovanje u drumskom saobraćaju Opšte o agencijskom poslovanju - Utemeljuje

osnovna znanja o ugovorima o prevozu stvari u drumskom transportu.

- Zna osnovno o ponudama.

- Shvata značaj ugovora.

- Identifikuje osnovne elemente ugovora.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja.

Poslovi drumskog agenta - Zna da izabere

prevozni put i način prevoza.

- Zna da izda i pribavi transportnu dokumentaciju.

- Poznaje postupak praćenja toka prevoza.

- Shvata kako se zastupa prevoznik u drumskom transportu.

- Shvata administrativne poslove.

- Shvata kako i zašto se primjenjuju propisi i pravila u međunarodnom prevozu.


- Seminarski rad: Poslovi drumskog agenta na jednom primeru organizovanja prevoza.

Ugovor o drumskoj agenciji - Poznaje postupak

sačinjavanja i sklapanja ugovora.

- Poznaje bitne elemente i formu ugovora.

- Shvata način nastanka ugovora, elemente.

- Identifikuje stranke iz ugovora o pomorskoj agenciji.


Organizacija poslovanja drumskih agencija - Objašnjava

unutrašnju

- Shvata kako se postavlja organizacija agencije.


137




organizaciju agencije.

- Poznaje rad agencije i njezinih djelova.

- Zna tarife agencija za drumski transport.

- Analizira organizaciju rada agencije.

- Koristi tarife agencija za drumski transport.

Agencijsko poslovanje u pomorskom saobraćaju Opšte o agencijskom poslovanju - Zna vrste

pomorskog agenta. - Poznaje prava,

dužnosti i odgovornosti pomorskog agenta.

- Razlikuje vrste poslova pomorskih agenata.

- Identifikuje osnovne dužnosti agenta, kao i njegovu odgovornost i prava.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja koja se koriste.

Poslovi pomorskog agenta - Upoznaje sadržaj

poslova zastupanja.

- Objašnjava postupak prihvata i otpreme broda.

- Poznaje postupak zastupanja brodara.

- Poznaje poslove posredovanja.

- Shvata kako se izvode poslovi pomorskog agenta.

- Analizira sve poslove koje obavlja pomorski agent.

- Uočava šta je važno u polovima zastupanja brodara i u poslovima posredovanja.

- Seminarski rad: Poslovi pomorskog agenta na jednom primeru prihvata i otpreme broda.

Ugovor o pomorskoj agenciji - Poznaje postupak

sačinjavanja i sklapanja ugovora.

- Poznaje bitne elemente i formu ugovora.

- Shvata način nastanka ugovora, elemente.

- Identifikuje stranke iz ugovora o pomorskoj agenciji.

Organizacija poslovanja pomorskih agencija - Objašnjava

unutrašnju organizaciju agencije.


- Zna tarife

- Analizira organizaciju rada agencije.

- Koristi tarife

pomorskih agencija.

138




pomorskih agencija.

Agencijsko poslovanje u vazdušnom saobraćaju Poslovi agenta u vazdušnom saobraćaju - Zna vrste agenata u

vazdušnom saobraćaju.

- Poznaje prava, dužnosti i odgovornosti agenta.

- Zna korišćenje priručnika i tarifa u vazdušnom saobraćaju.

- Poznaje postupak rukovanje teretom u vazdušnom saobraćaju.

- Upoznaje elemente zastupanja avioprevoznika.

- Upoznaje posredovanje pri sklapanju ugovora o iskorišćavanju aviona.

- Shvata postupak prihvatanja i rukovanja teretom.

- Shvata postupak zastupanja avioprevoznika.

- Shvata kako se obavlja posredovanje pri sklapanju ugovora.

- Analizira sve poslove koje obavlja agent u vazdušnom saobraćaju.

- Uočava šta je važno u polovima zastupanja avio prevoznika i u poslovima posredovanja.

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja koja se koriste.

- Seminarski rad: - Poslovi agenta u

vazdušnom saobraćaju -primjena tarifa.

- Seminarski rad: - Poslovi agenta u

vazdušnom saobraćaju- rukovanje teretom.

Ugovor o agenciji u vazdušnom saobraćaju - Obrazlaže nastanak

i svrhu ugovora o vazduhoplovnoj agenciji.

- Shvata šta je važno i koji su koraci u postupku sačinjavanja ugovora.

- Uočava svrhu ugovora.

- Identifikuje stranke iz ugovora o vazdu-hoplovnoj agenciji.

- Navikava se na pridržavanje propisa i na preciznost.

Seminarski rad: - Elementi ugovora u

drumskom, pomorskom i vazdušnom saobračaju.

Organizacija poslovanja vazduhoplovnih agencija - Objašnjava

unutrašnju organizaciju agencije.


- Zna tarife

- Analizira i shvata organizaciju rada agencije.

- Shvata koje su funkcije djelova agencije.

- Upotrebljava tarife vazduhoplovnih agencija u teorijskim primjerima.

139




vazduhoplovnih agencija.

Opšti pojmovi o osiguranju u prevozu - Upoznaje pojam i

značenje osiguranja.

- Upoznaje istorijat osiguranja u prevozu.

- Zna vrste osiguranja u prevozu.

- Zna organizacije osiguranja kod nas i u svijetu.

Osnovni pojmovi o osiguranju - Zna značenje

pojmova: - svota osiguranja; - rizik; - interes; - osigurani slučaj; - premija.

- Shvata osnovne pojmove osiguranja.

- Shvata svotu osiguranja

- kao jedan od elemenata za izračunavanje odštete.

- Shvata način - određivanja

premije osiguranja.

Osiguranje robe u prevozu Vrste šteta - Zna pojam štete i

štetnoga događaja. - Objašnjava vrste

štete.

- Prepoznaje štetu i štetni događaja u prevozu.

- Određuje vrstu nastale štete.

- Poznaje postupke za različite vrste štete.

- Uviđa važnost poznavanja pravila i važnost njihovog striktnog poštovanja.

Ugovor o osiguranju - Zna pojam i vrste

osiguranja. - Zna elemente

ugovora koji se odnose na oblasti osiguranja:

- predmet osiguranja;

- ponuda osiguranja; - polisa osiguranja; - list pokrića; - potvrda o

zaključenom

- Formira nova znanja o dijelu ugovoranja koji se odnose na osiguranje.

- Shvata važnost pojedinih isprava o sklopljenom ugovoru o osiguranju i prednosti koje pružaju.


Seminarski rad: - Elementi ugovora o

osiguranju.

140




osiguranju. - Vrste polisa

osiguranja. - Izmjena i raskid

ugovora o osiguranju.

- Trajanje pokrića iz osiguranja: saosiguranje, reosiguranje.

Likvidacija štete - Upoznaje postupak

likvidacije štete. - Opisuje podnošenje

odštetnog zahtjeva.

- Zna koji se dokumenti prilažu uz odštetni zahtjev.

- Identifikuje sve faze postupka podnošenja odštetnog zahtjeva.

- Identifikuje radnje i dokumenta potrebna za podnošenje odštetnog zahtjeva.

- Izvodi popunjavanje

- dokumenata u vezi s postupkom ostvarivanja prava na naknadu štete na osnovu ugovora o osiguranju.

- Uviđa koliko su štetne posljedice nepridržavanja propisanih pravila.

Osiguranje robe u prevozu - Poznaje osiguranje

robe kod prevoza morem.

- Zna šta je Lloydova S.G. polisa.

- Zna osobine engleske pomorska polise.

- Zna vrste polisa. - Poznaje osiguranje

robe u prevozu kopnom i vazduhom (osiguranje međunarodnog ranga, osiguranje domaćeg karga.

- Zna postupak osiguranja

- Analizira i - uočava posebnosti

Lloydove s.g. polise, engleske pomorske polise.

- Razlikuje namjenu generalne polise, pojedinačne polise.

- Popunjava polise prema konkretnim zadacima.

- Shvata i identifikuje posebnosti osiguranja u međunarodnome prevozu.

- Analizira i razlaže cijeli postupak osiguranja prevoznoga sredstva i tereta.


- Seminarski rad: Primjer štete nastale u transpostu robe i likvidacija štete.

141




prevoznoga sredstva.

- Poznaje osiguranje od odgovornosti prevoznika i drugih učesnika u prevozničkom poslu.

- Identifikuje osnovne radnje za osiguranje od odgovornosti svih učesnika u prevozničkom poslu.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - O. Lapčević-Veljković, V. Vujačić: Međunarodna špedicija, Zavod za udžbenike i

nastavna sredstva, Beograd, 2003. - Zakon o privrednim društvima, Službeni list RCG, br. 6/02 i Službeni list CG, br.

17/07. - Zakon o osiguranju Službeni list RCG 78/06 i 19/07.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16


- Obrasci za agencijske poslove i osiguranje u elektronskoj formi (ili papirnoj) za vježbe popunjavanja.



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (za drumski, vodeni ili vazdušni saobraćaj ili

menadžment u saobraćaju). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani pravnik; - diplomirani ekonomista.

142



- O ugovorima o prevozu stvari u drumskom transportu

- Postupak rukovanja teretom u vazdušnom saobraćaju

- Postupak prihvata i otpreme broda

- Poštanski saobraćaj

- Faza prenosa poštanskih pošiljaka (segment transporta):

- otprema pošiljaka iz preradnog centra ka odredišnoj pošti;

- načini transporta pošiljaka u zavisnosti od vrste pošiljke i zahtjevane usluge



- Transportne osobine robe - Pojam i podjela robe - Poznavanje svojstava robe - Poznavanje standarda

kvaliteta robe

- Vještina izbora dobrog prevoznog puta i način prevoza

- Izdavanje i pribavljanje transportne dokumentacije

- Poznavanje postupka praćenja toka prevoza

- Transportne mreže - Projektovanje transportne mreže

- Pojam i vrste osiguranja - Elementi ugovora koje se

odnose na oblast osiguranja

- Postupak likvidacije štete

- Saobraćajno poslovno pravo

- Ugovor u drumskom, vazdušnom i vodenom saobraćaju

- Vrste ugovora u privredi - Organizacija poslova

prevoza u poštanskom saobraćaju

- Poznanavanje specifičnosti ugovora u poštankom saobraćaju

143

1.2.12. PRAKTIČNA NASTAVA 1.2.12.1. PRAKTIČNA NASTAVA ZA OBA SMJERA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA ZA OBA SMJERA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 108 108 II 144 144 III

IV

Ukupno 252 252 Praktična nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje praktičnih znanja o karakteristikama poštanskog saobraćaja i o

elementima njegove infrastrukture. - Postizanje funkcionalnih znanja i vještina koje će rezultirati potrebnim

kompetencijama za obavljanje poslova iz domena poštanskog saobraćaja. - Ovladavanje osnovnim radnim procesima iz oblasti poštanskog saobraćaja, čime

se stvara osnova za kvalitetno i samostalno obavljanje poslova iz djelokruga poštanskog saobraćaja.

- Razvijaje pozitivnog stava prema struci koju izučava. - Razvijanje osjećaja odgovornosti u ispunjavanju radnih obaveza. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature kroz

praktične vježbe.

144





Pojam poštanskog saobraćaja - Upoznaje razvoj

poštanskog saobraćaja u svijetu i u Crnoj Gori.

- Upoznaje razvoj pisma i poštanske marke.

- Nabraja zakon i osnovne pravilnike koji se odnose na poštanski saobraćaj.

- Uočava tok razvoja komunikacija, odnosno poštanskih veza sa razvojem ljusdkog društva.

- Razvija pozitivan stav prema struci.


- Upoznaje učenike sa razvojem poštanskog saobraćaja putem prezentacija, tematskih filmova i zvaničnog sajta Pošte Crne Gore.

- Pokazuje set osnovnih pravilnika i u nastavi se poziva na njih.

Poštanske pošiljke - Zna vrste

poštanskih pošiljaka i podvrste osnovnih vrsta.

- Upoznaje kreiranje

poštanskih pošiljaka i osnovne radnje kreiranja.

- Zna osnovne

zahtjeve u vezi pakovanja poštanskih pošiljaka.

- Zna osnovne

zahtjeve u vezi adresiranja poštanskih pošiljaka.

- Zna iz kojih se

radnji sastoji predaja poštanske pošiljke na prenos.

- Razlikuje pismonosne pošiljke, pakete i uputnice, posebne i dopunske usluge.

- Uočava osnovne pripremne radnje koje se moraju uraditi da bi informacija ili predmet postali poštanska pošiljka.

- Shvata značaj pravilne pripreme pošiljke.

- Uočava osnovne i specifične uslove za pakovanje poštanskih pošiljaka.

- Uočava koji su podaci adresni, gdje se upisuju; specifičnosti u vezi adrese.

- Uočava obavezne radnje pošiljaoca tokom predaje poštanske pošiljke na prenos i obavezne radnje radnika pošte (na šalteru, poštara) prilikom primanja


- Koristi pokazna sredstva: koverte, pakete.

- Koristi Opšte i Posebne uslove za obavljanje poštanskih usluga i u nastavi se poziva na njih.

Vježba: - Formira različite

poštanske pošiljke (prema vrsti) za prenos.

145




poštanske pošiljke na prenos.

Poštanske usluge Izbor usluge - Poznaje

kriterijume za izbor usluge: priroda sadržaja, vrsta i značaj pošiljke, brzina prenosa, stvarna vrijednost, značaj saopštenja, adresa primaoca.

- Poznaje vrste poštanskih usluga kao kriterijum za izbor odgovarajuće usluge.

Način plaćanja - Upoznaje sadržaj

Cjenovnika i pravila primjene.

- Zna načine plaćanja usluga.

- Razlikuje kriterijume po sadržaju.

- Ocjenjuje koja vrsta pošiljke odgovara zahtjevu korisnika na primjerima.

- Izračunava cijene

za primjere poštanskih usluga prateći sadržaj Cjenovnika.

- Razlikuje dva osnovna načina: plaćanje u gotovom i plaćanje po ugovoru.


Vježba: - Za zadate primjere

zahtjeva korisnika, vrši se izbor poštanske usluge, provjerava ima li drugih mogućnosti, porede se cijene mogućnosti i vrijeme prenosa i uručenja, kao i drugi kriterijumi od značaja.

Radna mjesta u pošti Opis radnih mjesta - Zna osnovnu

podjelu poslova u poštanskoj djelatnosti po ključnim procesima: prijem, prerada, prenos i uručenje.

- Upoznaje poslove jedne pošte kroz primjer podjele poslova na radna mjesta: šalterski radnik, poštar, blagajnik, kontrolor, upravnik.

Resursi potrebni u radu na radnom mjestu - Upoznaje osnovna

sredstva za rad u

- Shvata podjelu poslova u poštanskoj djelatnosti na četiri ključna procesa, njihovu povezanost i međuzavisnost.

- Razlikuje osnovne

poslove u jednoj pošti.

- Identifikuje osnovne radne zadatke radnih mjesta: šalterski radnik, poštar, blagajnik, kontrolor, upravnik.

- Identifikuje sredstva za rad dostupna u

- Koristi fotografije i tematske filmove ili prezentacija za pokazivanje sredstava rada.

Vježba: - Mjerenje pošiljaka,

računanje poštarine, žigosanje i evidentiranje na kompjuteru i elektronskoj vagi. Pravljenje naljepnice i izvještaja o usluzi koja je uzeta za primjer.

146




automatizovanim i neautomatizovanim poštama.

kabinetu za PLT, njihovu osnovnu namjenu i analizira kako se rukuje njima.

Manipulativni obrasci Podjela manipulativnih obrazaca - Zna pojam

manipulativni obrazac.

- Nabraja i obrazlaže manipulativne obrasce prema osnovnoj podjeli na:

- obrasce za unutrašnji i međunarodni saobraćaj;

- obrasce unutrašnjeg saobraćaja po fazama: prijem, prerada, prenos i uručenje;

- obrasce za novčano poslovanje;

- obrasce za tt usluge;

- obrasce za dopunske usluge;

- obrasce za posebne usluge.

Popunjavanje manipulativnih obrazaca - Opisuje način

popunjavanja obrazaca u fizičkom i u elektronskom obliku.

Kretanje (tok) manipulativnih obrazaca - Upoznaje tok

obrazaca u skladu sa vrstom obrasca.

- Shvata potrebu postojanja manipulativnih obrazaca.

- Shvata ulogu obrazaca u skladu sa podjelom obrazaca na različite vrste.

- Razlikuje vrste i namjenu obrazaca.

- Uočava važnost

poznavanja obrazaca, njihovu tačnu primjenu i precizno popunjavanje.

- Izvodi popunjavanje.

- Shvata svrhu

postojanja obrazaca u poštanskom saobraćaju kroz njihov tok, krajnju tačku gde se deponuju, čuvaju i koriste za određene naknadne provjere.


- Razvija preciznost. - Uviđa važnost

poznavanja pravila i njihove tačne primjene.

- Koristi u fizičkom ili elektronskom obliku obrasce za pokazivanje.

Vježba: - Identifikovanje

vrste obrasca. - Popunjavanje

zadatih obrazaca po primjerima iz osnovne podjele.

147




učenik učenik učenik Tehnološki procesi odvijanja poštanske usluge (uopšteno) - Upoznaje osnove

poštanske tehnologije: prijem, prerada, prenos i uručenje poštanskih pošiljaka.

- Uočava suštinu poštanske tehnologije kao jedinstvene privredne djelatnosti.

Software-ska aplikacija Pošte Crne Gore: Osnovni pojmovi - Upoznaje pojam

šalterska aplikacija.

- Upoznaje interfejs aplikacije, kretanje kroz menije, pronalaženje maski za različite vrste šalterskih usluga.

Početak rada - Zna kako počinje i

teče rad u jednoj pošti.

- Zna šta radi šalterski radnik a šta glavni blagajnik na početku radnog dana i tokom rada.

- Shvata šta je i čemu služi aplikativni softver za poštanski saobraćaj;

- Identifikuje funkcije i mogućnosti aplikativnog softvera za poštanski saobraćaj.

Početak rada - Glavni blagajnik: - Unosi početno

stanje novca. - Unosi početno

stanje vrednosnica. - Vrši funkciju

trebovanje dotacije i obezbjeđuje novac za dnevni rad pošte iz banke.

- Izdaje novčani depozit pomoćnim blagajnama i dostavi.

- Zadužuje pomoćne blagajne vrednosnicama.

- Vrši prodaju filatelije.

- Šalterski radnik: - Prijavljuje se na

kompjuter. - Privlači cjenovnik i

kursnu listu. - Uzima novčani

depozit i vrednosnice od




Vježbe: - U kabinetu za PLT

izvode se vežbe svih osnovnih radnji šalterskog radnika, glavnog blagajnika i kontrolora. Vježba se izvodi simulacijom dnevnog rada pošte od početka do kraja radnog dana.

148




Kraj rada - Zna šta radi

šalterski radnik, šta glavni blagajnik, a šta kontrolor na kraju radnog dana.

- Zna kako se

završava rad u jednoj pošti.

glavne blagajne. - Rad-sprovođenje

transakcija. Kraj rada - Šalterski radnik: - Predaje novac uz

obrazac Predaja gotovine glavnom blagajniku.

- Štampa računskog stanja pomoćne blagajne.

- Pregleda dnevnik pomoćne blagajne.

- Štampa Pregled otpremljenih pošiljki.

- Vrši primopredaju-ako je organizovan rad u dvije smjene.

- Odjavljuje se sa sistema.

- Glavni blagajnik: - Preuzima novac

preko sistema od pomoćnih blagajni i od obračunskog radnika sa dostave.

- Sprovodi prijave (uplata/isplata po poslovima) na sistemu.

- Štampa Strukturu PTT prihoda.

- Štampa Računsko stanje glavne blagajne.

- Štampa Stanje kase glavne blagajne.

- Štampa Stanje vrednosnica.

- Kontroliše Dnevnik Kraj dana koji sadrži informacije o cjelodnevnom radu pošte.

- Zadnja radnja je odrađivanje funkcije aplikacije Kraj dana kojom se prenosi stanje

149




novca i vrednosnica u sljedeći radni dan.

- Kontrolor –platni promet:

- Kontroliše manipulativne isprave, pakovanje i otpremanje.

Faza prijema poštanskih pošiljaka Prijem pošiljaka na šalteru - Zna kako se vrši

prijem pošiljaka na šalteru.

- Zna pravila kojima

podliježu pošiljke u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

- Zna pravila prijema

različitih vrsta pošiljaka.

Prijem pošiljaka na adresi pošiljaoca - Zna pravila prijema

različitih pošiljaka na adresu pošiljaoca.

- Razlikuje pravila kojima podliježu pošiljke u unutrašnjem i u međunarodnom saobraćaju.

- Razlikuje pravila za različite vrste pošiljaka.

- Vrši prijem istih

vrsta pošiljaka u unutrašnjem i u međunarodnom saobraćaju.

- Vrši prijem

različitih vrsta pošiljaka korišćenjem šalterske aplikacije i opreme.

- Analizira pravila

prijema i računanje cijena za prijem pošiljka na adresi pošiljaoca kod Post expres usluge putem kurirske službe.

- Koristi оpšte i Posebne uslove za obavljanje poštanskih usluga i u nastavi se poziva na njih.

Vježbe: - U kabinetu za PLT

izvode se vežbe prijema pošiljaka korišćenjem šalterske aplikacije i opreme.

- Koristi Uputstvo o

vršenju prijema i uručenja pošiljaka na teritoriji grada Podgorice-Kurirska služba i Uputstvo za rad poštonoša.

Faza prenosa poštanskih pošiljaka -segment prerade Otprema primljenih pošiljaka ka preradnom centru (interno kartovanje) - Zna čemu služi

obrazac Karta. - Upoznaje postupak

kartovanja pošiljaka

- Identifikuje podatke koji se traže Kartom u pošti.

- Analizira korake u postupku kartovanja na kompjuteru.

Vježba: - U kabinetu za PLT

izvode se vježbe prijema pošiljaka, analiziranje izvještaja primljenih poštanskih pošiljka na šalter i

150




primljenih na šalteru pošte.

Kartovanje poštanskih pošiljaka u preradnom centru (eksterno kartovanje) - Upoznaje postupak

kartovanja u preradnom centru za unutrašnji i za međunarodni saobraćaj.

Priprema pošiljaka za segment transporta faze prenosa (kreiranje zaključaka, utovar u transportna sredstva) - Upoznaje postupak

kreiranja zaključaka.

- Zna čemu služi obrazac Spisak razmjene i vrećna zatvornica.

- Identifikuje podatke koji se traže Kartom u preradnom centru.

- Analizira korake u postupku kartovanja na kompjuteru.

- Razlikuje vrste

zaključaka po vrsti pošiljaka koje sadrže.

- Razlikuje oznake zaključaka.

sačinjavanje karte korišćenjem šalterske aplikacije i opreme.

- Koristi vrećnu

zatvornicu i poštansku vreću kao pokazno sredstvo.

Faza prenosa poštanskih pošiljaka -segment transporta Otprema pošiljaka iz preradnog centra ka odredišnoj pošti - Zna kako se odvija

transport pošiljaka u unutrašnjem saobraćaju.

- Upoznaje namjenu i sadržaj dokumenta Red prevoza poštanskih pošiljaka.

Načini transporta pošiljaka u zavisnosti od vrste pošiljke i zahtjevane usluge - Zna pravila

transporta živih životinja i opasnih materija.

- Zna posebnu uslugu Izdvojeni paket.

- Analizira saobraćajne tokove poštanskih vozila tokom prevoza poštanskih pošiljaka koji se odvija prema Redu prevoza poštanskih pošiljaka.

- Identifikuje koje se životinje smiju slati u poštanskoj pošiljci uz potvrdu nadležnog organa o zdravlju životinja.

- Identifikuje koji predmeti, materije i žive životinje moraju biti poslate u izdvojenom paketu.

- Shvata da to obezbjeđuje

- Koristi fotografije i tematske filmove ili prezentaciju za pokazivanje otpreme poštanskih zaključaka iz centra prerade.

- Koristi Red prevoza za upoznavanje sa sadržajem i namjenom ovog dokumenta.

151




pažljivo postupanje u toku transporta.

Faza prenosa poštanskih pošiljaka -segment prispeća Prispeće pošiljaka u odredišnu poštu - Zna pojam

razmjena u poštanskom saobraćaju.

- Poznaje postupak otvaranja vreće i grubog sortiranja pošiljaka.

- Poznaje postupak prerade pošiljaka u dostavnoj pošti.

Priprema pošiljaka za uručenje u zavisnosti od vrste pošiljke i zahtjevane usluge - Zna pravila

uručenja u odnosu na telegrame, hitne pošiljke, Post expres pošiljke, pošiljke kurirske dostave i pošiljke sa izdvojenim rukovanjem.

- Zna pravila pripreme za uručenje registrovanih i neregistrovanih pošiljki.

- Shvata da termin razmjena ima ulogu bezbjednosti prispjeća zaključka u ispravnom stanju.

- Analizira iz kojih se radnji sastoji postupak razmjene.

- Uočava da se dioba pošiljaka za uručenje koja zaključkom prispije u dostavnu poštu vrši na isporuku preko faha, dostavu na adresu, prolaz i šalter.

- Analizira specifičnosti dostave telegrama, hitnih pošiljaka, Post expres pošiljaka, pošiljaka kurirske dostave i sa izdvojenim rukovanjem u pogledu rokova, ličnog uručenja i pažljivog rukovanja.

- Identifikuje dokumenta koja se vode u dostavi (List zaduženja i List razduženja, kao i dokumenta telegrafske dostave) i sadržaj tih dokumenata.

- Koristi fotografije i tematske filmove ili prezentaciju za pokazivanje otpreme poštanskih zaključaka iz centra prerade.

Faza uručenja poštanskih pošiljaka Isporuka pošiljaka na šalteru - Zna slučajeve kada

se pošiljka isporučuje na šalteru.

- Identifikuje da su slučajevi isporuke pošiljke na šalteru: po izvještaju o prispjeću, putem faha, na POST RESTANT i po


152




Dostava pošiljaka na adresu pošiljaoca - Zna pojam dostave

na adresu pošiljaoca.

- Upoznaje osnove postupka dostave na adresu pošiljaoca: pripreme za dostavu, zaduženje pošiljakama novcem, dostavu i razduženje.

- Zna kako se organizuje dostava po rejonima u jednom naseljenom mjestu.

Način uručenja u odnosu na vrstu korisnika (primaoca) - Zna pojam dostava

pošiljaka za prioritetne primaoce.

- Zna pošiljke za

koje je obavezna lična dostava ili usluge kojima se zahtjeva lična dostava, uz propisanu identifikaciju primaoca.

nalogu pošiljoca Post-expres usluge.

- Uočava glavna

pravila dostave. - Identifikuje

osnovne radnje postupka dostave.

- Razlikuje uže, šire

i najšire dostavno područje sa aspekta pošte i korisnika.

- Shvata ekonomske

razloge organizovanja dostave za velike korisnike koji imaju veći broj pošiljaka u prispjeću, a od značaja su za dalju poslovnu saradnju ili su od posebnog društvenog značaja.

- Analizira sudske pošiljke, telegrafske uputnice i telegrame sa oznakom lično primaocu i druge slične usluge kao i obavezan postupak poštara i obaveze primaoca.

- Koristi Pravilnik o uslugama telegrama i drugih elektronskih saopštenja u Pošti Crne Gore (Uputstvo za rad poštonoša kao pomoćno i Uputstvo za organizaciju dostavnog područja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, FTN Izdavaštvo, Novi Sad, 2005. - Mr B. Grgurović: Poštanski saobraćaj I, Viša tehnička PTT škola, Beograd, 2000. - B. Grgurović, Dejan Marković: Poštanske usluge i mreža, Viša škola za

informacione i komunikacione tehnologije, Beograd, 2005. - Zakon o poštanskim uslugama, Službeni list RCG 46/05. - Pravilnik o uslugama telegrama i drugih elektronskih saopštenja u Pošti Crne

Gore, Odbor diretora Pošte CG, 2004. - Pravilnik o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga, Službeni list Crne

Gore br. 29/06. - Pravilnik o posebnim uslovima za obavljanje poštanskih usluga, Službeni poštanski

glasnik br. 79/06.

153

- Uputstvo o vršenju usluge Post Shop express, br. 01010-7419 od 17. 12. 2007. - Uputstvo za organizaciju dostavnog područja; Odbor diretora Pošte CG, 2005. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Aplikativni softver za poštanski saobraćaj. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16



- U pošti, učenici trećeg i četvrtog razreda rade naizmjenično radni dan u skladu sa rasporedom predmetnog nastavnka i dogovorom sa Poštom Crne Gore.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi; - praktičnih vježbi. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kaju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani pravnik; - diplomirani ekonomista sa radnim iskustvom na poslovima poštanskog saobraćaja

najmanje pet godina. 10. Povezanost predmeta



- Poštanske pošiljke - Poštanske usluge

- Poštanski saobraćaj (I razred)





- Faze radnih procesa u poštanskom saobraćaju: prijem, prerada, prenos i uručenje

- Poštanski saobraćaj (II razred)





- Faza uručenja poštanskih

154

1.2.12.2. PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER POŠTANSKO I ŠALTERSKO

POSLOVANJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 108 108 IV 132 132

Ukupno 240 240 Praktična nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje praktičnih znanja o karakteristikama poštanskog saobraćaja i o

elementima njegove infrastrukture. - Postizanje funkcionalnih znanja i vještina koje će rezultirati potrebnim

kompetencijama za obavljanje poslova iz domena poštanskog saobraćaja. - Ovladavanje osnovnim radnim procesima iz oblasti poštanskog saobraćaja, čime

se stvara osnova za kvalitetno i samostalno obavljanje poslova iz djelokruga poštanskog saobraćaja.

- Razvijaje pozitivnog stava prema struci koju izučava. - Razvijanje osjećaja odgovornosti u ispunjavanju radnih obaveza. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature kroz

praktične vježbe.

155





Načini rada u zavisnosti od vrste pošiljke i izabrane usluge Rad poštonoša - Zna razradu svih

pošiljaka za isporuku i za dostavne rejone.

- Zna da izvrši zaduženje knjiženih pošiljaka.

- Zna da izvrši zaduženja s obračunskim radnikom.

- Zna tehnološki postupak uručenja pošiljaka na dom i u poštu.

- Zna pravilno koristiti propisanu dokumentaciju.

- Zna da riješi nepravilnosti.

- Zna da se razduži s pošiljkama i novcem.

Rad na šalteru - Zna postupak

mjerenja dimenzija pošiljaka i vaganja.

- Zna postupak utvrđivanja sadržaja otvorenih pošiljaka u skladu sa zatraženim uslugama.

- Zna pravila adresiranja pošiljaka u unutarnjem i međunarodnom saobraćaju.

- Zna da odredi poštansku uslugu prema obilježjima pošiljke i traženju korisnika.

- Uočava pravila razrade pošiljke.

- Shvata postupak i redosjled radnji tokom zaduženja knjiženih pošiljaka.

- Razlikuje postupak kada se zadužuje sam i kada ga zadužuje obračunski radnik.

- Uočava razliku između postupaka uručenja različitih vrsta pošiljaka.

- Razlikuje odgovarajuće pravilnike i uputstva po sadržaju.

- Identifikuje vrstu nepravilnosti.

- Vrši korekciju na licu mesta, kada je to moguće.

- Pokreće otklanjanje nepravilnosti u pošti.

- Priprema dokumenta za razduženje i izvodi računicu novca za razduženje.

- Razlikuje standardizovane od nestandardizovanih pošiljaka.

- Identifikuje potrebu mjerenja pošiljke.

- Razlikuje dozvoljene od nedozvoljenih sadržaja i postupa u skladu sa

- Razvija pozitivan stav prema struci.


- Razvija


- Navikava se na

tačnost i red. - Razvija osjećaj

samopouzdanja i sposobnosti za samostalan rad.

- Navikava se na

tačnost i red. - Razvija preciznost. - Navikava se na

tačnost i red. - Razvija


- Navikava se na



- Navikava se na




izvode se vježbe: - simulacija razrade

pošiljaka; - zaduženje

pošiljaka; - razduženje

pošiljaka. - Koristi - Opšte i Posebne

uslove za obavljanje poštanskih usluga. -Pravilnik o uslugama telegrama i drugih elektronskih saopštenja.

- Uputstvo o vršenju usluge Post Shop expres.

- Uputstvo za organizaciju dostavnog područja.

- Pravilnik o blagajničkom I računskom poslovanju, i u nastavi se poziva na njih.

156




- Zna da obavlja poslove prijema pisama i paketa u unutrašnjem i medjunarodnom saobraćaju.

- Zna poslove primopredaje pošiljaka i zaključaka s drugim zaposlenima.

- Zna da obavi

isporuku pošiljaka na šalteru.

- Zna da obavlja

poslove prijema, preuzimanja i otpremanja telegrama.

- Zna da obavi zaduženje i razduženje poštara sa telegramom.

- Zna da vrši

zaduzenje poštara sa pošiljkama i novcem.

- Zna da izvrši sa

poštarima obračun po povratku sa dostave.

Rad u preradnom centru - Zna preuzimanje

poštanskog zaključka.

- Zna razradu pošiljaka.

- Zna kreiranje zaključka.

- Upoznaje poslove kontrole u preradnom centru.

propisima. - Razlikuje i koristi

pravila adresiranja u unutrašnjem i u međunarodnom saobraćaju.

- Identifikuje i preporučuje poštansku uslugu u odnosu na iskazanu potrebu korisnika.

- Vrši prijem pisama i paketa u unutrašnjem i medjunarodnom saobraćaju.

- Shvata poslove i

razloge za obavljanje primopredaje pošiljaka i zaključaka s drugim zaposlenima.

- Shvata pojam isporuke na šalteru.

- Analizira način isporuke različitih vrsta pošiljaka (fahovi, po Izvještaju o prispjeću, po Zapisniku, Post restant).

- Identifikuje vrstu telegrama, broji riječi, otprema telegram.

- Vodi evidencije telegrafskog saobraćaja: Spisak dolaznih telegrama, Zapisnik o telegrafskom radu, Potvrđenja o uručenju telegrama.

- Shvata postupak i


izvode se vežbe prijema pošiljaka, analiziranje Izvještaja primljenih poštanskih pošiljka na šalteru i sačinjavanje karte korišćenjem šalterske aplikacije i opreme.


izvode se vježbe: - Simulacija razrade

pošiljaka, i sačinjavanje pratećih dokumenata-Karti i Spiskova razmjene i drugih izvještaja.

- Koristi Red

prevoza. - Koristi Red

prevoza. - Koristi arnanžmane

Svjetskog poštanskog saveza za međunarodni saobraćaj.

157




redosljed radnji tokom zaduženja pošiljaka i novca.

- Shvata postupak i redosljed radnji tokom razduženja pošiljaka i novca.

- Učestvuje u otvaranju poštanskih vreća.

- Vrši preuzimanje pošiljaka iz uvoza i izvoza.

- Usmjerava knjižene i obične pošiljke po odredišnim poštama.

- Vrši preusmjeravanje pogrešno usmjerenih, retur pošiljaka i iste registruje u kartu.

- Vrši kartovanje pošiljaka u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.

- Sačinjava vrećne nazivnice.

- Utvrđuje težinu i učestvuje u zatvaranju vreća.

- Rukuje sigurnosnim zatvornicama za vreće i vodi računa o pravilnom upisu i redosledu istih u spisak razmjene i kartu zaključka.

- Vrši kontrolu vrednosnih pisama i po potrebi preračun njihove vrijednosti u DTS.

- Vodi evidenciju popisa zaključaka (obrazac CN 55).

- Sačinjava odjave o utvrđenoj neispravnosti i

158




zapisnike o povrijeđenoj pošiljci.

- Prati prispjeće i otpremu zaključaka po ORP, RP i Pregledu kartovanja.

- Vodi evidenciju o otpremi i prispjeću prispjelih zaključaka.

- Sačinjava spiskove razmjene (u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju).

Novčane transakcije u pošti - Zna da vrši prodaju

poštanskih maraka i vrijednosnica.

- Zna da trebuje sredstva od glavne blagajne.

- Zna da obavlja sve poslove platnog prometa.

- Zna da obavlja mjenjačke poslove.

- Zna da obavlja poslove prodaje vaučera, artikala post- shopa, prijema oglasa.

- Zna da vrši naplatu računa, poreza i sve druge novčane usluge iz djelatnosti pošte.

- Koristi poštansku aplikaciju za prodaju poštanskih maraka i vrijednosnica.

- Koristi poštansku aplikaciju za trebovanje vrijednosnica.

- Vrši poslove uplate i isplate pomoću poštanske aplikacije.

- Vrši mjenjačke poslove pomoću poštanske aplikacije.

- Vrši poslove prodaje vaučera, artikala post- shopa, prijema oglasa pomoću poštanske aplikacije.

- Vrši poslove naplate računa, poreza i sve druge novčane usluge pomoću poštanske aplikacije.

- Razvija preciznost. - Navikava se na



- Vježba: - U kabinetu za PLT

izvode se vježbe prodaje poštanskih maraka i vrijednosnica.

- Koristi Pravilnik o blagajničkom i računskom poslovanju.


izvode se vježbe: trebovanja vrijednosnica, uplate, i splate, menjački poslovi,

- prodaja vaučera, prodaja artikala Post-šop, prijem oglasa, naplata računa.

Kreiranje izvještaja o radu - Upoznaje prateće

izještaje različitih - Shvata svrhu

postojanja - Razvija preciznost.

- Tokom svih vježbi obraća pažnju na

159




procesa rada (dnevni, mjesečni, godišnji).

izvještaja u poštanskom saobraćaju kroz njihov tok, krajnju tačku gde se deponuju, čuvaju i koriste za određene naknadne provjere.

prateće izvještaje procesa.

Vođenje statistike - Upoznaje vođenje

obrasca 308. - Analizira sadržaj

obrasca. - Shvata da je

namjena obrasca redovno prikupljanje svih informacija o mjesečnom radu pošte iz kojeg se mogu uraditi sve potrebne analize.

- Razvija preciznost.


izvode se vježbe - popunjavanja

obrasca 308.

160




učenik učenik učenik Kurirski poslovi - Upoznaje se sa

ulogom kurira i poštara posebne dostave u pružanju express usluga javnih i privatnih poštanskih operatera na području Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada poštanskih operatera pri pružanju express usluga na području Crne Gore.

- Shvata proceduru rada poštara posebne dostave pri pružanju express usluga Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru rada kurira pri pružanju express usluga privatnih poštanskih operatera na području Crne Gore.





Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada poštara posebne dostave Pošte Crne Gore, pri pružanju express usluga.

- Primjeri sprovođenja procedure rada kurira privatnih poštanskih operatera, pri pružanju express usluga.

Šaltersko poslovanje - Upoznaje se sa

ulogom jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima u poslovanju Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada na šalteru u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Razlikuje poslove koje na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore obavljaju: šalterski radnik, kartista -šalterski radnik, blagajnik - šalterski radnik.

- Shvata proceduru prijema pošiljaka od pošiljaoca na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru isporuke pošiljaka primaocima na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru odvijanja platnog prometa na šalteru



- Razvija pozitivan stav prema kvalitetu rada u radu.


Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure prijema pošiljaka od pošiljaoca na šalter jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Primjeri sprovođenja procedure isporuke pošiljaka primaocima na šalter jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Primjeri sporvođenja procedure rada u realizaciji platnog prometa na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

161




jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru odvijanja uputničkog platnog prometa na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru rada pri prijemu telegrafskih saopštenja na šalter jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Primjeri sprovođenja procedure rada u realizaciji uputničkog platnog prometa na šalteru jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Primjeri sprovođenja procedure rada pri prijemu telegrafskih saopštenja na šalter jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

Blagajničko poslovanje - Upoznaje se sa

ulogom blagajničkog poslovanja u Pošti Crne Gore.

- Razlikuje poslove koje u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore obavljaju: kontrolor, blagajnik, blagajnik-šalterski radnik.

- Shvata proceduru rada sa blagajnom u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada sa blagajnom u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

Organizacija rada u pošti - Upoznaje se sa

organizacionom strukturom poštanske mreže Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa faktorima bitnim pri postavljanju i

- Shvata organizaciju rada u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata organizaciju prerade pošiljaka u



- Stiče osjećaj o potrebi sistematičnosti u

Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure organizovanja rada u jedinicama za pružanje poštanskih usluga

162




organizaciji rada jedinica poštanske mreže Pošte Crne Gore.

jedinicama poštanske mreže i u poštanskom centru Pošte Crne Gore.

- Shvata organizaciju rada u posebnim organizacionim dijelovima jedinica poštanske mreže Pošte Crne Gore.

radu. - Razvija pozitivan

stav prema kvalitetu rada u radu.


korisnicima Pošte Crne Gore.

- Primjeri sprovođenja procedure organizovanja prerade pošiljaka u jedinicama poštanske mreže i u poštanskom centru Pošte Crne Gore.

- Primjeri sprovođenja procedure organizovanja rada u posebnim organizacionim dijelovima jedinica poštanske mreže Pošte Crne Gore.

Poslovi kontrole rada i manipulativnih obrazaca - Upoznaje se sa

ulogom kontrole rada i manipulativnih obrazaca u Pošti Crne Gore.

- Upoznaje se sa elementima kontrole u jedinicama poštanske mreže Pošte crne Gore.

- Shvata proceduru organizovanja i kontrole rada poštara posebne dostave u Pošti Crne Gore.

- Shvata proceduru organizovanja i kontrole rada kurira kod privatnih poštanskih operatera.

- Shvata proceduru organizovanja i kontrole rada radnika na šalteru u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru organizovanja i kontrole rada blagajne u jedinicama za pružanje poštanskih usluga korisnicima Pošte






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure organizovanja poslova kontrole rada i manipulativnih obrazaca kod javnih i privatnih poštanskih operatera.

163




Crne Gore. 5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, FTN Izdavaštvo, Novi Sad, 2005. - Mr B. Grgurović: ’’ Poštanski saobraćaj I’’, Viša tehnička PTT škola, Beograd,

2000. - B. Grgurović, D. Marković: Poštanske usluge i mreža, Viša škola za informacione i

komunikacione tehnologije, Beograd, 2005. - Zakon o poštanskim uslugama, Službeni list RCG 46/05. - Pravilnik o uslugama telegrama i drugih elektronskih saopštenja u Pošti Crne

Gore, Odbor direktora Pošte CG, 2004. - Pravilnik o opštim uslovima za obavljanje poštanskih usluga, Službeni list Crne

Gore br. 29/06. - Pravilnik o posebnim uslovima za obavljanje poštanskih usluga, Službeni poštanski

glasnik br. 79/06. - Uputstvo o vršenju usluge Post Shop express, br. 01010-7419 od 17. 12. 2007. - Uputstvo za organizaciju dostavnog područja; Odbor diretora Pošte CG, 2005. - Pravilnik o blagajničkom I računskom poslovanju u Pošti Crne Gore (Službeni

poštanski glasnik br. 43/08). 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Aplikativni softver za poštanski saobraćaj. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16



- U pošti, učenici trećeg i četvrtog razreda rade naizmjenično radni dan u skladu sa rasporedom predmetnog nastavnka i dogovorom sa Poštom Crne Gore.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - pismenih vježbi; - praktične vježbe. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani pravnik; - diplomirani ekonomista sa radnim iskustvom na poslovima poštanskog saobraćaja

najmanje pet godina.

164




- Poštanske pošiljke - Poštanske usluge





- Tehnološki procesi

odvijanja poštanske usluge Faze radnih procesa u poštanskom saobraćaju: prijem, prerada, prenos i uručenje







- Rad u preradnom centru - Poštanski saobraćaj - Osnovi međunarodnog poštanskog saobraćaja

- Rad na šalteru - Rad poštonoša

- Poslovna komunikacija - Verbalna komunikacija - Neverbalna komunikacija - Pojam poslovne

komunikacije - Komunikacijske vještine - Timski rad - Komunikacija sa ostalim

zaposlenim - Rad na šalteru - Rad poštonoša - Rad u preradnom centru

- Standardi kvaliteta i upravljanje kvalitetom

- Standardi kvaliteta Svjetskog poštanskog saveza

- Standardi kvaliteta propisani zakonom o poštanskim uslugama

- Kvalitet poštanskih usluga po vrstama

- Kvalitet i ljudski i materijalni resursi u poštanskom saobraćaju

- Zadovoljstvo korisnika poštanskih usluga


- Telekomunikacioni saobraćaj

- Osnove telegrafskog saobraćaja

- Osnovni pojmovi telegrafskog saobraćaja

- Organizacija telegrafske mreže u unutrašnjem saobraćaju

- Otpravljanje telegrama u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju

- Sistemi za otpravljanje

165


telegrama - Propisi i priručnici - Kvalitet telegrafske usluge

- Plaćanje usluga po ugovoru - Sklapanje ugovora - Ugovorni odnos pravnih i

fizičkih lica u okviru rada na šalteru


- Kompanijsko pravo - Ugovori u privredi - Hartije od vrijednosti


- Novčano poslovanje u poštama i bankama

- Poslovi platnog prometa kod pošta

- Plaćanje usluge i vraćanje neplaćene poštarine

- Obrasci platnog prometa - Uplate - Isplate - Obračun uplata i isplata - Prijem i isplata poštanskih

i telegrafskih uputnica - Isplata međunarodnih

uputnica - Mjenjački poslovi - Uplate i isplate putem žiro

računa - Software-ska aplikacija

Pošte Crne Gore - Poštanska tehnologija

- Automatizacija šalterskog poslovanja

- Automatizacija bankarskog poslovanja

- Poštanska tehnika na šalterima pošta

- Poštanska tehnika u preradnim centrima

- Poštanske usluge - Izbor usluge - Način plaćanja

- Poštanske usluge

- Klasifikacija usluga - Kategorizacija poštanskih

usluga u okviru EU - Razvoj komercijalnih

usluga

166

1.2.12.3. PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER LOGISTIKA I ŠPEDICIJA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA ZA SMJER LOGISTIKA I ŠPEDICIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 108 108 IV 132 132

Ukupno 240 240 Praktična nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika. 3. Opšti ciljevi nastave - Uočavanje važnosti organizovanja rada i racionalnog korišćenja materijala i

energije. - Ovladavanje procedurom kreiranja poštanskih pošiljaka. - Ovladavanje procedurom popunjavanja manipulativnih obrazaca u pojedinim

tehničko-tehnološkim fazama obrade pošiljaka. - Ovladavanje procedurom rada u fazi prijema pošiljaka od pošiljaoca. - Ovladavanje procedurom rada u procesu obrade pošiljaka. - Ovladavanje procedurom rada u procesu uručenja pošiljaka primaocu. - Upoznavanje sa rukovanjem poštanskih maraka i vrijednosnica u depou maraka

Pošte Crne Gore. - Upoznavanje sa operativnim poslovima u hibridnoj pošti. - Upoznavanje sa procedurom rada u call centre-u. - Upoznavanje sa procedurom rada u telegrafu Pošte Crne Gore. - Upoznavanje sa software-skim aplikacijama koje se primjenjuju u logistici i

špediciji. - Upoznavanje sa procedurom rada pri skladištenju pošiljaka (robe). - Upoznavanje sa procedurom rada pri špediciji pošiljaka (robe). - Upoznavanje sa procedurom rada dispečerskog servisa. - Vizuelizacija i predstavljanje rezultata rada. - Poštovanje tehničko-tehnoloških procedura predviđenih sistematizacijom

preduzeća za određeno radno mjesto. - Poštovanje standarda u radu na određenom radnom mjestu, propisanih politikom

kvaliteta preduzeća. - Usvajanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja i vještina. - Osposobljavanje za samostalno obavljanje posla, stručno odlučivanje i usvajanje

novih znanja. - Sticanje stručnih znanja o pravilnom korišćenju sredstava zaštite na radu i zaštite

životne sredine.

167





Rukovanje poštanskim markama i vrijednosnicama - Upoznaje se sa

ulogom Depoa poštanskih maraka i vrijednosnica u organizaciji i delegiranju poslova (rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Depou poštanskih maraka i vrijednosnica Pošte Crne Gore.

- Razlikuje poslove koje u Depou obavlja rukovalac Depoa i blagajnik u Depou.

- Shvata proceduru zaprimanja poštanskih maraka i vrijednosnica.

- Shvata proceduru zaduženja poštanskim markama i vrijednosnicama.

- Shvata proceduru izdavanja poštanskih maraka i vrijednosnica iz Depoa maraka i vrijednosnica Pošte Crne Gore.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u Pošti Crne Gore, izvještaja o svom radu, o radu zaposlenih u Depou.






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja cjelokupne procedure rukovanja sa poštanskim markama i vrijednosnicama od kreiranja narudžbenice do izdavanja poštanskih maraka i vrijednosnica.

Operativni poslovi u Hibridnoj pošti - Upoznaje se sa

ulogom Hibridne pošte u organizaciji i delegiranju poslova (rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Hibridnoj pošti.

- Razlikuje poslove koje u Hibridnoj pošti obavljaju: rukovodilac službe, referent, operater i serviser.

- Shvata proceduru prijema elektronskih podataka od korisnika.

- Shvata proceduru pripreme podataka za štampu u obliku (formatu) i dinamici zahtjevanoj od






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja cjelokupne procedure rada u Hibridnoj pošti, od prijema podataka, u elektronskoj formi, od strane korisnika, do predaje odštampanog materijala organizacionoj jedinici zaduženoj za distribuciju materijala.

168




strane korisnika. - Shvata proceduru

štampe podataka i predaje odštampanog materijala organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, zaduženoj za distribuciju.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u Pošti Crne Gore, izvještaja o svom radu, zaposlenih u Hibridnoj pošti.

Poslovi operatera u Call Center-u - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Elektronski servisi u organizaciji i delegiranju poslova (rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Call Center-u Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa ulogom Call Centre-a u radu poštanskih i telekomunikacionih operatera.

- Razlikuje poslove koji se u organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, Elektronski servisi, odnose na rad Call Center-a i koje vrše: rukovodilac službe, kontrolor i operater u Call Center-u.

- Shvata proceduru rada Operatera u Call Centre-a.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u Pošti Crne Gore, izvještaja o svom radu, o radu operatera u Call Centre-u.






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada u Call Centre-u Pošte Crne Gore.

Rad u telegrafu - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Elektronski servisi u organizaciji delegiranju poslova

- Razlikuje poslove koji se u organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, Elektronski servisi, odnose na rad glavnog



- Stiče osjećaj o potrebi

Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada u Glavnom telegrafu Pošte Crne Gore.

169




(rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Glavnom telegrafu Pošte Crne Gore.

telegrafa i koje vrše: rukovodilac službe, kontrolor i operater u Glavnom telegrafu, i operater Glavnog telegrafa.

- Shvata proceduru rada operatera Glavnom telegrafu.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u Pošti Crne Gore, izvještaja o svom radu, o radu operatera u Glavnom telegrafu.

sistematičnosti u radu.



170




učenik učenik učenik Software-ske aplikacije u logistici i špediciji - Upoznaje se sa

razlozima automatizovanosti i informatizovanosti procesa rada u logistici i špediciji.

- Upoznaje se sa načinima implementacije specijalizovanih software-skih aplikacija u logistici i špediciji.

- Razlikuje specijalizovane software-ske aplikacije u logistici i špediciji u zavisnosti od djelova procesa rada u koje se implementiraju software-ske aplikacije.

- Shvata proceduru rada sa specijalizovanim software-skim aplikacijama u logistici i špediciji u skladu sa poslovima koje može vršiti.






primjerima primjene software-skih aplikacija u logistici i špediciji putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Poslovi skladištenja - Nabraja vrste

poslovanja preduzeća na osnovu kojih se pretpostavlja da im je potrebno skladištenje robe u pojedinim fazama rada.

- Upoznaje se sa osnovnom podjelom rada u skladištu.

- Razlikuje proceduru rada u skladištu u zavisnosti od vrste poslovanja preduzeća koje vrši skladištenje.






primjerima organizacije skladištenja u zavisnosti od vrste poslovanja preduzeća koje vrši skladištenje putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Preradni centar Pošte Crne Gore - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Poštanski centar u organizaciji i delegiranju poslova (rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Poštanskom centru Pošte Crne Gore.

- Razlikuje poslove koje u organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, Poštanski centar, vrše: upravnik, kontrolor poštanske eksploatacije, kontrolor, kartista, poštanski manipulant.

- Shvata proceduru rada: kontrolora,





- Shvata potrebu povezivanja teorije

Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na poslovima karitste, kontrolora i poštanskog manipulanta u Poštanskom centru Pošte Crne Gore.

171




kartiste, poštanskog manipulanta.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u pošti Crne Gore, izvještaja o radu poštanskog centra.

i prakse.

Transportno-distributivni centar privatnog poštanskog operatera - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Transportno-distributivni centar u organizaciji i delegiranju poslova (rada) privatnih poštanskih operatera.

- Upoznaje se sa procedurom rada osnovnih radnih mjesta u Transportno-distributivnom centru privatnih poštanskih operatera u Crnoj Gori, regionu i na globalnom nivou.

- Razlikuje poslove koji se vrše u Transportno-distributivnom centru privatnih poštanskih operatera u zavisnosti od veličine operatera i dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru rada na pojedinim radnim mjestima u Transportno-distributivnom centru privatnih poštanskih operatera u zavisnosti od veličine operatera i dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima kod privatnih poštanskih operatera, izvještaja o radu u Transportno-distributivnom centru.






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na pojedinim radnim mjestima u Transportno-distributivnom centru privatnih poštanskih operatera u Crnoj Gori.

- Upoznavanje sa primjerima organizacije skladištenja u Transportno-distributivnom centru regionalnih i globalnih privatnih poštanskih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Transportno-logističko preduzeće - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Transportno-

- Razlikuje poslove koji se vrše u Transportno-distributivnom centru transportno-



Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na pojedinim radnim

172




distributivni centar u organizaciji i delegiranju poslova (rada) transportno-logističkih preduzeća.

- Upoznaje se sa procedurom rada osnovnih radnih mjesta u Transportno-distributivnom centru transportno-logističkih preduzeća u Crnoj Gori, regionu i na globalnom nivou.

logističkih preduzeća u zavisnosti od veličine preduzeća i dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru rada na pojedinim radnim mjestima u Transportno-distributivnom centru transportno-logističkih preduzeća u zavisnosti od veličine preduzeća i dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima kod transportno-logističkih preduzeća, izvještaja o radu u Transportno-distributivnom centru.




mjestima u Transportno-distributivnom centru transportno-logističkih preduzeća u Crnoj Gori.

- Upoznavanje sa primjerima organizacije skladištenja u Transportno-distributivnom centru regionalnih i globalnih transportno-logističkih preduzeća putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Preduzeće čija osnovna djelatnost nije transport - Upoznaje se sa

vrstama poslovanja u kojima je potrebno da preduzeće vrši poslove skladištenja.

- Upoznaje se sa ulogom organizacione jedinice transportno-distributivni centar u organizaciji i delegiranju poslova (rada) u preduzeću čija osnovna djelatnost nije transport.

- Upoznaje se sa procedurom rada

- Razlikuje poslove koji se vrše u transportno-distributivnom centru preduzeća čija osnovna djelatnost nije transport u zavisnosti od veličine preduzeća i vrste, dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru rada na pojedinim radnim mjestima u transportno-distributivnom centru preduzeća čija osnovna djelatnost nije transport u






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na pojedinim radnim mjestima u transportno-distributivnom centru preduzeća čija osnovna djelatnost nije transport u Crnoj Gori.

- Upoznavanje sa primjerima organizacije skladištenja u transportno-distributivnom centru regionalnih i globalnih

173




osnovnih radnih mjesta u transportno-distributivnom centru preduzeću čija osnovna djelatnost nije transport u Crnoj Gori, regionu i na globalnom nivou.

zavisnosti od veličine preduzeća i dinamike, vrste i obima poslovanja.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima kod preduzeću čija osnovna djelatnost nije transport, izvještaja o radu u transportno-distributivnom centru.

preduzeća čija osnovna djelatnost nije transport, putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Poslovi špedicije - Upoznaje se sa

ulogom organizacione jedinice Poštanska špedicija u organizaciji i delegiranju poslova (rada) Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa procedurom rada u Poštanskoj špediciji, Pošte Crne Gore.

- Upoznaje se sa operativnim špediterskim poslovima špediterskih preduzeća.

- Upoznaje se sa procedurom rada osnovnih operativnih radnih mjesta kod špediterskih preduzeća u Crnoj Gori, regionu i na globalnom nivou.

- Razlikuje poslove koje u organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, Poštanska špedicija, vrše referent špedicije i administrator špedicije.

- Shvata proceduru rada referenta špedicije i administratora špedicije.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima u Pošti Crne Gore izvještaja o radu Poštanske špedicije.

- Razlikuje operativne poslove koji se vrše u špediterskim preduzećima u zavisnosti od veličine preduzeća i vrste, dinamike i obima poslovanja.

- Shvata proceduru rada na pojedinim operativnim radnim mjestima u






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na poslovima referente špedicije i administratora špedicije u organizacionoj jedinici Pošte Crne Gore, Poštanskoj špediciji.

- Primjeri sprovođenja procedure rada na pojedinim operativnim radnim mjestima špediterskih preduzeća u Crnoj Gori.

- Upoznavanje sa primjerima sprovođenja procedure rada na pojedinim operativnim radnim mjestima regionalnih i globalnih špediterskih preduzeća putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

174




špediterskim preduzećima u zavisnosti od veličine preduzeća i dinamike, vrste i obima poslovanja.

- Shvata proceduru kreiranja i dostave nadležnim organima, kod špediterskih preduzeća, izvještaja o radu.

Dispečerski poslovi - Poznaje oblasti

poslovanja u kojima postoji potreba za dispečerom.

- Upoznaje se sa strukturom, podjelom i topologijom grada i gradskih saobraćajnica, na primjeru Podgorice.

- Shvata proceduru rada dispečera u poštanskom saobraćaju.

- Shvata proceduru rada dispečera kod preduzeća za obavljanje taxi usluga.






Vježbe: - Primjeri

sprovođenja procedure rada na poslovima dispečera u preduzećima za obavljanje taxi usluga u Crnoj Gori.

- Upoznavanje sa primjerima sprovođenja procedure rada na poslovima dispečera regionalnih i globalnih poštanskih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.


Saobraćajni fakultet, Beograd, 2006. - S. Zečević, S. Tadić: City Logistika, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet,

Beograd, 2006. - Lj. Gereka, S. Lekić: Logistika preduzeća, Beogradska poslovna škola, Visoka

škola strukovnih studija, Beograd, 2008. - M. Bukumirović: Mehanizacija i automatizacija procesa prerade poštanskih

pošiljaka, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 1997. - M. Bukumirović: Automatizacija procesa rada u poštanskom saobraćaju,

Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 1999. - M. Bukumirović: Mehanizacija i automatizacija u poštanskom saobraćaju, Viša

tehnička PTT škola, Beograd, 1997.

175

- M. Kujačić: Poštanski saobraćaj, Univerzitet u Novom Sadu, Fakultet tehničkih nauka, Novi Sad, 2005.

- M. Popović: Priručnik za stručnu praksu-PTT saobraćaj, Viša škola za informacione i komunikacione tehnologije, Beograd, 2004.



specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office;

- Poštansko-logističkom centru Pošte Crne Gore doo, Podgorica; - transportno-distributivnom centru privatnog poštanskog operatera; - transportno-logističkom i špediterskom preduzeću; - preduzeću čija osnovna djelatnost nije transport, ali ga koristi u svom radu; - preduzeću za obavljanje taxi usluga. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora; - pismenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer). 10. Povezanost predmeta


- Poslovi skladištenja - Transportne osobine robe - Fizičko-hemijska svojstva robe značajna pri njenom skladištenju

- Mjere zaštite tereta-robe prilikom tokom rukovanja i transporta

- Primjena ambalaže prilikom skladištenja robe

- Poslovi operatera u Call Centre-u

- Dispečerski poslovi

- Osnove saobraćaja - Osnove drumskog saobraćaja

- Poslovi operatera u Call - Poštanski saobraćaj - Faza prijema poštanskih

176


Centre-u - Dispečerski poslovi

pošiljaka

- Poslovi operatera u Call Center-u

- Software-ske aplikacije u logistici i špediciji

- Poslovi skladištenja - Poslovi špedicije - Dispečerski poslovi

- Elektronsko poslovanje - Sistemi za označavanje i praćenje pošiljaka

- Uloga GIS-a u transportu pošiljaka

- Elektronska razmjena podataka

- Poslovi skladištenja - Terminali i skladišta - Uloga terminala u

transportnom sistemu - Organizacija rada u

skladištu - Kontrola rada u skladištu


- Logistika - Pojam, mjesto i kanali distribucije

- Poslovi špedicije - Špedicija - Glavni (osnovni) poslovi špedicije

- Specijalizovani (posebni) poslovi špedicije


- Baze podataka - Korišćenje aplikacije

- Poslovi operatera u Call Centre-u

- Rad u telegrafu

- Poslovna komunikacija - Komunikacija sa ostalim zaposlenima


- Dispečerski poslovi - Poslovna komunikacija - Komunikacija sa ostalim zaposlenima


177

1.3. IZBORNI PREDMETI 1.3.1. STRANI JEZIK II Napomena: Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa fondom časova dva nedjeljno za sve četiri godine – predmetni katalozi su u nadležnosti Zavoda za školstvo.

178

1.3.2. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE

1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I 58 14 72 II III IV

Ukupno 58 14 72 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje znanja iz osnova ekologije. - Razvijanje svijesti o značaju zaštite životne sredine. - Usvajanje znanja o uzročnoposljedičnim odnosima žive i nežive prirode. - Usvajanje znanja o različitim izvorima zagađivanja životne sredine. - Razvijanje svijesti o ulozi čovjeka i njegovog uticaja na zagađenje životne

sredine. - Usvajanje znanja i vještina sa ciljem zaštite životne sredine.

179





Osnovni pojmovi u ekologiji - Definiše pojmove:

ekologija, životna sredina, ekološki faktori.

- Ukazuje na međusobnu zavisnost žive i nežive prirode.

- Određuje elemente životne sredine.

- Uočava na konkretnim primjerima osobine biotopa i biocenoze.

- Navikava se da povezuje uzroke i posljedice.

Vježbe - Terenski rad: - Posmatranje

različitih staništa i zajednica.

Ekologija populacije - Definiše pojmove:

populacija i ekološka ravnoteža.

- Upoznaje faktore koji određuju strukturu populacije.

- Uočava osnovne karakteristike populacije.

- Shvata pojam opterećenosti populacije.

- Upotrebljava pojam ekološke ravnoteže i obrazlaže na primjeru međusobnu zavisnost činilaca sredine.

Kruženje materija i transformisanje energije u prirodi - Definiše pojmove:

producent organske materije, potrošač organske materije, reducent organske materije.

- Definiše lanac ishrane.

- Analizira na primjeru kompleksnost odnosa u ishrani.

- Interpretira kruženje materije i proticanje energije u ekosistemu.

- Analizira odnose među članovima lanca ishrane na primjeru energetske piramide.


Vježbe: - Predstavljanje

ilustracijom kruženje materije i proticanje energije na odabranom primjeru lanca ishrane.

Ekosistem - Opisuje kopnene,

vodene i antropogene ekosisteme.

- Definiše sukcesije u ekosistemu.

- Određuje zajedničke i glavne razlike između ekosistema.

- Zaključuje o raznovrsnosti

- Razvija svijest o značaju očuvanja prirodnih ekosistema.

180




ekosistema kod nas, u odnosu na geografski položaj i klimatske karakteristike.

- Predviđa posljedice ljudske aktivnosti u životnoj sredini.

Zagađivanje vazduha - Upoznaje načine

zagađivanja vazduha i otrovne materije u vazduhu.

- Objašnjava uticaj otrovnih materija na živa bića (kisele kiše, ozonske rupe, efekat staklene bašte).

- Određuje uzroke zagađivanja vazduha.

- Analizira posljedice previsokih koncentracija otrovnih materija u vazduhu na ekosistem.

- Ocjenjuje značaj stalne kontrole kontaminiranosti vazduha.

- Predlaže načine čišćenja otrovnih materija (uređaji za prečišćavanje, industrijski filteri, automobilski katalizatori).

- Razvija sposobnost sagledavanja i rješavanja problema.

- Film o zagađivanju vazduha.

Zagađivanje voda- mora i slatke vode - Definiše izvore i

oblike zagađivanja vode.

- Određuje glavne izvore zagađivanja vode i objašnjava posljedice.

- Razlikuje metode prečišćavanja.

- Analizira na koje načine prehrambena industrija zagađuje okolinu.


Vježbe: - Zaštita okoline.

Zagađivanja zemljišta - Opisuje izvore i

oblike zagađivanja zemljišta.

- Ukazuju na posljedice savremene intenzivne poljoprivrede proizvodnje.

- Interpretira problem prenaseljenosti


Vježbe: - Zaštita zemljišta.

181




zemlje. Nuklearna energija - Definiše izvore i

oblike radioaktivnog zagađenja.

- Identifikuje problem radioaktivnog zračenja i njegove dalekosežne posljedice.

- Uočava problem nekontrolisanog skladištenja radioaktivnog otpada i neodgovornog korišćenja nuklearnog oružja.

- Shvata važnost očuvanja životne sredine.

- Seminarski rad o nuklearnim eksplozijama (Hirošima, Černobil, itd. ).

Ugrožene biljne i životinjske vrste - Navodi glavne

uzroke izumiranja šuma i istrebljenja nekih životinjskih vrsta.

- Analizira značaj šuma i razlog njihovog izumiranja.

- Ukazuje na značaj pošumljavanja terena koji su podložni eroziji.

- Pronalazi najugroženije ekosisteme i grupe u Crnoj Gori i svijetu.

- Predlaže moguće mjere za zaštitu prirodnog nasleđa za konkretan primjer.

- Navikava se na poštovanje normi i propisa.

Vježbe: - Analiziranje

uzoraka izumiranja šuma i životinjskih vrsta.

Mjere za zaštitu životne sredine - Navodi značaj

štednje energije i vode u domaćinstvu i industriji.

- Navodi alternative energetske izvore.

- Određuje načine planske upotrebe prirodnih izvora.

- Shvata značaj pravilnog odnosa prema pitkoj vodi.

- Analizira značaj traženja i korišćenja novih ekoloških izvora energije.

- Ocjenjuje značaj globalizacije nadzora dešavanja u životnoj sredini.

- Razvija svijest o značaju zaštite životne sredine.

Vježbe: - Analiza nepovoljnih

uticaja na životnu sredinu.

182




- Primjenjuje propise kojima se određuju norme čuvanja zaštićenih objekata prirode, ugroženih, endemskih biljnih i životinjskih vrsta.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Jablanović, D. Rožaja: Zaštita i zagađivanje životne sredine, Zavod za

udžbenike, Beograd, 1998. god. - I. Savić, V. Terzija: Ekologija i zaštita životne sredine, Zavod za udžbenike,

Beograd.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Dijaprojektor, slajdovi, grafoskop; - TV prijemnik, video- rikorder, video- kasete. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i u toku vježbi. - Usmeno najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u



9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani biolog; - diplomirani inženjer pejzažne arhikteture.



- Mjere zaštite životne sredine

- Transportne osobine robe - Materijali koji se koriste pri transportu robe

183

1.3.3. RAČUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE 1. Naziv predmeta: RAČUNARSKA GRAFIKA I INTERNET TEHNOLOGIJE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II 72 72 III 72 72 IV

Ukupno 144 144 3. Opšti ciljevi nastave - Usvajanje osnovnih znanja iz informatike i aplikativnog softvera. - Razumijevanje uticaja informatičkih tehnologija na društvo. - Sticanje osnovnih znanja, vještina i navika za pravilno i uspješno korišćenje

informacijske tehnologije za zadovoljavanje ličnih i društvenih potreba. - Sticanje osnovnih znanja u korišćenju softvera za dizajn, kompjutersku grafiku,

3D animaciju i izradu web prezentacija. - Sticanje znanja za projektavanje i korišćenje kompjuterske grafike. - Razumijevanje mjesta i uloge internet tehnolgija za razmjenu informacija u

društvu. - Primjenjivanje raznih programa za izradu Web prezentacije. - Sticanje sposobnosti za pretražitivanje i instaliranje softvera za grafiku,

animaciju i Web prezentaciju. - Prepoznavanje savremenih potreba i pravaca razvoja softvera na području

grafike, animacije i Web prezentacije. - Razvijanje samoinicijativnosti pri izboru rješavanja postavljenih problema. - Shvatanje značaja timskog rada i njegove organizacije; - Sticanje sposobnosti za prilagođavanje aplikacije svojim potrebama radi

udobnijeg i efikasnijeg korišćenja. - Razvijanje sposobnosti i sticanje iskustava na području upotrebe stručne

literature i dobijanja informacija. - Razumijevanje pravila korišćenja elektronskih izvora podataka i informacija. - Navikavanje na upotrebu standarda i poštovanje autorskih prava. - Razumijevanje moralnih i etičkih pitanja koja su povezana sa upotrebom

softvera.

184

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi Razred: DRUGI COREL DRAW




Uvod - Upoznaje osnove

Corel-a i objašnjava postupak rada na doradi crteža, logoa, grafika i njihove pripreme za štampu.

- Objašnjava instalaciju i pokretanje CorelDraw-a.

- Savlađuje vještinu u radu sa komandnim panelima.

- Prilagođava interfejs svojim potrebama.

- Primjenjuje osnovni radni prozor Corel Draw.

- Instalira program Corel Draw.

- Razvija sposobnost za rad u grupi.

- Razvija smisao za

estetiku.

- Podijeliti učenike na grupe i upoznati ih sa sa računarima na kojima će raditi po principu jedan učenik jedan računar, ukoliko je moguće.

Rad sa fajlovima - Objašnjava postupak

rada sa fajlovima. - Objašnjava formate

zapisa i preuzimanje fajlova drugih formata (Import, Export).

- Objašnjava filtere za Corel-ove proizvode.

- Kreira dokument. - Koristi filtre za uvoz

i izvoz fajlova drugih formata.

- Koristi filtere za uvoz i izvoz drugih tipova fajlova.

- Razvija smisao za logičko razmišljanje i rasuđivanje.

Vježba: - Importovanje i

exportovanje fajlova.

Podešavanje stranica - Objašnjava

podešavanje stranica.

- Razlikuje i primjenjuje različite formate i stilove papira.

- Razvija vizionarsku kreativnost.

Vježba: - Podešavanje i

formatiranje stranice po zadatim vrijednostima.

Rad sa alatkama - Objašnjava palete sa

osnovnim alatkama (Toolbox).

- Analizira i koristi palete sa alatkama.

- Podstiče svijest o procjenjivanju vlastitih potreba.

Vježba: - PrtSc ekrana i

pravljenje slike sa tekstualnim opisom alatki.

Rad sa objektima - Objašnjava

selektovanje, grupisanje i razgrupisavanje jednog i više objekta.

- Koristi selektovanje objekata, kreira ih i manipuliše njima.

- Pravi grupe objekata.

- Podstiče spretnost, rukovanje i povezivanje.

Vježba: - Precizno

selektovanje objekta na fotografiji.

Crtanje geometrijskih i drugih oblika (shapes-a) - Opisuje postupak

crtanja osnovnih geometrijskih oblika.

- Kreira i oblikuje razne geometrijske i druge oblike.

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi, preciznosti pri radu.

Vježba: - Crtanje i

modifikacija

185




pravougaonika, elipsi, poligona, podešavanje dimenzija, crtanje iz centra, stavljanje pravilnih poligona, spirala i tabela...

Crtanje putanja i popuna - Objašnjava postupak

podešavanja atributa jednog grafičkog prikaza.

- Objašnjava putanje (otvorene i zatvorene).

- Definiše boju linije selektovane putanje.

- Objašnjava docker-e. - Objašnjava alatke za

umjetničko crtanje uz primjenu posebnih efekata.

- Bira postupak podešavanja atributa.

- Crta vrstu linija

putanje. - Praktično

primjenjuje izbor boja, korišćenje preliva.

- Praktično primjenjuje docker-e.

- Primjenjuje kotiranje za interaktivno povezivanje elemenata.

- Stiče preciznost, sigurnost i upornost.

- Razvija odgovornost

prema radu i radnom prostoru.

Vježba: - Crtati putanje raznih

debljina, praviti h nevidljivim, crtati linije, crtati "slobodnom rukom".

- Crtati početak, završetak, automatsko zatvaranje otvorene linije, rotiranje za određeni ugao.

- Crtati krive, označavanjem čvorova i djelovanjem na njih.

- Kreirati prelive.

Dejstvo Shape Tool-a na geometrijske oblike - Objašnjava dejsto

Shape Tool-a na osnovne geometrijske oblike.

- Crta zaobljene forme (odsječak, luk).

- Primjenjuje odsijecanje.

- Razvija preciznost. Vježba: - Shape tool.

Rad sa tekstom - Objašnjava rad na

tekstu (definisanje popunjenosti i obvojnice).

- Unosi tekst i vrši oblikovanje i modifikaciju teksta.

- Razvija kreativnost.

Vježba: - Rad sa tekstom,

vektorski zapis fontova, unos teksta u pasusima, izbor fonta, njegove veličine, njegovog stila, poravnanje, uvlačenje i ostale namjene, prelom reda...

Rad sa čvorovima - Opisuje i objašnjava

rad sa čvorovima. - Kreira linije i radi sa čvorovima.

- Razvija svijest o važnosti internet

Vježba: - Rad sa čvorovima:

186




tehnolgije u prenosu informacija i komunikacije među ljudima.

- Razvija kreativnost. - Razvija sposobnost

za saradnju i timski rad.

brisanje, spajanje, razdvajanje čvorova, konvertovanje krive u pravu liniju i obrnuto, postavljanje čvorova i “poluga”.

- Rad sa tzv: zaobljenim (mekim), oštrim i simetričnim čvorovima.

- Crtati i mijenjati smjer krive, širiti krivu radi zatvaranja, automatski zatvarati otvorene selektovane krive.

Rad sa nožem i gumicom i slobodne transformacije - Opisuje početak i

kraj reza. - Objašnjava slobodne

transformacije.

- Primjenjuje rezanje linije nožem, rezanje objekta po toj liniji, korišćenje noža slobodnom rukom uz korišćenje Bezierovih svojstava.

- Razvija odgovornost i stiče radne navike.

Vježba: - Primijeniti rezanje i

Bezierova svojstva linije reza.

- Primijeniti akcije gumice, brisanje u tačkama, brisanje po pravim linijama...

Rad alatkama - Opisuje i objašnjava

rad sa alatkama. - Primjenjuje alatke

za pretapanje, distorziju, eksturziju...

- Razvija svijest o potrebi preciznosti pri radu.

Vježba: - Rad sa alatkama za:

pretapanje, konture, distorziju, ovojnicu, efekat eksturzije, sjenku i providnost.

Podešavanje i rad sa menijem - Objašnjava: Edit,

View, Layout, Tools meni.

- Objašnjava standardne i dodatne opcije u CorelDraw.

- Koristi i primjenjuje naredbe iz menija.

- Analizira standardne

i dodatne opcije programa.

- Razvija sposobnost za analitičko mišljenje.

Vježba: - Podešavati menije. - Na primjerima

koristiti menije Edit, View, Layout, Tools...

Arrange meni - Objašnjava meni

Arrange. - Primjenjuje

transformacije.

- Razvija svijest za tehnološku disciplinu i tehničku kulturu.

Vježba: - Transformacija i

dupliciranje objekta sa odgovarajućim atributima, rotacija objekta za

187




specificirani ugao i izbor centra rotacije, skaliranje i omogućavanje lika u ogledalu.

- Aranžiranje objekata: poravnanje, spajanje putanja, razdvajanje, grupisanje ili razgrupisavanje...

Bitmaps meni - Objašnjava 3D

Effects. - Crta i na konkretnim

primjerima primjenjuje 3D Rorate, Cylinder, Emboss, Page Curl, Perspective, Sphere, Blur, Camera, Color Noise, Sharpen...

- Podstiče samopouzdanje i kreativnost.

Vježba: - Nacrtati 3D izgled

prostorije u stanu.

Text meni - Objašnjava rad sa

tekstom koji se obavlja u režimima - Artistic Text i Paragraph text.

- Unosi tekst i vrši 2D i 3D obradu (skaliranje, pomjeranje, selektovanje i rotiranje... ).

- Razvija svijest o savremenim potrebama i novim tehnologijama proizvodnje uređaja za prenos informacija.

Vježba: - Izrada vizit karte,

simbola, amblema, grba i sl.

188

PHOTOSHOP Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Uvod - Objašnjava

instalaciju i pokretanje Photoshop-a.

- Upoznaje i objašnjava radno okruženje Photoshop-a.

- Opisuje prilagodjavanje i podešavanje Photoshop-a korisniku.

- Usvaja način instalacije i pokretanje Photoshop-a.

- Prepoznaje i uočava elemente radnog okruženja Photoshop-a.

- Pojašnjava podešavanje i prilagodjavanje Photoshop-a korisniku.

- Razvija smisao za timski rad i toleranciju.

- Razvija preciznost

pri radu.

Vježba: - Instalacija i

prilagodjavanje Photoshop-a korisniku.

Rad sa selekcijama - Objašnjava i navodi

vrste selekcija. - Opisuje i navodi

osnovne operacije sa selekcijama.

- Razlikuje vrste selekcija i načine njihove upotrebe.

- Analizira osnovne operacije sa selekcijama.

- Stiče orijentraciju u radnom okruženju.

- Razvija kreativnost u

radu.

Vježba: - Izbor pravougaone,

okrugle, laso, Magic Wand selekcije.

Rad sa slikama - Upoznaje i

objašnjava postupke obrade slike.

- Razlikuje i pojašnjava postupke obrade slike.

- Stiče sposobnost ocjenjivanja i obrade slike.

Vježba: - Promjena veličine,

kontrasta i osvjetljenja slike.

Vježba: - Promjena Levels,

Curve i Color slike. Crtanje i bojenje

- Objašnjava i opisuje postupak crtanja osnovnih geometrijskih oblika.

- Pojašnjava i usvaja postupak crtanja osnovnih geometrijskih oblika.

- Stiče sposobnost za grafičku intepretaciju i prikazivanje.

Vježba: - Crtanje

pravougaonika, kruga, mnogougla i definisanih oblika.

Rad sa stilovima - Upoznaje se sa

načinom primjene različitih stilova.

- Usvaja i pojašnjava načine primjene različitih stilova.

- Razvija svijest o važnosti i potrebi preciznosti pri radu.

Vježba: - Definisanje stilova

(Drop Shadow, Inner Shadow... ).

Bojenje površina - Navodi i opisuje

vrste bojenja sa prelivom.

- Razlikuje i preproznaje vrste bojenja sa prelivom.

- Podstiče kreativnost. Vježba: - Bojanje sa prelivom –

Gradient (Linear, Radial, Angle, Reflected i

189




Diamond). Rad sa tekstom - Objašnjava i opisuje

unošenje teksta. - Objašnjava i opisuje

postupak formatiranja teksta.

- Objašnjava i opisuje primjenu stilova i filtera na tekst.

- Usvaja postupak unošenja teksta.

- Pojašnjava postupak formatiranja teksta.

- Analizira primjenu

stilova filtera na tekst.

Vježba: - Unošenje i

formatiranje teksta. Vježba: - Izrada vizit karte.

Rad sa slojevima - Upoznaje se sa

pravljenjem novog sloja.

- Objašnjava pojmove: vidljivost i providnost sloja.

- Objašnjava postupak ravnanja i promjene medjusobnog položaja slojeva.

- Objašnjava i opisuje postupak stapanja više slojeva u jedan.

- Usvaja postupak pravljenja novog sloja.

- Uočava razliku izmedju pojmova: vidljivost i providnost sloja.

- Usvaja postupak ravnanja i promjene medjusobnog položaja slojeva.

- Analizira postupak stapanja više slojeva u jedan.

- Razvija sposobnost povezivanja teorije i prakse.

Vježba: - Pravljenje slojeva,

podešavanje vidljivosti, providnosti i ravnanja sloja.

Vježba: - Stapanje povezanih i

vidljivih slojeva u jedan.

Rad sa filterima - Navodi i objašnjava

vrste filtera. - Razlikuje i

prepoznaje vrste filtera.

- Razvija samopouzdanje.

Vježba: - Upotreba filtera po

izboru na fotografiju.

Brisanje - Navodi i objašnjava

alate za brisanje. - Razlikuje i analizira

alate za brisanje. - Razlikuje nevažno od

važnog. Vježba: - Brisanje djelova slike

upotrebom Eraser Tool, Background i Magic Eraser.

190

3 DS MAX Informativni ciljevi i



učenik učenik učenik Uvod i kreiranje slika pomoću kompjuterske grafike - Upoznaje istoriju i

osnove 3D tehnologije i objašnjava kako i gdje se koristi kompjuterska 3D grafika.

- Razlikuje 3D i 2D aplikaciju.

- Podstiče kreativnost.

Vježba: - Pravljenje 2D i 3D

objekta (Potoshop, corel Draw).

Orijentacija u 3ds max-u - Objašnjava i nabraja

koordinatne sisteme koji se mogu koristiti u 3ds max-u.

- Nabraja različite tipove objekata korišćenih u 3ds max-u.

- Objašnjava:

skladištenje, transformaciju, obradu, sjenčenje objekata...

- Shvata orjentaciju geometrijskih oblika u koordinatnim sistemima.

- Razlikuje termine korišćene za objekte i površine: primitivi, Bulovi objekti, lofting, splajn, NURBS, modifikatore...

- Analizira i priprema animaciju u 3ds max-u.

- Analizira tok i vezu podataka o objektu i primjenjuje transformaciju.

- Razvija svijest o uticaju grafike na razvoj i socijalizaciju ličnosti.

- Razvija kreativnost i kulturu tehničkog izražavanja.

Vježba: - Vršiti uvoz objekata

pomoću parametara i animacija ključnih frejmova u 3D grafici.

Interfejs 3ds max-a - Nabraja i objašnjava

komandne panele: Create, Modify, Hierarchy, Motion, Display i Utilities.

- Objašnjava kreiranje, modifikovanje objekata i manipulaciju njima, glavnu paletu sa alatima, komande u okviru menija.

- Koristi komandne panele.

- Kreira objekte i modifikuje ih kroz rad u komandnim panelima.

- Razumije postupak navigacije kroz prikaze i sjenke.

- Razvija svijest o važnosti internet tehnolgije u prenosu informacija i komunikacije među ljudima.

Vježba: - Korišćenje ključnih

komandi sa linije menija i osnovnih alata za animaciju, kretanje kroz objekat i manipulacija njima u prikazima.

Modeliranje - Upoznaje Mesh

modeliranje. - Upoznaje i nabraja

načine modeliranja pomoću primitiva,

- Bira metod modeliranja.

- Koristi modifikatore za modeliranje.

- Razvija predstavu o prostornoj orijentaciji.

Vježba: - Načini realizacije

modeliranja objekata.

191




modifikatora i složenih objekata.

- Objašnjava Bezier splajnove, modeliranje mreža od Bezier splajnova, spajanje geometrije iz različitih fajlova, modeliranje tipa editable mesh.

- Modelira složene forme od jednostavnih.

Modeliranje isječaka - Upoznaje organsko

modeliranje bazirano na splajnovima.

- Objašnjava i navodi Bezier isječke, nove osobine isječaka i splajn kaveza, metode modeliranja isječaka.

- Objašnjava splajn kavez i Surface Tools, optimizaciju low-poly modela.

- Pravi modele korišćenjem različitih tehnika modeliranja.

- Koristi 3ds max-ov Surface Tools za kreiranje patch modela.

- Kreira složeni

organski model.

- Stiče sposobnost ocjenjivanja vlastitih potreba.

Vježba: - Modeliranje ljudske

glave korišćenjem opcije Surface Tools.

Primjena teksturnih mapa i materijala

- Upoznaje osnove materijala i mapiranja.

- Razumije strukturu materijala i modele boja, postupak sjenčenja, materijale i mape.

- Stiče sposobnost opažanja, razlikovanja i upoređivanja.

Vježba: - Odmotavanje

koordinata mapiranja za low-poly karaktere.

Napredni materijali - Objašnjava efekat i

dinamičke karakteristike refleksije i refrakcije, putanje i zraka.

- Primjenjuje i podešava napredne materijale.

- Stiče sigurnost i upornost.

Vježba: - Mrtva priroda -

Scena sa lampom i stolom.

Animacija - Upoznaje vremenski

raspored animacije. - Objašnjava MAX-ove

alatke za animaciju, Track View, animiranje transformacije, parametarsku animaciju, uvijanje prostora...

- Koristi Max-ove alatke za animaciju.

- Kreira jednostavne animacije transformacije parametarske animacije, animira sa uvijanjem prostora...

- Razvija smisao za toleranciju i timski rad.

Vježba: - Animacije sa

primjerima za različite objekte.

192




Usavršavanje animatorskih vještina - Objašnjava

kontrolere animacije, kreiranje i editovanje ključeva u prikazu Track.

- Objašnjava jednostavno povezivanje animacije.

- Bira i koristi detaljnije mehanizme animacije.

- Primjenjuje stečena znanja na kratke animacije.

- Razvija odgovornosti.

Vježba: - Izrada kratke

animacije.

Hijerarhijska animacija karaktera

- Upoznaje naprednu i inverznu kinematiku.

- Objašnjava nove IK razriješivače, skeletne animacije, modifikatore.

- Razlikuje vrste inverzne kinematike.

- Razumije postupak koršćenja hijerarhije.

- Stiče sposobnost uočavanja, razlikovanja i zaključivanja.

Vježba: - Kompletiranje

animacije.

Renderovanje i efekti okruženja - Objašnjava postavku

prozora Environment, atmosferske efekte, max-ove alatke za renderovanje...

- Razumije i koristi max-ove alatke za renderovanje.

- Podstiče kreativnost. Vježba: - Simulacija različitih

atmosferskih efekata (efekat požara, magle... ).

193

Razred: TREĆI WEB DIZAJN




Planiranje Web sajta - Navodi alate za

kreiranje Web sajtova (Front Page, Microsoft Publisher – Web Publication, Dreamweaver MX, notepad itd. ).

- Opisuje interfejs programa i navodi: menie, palete, panoe, prilagođavanje elemenata ekrana i pomoć.

- Ocjenjuje i primjenjuje alate za kreiranje Web-a.

- Primjenjuje

interfejs programa.

- Razvija preciznost u tehničkom oblikovanju i sposobnost kreativnog izražavanja.

Vježba: - Upotreba programa za

kreiranje Web sajta.

Organizovanje Web sajta - Objašnjava dizajn

Web sajta: tipografiju, boje, raspored, strukturu Web sajta.

- Navodi pripremne postupke za izradu Web sajta.

- Opisuje uvoz

direktorijuma, datoteka i Web sajtova u Web sajt.

- Analizira Web i upotrebu Weba.

- Primjenjuje upotebu

šablona za Web sajtove i šablone za strane.

- Primjenjuje postupke planiranja prilikom izrade Web sajta.

- Razvija vizionarsku kreativnost.


sagledavanja potreba i realizacije zamisli.

Vježba: - Kreiranje Web strana.

Dodavanje direktorijuma i daoteka.

Kreiranje Web sajta - Definiše osnove

HTML-a, php-a. - Objašnjava

dodavanje teksta. - Objašnjava

hiperlinkove.

- Poznaje osnove HTML-a, php-a.

- Primjenjuje formatiranje teksta.

- Primjenjuje hiperlinkove (e-mail).

- Stiče osjećaj o razvoju i primjeni novih tehnologija u cilju zadovoljenja individualnih i kolektvinih potreba.

Vježba: - Formatiranje teksta i

povezivanje preko hiperlinkova.

Dizajniranje i postavljanje Web strane - osnove - Upoznaje

hiperlinkove na slikama i kreiranje vrućih tačaka.

- Opisuje umetanje i modifikaciju slika kao pozadine.

- Primjenjuje umetanje, uređivanje i pozicioniranje slika.

- Primjenjuje upotrebu i umetanje clip art sličica.

- Razvija sposobnost za analitičko mišljenje.

Vježba: - Ubacivanje slika.

194




Dizajniranje i postavljanje Web strane - multimedije - Opisuje crtanje i

upotrebu multimedije.

- Opisuje prilagođavanje i upotrebu trodimenzionalnih oblika.

- Opisuje upotrebu zvuka i videa.

- Primjenjuje crtanje i upotrebu alata za crtanje.

- Primjenjuje dodavnje boje, specijalnih efekata, i konvertovanje 2D i 3D oblika.

- Dodaje i podešava zvuk i video.

Vježba: - Dodavanje zvuka i

videa na Web sajt.

Dizajniranje i postavljanje Web strane - tabele - Opisuje upotrebu

tabela. - Objašnjava

dodavanje, formatiranje dimenzija tabele, rad sa ćelijama.

- Primjenjuje kreiranje tabele.

- Primjenjuje dodavanje ivica, boje, slika u pozadini i korisničkih stilova u tabele.

- Razvija osjećaj odgovornosti i radnih navika – motivacije.

Vježba: - Tabele i ćelije.

Dizajniranje i postavljanje Web strane - liste - Opisuje kreiranje

lista. - Objašnjava

nastavljanje prekinute liste i promjenu stavki u njoj.

- Uočava uređene i neuređene liste.

- Primjenjuje formatiranje, promjene fonta i boje teksta, stila, označavanje uređene i neuređene liste.

- Razvija logičko mišljenje i sposobnost za pravilno rasuđivanje i zaključivanje.

Vježba: - Modifikacija liste.

Dizajniranje i postavljanje Web strane – modifikovanje Web stranice - Opisuje modifikaciju

i postavljanje preko mreže.

- Objašnjava publikovanje i modifikaciju Web sajta.

- Vrši modifikaciju Web stranice.

- Analizira izbor Web domaćina, postavljanje sajta na Web server i uvoz Web-a.

- Razvija kreativnost. Vježba: - Modifikacija i

publikovanje strana.

Interaktivni sajtovi - forme - Opisuje i objašnjava

upotrebu formi. - Objašnjava ubotrebu

objekata forme, vrijednosti forme i zapisivanje rezultata.

- Primjenjuje kreiranje formi, polja za potvrdu, dugmadi, padajućih listi...

- Primjenjuje zapisivanje rezultata u obliku datoteke, korišćenjem

- Razvija svjest o važnosti internet tehnolgije u prenosu informacija i komunikacije među ljudima.

Vježba: - Upotreba formi.

195




elektronske pošte. Interaktivni sajtovi - animacije - Opisuje animaciju

sajta. - Objašnjava

animaciju elemenata strane prelaz strane, lebdeću dugmad.

- Definiše efekat marquee.

- Definiše efekat marquee.

- Primjenjuje dhtml effects, lebdeću dugmad i pravi prelaz stranice.

- Primjenjuje formatiranje teksta koji se kreće po hodizontali.

- Razvija tehnološku disciplinu.

Vježba: - Primjena i

modifikacija animacije.

Interaktivni sajtovi –komponente

- Opisuje upotrebu web komponenata.

- Opisuje upotrebu

tema i šablona. - Primjenjuje

komponenata.

- Primjenjuje teme, banere za stranu, knjigu utisaka i Web za diskusiju.

- Primjenjuje Web template.

- Primjenjuje Web komponente.

- Razvija sposobnost sagledavanja potreba i realizacije zamisli.

Vježba: - Upotreba Web

dinamički efekat, Web search, brojač pogodaka, radne listove i dijagrame, foto-galeriju, ubačeni sadržaj, linije linkova, listu top 10.

Interaktivni sajtovi – java script - Navodi Plug-inove,

activex kontrole, Java Apleti i Java Script.

- Uočava softver za interaktivni rad na sajtu.

Vježba: - Ubacivanje Plug-

inova, ActiveX kontrola, Java Apleti i Java Script.

Programski jezici za Web - Upoznaje i opisuje

izradu atraktivnog Web sajta.

- Opisuje integraciju Microsoft Officea u sajt.

- Primjenjuje HTML, php, java script...

- Primjenjuje ubacivanje radnog lista Worda, Excela, Adobe Acrobat (pdf).

- Razvija svijest o savremenim potrebama i novim tehnologijama proizvodnje uređaja za prenos informacija.

Vježba: - Primjena CSS stilova. Vježba: - Osnovna strukura Web

strane. Vježba:

Pravljenje Web sajta sa svim usvojenim formama.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - S. Bain: Corel DRAW 12, Kompjuter biblioteka, Čačak, 2005. - T. Boardman: 3DS MAX 5, New Riders Publishing. - R. Polevoi: 3D Studio MAX R3, The Coriolis Group. - M. Imamović, D. Ćosić: Adobe Photoshop 7. 0, Soho Graph, Beograd, 2002. - C. Rose: Naučite Adobe Photoshop CS2 za 24 časa, Sams, 2005. god. - T. A. Powell: Web Design, Osborne/McGraw-Hill, 2001. - D. Elderbrock, D. Karlins: FrontPage 2002 Biblija, Hungry Minds Inc, 2002. - E. Castro: HTML za WWW, Peachpit Press.

196

- K. Jamsa, K. King, A. Anderson: HTML i Web dizajn kroz praktične primere, Osborne/McGraw-Hill, 2002.

- M. Moncur: DHTML – naučite za 24 časa, SAMS. - Bartlett: CSS za 24 časa, SAMS. - J. Jaworski, JavaScript, JScript: Detaljan izvornik, Sybex. - K. Annwn Page: Macromedia Dreamweaver MX 2004: iz prve ruke, Macromedia Pr,

2004. - B. Blake: Flash 5, Osborne/McGraw-Hill, 2001.

Časopisi iz oblasti računara i softvera - PC Press: www. pcpress. co. yu - Mikro: www. mikro. co. yu - Svet kompjutera: www. sk. co. yu Izdavačke kuće - Mikro knjiga: www. mikroknjiga. co. yu - CET: www. cet. co. yu - Kompjuter biblioteka: www. kombib. co. yu Za izvođenje nastave potreban je softver (2004. god. ) - CorelDRAW Graphic Suite (12) ili noviji - Adobe Photoshop 7. 0 ili noviji - 3D Studio Max (5. 0) ili noviji - Microsoft Office 2003: Front Page i Microsoft Publisher ili noviji - Macromedia Essentials MX 2004: Dreamweaver MX, Fireworks MX, Macromedia

Flash MX, ... ili noviji - Mix 1 ACDSee (6. 0), WinZip (8. 0), Nero (6. 0), Visual Studio 6. 0, Internet

Explorer (6. 0), Firefox Mozilla, Opera, CuteFTP, HTML Assistant, HTML Writer, Mapedit, Adobe Illustrator 10, Illustrator 7, Adobe Acrobat (5. 5), ili noviji...

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u računarskoj učionici koja je opremljena sa najmanje 15

računara i perifernom opremom (A/V sredstvima, projektorom, skenerom, štampačem).

- Računari su sa odgovarajućim softverom za izradu kompjuterske grafike, 2D i 3D animacije i web prezentacije, uzorcima alata, šemama i dr.

- Treba omogućiti pristup Internetu, dostupnoj literaturi, tehničkim podacima, priručnicima, časopisima koji obrađuju teme vezane za softver itd.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se usmeno i u toku vježbi; - usmena provjera znanja (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom

periodu). - vježbe (najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu). - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine.

197

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inženjer elektrotehnike, smjer: elektronika, računari ili

telekomunikacije. - Diplomirani matematičar, smjer računarske nauke, smjer primijenjena

matematika. 10. Povezanost predmeta


- WEB - Fizika - Grafika, zvuk, slika

198

1.3.4. TELEKOMUNIKACIONE USLUGE 1. Naziv predmeta: TELEKOMUNIKACIONE USLUGE 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III 52 20 72 IV

Ukupno 52 20 72 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa postojećim telekomunikacionim uslugama i telekomunikacionim

uslugama u razvoju. - Razumjevanje korisničkog aspekta i značaja kvaliteta telekomunikacionih servisa. - Povezivanje teorije i prakse kroz razumljive sadržaje koji se odnose na

svakodnevnu primjenu usluga koje nude telekomunikacioni sistemi. - Upoznavanje međunarodnih i nacionalnih propisa i standarda. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.

199





Klasifikacija telekomunikacionih usluga - Zna osnovnu

podjelu telekomunikacionih usluga.

- Nabraja vrste usluga negovornog tipa.

- Nabraja vrste usluga govornog tipa.

- Nabraja audiovizuelne usluge.

- Poznaje vrstu usluge: zakup telekomunikacionih vodova.

- Shvata tehnološku podlogu po kojoj je izvršena podjela.

- Identifikuje usluge negovornog tipa i njihova osnovna svojstva.

- Identifikuje usluge govornog tipa i njihova osnovna svojstva.

- Identifikuje usluge audiovizuelnog tipa i njihova osnovna svojstva.

- Identifikuje usluge zakupa telekomunikacionih vodova i njihova osnovna svojstva.



Usluge fiksne telefonije - Zna karakteristike

usluge telefonskog razgovora.

- Zna karakteristike

usluge prenosa po telefonskim vodovima.

- Zna pojam ostale

usluge i koje su vrste i karakteristike ostalih usluga.

- Zna pojam dodatne usluge i koje su vrste i karakteristike dodatnih usluga.

- Vrši komparaciju različitih vrsta usluga fiksne telefonije.

- Uočava specifičnosti i prednosti usluge telefonskog razgovora.

- Uočava specifičnosti i prednosti usluge prenosa po telefonskim vodovima.

- Uočava specifičnosti i prednosti ostalih usluga.

- Uočava specifičnosti i prednosti dodatnih usluga.


- Seminarski rad: Karakteristike prenosa po telefonskim vodovima.


uslugama fiksne telefonije putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Usluge mobilne telefonije - Poznaje osnovnu

podjelu i osnovne vrste usluga GSM

- Razlikuje usluge mobilne telefonije kroz razvoj

- Uočava važnost nauke u svakodnevnom

- Seminarski rad: Mobilna telefonija i najpopularnije

200




mreže (teleusluge: telefonija, SMS, Telefaks, dodatne usluge: preusmeravanje poziva, govorna pošta, poziv na čekanju, usluga identifikacije broja, odloženo slanje SMS, komercijalni SMS, WAP, usluge GPRS, usluge 3G).

- Poznaje karakteristike dodatne usluge GSM mreže: preusmeravanje poziva, govorna pošta poziv na čekanju, usluga identifikacije broja, odloženo slanje SMS poruka, komercijalni SMS, WAP i roming; usluge GPRS i usluge 3G.

tehnologije do 4. generacije.

- Uočava karakteristike i specifičnosti rauličitih vrsta usluga moblne telefonije.

životu.

usluge. - Mobilnim

telefonima, kao pokaznim sredstvima praktično, predstavljanje usluga mobilne telefonije.


uslugama mobilne telefonije putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Internet usluge - Poznaje

mogućnosti Interneta.

- Zna osnovno o povezivanju na Internet mrežu.

- Zna osnovnu podjelu Internet servisa na: osnovne, javne, servise za pretraživanje, sigurnosne i sistemske servise.

- Poznaje podvrste usluga iz osnovne podjele.

- Shvata važnost i mogućnosti Interneta.

- Razlikuje pojmove i uočava svrhu postojanja Internet provajdera i namjenu Internet protokola.

- Razlikuje Internet servise i njihove karakteristike.

- Uočava svrhu svakog od servisa.


- Seminarski rad: Internet tehnologija –tehnologija trećeg milenijuma.


uslugama Interneta putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Zakonska regulativa telekomunikacionog tržišta - Upoznaje propise i

standarde koji se odnose na

- Uviđa važnost poznavanja pravila i važnost njihovog

- Seminarski rad: Internet tehnologija i

201




telekomunikacije. - Nabraja propise iz

unutrašnjeg saobraćaja i iz međunarodnog saobraćaja.

- Upoznaje standardizaciju u telekomunikacijama, granske standarde, ISO 9000.

- Poznaje pojam kvaliteta telekomunikacionih usluga.

- Analizira strukturu i principe međunarodnih propisa i preporuka UIT i osnovu regulative EU i granskih drugih asocijacija.

- Analizira osnovne odredbe Zakona o telekomu-nikacijama, upoznaje i ulogu Agencije za telekomunikacije.

- Razlikuje kvalitet koncepcije, kvalitet pružanja usluge i ekonomsko-komercijalni kvalitet.

striktnog poštovanja.

- Uviđa važnost održavanja i poboljšavanja kvaliteta.

protokoli.

Karakteristike tržišta telekomunikacionih usluga - Upoznaje osnovne

pojmove i zakonitosti tržišne privrede.

- Poznaje karakteristike usluge kao vrste proizvoda.

- Poznaje osnovne zakonske obaveze kojima podležu akteri na tržištu telekomunikacionih usluga u Crnoj Gori.

- Upoznaje načine i uslove segmentacija tržišta.

- Razlikuje tržišni i monopolistički model privređivanjau telekomu-nikacijama.

- Analizira karakteristike usluge kao vrste proizvoda, koje su značajne za tržište.

- Upoređuje aktere tržišta telekomu-nikacionih usluga u Crnoj Gori i zemljama regiona.

- Vrši komparaciju strukture ponude različitih operatera.

- Seminarski rad: Provajderi, pojam, najjači svjetski provajderi, provajderi u Crnoj Gori.

Dalji pravci razvoja - Upoznaje nove

pravce razvoja tehnologije, svojstva novih tehnoloških prozvoda.

- Prepoznaje prednosti novih ili poboljšanih postojećih usluga i proizvoda iz oblasti telekomunikacija,

- Pozitivno procjenjuje važnost novih znanja i novih polja nauke koja se koriste u struci.

202




u odnosu na postojeće.

- Analizira svojstva novih proizvoda i predviđa transport, rukovanje i skladištenje.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - M. Filipović: Osnove telekomunikacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,

Beograd, 2006. - S. Štrbac: Telekomunikacioni servisi, Visoka škola strukovnih studija za

informacione i komunikacione tehnologije, Beograd, 2007. - Dr Z. Bojković, mr D. Marković: Elementi kvaliteta u poštanskom i

telekomunikacionom saobraćaju, po odluci Saobraćajnog fakulteta iz Beograda knjigu izdao Jantar-Beograd, 1997.

- Institut za standardizaciju Crne Gore, drugi izvori sa interneta o standardima u telekomunikacijama.

- Zakon o telekomunikacijama, Ministarstvo saobraćaja, telekomunikacija i poštanske djelatnosti, SL RCG 59/00.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16

računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu (računar nastavnika s CD pisačem), LCD projektor, MS office i nova tehnička pomagala, po potrebi.




dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, telekomunikacioni smjer). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer elekotehnike (smjer elektronike i telekomunikacija).

203



- Vidovi eksploatacije telekomunikacionog saobraćaja

- Telekomunikacione saobraćaj

- Osnovi elektrotehnike i elektronike

- Teorijski osnov razvoja telekomunikacija

204

1.3.5. MARKETING I PRODAJA USLUGA 1. Naziv predmeta: MARKETING I PRODAJA USLUGA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 58 8 66 Ukupno 58 8 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa pojmom uslužna ekonomija. - Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama uslužne ekonomije. - Upoznavanje sa pojmom marketinga usluga. - Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama marketinga usluga. - Upoznavanje sa marketing istraživanjem usluga. - Upoznavanje sa pojmom marketing mix usluga. - Razumijevanje značaja i uloge marketinga u saobraćaju. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

205





Pojam i definicija marketinga - Poznaje pojam i

definiciju marketinga.

- Zna pojam uslužne ekonomije.

- Poznaje pojam industrijske ekonomije.

- Razlikuje vrste marketinga.

- Razlikuje osnovne karakteristike uslužne ekonomije.

- Vrši komparaciju osnovnih karakteristika industrijske i uslužne ekonomije.



karakteristika uslužne ekonomije.

Karakteristike marketinga usluga - Poznaje pojam

tržišta usluga. - Poznaje pojam

marketinga usluga.

- Razlikuje elemente tržišta usluga (tražnja, ponuda, karakteristike, konkurencija, segmentacija, standardi).

- Razlikuje karakteristike marketinga usluga (nedodirljivost, neseparabilnost, pomjenljivost, kvarljivost).




elemenata tržišta usluga.

- Crtanje šeme karakteristika marketinga usluga.

Specifičnosti marketinga istraživanja usluga - Upoznaje se sa

pojmom marketing istraživanja tržišta.

- Upoznaje se sa pojmom strategija marketing menadžment usluga.

- Razlikuje specifičnosti marketing istraživanja tržišta (formulisanje projekta, prikupljanje podataka, izbor metode i analiza podataka, formulisanje izvještaja).

- Razlikuje faze strategije marketing menadžment usluga (analiza tržišta, analiza konkurencije, analiza resursa, formulisanje marketing




specifičnosti marketing istraživanja tržišta.

- Kreiranje algoritma toka faza strategije marketing menadžment usluga.

206




strategije). Marketing MIX usluga - Poznaje pojam

marketing MIX usluga.

- Navodi elemente marketing MIX usluga (proizvod, cijena, kanali prodaje, promocija).

- Upoznaje se sa najnovijim tendencijama u marketingu.

- Shvata ulogu kupca i potrebu za pridobijanjem njegovog povjerenja.




Vježbe: - Upoznaje se sa

primjerima uspješnih marketinških kampanja putem prezentacija.

Karakteristike marketinga saobraćajnih usluga - Upoznaje se sa

pojmom tržišta saobraćajnih usluga.

- Upoznaje se sa ulogom marketinga u poslovanju saobraćajnih preduzeća.

- Upoznaje se sa pojmom edukativne marketinške kampanje poštanskih i logističkih operatera.

- Razlikuje osnovne elemente tržišta saobraćajnih usluga, u zavisnosti od vida (grane) saobraćaja.

- Razlikuje osnovne karakteristike marketinga saobraćajnih usluga u zavisnosti od vida (grane) saobraćaja.

- Vrši komparaciju marketing pristupa privatnih i javnih poštanskih i logističkih operatera.



Vježbe: - Upoznaje se sa

primjerima uspješnih marketing pristupa poštanskih i logističkih operatera putem prezentacija njihovih marketing kampanja.

Međunarodni marketing saobraćajnih usluga - Poznaje pojam

međunarodnog marketinga usluga.

- Poznaje pojam međunarodnog marketinga saobraćajnih usluga.

- Razlikuje osnovne elemente međunarodnog marketinga usluga (tendencije na tržištu, istraživanje, formulisanje programa).



5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - C. Lovelock: Services Marketing- People, Technology and Strategy, Prentice Hill,

2000. - A. Palmer: Principles of Services Marketing, McGraw Hill, 4 edition, 2005. - Č. Ljubojević: Marketing usluga, Institut za tržišna istraživanja, Beograd, 1996.

207

- O. Bakić, Č. Ljubojević: Menadžment usluga u savremenoj ekonomiji, Univerzitet u Beogradu, Ekonomski fakultet, Beograd, 1998.

- Izbor najznačajnijih članaka iz oblasti marketinga usluga (Journal of Service Marketing, Harvard Business Review i drugi časopisi).


specijalizovanim flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, MS office instaliranim na svim računarima).



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani ekonomista (smjer marketing). - Alternativno rješenje može biti sljedeće: - Diplomirani inžinjer saobraćaja. 10. Povezanost predmeta


- Karakteristike marketinga saobraćajnih usluga

- Poštanske usluge(IV razred) - Karakteristike tržišta poštanskih usluga

- Razvoj komercijalnih poštanskih usluga

- Karakteristike marketinga saobraćajnih usluga

- Telekomunikacione usluge (III razred)

- Karakteristike tržišta telekomunikacionih usluga

208

1.3.6. BAZE PODATAKA 1. Naziv predmeta: BAZE PODATAKA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 36 30 66 Ukupno 36 30 66

3. Opšti ciljevi nastave - Sticanje osnovnih znanja o bazama podataka, njihovom značaju i korisnosti. - Razvijanje pozitivnog stava prema informatici i njenoj širokoj primjeni. - Razvijanje logičkog razmišljanja, sticanja samopouzdanja i sposobnosti za

samostalan rad. - Povezivanje prakse i teorije kroz poznavanje baza podataka. - Razvijanje radnih navika (sistematičnost, tačnost, dosljednost). - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. NAPOMENA: U okviru ovog predmeta učenici ovladavaju programom MS Office Access.

209





Programi za kreiranje baza podataka - Upoznaje osnovne

pojmove: ravna i realaciona baza podataka, osnovni elementi baze podataka, tabele, slogovi podataka, polja.

- Zna pojmove: polje podataka; slogovi podataka; tabela podataka.

- Upoznaje pojam ključa i relacije unutar baze, između podataka ili tabela.

- Uočava da ravnu bazu čini jedna tabela.

- Uočava da relacionu bazu čini više povezanih tabela sa podacima.

- Vrši komparaciju ovih elemenata i izvodi zaključke o razlikama.

- Upoznaje načine sortiranja podataka.

- Shvata značaj integriteta podataka za kvalitet i korisnost baze.

- Razlikuje relacije: - Jedan-jedan; - Jedan-više.


- Razvija preciznost.

Korišćenje aplikacije - Upoznaje interfejs

Mikrosoftovog office programa za baze podataka -Access.

- Zna da napravi jednostavnu bazu podataka.

- Upoznaje izgled menija, njegove funkcije i funkcije dugmadi.

- Kreira jednostavnu bazu podataka, upoznaje korišćenje ’’čarobnjaka’’ za kreiranje baze.


- Zadaje zadatak: Kreiranje jednostavne baze podataka samostalno i uz pomoć ‘’čarobnjaka’’.

Kreiranje tabela - Zna pravljenje

tabele na jednostavan način.

- Poznaje podešavanje prikazivanja podataka.

- Poznaje manipulisanje kolonama i podacima.

- Kreira primere tabela.

- Podešava karakteristike podataka i pravila unosa prilikom kreiranja tabele.


- Zadaje zadatak: Kreiranje tabele sa podešavanjima karakteristika podataka i pravila unosa.

Kreiranje obrazaca - Zna da napravi - Shvata funkciju - Razvija osjećaj - Zadaje zadatak:

210




obrazac za unos uz pomoć ‘’čarobnjaka’’ i da podesi njegova svojstva.

- Zna da doda kontrole u obrazac.

obrasca. - Kreira obrazac za

kreiranu tabelu. - Dodaje kontrole na

poljima korišćenjem funkcija dugmeta Toolbox.

samopouzdanja i sposobnosti za samostalan rad.

- Kreiranje obrasca nad tabelom i dodavanje kontrola iz menija Toolbox.

Kreiranje upitnika - Upoznaje značaj

pronalaženja informacija u bazi.

- Zna filtriranje podataka u tabeli.

- Zna pronalaženje podataka po višestrukim kriterijumima.

- Zna pravljenje upita u dva prikaza: design i pomoću ‘’čarobnjaka’’.

- Uočava da izdvojene podatke, može da analizira i mijenja na razne načine.

- Izvodi filtriranje na tabeli sa podacima po različitim kriterijumima.

- Pronalazi zadate podatke po više kriterijuma.

- Kreira isti upit nad jednom tabelom u dva prikaza: design i pomoću ‘’čarobnjaka’’.


- Zadaje zadatak: Pronalaženje određenih podataka iz postojeće tabele i štampa.

- Pronalaženje podataka iz postojeće tabele po višestrukim kriterijumima i štampa.

Kreiranje izvještaja - Zna pravljenje

izveštaja od početka i pomoću ‘’čarobnjaka’’.

- Zna da uredi izveštaj.

- Zna da pregleda izveštaj pre štampe i da ga podesi.

- Shvata značaj izveštaja kao finalnog proizvoda rada na bazi podataka.

- Pravi izveštaje iz prethodno kreirane baze.

- Podešava sadržaj i formu izveštaja pre štampe i štampa ih.


- Zadaje zadatak: - Kreiranje izveštaja

iz date tabele po zadatom kriterijumu i podešavanje prikaza izveštaja sa ciljem naglašavanja rezultata traženog izveštaja.

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - Microsoft access, Korak po korak, Microsoft Press, CET, Beograd, 2002. - M. Amundsen, C. Smith: Visual basic5, Kompjuter biblioteka, Čačak, 1998. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Univerzalna učionica. - Specijalizovana učionica za smjer Poštansko-logistički tehničar (PLT), sa 16


211

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu); - vježbe na kompjuteru. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u


dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani matematičar, sa diplomom o završenom kursu MS Access. - Diplomirani inžinjer tehničkog smera, sa diplomom o završenom kursu MS Access. 10. Povezanost predmeta


- Osnovnih pojmova: realaciona baza podataka, osnovni elementi baze podataka, tabele, slogovi podataka, polja

- Interfejs mikrosoftovog

office programa za baze podataka –access i njegovo korišćenje

- Informatika - Tipovi podataka - Tabele, njihovo kreiranje i

raspoređivanje podataka u tabelma, povezivanje tabela

- Integritet i racionalnost baze

212

1.3.7. ORGANIZACIJA RADA U SAOBRAĆAJU I TRANSPORTU 1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA RADA U SAOBRAĆAJU I TRANSPORTU 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave



nastava I II III

IV 60 6 66 Ukupno 60 6 66

3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje sa osnovnim pojmovima organizovanja i pojmom organizacije. - Upoznavanje sa principima na osnovu kojih se definiše radna jedinica kao osnovni

element organizacione strukture. - Upoznavanje sa pojmom organizacione strukture. - Sticanje znanja o organizacionim modelima i njihovoj primjeni kod saobraćajnih

preduzeća. - Upoznavanje sa podjelom rada i opisom radnih mjesta kod saobraćajnih

preduzeća. - Upoznavanje sa organizovanjem organizacionih jedinica saobraćajnih preduzeća. - Upoznavanje sa pojmom i značajem organizacione kulture. - Upoznavanje sa upravljanjem ljudskih resursa kod saobraćajnih preduzeća. - Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci. - Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature. - Razvijanje osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.

213





Osnovni pristup organizovanja - Poznaje pojam

organizovanja. - Poznaje pojam

organizacione strukture preduzeća.

- Poznaje pojam radne jedinice kao osnovnog elementa organizacione strukture preduzeća.

- Razlikuje faze procesa kreiranja organizacione strukture preduzeća.

- Razlikuje principe na osnovu kojih se definiše radna jedinica kao osnovnog elementa organizacione strukture preduzeća.


Podjela rada i opis radnih mjesta - Upoznaje se sa

kriterijumima na osnovu kojih se vrši podjela rada u saobraćajnim preduzećima.

- Upoznaje se sa pojmom opisa radnih mjesta u saobraćajnim preduzeća.

- Poznaje zahtjeve zadataka radnih mjesta u saobraćajnim preduzećima.

- Analizira podjelu rada kod poštanskih operatera.

- Analizira podjelu rada kod kompanija čija je djelatnost iz oblasti logistike.

- Razlikuje zadatke radnih mjesta u saobraćajnim preduzećima.

- Razlikuje funkcije menadžera i izvršioca na radnom mjestu u saobraćajnim preduzećima.




primjerima rješenja podjele rada i opisa radnih mjesta kod javnih i privatnih poštanskih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Organizovanje organizacionih jedinica- Upoznaje se sa

pojmom organizovanja saobraćajnih organizacionih jedinica.

- Upoznaje se sa metodama koje se koriste za organizovanje saobraćajnih organizacionih jedinica.

- Upoznaje se sa

- Razlikuje faktore na osnovu kojih se vrši organizovanje saobraćajnih organizacionih jedinica.

- Razlikuje elemente saobraćajnih organizacionih jedinica.

- Razlikuje faze delegiranja autoriteta.

- Razlikuje koncepte


214




pojmom autorit. - Upoznaje se sa

problemima delegiranja autoriteta.

- Upoznaje se sa aktivnostima koje se trebaju preduzeti u cilju otklanjanja problema delegiranja autoriteta.

efikasnog delegiranja autoriteta.

Centralizacija i decentralizacija - Upoznaje se sa

pojmovima centralizacija i decentralizacija.

- Vrši komparaciju decentralizovane i centralizovane organizacione strukture saobraćajnih preduzeća.

- Razlikuje tipove decentralizacije.

Organizacioni modeli (struktura) - Upoznaje se sa

osnovnim pristupom struktuiranja organizacije.

- Nabraja organizacione modele.

- Analizira funkcionalnu organizacionu strukturu.

- Analizira divizijsku organizacionu strukturu.

- Analizira projektnu organizacionu strukturu.

- Analizira matričnu organizacionu strukturu.

- Vrši komparaciju pojedinih organizacionih modela (struktura).

Vježbe: - Crtanje šema

organizacionih modela.

- Upoznavanje sa organizacionim strukturama javnih i privatnih poštanskih operatera putem prezentacija, tematskih filmova i fotografija.

Organizaciona kultura- Upoznaje se sa

pojmom organizacione kulture.

- Upoznaje se sa značajem organizacione kulture za uspješno poslovanje

- Razlikuje funkcije organizacione kulture.

- Razlikuje faktore značajne za organizacionu kulturu saobraćajnih preduzeća.

Vježbe: - Primjeri

komparacije organizacionih kultura kod uspješnih i neuspješnih saobraćajnih preduzeća.

215




saobraćajnih preduzeća.

- Upoznaje se sa metodologijom upravljanja organizacionom kulturom kod saobraćajnih preduzeća

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora - V. Vešović: Menadžment u saobraćaju, Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni

fakultet, Beograd, 2001. - V. Vešović, N. Bojović, N. Knežević: Organizacija saobraćajnih preduzeća,

Univerzitet u Beogradu, Saobraćajni fakultet, Beograd, 2007. - Publikacija FedEx: FedEx Corporation Annual Report 2006, FedEx, Memphise,

USA, 2006. - UPS Corporate Sustainability Report: Operating in Unison, United Parcel Service

of America, Inc (UPS), Atlanta, USA, july 2006. - Publikacija TNT: TNT 2005 Annual Report, TNT, Hoofddororp, Netherland, 2006. - Publikacija Deutche post AG: “sustainability report 2006”, Deutche postAG, Bonn,


poštanskih usluga na tržištu Crne Gore, magistarski rad, Ekonomski fakultet Podgorica, Univerzitet Crne Gore, Podgorica, 2007.


6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave - Nastava se izvodi u: - Univerzalnoj učionici, opremljenoj sa osnovnim školskim mobilijarom (tabla,

specijalni flomasterima za pisanje po tabli, brisačem); - specijalizovanoj učionici za smjer Poštansko-logistički tehničar (plt),

opremljenom sa specijalizovanim školskim mobilijarom (16 računara povezanih u mrežu s mogućnošću pristupa Internetu, jednim lokalnim server-om (računar nastavnika), LCD projektor, Ms Office.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika - Provjera znanja vrši se putem: - Usmenih ili pismenih odgovora (najmanje jedna ocjena u klasifikacionom

periodu); - pismenih vježbi na kojima radi zadatke iz oblasti koje se izučavaju u tom



dobijenih u klasifikacionim periodima. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta - Pozitina ocjena na kraju školske godine.

216

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika - Diplomirani inžinjer saobraćaja. - Alternativno rješenje može biti: - Diplomirani ekonomista (smjer organizacijski menadžment).




- Preduzetništvo (IV razred) - Organizaciona struktura privrednog društva


- Organizaciona kultura

- Poslovna komunikacija (II razred)

- Timski rad - Komunikacija sa ostalim

zaposlenima - Komunikacija sa

klijentima

217

2. STRUČNI ISPIT 2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA 2.1.1. SMJER - LOGISTIKA I ŠPEDICIJA 2.1.1.1. LOGISTIKA 1. Naziv ispitnog kataloga: LOGISTIKA 2. Cilj ispita - Na ispitu kandidat treba da pokaže poznavanje i upotrebu znanja iz predmeta

Logistika, uz: - uspješnost traženja i upotrebe informacija iz različitih izvora; - poznavanje pojmova, definicija, postupaka realizacije logističkih rješenja; - poznavanje mjesta i uloge logistike u privredi; - poznavanje elemenata logističkog sistema; - poznavanje metodologije planiranja logističke strategije; - poznavanje uloge špeditera kao logističkog operatera; - objašnjavanje značaja primjene specijalizovanih software-skih aplikacija u

logistici; - poznavanje elemenata logističkih lanaca; - poznavanje pojma distribucije; - objašnjavanje uloge distribucije u kretanju robe; - poznavanje postupka kreiranja prateće dokumentacije; - poznavanje i poštovanje propisa sa područja zaštite na radu i zaštite okoline; - poznavanje standarda i propisa i njihova pravilna primjena; - primjenu normi i smjernica za obezbjeđivanje kvaliteta logističke usluge. 3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu 1. Logistika, opšti pojmovi - Pojam logistike. - Parametri razvoja logistike. - Pojam i zadaci poslovne logistike. - Značaj logistike za povećanje uspješnosti poslovanja. - Mjesto poslovne logistike u organizacionoj strukturi preduzeća. 2. Elementi logističkog sistema - Elementi logističkog sistema. - Funkcije povezivanja distributivnih tokova. - Logistički sistem na mikro nivou. - Logistički sistem na makro nivou.

3. Logistički podsistemi i logističke organizacije 3. 1. Logistički podsistemi - Pojam robno-transportnog centra kao logističkog centra. - Osnovni logistički podsistemi. - Karakteristike logističkih podsistema. - Struktura funkcija prema konceptu usluga. - Struktura funkcija prema karakteru aktivnosti.

218

3. 2. Logističke organizacije - Organizovanje logističkog sistema. - Četiri koraka planiranja logističke strategije. - Troškovi logistike. 3. 3. Kreiranje i organizovanje logističkih lanaca - Elementi logističkih lanaca. - Karakteristike logističkih lanaca. - Interakcija učesnika u transportu robe. - Uloga špeditera kao logističkog operatera. 4. Logistički informacioni sistem - Osnovni elementi u logističkom informacionom sistemu. - Način prikupljanje podataka za potrebe logističkog informacionog sistema. - Procesi u logističkom informacionom sistemu. - Primjeri logističkih informacionih sistema.

5. Logistički transportni lanci - Izgled i obilježje logističkih lanaca u drumskom saobraćaju. - Izgled i obilježje logističkih lanaca u željezničkom saobraćaju. - Izgled i obiježje logističkih lanaca u vazdušnom saobraćaju. - Izgled i obilježje logističkih lanaca u telekomunikacionom saobraćaju. - Izgled i obilježje logističkih lanaca u kombinovanom saobraćaju. -Osnove upravljanje lancima snabdijevanja (SCM-Suplly Chain Management). - Virtuelna logistika. 6. Pojam, mjesto i kanali distribucije - Pojam distribucije - Uloga distribucije u kretanju robe. - Uloga i značaj kanala distribucije. - Vrste kanala distribucije. - Interakcija izmjeđu logistike i distribucije. - Interakcija izmjeđu proizvodnje i distribucije. - Implementacija kanala distribucije u e-trgovinu. 7. Organizacija logistike i distribucije u preduzeću - Modeli organizacije logistike. - Modeli organizacije distribucije. - Pojam i elementi logističko-distributivnih centara. - Usluge logističko-distributivnih centara. - Model prijema robe. - Model otpreme robe. - Povezanost logističko-distributivnih centara i tržišta.

8. Međunarodni logistički i distributivni sistemi - Pojam međunarodne logistike. - Učesnici međunarodnih logističkih procesa. - Pojam međunarodne distribucije. - Karakteristike međunarodnih logističkih sistema. - Karakteristike međunarodnih distributivnih sistema. - Modeli organizacije međunarodnih distributivnih sistema. - Modeli organizacije međunarodnih logističkih sistema.

219

4. Tip ispita - Usmeno. - Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista. Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja, datih u ispitnom katalogu.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za ispit 20 minuta. - Ispit traje najviše 20 minuta.

5. Dozvoljena pomagala - Pomagala nijesu predviđena. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori dati u katalogu

znanja i godišnjem planu rada nastavnika.

220

2.1.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE 2.1.2.1. POŠTANSKI SAOBRAĆAJ

1. Naziv ispitnog kataloga: POŠTANSKI SAOBRAĆAJ

2. Cilj ispita - Na ispitu kandidat treba da pokaže poznavanje i upotrebu znanja iz predmeta

Poštanski saobraćaj, uz: - uspješnost traženja i upotrebe informacija iz različitih izvora; - poznavanje pojmova, definicija, postupaka i njihovog korišćenja iz oblasti

poštanskog saobraćaja; - pravilne upotrebe stručne terminologije; - rješavanje jednostavnih problema – zadataka, vezanih za poštanski saobraćaj; - odgovarajući pristup pri modeliranju i izradi dokumentacije; - poznavanje i poštovanje propisa sa područija zaštite na radu i zaštite okoline; - poznavanje standarda i propisa i njihova pravila upotrebe; - primjena normi i smjernica za obezbjeđivanje kvaliteta rada; - objašnjenje i interpretaciju rezultata; - odluke o racionalnoj upotrebi materijala i vremena; - upotrebu savremene informacione tehnologije.

3. Standardi znanja koji se ocenjuju na stručnom ispitu 1. Osnovni pojmovi o poštanskom saobraćaju - Pojam i značaj poštanskog saobraćaja. - Osnovne karakteristike poštanskog saobraćaja. - Poštanski saobraćaj kao dio saobraćajnog sistema zemlje. - Principi organizacije poštanskog saobraćaja. - Predmet proučavanja poštanskog saobraćaja.

2. Istorijski razvoj poštanskog saobraćaja - Osnovne karakteristike razvoja poštanskog saobraćaja. - Uloga pisma i pismenosti u razvoju poštanskog saobraćaja. - Glasničko-kurirske veze kao prvobitni oblici poštanskog saobraćaja. - Javni poštanski saobraćaj. - Razvoj poštanskog saobraćaja na području Crne Gore.

3. Delatnosti u poštanskom saobraćaju - Osnovne djelatnosti poštanskog saobraćaja. - Pojam i klasifikacija poštanskih usluga. - Usluge osnovne delatnosti pošte. 4. Poštanske pošiljke - Vrste poštanskih pošiljaka. - Obične pismonosne pošiljke. - Knjižene pošiljke. - Posebne, dopunske i ostale poštanske usluge. - Dopunske poštanske usluge. - Ostale poštanske usluge. 5. Oprema poštanskih pošiljaka - Adresovanje poštanskih pošiljaka.

221

- Pakovanje i zatvaranje poštanskih pošiljaka. - Pošiljke isključene od prenosa poštom. - Pošiljke koje se primaju uslovno. 6. Plaćanje poštanskih usluga - Pojam i vrste cena poštanskih usluga. - Oblici plaćanja poštanskih usluga. - Oslobađanje od plaćanja poštarine. - Vraćanje naplaćene poštarine. 7. Poštanska mreža - Pojam poštanske mreže. - Struktura poštanske mreže. - Jedinice za pružanje poštanskih usluga korisnicima. - Posebni organizacioni djelovi jedinica za pružanje poštanskih usluga korisnicima. - Sredstva za samousluživanje korisnika. - Tehnička opremljenost jedinica poštanske mreže. 8. Ugovor o prenosu poštanskih pošiljaka - Opšti pojmovi o obligacionom pravu i obligacionom odnosu. - Pojam i vrste ugovora u obligacionom pravu. - Ugovor o prenosu pošiljke. 9. Pravi položaj poštanske organizacije i korisnika poštanskih usluga (pošiljaoca pošiljaka) - Osnovne obaveze poštanske organizacije. - Prava i obaveze pošiljaoca, korisnika poštanskih usluga. 10. Organizacija prijema pošiljaka - Pojam organizacije prijema pošiljaka i opšti uslovi. - Prijem običnih pismonosnih pošiljaka. - Prijem pošiljaka frankiranih mašinama za frankiranje. - Prijem tiskovine koje sadrže novine i časopise. - Prijem knjiženih pošiljaka. - Prijem paketa. - Prijem pošiljaka sa posebnim uslugama. - Prijem pošiljaka u širem i najširem području pošte. 11. Organizacija otpreme poštanskih pošiljaka - Pojam otpreme poštanskih pošiljaka. - Otprema pošiljaka iz prijemne pošte. - Otprema zaključaka i spisak razmjene. - Razmjena zaključaka. - Pregled rada. - Otprema pošiljaka u poštanskom centru. - Otprema poštanskih pošiljaka u glavnom poštanskom centru (GPC). - Prevoz poštanskih pošiljaka. 12. Organizacija prispeća poštanskih pošiljaka - Pojam prispeća poštanskih pošiljaka. - Preuzimanje zaključaka u odredišnoj jedinici poštanske mreže. - Ptvaranje zaključaka i preuzimanje pošiljaka. - Nepravilnosti u zaključcima. - Prekartovanje zaključaka.

222

- Postupak sa predmetima čiji je prenos zabranjen. 13. Organizacija uručenja poštanskih pošiljaka - Osnovni pojmovi o uručenju poštanskih pošiljaka. - Dokaz identiteta. - Mjesto i način uručenja pošiljaka. - Sredstva za dostavu i isporuku poštanskih pošiljaka. - Organizacija dostave pošiljaka. - Rad poštonoše na terenu. - Poštanski kovčežići. - Isporuka pošiljaka.

14. Isporuka poštanskih pošiljaka - Isporuka pošiljaka preko pregradaka. - Isporuka post-restant pošiljaka. - Isporuka pošiljaka za koje je ostavljen izveštaj o prispeću. - Isporuka tiskovine koje sadrže novine i časopise. - Isporuka pošiljaka opterećenih ležarinom. 15. Uručenje sudskih pisama i pisama u upravnom i prekršajnom postupku - Pojam sudskog pisma i pisma u upravnom i prekršajnom postupku. 16. Naknadni postupak u vezi sa primljenim pošiljkama - Izdavanje naknadne potvrde o prijemu knjižene pošiljke. - Postupak po zahtevu pošiljaoca za raspolaganje pošiljkom. - Postupak po zahtevu primaoca u vezi sa uručenjem pošiljke. - Nadoslanje pošiljaka. - Neuručive pošiljke- vraćanje pošiljaka. - Postupak sa neispravnim pošiljkama. - Sačinjavanje i rešavanje odjave o neispravnosti. - Postupak sa neisporučivim pošiljkama. - Sređivanje i čuvanje manipulativnih isprava. 17. Reklamacije i potraživanje pošiljaka - Osnovni pojmovi o reklamacijama u unutrašnjem saobraćaju. - Postupak sa reklamacijom pošiljaoca u vezi sa neuručenjem i prekoračenjem roka

za prenos. - Postupak u prijemnoj pošti koja je sačinila Potražnicu. - Potraga za pošiljkom putem kartovanja. - Rok za rješavanje Potražnica. - Reklamacija primaoca zbog oštećenja ili umanjenja sadržine pošiljke. - Zahtjev za obeštećenje o uručenju knjižene pošiljke. 18. Odgovornost i naknade - Naknada štete za pošiljke. - Naknada štete za knjižene pošiljke. - Ostvarivanje potraživanja i zastarelost. 19. Devizna kontrola nad poštanskim pošiljkama - Osnovni pojmovi o deviznoj kontroli nad poštanskim pošiljkama. 20. Poštansko-carinski postupak - Osnovni pojmovi o poštansko-carinskom postupku. - Obaveze pošte u poštansko-carinskom postupku.

223

- Postupak prilikom izvoza pošiljaka. - Dostava i isporuka ocarinjenih pošiljaka. 21. Osnovni pojmovi o međunarodnom poštanskom saobraćaju - Zadatak i društvena uloga međunarodnog poštanskog saobraćaja. - Značaj međunarodnog poštanskog saobraćaja sa gledišta naše zemlje. 22. Pregled razvoja međunarodnog poštanskog saobraćaja - Pregled razvoja međunarodnog poštanskog saobraćaja. 23. Principi organizacije Svjetskog poštanskog saveza (SPS) - Odnosi Svjetskog poštanskog saveza sa OUN. - Arbitraža. - Opšti principi Svjetskog poštanskog saveza. - Poštanska legitimacija. 24. Pismonosna služba - Oprema i adresovanje pismonosnih pošiljaka. - Naročita rukovanja. - Raspolaganje pošiljaoca pismonosnim pošiljkama. - Potraživanje pošiljki. - Zabrane. - Carinska kontrola. 25. Razmjena pismonosnih pošiljaka i zaključaka - Razmjena pismonosnih pošiljaka i zaključaka. 26. Razmjena pisama sa označenom vrijednošću - Razmjena pisama sa označenom vrijednošću. 27. Obračun troškova pismonosnog prenosa - Obračun troškova pismonosnog prenosa. 28. Razmjena poštanskih paketa - Postupak sa paketima kod prijemne pošte. - Sačinjavanje zaključaka. - Osnovni pojmovi o poštansko-carinskom postupku. - Obaveze pošte u poštansko-carinskom postupku. 29. Obračun troškova razmjene paketa - Obračun troškova razmjene paketa. - Analiza i struktura međunarodne paketske tarife. 30. Međunarodne poštanske veze u ratnim uslovima - Međunarodne poštanske veze u ratnim uslovima. 31. Bilateralni sporazumi - Bilateralni sporazumi.

224

4. Tip ispita - Usmeno. - Na ispitnom listu treba da bude tri pitanja, kombinovana po složenosti na

odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih oblasti, kako bi težina zadataka (zbirna) na svakom ispitnom listu bila ista. Detaljan spisak ipitnih zadataka sastavlja se na osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu.

- Kandidat ima pravo da se pripremi za ispit 20 minuta. - Ispit traje najviše 20 minuta. - Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača. 5. Dozvoljena pomagala - Za računske zadatke dozvoljeno je koristiti digitron i pribor za crtanje. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori dati u katalogu

znanja i godišnjem planu rada nastavnika.

225

2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD 2.2.1. SMJER - LOGISTIKA I ŠPEDICIJA 2.2.1.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD 2. Cilj ispita - Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže: - prepoznavanje i analizu privrednih procesa i problema sa različitih apekata; - poznavanje i poštovanje važećih zakona i drugih propisa u državi; - pravinu upotrebu stručne terminologije; - stepen povezanosti stručnoteoretskih i praktičnih znanja; - samostalnost u uočavanju problema, njihovom rješavanju, predstavljanju i

vrjednovanju predloženih rješenja; - samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora, sistematičnost u radu; - poznavanje propisa za obezbjeđenje zaštite na radu i zaštite okoline; - racionalno korišćenje materijala, vremena, energije; - samostalnost u komunikaciji, predstavljanju i argumentovanju stavova. 3. Spisak tema/zadataka - Na osnovu oblasti obrađenih u toku praktične nastave, teme stručnog rada su

sljedeće: 1. Organizacija rada u Depou poštanskih maraka i vrijednosnica Pošte Crne Gore. 2. Tehnološke procedure koje se izvršavaju u Depou maraka i vrijednosnica Pošte

Crne Gore. 3. Manipulativni obrasci koji se koriste u radu u Depou maraka i vrijednosnica

Pošte Crne Gore. 4. Organizacija rada u Hibridnoj Pošti Pošte Crne Gore. 5. Tehnološke procedure koje se izvršavaju u Hibridnoj Pošti Pošte Crne Gore. 6. Elektronski servisi Pošte Crne Gore. 7. Uloga Call Centre-a u u radu poštanskih operatera. 8. Organizacija rada u Call Centre-u Pošte Crne Gore. 9. Call Centre-i preduzeća na području Crne Gore. 10. Organizacija rada u Glavnom telegrafu Pošte Crne Gore. 11. Organizacija rada telegrafa u poštama na području pokrivenosti Pošte Crne

Gore. 12. Specijalizovane software-ske aplikacije za potrebe logistike. 13. Specijalizovane software-ske aplikacije za potrebe špedicije. 14. Track&trace, sistem za označavanje i praćenje pošiljaka. 15. Sistem za označavanje i praćenje pošiljaka zasnovan na RFID tehnologiji. 16. Primjena Geografskog informacionog sistema (GIS) u saobraćaju. 17. Skladištenje, pojam i primjena. 18. Organizacija rada u skladištu. 19. Osnovni elementi preradnih centara javnih poštanskih operatera. 20. Organizacija rada u Poštanskom centru Pošte Crne Gore. 21. Tehnološke procedure koje se izvršavaju u Poštanskom centru Pošte Crne Gore. 22. Osnovni elementi transportno-distributivnih centara privatnih poštanskih

operatera.

226

23. Organizacija rada u transportno-distributivnim centrima privatnih poštanskih operatera na području Crne Gore.

24. Procedura skladištenja u transportno-logističkim preduzećima na području Crne Gore.

25. Procedura skladištenja u preduzećima na području Crne Gore čija osnovna djelatnost nije transport.

26. Organizacija rada u Poštanskoj špediciji Pošte Crne Gore. 27. Tehnološke procedure koje se izvršavaju u Poštanskoj špediciji Pošte Crne Gore. 28. Špediterska preduzeća na području Crne Gore. 29. Procedura rada dispečera u poštanskom saobraćaju. 30. Procedura rada dispečera kod taxi preduzeća. 4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada - Kandidat za praktični dio stručnog ispita priprema stručni rad na zadatu temu.

Teme za stručni rad date su u tački 4 ovog poglavlja. - Nastavnici, odnosno stručni aktiv definišu teme stručnog rada, koje treba da su

ujednačene po težini za sve kandidate, usaglašene između nastavnika stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave.

- Sastavni dio praktičnog dijela stručnog ispita je odbrana urađene teme stručnog rada.

- Kandidat po izvlačenju teme stručnog rada radi na izradi stručnog rada uz asistenciju mentora. Mentor je predmetni nastavnik koji daje kandidatu smjernice i podršku u izradi stručnog rada (u pogledu forme rada, metodologije izrade rada). Kandidat stručni rad radi u toku školske godine u kojoj završava razred. Ispitni odbor propisuje početak, završetak i rok predaje radova.

- Odbrana zadatka/rada traje najviše 20 minuta. 5. Dozvoljena pomagala - Na odbrani stručnog rada nijesu dozvoljena pomagala. 6. Literatura i drugi izvori - Za kandidata je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori objavljena u

katalogu znanja i godišnjem planu rada nastavnika.

227

2.2.2. SMJER - POŠTANSKO I ŠALTERSKO POSLOVANJE 2.2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA – STRUČNI RAD 1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA – STRUČNI RAD 2. Cilj ispita - Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže: - pravilnu upotrebu stručne terminologije; - stepen povezanosti stručnoteoretskih i praktičnih znanja; - samostalnost u uočavanju problema, njihovom rješavanju, predstavljanju i

vrjednovanju predloženih rješenja; - samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora, sistematičnost u radu; - poznavanje propisa za obezbjeđenje zaštite na radu i zaštite okoline; - racionalno korišćenje materijala, vremena, energije; - samostalnost u komunikaciji, predstavljanju i argumentovanju stavova. 3. Spisak tema/zadataka 1. Osnovne poštanske usluge-postupak rada i tok dokumentacija. 2. Svjetski poštanski savez-organi akta. 3. Uži poštanski savezi, POSTEUROP, CEPT. 4. Faza prenosa poštanskih pošiljaka. 5. Svjetski poštanski savez-uloga, organi i dokumenta. 6. Organizacija poštanskog saobraćaja u nekoj od razvijenih zemalja Evrope ili

svijeta. 7. Univerzalni poštanski operater i privatni poštanski operateri u Crnoj Gori. 8. Istorijat nastanka i korišćenja poštanske marke u svijetu i u Crnoj Gori. 9. Filatelija u Crnoj Gori danas. 10. Podjele i vrste poštanskih pošiljaka. 11. Podjele i vrste poštanskih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom

saobraćaju. 12. Kategorizacija poštanskih usluga u okviru Evropske unije. 13. Osnovne karakteristike i razlike između pismonosnih, paketskih, posebnih,

dopunskih, ostalih i novih usluga u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju.

14. Direktiva Evropske unije o poštanskim uslugama 97/67 EC. 15. Zakon o poštanskim uslugama iz 2005. god. 16. Uloga regulatornog organa –Agencije za telekomunikacije i poštansku

djelatnost. 17. Principi funkcionisanja poštanskog saobraćaja. 18. Ugovorni odnos između pošiljaoca i poštanskog operatora. 19. Kartovanje u poštanskom saobraćaju – interno kartovanje i eksterno kartovanje. 20. Dostava pošiljaka-priprema i rokovi. 21. Dostava pošiljaka- organizacija dostavnih rejona. 22. Uručenje poštanskih pošiljaka lično. 23. Uručenje poštanskih pošiljaka u pošti. 24. Pismonosne usluge. 25. Paketske usluge. 26. Post expers i kurirska služba. 27. Usluge novčanog poslovanja. 28. Elektronski servisi.

228

29. Posebne usluge. 30. Dopunske usluge. 31. Usluge po posebnim ugovorima. 32. Ostale usluge. 4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada - Kandidat za praktični dio stručnog ispita priprema stručni rad na zadatu temu.

Teme za stručni rad date su u tački 3 ovog poglavlja. - Nastavnici, odnosno stručni aktiv definišu teme stručnog rada, koje treba da su

ujednačene po težini za sve kandidate, usaglašene između nastavnika stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave.

- Sastavni dio praktičnog dijela stručnog ispita je odbrana urađene teme stručnog rada.

- Kandidat po izvlačenju teme stručnog rada radi na izradi stručnog rada uz asistenciju mentora. Mentor je predmetni nastavnik koji daje kandidatu smjernice i podršku u izradi stručnog rada (u pogledu forme rada, metodologije izrade rada). Kandidat stručni rad radi u toku školske godine u kojoj završava razred. Ispitni odbor propisuje početak, završetak i rok predaje radova.

- Odbrana zadatka (stručnog rada) traje najviše 20 minuta. 5. Dozvoljena pomagala - Na odbrani stručnog rada nijesu dozvoljena pomagala. 6. Literatura i drugi izvori - Kandidatu je preporučena literatura za pripremu kao i drugi izvori objavljeni u

katalogu znanja i godišnjem planu rada nastavnika.

229

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA Redni broj Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Poštanski saobraćaj Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

2. Osnove saobraćaja Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

3. Transportne osobine robe Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

4. Poslovna komunikacija Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

5. Saobraćajno i poslovno pravo Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

6. Telekomunikacioni saobraćaj Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

7. Transportne mreže Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

8. Standardi kvaliteta i upravljanje kvalitetom

Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

9. Preduzetništvo Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

10. Elektronsko poslovanje Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi

11. Novčano poslovanje u poštama I bankama


12. Poštanska tehnologija Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

13. Poštanske mreže Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

14. Poštanske usluge Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

15. Terminali i skladišta Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

16. Logistika Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi

17. Špedicija Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi

18. Agencijski poslovi i osiguranje u prevozu


19. Praktična nastava Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi, praktičan rad na vježbama.

IZBORNA NASTAVA

1. Ekologija i zaštita životne sredine Provjera znanja vrši se usmenim putem.

2. Računarska grafika i internet Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

3. Telekomunikacione usluge Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

230

Redni broj Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

4. Marketing i prodaja usluga Provjera znanja vrši se usmenim putem, pomoću pismenih vježbi.

5. Baze podataka Provjera znanja vrši se usmenim putem, vježbe na kompjuteru.

6. Organizacija rada u saobraćaju I transportu


4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA - U sljedeći razred prelaze učenici koji su na kraju školske godine pozitivno

ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda, realizovali slobodne aktivnosti i ako su obavili profesionalnu praksu, koja je predviđena nastavnim planom obrazovnog programa POŠTANSKO LOGISTIČKI TEHNIČAR (smjer Poštansko i šaltersko poslovanje, smjer Logistika i špedicija).

- Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za obrazovni program POŠTANSKO LOGISTIČKI TEHNIČAR (smjer Poštansko i šaltersko poslovanje, smjer Logistika i špedicija), potrebno je završiti četvrtu godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti stručni ispit.

- Stručni ispit za obrazovni program POŠTANSKO LOGISTIČKI TEHNIČAR Smjer Logistika i špedicija sastoji se iz: - Pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti; - pismenog /usmenog/ ispita matematike ili stranog jezika; - usmenog ispita iz stručno- teorijskog predmeta Logistika; - stručnog rada sa odbranom. Smjer Poštansko i šaltersko poslovanje sastoji se iz: - Pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti; - pismenog /usmenog/ ispita matematike ili stranog jezika; - usmenog ispita iz stručno- teorijskog predmeta Poštanski saobraćaj; - stručnog rada sa odbranom. 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA - U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od

mjesec dana) škola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani stručni standard u svim predmetima.

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH - Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za

odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da:

- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja-škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno priključiti;

- škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja;

- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle;

- provjeravanje znanja izvodi se putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni obrazovnim programom;

231

- odrasli ne polažu međuispit iz uspješnosti praktičnoga obrazovanja. 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Redni broj Naziv predmeta Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

1. Poštanski saobraćaj - Diplomirani inžinjer saobraćaja- (PTT smjer, poštanski smjer)

2. Osnove saobraćaja - Diplomirani inžinjer saobraćaja

3. Transportne osobine robe - Diplomirani inžinjer saobraćaja, - diplomirani inženjer hemije, diplomirani inženjer

tehnologije

4. Poslovna komunikacija - Diplomirani psiholog, diplomirani pedagog, diplomirani sociolog

5. Saobraćajno i poslovno pravo - Diplomirani pravnik

6. Telekomunikacioni saobraćaj - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, telekomunikacioni smjer)

7. Transportne mreže

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer, smjer logistike, smjer drumski)

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika); - iplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer).


- Diplomirani inženjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer, menadžment u saobraćaju) i inženjer kvaliteta.

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inženjer tehničkog usmerenja i

inženjer kvaliteta.

9. Preduzetništvo - Diplomirani ekonomista

10. Elektronsko poslovanje

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer),

- diplomirani inženjer elektrotehnike (smjer elektronika i telekomunikacije)

11. Novčano poslovanje u poštama I bankama - Diplomirani ekonomista

12. Poštanska tehnologija

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer).

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer).

13. Poštanske mreže - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer)

14. Poštanske usluge - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer)

15. Terminali i skladišta

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer,

poštanski smjer); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer).

232

Redni broj Naziv predmeta Profil stručne spreme nastavnika i stručnih

saradnika

16. Logistika

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer logistika). - Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer,

poštanski smjer); - diplomirani inžinjer saobraćaja (drumski smjer).

17. Špedicija

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, poštanski smjer, menadžment u saobraćaju).

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani ekonomista.


- Diplomirani inžinjer saobraćaja (za drumski, vodeni ili vazdušni saobraćaj ili menadžment u saobraćaju).

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani pravnik; - diplomirani ekonomista.

19. Praktična nastava

- Na I i II godini za oba smjera i na III i IV godini na smjeru Poštansko i šaltersko poslovanje: Diplomirani inžinjer saobraćaja (smjer PTT, poštanski),

- diplomirani pravnik ili diplomirani ekonomista sa radnim iskustvom na poslovima poštanskog saobraćaja najmanje pet godina;

- na III i IV godini smjer Logistika – Diplomirani inženjer saobraćaja (smjer logistika, PTT, poštanski, drumski)

IZBORNA NASTAVA

1. Ekologija i zaštita životne sredine - Diplomirani biolog ili diplomirani inženjer pejzažne arhikteture

2. Računarska grafika i internet

- Diplomirani inženjer elektrotehnike, smjer: elektronika, računari ili telekomunikacije.

- Diplomirani matematičar, smjer računarske nauke, smjer primijenjena matematika.

3. Telekomunikacione usluge

- Diplomirani inžinjer saobraćaja (PTT smjer, telekomunikacioni smjer).

- Alternativna rješenja mogu biti sljedeća: - Diplomirani inžinjer elekotehnike (smjer

elektronike i telekomunikacija).

4. Marketing i prodaja usluga - Diplomirani ekonomista (smjer marketing). - Alternativno rješenje može biti sljedeće: - Diplomirani inžinjer saobraćaja.

5. Baze podataka

- Diplomirani matematičar, sa diplomom o završenom kursu MS Access.

- Diplomirani inžinjer tehničkog smera, sa diplomom o završenom kursu MS Access.

6. Organizacija rada u saobraćaju i transportu

- Diplomirani inžinjer saobraćaja. - Alternativno rješenje može biti: - Diplomirani ekonomista (smjer organizacijski

menadžment).

233

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA - Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku. 8. 1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Redni broj Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli u

grupe T V P T V P

1. Poštanski saobraćaj I 108 108 II 72 72

III 72 72

2. Osnove saobraćaja I 108 92 16

3. Transportne osobine robe I 72 72

4. Poslovna komunikacija

I 72 52 20

II 72 52 20

5. Saobraćajno i poslovno pravo II 72 72

6. Telekomunikacioni saobraćaj

II 108 88 20

III 108 88 20

7. Transportne mreže II 72 34 38


III 72 62 10

9. Preduzetništvo IV 66 18 48

10. Elektronsko poslovanje IV 66 56 10

11. Novčano poslovanje u poštama i bankama

III 108 72 36

IV 108 66 33

12. Poštanska tehnologija

III 72 56 16

IV 66 56 8

13. Poštanske mreže IV 66 50 16

14. Poštanske usluge IV 66 62 4

15. Terminali i skladišta III 72 66 6 IV 66 60 6

16. Logistika III 72 66 6 IV 66 60 6

17. Špedicija III 72 54 18 IV 66 30 36

234

Redni broj Naziv predmeta Razred Ukupno

časova Vrsta nastave

Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli u

grupe T V P T V P


IV 66 56 10

19. 1. Praktična nastava za oba smjera

I 108 108 108

II 144 144 144

19. 2. Praktična nastava za smjer poštansko i šaltersko poslovanje

III 108 108 108

IV 132 132 132

19. 3 Praktična nastava za smjer logistika i špedicija

III 108 108 108

IV 132 132 132

IZBORNA NASTAVA

1. Ekologija i zaštita životne sredine I 72 58 14

2. Računarska grafika i internet tehnologije

I 72 72

II 72 72

3. Telekomunikacione usluge III 72 52 20

4. Marketing i prodaja usluga IV 66 58 8

5. Baze podataka IV 66 36 30

6. Organizacija rada u saobraćaju i transportu

IV 66 60 6

T– Teorijska nastava V– Vježbe P– Praktična nastava 9. PROFESIONALNA PRAKSA - Učenici I, II I III razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesionalnu

praksu u trajanju od 10 dana u skladu sa nastavnim planom. Profesionalna praksa se izvodi u specijalizovanoj učionici za PLT smjer, koja raspolaže kadrovskim i materijalnim uslovima i kod zainteresovanih poslodavaca(preduzeća koja se bave logistikom, Pošti crne Gore doo Podgorica, taksi udruženja i sl. ), u skladu sa obrazovnim programom. Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručno teorijskih predmeta i praktične nastave. O realizaciji programa profesionalne prakse je obavezan da vodi dnevnik profesionalne prakse. U dnevniku po danima upisuje sadržaje rada. Dnevnik profesionalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa. Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime, mjesto i vrijeme izvođenja) evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama.

235

- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda. 10. SLOBODNE AKTIVNOSTI - Slobodne aktivnosti su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. - Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinesu rasterećenju, a

da pomognu njihovu socijalizaciju, ali i da upotpune, prošire i prodube znanja i kompetencije.

- Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II i III razredu po 36 časova, a u IV-33 časa godišnje).

- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole. - Uspješnost na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da

realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti. - Okvirni program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a

sastoji se iz tri cjeline: - Sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: dani sporta, ekološke aktivnosti,

filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe, posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.

- Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana s obrazovnim programom koji se realizuje, posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije, učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti.

- Sadržaji po izboru: učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, Internet klub i dr); socijalni rad; organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.

11. SPISAK UČESNIKA U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA - Slađana Vujović, diplomirani inženjer, Pošta Crne Gore doo, Podgorica. - Mr Zoran Nedić, diplomirani inženjer, Pošta Crne Gore doo, Podgorica. - Antonija Stojović, diplomirani ekonomista, Srednja stručna škola »Ivan

Uskoković« Podgorica. - Vjera Mitrović, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje. - Nada Šekarić, dipl. pravnik, Centar za stručno obrazovanje. - Vladislav Koprivica, koordinator, Centar za stručno obrazovanje.

Documents

POŠTANSKO - LOGISTIČKI TEHNIČAR CSOa/Obrazovni programi/Obrazovni programi u... · Nastavni predmeti - grupe predmeta I II III IV Ukupno sed. god sed. god sed. god sed. god. 2