1

UNIVERZITET U TUZLI UNIVERZITET U TUZLI RUDARSKO GEOLORUDARSKO GEOLOŠŠKO KO

GRAĐEVINSKI FAKULTETGRAĐEVINSKI FAKULTET

Prof. Dr.sc. Miroslav Petrović

B R I K E T I R A N J E

•Okrupnjavanje je proces sastavljanjadisperznih materija u proizvode većihdimenzija određenog oblika, aglomerate.

•Cilj okrupnjavanja je uvijek poboljšanjekvaliteta proizvoda.

•Bez obzira na izabrani postupakokrupnjavanja uvijek se zahtijeva određenanajmanja čvrstoća aglomerata, čija jevrijednost propisana odgovarajućimstandardima.

U ovisnosti od vrste sirovine i njene kasnijeprerade, okrupnjavanje se ostvaruje:

SINTEROVANJEM

A

A

Q

BRIKETIRANJEM

PELETIZIRANJEM

BRIKETIRANJE BRIKETIRANJE UGLJENAUGLJENA

Riječ briket je francuskog podrijetla. Oznaka "briquetes" (od la brique-cigla)je prvi put primijenjena u Francuskoj zaproizvod dobiven briketiranjem treseta uzdodatak vode i gline. Kasnije je ovaj nazivnosio proizvod dobiven zagrijavanjemsitnog masnog ugljena i prešanjem podvisokim tlakom.

2

Proces briketiranja se koristi i kod okrupnjavanjarazličitih vrsta ruda i njihovih koncentrata, kao i

drugih sirovina i materijala.ŠŠtoto jeje to to briketbriket ??

BriketBriket predstavljapredstavlja manjemanje iliili veveććeekomadekomade pravilnogpravilnog oblikaoblika, , jednakejednake popo veliveliččiniini i i sastavusastavu, a , a proizvedeneproizvedene iziz sitnogsitnog rastresitograstresitogmaterijalamaterijala..

U U šširemirem smislusmislu

BriketBriket jeje komadnokomadno gorivogorivo, , pravilnogpravilnogoblikaoblika, , dobijenodobijeno specijalnimspecijalnimmetodamametodama iziz ččvrstogvrstog gorivagoriva iliiliprodukataprodukata preradeprerade gorivagoriva, , kaokao i i izizorganskihorganskih otpadakaotpadaka razlirazliččitihitihproizvodaproizvoda..

U U uužžemem smislusmislu

ŠŠtoto jeje to to briketiranjebriketiranje ??

BriketiranjeBriketiranje jeje procesproces dobijanjadobijanjakomadakomada pravilnogpravilnog oblikaoblika, , jednakihjednakih

popo veliveliččiniini i i sastavusastavu, a , a proizvedenihproizvedenih odod sitnogsitnog rastresitograstresitog

materijalamaterijala putomputom presovanjapresovanja..

GdjeGdje se se susresusreććemoemo sasapostupcimapostupcima briketiranjabriketiranja

••UU prehrambenojprehrambenoj industrijiindustriji,,

••U U farmaceutskojfarmaceutskoj industrijiindustriji,,

••U U rudarstvurudarstvu i i metalurgijimetalurgiji

3

NaNaččinin nana kojikoji se se briketiranjebriketiranjeostvarujeostvaruje

••BriketiranjeBriketiranje pod pod visokimvisokim pritiscimapritiscima bezbezdodavanjadodavanja vezivnogvezivnog materijalamaterijala((tkztkz. . prirodnaprirodna briketabilnostbriketabilnost) ,) ,

•• BriketiranjeBriketiranje pod pod niskimniskim pritiscimapritiscima uzuz

dodatakdodatak odgovarajuodgovarajuććegeg vezivnogvezivnogmaterijalamaterijala

BRIKETIRANJE UGLJENA JE PROCES BRIKETIRANJE UGLJENA JE PROCES MEHANIMEHANIČČKE PRIRODE, ODNOSNO KE PRIRODE, ODNOSNO PRERADE SITNOG UGLJENA U PRERADE SITNOG UGLJENA U

KOMADNO GORIVO, TJ. BKOMADNO GORIVO, TJ. BRIKETE, RIKETE, KOJI IMAJU ODREĐEN GEOMETRIJSKI KOJI IMAJU ODREĐEN GEOMETRIJSKI

OBLIK, DIMENZIJE I MASUOBLIK, DIMENZIJE I MASU

OdOd dobrogdobrog briketabriketa se se zahtjevazahtjeva ::

••DaDa jeje dovoljnodovoljno ččvrstvrst ((nana pritisakpritisak i i savijanjesavijanje) ) odnosnoodnosno dada se se tijekomtijekom utovarautovara i i transportatransporta nene drobidrobi u u prapraššinuinu,,••DaDa jeje hidrofobanhidrofoban i i dada se se nene raspadaraspada zbogzbog djelovanjadjelovanja atmosferilijaatmosferilija,,••DaDa se se tijekomtijekom gorenjagorenja nene raspadaraspada u u prapraššinuinu,,••DaDa imaima šštoto manjemanje pepelapepela i i šštoto veveććuu toplinskutoplinsku energijuenergiju,,••DaDa imaima vlaguvlagu u u granicamgranicam najvenajveććee ččvrstovrstoććee briketabriketa nana pritisakpritisak i i savijanjesavijanje,,••DaDa nijenije podlopodložžanan samoupalisamoupali,,••DaDa tijekomtijekom sagorjevanjasagorjevanja u u loložžiišštutu nene pravipravi topljivutopljivu ššljakuljaku,,••DaDa u u pogledupogledu toplinsketoplinske momoććii nijenije skupljiskuplji zaza potropotroššaaččaa odod asortimanaasortimanakomadkomad

NajvaNajvažžniinii postupcipostupci zaza oplemenjivanjeoplemenjivanjeugljenaugljena nana nazi nazi briketabriketa dobijenogdobijenog iziz

lignitalignita susu::

••VisokoVisoko temperaturnotemperaturno koksovanjekoksovanje lignitalignita zazaproizvodnjuproizvodnju ččvrstogvrstog koksakoksa uzuz istodobnoistodobno dobijanjedobijanjegradskoggradskog plinaplina i i teteččnihnih proizvodaproizvoda,,

••ŠŠvelovanjevelovanje zaza proizvodnjuproizvodnju ššvelnogvelnog katranakatrana i i ššvelnogvelnogkoksakoksa,,

••RasplinjavnjeRasplinjavnje sasa iliili bezbez tlakatlaka i i primjenaprimjena razlirazliččitihitihsredstavasredstava rasplinjavanjarasplinjavanja zaza proizvodnjuproizvodnju gradskoggradskogplinaplina iliili slabogslabog plinaplina,,

••PreradaPrerada u u bezdimnobezdimno gorivogorivo..

CIJENA I MOGUCIJENA I MOGUĆĆNOST NOST PLASMANA BRIKETA NA PLASMANA BRIKETA NA

TRTRŽŽIIŠŠTETE

CijenaCijena briketabriketa kodkod direktnogdirektnog potropotroššaaččaa jajanajbitnijinajbitniji ččimbenikimbenik i i vjevječčitiiti skepticizamskepticizam popoovomuovomu pitanjupitanju kodkod nanaššihih ugljaraugljara upravoupravoproizilaziproizilazi iziz bojaznibojazni odod takozvanetakozvane ““visokevisokecijenecijene””..

MeđutimMeđutim, u , u istoisto vrijemevrijeme, , svijesnosvijesno iliili nevjesnonevjesno, , prepreššuuććujuuju se se spoznajespoznaje dada se se briketbriket vevećć odavnoodavnoudomaudomaććioio u u EuropiEuropi i i SvijetuSvijetu tete se se zanemarujuzanemarujuosnovniosnovni postulatipostulati

4

““ SUVREMENOG TRSUVREMENOG TRŽŽIIŠŠTATA””

FENOMEN SUVREMENO FENOMEN SUVREMENO RAZVIJENOG TRRAZVIJENOG TRŽŽIIŠŠTA BAZIRA TA BAZIRA SE NA SPOZNAJI DA ISTO TRASE NA SPOZNAJI DA ISTO TRAŽŽI I BOLJE, KVALITETNIJE GORIVO, BOLJE, KVALITETNIJE GORIVO, PA MAKAR PO JEDINICI PA MAKAR PO JEDINICI KALORIJE I SKUPLJE, JER KALORIJE I SKUPLJE, JER POPOČČINJE DIREKTNO OSJEINJE DIREKTNO OSJEĆĆATI ATI SVE NEDOSTATKE SVE NEDOSTATKE NEKVALITENOG GORIVA NEKVALITENOG GORIVA (OD TRANSPORTA DO (OD TRANSPORTA DO KOMFORA)KOMFORA)

PREMA TOME PREMA TOME ŠŠIROKOJ POTROIROKOJ POTROŠŠNJI NJI SE MORA NUDITI :SE MORA NUDITI :

••ČČVRSTO GORIVO SA VISOKOM TOPLINSKOM VRIJEDNOVRSTO GORIVO SA VISOKOM TOPLINSKOM VRIJEDNOŠŠĆĆU,U,••SA MALIM SADRSA MALIM SADRŽŽAJEM PEPELA,AJEM PEPELA,••SA SA ČČISTIM ZRNOM KOJE JE POVRISTIM ZRNOM KOJE JE POVRŠŠINSKI PROSUINSKI PROSUŠŠENO,ENO,••ČČVRSTO GORIVO UJEDNAVRSTO GORIVO UJEDNAČČENE GRANULACIJE,ENE GRANULACIJE,••PRAKTIPRAKTIČČNO UPAKIRANO NO UPAKIRANO ČČVRSTO GORIVO,VRSTO GORIVO,••MOGUMOGUĆĆNOST KUNOST KUĆĆNE DOSTAVENE DOSTAVE••ČČVRSTO GORIVO KOJE ISPUNJAVA EKOLOVRSTO GORIVO KOJE ISPUNJAVA EKOLOŠŠKE STANDARDE KE STANDARDE

??

U TOM SLUU TOM SLUČČAJU SE NE TREBA PLAAJU SE NE TREBA PLAŠŠITI ITI VISOKE CIJENE, JER PO SUVREMENIM VISOKE CIJENE, JER PO SUVREMENIM KRITERIJUMIMA POTROKRITERIJUMIMA POTROŠŠAAČČKE LOGIKEKE LOGIKE

““NASKUPLJE JE ONO NASKUPLJE JE ONO ŠŠTO TO JE NEKVALITETNOJE NEKVALITETNO””

USPOREDNI PRIKAZ REZULTATA TEHNIUSPOREDNI PRIKAZ REZULTATA TEHNIČČKE KE ANALIZE LIGNITA SA PK ANALIZE LIGNITA SA PK “Š“ŠIKULJEIKULJE”” I I BRIKETA DOBIJENOG IZ OVOG UGLJENABRIKETA DOBIJENOG IZ OVOG UGLJENA

ŠŠtoto se se titiččee plasmanaplasmana i i distribucijedistribucije briketabriketa, , odnosnoodnosno prednostiprednosti briketabriketa dobijenihdobijenih nana bazibazi

lignitalignita, , nadnad konkurentnimkonkurentnim ogrijevnimogrijevnimmaterijalimamaterijalima trebatreba imatiimati u u viduvidu sljedesljedeććee::

••MoguMoguććnostnost skladiskladišštenjatenja i i ččuvanjauvanja nana duljiduljiperiod period kaokao i i mogumoguććnostnost potpunepotpune mehanizacijemehanizacije

u u manipuliranjumanipuliranju i i distribucijidistribuciji,,

••MoguMoguććnostnost pakovanjapakovanja briketabriketa u u vrevreććee odod 10 10 do 5o kg do 5o kg ččimeime bi se bi se zadovoljilezadovoljile potrebepotrebe

dostadosta velikogvelikog segmentasegmenta stanovnistanovnišštvatva((vlasnicivlasnici vikendvikend kukuććaa, , manjihmanjih radnjiradnji i i slsl) )

kojikoji nene posjedujuposjeduju prostorprostor zaza odlaganjeodlaganjeogrjevnogogrjevnog materijalamaterijala

TEHNOLOŠKI POSTUPCI BRIKETIRANJA UGLJENA

U osnovu postoje dva postupka briketiranja ugljena: bez veziva kodpovećanog tlaka prešanja (> 80 MPa) i s vezivom pri relativno niskimtlakovima prešanja (15÷60 MPa). Prvi postupak (briketiranje bezveziva) je u proizvodnji jeftiniji, dok je po investicijama skuplji. Bezveziva se briketiraju mlađe vrste ugljeva, čija je toplinska vrijednostniska.

Kvaliteta briketa dobivenog na ovaj način, u velikoj mjeri ovisi o svojstvima ugljena koji se briketira. Svojstva ugljena koja utječu nasposobnost briketiranja su uglavnom: struktura, čvrstoća, kemijskisastav, mineralne primjese i granulometrijski sastav. Ugljen treba usitniti tako da se uspostavi takav odnos između krupnih i sitnih zrna, kako bi se pri prešanju međuprostori između krupnih zrna popunili sitnim. Principijelna tehnološka shema briketiranja mrkog ugljena bez veziva prikazana je na slici 86.

5

Drugi postupak (briketiranje s vezivom) je u proizvodnji skuplji i koristise kad su u pitanju sitne klase goriva sa visokom toplotnomvrijednošću. Troškovi proizvodnje u ovom postupku su visoki uslijeduporabe vezivnih sredstava. Što se tiče preša u kojima se izvodi ovakvobriketiranje ugljena, one su jeftinije u odnosu na preše koje se koriste u tehnologiji briketiranje bez veziva. Prednost ovog načina je u tome što se sve vrste ugljena po njemu mogu briketirati. Svojstva briketadobivenog po ovom postupku, ovise samo o granulometrijskom sastavui količini veziva Principijelna tehnološka shema briketiranja mrkog ugljena bez dodatka veziva prikazana je na sljedećoj slici.

TEHNOLOŠKI POSTUPCI BRIKETIRANJA UGLJENA

Briketiranje bez veziva

Danas se razvijene hipoteze o mehanizmu briketiranja ugljena bez veziva oslanjaju na prenaglašenom značaju pojedinih činilaca kao što su: bitumen (Preissiq, Scheithauer),kapilarnost (Kegel, Fritsche, Stach), huminske kiseline (Adge, Blum) i koloidna svojstva ugljena (Adge, Schirenberg).

Naravno da svaka od razmatranih hipoteza ima svoje manjkavosti i znanstvene nedorečenosti. Svaka od hipoteza je u tijesnoj vezi kako s fizikalno-kemijskim svojstvima ugljena, tako i s tehnološkim parametrima briketiranja

Razmatrane hipoteze o briketiranju objašnjavaju pojedine stvari ovog malo proučenog procesa. Uzevši ih sve u obzir, one mogu proširiti i produbiti naše znanje o briketiranju. Bitumenska i huminska hipoteza daju uprošteno tumačenje procesa briketiranja.

SUŠENJE

- 0.5 + 0mm

- 15 + 0.5mm

PROSIJAVANJE

BUNKERZA

PRAŠINU

Mrki UGLJEN

- 15 + 0 mm

DROBLJENJEUGLJENA

PROSIJAVANJEUGLJENA

- 6+ 0mm

+ 6 mm

OTPREMAI DISTRIBUIRANJE

HLAĐENJEBRIKETA

PAKIRANJE I SKLADIŠTENJE

PUNJENJEBRIKETPREŠE

MALAKSIRANJE

PREŠANJE

GOTOVIBRIKETI

PROSIJAVANJEUGLJENA

- 0.5+0mm

- 6+0.5 mm

Principijelna tehnološka

shema briketiranja

mrkog ugljena bez veziva

Tvrdi ugljevi, odnosno ugljevi višeg stupnja metamorfizma, mogu se briketirati uz dodatak veziva. Briketiranje ugljena s vezivom sastoji se u postupku vezivanja čestica ugljena s vezivnim materijalom. Sam proces briketiranja se može promatrati u tri faze:

Briketiranje s vezivom

1. Apsorpcije vezivnog materijala po površini zrna i stvaranja tankog filma veziva oko čestica,

2. Prešanja mješavine,3. Otvrdnjavanje briketa tijekom hlađenja.

Cilj dodavanja veziva u ugljen za briketiranje je povećanje adhezivnih sila, koje djeluju između zrna ugljena uz istodobno popunjavanje prazninaizmeđu čestica ugljena. Adhezijske sile koje se javljaju na granici veziva ičestica ugljena, znatno su veće nego sile kohezije pojedinačnih zrna. Otudase vezivo i tehnika pripreme ugljena prije briketiranja moraju odabrati tako da veći dio zrna bude presvučen filmom veziva. Ovo vezivo nakon hlađenjabriketa, sušenja ili pak termičke obrade očvršćava i daje skelet, kostur kojije nositelj čvrstoće i ostalih fizikalno-mehaničkih svojstava sirovih iliobrađenih briketa.

Vezivni materijali

Vezivo se kod poroznih materijala, kao što je polukoks, osim za prevlačenjepojedinačnih zrna troši i na apsorpciju u pore. Poroznost polukoksa, ovisno o uvjetima švelovanja, još uvijek je u višoj ili manjoj mjeri veća od poroznostipolaznog ugljena

Mikrosnimak briketa, Povoljan-ravnomjeran

raspored agregata i vezivaMikrosnimak briketa,

Nepovoljan-neravnomjeran raspored agregata u briketu.

6

Uvjeti koje treba da ispunjava dobro vezivo su slijedeći:•Velika moć vezivanja. Moć vezivanja dolazi u mnogim slučajevima do izražaja tek poslije zagrijavanja kojim se postiže plastičnost i ljepljivost veziva. Potrebno je zagrijati cijelu masu koja se briketira što zahtijeva odgovarajuću potrošnju toplote i vremena.•Raspodjela po cijeloj površini zrna uglja. Vrlo je teško postići dobro kvašenje i dobru raspodjelu veziva. Veliki utjecaj pri tome imaju osobine površine uglja i veziva.•Plastičnost u trenutku presovanja i brzo otvrdnjavanje. Plastičnost veziva treba da nastane odmah poslije presovanja kako bi briketi brzo otvrdnuli. Ovo se postiže fizičkim putom i to hlađenjem ili kemijskim odn. koloidno-kemijskim putom, međumolekularnom ili kemijskom promjenom veziva. Ovaj hemijski proces je vezan sa visokim reakcionim temperaturama.•Mala rastvorljivost u vodi i hidrofobne osobine. Veziva rastvorena u vodi mogu se samoonda primjeniti, ako se poslIje presovanja rastvorljivost smanji i s time istovremno smanjiplastičnost veziva a izazove otvrdnjavanje.•Hemijska srodnost sa sirovinom koja se briketira. Vezivo je srodno sa sirovinom ako ne postoje bitne razlike u kemijskom sastavu. Obično je dovoljno ako je sirovina organske prirode, kao što je to ugalj, briketirati nekim organskim vezivom koje sadrži samo male količine neorganskih sastojaka.•Termička postojanost. Vezivo treba da je postojano do temperature od oko 300 oC, jer je poželjna postojanost briketa na ložištu i u generatoru.•Niska temperatura paljenja, je potrebna kako se ne bi pogoršala sagorljivost uglja. I kod gasifikacije briketa u generatoru ne smije vezivo da smanji reaktivnost uglja. Iz tog razlogasu neorganska veziva nepodesna.•Visoka kalorična vrijednost. Sve dotle dok je količina dodatnog veziva mala njegovakalorična vrijednost ne igra znatniju ulogu. Ipak je poželjno da vezivo dostiže kaloričnuvrijednost goriva u koliko količina veziva, kao npr. kod smole katrana kamenog uglja, iznosi5-7 %. •Neškodljivost kako u fazi proizvodnje briketa tako i u vrijeme njihove upotrebe;•Niska cijena i jednostavnost pripreme i manipuliranja prilikom procesa briketiranja;•Dostupnost u dovoljnim količinama;

OTPREMAI DISTRIBUIRANJE

HLAĐENJEBRIKETA

PAKIRANJE I SKLADIŠTENJE

DODAVANJE I

MIJEŠANJE

- 0.5 + 0mm

- 15 + 0.5mm

PROSIJAVANJE

USITNJAVANJESMOLE

PROSIJAVANJESMOLE

- 4+0mm

+ 4mm

PROSIJAVANJEUGLJENA

- 0.5 + 0mm

- 6 + 0.5 mm

DOZIRANJE

BUNKERZA

PRAŠINU

KAMENIUGLJEN

- 15 + 0 mm

VEZIVNIMATERIJAL

(SMOLA)

DROBLJENJEUGLJENA

PROSIJAVANJEUGLJENA

- 6 + 6 mm

PLASTIFICIRANJE

PUNJENJEBRIKETPREŠE

PREŠANJE

GOTOVIBRIKETI

Principijalna tehnološka shema

briketiranja kamenog ugljena s

vezivom

FORMIRANJE BRIKETA PREŠANJEMPrešanje, glavna faza briketiranja, odvija se u različitm strojevima ali

se uglavnom koristiju četiri vrste preša: dvije pretežno za briketiranje bez veziva i dvije za briketiranje s vezivom, u ovisnosti od potrebitog tlaka. Za briketiranje bez veziva dolaze u obzir Exterova klipna i Apfelbeckova obručna preša, a za briketiranje s vezivom Couffinhal-preša s rotacionim stolom i preša s valjcima. Osnovni radni pokazatelji navedenih preša prikazani su u tablici 1.

700 - 12000,1 – 0,72-2,55 - 39S valjcima

120 - 4000,2 – 0,43-3,5do 25Couffinhal

250 - 3500,4 – 0,58-12150 - 250Apfelbeck

250 - 5000,5 – 1,025-4060 - 160Exter (sa 6 klipova)

Kapacitett/dan

Vrijeme prešanja

Potrebna energija kWh/t briketa

Radni tlak(Mpa)Vrsta preše

Formiranje briketa u klipnim (Exterovim) prešama

Exterova klipna preša, i danas još (od 1859) najviše koristini stroj za briketiranje mrkog ugljena bez veziva. Kod ovih preša obrazovanje svakog briketa nastaje za jedan povratno-nastupajući pokret klipa pričemu kao oslonac za svaki novoobrazovani briket služi udarna površina predhodno obrazovanog briketa.

Na slici 1 predstavljen je tipičan izgled radne glave klipne preše. Važan element radne glave (kalupa) je matrični kanal. Napravljen je na taj način da na određenoj duljini dolazi do njegovog sužavanja. Ovo suženje treba, u određenoj mjeri, otežati prolaz ugljena kroz matrični kanal, odnosno osigurati postizanje željenog tlaka. Drugim riječima, ovo suženje, djelomično, preuzima ulogu koju ima dno kalupa kod laboratorijskih klipnih preša.

Poprečni presjek industrijske klipne prese s matričnim kanalom

Legenda:1. Gornji dio matrice, 2. Donji dio matrice, 3.1 Prijemna komora, 3.2 Prostor za sabijanje, 3.3 Izlazni dio matričnog kanala, 4. Kanal za vodu, 5. Klip, 6. Ulaz ugljena za briketiranje, 7. Zaptivni prsten, 8. Prijemna komora, H-duljina matrične komore, E-Dubina komore za sabijanje, L-Duljina matričnog kanala, h-visina matričnog kanala, B-Briketna traka, B1-primarno formiran briket

Proces obrazovanja briketa u klipnoj preši s matričnim kanalom

7

Formiranje briketa u obručnim (Apfelbeck) prešama

Najjači tlak briketiranja može se dobiti u Apfelbeckovoj obručnoj preši koja je (1925) konstruirana za briketiranje sjeveročeških tvrdih mrkih ugljena bez veziva. Obručne preše karakteristične su po tome što mogu ostvariti visok tlak briketiranja (do 250 MPa). Iste se uglavnom koriste za briketiranje tvrđih ugljeva granulacije –6+0 mm, koji se ne mogu briketirati u klipnim prešama bez prisustva veziva. Ove kružno-valjkaste preše se koriste i za briketiranje finih zrnastih ugljeva, čija su zrna veličine ispod 2 mm, ugljene prašine i ponekad sitnozrnih metaličnih ruda.

Obrazovanje briketa u valjkastim prešama

Preša s valjcima ima, teorijski, najveći kapacitet u jedinici vremena, a zbog veoma jednostavne konstrukcije ona je i u investiciji najjetinija, ali joj je nedostatak što kvalitet briketa u velikoj mjeri zavisi od ravnomjernog punjenja kalupa, a to se, u industrijskoj praksi, često ne može osigurati. Preša se sastoji od dva valjka koji, jednakom brzinom, rotiraju u suprotnim smjerovima. Na radnim valjcima utisnute su različite kalupne forme koje obrazuju briket. Preša tipa Köppern ima naizmjenično postavljene polukalupe i batove, tako da valjci zahvaćaju jedan u drugi kao zupčanici

Legenda: 1-radni valjci, 2-doziranje materijala, 3-Zona formiranja briketa, 4-formirani briketi, 5-kalupne bandaže, 6-uređaj za reguliranje radnog tlaka

1

-6 mm

-6 mm

-20+6 mm

9

11

13

15

16

12 14

10

2

3

+20 mm

-20 mm

4

5

7

6

8

17

16

Shema briketiranja mrkoga ugljena i lignita u svrhudobivanja briketa za loženje

1

- 10 mm

2

3

5

6

- 4 mm

7

8

10

4-10+4 mm

19

14

16

17

18

9

1126

27

2O

21

22

23

2824

15

13

12

Tehnološka shema briketiranja kamenog ugljena s krutim vezivom

8