Programm Nazzjonali

tal-iScreening ghall-Kancer tal-Musrana

Programm Nazzjonali

tal-iScreening ghall-Kancer tal-Musrana

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

National Colorectal Cancer Booklet COVER MALTESE.pdf 2 28/02/2018 08:58:06

Programm Nazzjonali tal-iScreening fuq 21227470 / 21227471

colon.screening@gov.mt

screening.gov.mt

Malta National Health Screening Programmes

G]al aktar tag]rif:

Il-kan`er tal-musrana l-kbira, hu t-tieni l-aktar kan`er li jikkaw\a mwiet : Dan jista’ jinbidel.

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 1 28/02/2018 08:56:13

L-g]an tal-iscreening huwa li l-kan`er jinqabad fi stadju bikri fejn ma jkunx hemm sintomi evidenti tal-marda u meta jkun iktar fa`li li tikkurah.

Bl-iscreening jista’ jinstab xi felul, li g]alkemm mhux kan`er, jistg]u ji\villupaw f’kan`er ma\-\mien. It-tne]]ija tal-felul tista’ tnaqqas ir-riskju li ji\villuppa l-kan`er.

Kull sena f’Malta jinstabu madwar 300 ka\ [did ta’ kan`er tal-musrana u madwar 100 persuna tmut minn din il-marda.

Kemm in-nisa kif ukoll l-ir[iel jistg]u jmutu minn din il-marda.

Screening regolari jnaqqas ir-riskju li tmut b’dan il-kan`er b’15%.

1

Stonku

Musrana \-\g]ira

RektumAnus

Il-Musrana

X’inhu screening tal-musrana l-kbira?

G]aliex l-iscreening hu importanti?

Musrana il-kbira

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 2 28/02/2018 08:56:14

2

Il-pre\enza tar-riskju ma jfissirx li \gur jaqbdek il-kan`er tal-musrana l-kbira. Minn na]a l-o]ra, in-nuqqas tar-riskji ma jfissirx li int mhux se jaqbdek il-kan`er tal-musrana.

G]andek 50 sena jew iktar. G]alkemm ir-riskju tieg]ek ji\did bl-età, kul]add jista’ ji[i effetwat.

G]andek qraba li kellhom kan`er tal-musrana meta kellhom inqas minn 50 sena.

Kellek tip ta’ felul.

G]andek marda infjammatorja tal-musrana,b]al marda tal-Crohn’s jew Ulcerative Colitis.

Tiekol dieta b’]afna la]am a]mar, la]am ippro`essat, xa]mijiet u nuqqas ta’ fibra; konsum tal-alko]ol; tipjip; nuqqas t’e\er`izzju, u pi\ \ejjed.

Min hu fir-riskju?Jekk inti:

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 3 28/02/2018 08:56:14

3

}ru[ ta’ demm minn wara.

Tibdil fl-ippurgar li jdum aktar minn 3 [img]at.

G]eja kbira.

U[i] jew massa fi\-\aqq.

Telf ta’ pi\ ming]ajr ebda ra[uni.

Kellem lit-tabib jekk g]andek xi wie]ed minn dawn

is-sintomi:

IMMA jista’ jkollok il-kan`er tal-musrana ming]ajr ebda sintomu.

L-g]an tal-iscreening huwa li ssib il-kan`er kmieni.

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 4 28/02/2018 08:56:14

Ri\ultat

l-F.I.T. wara sentejn

Kolonoskopija

Test

Negattiv Po\ittiv

Tirrepeti

Ri\ultat Ri\ultat

4

It-test irrakkomandat g]all-iscreening tal-musrana l-kbira hu l-Faecal Immunochemical Test (FIT).

Ser jintbag]atlek kontenitur (bott \g]ir) id-dar biex ti[bor kampjun tal-ippurgar sabiex naraw jekk hemmx tra``i \g]ar ta’ demm fih.

It-Test tal-iscreening

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 5 28/02/2018 08:56:14

5

Istruzzjonijiet g]al Faecal Immunochemical Test (F.I.T.)

Po[[i l-collection paper bl-istampi ]odor jew saffi tat-toilet paper fit-toilet biex tilqa’ l-ippurgar fuqhom.

I[bor kampjun billi tobrox bl-istikka l-]adra fuq l-ippurgar sakemm it-tarf im]affer tal-istikka jkun miksi.

Po[[i l-istikka lura fil-bott u mbotta l-g]atu l-a]dar ‘l isfel biex tag]lqu. Kif tag]laq il-kampjun ter[ax tift]u.

Po[[i il-bott fil-bor\a tal-plastik ]adrali ting]alaq u ssi[illaha.

Po[[ihom fl-invilopp tal-indirizz u ara li ma nsejt xejn.

Dawwar l-g]atu tal-bott biex tift]u u i[bed.

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 6 28/02/2018 08:56:15

Tel: 21227470 / 21227471

Programm Nazzjonali tal-iScreening

6

Alexandra Mercieca

Jekk jog][bok a``etta l-istedina g]all-iscreening!

Jiena verament in]ossni fer]ana ]afna li g]adni ]ajja. Id-dinja hi post meravilju\. Jiena n]obb

is-safar u napprezza s- sbu]ija ta’ madwari. Dan kollu seta’ jispi``a kieku ma ]adtx sehem

fil -programm tal-iscreening. Il-]ajja hi sabi]a wisq! G]aliex g]andek titlef din l-opportunita’

meta qed ting]ata dan i`-`ans li tag]mel it- test b’xejn!

National Colorectal Cancer Booklet Mlt 2018.indd 7 28/02/2018 08:56:18