PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY

PODSTAWOWEJ W OSINACH

IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO.

„Spróbujmy powiedzieć do dzieci: ”Przyjdźcie do nas, ze swoją

szczerością, ufnością, prostotą, zdziwieniem. Ileż od was można się

nauczyć!” Ksiądz Jan Twardowski

„Elementarz Księdza Twardowskiego dla najmłodszego średniak i starszego”

Misja szkoły:

„Jesteśmy szkołą, która opiera swoje działania na takich wartościach jak:

uczciwość, tolerancja, otwartość na drugiego człowieka i prawda. Wspieramy indywidualny rozwój każdego ucznia. Budujemy w naszych wychowankach poczucie wartości i bezpieczeństwa. Staramy się z pasją

przekazywać naszą wiedzę uczniom. Dążymy, aby zdobywanie wiedzy i umiejętności dla naszych uczniów było ich wewnętrzną potrzebą. Wspólnie z rodzicami przygotowujemy uczniów do życia w zmieniającym się świecie.

Nasza praca przynosi nam wszystkim szacunek, uznanie i satysfakcję”

Program wychowawczy opiera się na deklaracjach zawartych w misji szkoły, a

także na wartościach zawartych w poezji patrona szkoły ks. Jana

Twardowskiego.

Podstawa prawna:

1.) Rozporządzenie MENiS z dnia 26.lutego 2002r w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz.U.2002r Nr 51,poz.458;2003r

Nr210poz.2041;2005r.Nr19,poz.165.)

2.) Rozporządzenie MEN z dnia 21maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz

szkół publicznych( Dz.U. Nr61,poz.624z 2002r.Nr 10,poz.96z 2003r., Nr146,poz.1416z 2004r., Nr66poz.606

orazz 2005r. Nr10,poz.75

Aktualizacja: wrzesień 2016 r.

Wartości, na których bazujemy wychowując naszego ucznia:

Uczciwość

Prawda

Tolerancja

Otwartość na drugiego człowieka

Odpowiedzialność

Aktywna działalność na rzecz najbliższego środowiska.

Patriotyzm

Cele ogólne programu:

1.) Kształcenie postaw i osobowości ucznia.

2.) Kształcenie środowiska sprzyjającego uczeniu się poprzez właściwą motywację.

3.) Wspieranie rozwoju psychofizycznego i zdrowotnego ucznia.

4.) Przygotowanie do życia we współczesnym świecie: przyrody, techniki i mediów,

rodziny.

5.) Kształtowanie postaw patriotycznych

6.) Kultywowanie tradycji związanych ze szkołą i patronem.

Cele operacyjne programu – efekty działań wychowawczych.

1.) Uczeń staje się obowiązkowy i wytrwały w swoich działaniach;

2.) Uczeń zachowuje się zgodnie z zasadami dobrego wychowania;

3.) Uczeń dąży do osiągania celów na miarę swoich możliwości;

4.) Uczeń staje się odpowiedzialny za siebie i innych;

5.) Uczeń bierze udział w życiu grupy, klasy i szkoły;

6.) Uczeń wierzy we własne siły, dzięki czemu osiąga sukcesy;

7.) Uczeń rozwija swoje uzdolnienia i zainteresowania;

8.) Uczeń umie współpracować w grupie i zespole;

9.) Uczeń umie uczyć się, pracować samodzielnie i twórczo;

10.) Uczeń rozumie potrzebę poszerzania swojej wiedzy;

11.) Uczeń dostrzega i interpretuje przyczyny swoich sukcesów lub porażek;

12.) Uczeń poddaje się pozytywnej motywacji do nauki stosowanej w szkole;

13.) Uczeń umie dbać o higienę osobistą i swój wygląd, zachowuje się w sposób

niezagrażający zdrowiu i bezpieczeństwu;

14.) Uczeń rozumie szkodliwość używek dla zdrowia ( papierosy, alkohol, narkotyki,

dopalacze);

15.) Uczeń zna i stara się stosować zasady prawidłowego odżywiania;

16.) Uczeń zna i stosuje w praktyce zasady ruchu drogowego;

17.) Uczeń umie oceniać własne postępowanie i panować nad własnymi emocjami;

18.) Uczeń zachowuje poprawne kontakty z ludźmi, jest otwarty i ufny;

19.) Uczeń stosuje zasady prawidłowego komunikowania się z ludźmi;

20.) Uczeń rozpoznaje i akceptuje pozytywne wzorce zachowania, wykorzystuje je w

swoim życiu;

21.) Uczeń czerpie z poezji ks. Jana Twardowskiego pozytywne wartości w niej zawarte;

22.) Uczeń rozumie i docenia znaczenie rodziny w życiu osobistym człowieka;

23.) Uczeń nazywa i rozumie swoje emocje;

24.) Uczeń rozumie zależności istniejące w środowisku przyrody, dostrzega zmiany tam

zachodzące;

25.) Uczeń umie zachować się właściwie w stosunku do zwierząt i otaczającej przyrody;

26.) Uczeń poczuwa się do odpowiedzialności za środowisko naturalne, zna mechanizmy

i skutki niepożądanych zmian zachodzących w nim;

27.) Uczeń przygotowany jest do życia w społeczeństwie informatycznym i

informacyjnym;

28.) Uczeń umie świadomie i odpowiedzialnie korzystać ze środków masowej

komunikacji;

29.) Uczeń zna i wykorzystuje w praktyce podstawowe zasady posługiwania się

komputerem i technologia informacyjną;

30.) Uczeń poznaje i szanuje dorobek kulturalny swojego regionu i państwa

31.) Uczeń bierze czynny udział w tworzeniu życia kulturalnego szkoły i środowiska

lokalnego;

32.) Uczeń zna i rozumie znaczenie najważniejszych wydarzeń w dziejach naszej

ojczyzny, uczestniczy w uroczystościach patriotycznych;

33.) Uczeń jest świadomy naszej przynależności do Unii Europejskiej.

ZAKRES TREŚCI:

Program zawiera cztery bloki tematyczne:

1.) Poznaję siebie, rozwijam się i kształtuję swoje zachowanie .

2.) Uczę się i żyję w grupie.

3.) Mam swoją małą dużą i wielką Ojczyznę.

4.) Dostrzegam otaczający mnie świat i jego problemy.

5.) Poznaję życie i twórczość księdza Jana Twardowskiego.

Zadania nauczycieli i sposoby realizacji programu .

1. Nauczyciele wychowawcy na podstawie programu wychowawczego tworzą w cyklu

trzyletnim swoje programy wychowawcze w klasie i roczne plany godzin

wychowawczych w klasach IV-VI.

2. Nauczyciele na poszczególnych przedmiotach w zależności od tematu zajęć realizują

odpowiednie wychowawcze cele operacyjne.

3. Nauczyciele i wszyscy pracownicy szkoły tworzą atmosferę sprzyjającą realizacji celów

programu wychowawczego.

4. Program wychowawczy jest realizowany na lekcjach, zajęciach pozalekcyjnych,

świetlicy, w bibliotece, przerwach, wycieczkach, wyjazdach na konkursy, wizytach w

innych szkołach, instytucjach.

5. Nauczyciele starają się konsekwentnie i wspólnym głosem osiągać pożądane postawy.

6. Nauczyciele mają czas dla swoich wychowanków, stosują metody i formy pracy dające

spodziewane efekty.

7. Nauczyciele świadomie organizują sytuacje wychowawcze oraz wykorzystują

wychowawczo każde spotkanie z uczniem.

8. Nauczyciele wychowawcy ściśle współpracują z rodzicami swoich uczniów i z innymi

pracownikami szkoły.

9. Wiele treści wychowawczych będzie realizowanych jednocześnie przez kilku

nauczycieli na różnorodnych zajęciach.

10. Wychowawcy monitorują realizację programu wychowawczego w swojej klasie,

dbając, aby wszystkie zagadnienia zostały zrealizowane w ciągu 3 lat.

11. Nauczyciele wychowawcy oceniają wpływ programu wychowawczego na postawy

swoich uczniów po I i II etapie kształcenia.

12. Program poddawany jest ewaluacji na poszczególnych etapach realizacji.

Przykłady działań zmierzających do osiągnięcia celów wychowawczych:

realizacja gotowych lub własnych programów lub cyklu zajęć o określonej tematyce

stosowanie technik rozwijających twórcze myślenie

realizacja ciekawych zajęć wychowawczych

konkursy, prezentacje, festiwale , przedstawienia , tablice , gazetki okolicznościowe ,

albumy

realizacja wybranej tematyki metoda projektu

stosowanie metod aktywizujących oraz form pracy grupowej

prelekcje, pogadanki, projekcje filmów, spotkania z ciekawymi ludźmi

prace domowe z wyrażaniem opinii o książce, filmie, wydarzeniach

kultywowanie tradycji- święto patrona, bożonarodzeniowe i wielkanocne, święta

narodowe.

zapoznanie uczniów ze statutem, zasadami współżycie społecznego, zasadami

bezpieczeństwa

realizacja zasad demokracji praktyce – działalność samorządowa, poszanowanie praw

ucznia , egzekwowanie obowiązków

organizowanie imprez i uroczystości szkolnych, klasowych, przygotowanie do

uczestnictwa i reprezentowania szkoły na zewnątrz.

współpraca z różnymi instytucjami wspierającymi szkołę

współpraca z pedagogiem szkolnym

dbałość o wystrój i estetykę szkoły

organizowanie pomocy potrzebującym oraz pomocy w nauce

dokonywanie przez uczniów oceny swojej wiedzy i umiejętności z danego

przedmiotu, oceny swojego zachowania oraz oceny wykonania danego zadania.

redagowanie gazetki uczniowskiej

uczestnictwo w kulturze – kino, teatr, muzea

zabawy i gry integrujące grupę

poznanie historii i tradycji szkoły, regionu, kraju

uczestnictwo uczniów w zajęciach wyrównawczych oraz rozwijających

zainteresowania

umożliwienie uczniom samodzielnego rozwiązywania konfliktów, problemów,

oferując jednocześnie pomoc

szybkie i konsekwentne reagowanie na różne niewłaściwe sytuacje wśród uczniów

poznawanie kultur innych narodów

organizowanie działań na rzecz środowiska przyrodniczego

prowadzenie kroniki szkoły, strony internetowej i Złotej Księgi.

organizowanie rajdów pieszych i rowerowych

uczestnictwo uczniów w zawodach sportowych

warsztaty dla uczniów z zakresu komunikacji, asertywności , radzenia sobie z agresją,

pełnienia różnych ról społecznych , autoprezentacji.

współpraca ze schroniskiem dla bezdomnych zwierząt, kształcenie nawyków

odpowiedzialności za zwierzęta, organizowanie pomocy zwierzętom, dokarmianie

ptaków, organizowania kiermaszów na rzecz schroniska.

MODEL ABSOLWENTA

„Choćby się nosem kręciło, na babcię pyskowało,

Szczęście zawsze ogromne, gdy lat jeszcze mało”. Ksiądz Jan Twardowski

„Elementarz Księdza Twardowskiego dla najmłodszego średniaka i starszego”

1.) Uczeń w sferze nauki- wiedzy

wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce;

przyswaja nowe wiadomości korzystając ze zdobytych wcześniej doświadczeń ;

posługuje się różnymi źródłami wiedzy w domu i w szkole , znajduje w nich

potrzebne informacje;

formułuje pytania zaspokajające ciekawość;

rozwiązuje zadania w sytuacjach typowych i problemowych.

2.) Uczeń w sferze psychofizycznej

potrafi radzić sobie ze stresem;

panuje nad emocjami;

zna zasady zdrowego stylu życia;

potrafi wybierać system wartości;

jest wrażliwy na potrzeby drugiego człowieka i potrafi mówić o swoich potrzebach;

jest wolny od nałogów.

3.) Uczeń w sferze społecznej

jest tolerancyjny i akceptuje innych ludzi;

aktywnie uczestniczy w życiu szkoły;

szanuje dobro społeczne i prywatną własność;

rozumie , że agresja nie jest sposobem na życie;

przestrzega norm obowiązujących w jego otoczeniu;

nawiązuje przyjazne stosunki z innymi ludźmi.

4.) Uczeń w sferze tradycyjno patriotycznej

zna historię i tradycje swojego otoczenia;

jest aktywnym uczestnikiem patriotycznych uroczystości;

zna i szanuje symbole narodowe.

5.) Uczeń w sferze otwarcia na świat

zna kulturę innych narodów ;

rozumie znaczenie znajomości języków obcych ;

jest świadom tego że świat jest złożony i cały czas podlega przemianom;

jest uczestnikiem akcji organizowanych na rzecz ochrony środowiska.

Ewaluacja programu wychowawczego:

1.) Cel ogólny ewaluacji:

Podniesienie efektywności pracy szkoły

2.) Cel szczegółowy ewaluacji:

Sprawdzenie funkcjonowania programu Wychowawczego w praktyce szkolnej oraz jego

modyfikacja.

Obiekt ewaluacji Pytania

kluczowe

Kryteria

ewaluacji

Metody Monitorowanie Raport

Funkcjonowanie

programu

wychowawczego

Czy program

wychowawczy

jest zgodny z

obowiązującym

prawem?

Jaka jest

znajomość

programu

wychowawczego

wśród uczniów ,

nauczycieli ,

rodziców?

W jaki sposób są

realizowane

założone w

programie cele?

Zgodność z

obowiązującymi

przepisami.

Znajomość

programu.

Realizacja

założonych

celów .

Adekwatność

założeń

programu do

potrzeb i

oczekiwań.

Analiza

dokumentów

Analiza

dokumentów,

wywiad z

uczniami i

rodzicami.

Dane gromadzi

zespół

zadaniowy,

wychowawcy

klas.

Ocena zawarta

w protokolarzu

Rad

pedagogicznych

i zespołach

nauczycielskich.

Bibliografia:

1.) Barbara ,Grzegorz Paziowie „Szkoła , która ochrania”.

2.) Irena Czajkowska , Kazimierz Herda „ Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne w szkole”.

3.) Bogusława Dorota Gołębniak „ Uczenie metodą projektu”

4.) Stephen Bowkett „ Wyobraź sobie , że…”.

5.) Barbara Kosmowska „ Dzisiaj się bawimy”.

6.) Jan Andrzej Kąkol „ Edukacja ekologiczna w szkole podstawowej”

7.) Gabriel Adamczyk „ Program nauczania ,Edukacja prozdrowotna dla klas 4-6.

8.) Joanna Danielewska „ Agresja u dzieci – szkoła porozumienia”

9.) Maria Kubiczek „ Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum”

10.) Hanna Olechowicz „ Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku”

11.) Roman Marcinek „Polska”.

12.) „ Polskie regiony w Europie , Lubelskie”

13.) Dorota Dziamska „ Bajkowe kółeczka”

14.) Dorota Dziamska „ Magiczne trójkąty”

15.) Joanna Knaflewska „ Ekologia i ochrona środowiska”

16.) D. Tillman „ Wychowanie w duchu wartości”

17.) Dariusz Marek Racinowski „ Moja Mała Ojczyzna”

18.) Maria Bartoszewska „ Lubelskie – edukacja regionalna”

19.) Ewa Kiezik-Kordzińska „ Szkoła dialogu”.

20.) Jarosław Kardziński „Po co w szkole regulamin”

21.) Ewa Kędracki –Feldman „ W trosce o jakość szkoły”

22.) Jan Jakub Należyty „ A jak myślisz” scenariusze uroczystości szkolnych.

23.) Teresa Król „ Wędrując ku dorosłości”

24.) Małgorzata Grodowska „ Wychowawczy program profilaktyczny”

25.) Jolanta Bąk „ Bajkowe spotkania”

26.) Barbara Bleja-Sosna „ Godziny wychowawcze – poradnik dydaktyczny”

27.) Barbara Wolniewicz Grzelak „ Trzy koła- propozycja dla wychowawców klas”.

PROGRAM WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI

Charakterystyka programu:

O tym jakie znaczenie ma współpraca z rodzicami wiedza wszyscy: nauczyciele, rodzice.

Dom jest naturalnym środowiskiem rozwojowym dziecka. Tutaj kształtuje się osobowość

dziecka, jego zachowania.

Szkoła , która chce skutecznie realizować swoje cele dydaktyczne i wychowawcze i

efektywnie towarzyszyć uczniom w rozwoju musi pozyskać sobie rodziców . Bez współpracy

z rodzicami nie będzie miała wpływu na rozwój osobowościowy ucznia. Aby ta współpraca

przyniosła oczekiwane rezultaty nie tylko rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele powinni

być świadomi zmiany stylu i charakteru współdziałania.

Nauczyciele powinni pobudzać zainteresowania rodziców światem dziecięcych przeżyć,

zmieniać ich świadomość pedagogiczną. Podstawowym warunkiem pomyślnie układającej się

współpracy jest zdobycie ich zaufania, dzięki któremu jest lepszy przepływ informacji o

uczniu, pozyskanie dokładnej opinii o szkole, o pracy nauczyciela. Jedną z najbardziej

potrzebnych form współpracy z rodzicami są zebrania grupowe. Zagadnienia omawiane na

spotkaniach muszą być tak dobrane, aby interesowały wszystkich rodziców i wzbogacały ich

wiedzę o wychowaniu. Przygotowanie i przeprowadzenie zebrania jest sprawą trudną, zależy

tak od wychowawcy jak i od środowiska, w którym działa szkoła. Warto jednak dla dobra

uczniów trudności pokonać.

Program ten ma nam ułatwić zaangażowanie rodzica na płaszczyźnie rodzic –dziecko-

wychowawca. Im lepsza jest wiedza rodziców o pracy nauczyciela , jego zadaniach i

problemach , jakimi się spotyka w pracy tym lepszy efekt wychowawczy i zrozumienie

dziecka i jego sytuacji przez obie strony .Ponadto oczekiwania rodziców powinny mieć

wpływ na tworzenie planu wychowawczego szkoły.

KONSTRUKCJA PROGRAMU

Program napisany został zmyślą o rodzicach klas I –VI oraz rodzicach oddziału zerowego. W

związku z tym realizowany będzie przez wychowawców klas I-III, IV-VI oraz „zerówki”

Program współpracy z rodzicami jest integralna częścią programu wychowawczego.

Ogólny cel oddziaływań:

Wspieranie wychowawczej funkcji rodziny.

Cele szczegółowe:

Uświadomienie rodzicom ,że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie

realizowanych działań;

Wzmacnianie więzi rodzinnych pomierzy dziećmi a rodzicami;

Wywoływanie pozytywnych przekonań i nastawień w postrzeganiu i reagowaniu na

szkołę;

Dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami poprzez stworzenie

właściwej atmosfery w szkole;

Angażowanie rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły;

Edukowanie rodziców w kierunku psychologii okresów rozwojowych dzieci ,

odpowiedzialnego wychowania i kształcenia własnego dziecka.

Zadania szkoły w zakresie współpracy z rodzicami:

Organizacja zebrań z rodzicami co najmniej raz na dwa miesiące ;

Organizacja spotkań z rodzicami z okazji różnorodnych uroczystości szkolnych;

Współpraca z Radą Rodziców;

Konsultacje z rodzicami programu wychowawczego , programu profilaktyki ;

Stworzenie warunków do wymiany poglądów na temat pracy szkoły i współpracy

wzajemnej.

Zadania programowe dla rodziców:

Uczestnictwo rodziców w zebraniach klasowych i ogólnych, prelekcjach i spotkaniach

ze specjalistami

Uczestnictwo rodziców w imprezach klasowych szkolnych;

Interesowanie się i wspieranie wychowawczej działalności szkoły;

CELE PODEJMOWANE DZIAŁANIA

Uświadomienie rodzicom ,że wielostronny

rozwój dziecka zależy od wspólnie

realizowanych działań;

1.) Uzgadnianie naczelnych wartości

którymi kieruje się szkoła i dom.

2.) Systematyczne prowadzenie

obserwacji na temat uczniów i

przekazywanie ich rodzicom.

3.) Obopólna wymiana spostrzeżeń na

temat dziecka

4.) Współpraca w przypadku

występowania trudności szkolnych.

5.) Współdziałanie w sprawie kontroli

uczęszczania dzieci do szkoły.

Wzmacnianie więzi rodzinnych pomiędzy

dziećmi a rodzicami

1.) Wspólne uczestnictwo w imprezach

szkolnych .

2.) Współpraca w zorganizowaniu

imprez szkolnych .

3.) Współorganizowanie i uczestnictwo

w wycieczkach szkolnych.

Wywoływanie pozytywnych przekonań i

nastawień w postrzeganiu i reagowaniu na

szkołę;

1.) Rozmowy indywidualne z rodzicami

na temat ich dzieci , podkreślanie

zalet i sukcesów dzieci.

2.) Zapraszanie rodziców na imprezy

szkolne i lekcje otwarte.

Dążenie do usprawnienia pracy

wychowawczej z uczniami poprzez

stworzenie właściwej atmosfery w szkole;

1.) Zapewnienie bezpieczeństwa na

przerwach .

2.) Tworzenie przyjaznej atmosfery na

lekcjach .

3.) Konsekwentne przestrzeganie

wypracowanych norm zachowania.

4.) Integracja zespołu klasowego i

szkolnego.

5.)

Angażowanie rodziców we wspólne

przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły

1.) Działalność trójek klasowych i

komitetu rodzicielskiego.

2.) Pomoc w organizowaniu imprez

szkolnych i środowiskowych.

Edukowanie rodziców w kierunku

psychologii okresów rozwojowych dzieci ,

odpowiedzialnego wychowania i kształcenia

własnego dziecka.

1.) Organizowanie spotkań z

psychologiem , pedagogiem ,

policjantem , kuratorem.

2.) Ułatwianie kontaktów z poradniani

psychologicznymi i

specjalistycznymi.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Metody:

problemowo –aktywizująca;

zabawowa;

warsztatowa;

praktyczna;

podająca.

Formy kontaktów nauczycieli z rodzicami:

Zebrania z rodzicami- ogólne, klasowe, Rady Rodziców;

Indywidualne kontakty;

Imprezy okolicznościowe;

Pedagogizacja rodziców.

Przewidywane efekty:

Rodzice:

Są świadomi celowości podejmowanej współpracy;

Znają szkołę jako instytucje kształcącą i wspomagającą w wychowaniu oraz

nauczycieli jako osoby wpływające na rozwój ich dziecka;

Współprzeżywają ze swoimi dziećmi ważne wydarzenia w życiu klasy i szkoły;

Posiadają rzetelną informację na temat wiedzy i zachowań dziecka w szkole;

Doceniają starania szkoły ,aby rozwój dzieci był najbardziej optymalny.

Uczniowie:

Są świadomi obustronnego zainteresowania nimi , ich nauką , rozwojem i

problemami;

Wiedza ,że nauczyciele wraz z rodzicami pomogą im rozwiązać problemy;

Czują się bezpieczni.

Sposoby ewaluacji:

1.) Obserwacja zachowań rodziców;

2.) Rozmowy z uczniami , nauczycielami i rodzicami;

3.) Ankiety ewaluacyjne.

Literatura:

1.) Adele Faber, Elanie Mazlish- „ Jak mówić , żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać ,

żeby dzieci do nas mówiły”

2.) Adele Faber, Elanie Mazlish – „ Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie , by

samemu żyć z godnością . Rodzeństwo bez rywalizacji”.

3.) Adele Faber, Elanie Mazlish – „ Co powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele . Jak

mówić , żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole”

4.) Adele Faber, Elanie Mazlish- „ Wyzwoleni rodzice , wyzwolone dzieci . Twoja droga

do szczęśliwej rodziny”

5.) Joanna Danielewska – „ Agresja u dzieci – szkoła porozumienia”.

Razem

Nadzieja i rozpacz

radość i ból

niewiara i wiara

czas coraz szybszy

trwanie jak ciemność

to za daleko

i już niedługo

dom pełen bliskich

i bez nikogo

człowiek co szuka

anioł co nie wie

tak jak dwa jeże sobą zdziwione

szukają razem miejsca dla siebie

Jan Twardowski

Skąd przyszło

Zło jest romantyczne a dobro zwyczajne

dobro wciąż na ostatku bo zło jest ciekawe

przecież białych kwiatów najwięcej na świecie

dopiero po nich żółte a potem czerwone

czemu się rozum karmi tajemnicą

a chwila niepewności wciąż sprzyja nauce

po tylu rewolucjach biedne ptaki bose

i ćma tak bardzo mała że żyje za krótko

czemu deszcz słyszysz z góry a śnieg trochę z boku

i skąd nagle przyszło to wielkie wzruszenie

jakby dzwonek z lat szkolnych przyłożył do ucha

dzieciństwo co minęło na zawsze zostało

tylko się z młodości zrobiła starucha

Jan Twardowski

Sprawiedliwość

Gdyby wszyscy mieli po cztery jabłka

gdyby wszyscy byli silni jak konie

gdyby wszyscy byli jednakowo bezbronni w miłości

gdyby każdy miał to samo

nikt nikomu nie byłby potrzebny

Dziękuję Ci że sprawiedliwość Twoja jest nierównością

to co mam i to czego nie mam

nawet to czego nie mam komu dać

zawsze jest komuś potrzebne

jest noc żeby był dzień

ciemno żeby świeciła gwiazda

jest ostatnie spotkanie i rozłąka pierwsza

modlimy się bo inni się nie modlą

wierzymy bo inni nie wierzą

umieramy za tych co nie chcą umierać

kochamy bo innym serce wychłodło

list przybliża bo inny oddala

nierówni potrzebują siebie

im najłatwiej zrozumieć że każdy jest dla wszystkich

i odczytywać całość

Jan Twardowski

Ratunku

Eugeniuszowi Zielińskiemu

Dziku króliku chrząszczu mały

co świecisz jak czerwony brokat

wiosenne czajki czarno- białe

ślimaku lekko ozłocony

wierny granicie zielonkawy

dębie surowy i niewinny

droździe niezgodny i słowiku

co podpowiadasz całą miłość

od pocałunku do pobicia

polny kamieniu przemęczony

głosie oboju trochę suchy

i fletu --- niski ale lekki

zapachu szałwii dobrodziejki

niby nieśmiały a gorliwy

i polski śniegu przedwojenny

tak podeptany ż3 już czysty

wszystkie też wiązu liście krzywe

jak niegenialnych ludzi dramat

i po kolei pańscy święci

niepopularni więc prawdziwi

ratujcie mnie przed abstrakcjami

Jan Twardowski