PRAVILNIK - Početna · 2020. 1. 27. · PRAVILNIK O UPOTREBI PREHRAMBENIH ADITIVA, OSIM BOJA I ZASLA\IVA^A U HRANI DIO PRVI - OP[TE ODREDBE ^lan 1. ... u hrani kojoj je dodata aroma,

$Page 1: PRAVILNIK - Početna · 2020. 1. 27. · PRAVILNIK O UPOTREBI PREHRAMBENIH ADITIVA, OSIM BOJA I ZASLA\IVAÂ U HRANI DIO PRVI - OP[TE ODREDBE ^lan 1. ... u hrani kojoj je dodata aroma,$
Broj 83 - Stranica 294 S L U @ B E N I G L A S N I K B i H Utorak, 14. 10. 2008.

Na osnovu ~lana 17. stav 2. i ~lana 72. Zakona o hrani("Slu`beni glasnik BiH", broj 50/04) i ~lana 17. Zakona oSavjetu ministara Bosne i Hercegovine ("Slu`beni glasnikBiH", br. 30/03, 42/03, 81/06, 76/07, 81/07, 94/07 i 24/08), Savjetministara Bosne i Hercegovine, na prijedlog Agencije zabezbjednost hrane Bosne i Hercegovine, u saradwi sanadle`nim organima entiteta i Br~ko Distrikta Bosne iHercegovine, na 46. sjednici, odrànoj 8.5.2008. godine, donioje

PRAVILNIK

O UPOTREBI PREHRAMBENIH ADITIVA, OSIMBOJA I ZASLA\IVAÂ U HRANI

DIO PRVI - OP[TE ODREDBE

^lan 1.(Predmet)

Pravilnikom o upotrebi prehrambenih aditiva, osim boja i zasla|iva~a u hrani (u daqwem tekstu: Pravilnik),reguli{e se upotreba prehrambenih aditiva, osim boja izasla|iva~a u hrani kao kategorije prehrambenih aditiva uraznim vrstama hrane, propisuju specifi~ni kriterijumi~isto}e i drugi zahtjevi koji moraju biti ispuweni uproizvodwi i prometu.

^lan 2.(Definicije)

Pojmovi kori{}eni u ovom Pravilniku imaju sqede}azna~ewa:

a) konzervansi su supstance koje produàvaju trajnosthrane i {tite je od kvarewa prouzrokovanogmikroorganizmima;

b) antioksidansi su supstance koje produàvajutrajnost hrane i {tite ih od kvarewaprouzrokovanog oksidacijom (kao {to je uèglostmasti i promjene boje), poja~avaju antioksidativnodjelovawe drugih materija;

c) nosa~i aditiva i nosa~i rastvara~a (otapala) jesu sve supstance koje se koriste za rastvarawe,razblaìvawe, dispergovawe ili fizi~komodifikovawe aditiva na neki drugi na~in bezispoqavawa wegove tehnolo{ke funkcije a koristese u svrhu lak{eg rukovawa u primjeni aditiva;

d) kiseline su supstance koje pove}avaju kiselost hranei daju joj kiseo okus;

e) regulatori kiselosti su supstance koje reguli{u iodràvaju pH vrijednost hrane;

f) sredstva protiv zgrudwavawa su supstance kojesmawuju adheziju ~estica u pra{kastoj hrani i timespre~avaju nastajawe ve}ih nakupina ili grudvi;

g) sredstva protiv stvarawa pjene su supstance kojespre~avaju pjewewe tokom tehnolo{kog postupka kaoi u gotovom proizvodu;

h) sredstva za pove}awe zapremine su supstance kojedoprinose pove}awu zapremine hrane bez zna~ajnoguticaja na wenu energetsku vrijednost;

i) emulgatori su supstance koje omogu}avaju homogenomije{awe uqa i masti sa vodom ili vode sa uqima imastima, kao i homogeno mije{awe drugih sastojaka;

j) emulguju}e soli su supstance koje omogu}avajuhomogeno mije{awe proteina sa mastima i drugimsastojcima hrane;

k) u~vr{}iva~i su supstance kojima se postiè iliodràva ~vrstina tkiva vo}a i povr}a ili koje ureakciji sa sredstvima za èlirawe formiraju iliu~vr{}uju gel;

l) poja~iva~i aroma su supstance koje poja~avajupostoje}i okus i/ili miris hrane;

m) sredstva za stvarawe pjene su supstance kojeomogu}avaju formirawe homogene disperzije gasnefaze u te~noj ili ~vrstoj hrani;

n) sredstva za èlirawe su supstance koje dodatkomhrani stvaraju èlatinoznu konzistenciju gela;

o) sredstva za polirawe odnosno glazirawe(ukqu~uju}i i lubrikante) su supstance koje senanose na povr{inu, daju joj sjajan izgled i glatkupovr{inu;

p) sredstva za regulisawe vla`nosti - humektanti su supstance koje svojim niskim stepenom vla`nostispre~avaju su{ewe hrane, bez obzira na atmosferskiuticaj ili poboq{avaju rastvorqivost pra{kastihsupstanci u vodenom mediju;

r) modifikovani skrobovi su supstance dobijenehemijskim tretmanom jestivih skrobova koji mogu dapretrpe fizi~ki ili enzimski tretman (u ovu grupune spadaju bijeli i ùti dekstrin, pe~eni idekstrinirani skrobovi, izbijeqeni skrobovi,fizi~ki modifikovani skrobovi i skrobovitretirani amiloliti~kim enzimima);

s) gasovi za pakovawe su gasovi osim vazduha, uba~eni uposudu prije, tokom ili nakon stavqawa hrane u tuposudu;

t) propelenti su gasovi koji izbacuju hranu iz posebnih posuda, a nisu vazduh;

u) sredstva za dizawe tijesta su supstance ilikombinacije supstanci koje osloba|aju gas i na tajna~in pove}avaju zapreminu tijesta;

v) sekvestranti su supstance koje grade hemijskekomplekse sa metalnim jonima;

z) stabilizatori su supstance koje odràvajufizi~ko-hemijsko stawe hrane ukqu~uju}i homogenudisperziju vi{e supstanci koje se ne mije{aju, kao isupstance koje stabilizuju, odràvaju ili poja~avajupostoje}u boju hrane;

aa) zgu{wiva~i su supstance koje pove}avaju viskozitethrane vezivawem teku}e faze od odre|eneviskoznosti do potpunog zgu{wavawa;

bb) sredstva za tretirawe bra{na su supstance koje sedodaju bra{nu ili tijestu radi poboq{avawatehnolo{kih svojstava;

cc) mje{avina aditiva je proizvod dobijen mije{awemdva ili vi{e pojedina~nih prehrambenih aditiva,iste kategorije ili razli~itih kategorija iodgovaraju}ih nosa~a, pod uslovom da je mije{awetehnolo{ki opravdano;

dd) preneseni aditivi su aditivi koji su u hranu do{lipreko jednog ili vi{e sastojaka, a u samom proizvodunemaju tehnolo{ku funkciju.

^lan 3.(Prehrambeni aditivi)

Ostali prehrambeni aditivi osim boja i zasla|iva~a salista odobrenih aditiva su sve kategorije prehrambenih

aditiva iz ~lana 4. Pravilnika o uslovima upotrebeprehrambenih aditiva u hrani namijewenoj za ishranu qudi.

^lan 4.(Izuzeci od primjene)

U skladu sa ovim Pravilnikom, prehrambenim aditivimane smatraju se:

a) supstance koje se upotrebqavaju za preradu vode zapi}e kako je to utvr|eno u propisima koji reguli{ukvalitet vode namijewene za qudsku potro{wu;

b) proizvodi koji sadrè pektin i koji su dobijeni izosu{ene usitwene pulpe jabuke ili kore ju`nog vo}a(cit rus plodova) ili od wihove mje{avine,djelovawem razblaène kiseline a nakon togadjelimi~ne neutralizacije solima natrijuma ilikalijum (te~ni pektin);

c) baze za `vaka}e gume;

d) bijeli ili ùti dekstrin, pe~eni i dekstriniraniskrob, skrob modifikovan obradom kiselinom ilibazom, izbijeqeni skrob, fizi~ki modifikovaniskrob i skrob koji je obra|en amilolitnim enzimima;

e) amonijum hlorid;

f) krvna plazma, jestivi èlatin, proteinskihidrolizati i wihove soli, mlije~ni proteini i glu -ten;

g) aminokiseline i wihove soli osim glutaminskekiseline, glicina, cisteina i cistina i wihovihsoli;

h) kazeinati i kazein;

i) inulin;

j) enzimi, osim onih koji imaju tehnolo{ka svojstva,kao {to su lizozim i invertaza.

^lan 5.(Upotreba prehrambenih aditiva)

(1) Prehrambeni aditivi navedeni u Aneksu I ovogPravilnika dozvoqeni su u hrani, sa izuzetkom hranenavedene u Aneksu II ovog Pravilnika

(2) Osim kada je to posebno odre|eno, stav (1) ovog ~lana neprimjewuje se na:

a) hranu za dojen~ad i malu djecu, kako je to regulisanoodgovaraju}im propisima o hrani namijewenoj zaposebne prehrambene potrebe, ukqu~uju}i hranu zadojen~ad i malu djecu sa odre|enim zdravstvenimsmetwama, koja podlijeè odredbama Aneksa VI ovogPravilnika,

b) hranu navedenu u Aneksu II ovog Pravilnika, kojamoè sadràvati samo one prehrambene aditive kojisu navedeni u tom Aneksu i one aditive koji sepomiwu u aneksima III i IV pod uslovima propisanimu tim aneksima,

c) hranu navedenu u ~lanu 7. ovog Pravilnika.

(3) Prehrambeni aditivi navedeni u aneksima III i IV ovogPravilnika mogu se upotrebqavati samo u hrani koja jenavadena u tim aneksima i pod uslovima utvr|enim u wima.

(4) Samo oni prehrambeni aditivi koji su navedeni u AneksuV mogu se upotrebqavati kao nosa~i ili prenosnirastvara~i prehrambenih aditiva i moraju seupotrebqavati pod uslovima propisanim tim Aneksom.

^lan 6.(Maksimalna koli~ina dozvoqenih prehrambenih aditiva u

hrani)

Pojam quan tum satis iz aneksa ovog Pravilnika zna~i damaksimalno dozvoqena koli~ina nije odre|ena. Aditivi semoraju upotrebqavati u skladu sa dobrom proizvo|a~kompraksom u koli~ini koja nije ve}a od potrebne da bi seostvarila predvi|ena namjena i pod uslovom da su ispuwenispecifi~ni kriterijumi ~isto}e

^lan 7.(Zabrana dodavawa prehrambenih aditiva)

(1) Ako druga~ije nije propisano ovim Pravilnikom,zabraweno je dodavawe prehrambenih aditiva:

a) neprera|enoj hrani,

b) medu,

c) neemulgovanim uqima i mastima biqnog iìvotiwskog porijekla,

d) maslacu,

e) nearomatizovanom pasterizovanom i sterilizovanom mlijeku (ukqu~uju}i i UHT sterilizovanom) tepavlaci bez obzira na sadràj masno}e uoriginalnom obliku,

f) fermentovanim nearomatizovanim mlije~nimproizvodima i svjeèm siru,

g) prirodnim mineralnim vodama i izvorskoj vodi,

h) kafi i ekstraktu kafe (osim aromatizovanoj in stant kafi),

i) nearomatizovanom ~aju,

j) {e}eru (ukqu~uju}i i mono i disaharida),

k) obi~noj suvoj tjestenini,

l) nearomatizovanoj mla}enici (iskqu~uju}isterilizovanu mla}enicu).

(2) Neprera|ena hrana u smislu ovog Pravilnika je hrana kojanije podvrgnuta obradi koja dovodi do bitne promjenewenog prvobitnog stawa (pri ~emu ona moè biti:izdijeqena, servirana, otko{tana, samqevena, oqu{tena,o~i{}ena, isje~ena, usitwena, duboko zamrznuta,zamrznuta, rashla|ena, upakovana, otpakovana i sl.).

^lan 8.(Dozvoqeno prisustvo aditiva)

(1) Prisustvo prehrambenog aditiva dozvoqeno je:

a) u sloènoj hrani osim one koja je navedena u ~lanu 7.ovog Pravilnika, u onoj mjeri u kojoj je prehrambeniaditiv dozvoqen u jednom od sastojaka sloène hrane,

b) u hrani kojoj je dodata aroma, u onoj mjeri u kojoj jeprehrambeni aditiv dozvoqen u toj aromi u skladu saovim Pravilnikom i prenesen na hranu preko arome,pod uslovom da taj prehrambeni aditiv nematehnolo{ku funkciju u kona~nom proizvodu,

c) ako je hrana odre|ena da se koristi iskqu~ivo zapripremu sloène hrane u mjeri u kojoj sloènahrana zadovoqava zahtjeve ovog Pravilnika.

(2) Stav (1) ovog ~lana ne primjewuje se na hranu za dojen~ad,dopunsku hranu za dojen~ad, prera|enu hranu za bebe nabazi ìtarica, koja je regulisana propisima o hraninamijewenoj za posebne prehrambene potrebe, osim gdje jeto posebno odre|eno.

Utorak, 14. 10. 2008. S L U @ B E N I G L A S N I K B i H Broj 83 - Stranica 295


(3) Sadràj prehrambenih aditiva u aromama ograni~ava se namin i mum koji je neophodan da se garantuje sigurnost ikvalitet arome i da se olak{a weno ~uvawe.

(4) Prisustvo prehrambenih aditiva u aromama ne smijepotro{a~e dovoditi u zabludu niti predstavqati opasnost za wihovo zdravqe.

(5) Ukoliko prisustvo prehrambenog aditiva u hrani, kaoposqedica wegovog dodatka u aromu, ima tehnolo{kufunkciju u hrani, on }e se smatrati kao prehrambeniaditiv u hrani a ne kao prehrambeni aditiv u aromi.

^lan 9.(Nitriti i nitrati)

(1) Nitriti i nitrati sa oznakom "za upotrebu u hrani"stavqaju se u promet samo kao homogene mje{avine sakuhiwskom soli ili zamjenama za kuhiwsku so, i to kao: soza salamurewe, nitritne soli za salamurewe i nitratna soza salamurewe sa 1% {alitre.

(2) Homogena mje{avina natrijum-hlorida ili zamjene zakuhiwsku so i najvi{e 3% natrijum-nitrata (E-251) ilikalijum-nitrata (E-252) stavqa se u promet pod nazivom"so za salamurewe".

(3) Homogena mje{avina natrijum-hlorida ili zamjene zakuhiwsku so i 0,5% do 0,6% natrijum-nitrata (E-250) ilikalijum-nitrita (E-249), stavqa se u promet pod nazivom"nitritna so za salamurewe".

(4) Homogena mje{avina natrijum-hlorida ili zamjene zakuhiwsku so i 0,5% do 0,6% natrijum-nitrita (E-250) ilikalijum-nitrita (E-249) i 0,9% do 1,2% natrijum-nitrata(E-251) ili kalijum-nitrata (E-252) stavqa se u promet pod nazivom "nitritna so za salamurewe sa 1% {alitre".

^lan 10.(Zabrane u mje{avinama)

Mje{avine prehrambenih aditiva u ~ijem su sastavu soliza salamurewe ne mogu da sadrè proteine, hidrolizateproteina i druge proteinske preparate, za~ine, ekstrakteza~ina i etarska uqa zbog opasnosti od stvarawa toksi~nihproizvoda.

^lan 11.(Promet i deklarisawe)

(1) Nitritna so za salamurewe, odnosno nitritna so zasalamurewe sa 1% {alitre, stavqa se u promet samo uoriginalnom pakovawu, u ~vrstom i dobro zatvorenomzbirnom pakovawu.

(2) Deklaracija nitritne soli za salamurewe, odnosnonitritne soli za salamurewe sa 1% {alitre morasadràti upozorewa "pa`wa-otrov", "dràti na suvommjestu", podatke o sastavu soli i uputstvo za upotrebu i~uvawe.

(3) Odredba iz stava (2) ovog ~lana odnosi se i na so zasalamurewe samo {to deklaracija ne mora sadràvatiupozorewe "pa`wa-otrov".

^lan 12.(ûvawe i rukovawe)

Natrijumum-nitrit (E-250) i kalijum-nitrit (E-249)namijewen za proizvodwu nitritne soli za salamurewe,odnosno nitritne soli za salamurewe sa 1% {alitre morajuse ~uvati i pripremati u posebnoj prostoriji u kojoj se nemoè dràti druga hrana i dozvoqen je pristup samo licimakoja se bave proizvodwom tih soli, odnosno mje{avina.

^lan 13.(Prodaja nitrita)

(1) Natrijumum-nitrit (E-250) i kalijum-nitrit (E-249)prodaju se samo pravnim licima koja proizvode nitritnesoli za salamurewe, odnosno nitritne soli za salamurewesa 1% {alitre u originalnom pakovawu, ~vrstoj i dobrozatvorenoj ambalaì.

(2) Deklaracije za natrijum-nitrit (E-250) i kalijum-nitrit(E-249) moraju sadràvati i podatak o koli~ini aktivnesupstance, upozorewe "otrov" i "zabraweno za kori{}ewe u hrani", ispisane krupnim slovima.

^lan 14.(Proizvo|a~ka specifikacija)

(1) Za mje{avine ostalih prehrambenih aditiva, osim boja izasla|iva~a, koje su dozvoqene ovim Pravilnikom inalaze se na listama odobrenih aditiva, proizvo|a~ prijepo~etka proizvodwe donosi proizvo|a~ku specifikaciju.

(2) Proizvo|a~ka specifikacija iz stava (1) ovog ~lana, osimpodataka iz ~lana 10. Pravilnika o uslovima upotrebeprehrambenih aditiva u hrani namijewenoj za ishranuqudi, sadrì i kratak opis tehnolo{kog postupkaproizvodwe, vrstu i koli~inu upotrijebqenih sirovinaizraènu u mjernim jedinicama ili procentima, kao iizvje{taj o hemijskoj i mikrobiolo{koj ispravnostiizvr{enoj u ovla{}enoj laboratoriji, sa stru~nimmi{qewem.

(3) Evidencija o donesenim proizvo|a~kim specifikacijamaza mje{avine aditiva iz stava (1) ovog ~lana sadrìsqede}e podatke:

a) evidencijski broj specifikacije,

b) naziv mje{avine aditiva i trgova~ko ime, ako gaproizvod ima,

c) da tum dono{ewa specifikacije,

d) da tum i nalaz izvr{enog laboratorijskog ispiti -vawa,

e) da tum po~etka proizvodwe po proizvo|a~koj speci -fikaciji,

f) namjenu za koju je mje{avina prehrambenog aditivapredvi|ena,

g) koli~inu svake komponente u mje{avini premaopadaju}em redoslijedu upotrijebqenih koli~inaizraènu u jedinicama mase ili zapremine ili uprocentima u odnosu na neto koli~inu.

DIO DRUGI - PRELAZNE I ZAVR[NE ODREDBE

^lan 15.(Uskla|enost)

(1) Svi ostali prehrambeni aditivi, osim boja i zasla|iva~akoji se nalaze na listama odobrenih prehrambenih aditiva i koji su uskla|eni sa zahtjevima ovog Pravilnika iPravilnika o uslovima upotrebe prehrambenih aditiva uhrani namijewenoj za ishranu qudi, mogu se staviti upromet na trì{tu u Bosni i Hercegovini.

(2) Svi ostali prehrambeni aditivi, osim boja i zasla|iva~akoji se nalaze na zalihama a koji nisu u skladu sa ovimPravilnikom, mogu se utro{iti do isteka zaliha anajkasnije {est mjeseci od dana stupawa na snagu ovogPravilnika.

(3) Dozvoqena je prodaja hrane koja se u trenutku stupawa nasnagu ovog Pravilnika nalazi na trì{tu dok joj neistekne rok trajawa, kao i hrane iz uvoza, a za koju je

pokrenut postupak uvoza prije stupawa na snagu ovogPravilnika.

^lan 16.(Obaveze Agencije za bezbjednost hrane Bosne i Hercegovine)

(1) Agencija za bezbjednost hrane Bosne i Hercegovine, usaradwi sa nadle`nim organima entiteta i Br~koDistrikta Bosne i Hercegovine, du`na je da uspostavisistem ispitivawa potro{we odobrenih ostalihprehrambenih aditiva, osim boja i zasla|iva~a.Informacije }e se koristiti za ocjenu i pra}ewe mogu}egrizika upotrebe prehrambenih aditiva, osim boja izasla|iva~a, kako bi se u slu~aju {tetnog djelovawaodlu~ilo da li treba izvr{iti bilo kakve izmjene uzakonodavstvu.

(2) Agencija za bezbjednost hrane Bosne i Hercegovineobavezna je da sprovodi kampawu podizawa svijestijavnosti, kako bi se javnost informisala o dozvoqenimostalim prehrambenim aditivima osim boja i zasla|iva~ai sistemu E-brojeva.

^lan 17.(Slu`bene kontrole i inspekcijski nadzor)

Slu`bene kontrole i inspekcijski nadzor nadsprovo|ewem ovog Pravilnika sprovodi}e se na na~inpropisan vaè}im zakonskim propisima.

^lan 18.(Prestanak vaèwa propisa)

Danom stupawa na snagu ovog Pravilnika prestaju da vaè odredbe Pravilnika o kvalitetu aditiva za prehrambeneproizvode ("Slu`beni list SFRJ", broj 39/89), koje se odnosena upotrebu prehrambenih aditiva osim boja i zasla|iva~a uhrani.

^lan 19.(Stupawe na snagu)

Ovaj Pravilnik stu pa na snagu osmog dana od danaobjavqivawa u "Slu`benom glasniku BiH".

SM broj 161/088. maja 2008. godine

Sarajevo

Predsjedavaju}iSavjeta ministara BiHdr Nikola [piri}, s. r.


































































































































































































Documents

PRAVILNIK - Početna · 2020. 1. 27. · PRAVILNIK O UPOTREBI PREHRAMBENIH ADITIVA, OSIM BOJA I ZASLA\IVA^A U HRANI DIO PRVI - OP[TE ODREDBE ^lan 1. ... u hrani kojoj je dodata aroma,