BEZPATNA GAZETA REGIONU BYDGOSKIEGOJestemy te na facebook.com/pozabydgoszczwww.pozabydgoszcz.pl NR 48 | 14 SIERPNIA 2015 | ISSN 2084-9117 | NAKAD 30.000 EGZ.szukaj nasnastpne wydanie28 sierpniaCud nad WisKrlowa polskich rzek uczy historii. Nieco powyej Ciechocinka, z rekordowo niskiej tego lata wody, wystaj wraki. Czy to polskie kanonierki zatopione 95 lat temu, gdy w sierpniu 1920 roku bolszewicy wanie tu prbowali sforsowa Wis, by okry Warszaw?4-5Gmina Biae Boto9KSochowodobrzezaczo sezonGmina SicienkoGminnabibliotekazdobya grant na projekt10***Gmina Koronowo8Zbliaj si Regaty eglarskie o Puchar Burmistrza***Gmina Dobrcz6W Kotomierzu otwieraj wie-tlic***Gmina Nowa Wie WielkaRuszaliwkaFest.Bdziesi dziao11***O doskonaej dyspozycji przed mistrzostwami wiata w Pekinie, szansach naszej reprezentacji na medale w tych zawodach, walce z dopingiem farmakologicznym w sporcie rozmawiamy z Pawem FajdkiemDaleko do rekordu wiataNajwikszy spyw kajakowy ponownie przepynie przez Solec. Mionicy wiose i rzecznej przyro-dy przyjechali z caej EuropyLas wiose w Salinie2stopka redakcyjnaRedakcja Poza BydgoszczZotoria, ul. 8 marca 28redakcja@pozatorun.plWydawcaGoldendorfRedaktor naczelnyRadosaw RzeszotekRedaktor wydaniaKinga Baranowska Dzia reportau i publicystykiJacekKiepiski(GSM723030103), Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)Marcin TokarzDzia informacyjnyTomasz Skory, ukasz Piecyk, Aleksan-dra Radzikowska, Micha CiechowskiKulturaukasz PiecykZdjciaAdam Zakrzewski, ukasz Piecyk, Maciej PagaaREKLAMAAleksandra Grzegorzewska (GSM 512 202 240), Agnieszka Korzeniewska (GSM 534 206 683),Magorzata Kramarz (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292),reklama@pozabydgoszcz.plSkadStudio Poza BydgoszczDrukAgora S.A.Zdjcie na okadceukasz PiecykISSN 2084-9017Redakcja nie odpowiada za tre ogosze.***Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.F E L I E T O NJACEKKIEPISKICudemnadWis,jak wiadomo,zwykosiokre-labitwwarszawsk,kt-rawpoowiesierpnia1920 roku,przesdziaolosach wojnypolsko-bolszewickiej. Pisudskiprzeprowadzi byskotliwymanewrznad Wieprza,ktryprzeszeddo historii wojskowoci, a bitw uznanozajednznajwa-niejszychwhistoriiwiata, boskuteczniepowstrzymaa rozprzestrzenianiesirewo-lucjinakrajezachodnie.Sa-mej rzeki jednak w tej bitwie mao... PojciecudunadWis mabowiemszerszeznacze-nie.Zjawiskotakie,juz chlupaniem,miaowwczas miejscewnaszymwoje-wdztwie,naodcinkurzeki midzyToruniemiWo-cawkiem.GdybyIIIKorpus KonnyGaj-Chanasforsowa tuWiszmarszu...Oj...A zrobiby to bez niczego, gdy-byWisabyawwczastak niemrawajakdzi.Wwczas inaczejpotoczyabysihi-storia.Przytakrekordowo niskiejwodziecwanibolsze-wiccyzwiadowcyznaleliby w okolicach Bobrownik brd od rki i korpus, a za nim od-wodygwnejarmii,zaszy-by stolic Polski od tyu. I nie takskorzydowalkibyliby wtrakciezasadniczejbitwy warszawskiejnasichopcy, gdyby si dowiedzieli, e bol-szewiccyodacygwacim onywstolicy.Naszczcie, wwczas Wisa miaa wyszy poziom.Cozperspektywy obecnej suszy wydaje si fak-tycznie cudem...Otymwszystkimprzy-pominajwraki,ktredzi wya wrcz z dna rzeki (str. 4-5).Chohistoriaprzeko-nuje,ekawayelazatora-czejresztkizupenieinnych jednostek,zatopionychaku-ratwtymsamymmiejscu wczasieIIwojnywiatowej (dziwne,namarginesie),to pamiotamtychwydarze-niachwrdokolicznych mieszkacwnieginie.Oni pamitaj cigle o "Moniusz-ce"i"Lubeckim",polskich kanonierkach,ktreposzy tunadnoostrzelaneprzez bolszewickartylerizruin zamkuwBobrownikachdo-kadnie 95 lat temu. Cud nad Wis3pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.Suchypocztekbynaryn-kuwChemnie.Tamsi spotkali,bypouroczystym otwarciuudasidoTereszewa nadjezioremWielkiePartczy-ny. To wanie stamtd grupa 150 kajakarzy2sierpniawyruszya naponad250-kilometrowtras wodnymi szlakami naszego woje-wdztwa.Odwczorajuczestnicy 55.MidzynarodowegoSpywu KajakowegoPojezierzemBrod-nickim,Drwc,WisOd KAJtkadoKAJetanagoszczw SolcuKujawskimnaPrzystani RatownictwaWodnegoWOPR Salina.KlubTurystwWodnychw Chemnieorganizatorspywu czonek Polskiego Zwizku Ka-jakowego,InternationaleCanoe FederationczyPTTK,zaprasza-jc wodniakw z Polski i Europy, odponad50latkonsekwentnie iatrakcyjniepromujeaktywny wypoczynek,szerzywiedzeko-logicznwrdkolejnychpoko-le i skutecznie ksztaci ich umie-jtnociturystyczne.Kajakarze, pokonujc trudnoci na wodnych szlakach,nietylkopoznajr-norodnykrajobrazPolski,alete uczsiszacunkudlaprzyrody, ktraterazjestnawycignicie wiosa.Midzynarodowy Spyw Kaja-kowytowyjtkowaimpreza.Tu spotykajsinierzadkotrzypo-kolenia,arnicawiekumidzy nimipotrafwynienawet60- 70lat.Seniorzyzabierajwnuki i wsplnie ciesz si obcowaniem z natur, modzi z kolei maj do-skonaokazjnawyciszeniei odpoczynekzdalaodpdzcej, zapracowanejcodziennoci.To idealnie wpisuje si w cykl tema-tyczny proponowany przez Polski ZwizekKajakowyOdKAJtka do KAJetana. -Spywtorwnieimpreza towarzyskaocharakterzemi-dzynarodowym.Mamynate-gorocznejtrasie100-osobow grupzzagranicy,wtyma50 osbtokajakarzezkrajwBe-neluksu. Nie zabrako jak zwykle Niemcw,noioczywiciePola-kw wylicza Henryk Mioszew-ski,prezesOddziauMiejskiego PTTK w Toruniu.NaprzystaniwSolcuKujaw-skimnamiotowemiasteczkoza-czorosnwczwartkowepo-poudnie,po27-kilometrowym etapiezTorunia,aspywowicze pozostanznamidosobotniego poranka. Wczeniej, pync przez jeziorakorz,Bachotek,Ci-cheirzekSkarlank,dotarlido Brodnicy. Dalej byy ju meandry Drwcy,potemniezwyklenisko pyncaWisa,akolejneetapy wiodydoToruniaprzezPust Dbrwk, Golub Dobrzy, El-giszewo i Lubicz. Na powitanie w przystaniWOPRSalinawyst-pidlanichzespfolklorystycz-ny Solecczanie i grupa wokalna Inwencja z Soleckiego Centrum Kultury. Sympatycy turystyki i kajakar-stwaorazmieszkacyprzezcay pitekmogodwiedzauczest-nikwspywunaterenieprzyul. eglarskiej. Tam, m. in. odbdzie sipotacwkapodchmurk przymuzycemechanicznej,nie zabraknieteatrakcjidlanaj-modszych.Wsporganizato-ramidwudniowegospotkania sUrzdMiastaiGminySolec KujawskiorazSoleckieCentrum Kultury,ktrejubileuszowy55. MSKdoczyydoimpreztowa-rzyszcych obchodom 690 lecia miasta.PoodpoczynkuwSolcuteraz przedkajakarzamietapostatnii najduszy.Wsobotniporanek znw rusz na wilane fale, by po przepyniciu45kmdotrzedo Chemna. Pytani o nastroje i po-god, zgodnie i wesoo powtarza-li, e tropiki lepsze ni deszcz. Tak ju pewnie pozostanie - prognozy pogody to potwierdzaj.Fot. Adam ZakrzewskiLas wiose w SalinieNajwikszy spyw kajakowy ponownie przepynie przez Solec. Mionicy wiose i rzecznej przyrody przyjechali z caej EuropyAdam ZakrzewskiHolendry,PrzyubiePol-skie, uela, Siedmiog-ry,win,ayn,Ka-bat,GajtowoiWypaleniska.Te nazwyspotkamonajutylko w kronikach lub na starych ma-pach. Przyczano je kolejno od XIX w. i po II wojnie wiatowej doSolcaKujawskiego,zamie-nianonapoligonlubwcielano doBydgoszczy.Ichistnienieto judosownieprzeszo,ale byocalayodcakowitegoza-pomnienia,MuzeumSolcaim. KsiciaPrzemysaprezentu-jeswymgociomwystaw,pt. Zapomniane wsie.Powodyzanikaniailikwida-cjimaychmiejscowocile-cychniegdywokolicachSol-caKujawskiegobywayrne. Migracjeiposzukiwaniepracy, rozwjmiastczydecyzjeadmi-nistracyjnewadzniemieckichi polskich.Gdziebyyonepoo-one,jakwyglday,czymzaj-mowalisimieszkacyicopo nich pozostao? Na te pytania odpowiedziznajdujemywmu-zeum przy ul. Toruskiej. Rozwj16-tysicznegodzi-siajmiastajuponadstolat temudoprowadzidostop-niowegozanikuHolendrwi PrzyubiaPolskiego.Pierwszz miejscowociwczonodoSol-ca w 1897 r., drug podobny los spotkawdwudziestoleciumi-dzywojennym.Rwnieuela przestaaistniewXIXw.,za Siedmiogryiwinkrtko poIIwojniewiatowej.ayn miawicejszczciaistnia do1960roku.NazwaGajtowo oddawnaniefunkcjonuje,ale terenytejmiejscowociprzy-naledzidoobecnegoPrzy-ubia.Kabatwiewysiedlon wlatach40-tychXXw.przez Niemcw zamieniono na poli-gon,poktrympozostayjedy-nieruinywieyobserwacyjnej, adzisiajczterenuzajmuje RadioweCentrumNadawcze. Najduej do lat 90-tych XX w. yyWypaleniska.Ichznacz-naczwprawdziew1976r. zostaa wczona do granic Byd-goszczy,aleostateczniemiesz-kacwwysiedlonodopierona pocztkulat90-tych.Tenteren dotknsmutnylos.Zorganizo-wano tam wysypisko mieci. - Na opowie o losach nie-istniejcychjumiejscowoci skadasiwielearcyciekawych eksponatw,zpruskamonet z1793r.naczelemwiRafa Kubiak,dyrektormuzeumior-ganizatorwystawy.-Mamytu takekilkanacieoryginalnych map,dokumentyyciaspoecz-nego,tabliczbudynkuszkoy wWypaleniskachuratowani przekazanprzezOSPSolec, eksponatywojskowezterenu Kabatu,ofarowaneprzezDa-nutSzafowskorazoczy-wiciemnstwofotografi.To dokumentynajlepiejukazujce dawnychmieszkacwiwy-gldmiejscowoci,ktryatwo monaporwnazestanem dzisiejszymnawspczesnych zdjciach. Bez nich wystawa na pewno niemogabypowsta,aszcze-glnepodzikowaniezapomoc wichzebraniuorganizatorwy-stawykierujedoAdamaBrzo-zowskiego,byegonauczycielai mieszkaca Wypalenisk. Pomoc okazaorwnieArchiwum Pastwowe w Bydgoszczy, Nad-lenictwoSolecKujawskiiLe-nictwo Cierpiszewo.Obecnwystawjunapo-cztkuwrzeniazastpieks-pozycjazcykluMamhobby. Wtedytodziejelotnictwapol-skiego z okresu dwudziestolecia midzywojennego pokae zwie-dzajcymutytuowanymode-larz Maciej Lewandowski.Wsie ocalone od zapomnieniaMuzealnicy z Solca chc przybliaj ycie codzienne naszych dziadw i pradziadwAdam ZakrzewskiFot. ADAM ZAKRZEWSKISOLEC KUJAWSKI4REGIONpozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.Dwapierwszerzutywdzisiej-szymkonkursiebyybardzoda-lekie. Ale wcale nie idealne tech-nicznie. S wic jeszcze rezerwy. Doniedawnawydawaosi, e rekord wiata jest niebotyczny (86,74mprzyp.red.),alekolej-nymirzutamiudowadniasz,e wtwoimprzypadkusowo"nie-moliwe" nie istnieje. Na takich odlegociach kady metr, kady centymetr - to strasz-nawalka.Dorekorduwiatajest straszniedaleko.Ktomoepo-wiedzie, e to niecae trzy metry. Zarczam, e to bardzo duo. Na razie o jego pobiciu nie myl. Naturalnymcelemjestzotow Pekinie. Pokazujesz rywalom cay czasplecy,wicpowiedzenie"bij mistrza" bdzie obowizujce. Ich zo narasta. Obysizociliiprzeztonie moglidalekorzuca(miech).Ja podejd do tego na spokojnie. Je-stemdobrzeprzygotowanyinic niepowinnosiwydarzy.Oby zdrowie tylko dopisywao. Nowanie.Wtymsezonie, chybaporazpierwszy,niemasz kopotwzkontuzjami.Przepra-cowae okres przygotowawczy w 100 procentach? Wanie,enie.Niebyotre-ningwnagranicywytrzymao-ci.Dotejporydbaemozdro-wie.Takibycelnatensezon. Cikarobotaczekamnieprzed igrzyskami.Okazaosi,emo-na trenowa ostroniej, a dokad-niej.Ryzykowabdziemyprzed Rio de Janeiro. Kady chce zosta mistrzemolimpijskim,botodla naszejdyscyplinysportunajbar-dziej prestiowa impreza AnitaWodarczykpodkrela,e cayczasjesteciekontrolowani. Tomocnoblokujesportowcw nanajwyszympoziomie,eco chwil s sprawdzani? Nie.Mamkontrolnaka-dychzawodach.Zaraztenani id. Jestem przyzwyczajony. Poza zawodami przyjedaj kilka razy wsezonie.Wstaj"napiocha", robi co mam robi i si egnam. Tak to wyglda. Nie ma si co na to zoci. Dobrzedlakonkurencjizrobio oczyszczenie z "dopingowiczw"? Jeszczeparlattemucochwil syszelimyokolejnychwpad-kach. Teraz chyba rywalizacja jest czystsza i nie pojawiaj si jedno-sezonowi mistrzowie. Swyskokijednoroczne (miech).Aletoniemiocenia. Dobrze, e sport robi si czystszy. Ostatnio jednak co znw wycie-ko. Czekamy na dalsze informa-cje.Mamnadziej,ektoprze-mylisprawibdziemymogli liczy tylko na to, co wytrenowa-limy,swojewarunkiiszczcie, aniewspomagasiniedozwo-lonymirodkami.Zupenietego wyeliminowa si jednak nie da. Polskareprezentacjanamistrzo-stwawiatawLAwPekinieb-dziestaarzutami.Maszcichego faworytawinnychkonkuren-cjach? Naszakadrawtymrokujest bardzo mocna, znakomicie przy-gotowana.Rzuty,skokotyczce, biegirednie.Wszdziemamy szansemedalowe.PatrykDobek na 400 metrw przez potki moe zrobiwietnywynik.Tosamo chopaki na 800 metrw. Chocia to ju chyba nikogo nie zdziwi. W rzutach, tradycyjnie, powinnimy bybardzomocni.Zapowiada sibardzointeresujcaimpreza. Bdziesidziaoduo.Kibicuj-cienam,amyodwdziczymysi dobrymi rezultatami. Fot. East NewsO doskonaej dyspozycji przed mistrzostwami wiata w Pekinie, szansach naszej reprezentacji na meda-le w tych zawodach, walce z dopingiem farmakologicznym w sporcie, a take zoci rywali - z Pawem Fajdkiem, mistrzem wiata w rzucie motem z Moskwy, liderem tegorocznych tabel wiatowych i wieo upieczonym rekordzist Polski po Memoriale Janusza Kusociskiego rozmawia Tomasz Wicawski Daleko do rekordu wiataZnawcynajwikszejdzi-kiejrzekiEuropyzgodnie przyznaj,eodcinekod Bobrownik,przezNieszaw,do Ciechocinkatojedenznajcie-kawszychjejfragmentw.Wy-spy:Bgpom,Ptasia,Jamajka. Kpy:Zielona,Dzikowskato przyrodniczerajeDolnejWisy. Jednakprawdziwperekjest wrakowisko. W tym roku budzio szczeglne zainteresowanie. - C si dziwi? Ju w pierw-szejdekadzielipcabyonawo-dowskazieweWocawku114 centymetrw.Towodanajnisza od200lat!Apniejjeszczesi obniaa-tumaczyprof.Marek Grze, hydrolog z UMK, znawca i uytkownik Wisy. - Takiej okazji niewolnozmarnowa.Oczywi-cie, na wrakach byem... upamiztakichwypraws zdjcia.Winternecieznale monafotografezpoprzed-nichwrakowychekspedycji.Ich uczestnicywymieniajsiko-mentarzami,porwnujstan fragmentwwyposaeniajedno-stek niszczejcych z roku na rok. Najbardziejznanyjestwrak ujawniajcysinawprostruin zamkuwBobrownikach.Zda-niemnajstarszychmieszkacw -topozostaoci"Moniuszki", kanonierki III dywizjonu Flotylli Wilanej ostrzelanej przez Rosjan w 1920 roku. O tym zdarzeniu tu pamitaj...Statekcignzasobtrzy odziezzaopatrzeniemdlawal-czcejzbolszewikamiWarszawy albo...zmateriaamiwybucho-wymi-sdwiewersje.Wpoo-wiesierpnia1920rokuRosjanie ogniemartyleriizruinzamku wBobrownikachzatopili"Mo-niuszk".Kapitancywilnyzgin na miejscu, a wojskowego bolsze-wicy zadgali bagnetami. Przey miaapannaDrozdowska,ta-jemniczaniewiasta,ktr(jedna zwieluwersji)uratowatalent aktorski-mistrzowskoudawaa trupa. Rosjanie w tym miejscu przy-gotowywalisidosforsowania Wisy, by okry Warszaw. Ten manewroskrzydleniabystoso-wanyprzeznichwczeniejwhi-storiikilkarazy.Itozpowodze-niem.Tymrazemichniezwykle sprawneoddziayrozpoznawcze przedary si na lewy brzeg. NieszawRosjaniezajliod rki.ZabieralisidoCiechocin-ka, ale wczeniej doszo do bitwy podOdolionem.Rosjanniemo-go by wielu, gdy zarekwirowa-nychdekmielimao.Gwne siyIIIKorpusuKonnegoGaj--Chana, liczce w tym miejscu na prowizorycznymostalbobrd, ciglepozostawaywBobrow-nikach.Zwiadowcystarlisiz oddziaemonierzypolskich wysanychzObozuWarownego Toru - tak si wwczas okrela-o twierdz. Historycy, analizujc bitw pod Odolionem zauwaaj, Sezon na wrakiPojawiaj si tylko przy bardzo niskiej wodzie. Poznawa je najlepiej z paskodennej odzi, pontonu albo kajaka. S r-dem legend i naukowych sprzeczek. Budz emocje. Bo skd a pi wrakw tak blisko siebie, akurat tu, koo Bobrownik? Jacek Kiepiski5REGIONpozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.etojedynyincydent,gdysiy bolszewikwprzekroczyyWis itencaycudnadWisobjawi siszczeglniewtymmiejscu. Bo gdyby Rosjanie si przedarli i okryli stolic... Ostateczniejednaknawet Ciechocinkaniezajli, Prysnlidoswoichza Wis,gdzieciemiyli ZiemiDobrzysk.Ale to osobna historia. WracajcdoWisy. ladem"Moniuszki", moe ju wtedy, gdy Ro-sjanie dopywali dkami dotoncejkanonierki, ruszyzNieszawyho-lownik"Lubecki"cigncytrzy berlinkizamerykaskimpro-wiantemdlaobrocwWarsza-wy.Obrocwprzedfalkomu-nizmu zalewajc Europ - tak to wwczas postrzegano.Rosjanie zatopili "Lubeckiego" krtk seri, osiad na mielinie. Naholowanychberlinkach byygwniekonserwy,wtym puszkizmlekiemskondensowa-nym.Rosjaniebagnetamiroz-walalitepuszki.Inajwyraniej skondensowanesodkiemleko imwyjtkowozasmakowao, boprzesadzili.Mwisi,ecae oddziay zapaday na cikie roz-wolnienie,comiao,oczywicie, wpywnaichpniejszspraw-no bojow. Jakwida,podczaswojnyz bolszewikami w 1920 roku sporo si na tym terenie dziao. Wikszoznawcwwilanej eglugistanowczojednakza-przecza,bywrakiemwystajcym dzizwodyprzedzamkiemw Bobrownikachby"Moniuszko". Sdowody,eporemonciepy-wajeszczeprzezlata.Cwic to za statek? Jak to w ogle moli-we, e w tym samym miejscu ley nadnieWisyinna jednostka?Maniby "SpdzielniaWi-sa" wybudowana w 1886rokuwgda-skiejstoczniKla-wittera.Jakustali znawcawilanej eglugi,Waldemar Danielewicz,na pocztkulat20-tychboczno-koowiecinspekcyjny"Gotthilf Hagen"trafwrcetoruskiego armatoraLudwikaSzymaskie-go,prowadzcegoeglugParo-wnaWile.7maja1927roku armator ogasza w prasie, e uru-chamia lini do Gdaska i oferuje statek "Tryton", bo tak go nazwa armator,posiadajcykajuty,bu-fet,radioiowietlenie.Salono-wiec mg zabra700 pasaerw! Opitejrano"Tryton"wypywa zTorunia,odwudziestejdopy-wadoGdaska.W1931roku Szymaskiodsprzedaje"Try-tona"spdzielni"Wisa"-std pniejsza nazwa statku, ktry w pierwszychdniachwojnytonie trafony bombami na kotwicowi-sku wanie tu, w Bobrownikach. Obok, niecay kilometr w gr rzeki,kolejnywrak.Wieleopi-nii,adnejpewnoci.Niektrzy mwi,eto"Fortuna",tylno-koowiec.Inni"Fortun"widzw jeszczeinnymmiejscu-naskos w d rzeki, bliej lewego brzegu.Aletoniekoniecatrakcji. Bliskoprawegobrzegu,przyna-prawd niskiej wodzie, ujawniaj si pozostaoci drewnianego ka-dubadugoci35metrw.We-dug niektrych to szkuta z XVIII wieku,innitwierdz,eXIX wieczna berlinka. Pozostajeszczejedenwrak. Najbardziejwokolicyznany,ale teirozkradanysystematycznie przezzomiarzy,bospoczywajc nabrzeguporonitejachyjest czciej dostpny. To transporto-wiec "Gniew", ktry w 1939 roku zaogamiaawysadziwpowie-trze.To, mniej wicej, szkic wrako-wiska,ktrenigdyniedoczekao sinaukowegoopracowania.Po 85latachodzatopieniawtym miejscu"Moniuszki"wiatna-ukowy zaczyna si jednak powa-nie wrakami interesowa.-Mamypozwoleniekonser-watora zabytkw i RZGW na ba-dania sondaowe dwch wrakw, tych pooonych najbliej zamku w Bobrownikach - tumaczy Sa-womirMularskizWocawskie-goCentrumNurkowego.-Pra-cowabdziemyzarcheologiem, podjegonadzorem.Niechodzi owydobyciewrakw,ajedynie ostatecznichidentyfkacj.Po-czekamynawyszwodib-dziemy odscza piach, jakim ka-duby s zasypane. Szukamy cech charakterystycznych.Proszsi nieobawia,wrakipozostanna swoim miejscu. Caeszczcie.Dlaichmio-nikw,atychcigleprzybywa -wystajcezwodyresztkisjak relikwie. -Totakieywemuzeum, otwierajceswepodwojebardzo rzadko, dlatego a takie wraenie robinazwiedzajcych-podsu-mowujejedenzkajakarzy,kt-rychspotykamynawrakowisku. Zapewnia,eodlatobserwuje codziennieWisiczekanaten idealny moment, gdy niska woda odsania skarby historii, a chylce si po piknym dniu ku zachodo-wisocedajenajlepszewiato dofotografowania.Wtedywraki mwi pono najwicej. Profesor Marek Grze na wystajcych z wody na rodku Wisy resztkach maszyny parowej Spdzielni Wisa obok statek pasaerski przy toruskim nabrzeu przed II wojn wiatowFot. ARCHIWUM MARKA GRZESIAStatekcignzasobtrzyodziez zaopatrzeniem dla walczcej z bolsze-wikami Warszawy albo... z materiaami wybuchowymi - s dwie wersjepozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.6GMINA DOBRCZO co chodzi z t metropoli?Mimo, e posem jestem dopiero od roku,staramsiaktywnieanga-owa w prac Sejmu. Pracuj nie tylkowKomisjiInfrastruktury,alewKo-misjiAdministracjiiCyfryzacji,amoimi priorytetami s wszystkie zapisy ustawowe dotyczceziemibydgoskiej.Kilkanacie dnitemupodczasposiedzeniakomisji administracjiokazaosi,ewprojekcie ustawy o metropoliach (art. 4, ust. 3) zna-lazsinastpujcyzapis:Jeeliwwoje-wdztwie,naobszarzektregomazosta utworzony zwizek metropolitalny, siedzi-bywojewodyisejmikuwojewdztwas wrnychmiastachnaprawachpowiatu, zwizek metropolitalny moe zosta utwo-rzony, jeeli w jego skad wchodz obydwa te miasta". Warto zastanowi si, jakie byyby kon-sekwencjerealizacjitegozapisu.Ot, Bydgoszczktrazssiednimigminami posiada500tysicymieszkacw,czyli spenia kryterium zapisane w ustawie, by-abyjedynymmiastemwPolscektrenie moeutworzymetropoliizkimuwaa, tylko z kim jej si ustawowo nakazuje. Zdajc sobie spraw z kuriozalnoci za-pisu, podjem dziaania, aby usun go z projektuustawy.Poinformowaemotym take Rad Miasta Bydgoszczy, ktra zaja wtejsprawiestanowiskozbienezmoim iskierowaemnatychmiastinterpelacj do ministerstwa administracji i cyfryzacji. Na kolejnym posiedzeniu komisji uzasad-niemwniosekoskreleniepowyszego artykuu ustawy. Z satysfakcj mog odno-towa,ekomisjapodzieliamjpogld. Zapis usunito.WtensposbBydgoszcz,ssiednie gminy i powiaty, w przypadku uchwalenia ustawy,bdmogydecydowa,czychc utworzymetropoliiwjakimksztacie. Bosamorzdnomasenstylkowtedy, gdy mieszkacy maj na ni wpyw i mog decydowa.Piotr KrlPose na Sejm RPSotys Edyta Wszoek zaprasza na sobotnie otwarcie wie-tlicy Fot. ADAM ZAKRZEWSKIUstrzel zwycistwoZarzdKoaLigiObrony KrajuwDobrczuprzy GminnymLudowym KlubieSportowymzaprasza15 sierpnianapowiatowezawody strzeleckieodbywajcesipod patronatemStarostyBydgoskie-go. Wydarzenie rozpocznie si o godzinie 9 na boisku sportowym w Dobrczu.- Zawody podzielone zostan natrzykonkurencje:karabinek sportowypneumatyk,pistolet sportowypneumatykiuk-za-powiadaWiesawLebiedew,or-ganizatorzawodw.-Zmagania wtymrokubdmiayswoj sm edycj. Przezwszystkielatarywali-zacja cieszya si sporym powo-dzeniem.Duzasugwtym mapanWiesaw,ktrystrze-lectwemzajmujesiod15lat. Kadegoroku,wDzieWojska Polskiego,zapraszamieszka-cw do wsplnej zabawy. -Naszychstrzelcwtrenu-jemywszkolewDobrczuiKo-tomierzu-opowiadaLebiedew. -Wostatnimczasietrwajroz-mowyzwjtemgminypanem KrzysztofemSzalwzwizkuz planami budowy nowej strzelni-cy na Makowiskach. Towaniedzikiwielkiej miocitreneradostrzelectwa nowe,lepszemiejscedotrenin-gw wkrtce moe powsta.- Strzelanie wci nie jest po-pularnymsportem-dodajetre-ner. - Ja zaczynaem w Osielsku. Podwchlatachpostanowiem przenie si do Dobrcza i tu za-oy koo. Pocztki byy trudne, zwaszczapozyskaniezawod-nikwiorganizacjamiejscado trenowania.Kadegorokujed-nakpilimysikusukcesowi. Zaczlimyodmiejscaostatnie-go. Dzi szczycimy si podium. (MC) W sobot,15sierpnia,o godzinie15odbdzie siuroczysteotwarcie wietlicywKotomierzu.Wyda-rzenie poczone zostanie z festy-nem rodzinnym. -Wwietlicybdziemona skorzystazsalikomputerowej orazwpeniwyposaonejkuch-niwrazzzapleczem-informuje EdytaWszoek,sotysKotomie-rza.-Wbudynkuznajdujesi rwnieduasalazkominkiem. Nazewntrzzbudowanyzosta take grill.Sobotnifestynbdziedosko-naokazjdozwiedzeniawie-tlicy.Organizatorzywydarzenia przygotowaliatrakcjezarwno dlanajmodszych,jakidlastar-szychmieszkacwregionu. Dziecibdmogyskorzystaz dmuchanejzjedalni,atake przejecha si bryczk. -Mamynadziej,ewtym miejscuodbywasibdtake zajciaprowadzoneprzezGmin-nyOrodekKulturywDobrczu - dodaje sotys Kotomierza. - My-limyteozawizaniutuKoa GospodyWiejskich,tak,aby duo si u nas dziao. Koszt budowy nowej wietlicy wKotomierzuto515545,79z. DofnansowaniezUniiEuropej-skiej wynioso 314 357,00 z. (MC)wietlica zapraszawitoplonwW sobot,22sierpniaw gminieDobrczroz-pocznsidoynki. Wjtgminyzapraszanawyda-rzeniewszystkichmieszkacw regionu. wito plonw rozpocznie si o godzinie 15 Msz wit w ko-ciele p.w. w. Wawrzyca w Do-brczu.Uroczystocidoynkowe odbd si o godzinie 16 na bo-isku sportowym przy ulicy Jarz-binowej. Wrd atrakcji przygo-towanychnasobotniwieczr bdziekoncertgwiazdy-ze-spouTeBeatlman.Muzycys gwiazdtrasykoncertowejLato z Radiem z 2011 i 2012 roku. Po zachodzie soca, w poka-zie ognia wystpi grupa Bomba-stic.Zwieczeniemwydarzenia bdziezabawaludowa,ktra rozpocznie si o godzinie 22. (MC)JuporazsmywDobrczuzmierzsinajlepsistrzelce zregionu.Przyszaedycjamoeodbysijuwnowym miejscupozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.7GMINA DOBRCZUpaisonecznapogoda sprzyjaodpoczynkowi nadjezioremBorwno. Towanietam,naterenieno-wopowstaegoorodkaWodne-goPogotowiaRatunkowego,od trzechtygodnirelaksowasi mog mieszkacy regionu. Ofcjalnego otwarcia dokona-no w poniedziaek 27 lipca. Zim-ne dni pokrzyoway jednak pla-ny i plaa przez kilka pierwszych dniwieciapustkami.Terazdo Borwnazjedajsetkispra-gnionych wody turystw. -Inwestycjaruszyaw2014 roku-opowiadaZdzisaw Trzciski,kierownikOSW WOPRwojewdztwakujaw-sko-pomorskiegowBorwnie. -Mielimywielkieszczcie, poniewaotrzymalimyostatnie funduszeprzyznawanewra-machRegionalnegoProgramu Operacyjnego na lata 2007-2013. Projekt kosztowa nas 60 tysicy zotych,kosztcaejinwestycjito 1.700000z.UniaEuropejska przyznaa1.400000zdofnan-sowania. OrodekWOPRskadasiz kilkustref.Wpierwszej,admi-nistracyjnej,znajdujsikasy oraz biuro. Kierujc si ku play, po prawej stronie wci powstaje czkulturalno-gastronomicz-na.Totamwprzyszocibdzie monazjewrestauracji,wie-czoramizapotaczynapar-kiecie.-Drogiprowadzcewgb orodkawyoonezostayka-mykamizywicepoksydow -opisujeprzedstawicielWOPR. -Orodekprzystosowanyzosta dlaosbniepenosprawnych. Stworzylimydlanichosobny punktsanitarnyorazdogodny dojazd do play. Dlaplaowiczwstworzono rwnie dwie przebieralnie. Przy samej wodzie zbudowana zostaa wiea obserwacyjna dla ratowni-kw.JezioroBorwnojestjedy-nymwPolsceakwenemztakim budynkiem na play. -Ztegomiejscaratownik moeobserwowazarwno wod,jakiplaowiczwodpo-czywajcychnapiasku-dodaje Trzciski. - Niestety, przy projek-towaniu architekt nie uwzgldni najwaniejszejrzeczy-bezpie-czestwaosbnadwod.Scho-dyumieciztyuwiey.Kiedy trzebaratowaludzkieycienie maczasusicofa.Zwasnych pienidzykupilimyzjedal-ni,ktrazamontowanabdzie zprzodukonstrukcji.Tak,by ratownikjaknajszybciejmg dotrzedoosobypotrzebujcej pomocy. PlaaprzyorodkuWOPR jestcodzienniesprztanaigra-biona. W najbliszym czasie pla-nowanejestnawiezienieczyste-go piasku znad Wisy. - Od zeszego roku woda opa-da o 30 cm - zaznacza ratownik. -Mamytoszczcie,ejezioro wchodzibardzoagodnie.Na brzegupojawisinawetbiay piasek.Cociekawe,wieleosb mwi,e przywielimy go znad morza. Chciabym, aby tak byo. Na razie naszym celem jest przy-wiezienie piasku znad Wisy.Oprczczystejplayorodek wkrtce bdzie mia do zaofero-wania domki wczasowe. Obecnie najegoterenieznajdujesiich pi,wtymdwaprzystosowane domieszkaniazim.Finalnie znalesiichmawBorwnie dziesi.Obokznajdujsidwa boiska do piki plaowej. Wkrt-ce,dzikiUrzdowiGminyDo-brczpowstanieteplaczabaw dla dzieci. -Jestemyorodkiemszkole-niowo-wypoczynkowym-za-znaczaZdzisawTrzciski.-Na tymtereniestworzymyrwnie wietlicaudiowizualn,wkt-rejprowadzibdziemywyka-dydotyczcezarwnopracy WOPR,jakizajciajzykowe. Chcemy, aby orodek czynny by odmarcadokocapadzierni-ka, otwieramy si wic na zielone szkoy. Na miejscu bdzie dziaa tak-e punkt medyczny oraz wypoy-czalniasprztuwodnego.Cho wcinaterenieorodkatrwaj praceremontowe,bezproblemu korzystamonazplay,ktra przyj moe okoo tysica spra-gnionych wody i soca osb.Po orodku oprowadza nas Zdzisaw Trzciski Fot. ADAM ZAKRZEWSKIChopraceworodkujeszczesinieskoczyy,mieszkacy oraz turyci ju mog korzysta z czystej, strzeonej playRatownicy z now siedzibMicha CiechowskiKiedytrzebaratowaludzkieycie niemaczasusicofa.Zwasnychpi-enidzy kupilimy zjedalni [...] tak, by ratownikjaknajszybciejmgdotrze do osoby potrzebujcej pomocy. 8pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.KORONOWOOtwarcieregatnastpiw sobotogodzinie10.Od godziny11do15odby-wasibdzierywalizacjana wodachZalewuKoronowskiego. W midzyczasie na brzegu trwa bd rwnie liczne gry i zabawy znagrodami.Dwiegodzinypo skoczonychzmaganiachodb-dziesipodsumowanieregati wrczenienagrd.Wieczorem organizatorzy zaplanowali eglar-sk biesiad, w ktrej udzia we-mieTeatrMuzycznyHalsoraz kapelaKoronowiacy.Program imprezy,oprczzawodw,prze-widuje take wystpy artystyczne. Doudziauwregatachorga-nizatorzyzapraszajwszystkich eglarzy, zwaszcza turystw. Organizatoremwydarzenia jestBurmistrzKoronowa,Urzd MiejskiwKoronowie,Klube-glarski WIND" i Miejsko-Gmin-nyOrodekKulturywKorono-wie. Sponsorzy:BurmistrzKoro-nowa,KlubeglarskiWIND", PowiatBydgoski,GminnaSp-dzielniaSamopomocChopska" wKoronowie,BankSpdzielczy wKoronowie,SobiesawZasada AUTOMOTIVE.(MC)Fot. ukasz Piecyk (archiwum) Biao nad ZalewemWprzedostatnisobotmiesica-22 sierpnia - odbd si VIII Regaty eglarskie o Puchar Burmistrza Koronowa. Rozegrane zostannawodachZalewuKoronowskie-go.ZawodyobjtepatronatemStarosty Bydgoskiegoprzeprowadzonezostan natereniePrzystaniKlubueglarskiego WIND w RomanowieDrezyn przez wiat W sobot, 15 sierpnia, stacja kolejowa w Koronowie zamieni si w miejsce wielkiego Festynu Drezynowego. Wydarzenie dodatkowo uwietni dwie wystawy oraz mnstwo innych atrakcjiBydgoskioddziaKrajowe-goTowarzystwaAutyzmu zapraszanapierwszeze-branieosbzainteresowanych pomysempowstaniaplacwki dla dzieci z autyzmem oraz utwo-rzeniem koa KTA w Koronowie. -Spotkanieodbdziesi27 sierpniaogodzinie18wkoro-nowskimRatuszuprzyul.Plac Zwycistwa1,wsalinapitrze -zapraszaMartaWodarska, wsporganizatorwydarzenia. -Wostatniczwartekmiesi-cachcielibymyporozmawiao przyszocidzieciautystycznych w naszym regionie. Przyszotomidzyinnymi stworzenie na terenie gminy spe-cjalnegoprzedszkola.Jakzazna-cza pani Marta, w regionie miesz-kajosoby,ktrymtakiemiejsce byoby bardzo potrzebne. -Pomysnastworzeniew Koronowieoddziaupadzust prezesfliiKTAwBydgoszczy- dodajeWodarska.-Skoropla-cwkidlachorychdziecimog bywszdzie,dlaczegonietu,u nas? Roznosz ulotki informujce ozebraniu.Imwicejosbwe-miewnimudzia,tymwiksza szansanalepszeycienaszych maych pociech.(MC) Przejazdydrezynspalino-w,wystawafotografczna Fot-Kolprzedstawiajca urok(nie)zapomnianegoszlaku kolejowegototylkonieliczne atrakcje-wyliczaAndrzejPro-bant,PrzewodniczcyZarzdu KoronowskiegoRozwojuTury-stykiSzczliwaDolina.-Oso-bicieprzygotowaemrwnie wystawOdtelefonunakorbk do smartfona", na ktrej zobaczy bdziemonaprawdziwekomu-nikacyjne okazy. Wydarzenierozpoczniesi ogodzinie11uroczystymwer-nisaemfotografiFot-Koloraz wrczeniemnagrdzwycizcom. Podczasfestynuobejrzebdzie te mona fotogramy z organizo-wanego w ubiegym roku World-widePhotowalk-Koronowo 2014.W samo poudnie wystar-tuje dugo wyczekiwany przejazd drezyn.Trasapowiedziewkie-runkuSrebrnicy.cznadugo podrywyniesieokoo3kilo-metrw. Festyn zakoczy si o godzinie 19. Po zmierzchu organizator wy-darzeniazapraszanaplenerowy pokaz flmw. -Ogodzinie21ruszyKino PeroNowe-zachcaorganizator wydarzenia.-Podczasprojekcji zobaczy bdzie mona dwa flmy zwizanezBydgoszcz-Byd-goszczodwitudozmierzchu oraz (uzupeni we wtorek po 12. jak bd wiedzia).W ramach drezynowego festy-nu w pitek oraz niedziel bdzie monazamwiprzejazddre-zynnaduszymodcinku-do wiaduktuwBuszkowie.Zam-wienia na t tras mona skada podnumeremtelefonu602205 804. Wsporganizatoremwyda-rzenia jest portal drezyniarze.pl (MC)Fot. Materiay organizatora (archiwum) Koo dla dzieci Towarzystwo Muzyczne im. I.J.Paderewskiegozapra-szawsobot15sierpnia nakoncertfortepianowy,kt-ryodbdziesiwbazylicepw. WNMP w Koronowie. Wydarzenie z cyklu Paderew-skiPianoAcademyrozpocznie siogodzinie19.Wystpom towarzyszybdzieToruska OrkiestraSymfoniczna.Wstp nakoncertorganizowanyprzy wsppracyzgminKoronowo jest bezpatny. Cyklkoncertworganizowa-nychprzezbydgoskieTowarzy-stwoMuzyczne,odbywasiw czterech miastach wojewdztwa. Pierwszy-sobotni-wKorono-wie,wniedzielzagrupakon-certowa bdzie w Chemnie. 22 sierpniamuzycyodwiedzrw-nieToru.Zwieczeniemwy-darzeniabdzieodbywajcysi 23 sierpnia, uroczysty koncert w kociele pw. Boego Ciaa w Byd-goszczy.Ooprawmuzycznzadba-juczestnicyPaderewskiPiano AcademyorazToruskaOr-kiestraSymfonicznapodbatu-tPrzemysawaFiugajskiegoi Anny Mrz. Honorowy patronat nadwydarzeniemobjMarsza-ekWojewdztwaKujawsko-Po-morskiego Piotr Cabecki.PaderewskiPianoAcademy oprczkoncertworganizuje takewarsztatymuzyczne,czy-liszkoletnidlapianistwz orkiestrsymfoniczn.Wcigu tygodniaprbkadyuczest-nikbdziemiaokazjzagraz orkiestr,popracowazdyry-gentem,atakewziudziaw prbieakustycznejprzedkon-certem.Nazakoczeniewarsz-tatwnajlepsijegouczestnicy wystpiwBydgoszczy,nauro-czystymkoncerciekoczcym wystpy w regionie. (MC) Koncert pod patronatem 914 sierpnia 2015 r. pozabydgoszcz.plGMINA BIAE BOTAPo zakoczeniu poprzednich rozgrywekwochowie zapanowaaeuforia.Klub wywalczyawansiporazpierw-szy w swojej historii zagra w lidze okrgowej. Zesp z gminy Biae--Bota nie spocz na laurach i w zeszsobotwszedwnowyse-zon "z wysokiego C. -Pierwszymeczwlidzejest zawszeniewiadomuwaatre-nerKSochowo,MarekSperski. Powiemszczerze,trochoba-wiaemsitegospotkania.Nie jestemyzawodowymklubem, wicnasizawodnicyprzebywa-jjeszczenaswoichprywatnych urlopach,adotegodochodzia jeszczebardzowysokatempera-tura,ktraniesprzyjaaczemu-kolwiek,ajunapewnoniebie-ganiu po boisku. ZespzRadzyniaChemi-skiego, podobnie jak ochowianie, jestbeniaminkiemokrgwki. Pocztekmeczutowyrwnana gra obu druyn, ktra skupiaa si gwnie w rodku pola. Spotkanie otworzyo si tak naprawd po 20 minucie meczu. -Pojednymzna-szychbdwstracili-mybramkkomen-tujeakcjz21minuty Sperski.Chwilp-niej gralimy w przewa-dze.Jedenzgraczygo-ciwpierwzagrapik rk, a potem prbowa wymusikarnego,coprzeoyo sinawyrzuceniegozboiska. Wyczulimyswojszansijesz-czeprzedprzerwudaosido-prowadzi do wyrwnania. MimoobawszkoleniowcaKS ochowoowarunkiatmosfe-ryczne - wydaje si, e to wanie one pomogy jego podopiecznym uzyska dobry wynik. Zawodnicy Radzyniankigrajcwniepenym skadzie bardzo szybko tracili siy. -Gociestawialinamopr, jednakpowoliprzejmowalimy inicjatywopowiadaMarek Sperski.Udokumentowaniem tegobyadecydujcaakcjana czteryminutyprzedkocem regulaminowegoczasu.Wyko-nywalimystayfragmentgry, wktrymnajlepiejodnalazsi MarekZdrojewskikierujcpik gowdosiatkiiprzesdzajco naszym zwycistwie. Wdrugiejkolejcespotkana ochowianczekawyjazddoCie-chocina.Ponownienaboisku spotkajsidruynybeniamin-kw,aprzeciwnikiembdzie miejscowa Iskra. -Okresdokocawakacjib-dzie dla nas bardzo ciki uwa-aszkoleniowiec.Kolejniza-wodnicy wyjad na urlopy m.in.: strzelecgolazRadzyniank Marek Zdrojewski. Nie bdziemy jednakztegopowodulamento-wa.Wiemy,eIskrajestbardzo silndruyn,szczeglnieusie-bienaboisku,jednaklicznato, e kady z zawodnikw ktry nie bydotychczaspierwszegowy-borubdziewalczyzcaychsi i by moe zagrzeje przez duszy czasmiejscewpierwszymska-dzie. Do kadego spotkania przy-stpujemy z myl o zwycistwie i nie inaczej bdzie w Ciechocinie. Chozasadypikinonejs wszdzietakiesame,tornice wgrzenaposzczeglnychszcze-blach s znaczce. - Na pierwszy rzut oka widz, ewokrgwcedecydujce moebyrealizowanietaktyki orazprzygotowaniefzyczne. komentuje Marek Sperski. Nie-ktre druyny maj nawet po pi jednostektreningowychwtygo-dniu.Mybdziemyspotykasi trzy razy, i mam nadziej, e da to oczekiwany efekt. Przedrozpoczciemsezonu trener postawi sobie za nadrzd-nycelutrzymaniesiwlidze. Czydobrystartrozbudziwnim marzenia o zespole KS ochowo, ktryjakoczarnykoVligi moewczysiwwalkonaj-wysze cele? - Wiem, e moi zawodnicy po-trafgrawpik.odpowiada szkoleniowiec.Licznato,e druynazaczniewjeszczewik-szymstopniurealizowanasze zaoeniataktyczne,orazdooy trochcwaniactwaboiskowego. Niewiem,jakiwynikkocowy pozwolinamtoosign,aleje-stem dobrej myli.Historyczne zwycistwoBardzo dobrze rozpoczcie sezonu zanotowaa druyna KS ochowo. Beniaminek V-ligi dopisa do swojego konta pierwsze trzy punkty pokonujc na wasnym boisku Radzyniank Radzy Chemiski 2:1Karol ebrowskiFot. NADESANE-Pierwszymeczwlidze jest zawsze niewiadomW dniach5-7sierpniaw odziodbywaasi21. OglnopolskaOlim-piadaModzieywkonkuren-cjach lekkoatletycznych. wietnie spisali si zawodnicy UKS Czapla BiaeBota,ktrzyprzywielihi-storyczny medal.OOModbywasikadego roku,poczwszyod1995.Zawo-dy maj miano mistrzostw Polski juniorwmodszych.Caood-bywa si pod patronatem Polskie-go Zwizku Lekkiej Atletyki.Wgronieuczestnikwcaego krajuznalelisiprzedstawicie-lenaszegoregionu,akonkretnie Marta Kiepiowska i Adrian Woj-ciechowski.Martawystartowaa na dystansie 2000 metrw z prze-szkodamiizaja14miejsce.W dwchkonkurencjachwystarto-wa Adrian: 100 metrw oraz 200 metrw.Tegodniaformazawodni-kaCzaplibyabardzowysoka. Najpierw udao mu si pobi wa-snyrekordyciowynakrtszym dystansie(11.16),copozwolio munazajcia12miejscawPol-sce, a pniej pokaza pen moc w drugiej konkurencji, gdzie wy-graswojserieliminacyjn,a wfnalepowalcedoostatnich metrwzakoczybiegnatrze-ciej pozycji, zdobywajc pierwszy medal w historii klubu na impre-zietejrangi.Jesttonajwikszy sukcesUKS,ktrywtymroku obchodzijubileusz10-leciaist-nienia.Bymoe,juniedugob-dziemywiadkamikolejnych sukceswzawodnikwCzapli, gdy 29 sierpnia na stadionie lek-koatletycznym w Toruniu odbd siIndywidualneMistrzostwa Modzikw,naktrychpojawi si zawodnicy z gminy Biae-Bo-ta.(K)Czapla z medalem!I Bydgoski Wycig Wzkowiczw i Bieg Chodziakw w MylcinkuOrganizator CS Progress dzikuje10pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.GMINA OSIELSKO i SICIENKOOd tego wszystko si zacz-o-ZbigniewPapkepo-kazuje olejny obraz, ktry odlatzdobicianyjegorodzin-nego domu. - Namalowa go mj ociec. By zot rczk. Malarzem pokojowym,rolnikiemmaorol-nym,ogrodnikiem,pracowate w przemyle i jako urzdnik, a w tym wszystkim znajdowa jeszcze czas na malowanie. Mia zdolno-cimanualne,aleniemiaprzy-gotowania,gdywiczauwayu mniepierwszeprzejawytalentu, powiedzia,eskoromusinie udaozostaartyst,tomoemi si uda. I tak trafem do Liceum Plastycznego w Bydgoszczy, a po-temnaWydziaSztukPiknych UMK w Toruniu. Odtegoczasuminoju ponad50lat,wtrakciektrych mieszkaniecNiemczamiaoka-zj prezentowa swe prace na kil-kunastuindywidualnychikilku-dziesiciu wystawach zbiorowych wkrajuizagranic.Jegoobrazy znajdujsidziwmuzeach,ga-leriachikolekcjachprywatnych wwieluzaktkachEuropy,samo malowanie nie byo jednak nigdy jegogwnymrdemutrzyma-nia.Przezkilkadekadpracowa jakokomisarzartystycznyodpo-wiedzialnyzaorganizacjplene-rw malarskich w regionie. -Zemniejesttrochtakiar-tystawiteczno-niedzielny,boz samej plastyki nigdy by nie wyy -miejesimalarz.Dodajejed-nak,echoczasydlaartystw wcaleniesaskawsze,sztukata udaa si jego synowi. - Jeden ko-legamikiedypowiedzia,ele-piej byo go na lekarza wysa, bo z malowania ciko si utrzyma, ale gdzie ja go miaem pcha, jak co innego go ciekawio? Od mae-go nic tylko rysowa! Adam Papke, bo o nim mowa, przyznaje,eplastykobcio-nyjestgenetycznie.Oddziecka kroczypoladachojcaijuod bliskodwudziestulatzawodowo zajmujesimalarstwemigrafk uytkow. Ze wszystkich technik, podobnie zreszt jak i tata, szcze-glnieumiowaakwarel,ktr starasipopularyzowaprowa-dzcwarsztatyiudzielajcsiw Zwizku Akwarelistw Polskich. -Akwarelaczstokojarzona jestzmalowaniemhobbystycz-nym,anieprofesjonalnym,ale jesttotenajtrudniejszatechni-ka-zwracauwagAdamPapke. -Akwarelaniewybaczabowiem bdw. Maluje si raz i albo pra-casiuda,alboidziedokosza, bo nie da si jej poprawi. Trzeba czu t technik, wymaga pewnej rki,umiejtnociszybkiegowy-powiadaniasiipodejmowania decyzji. Jednoczenie akwarela zmusza artyst, by myla przyszociowo. Farba po wyschniciu zwykle ma innyodcieniwtrakcienaka-dania,azczasemkolorybledn nawet o 30 procent. Spord ma-teriawuywanychwakwareli waniejszyodfarbyjestjednak papier,botoodjegojakociza-ley jak si bdzie na nim zacho-wywa farba. -Wikszomoichpracto pejzae,bofaktycznietejtechni-cepejzanajbardziejley-zdra-dzaZbigniewPapkeidodaje,e szczeglnie lubi malowa okolice kaszubskichitucholskichwsi.- Lubi patrze na krajobraz z gry, dlategopodobajmisitereny morenowe. Czsto zajmuj si te tematykmarinistyczn,maluj rzeki i jeziora. W kocu akwarela to woda i marina to woda, jedno wic do drugiego pasuje. AdamPapkezkoleiczsto porusza si wrd tematyki miej-skiej,przedstawiaarchitektur miejsc,wktrychpracujelub wypoczywa, nie stroni jednak te odkrajobrazw,wszczeglnoci grskich.Dotejporyjegodziea monabyozobaczynasied-miuwystawachindywidualnych ikilkunastuzbiorowych,wtym w Norwegii, Woszech i Szwajca-rii. Czterokrotnie te mia okazj prezentowaswojepracena-czonych wystawach z ojcem. -Wprzyszymrokuplanuje-mynaszpitypodwjnywerni-sawMuzeumOkrgowymw Grudzidzu-zdradzajartyciz Niemcza.-Mylimyte,czynie wystawi jakiej gabloty w ogrd-kuprzeddomem,bomieszkamy tu od zawsze, a ssiedzi czsto nie wiedz,czymmysiwaciwie zajmujemy! Akwarela bdw nie wybacza Zbigniew Papke ma za sob ponad 50 lat artystycznej dziaalnoci. Jego syn Adam maluje od blisko 20 lat. Artyci znani nie tylko w kraju mwi, e czas zaprezento-wa si mieszkacom NiemczaTomasz SkoryAdam i Zbigniew Papke prezentuj swoje dwa obrazy: wiata Toskanii Bucine i Port rybacki winoujcie.Fot. ADAM ZAKRZEWSKIMieszkacygminySi-cienkomajszansna sprawnobsugspraw administracyjnych. Dzieje si tak dzikiuruchomionemuproflo-wizaufanemuformiepodpisu elektronicznego,ktrymmona potwierdzaswojtosamo przyzaatwianiusprawurzdo-wychprzezInternet.Procedura jest bardzo prosta i taka sama na terenie caej Polski, jedyny waru-nekkonieczny-dostpdoInter-netu.Krokpierwszytozaoenie kontauytkownikanastronie www.epuap.gov.pl,nastpnie skadamy wniosek o nadanie pro-fluzaufanego,poczymwcigu 14dniodwiedzamyurzdcelem potwierdzeniaproflu.Dotego wymaganyjestdokumenttosa-moci. Potem mona ju swobod-nie zaatwia sprawy administra-cyjnezesmartfonemwrkulub sprzed ekranu komputera.Uycieprofluzaufanegojest realizowaneprzezzastosowanie koduweryfkacyjnego,ktrype-tentotrzymanawskazanyprzez siebiewczeniejadrespoczty elektronicznej.Proflzaufany zachowujewanoprzez3lata odzaoenia,ajegoprzedue-nienieczysizpowtrnwi-zytwurzdzie.Wystarczydo-konategowswoimkonciena platformieePUAP.Tamrwnie zainteresowani znajd wykaz do-stpnyche-usugdlapodmiotw gospodarczych,wrdktrych s,m.in.deklaracjenapodatek leny,rolny,odnieruchomoci, od rodkw transportu, zezwole-nie na sprzeda napojw alkoho-lowych,zezwolenienausunicie drzew i krzeww, zmiana decyzji o warunkach zabudowy, czy prze-ksztacenieprawauytkowania wieczystegowprawowasnoci oraz szereg innych.UrzdgminySicienkojestw tejsprawiepartneremDobrcza- gminyprowadzcej.Dotejpory proflpotwierdzioponad60 osb.(AZ)Urzd pod rkPunkt Potwierdzenia Proflu Zaufane-go dziaa ju w gminie Sicienko. Niebawem zainteresowani otrzymaj dostp do prawie 30 e-usug. To bezpatny klucz do sprawnej e-administracji tumacz urzdnicyEkoPakajestpropozycj edukacjiekologicznejdla dzieci w wieku wczesnosz-kolnym.Masprawi,bymodzi uczestnicyzrozumieli,epozo-staocipowszelkichproduk-tachopakowaniaczyzuyte elementy to nie mieci, ale bo-gatymateria,zktregomona tworzy zupenie nowe rzeczy. Zaproszeniedorywalizacji oudziawprogramieorgani-zatorzyskierowalidobibliotek publicznychzcaegokraju,nie-zalenie od formy organizacyjnej czywielkocimiejscowoci,w ktrejsioneznajduj.Wystar-towaoa370placwek,osta-teczniewybrano50.Uczestnicy wrd nich Gminna Biblioteka PublicznawSicienkubdte-raz mieli szans wzbogaca ofer-tiswojezbioryopakietyedu-kacyjno-zabawoweotematyce ekologicznej.-Regulaminprzewidywa,e wniosektworzymyiwysyamy do12czerwca.Wynikinade-szyniebawemju23czerwca okazao si, e jestemy w gronie zwycizcwiwemiemyudzia wprogramiecieszysiAnna Rychawska,dyrektorGminnej Biblioteki Publicznej w Sicienku. Organizatorzyjudostarczyli nampierwszprzesykzma-teriaamidoprzeprowadzenia zajw12-osobowychgrupach. Zamierzamyrealizowajeod pocztku roku szkolnego. Kadaspord50bibliotek zakwalifkowanychdoudziau otrzymacznieczteryEkoPa-ki.Raznakwartauczestnicy zabawyznajdwnichnoweza-bawki i gry, upominki do nagra-dzania,materiayedukacyjnei plastyczne oraz scenariusze zaj powiconekolejnymsurow-com. Rok ekozabaw w biblioteceGminna Biblioteka Publiczna w Sicienku otrzymaa grant w po-staci udziau w projekcie EkoPaka zamykamy obieg surowcwAdam ZakrzewskiAdam i Zbigniew Papke prezentuj swoje dwa obrazy: wiata Toskanii Bucine i Port rybacki winoujcie. Fot. ADAM ZAKRZEWSKI11pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.GMINA NOWA WIE WIELKAAutobus tras rozpoczyna o godzinie9.30przyplacu KocieleckichwBydgosz-czy. Dojazd na pla zajmuje oko-o 20 minut.Linia autobusowa nr 99 wci cieszy si du popularnoci. Se-zonowepoczeniewprowadzo-nezostaodzikiporozumieniu wadz Nowej Wsi Wielkiej i Byd-goszczy.Kadegodniakursuje ni kilkaset osb. Linia zapewnia bezporedniepoczeniepomi-dzy stolic wojewdztwa a Jezio-remJezuickim.Trasaautobusu wiedzieprzezdwienajwiksze miejscowociwgminie-Now Wie Wielk oraz Brzoz. Jeden z przystankwbusaznajdujesiw Prdocinie, gdzie mieszkacy re-gionumajswojeogrdkidzia-kowe.Biletnormalnykosztuje3z za, ulgowy 1,50 z. Rozkad jazdy autobuswlinii99dostpnyjest nastronieZarzduDrgMiej-skich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy,podadresem:www.zdmikp.bydgoszcz.pl(MC)fot. Adam Zakrzewski Bilet nad wod Od prawie dwch miesicy kadego dnia mieszkacy gminy Nowa Wie Wielka nad jezioro Jezuickie w Chmielnikach mog do-jeda sezonow lini midzygminn nr 99Pitaedycjafestiwaluru-szya.Dopodbydgoskich Chmielnikkadegoroku przybywajtumyfanwrockai muzykimetalowej.Tradycyjnie przewodniczcym jury Przegldu Muzycznego liwka Fest oraz dy-rektoremArtystycznymFestiwa-luzostaznanyzAcidDrinkers orazAntiTankNun-Tomasz "Titus" Pukacki. Wstp na wyda-rzenie jest bezpatny. Wtymrokuodobrzabaw wszystkichuczestnikwwyda-rzeniazadbajznakomitezespo-y. W cigu dwch festiwalowych dninasceniewystpi:Hate,Je-lonek,AntiTankNun,Vedonist, WolfSpiderorazwitujcy18-ste urodziny Chainsaw.-liwkaFesttojednaknie tylkowielkiemuzycznegwiazdy, aleprzedewszystkimszansadla modychzespow,abypojawi siprzedwikszwidowniiza-wodowymjury-mwiGrayna Konecka, organizator liwka Fest 2015.-Wtymrokuporazko-lejnygociemwydarzeniabdzie znanyzAcidDrinkersorazAnti Tank Nun Tomasz "Titus" Pukac-ki. Obok muzyka w sceniczne po-czynania modych skadw wsu-chiwaiwpatrywasibdzie MichaJelonekorazprowadzcy Antyradia Piotr "Makak" Szarac-ki.W pitek 14 sierpnia na scenie odbdziesiKoncertLaureatw poprzedniejedycjiprzegldu.O godzinie16.30nasceniepoja-wisizespMoove.Nastpnie HolyWives,Deathinition,Arty-mia,TermitiPullTeWire.O godzinie20.30nastpiuroczyste zakoczenie wystpw.- Kwadrans po zakoczeniu na scenie pojawi si gocie specjal-ni koncertu - dodaje organizator-ka. - W tym roku bdzie to zesp VedonistorazAntiTankNun. Ogodzinie22.45zagragwiazda wieczoru-Hate.Pitnaciemi-nutpopnocynasceniepojawi si zesp Wolf Spider. Drugidziefestiwaluzapo-wiadasiniemniejemocjonuj-co.Ogodzinie16.30rozpocznie siprzegldmuzyczny,doktre-go przystpi zespoy: Te Sound Code,5LitrwCzerwieni,Party Hard,Messa,Strain,Victorians, DyingSpirit.Gociemspecjal-nym tego dnia bdzie zesp Cha-insaw. -Nagodzin22.30przewi-dzielimyogoszeniewynikw przeglduorazwystplaureata -GraynaKoneckaopisujeplan wieczoru.-Gwiazdsobotniej nocy bdzie Jelonek, ktry na sce-nie pojawi si o 23.15. NapitedycjliwkaFest 2015dojechabdziemonaau-tobusem.FanwmuzykizByd-goszczydoChmielnikzabierze autobusliniinr99.Kady,kto noczpitkunasobotzechce spdzinadjezioremwChmiel-nikachmoerozoynamiot napatnympolunamiotowym, czynnymodpitku14sierpnia odgodziny10doniedzieli,do godz.12.Natereniepoladostp-ne bd bezpatne prysznice i to-alety.Szczegoweinformacjedo-stpnesnaofcjalnejstronie liwkaFest2015-www.sliw-kafest.pl.Tamrwnieznajdzie-cie relacj z weekendowej impre-zy. Fot. ukasz Piecyk (archiwum)Titus oceni modychliwka Fest 2015 wystartowa! W pitek i sobot na play w Chmielnikach pojawi si muzyczne gwiazdyMicha Ciechowski12pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.REKLAMAZ kadymdniemwczasys corazbardziejwidoczne nahoryzoncie.Dobrzeby-oby,gdybynicniezakcaotej piknejwizji.Niestetyjakiczas temunagadkimlicuprzedniej szybyuniektrychznasmogo pojawisiuszkodzeniezwane bawolimoczkiem,czasemprzyj-mujce te form liniowej bruzdy, jakpochlaniciubrzytw.Zbyt bliskietowarzystwoTIR-wna trasieiwycieraczkiprzypomi-najceszczkirekina-todwie najczciejspotykaneprzyczyny powstaniawymienionychwyej defektw.Istniejjednaksposo-by,abysiznimiupora,abyd-goskafliaPremioOpony-Auto-serwis zna je piewajco. To nie mit, e may "pajczek" naszybieczoowej,zawczasunie wykurzony,moesirozprze-strzeni, a wtedy jest ju pozamia-tane.Dotegodochodziryzyko mandatu czy te brak pozytywne-gowynikuokresowegoprzegl-dutechnicznego.Bagatelizowa monauszkodzeniedywanikw samochodowych,alenieekranu kierowcy na drogowy wiat. - Od tego jak dugo klient je-dziztakimpkniciem,zaley wizualnyefektnaszejnaprawy- tumaczyRobertDymarkowski, kierownikbydgoskiejfliiwarsz-tatuPremioOpony-Autoserwis, mieszczcegosiprzyul.Toru-skiej 101. - Do mikropkni szy-bydostajesibrd,kurz,woda, cobezporedniowpywanaja-ko serwisu szyby, dlatego zaraz pozauwaeniu"ezki"wartoza-klei j zwyk tam biurow. Torzeczjasnarozwizanie tymczasowe.Nastpnymkro-kiemjestjaknajszybszawizyta wwarsztacie.Wystarczyokoo 40minut,byszybapowrciado swojejpierwotnejwytrzymaoci iodzyskaawaloryestetyczne. Oczywicie,oilewczeniejnie uderzywnimeteorytlubnie przeciajejkatana.Chosprzt frmyGlassMedic,zktregoko-rzystaPremioOpony-Autoser-wis,naleydonajnowszejgene-racji,istniejsytuacje,wktrych niewartodecydowasinana-praw. -Jeelijesttopkniciedu-sze ni 2-3 cm, szyb kwalifkuje-my tylko i wycznie do wymiany - przestrzega Robert Dymarkow-ski.-Naprawiasiuszkodzenia typu"ezki",odpryskizdelikat-nymi"wsami",ktrychrednica nieprzekracza1-1,5cm.Wiele zaleyodtego,wjakimmiejscu nastpipknicie.Tobliskokra-wdziszybyniestetydyskwalif-kujenaprawzracjisiywyst-pujcychnapre.Podjciesi takiegodziaaniastwarzaryzyko powaniejszych uszkodze. Zanimikryjesinawetca-kowitepknicieszklanejpo-wierzchni,ktrejwymianana nowpochonieczteryrazywi-cejrodkwninaprawa.Zatem istniejgraniceingerencji.Za-rwno na zewntrz jak i wewntrz samochodupraktycznienigdy niepanujetasamatemperatura, atowarunkiniesprzyjajcepo-waniejszymuszkodzeniom,nie wspominajcjuoszkodliwej wichprzypadkuopcjipodgrze-waniaszyb.Dlategotakwanym jest, aby zareagowa w por, wte-dy wcale nie tajemna magia Glass Medicwrkachfachowcwz PremioOpony-Autoserwismoe zdziaa cuda. -Najpierwdostajemysido pkniciaszybypoprzeznie-jednokrotnenawierceniewcelu usuniciazuszkodzonegomiej-scadrobinekszka,piaskuoraz innychlunychelementw-Ro-bert Dymarkowski wyjania pro-cesnaprawianiaszybprzymocy technologiiGlassMedic.-Na-stpniepodcinieniemwtacza-my specjaln ywic do powstae-gobraku.Kolejnymkrokiemjest utwardzenierodkazapomoc promieniultrafoletowych.Na samkoniecdochodzijeszczepo-lerowanie ewentualnego nadmia-ruywicywtakuzupenionym miejscu. Istniejerwniemoliwo naprawy na wasn rk, ale lepiej niepodejmowasijejwprzed-dziewakacyjnegowyjazdu. Czoowaszybamoesijednak przyda, wziwszy pod uwag, ja-kim zwykle bywa pobojowiskiem dla owadw. W drog bez skazyNie ma co polemizowa - podstaw bezpiecznej jazdy jest dobra widoczno. Czowiekowi do rozproszenia wiele nie trzeba, a mao ktry chciaby, aby powodem jego nieszczcia byo mae pknicie Marcin TokarzNaprawa uszkodzonej szyby trwa rednio 40 minut, przy czym nie wymaga si jej demontau, a po serwisie samochd jest gotowy do jazdy. FOT. ADAMZAKRZEWSKI1314 sierpnia 2015 r. pozabydgoszcz.plEDUKACJADODATEKNauka na kierunku technik masaystatodoskona-ainwestycjawewasn przyszo.Kierunekznanyjest od wielu lat, jednak cigle zyskuje na popularnoci.Do tej pory za-wd kojarzony by przede wszyst-kimzplacwkamimedycznymi, bdtewiadczcyminaich rzeczusugirehabilitacyjne.Dzi zmiany cywilizacyjne, ktre przy-kuwaj ludzi do biurek, samocho-dw,komputerw,sprawiaj,e zapotrzebowanienausugitech-nika masaysty jest coraz wiksze icorazczciejwykorzystywane w sposb komercyjny.Technikmasaysta,realizujc swojezadaniazawodowe,dziaa na rzecz ludzi w rnych stanach zdrowiaichoroby,wrnym wieku,pochodzcychzrnych rodowiskimajcychrnepro-blemynietylkozdrowotne. Zabiegimasaumajdoskonay wpywnietylkonakondycjf-zyczn,aleinasamopoczucie. Dbajcoorganizmpoprawiamy rwniekondycjpsychiczn, dlategowzrastapopularnoga-binetwmasauiSPAwczaj-cych do swojej oferty zabiegi pro-fesjonalnychmasayrwnie leczniczych.Decydujcsinawybrkie-runku technik masaysta w Szko-le Medycznej CED w Bydgoszczy, uczniowieuzyskujnietylkoso-lidne i wszechstronne wyksztace-nie, ktre otwiera drog do pracy w najlepszych placwkach suby zdrowia,zakadachrehabilitacyj-nych,uzdrowiskach,orodkach pomocy spoecznej oraz w zaka-dach opiekuczo-leczniczych. -Zdobytewnaszejszkole kwalifkacjepozwoltenaza-trudnieniewklubachsporto-wych,klubachftness,salonach kosmetycznych,SPAczynapro-wadzenie wasnego gabinetu ma-sauwyliczaTeresaSynik,dy-rektor szkoy.NaukawSzkoleMedycznej CEDwBydgoszczykoczysi egzaminemiotrzymaniemtytu-utechnikamasaystyzprawem wykonywaniazawodunaterenie Unii Europejskiej. W dzisiejszych czasach dobre perspektywy, pew-no i stabilno zatrudnienia, to nieoceniona warto do budowa-nia wasnej przyszoci. Wieloletniedowiadcze-niedydaktycznepracownikw szkoyorazstaawsppracaz wykadowcamiWyszejSzko-yGospodarkiwBydgoszczyna kierunkufzjoterapia-pozwoli-ynastworzenienowatorskiego sposobuksztacenia.Pozwalaon nazdobycieprzezsuchaczykie-runkutechnikmasaystafunda-mentalnejwiedzyteoretyczneji praktycznej. - Duy nacisk kadziemy na to, byabsolwencinaszejszkoypo-siadalibardzodobrznajomo anatomiiifzjologii,aprzytym znalinajnowszetechnikimasau takiejaknp.masatensegracyj-ny-absolutnanowowPolsce dodaje Teresa Synik.Szczeglnrolwprocesie stawaniasiprofesjonalnymma-saystodgrywajzajciaprak-tyczne i praktyki zawodowe, kt-restanowi50%ksztacenia.W czasie odbywanych zaj suchacz mamoliwoweryfkowania uytecznoci opanowanej wiedzy, doskonaleniaumiejtnociprak-tycznych,nabywanianowych umiejtnociiwiadomoci.Bez-cennym,dlaksztaceniaprzy-szychmasaystw,atrybutem tychzajjestmoliwowsp-pracy z pacjentemi pozostaymi czonkamizespouterapeutycz-nego.Wicejinformacjinastronie www.ced.edu.pl.Zapewnij sobie pracSzkoa Medyczna CED w Bydgoszczy to inwestycja w przyszoukasz Piecyk14pozabydgoszcz.pl 14 sierpnia 2015 r.DODATEKEDUKACJAW dzisiejszychczasach zdominowanychprzez komputery,smartfony iinneelektronicznegadetyczy-tanie ksiek wrd dzieci i doro-sychstaosirzadkoci.Jestto smutnaprawdainiestetytylko 10% obywateli siga po lektur. A przecie czytanie to pikna rzecz, ktra u najmodszych rozwija wy-obrani,wiczypami,wzbo-gaca sownictwo i uczy skupienia. Jeli nasze dziecko nie lubi czyta niewpadajmyodrazuwpanik. Pokamy mu, e czytanie jest faj-ne i rwnie ciekawe jak ogldanie bajki.Wedugnaukowcwbardzo istotnejestoswajaniedzieciz ksikjuodnajmodszychlat. Kiedy zaczynaj chodzi i mwi, wiatktryichotaczajestbar-dzointeresujcy,swszystkiego ciekawi.Wartotowykorzystai juwtedyrozpoczprzygodz lektur. Maluchy chtnie ogldaj ksieczki z obrazkami i suchaj objanie.Tepowinnybytrzy-manerazemzzabawkami,wte-dydzieckobdziewiedziao,e staksamowanejaklalkaczy pluszowy mi i nie bdzie uwaa-o czytania za obowizek tylko za zabaw. Aby zachci maluchy do ksiek,kupujmytakiewydania ktre je zainteresuj np. piszczce ksieczkilubtakiezrozkada-nymiobrazkami.Trochstarsze pociechysamemogzadecydo-wacochcprzeczyta.Jelinie garnsidoksiek,sprbujmy zkomiksamiczyczasopismami naukowymilubprzyrodniczymi takimijakNationalGeographic. Oprcz tego, e bd wiczy czy-tanie poznaj te wiat.Bardzowanymelementem jestpokazanieprzezrodzicw, eczytaniejestfajne.Jelidziec-kozobaczynaszksiksamo chtnieponisignie.Moemy te wprowadzi czas na ksik. Chodzioto,abycaarodzinaja-ki czas spdzaa wsplnie na lek-turze. Kady moe czyta osobno, ale moemy wybra jedn ksik dla wszystkich i czyta na gos. To na pewno pozytywnie zadziaa na nasz pociech. Co jeszcze moe-my zrobi aby dzieci zapay bak-cyl czytania? W ich pokoju zrb-mymabiblioteczk,naktrej znajd si rne ksiki. Dziecko bdzie miao tak pk na wido-kuizczasemsamoskorzystaz lektury.Wartotezaoydziec-kukartwbibliotece.Zpomoc bibliotekarzaznajdziedlasiebie ksik, ktra bdzie odpowiada jego zainteresowaniom. Zachcajmy dzieci do czytania takczstojaksi da,alepamitaj-my e nie moemy zrobiniczegona si.Niewyma-gajmy,abyczytay codziennie,ale pilnujmy, eby nie byotozaniedby-wane.Odrywanie dzieciodzabawy izmuszaniedo czytania nie wry niczegodobrego. Prdzejzniechci-my pociech ni zaszczepimy mi-o do ksiek. Jeli dziecko chce nam poczyta na gos i pochwali siwybranprzezsiebielektur bdmy cierpliwym suchaczem i nie odsyajmy dziecka z kwitkiem wtensposbpokaemyena ksik jest zawsze czas. Jeli sami bdziemy czyta dziecku, to rb-my to z radoci i wcielajmy si w role.Czytajmypiskliwie,grubo, szeptemlubgono.Wcignijmy jewwiatfantazjibowtenspo-sbudowodnimy,eczytanieto cowyjtkowego.Jelisigniemy pogry,ktreusprawniczytanie np.Scrabblesprawimyedziki zabawiezliteramidzieckoza-cznielepiejczyta,aczynno wykonywanazprzyjemnoci przychodzi nam atwiej.Czstosizdarza,edzieci zesowemczytanymstykajsi dopierowszkole.Wtedyjestju pno, eby obudzi w nich mola ksikowego, ale nie poddawajmy siirnymisposobamizach-cajmy nasze latorole do czytania.Czytanie to nie karaJeli twoje dziecko zamiast ksiki woli oglda flm lub gra na komputerze przekonaj go, e czytanie to wspaniaa przygoda i tylko na pocztku wydaje si to skomplikowaneMagorzata KramarzJeli nie garn si do ksi-ek,sprbujmyzkomiksami czyczasopismaminaukowy-mi lub przyrodniczymi takimi jak National Geographic 1514 sierpnia 2015 r. pozabydgoszcz.plEDUKACJADODATEKJzyk obcy dla kadegoDo tej pory nie wymylono jednej, uniwersalnej metody nauki jzykw obcych dla wszystkich. Musimy pamita, e bdzie ona efektywniejsza, jeli sprawi nam przyjemnoMagorzata KramarzNaukajzykwjestbardzo wana.Warto,byrodzi-ceodnajmodszychlat zapoznawalidzieckozjzykiem obcym,takabypniejwszkole znao ju podstawowe informacje np. dni tygodnia, kolory i liczby. Pkicoprzedszkolaiszkoy stosujklasycznemetodynauki. Nauczaniejestopartenazapa-mitywaniu gramatyki i sownic-twa.Dziecitumacztekstyna jzykojczysty,suchajpiosenek w jzyku obcym, pisz listy i wy-pracowania.Bardzoczstoogl-dajteflmylubczytaj.Jednak ilogodzinjzykwobcychnie jest wygrowana, a nauka w duej grupie dzieci nie jest tak efektyw-na jakbymy tego oczekiwali. Aby naszedzieckoniemiaoproble-mw w przyszoci i chtnie uy-waowybranegojzyka,warto zadba o poszerzenie jego wiedzy. Na rynku jest wiele szk jzyko-wych, ktre w swojej ofercie maj rnorodnemetodyuczeniadla kadego.Dla naszych najmodszych po-ciech najlepiej sprawdzi si meto-daHelenDoron,ktrazyskuje corazwikszezainteresowanie wrdrodzicw.Naczymona polega?Towykorzystanieumie-jtnocidzieckadoprzyswajania jzyka. Metoda ta bazuje na natu-ralnymsposobie,wjakidziecko uczysijzykaojczystegowy-korzystujctensammechanizm donaukiinnychjzykw.Dzieci uczsigwnieprzeznalado-waniedwikw,bawisiuy-wajcanglojzycznychzwrotw lub powtarzaj kilkakrotnie dane sowo. Dziecko do 2 lat moe na-uczy si kilkuset sw i zwrotw. Zajciaodbywajsiwmaych grupachgdziedziecijakgbka chonwielokrotniepowtarzane zwroty w czasie wsplnych zabaw i ciekawych wicze dziaajcych nawszystkiezmysy.Dziecisu-chajspecjalnychnagra,ktre skilkarazydziennieodtwarza-nerwniewdomunp.podczas zabawy, tak aby stworzy warunki podobnedoprzebywaniawan-glojzycznym rodowisku. Nauka jzykana-stpujewiec niejakona-turalnie,mi-mochodem. Zakadasi, enaukt metodmog r o z p o c z nawet3mie-sicznema-luchy,chow praktycenajmodszyuczema ponad rok. Dlastarszychdzieciimo-dzieyzalecasistosowanieme-todyCallana.Todoskonalenie zdobytejjuwiedzyzapomoc intensywnychwicze.Polega onagwnienacigejgotowo-cidoudzielaniaodpowiedzi. Nauczycielpyta,uczesyszyi odpowiadauywajcjzykaw jaknajszerszymzakresie.Kiedy mwiniepoprawnienauczyciel wprowadzakorektydojegowy-mowyczygramatyki.Poprzez takieuwagiuczerwniesi uczy.MetodaCallanaksztaci naspoprzezsystematycznepo-wtrkiiutrwalaniemateriau. Lekcjeobejmujduopraktyki wpisaniu,czytaniuisuchaniu. Nauczycielmwibardzoszybko, abytrenowazrozumieniejzy-kawypowiadanegoznaturaln prdkociprzezcouczecay czassikoncentrujeidoatwo przyswaja wiedz.Kolejnmetoddoczsto wykorzystywan to metoda SITA. Jestopartagwnienarelaksie. czyzapamitywanieobcoj-zycznychwyrazwzsamodziel-n, aktywn prac mzgu. Dziaa rwnolegle na dwch poziomach: wiadomociipodwiadomoci. Autorzy tej metody stworzyli spe-cjalnmaskzczujnikiemodde-chu, ktra wprowadza nas w stan jakiosigamytuprzedzani-ciem oraz zaraz po przebudzeniu. Lekcje s odpowiednio podzielo-ne na etapy, pierwszy to inicjacja, drugizapamitywanie,trzeciak-tywizacjaiostatnipowtrzenie. Podobnowtensposbjestemy w stanie przyswoi w cigu kilku-dziesiciugodzinnaukia1200 sw i zwrotw.Oboktrady-cyjnychkursw, szkoyjzykowe proponuj nam ta-kie, ktre znacznie przyspieszproces nauki.Jesttood-powiednazapo-trzebowanie rynku isamychzaintere-sowanychzdoby-waniemwiedzyw krtkimczasie,alezzadowalaj-cym efektem.Narynkujestwieleszkjzykowych, ktre w swojej ofercie maj rnorodne me-tody uczenia dla kadego.