Projekt wspó - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/programy/ortoptystka_322[05].pdf · 1. Podstawy działalności usługowej w ochronie zdrowia 19 Charakteryzowanie psychicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Autorzy:Elżbieta Jarosz

Dorota Lukanovič

Piotr Michałowski

Recenzenci:prof. dr hab. Bogdan Miśkowiak

dr hab. n. med. Anna Kubatko-Zielińska

Opracowanie redakcyjne:dr inż. Zbigniew Kramek

Korekta merytoryczna:mgr Kazimiera Tarłowska

Korekta techniczna:mgr Piotr Bartosiak


3

Spis treści

Wprowadzenie 5I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie 71. Opis pracy w zawodzie 72. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-

-wychowawczego 9II. Plany nauczania 18III. Moduły kształcenia w zawodzie 19

1. Podstawy działalności usługowej w ochroniezdrowia 19Charakteryzowanie psychicznego rozwoju człowieka 24Prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej 27Stosowanie przepisów bhp, ochrony przeciwpożaroweji ochrony środowiska 30Udzielanie pierwszej pomocy 34Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomikiw ochronie zdrowia 37

2. Optyka 40Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zezai niedowidzenia 42Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniachokulistycznych i strabologicznych 46

3. Anatomia, fizjologia i patologia 49Określanie budowy i fizjologii organizmu dziecka orazzaburzeń okresu prenatalnego 51Rozróżnianie objawów najczęściej występującychchorób wieku dziecięcego 54

4. Anatomia, fizjologia i patologia narządu wzroku 57Charakteryzowanie budowy i fizjologii narządu wzrokuoraz patofizjologii widzenia 60Charakteryzowanie chorób oczu, leczenie i profilaktyka 63Analizowanie klinicznych postaci zezów i sposobów ichleczenia 66

5. Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu 68Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych 70Wykonywanie szczegółowych badań strabologicznych 73

6. Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu 76Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeń ortoptycznych 78Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeń pleoptycznych 81


4

6. Praktyka zawodowa 84Prowadzanie rehabilitacji w poradni ortoptycznej 86Prowadzanie rehabilitacji w poradni pleoptycznej 88Sprawowanie opieki nad pacjentem w oddzialeokulistycznym 90Diagnozowanie i rehabilitacja zeza porażennegoi pourazowego 92


5

Wprowadzenie

Modułowy program nauczania dla zawodu ortoptystka – 322[05] jestprzeznaczony do realizacji w szkole policealnej wyłącznie dla młodzieży.

Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta doskutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarkirynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowaniapodstawowej wiedzy i umiejętności oraz prezentowania właściwychpostaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzować sięotwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłegouczenia się i podnoszenia kwalifikacji, a także umiejętnością ocenyswoich możliwości. Realizacja programu nauczania o modułowymukładzie treści kształcenia ułatwia osiągnięcie tych zamierzeń.

Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podejścia modułowego,poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracyi zadaniami zawodowymi umożliwia:– przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych

na stanowiskach pracy, którym odpowiadają określone zakresyumiejętności, wiedzy i postaw zawodowych,

– integrację treści nauczania z różnych dyscyplin wiedzy,– stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia,

pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania.Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że:– preferowane są aktywizujące metody nauczania, które z jednej strony

wyzwalają aktywność, kreatywność, zdolność do samoocenyuczącego się, z drugiej zaś zmieniają rolę nauczyciela w kierunkudoradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesudydaktycznego,

– proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganiekonkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanychumiejętności intelektualnych i praktycznych, które umożliwiająwykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie,

– wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzyi umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku naukiformalnej, nieformalnej oraz incydentalnej,

– program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące sięw nim moduły i jednostki modułowe można aktualizować(modyfikować, uzupełniać lub wymieniać) nie burząc konstrukcjiprogramu, po to, by dostosowywać treści do zmieniających siępotrzeb rynku pracy, rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycjiuczących się.


6

Modułowy program nauczania dla zawodu składa się z „modułówkształcenia w zawodzie” i odpowiadających im „jednostek modułowych”,wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiającychzdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwychdla zawodu.

W strukturze programu wyróżnia się:– założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,– plany nauczania,– programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykazjednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowychi literaturę.

Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe celekształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne,wskazania metodyczne do realizacji programu nauczania orazpropozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia.

W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostekmodułowych, który zawiera następujące elementy:– symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego,– symbol literowy, oznaczający grupę modułów:

O – dla modułów ogólnozawodowych,Z – dla modułów zawodowych,S – dla modułów specjalizacji.

– cyfrę arabską dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnejwyodrębnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:322[05].O1322[05] – symbol cyfrowy dla zawodu: ortoptystkaO1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy działalności usługowejw ochronie zdrowia.

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:322[05].O1.01322[05] – symbol cyfrowy dla zawodu: ortoptystkaO1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy działalności usługowejw ochronie zdrowia.01 – pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:Charakteryzowanie procesów psychicznych rozwoju człowieka.


7

I. Założenia programowo-organizacyjne kształceniaw zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie ortoptystka możepodejmować pracę w:– specjalistycznych placówkach leczenia zeza i niedowidzenia,– poradniach i gabinetach leczenia zeza i niedowidzenia,– szkołach, oddziałach i placówkach integracyjnych oraz specjalnych.

Zadania zawodoweDo typowych zadań zawodowych ortoptystki należą:– udział w badaniach oraz leczeniu zeza i niedowidzenia u dzieci,– prowadzenie ćwiczeń pleoptyczno-ortoptycznych u dzieci

niedowidzących,– prowadzenie ćwiczeń widzenia obuocznego,– prowadzenie ćwiczeń rehabilitacyjnych aparatu ruchowego oczu

przed i po zabiegu operacyjnym w różnego rodzaju zezach,– prowadzenie profilaktyki okulistycznej i strabologicznej,– komunikowanie się z dzieckiem i jego rodziną.

Umiejętności zawodoweW wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć:– korzystać z wiedzy z dziedziny nauk medycznych i humanistycznych,– charakteryzować rozwój psychosomatyczny dziecka w różnych

okresach życia,– wyjaśniać przyczyny powstawania zeza, rozróżniać rodzaje zeza

i niedowidzenia, charakteryzować leczenie zachowawczei operacyjne zeza,

– wyjaśniać przyczyny, przebieg kliniczny i leczenie chorób narząduwzroku,

– różnicować badania okulistyczne i strabologiczne,– wyjaśniać istotę i znaczenie ćwiczeń ortoptycznych w leczeniu

niedowidzenia,– wykonywać badania okulistyczne niezbędne do pracy ortoptystki,– współpracować z zespołem terapeutycznym kierowanym przez

lekarza okulistę,– wykonywać szczegółowe badania strabologiczne,– wykonywać ćwiczenia mięśni ocznych,– obserwować reakcje dzieci na stosowane zabiegi,


8

– edukować dzieci i rodziców w zakresie wykonywania ćwiczeń mięśniocznych,

– modyfikować ćwiczenia w zależności od stanu dziecka i jegomożliwości psychofizycznych,

– wyjaśniać istotę i prowadzić profilaktykę okulistyczną i strabologiczną,– stosować w praktyce różne formy i metody promocji zdrowia

i edukacji prozdrowotnej,– wykonywać pomoce do ćwiczeń pleoptycznych,– określać moc soczewek okularowych,– rozpoznawać poziom rozwoju dzieci i młodzieży w poszczególnych

sferach psychicznych oraz oddziaływać stymulująco na ich rozwój,– korzystać z wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii

w komunikowaniu się z dzieckiem i jego rodziną,– prowadzić wymaganą dokumentację,– udzielać pierwszej pomocy,– przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,– organizować stanowisko pracy zgodne z wymaganiami ergonomii,– korzystać z różnych źródeł informacji w celu doskonalenia

umiejętności zawodowych,– postępować zgodnie z zasadami etyki,– stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań

zawodowych,– stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej.


9

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno--wychowawczego

Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dlazawodu ortoptystka może być realizowany w dwuletniej policealnejszkole dla młodzieży.

Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowei zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientacjęw zawodzie oraz ułatwia ewentualną zmianę zawodu w obrębiezawodów medycznych. Kształcenie zawodowe ma na celuprzygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dlazawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawyprogramowej kształcenia w zawodzie.

Treści programowe zawarte są w siedmiu modułach: jednymogólnozawodowym i sześciu zawodowych. Moduły podzielone są najednostki modułowe. Każda jednostka modułowa zawiera treścistanowiące pewną logiczną całość. Realizacja szczegółowych celówkształcenia jednostek modułowych powinna zapewnić opanowanieumiejętności pozwalających na wykonywanie określonego zakresupracy. Czynnikiem sprzyjającym kształtowaniu umiejętności zawodowychpowinno być wykonywanie ćwiczeń zaproponowanychw poszczególnych jednostkach modułowych.

Program modułu 322[05].O1 „Podstawy działalności usługowejw ochronie zdrowia” składa się z pięciu jednostek modułowychi obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia dotyczące psychicznegorozwoju człowieka, prowadzenia profilaktyki i edukacji prozdrowotnej,a także bardzo istotnych zagadnień bezpiecznego wykonywania zadańzawodowych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, udzielania pierwszejpomocy poszkodowanemu oraz stosowania przepisów prawa i zasadekonomiki w ochronie zdrowia.

Program modułu 322[05].Z1 „Optyka” składa się z dwóch jednostekmodułowych i zawiera treści dotyczące doboru i stosowania soczewekokularowych, pryzmatów, soczewek kontaktowych i innych pomocyoptycznych, a także wykorzystania narzędzi i aparatów do badańokulistycznych i strabologicznych.

Program modułu 322[05].Z2 „Anatomia, fizjologia i patologia” składasię z dwóch jednostek modułowych i obejmuje treści z zakresu budowyi fizjologii dziecka oraz rozróżniania i analizowania najczęściejwystępujących chorób wieku dziecięcego.

Program modułu 322[05].Z3 „Anatomia, fizjologia i patologia narząduwzroku” składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści


10

z zakresu budowy i fizjologii narządu wzroku, fizjologii i patofizjologiiprocesu widzenia, analizowania objawów, przyczyn i skutków choróboczu, ich leczenia i profilaktyki oraz klinicznych postaci zezów i sposobówich leczenia.

Program modułu 322[05].Z4 „Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu”zawiera dwie jednostki modułowe, których treści kształcenia dotycząwykonywania podstawowych badań okulistycznych oraz szczegółowychbadań strabologicznych.

Program modułu 322[05].Z5 „Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu”obejmuje dwie jednostki modułowe i zawiera treści kształcenia dotyczącewykonywania i prowadzenia rehabilitacyjnych ćwiczeń ortoptycznychi pleoptycznych.

Program modułu 322[05].Z6 „Praktyka zawodowa” składa sięz czterech jednostek modułowych i obejmuje treści, które powinnyumożliwić uczniom zastosowanie i pogłębianie zdobytej wiedzyi umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy. Dlategoteż proponuje się realizację tego modułu w semestrze czwartym.

Treści kształcenia poszczególnych modułów i jednostek modułowychsą ze sobą ściśle skorelowane tak, aby uczeń/słuchacz osiągnąłoptymalny poziom opanowania umiejętności zawodowych.

Związki oraz zależności między modułami i jednostkami modułowymiprzedstawiono w wykazie modułów i jednostek modułowych orazw dydaktycznej mapie programu.


11

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symboljednostki

modułowej

Wykaz modułówi jednostek modułowych

Orientacyjnaliczba

godzin narealizację

Moduł 322[05].O1Podstawy działalności usługowej w ochroniezdrowia

252

322[05].O1.01 Charakteryzowanie psychicznego rozwoju człowieka 72322[05].O1.02 Prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej 54

322[05].O1.03 Stosowanie przepisów bhp, ochrony przeciwpożaroweji ochrony środowiska 36

322[05].O1.04 Udzielanie pierwszej pomocy 54322[05].O1.05 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia 36

Moduł 322[05].Z1Optyka 108

322[05].Z1.01 Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zezai niedowidzenia 72

322[05].Z1.02 Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniachokulistycznych i strabologicznych 36

Moduł 322[05].Z2Anatomia, fizjologia i patologia 216

322[05].Z2.01 Określanie budowy i fizjologii organizmu dziecka orazzaburzeń okresu prenatalnego 108

322[05].Z2.02 Rozróżnianie objawów najczęściej występującychchorób wieku dziecięcego 108

Moduł 322[05].Z3Anatomia, fizjologia i patologia narządu wzroku 216

322[05].Z3.01 Charakteryzowanie budowy i fizjologii narządu wzrokuoraz patofizjologii widzenia 54

322[05].Z3.02 Charakteryzowanie chorób oczu, leczenie i profilaktyka 108322[05].Z3.03 Analizowanie klinicznych postaci zezów i sposobów ich

leczenia 54

Moduł 322[05].Z4Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu 332

322[05].Z4.01 Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych 100322[05].Z4.02 Wykonywanie szczegółowych badań strabologicznych 232

Moduł 322[05].Z5Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu 576

322[05].Z5.01 Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeń ortoptycznych 288322[05].Z5.02 Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeń pleoptycznych 288

Moduł 322[05].Z6Praktyka zawodowa 160

322[05].Z6.01 Prowadzenie rehabilitacji w poradni ortoptycznej 40322[05].Z6.02 Prowadzenie rehabilitacji w poradni pleoptycznej 40


12

322[05].Z6.03 Sprawowanie opieki nad pacjentem w oddzialeokulistycznym 40

322[05].Z6.04 Diagnozowanie i rehabilitacja zeza porażennegoi pourazowego 40

Razem 1860

Na podstawie wykazu oraz układu jednostek modułowychsporządzono dydaktyczną mapę programu.


13

Dydaktyczna mapa programu

322[05].Z1.02

322[05].Z1.01

322[05].Z1

322[05].Z2.01

322[05].Z2.02

322[05].Z4.01

322[05].Z3.02

322[05].Z5.01

322[05].Z3.01

322[05].Z3322[05].Z2

322[05].Z6.02322[05].Z6.01

322[05].Z3.03

322[05].Z4

322[05].Z6

322[05].Z5.02

322[05].Z6.03 322[05].Z6.04

322[05].O1.01 322[05].O1.02

322[05].O1

322[05].O1.03

322[05].O1.05

322[05].O1.04

322[05].Z5

322[05].Z4.01


14

Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowischemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymii określa kolejność ich realizacji. Szkoła powinna z niej korzystać przyplanowaniu zajęć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejnościrealizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna byćpoprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programunauczania oraz treści jednostek modułowych, przy zachowaniu korelacjitreści kształcenia.

Orientacyjna liczba godzin na realizację, podana w tabeli wykazujednostek modułowych, może ulegać zmianie w zależności odstosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środkówdydaktycznych.

W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziałuna zajęcia teoretyczne i praktyczne. Programy nauczania jednostekmodułowych w poszczególnych modułach należy realizować w różnychformach organizacyjnych, dostosowanych do treści i metod kształcenia.Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów powinnyzapewnić osiągnięcie, założonych w programie, celów kształcenia.Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces uczenia sięuczniów będzie dominować nad procesem nauczania, dlatego teższczególną uwagę należy zwrócić na dobrze zorganizowaną,samodzielną, kierowaną przez nauczyciela pracę uczniów.

W trakcie realizacji programu nauczania należy położyć duży naciskna samokształcenie uczniów oraz korzystanie z różnych źródełinformacji, jak podręczniki, poradniki, normy, katalogi, atlasy, instrukcjei pozatekstowe źródła informacji.

Treści kształcenia powinny być aktualizowane i powinny uwzględniaćwspółczesne osiągnięcia z dziedziny medycyny i techniki. Wskazane jestwykorzystywanie filmów dydaktycznych i komputerowych programówsymulacyjnych, organizowanie wycieczek dydaktycznych na targii wystawy rehabilitacyjnego i optycznego sprzętu medycznego.

Niektóre treści, trudne bądź niemożliwe do realizacji w warunkachszkolnych, powinny być realizowane w specjalistycznych placówkachopieki zdrowotnej.

Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodamiaktywizującymi, w szczególności: metodą przypadków, inscenizacji,dyskusji dydaktycznej, gier dydaktycznych oraz metodami praktycznymi,takimi jak: pokaz z objaśnieniem, metoda projektów, przewodniegotekstu i ćwiczenia praktyczne. Dominującą metodą nauczania powinnybyć ćwiczenia praktyczne.

Stosowanie metod aktywizujących wymaga odpowiedniegowyposażenia pracowni w sprzęt i urządzenia techniczne umożliwiająceorganizację pracy w grupach 2–4-osobowych.


15

Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymagaod nauczyciela przygotowania materiałów, takich jak:– instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy,– instrukcje stanowiskowe,– instrukcje do wykonywanych ćwiczeń,– teksty przewodnie,– zestawy plansz i arkuszy do wykorzystania podczas gier

dydaktycznych.Nauczyciele wdrażający modułowy program nauczania powinni

posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształceniamodułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznegooraz opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciele kierujący procesem kształtowania umiejętności uczniówpowinni im udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanychz realizacją zadań, sterować tempem pracy, z uwzględnieniempredyspozycji oraz doświadczeń uczniów. Ponadto, powinni rozwijaćzainteresowanie zawodem, wskazywać możliwości dalszego kształcenia,zdobywania nowych umiejętności i kwalifikacji zawodowych. Powinnirównież kształtować pożądane postawy uczniów, takie jak: rzetelnośći odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, utrzymywanieporządku na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób,wyrozumiałość dla pacjentów oraz umiejętność komunikowania się.

Nauczyciele powinni uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno-dydaktycznej szkoły, opracowywać materiały wspomagające realizacjęprogramu nauczania lub pakiety edukacyjne stanowiące jegodydaktyczną obudowę.

Nauczyciele powinni również uczestniczyć w ewaluacji programównauczania.

Zaleca się, aby zajęcia dydaktyczne odbywały się w grupie liczącejmaksymalnie 15 osób, z podziałem na zespoły 2-4-osobowe wykonującećwiczenia na wydzielonych stanowiskach.

Zajęcia z zakresu kształcenia ogólnozawodowego należy umieszczaćw szkolnym planie zajęć w blokach 2- oraz 3-godzinnych, zaś z zakresukształcenia zawodowego w blokach od 2 do 6 godzin w zależności odspecyfiki jednostki modułowej.

Ważnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest systemsprawdzania i oceny osiągnięć szkolnych ucznia. Wskazane jestprowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumujących.

Badania diagnostyczne, przeprowadzane przed rozpoczęciemprocesu kształcenia, mają na celu sprawdzenie poziomu wiadomościi umiejętności uczniów w zakresie potrzebnym do podjęcia naukiw wybranym obszarze. Wyniki tych badań należy wykorzystać podczasplanowania realizacji procesu kształcenia w danej jednostce modułowej.


16

Badania kształtujące, prowadzone w trakcie realizacji programu, mająna celu dostarczenie informacji o efektywności procesu nauczania––uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku tych badań pozwalająnauczycielowi na dokonywanie niezbędnych korekt w organizacjiprocesu kształcenia tak, aby uczniowie osiągnęli założone celekształcenia.

Badania sumatywne powinny być prowadzone po zakończeniurealizacji programu jednostki modułowej. Pozwalają one stwierdzić,w jakim stopniu założone cele kształcenia zostały przez uczniówosiągnięte.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać sięsystematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.

Wiedza może być sprawdzana za pomocą sprawdzianów ustnychi pisemnych oraz pisemnych testów dydaktycznych. Umiejętnościpraktyczne proponuje się sprawdzać poprzez obserwację czynnościwykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeń, przezstosowanie sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy,zadaniami nisko symulowanymi lub wysoko symulowanymi.

Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczycielaokreślenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięćszkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów.

Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięćw stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznejpracy, samokontroli i samooceny.

Szkoła, podejmująca kształcenie w zawodzie ortoptystka wedługmodułowego programu nauczania, powinna posiadać odpowiedniewarunki lokalowe oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne bądźwspółpracować ze specjalistycznymi placówkami opieki zdrowotnejposiadającymi takie wyposażenie.

Środki dydaktyczne, niezbędne w procesie kształcenia modułowego,stanowią pomoce dydaktyczne: ilustracje, fotografie, rysunki, plansze,podręczniki, atlasy, katalogi, normy, modele, eksponaty rzeczywiste,materiały dydaktyczne: foliogramy, przezrocza, płyty CD, filmy,techniczne środki kształcenia: rzutniki pisma, rzutniki przezroczy,magnetowidy, komputery, dydaktyczne środki pracy: urządzenia,narzędzia, przyrządy.

Do realizacji kształcenia w zawodzie ortoptystka szkoła powinnaposiadać:– pracownię bhp, profilaktyki i promocji zdrowia,– pracownię optyczną,– pracownię anatomiczno-fizjologiczną,– pracownię diagnostyczno-rehabilitacyjną.


17

Szczegółowe informacje dotyczące wyposażenia techniczno-dydaktycznego poszczególnych pracowni znajdują się w programachjednostek modułowych.

Zaleca się ścisłą współpracę ze specjalistycznymi jednostkamiochrony zdrowia prowadzącymi diagnostykę i leczenie zezai niedowidzenia w celu zapewnienia odpowiedniej jakości kształcenia.

Jeżeli szkoła nie może zapewnić realizacji programu niektórychjednostek modułowych w oparciu o własną bazę, powinna prowadzićzajęcia w jednostkach ochrony zdrowia dysponujących nowoczesnąbazą techniczną.


18

II. Plan nauczania

PLAN NAUCZANIASzkoła policealnaZawód: ortoptystka 322[05]Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieży

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Liczba godzintygodniowow dwuletnim

okresie nauczania

1 Podstawy działalności usługowej w ochroniezdrowia

7

2 Optyka 33 Anatomia fizjologia i patologia 64 Anatomia, fizjologia i patologia narządu wzroku 65 Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu 106 Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu 18

Razem 50Praktyka zawodowa: 4 tygodnie w semestrze IV


19

III. Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 322[05].O1Podstawy działalności usługowej w ochroniezdrowia

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– rozróżniać procesy psychiczne dziecka prawidłowo rozwijającego się

i dziecka z zaburzeniami rozwoju,– wyjaśniać psychologiczne podstawy komunikowania się z dzieckiem

i dorosłym pacjentem,– dobierać sposoby i metody postępowania psychologicznego

z dzieckiem i jego rodziną odpowiednio do zaistniałej sytuacji,– analizować i oceniać zaburzenia rozwoju psychoruchowego dziecka,– charakteryzować specyficzne działania terapeutyczno-wychowawcze

podejmowane w chorobie dziecka,– określać znaczenie działań profilaktycznych podejmowanych na rzecz

ochrony zdrowia,– stosować podstawowe działania profilaktyczne,– promować zdrowy styl życia wśród pacjentów i środowisku pracy,– stosować różne metody i formy edukacji zdrowotnej,– korzystać z Kodeksu pracy, norm i przepisów prawa dotyczących

bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony zdrowiaoraz wymagań ergonomii,

– analizować i interpretować przepisy prawa pracy dotyczącebezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony zdrowia,

– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przewidywać konsekwencje wynikające z naruszenia przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony zdrowia,– reagować w przypadku zagrożenia pożarowego,– zabezpieczać miejsce wypadku,– stosować właściwe metody i środki ratujące życie,– udzielać pierwszej pomocy w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub

życia,– udzielać pierwszej pomocy w sytuacjach nagłego zachorowania lub

wypadku w miejscu pracy,– wyposażać apteczkę pierwszej pomocy,– wskazywać instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa,– określać źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych,– wyjaśniać istotę i zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń

zdrowotnych w Polsce,


20

– wyjaśniać specyfikę rynku usług medycznych,– wskazywać czynniki wpływające na popyt i podaż usług medycznych,– wskazywać podmioty uprawnione do realizacji świadczeń

zdrowotnych,– wyjaśniać zasady reglamentowania dostępu do niektórych usług

i dóbr,– wyjaśniać mechanizmy konkurencji między podmiotami

świadczącymi usługi medyczne,– uzasadniać znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu

medycznego udzielającego świadczeń zdrowotnych,– rozróżniać rodzaje kontraktów na usługi medyczne,– określać zasady zawierania kontraktów na świadczenia usług

medycznych,– wskazywać podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony

zdrowia i płatnika,– stosować przepisy prawa dotyczące działalności usługowej.

2. Wykaz jednostek modułowychSymbol

jednostkimodułowej

Nazwa jednostki modułowejOrientacyjna liczba godzinna realizację

322[05].O1.01 Charakteryzowanie psychicznego rozwojuczłowieka 72

322[05].O1.02 Prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej 54

322[05].O1.03 Stosowanie przepisów bhp, ochronyprzeciwpożarowej i ochrony środowiska 36

322[05].O1.04 Udzielanie pierwszej pomocy 54322[05].O1.05 Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia 36

Razem 252


21

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. LiteraturaAdamiec T.: Zarys wiedzy o gospodarce. WSiP, Warszawa 1999Akty prawne: ustawy, rozporządzenia, zarządzenia (RM, MZiOS, MZ,MPiPS, Kodeks pracy)Antonowski A.: Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie zestresem i nie zachorować?Baran E.: Zarys mikrobiologii lekarskiej. Volumed, Wrocław 1998Biskop: Psychologia zdrowia. Astrum, Wrocław 2000Boratyńska M., Konieczniak P.: Prawa pacjenta. Difin, Warszawa 2001Boratyńska M., Konieczniak P.: Prawa pacjenta. Difin, Warszawa 2001Brzozowski L.: Wypadki przy pracy, w drodze do pracy i z pracy. ODDK,Gdańsk 2000Bulanda M., Heczko P.: Kontrola zakażeń szpitalnych. PolskieTowarzystwo Zakażeń Szpitalnych, Kraków 1996Chrzanowski R.: Podnoszenie jakości usług medycznych w zakładachopieki zdrowotnej. Antidotum 1993Chrząszczewska A.: Bandażowanie. PZWL, Warszawa 1991Cline D. i in.: Medycyna ratunkowa. Urban&Partner, Wrocław 2004Czapnik E., Wojciechowska-Piskorska H.: BHP w laboratoriachchemicznych. ODDK, Gdańsk 2001

322[05].O1.01Charakteryzowanie

psychicznego rozwojuczłowieka

322[05].O1Podstawy działalności usługowej

w ochronie zdrowia

322[05].O1.02Prowadzenie profilaktyki

i edukacji zdrowotnej

322[05].O1.04Udzielanie pierwszej pomocy

322[05].O1.03Stosowanie przepisów bhp,ochrony przeciwpożarowej

i ochrony środowiska

322[05].O1.05Stosowanie przepisów prawai zasad ekonomiki w ochronie

zdrowia


22

Daszkowska M.: Usługi – produkcja, rynek, marketing. WydawnictwoNaukowe PWN, Warszawa 1998Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. WSiP, Warszawa1999Dreisbach R.H.: Vademecum zatruć. Zapobieganie, rozpoznawaniei leczenie. PZWL, Warszawa 1995Dziak A., Dziak M., Kamiński B.: Pierwsza pomoc. Podręcznik dlaśrednich szkół medycznych. PZWL, WarszawaEncyklopadia wiedzy o uzależnieniach. Wyd. Oficyna, Wyd. „Profi”,Warszawa 1995Formański J.: Psychologia środowiskowa. PZWL, Warszawa 2004Formański J.: Psychologia. Podręcznik dla szkół medycznych. PZWL,Warszawa 2004Garmada L.: Podręcznik pierwszej pomocy. PZWL, Warszawa 1993Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Cz. I i II. PZWL,Warszawa 1998Goodman R., Scott S.: Psychiatria dzieci i młodzieży. Urban&Partner,Wrocław 2003Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998Harvard Medical School: Gdy wzrok słabnie. Jak zapobiegać chorobomoczu. Książka i Wiedza, Warszawa 2003Jakubowska H.: Promocja zdrowia i profilaktyka uzależnień. PZWL,Warszawa 1999Karczewski J.T.: System zarządzania bezpieczeństwem pracy. ODDK,Gdańsk 2000Karski J.: Promocja zdrowia. PZWL, Warszawa 1994Kęcik T.: Technika badań i zabiegów ocznych. PZWL, Warszawa 1994Kieć-Świrczyńska M., Krysiak B.: Stosowanie odpowiednich środkówodkażających w zakładach służby zdrowia. Instytut Medycyny Pracy,Łódź 1998Kielan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. WSiP,Warszawa 2003Kodeks cywilny, Kodeks karny, Kodeks wykroczeńKodeks etyki lekarskiej, Kodeks etyki zawodowejKodeks PracyKorczak C.: Higiena – ochrona zdrowia. PZWL, Warszawa 1994Kordel K.: Nieudzielanie pomocy – dylematy. Ecolab, Warszawa 2002Lawthers A.G.: Pomiar jakości a menadżer ochrony zdrowia. Zdrowiei Zarządzanie, 1999Leydhecker W., Grehn F.: Oczy – poradnik dla każdego. PZWL,Warszawa 1998Marcinkowski J.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodachmedycznych. PZWL, Warszawa 2003


23

Marcinkowski J.T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodachmedycznych. PZWL, Warszawa 2003Markiewicz H.: Zagrożenia i ochrona od porażeń w instalacjachelektrycznych. WSiP, Warszawa 2000Mudie P., Cottam A.: Usługi. Zarządzanie i marketing. PWN, Warszawa1998Muhlemann A.P., Oakland J.S., Lockyer K.G.: Zarządzanie. Produkcjai usługi. PWN, Warszawa 1995Namysłowska I.: Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa 2004Nestorowicz M.: Prawo medyczne, Toruń 1994Nestorowicz M.: Prawo medyczne. Toruń 1994Niżankowski R.: Początek akredytacji polskich szpitali. Zdrowiei Zarządzanie, 1999Nosowska K.: Podstawy sterylizacji i dezynfekcji w zwalczaniu choróbzakaźnych. Czelej, Lublin 1999Oleś P., Stenden S., Toczołowski J.: Jak świata mniej widzę: zaburzeniawidzenia a jakość życia. Towarzystwo Naukowe KUL, 2002Olszewski J.: Podstawy ergonomii i fizjologii pracy. Wyd. AkademiiEkonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997Polskie NormyPoradnik dla zapewnienia jakości w szpitalu. Centrum Organizacjii Ekonomiki Ochrony Zdrowia, Warszawa 1995Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G.: Psychologia rozwojowai wychowawcza wieku dziecięcego. WSiP, Warszawa 1992Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Gdańsk 2004Skuza L.: Co warto wiedzieć o ryzyku zawodowym. ODDK, Gdańsk 2003Słomka A.: Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń pracy. OSPIP,Wrocław 1999Sobiecki R.: Zarys gospodarki rynkowej, cz. I i II. Oficyna WydawniczaEuromark, Warszawa 1999Stanlake G.F.: Podstawy ekonomii. WSiP, Warszawa 1992Szewczyńska J., Skrodzka Z.: Higiena żywienia. PZWL, Warszawa 1990Tilar M.: Lekarskie prawo karne. Zakamycze, Kraków 2000Tyszka T.: Psychologia i bezpieczeństwo pracy. Instytut PsychologiiPAN, 1992Wilczek P.: Rynek wewnętrzny usług. Instytut Europejski, Łódź 1998Wilczkowski S.: Środki gaśnicze. Kraków 1995Wojciechowska-Piskorska H., Skuza L.: Bezpieczeństwo i higiena pracyw zakładach opieki zdrowotnej. ODDK, Gdańsk 2002Wysokińska Z., Witkowska I.: Integracja europejska. Rozwój rynków.PWN, Łódź 1999Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowychpozycji wydawniczych.


24

Jednostka modułowa 322[05].O1.01Charakteryzowanie psychicznego rozwoju człowieka

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować procesy psychiczne człowieka dorosłego oraz

dziecka prawidłowo rozwijającego się i dziecka z zaburzeniamirozwoju,

– wyjaśnić wpływ oddziaływań terapeutyczno-wychowawczych rodzinyna kształtowanie zachowań dziecka i stan jego zdrowia,

– rozróżnić zaburzenia emocjonalne okresu wczesnego dzieciństwa,okresu szkolnego i młodzieńczego,

– określić psychologiczne podstawy komunikowania się z dzieckiemchorym, jego rodziną i współpracownikami,

– określić wpływ chorób, w tym zezowej i niedowidzenia na stanpsychiczny dzieci,

– dobrać sposoby i metody postępowania psychologicznegoz dzieckiem i jego rodziną,

– zastosować zasady etyki w działalności zawodowej.

2. Materiał nauczaniaOgólna charakterystyka procesów psychicznych człowieka: procesypoznawcze, procesy emocjonalne. Rozwój osobowości.Rozwój i wychowanie człowieka a stan jego zdrowia.Charakterystyka rozwoju człowieka w poszczególnych okresach życia.Trudności wychowawcze.Dziecko w sytuacji choroby.Stres psychologiczny. Metody łagodzenia lęku u dzieci.Kontakty interpersonalne. Komunikowanie się z dzieckiem zdrowymi chorym.Zaburzenia emocjonalne. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego.Postępowanie terapeutyczno-wychowawcze.Zasady etyki.

3. Ćwiczenia• Analizowanie czynników wpływających na kształtowanie

zachowań dzieci i dorosłych.• Charakteryzowanie zmian rozwojowych dziecka w kolejnych etapach

życia.• Analizowanie reakcji emocjonalnych dziecka przebywającego

w szpitalu.• Przygotowywanie pytań do wywiadu z dziećmi i rodzicami.• Przeprowadzanie wywiadu z dziećmi i dorosłymi.


25

• Przygotowywanie konspektu zabaw dla dzieci z wadami wzroku.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy, druki kwestionariuszy do badania rozwojupsychicznego dziecka.Filmy dydaktyczne dotyczące treningu umiejętności interpersonalnych.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiRealizacja programu jednostki modułowej ma na celu zapoznanie

uczniów z podstawowymi mechanizmami zachowania się człowieka,najważniejszymi czynnościami, procesami i zjawiskami psychicznymi,prawidłowościami rządzącymi zachowaniem się człowieka orazz rozwojem psychoruchowym dziecka w kolejnych etapach jego życiai zaburzeniami rozwoju spowodowanymi chorobą.

Aby osiągnąć założone cele kształcenia, uczniowie powinniwykazywać akceptację dla odmiennych zachowań dzieci, wynikającychz choroby i niepełnosprawności. Realizacja programu powinnadoprowadzić do ukształtowania poczucia odpowiedzialności, wrażliwościna problemy i sytuacje dziecka, empatii, gotowości niesienia pomocy orazpoczucia godności osobistej i zawodowej. Kształtowanie umiejętnościinterpersonalnych należy rozpocząć od autoprezentacji uczniów,ustalenia norm zachowania w grupie, określenia sposobu wykorzystaniaczasu i wyrażania własnych myśli oraz oceniania partnerów w grupie.

Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni wyposażonejw techniczne środki kształcenia oraz w literaturę naukową i popularną.

W realizacji programu jednostki modułowej należy stosowaćaktywizujące metody nauczania: dyskusję dydaktyczną, metodęprzypadku, gry dydaktyczne oraz ćwiczenia. Ćwiczenia powinny byćprowadzone w 15 osobowych grupach, w atmosferze zaufania i akceptacjiuczestników. Zaleca się ćwiczenia polegające na dokładnymanalizowaniu cech osobowości, zachowań ludzkich i zmian rozwojowychw kolejnych etapach życia.

Wskazane jest, aby część ćwiczeń była prowadzona w szpitalachpediatrycznych i specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych.Ćwiczenia te powinny być prowadzone w zespołach 2-4-osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach


26

kształcenia, szczególnie dotyczących procesów poznawczych,emocjonalnych i składników osobowości człowieka oraz kontaktówinterpersonalnych, trudności wychowawczych i zaburzeń rozwojupsychoruchowego.

Zaleca się następujące metody sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych:– sprawdziany ustne i pisemne,– ukierunkowaną obserwację zachowania uczniów podczas

wykonywania ćwiczeń,– testy dydaktyczne z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, z luką,

krótkiej odpowiedzi oraz wielokrotnego wyboru.Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy

zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi i właściwe interpretowanie procesów poznawczych, rozwojuosobowości i zmian rozwojowych pod wpływem choroby.

W trakcie obserwacji zachowania uczniów podczas wykonywaniaćwiczeń należy zwrócić uwagę na:– aktywność na zajęciach,– umiejętność współpracy w grupie,– przestrzeganie procedur obowiązujących w grupie,– sposób pełnienia ról związanych procesem komunikowania się,– umiejętność samooceny.

Obserwacje powinny być prowadzone za pomocą arkusza obserwacjiprzygotowanego przez nauczyciela. Podstawą do uzyskania pozytywnejoceny jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkichstosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


27

Jednostka modułowa 322[05].O1.02Prowadzenie profilaktyki i edukacji zdrowotnej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– posłużyć się podstawowymi pojęciami z dziedziny profilaktyki

i promocji zdrowia,– określić wpływ środowiska naturalnego i jego zanieczyszczeń na stan

zdrowia człowieka,– określić wpływ nieprawidłowego żywienia na stan zdrowia dzieci

i dorosłych,– dokonać analizy przyczyn i skutków chorób cywilizacyjnych,– określić podstawowe czynniki chorobotwórcze i wyjaśnić mechanizm

powstawania chorób zakaźnych oraz metody ich zwalczania,– określić wymagania sanitarno-epidemiologiczne, obowiązujące

w jednostkach ochrony zdrowia,– wyjaśnić wpływ czynników zewnętrznych: oświetlenia, kolorystyki

miejsca pracy, odległości przedmiotów, pozycji ciała przy pracy napracę narządu wzroku,

– określić wpływ promieniowania ultrafioletowego na narząd wzroku,– wyjaśnić zasady stosowania profilaktyki okulistycznej u dzieci

w okresie przedszkolnym i szkolnym oraz u dorosłych,– określić warunki pracy przy monitorze,– zastosować podstawowe działania profilaktyczne w układzie

wzrokowym ze szczególnym uwzględnieniem zeza i niedowidzenia,– przedstawić problematykę uzależnień od alkoholu, narkotyków

i tytoniu,– zastosować różne metody i formy edukacji zdrowotnej w środowisku

pracy.

2. Materiał nauczaniaPodstawowe pojęcia profilaktyki i promocji zdrowia.Wpływ zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby na organizm człowieka.Zasady żywienia dzieci i dorosłych.Źródła zatruć i zakażeń pokarmowych i zapobieganie.Przyczyny, skutki i zapobieganie chorobom cywilizacyjnym.Pojęcie epidemiologii. Czynniki chorobotwórcze.Charakterystyka chorób zakaźnych. Szczepienia ochronne.Przepisy sanitarno-epidemiologiczne w jednostkach ochrony zdrowia.Wpływ czynników zewnętrznych na funkcję narządu wzroku.Zasady profilaktyki układu wzrokowego.Problematyka i profilaktyka uzależnień.


28

Metody i formy edukacji zdrowotnej.

3. Ćwiczenia• Analizowanie wpływu środowiska i jego zanieczyszczeń na stan

zdrowia człowieka.• Analizowanie roli składników pokarmowych w organizmie.• Układanie jadłospisów zgodnie z normami żywienia.• Planowanie obowiązkowych i zalecanych szczepień ochronnych.• Analizowanie czynników wpływających na pracę narządu wzroku

i działań profilaktycznych.• Ocenianie wpływu uzależnień na stan zdrowia i projektowanie działań

profilaktycznych.

4. Środki dydaktycznePlansze, tablice, foliogramy dotyczące promocji zdrowia.Filmy dydaktyczne na temat profilaktyki uzależnień.Specjalistyczne programy komputerowe.Broszury, normy żywienia, normy z zakresu ochrony środowiska, foldery,literatura zawodowa, akty prawne dotyczące ochrony zdrowia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiGłównym celem realizacji programu jednostki modułowej jest

przygotowanie uczniów do świadomych zachowań zdrowotnych oraz doprowadzenia działalności profilaktycznej. Podczas realizacji programujednostki modułowej należy zwrócić szczególną uwagę na kształtowanieu uczniów odpowiedzialności za stan zdrowia własnego, pacjentów i ichrodzin oraz innych osób ze środowiska zawodowego i pozazawodowego.

Program obejmuje zagadnienia dotyczące zadań medycynyzapobiegawczej i kierunków działań profilaktycznych, współczesnychzagrożeń środowiskowych oraz zagrożeń wynikających z uzależnień.

Do osiągnięcia założonych celów kształcenia zaleca się stosowanieaktywizujących metod nauczania: inscenizacji, przypadków, sytuacyjnejoraz metody projektów i ćwiczeń praktycznych dotyczących, na przykład:układania jadłospisów lub opracowywania harmonogramu szczepieńochronnych. Zaleca się wykorzystanie filmów dydaktycznychi programów komputerowych związanych z tematyką jednostkimodułowej.

Zajęcia należy prowadzić w odpowiednio wyposażonej pracowni,w 15 osobowej grupie, z podziałem na 4-osobowe zespoły.


29

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzanie i ocenianie postępów uczniów powinno odbywać się

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celachkształcenia, przede wszystkim:– określania wpływu zanieczyszczeń środowiska naturalnego na stan

zdrowia człowieka,– określania podstawowych czynników chorobotwórczych,– stosowania przepisów sanitarno-epidemiologicznych,– wyjaśnienia wpływu różnych czynników na pracę narządu wzroku,– wyjaśnienia wpływu używek na organizm człowieka,– przeprowadzania edukacji prozdrowotnej.

Zaleca się następujące metody sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych:– sprawdziany ustne i pisemne,– ukierunkowaną obserwację zachowania uczniów podczas


krótkiej odpowiedzi oraz wielokrotnego wyboru.Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracać

uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, poprawność wnioskowaniai stosowanie pojęć medycznych.

W trakcie obserwacji zachowania uczniów należy zwrócić uwagę na:– aktywność na zajęciach,– umiejętność współpracy w grupie,– umiejętność komunikowania się,– wykonanie i zaprezentowanie scenariusza do zajęć edukacji

zdrowotnej,– umiejętność samooceny.

Obserwacja powinna być prowadzona za pomocą arkusza obserwacjiprzygotowanego przez nauczyciela. Podstawą do uzyskania pozytywnejoceny jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.

Na zakończenie realizacji programu jednostki proponuje się:– przeprowadzenie testu wiadomości i umiejętności z zakresu pojęć

i zasad profilaktycznych stosowanych w ochronie zdrowia,– przeprowadzenie sprawdzianu praktycznego, dotyczącego

umiejętności propagowania zachowań prozdrowotnych,– dokonanie oceny projektu działań profilaktycznych dotyczących

dowolnie wybranej tematyki.W ocenie końcowej należy uwzględniać wyniki wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


30

Jednostka modułowa 322[05].O1.03Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higienypracy, ochrony przeciwpożarowej i ochronyśrodowiska

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zinterpretować podstawowe przepisy dotyczące praw i obowiązków

pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higienypracy,

– rozpoznać zagrożenia dla zdrowia lub życia związane z wykonywanąpracą oraz wskazać sposoby ich usunięcia,

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować środki ochrony indywidualnej,– przewidzieć konsekwencje wynikające z naruszania przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy,– zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie

z instrukcją ochrony przeciwpożarowej,– zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie

z zasadami ochrony przeciwpożarowej,– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas

użytkowania urządzeń elektrycznych,– zabezpieczyć miejsce wypadku,– zastosować zasady ochrony środowiska podczas utylizacji odpadów.

2. Materiał nauczaniaPrawna ochrona pracy.Prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika.Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpożarowa.Wymagania ergonomii dotyczące organizacji stanowisk pracy.Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.Czynniki szkodliwe, uciążliwe oraz niebezpieczne, występującew środowisku pracy. Wypadki przy pracy.Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.Bezpieczeństwo pracy przy obsłudze urządzeń elektrycznych.Zagrożenia pożarowe oraz zasady ochrony przeciwpożarowej.Ochrona środowiska naturalnego na stanowisku pracy.


31

3. Ćwiczenia• Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej

pracy.• Opracowywanie przykładowych instrukcji i regulaminów niezbędnych

na stanowisku pracy.• Planowanie sposobu ewakuacji i alarmowania straży pożarnej

zgodnie z instrukcją przeciwpożarową w warunkach symulowanych.• Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych w zależności od rodzaju

pożaru.• Wzywanie pogotowia ratunkowego do poszkodowanego zgodnie

z procedurą w warunkach symulowanych.• Opracowywanie projektu zagospodarowania lub utylizacji odpadów na

wybranym stanowisku pracy.

4. Środki dydaktyczneKodeks pracy.Przepisy prawa dotyczące bhp, ergonomii i ochrony środowiska.Polskie Normy, regulaminy i instrukcje urządzeń stwarzającychzagrożenie.Środki ochrony indywidualnej.Sprzęt gaśniczy.Filmy dydaktyczne i programy komputerowe dotyczące: zagrożeńpożarowych, zachowania pracowników w przypadku wystąpienia pożaru,bezpiecznej pracy przy urządzeniach elektrycznych, ochrony środowiskana stanowisku pracy, procedury postępowania w razie wypadków.Ilustracje, fotografie, foliogramy dotyczące zagrożeń na stanowiskupracy.Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń.


zapoznanie uczniów z podstawowymi zagrożeniami występującymi nastanowiskach pracy i z zasadami organizacji bezpiecznej pracy,w szczególności przy urządzeniach elektrycznych oraz przygotowanieuczniów do przestrzegania przepisów bhp podczas wykonywaniaćwiczeń, a także w przyszłej pracy zawodowej.

Rozpoczynając proces kształcenia należy uświadomić uczniom, żeochrona życia i zdrowia człowieka w środowisku pracy jest celemnadrzędnym dla pracodawcy i pracownika. W czasie realizacji programujednostki szczególną uwagę należy zwrócić na następujące zagadnienia:obowiązki pracodawcy i pracownika w zakresie bhp, ochronę zdrowiaw pracy zawodowej, nieprawidłowości w zakresie bhp, ochronę


32

przeciwpożarową i ochronę środowiska w procesie pracy, zagrożeniazdrowia i życia związane z użytkowaniem urządzeń elektrycznych,zagrożenia podczas pracy z lekami, chemikaliami, soczewkamiokularowymi i kontaktowymi.

Osiągnięcie założonych celów kształcenia wymaga stosowaniaaktywizujących i praktycznych metod nauczania: inscenizacji,przypadków, sytuacyjnej oraz metody tekstu przewodniegoi ćwiczeń praktycznych dotyczących stosowania środków ochronyindywidualnej i sprzętu gaśniczego. Zaleca się również wykorzystaniefilmów dydaktycznych na temat bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zajęcia należy prowadzić w pracowni symulacyjnej bhp, którapowinna być wyposażona w co najmniej 8 stanowisk komputerowych zespecjalistycznym oprogramowaniem, umożliwiającym symulację różnychsytuacji zagrażających zdrowiu i życiu. Zaleca się przeprowadzeniećwiczeń w grupie do 15 osób, z podziałem na 2-4-osobowe zespoły, z użyciem sprzętu gaśniczego podczas pozorowanego pożaru.


systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celachkształcenia, a przede wszystkim dotyczących:– interpretowania przepisów prawa dotyczących praw i obowiązków

pracownika w zakresie bhp,– rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia,– zorganizowania stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosowania sprzętu gaśniczego,– przestrzegania przepisów bhp podczas użytkowania urządzeń

elektrycznych,– zabezpieczenia miejsca wypadku.

Zaleca się następujące metody sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniów:– sprawdziany ustne i pisemne,– ukierunkowaną obserwację zachowania uczniów podczas


krótkiej odpowiedzi oraz wielokrotnego wyboru.Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracać

uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, poprawność wnioskowania,umiejętność rozwiązywania problemów w sytuacjach zagrożenia.


33

W trakcie obserwacji zachowania uczniów podczas wykonywaniaćwiczeń należy zwrócić uwagę na:– aktywność na zajęciach,– umiejętność współpracy w grupie,– wykonywanie ćwiczeń zgodnie z procedurami,– przestrzeganie przepisów bhp,– umiejętność samooceny.

Obserwacje powinny być prowadzone za pomocą arkusza obserwacjiprzygotowanego przez nauczyciela. Podstawą do uzyskania pozytywnejoceny jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie:– testu osiągnięć szkolnych, obejmującego analizowanie sytuacji

zagrożenia w miejscu pracy, przewidywanie zagrożeń i dobór środkówochrony indywidualnej na stanowisku pracy,

– sprawdzianu praktycznego, dotyczącego umiejętności stosowaniaśrodków ochrony indywidualnej na stanowisku pracy oraz sprzętui środków gaśniczych.W ocenie końcowej należy uwzględniać wyniki wszystkich



34

Jednostka modułowa 322[05].O1.04Udzielanie pierwszej pomocy

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– rozpoznać stany zagrożenia zdrowia występujące w pracy ortoptystki,– ocenić stopień zagrożenia życia w nagłych wypadkach,– ocenić stan chorego – poszkodowanego na podstawie wyglądu,

zachowania i stanu świadomości,– zinterpretować procedury udzielania pierwszej pomocy,– zastosować właściwe metody i środki ratujące życie,– udzielić pierwszej pomocy w sytuacji nagłego zachorowania lub

wypadku w miejscu pracy,– udzielić pierwszej pomocy w przypadku zatrzymania krążenia

i oddechu,– udzielić pierwszej pomocy w przypadku krwotoków, złamań, oparzeń

i odmrożeń,– udzielić pierwszej pomocy w przypadku porażenia prądem

elektrycznym, udarów i omdleń, urazów głowy i kręgosłupa,– udzielić pierwszej pomocy w przypadku zaburzeń ze strony przewodu

pokarmowego,– udzielić pierwszej pomocy w przypadku uszkodzeń i obrażeń gałki

ocznej i oczodołu,– zastosować zasady aseptyki i metody sterylizacji,– wyposażyć apteczkę w podstawowe środki medyczne,

2. Materiał nauczaniaPrzyczyny i skutki nagłego zagrożenia zdrowia i życia.Ocenianie stanu poszkodowanego na skutek wypadku.Zasady udzielania pierwszej pomocy.Pierwsza pomoc w przypadku zatrzymania krążenia i oddechu.Pierwsza pomoc w przypadku skaleczeń, krwotoków, złamań, oparzeńi odmrożeń.Postępowanie w przypadku porażenia prądem elektrycznym, udarówi omdleń.Pierwsza pomoc w przypadku urazów kręgosłupa.Pierwsza pomoc w przypadku zatruć pokarmowych środkamichemicznymi i ostrych bólów brzucha.Postępowanie w przypadku uszkodzeń i obrażeń gałki ocznej i oczodołu,w sytuacji obecności ciała obcego stałego, urazu mechanicznego,oparzenia, stłuczenia i złamania.Pojęcie, zasady aseptyki i metody sterylizacji.Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy.


35

3. Ćwiczenia• Analizowanie procedur udzielania pierwszej pomocy.• Wyposażanie apteczki w niezbędne środki do udzielania pierwszej

pomocy.• Wykonywanie sztucznego oddychania i masażu serca u dorosłych

i dzieci na fantomie.• Tamowanie krwotoków i opatrywanie ran.• Bandażowanie różnych okolic ciała.• Unieruchamianie kończyn w przypadku złamań.• Przenoszenie poszkodowanego w przypadku podejrzenia

uszkodzenia kręgosłupa.• Wykonywanie płukania worka spojówkowego, odwracanie powieki,

zakraplanie kropli do oka, zakładanie maści i opatrunku na oko.

4. Środki dydaktyczneApteczki z pełnym wyposażeniem, środki opatrunkowe.Fantomy do ćwiczenia resuscytacji.Plansze, tablice, foliogramy.Filmy dydaktyczne i specjalistyczne programy komputerowe.Literatura zawodowa, procedury udzielania pierwszej pomocy.


przygotowanie uczniów do udzielania pierwszej pomocy osobom, którychzdrowie lub życie zostało zagrożone zarówno w warunkach pracyzawodowej, jak i w sytuacjach pozazawodowych. Podczas realizacjiprogramu uczniowie powinni nauczyć się rozpoznawania sytuacjizagrożenia życia, oceny stanu i zagrożenia zdrowia oraz planowaniai udzielenia pierwszej pomocy zgodnie z procedurami.

W procesie kształcenia należy zwrócić szczególną uwagę nakształtowanie u uczniów poczucia odpowiedzialności za życie i zdrowiepowierzonych opiece pacjentów, za skutki własnych działańw kontakcie z pacjentami i ich rodzinami oraz gotowość niesienianatychmiastowej i skutecznej pomocy w sytuacjach nagłych, a takżedokładność, rzetelność i sumienność w realizacji zadań.

Do osiągnięcia założonych celów kształcenia zaleca się stosowanieaktywizujących metod nauczania: inscenizacji, przypadków, sytuacyjnejoraz ćwiczeń praktycznych dotyczących udzielania pierwszej pomocyw różnych przypadkach zagrożenia zdrowia lub życia. Zaleca sięwykorzystanie filmów dydaktycznych lub programów komputerowychzwiązanych z tematyką udzielania pierwszej pomocy w jak najszerszymzakresie.


36

Zajęcia powinny być przeprowadzone w odpowiednio wyposażonejpracowni symulacyjnej w grupie 15 osób, z podziałem na 2-4-osobowezespoły.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celachkształcenia, a przede wszystkim:– rozpoznawania i oceniania stopnia zagrożenia zdrowia i życia,– udzielania pierwszej pomocy w różnych przypadkach i warunkach,– wyposażania apteczki pierwszej pomocy.W procesie sprawdzania proponuje się stosowanie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– ukierunkowanej obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania

ćwiczeń praktycznych.Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy

zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć medycznych, poprawnośćwnioskowania.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie :– testu wiadomości i umiejętności w zakresie zagrożeń zdrowia i życia

oraz procedur udzielenia pierwszej pomocy w różnych sytuacjach,– praktycznego sprawdzianu umiejętności udzielania pierwszej pomocy

w różnych warunkach zagrożenia zdrowia i życia.W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich



37

Jednostka modułowa 322[05].O1.05Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomikiw ochronie zdrowia

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować cechy usług,– wyjaśnić istotę specjalizacji w usługach,– wyjaśnić specyfikę rynku usług medycznych,– określić rodzaje usług medycznych,– dobrać strukturę organizacyjną stosowną do wybranej działalności

usługowej w zawodach medycznych,– określić rodzaje kontraktów na usługi medyczne i zasady ich

zawierania,– wyjaśnić zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych

w Polsce i w Europie,– określić zasady funkcjonowania świadczeń zdrowotnych,– scharakteryzować rodzaje świadczeń przysługujących każdemu

z tytułu ubezpieczenia,– określić podmioty uprawnione do realizacji świadczeń zdrowotnych,– wyjaśnić zagadnienie jakości opieki zdrowotnej i akredytacji

jednostek ochrony zdrowia,– określić instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa,– określić podstawy prawne funkcjonowania jednostek ochrony

zdrowia,– zinterpretować podstawowe przepisy prawa dotyczące działalności

zawodowej,– zinterpretować przepisy prawa dotyczące odpowiedzialności karnej,

cywilnej i zawodowej pracowników jednostek ochrony zdrowia,– zastosować zasady etyki w działalności zawodowej.

2. Materiał nauczaniaCharakterystyka usług. Segmentacja rynku.Charakterystyka usług medycznych i ich specyfika.Popyt i podaż na rynku usług medycznych.Zasady reglamentacji dostępu do niektórych usług medycznych.Rodzaje kontraktów na usługi medyczne.Instytucje wpływające na politykę zdrowotną państwa.Źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych.System ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce i w Europie.Świadczenia przysługujące każdemu z tytułu ubezpieczenia (leczenie,medyczne środki pomocnicze i usługi opiekuńcze).System jakości w opiece zdrowotnej.


38

Akredytacja jednostek ochrony zdrowia.Prawo w medycynie: problemy profilaktyki w prawie pracy.Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa.

3. Ćwiczenia• Analizowanie sposobów finansowania świadczeń zdrowotnych.• Charakteryzowanie świadczeń, w zakresie zapobiegania chorobom

i przywracania zdrowia (lista ustalona przez MZiOS).• Projektowanie kontraktów na usługi medyczne.• Analizowanie działalności usługowej pod względem jakości usług

i satysfakcji pacjenta.• Interpretowanie przepisów prawa dotyczących działalności zawodowej

pracowników jednostek ochrony zdrowia.

4. Środki dydaktyczneFoliogramy, akty prawne: RM, MZiOS, MZ, MPiPS,Kodeks pracy, Kodeks karny, Kodeks wykroczeń, Kodeks cywilny,Kodeks etyki lekarskiej, Kodeks etyki zawodowej.Literatura zawodowa, filmy dydaktyczne.


zapoznanie uczniów ze specyfiką rynku usług medycznych, rodzajamiusług medycznych i sposobem ich finansowania, organizacją systemuopieki zdrowotnej oraz podstawami prawnymi funkcjonowania jednostekochrony zdrowia.

Program jednostki modułowej zawiera treści z zakresu podstawprawnych funkcjonowania jednostek ochrony zdrowia oraz sposobówfinansowania ochrony zdrowia, systemu ubezpieczeń zdrowotnychi organizowania ochrony zdrowia, a także standardów jakościw świadczeniu usług medycznych. Podczas realizacji programu jednostkimodułowej szczególną uwagę należy zwrócić na kształtowanieumiejętności określenia podstawowych praw pacjentów, obowiązkówi praw pracowników, interpretowania umów na świadczenie usługmedycznych oraz wprowadzania zasad ubezpieczania, reglamentowaniai stosowania standardów jakości usług medycznych, należy równieżkształtować u uczniów poczucie odpowiedzialności za wykonywanezadania i uświadomić im ponoszenie odpowiedzialności karnej, cywilneji zawodowej.

W procesie nauczania należy zapewnić uczniom możliwośćsamodzielnego korzystania z norm i przepisów prawa orazopracowywania przykładowych kontraktów na usługi medycznei analizowania rynku usług medycznych.


39

Podczas realizacji programu jednostki modułowej zaleca sięstosowanie następujących metod nauczania: metody przypadków,metody projektów, dyskusji dydaktycznej, wykładu konwersatoryjnegooraz ćwiczeń praktycznych.

Treść ćwiczeń powinna dotyczyć interpretowania wybranychprzepisów prawa i analizowania wpływu zarządzania jakością na efektypracy jednostek ochrony zdrowia oraz zawierania kontraktów na usługimedyczne i rozpoznawania dostępu do określonych usług medycznych.Należy zapewnić uczniom indywidualne tempo wykonywania ćwiczeń,najaktywniejsi uczniowie powinni mieć możliwość wykonaniadodatkowych zadań. Zaleca się korzystanie z Internetu oraz prezentacjęfilmów dydaktycznych o tematyce dotyczącej programu jednostkimodułowej.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach 15 osobowych z podziałemna 2-3 osobowe zespoły.


systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celachkształcenia, przede wszystkim:– określania rodzaju usług medycznych,– charakteryzowania świadczeń przysługujących z tytułu

ubezpieczenia,– określania zasad zawierania kontraktów na usługi medyczne.W procesie sprawdzania proponuje się stosowanie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– obserwacji pracy uczniów w czasie wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć medycznych, ekonomicznychi prawnych oraz poprawność wnioskowania.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu wiadomości i umiejętności w zakresiedziałalności usługowej i organizacji systemu opieki zdrowotnej w Polscelub opracowanie projektu wybranej usługi medycznej.

W ocenie końcowej należy uwzględniać wyniki wszystkichstosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


40

Moduł 322[05].Z1Optyka

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu optyki

geometrycznej,– stosować prawa fizyki i zależności matematyczne do obliczania

wielkości fizycznych charakteryzujących elementy optyczne,– charakteryzować i wyjaśniać przeznaczenie elementów optycznych,

ich budowę i klasyfikację,– mierzyć wielkości fizyczne elementów optycznych,– charakteryzować właściwości materiałów stosowanych w optyce

oftalmicznej,– rozpoznawać soczewki i pryzmaty stosowane w leczeniu zeza

i niedowidzenia,– rozpoznawać pomoce optyczne dla słabo widzących,– wykorzystywać urządzenia i aparaty w badaniach okulistycznych

i strabologicznych,– przestrzegać przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska na

stanowisku pracy,– korzystać z różnych źródeł informacji technicznej.


jednostkimodułowej


322[05].Z1.01 Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zezai niedowidzenia 72

322[05].Z1.02 Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniachokulistycznych i strabologicznych 36

Razem 108


41


4. LiteraturaBartkowska J.: Optyka i korekcja wad wzroku. PZWL, Warszawa 1996Hein A., Sidorowicz A., Wagnerowski T.: Oko i okulary. BWHWill Libra,Warszawa 1979James B., Chew Ch., Brou A.: Kompendium okulistyki dla studentówi lekarzy. PZWL, Warszawa 1997Jarzębińska-Večerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcjiwad wzroku. Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005Krzystkowa K., Pająkowa J., Kubatko-Zielińska A., Nowak-Brygowa H.:Choroba zezowa. Rozpoznawanie i leczenie. PZWL, Warszawa 1997Litwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręczniki poradnik dla studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor,Kraków 2005Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. Volumed, Wrocław 2000Pankowska B., Wojciechowska J.: Soczewki kontaktowe. Volumed,Wrocław 1994Prost M.E.: Problemy okulistyki dziecięcej. PZWL, Warszawa 1998Sojecki A.: Optyka. WSiP, Warszawa 1997Szymankiewicz S.: Soczewki kontaktowe korekcyjne i lecznicze,powikłania. Wyd. Unia, Katowice 1997Zając M.: Optyka okularowa. Dolnośląskie Wyd. Edukacyjne, Wrocław2003Czasopisma zawodowe: „J Z Optyka”, „Kontaktologia i OptykaOkulistyczna”, „Świat Okularów”

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowychpozycji wydawniczych.

322[05].Z1.01Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu

zeza i niedowidzenia

322[05].Z1Optyka

322[05].Z1.02Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniach

okulistycznych i strabologicznych


42

Jednostka modułowa 322[05].Z1.01Stosowanie pomocy optycznych w leczeniu zezai niedowidzenia

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu optyki

geometrycznej,– zinterpretować podstawowe prawa fizyczne i zależności

matematyczne wykorzystywane do obliczeń i pomiarów wielkościfizycznych charakteryzujących soczewki i pryzmaty,

– scharakteryzować soczewki okularowe i pryzmaty,– zmierzyć moc czołową soczewek sferycznych, sferocylindrycznych

i wieloogniskowych,– wyznaczyć środek optyczny soczewki,– rozpoznać rodzaje soczewek okularowych i rodzaje pryzmatów,– zmierzyć odległość źrenic do dali i bliży,– zbadać refrakcję autorefraktometrem,– obliczyć działanie pryzmatyczne zdecentrowanej soczewki,– dobrać moc pryzmatu do uzyskania fuzji,– dobrać i dopasować oprawy okularowe do kształtu głowy i twarzy

pacjenta,– odczytać receptę okularową,– poinstruować pacjenta o sposobach pielęgnacji okularów

soczewkowych, pryzmatycznych i z naklejoną folią pryzmatyczną,– udzielić pacjentowi informacji dotyczących higieny i ochrony narządu

wzroku,– rozróżnić rodzaje soczewek kontaktowych,– określić zastosowanie soczewek kontaktowych,– określić zasady użytkowania i konserwacji soczewek kontaktowych,– rozróżnić rodzaje, budowę i przeznaczenie powiększających

przyrządów optycznych,– rozpoznać pomoce optyczne dla słabo widzących,– poinstruować pacjenta o sposobie bezpiecznego użytkowania

pomocy wzrokowych dla słabo widzących.

2. Materiał nauczaniaPodstawy optyki geometrycznej – pojęcia i prawa: prostoliniowegorozchodzenia się światła, odbicia, załamania, odwracalności biegupromienia.Elementy i zespoły optyczne: zwierciadła, płytki, pryzmaty, soczewki,elementy złożone i specjalne.


43

Soczewki okularowe – rodzaje, konstrukcje, materiały i właściwości.Pryzmaty – rodzaje, budowa, materiały i właściwości.Pomiary mocy soczewek i pryzmatów.Rodzaje oprawek okularowych.Pomiary odległości źrenic.Pomiary refrakcji.Recepty okularowe, pielęgnacja okularów.Higiena i ochrona narządu wzroku.Rodzaje soczewek kontaktowych.Porównanie korekcji kontaktowej i okularowej.Specjalne zastosowanie soczewek kontaktowych.Zasady użytkowania i pielęgnacji soczewek kontaktowych.Rodzaje, budowa, właściwości i przeznaczenie układówpowiększających: lup, lunet, lornetek i mikroskopów.Zastosowanie układów powiększających w pomocach dla słabowidzących: okulary lupowe, okulary lornetkowe, czytniki telewizyjnepisma, programy komputerowe dla niedowidzących i niewidomych.

3. Ćwiczenia• Wyznaczanie środka optycznego i rozpoznawanie konstrukcji

soczewek.• Mierzenie krzywizny soczewek.• Mierzenie mocy czołowej soczewek sferycznych, sferocylindrycznych

i wieloogniskowych.• Mierzenie mocy i położenia bazy pryzmatu.• Mierzenie pryzmatycznego działania zdecentrowanej soczewki.• Dobieranie mocy pryzmatu do uzyskania fuzji.• Badanie refrakcji, analiza i interpretacja wyników.• Odczytywanie recept okularowych.• Mierzenie rozstawu źrenic linijką optyczną i pupilometrem.• Dobieranie i dopasowywanie opraw okularowych do kształtu głowy

i twarzy.• Rozpoznawanie różnych rodzajów soczewek kontaktowych.• Zakładanie i zdejmowanie soczewek kontaktowych.• Zapoznanie się ze środkami do pielęgnacji soczewek kontaktowych.• Rozróżnianie sprzętu optycznego dla słabo widzących.• Porównywanie powiększenia lup i pola widzenia przy różnych

sposobach użytkowania.

4. Środki dydaktyczneZestawy soczewek okularowych o różnej mocy i konstrukcji, wykonanez różnych materiałów.


44

Oprawy okularowe, gotowe okulary sferyczne, cylindryczne,dwuogniskowe, progresywne (ok. 20 par).Zestawy 10 pryzmatów różnych mocy z oprawą próbną, zestawmikropryzmatów, zestaw folii pryzmatycznych, okulary pryzmatyczneok. 5 sztuk o mocy > 5 dioptrii.Pryzmaty nastawne, linijka pryzmatyczna, krzyż Maddoxa.Kaseta okulistyczna z oprawą próbną, autorefraktometr, nagrzewnica doopraw.Tablice do badania ostrości wzroku.Frontofokometry (dioptriomierze) różnego typu.Zestawy soczewek kontaktowych, zestaw płynów do pielęgnacjisoczewek.Lupy różnego rodzaju, okulary lupowe, okulary lornetkowe, monookulary,lusterka stołowe powiększające.Filmy lub foliogramy przedstawiające różne pomoce dla słabowidzących.Oprogramowanie dla osób niedowidzących.Polskie Normy z zakresu optyki oftalmicznej oraz optyki i przyrządówoptycznych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodczas realizacji programu jednostki modułowej szczególną uwagę

należy zwrócić na kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkościfizycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się terminologiątechniczną, rozróżniania elementów optycznych, wykorzystania prawfizycznych i zależności matematycznych do obliczania różnych wielkościcharakteryzujących soczewki i pryzmaty, a także rozróżniania soczewekkontaktowych oraz możliwości ich stosowania i pielęgnacji.

Realizacja programu ma na celu zapoznanie uczniów ze wszystkimipomocami optycznymi dla osób słabo widzących. Jeżeli szkolnapracownia optyczna jest niewystarczająco wyposażona w środkidydaktyczne, wskazana jest wycieczka do ośrodka dla osób słabowidzących, w którym znajdują się telewizyjne czytniki pismai specjalistyczne programy komputerowe dla niedowidzących.

Podczas zajęć każdy uczeń powinien wykonać wszystkie ćwiczeniazalecane w programie jednostki oraz dokonać analizy i interpretacjiwyników pomiarów. Poprzez samodzielne wykonywanie niezbędnychpomiarów uczeń powinien umieć scharakteryzować różne rodzajesoczewek i pryzmatów stosowanych w leczeniu zeza i niedowidzenia.Należy podkreślić, że prawidłowy dobór soczewek i pryzmatów przezlekarza okulistę jest niezbędny w dalszym leczeniu zachowawczymprowadzonym przez ortoptystkę.


45

Podczas realizacji programu jednostki modułowej zaleca sięwykonanie pokazu zakładania i zdejmowania soczewek kontaktowychw grupach 2-osobowych pod kierunkiem optometrysty lub lekarzaokulisty.

Przed przystąpieniem uczniów do wykonywania ćwiczeń należyzapoznać ich z przepisami bhp i ochrony przeciwpożarowej nastanowisku pracy oraz zasadami higieny przy aplikowaniu soczewekkontaktowych.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności przewidzianych w szczegółowych celachkształcenia.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzoneza pomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi i właściwe stosowanie pojęć, poprawność wnioskowania,rozpoznawanie przeznaczenia optycznych pomocy wzrokowych orazznajomość zasad pielęgnacji soczewek kontaktowych.

Umiejętności praktyczne proponuje się sprawdzać poprzezobserwację czynności wykonywanych przez uczniów w trakcie ćwiczeń.

Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na dobieranie przyrządówpomiarowych i posługiwanie się nimi, wykonywanie pomiarówi interpretowanie ich wyników, przestrzeganie zasad bhp podczaswykonywania ćwiczeń.

Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzenie:– testu osiągnięć szkolnych z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy

dotyczącymi pomiaru soczewek lub pryzmatów, pomiaru refrakcji,doboru soczewek lub pryzmatów, doboru opraw okularowychi odczytywania recept.W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich

zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


46

Jednostka modułowa 322[05].Z1.02Stosowanie urządzeń i aparatów w badaniachokulistycznych i strabologicznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zidentyfikować urządzenia i sprzęt medyczny stosowany

w zachowawczym leczeniu wad wzroku,– rozróżnić narzędzia i aparaty stosowane do badań okulistycznych,– rozróżnić urządzenia i sprzęt niezbędny do ćwiczeń ortoptycznych

i pleoptycznych,– rozpoznać i zapobiec zagrożeniom zdrowia pacjentów w trakcie

przeprowadzania badań i ćwiczeń,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej.

2. Materiał nauczaniaRodzaje i zastosowanie sprzętu i aparatów do diagnostycznych badańokulistycznych: autorefraktometr, oftalmometr, wizuoskop, perymetr,synoptofor, polomierze, frontofokometr, pupilometr, synoptometr, kasetaokulistyczna, krzyż Maddoxa, skrzydło Maddoxa, listwy pryzmatyczne,tablice do badania ostrości wzroku i widzenia barw, testy widzeniaobuocznego.Rodzaje i zastosowanie sprzętu i aparatów do ćwiczeń ortoptycznych:aparat do ćwiczeń ruchomości mięśni, stereoskop, karty stereogramowe,cheiroskop, pryzmaty.Rodzaje i zastosowanie sprzętu i aparatów do ćwiczeń pleoptycznych:pleoptofor, lokalizatory świetlne i akustyczne, separator, eutyskop,koordynator, synoptofor, stymulator wzrokowy, obturatory, reduktoryostrości wzroku.Organizacja stanowiska pracy i wyposażenie w niezbędny sprzętmedyczny.Przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej.

3. Ćwiczenia• Identyfikowanie sprzętu i urządzeń stosowanych do badań

okulistycznych.• Obsługiwanie i regulacja urządzeń do badań okulistycznych.• Przeprowadzanie podstawowych badań na aparatach.• Przeprowadzanie podstawowych ćwiczeń pleoptycznych

i ortoptycznych.


47

4. Środki dydaktyczneNarzędzia, aparaty i urządzania do badań okulistycznychi strabologicznych: autorefraktometr, oftalmometr, wizuoskop, perymetr,synoptofor, polomierz, frontofokometr (dioptriomierz), pupilometr,synoptometr, kaseta okulistyczna z oprawką próbną, stereoskop,cheiroskop, pleoptofor, separator, eutyskop, koordynator, listwypryzmatyczne, pryzmaty, tablice, testy, obturatory, krzyż Maddoxa,skrzydło Maddoxa.Specjalistyczny program komputerowy do badania wzroku.Filmy dydaktyczne, foliogramy.Literatura zawodowa, przepisy bhp i ochrony ppoż.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej dotyczy narzędzi i aparatów

stosowanych do badań okulistycznych oraz ćwiczeń pleoptycznychi ortoptycznych.

Celem realizacji programu jest przygotowanie uczniów doużytkowania aparatów, urządzeń i narzędzi w czasie wykonywaniabadania wzroku i ćwiczeń u dzieci z zezem.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej uczeń powiniendoskonalić umiejętności z zakresu identyfikowania wszystkich urządzeńi aparatów niezbędnych do pracy ortoptystki, prawidłowego ichnazewnictwa, określania zasad działania i obsługi.

Pracownia optyczna powinna być wyposażona w pełny zestawurządzeń i aparatów, a także w komputery ze specjalistycznymiprogramami do badania wzroku.

Ćwiczenia powinny być prowadzone w zespołach 3-4-osobowychw odpowiednio wyposażonej pracowni lub w placówkach opiekizdrowotnej zajmujących się diagnostyką i rehabilitacją zezai niedowidzenia. W czasie zajęć istotne jest zwracanie uwagi naumiejętność regulacji urządzeń i wymiany zużywających się elementów.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych uczniaSprawdzania i oceniania postępów uczniów należy dokonywać

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Systematycznesprawdzanie dostarczy nauczycielowi informacji dotyczących zakresui stopnia opanowania przez uczniów umiejętności określonych w celachkształcenia jednostki modułowej.


Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwracać uwagę na:– umiejętność identyfikowania urządzeń i aparatów,


48

– właściwą obsługę aparatów i sprzętu medycznego,– umiejętność doboru urządzeń do poszczególnych badań

i ćwiczeń.Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzenie:

– testu osiągnięć szkolnych z zadaniami zamkniętymi i otwartymi,– sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy

dotyczącymi obsługi i regulacji urządzeń do badań okulistycznych.Ocena końcowa jednostki modułowej powinna uwzględnić wyniki

wszystkich zastosowanych metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


49

Moduł 322[05].Z2Anatomia, fizjologia i patologia

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– wyjaśniać budowę i czynności fizjologiczne układów i narządów

wewnętrznych w organizmie dziecka,– interpretować podstawowe pojęcia z zakresu anatomii, fizjologii

i patofizjologii,– charakteryzować najczęstsze stany patologiczne powodujące

zaburzenia czynności podstawowych układów i narządów,– określać podstawowe przyczyny chorób okresu dziecięcego oraz

zaburzeń okresu prenatalnego,– analizować metody obserwacji i oceny medyczne rozwoju dziecka,– rozpoznawać podstawowe objawy chorób wieku dziecięcego,– analizować wpływ wad rozwojowych oraz chorób występujących

w różnych okresach życia na funkcjonowanie narządu wzroku.


jednostkimodułowej


322[05].Z2.01 Określanie budowy i fizjologii organizmu dzieckaoraz zaburzeń okresu prenatalnego 108

322[05].Z2.02 Rozróżnianie objawów najczęściej występującychchorób wieku dziecięcego 108

Razem 216


322[05].Z2.01Określanie budowy i fizjologii organizmu dziecka

oraz zaburzeń okresu prenatalnego

322[05].Z2Anatomia i fizjologia i patologia

322[05].Z2.02Rozróżnianie objawów najczęściej

występujących chorób wieku dziecięcego


50

4. LiteraturaAleksandrowicz R.: Mały atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 1994Barć A., Turno-Kręcicka A., Kański J.: Choroby oczu u dzieci.Kompendium diagnostyki i terapii. 2002Basic 6. Okulistyka pediatryczna i zez. American Academy ofOphtalmology. Urban&Partner, Wrocław 2003Bochenek A., Reicher M.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1993Borkowski W., Bacz A., Golańska Ż.: Opieka nad noworodkiem. Wyd.Medycyna Praktyczna, Kraków 1994Butrym W.: Organizm człowieka. Wyd. Gemini Poland Limited, Bielsko--Biała 1993Górnicki B., Dębiec B., Baszczyński J.: Pediatria. Tom 1 i 2. PZWL,Warszawa 2004Górnicki B., Dębiec B.: Vademecum pediatrii. PZWL, Warszawa1993Krzystkowa K., Kubatko-Zielińska A., Pająkowa J., Nowak-Brygowa H.:Rozpoznawanie i leczenie choroby zezowej. Zasady i metodyka pracyortoptystki. PZWL, Warszawa 1989Kubicka K., Kawalec W.: Pediatria. PZWL, Warszawa 2005Lewer H., Robertson L.: Opieka nad dzieckiem. PZWL, Warszawa 1990Lust F., Pfaundler G.: Diagnostyka i terapia w pediatrii. Urban&Partner,Wrocław 2002Michajlik A., Romantowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL,Warszawa 1993Papierkowski A.: Choroby wieku dziecięcego. PZWL, Warszawa 1994Pojda S.: Okulistyka w kropelce. Śląska Akademia Medyczna, Katowice2002Sokołowska-Pituchowa J.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1992Szaflik J., Grabska-Liberek I., Izdebska J.: Stany nagłe w okulistyce.PZWL, Warszawa 2004



51

Jednostka modułowa 322[05].Z2.01Określanie budowy i fizjologii organizmu dzieckaoraz zaburzeń okresu prenatalnego

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– wyjaśnić budowę i funkcje układu kostnego, ze szczególnym

uwzględnieniem kości czaszki,– wyjaśnić budowę i funkcje układu mięśniowego, ze szczególnym

uwzględnieniem mięśni gałek ocznych,– wyjaśnić budowę i funkcjonowanie układu oddechowego,– scharakteryzować układ krwiotwórczy i układ krążenia,– wyjaśnić budowę i funkcjonowanie układu pokarmowego,– wyjaśnić istotę przemiany materii i mechanizmy regulujące

gospodarkę wodno-elektrolitową,– określić budowę i funkcjonowanie układu moczowego,– wyjaśnić budowę i funkcjonowanie układu płciowego męskiego

i żeńskiego oraz rozwój płodu i zaburzenia okresu prenatalnego,– wyjaśnić rolę hormonów jako czynników regulacji działania narządów

wewnętrznych,– dokonać analizy budowy i funkcjonowania skóry, z uwzględnieniem

różnic w okresach: noworodkowym, niemowlęcym i dzieckastarszego,

– wyjaśnić budowę i funkcjonowanie układu nerwowego, zeszczególnym uwzględnieniem unerwienia głowy i mięśni gałki ocznej,

– scharakteryzować budowę i funkcjonowanie układu wzrokowego,słuchowego, powonienia i smaku,

– określić rozwój widzenia u dzieci oraz najczęstsze czynnościowezaburzenia widzenia charakterystyczne dla wieku rozwojowego,

– wyjaśnić znaczenie koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej dlaprawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka.

2. Materiał nauczaniaBudowa i funkcje układu kostnego. Kości czaszki.Budowa i funkcjonowanie układu mięśniowego. Mięśnie szkieletowe.Mięśnie gałek ocznych.Anatomia i funkcje układu oddechowego.Charakterystyka układu krwiotwórczego.Skład krwi, grupy krwi, czynnik Rh, proces krzepnięcia krwi.Charakterystyka układu krążenia. Budowa i czynność serca.Unaczynienie głowy i narządu wzroku.Budowa i funkcjonowanie układu pokarmowego.


52

Trawienie wchłanianie i przyswajanie. Przemiana materii.Rola wody w organizmie. Równowaga kwasowo-zasadowa.Budowa i funkcje układu moczowego.Budowa i funkcje układu płciowego. Ciąża i rozwój płodu. Zaburzeniaokresu prenatalnego.Gruczoły wydzielania wewnętrznego.Budowa i funkcje skóry.Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Unerwienie głowy i mięśni gałkiocznej. Ruchy i odruchy gałek ocznych.Budowa narządu wzroku. Rozwój widzenia u dzieci. Zaburzenia widzeniacharakterystyczne dla wieku rozwojowego.Budowa i funkcjonowanie narządu powonienia, smaku i słuchu.Związek aparatu ruchowego oka z aparatem równowagi człowieka.

3. Ćwiczenia• Rozpoznawanie budowy układu kostnego.• Analizowanie budowy układu mięśniowego• Analizowanie budowy układu oddechowego.• Analizowanie budowy układu krążenia.• Mierzenie tętna i ciśnienia tętniczego krwi.• Określanie budowy układu pokarmowego i wyjaśnianie jego

funkcjonowania.• Analizowanie budowy i funkcjonowania układu moczowego.• Analizowanie budowy i funkcjonowania układu płciowego.• Charakteryzowanie rozwoju płodu w poszczególnych miesiącach

ciąży.• Rozpoznawanie budowy układu nerwowego.• Rozpoznawanie budowy narządu wzroku.

4. Środki dydaktyczneModele: czaszki, układu kostnego człowieka, oka, półkul mózgowych,układu trawiennego.Plansze, foliogramy, atlasy anatomiczne, albumy, filmy dydaktyczne,specjalistyczne programy komputerowe.Literatura zawodowa.


zapoznanie uczniów z anatomią i fizjologią dziecka ze szczególnymuwzględnieniem budowy narządu wzroku, rozwoju widzenia orazzaburzeń widzenia charakterystycznych dla wieku rozwojowego. Treść


53

programu jednostki modułowej stanowi podbudowę do realizacji zadańpraktycznych proponowanych w następnych modułach.

Osiągnięcie założonych celów kształcenia umożliwi stosowanieaktywizujących i praktycznych metod nauczania, takich jak: dyskusjadydaktyczna, metaplan, metoda tekstu przewodniego i ćwiczenia. Treśććwiczeń powinna uwzględniać analizowanie poszczególnych elementówbudowy i funkcjonowania układów w organizmie dziecka przy użyciumodeli oka, atlasów i albumów anatomicznych, filmów dydaktycznychi specjalistycznych programów komputerowych.

Zajęcia powinny odbywać się w odpowiednio wyposażonej pracownianatomiczno-fizjologicznej, w grupach 15 osobowych, z podziałemna 2-4-osobowe zespoły.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celachkształcenia, dotyczących przede wszystkim:– rozpoznawania poszczególnych elementów budowy organizmu

dziecka,– wyjaśniania funkcjonowania poszczególnych układów i narządów

w organizmie dziecka.Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone

za pomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi i właściwe rozpoznawanie poszczególnych częścianatomicznych organizmu.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu wiadomości i umiejętności z zakresu anatomiii fizjologii dziecka.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanychprzez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.


54

Jednostka modułowa 322[05].Z2.02Rozróżnianie objawów najczęściej występującychchorób wieku dziecięcego

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować najczęstsze stany patologiczne dotyczące

czynności podstawowych układów i narządów,– określić najważniejsze przyczyny chorób wieku dziecięcego,– rozpoznać podstawowe objawy chorób okresu niemowlęcego

i dziecięcego,– wyjaśnić wpływ chorób, występujących w różnych okresach życia, na

funkcjonowanie narządu wzroku,– zaopiekować się dzieckiem zdrowym i chorym,– określić choroby dziecka związane z ciążą i porodem, mające wpływ

na powstawanie zaburzeń rozwojowych,– określić przyczyny i objawy chorób: z niedoboru witamin,

metabolicznych, układu oddechowego, przewodu pokarmowego,układu krwiotwórczego i krążenia, układu moczowego, układunerwowego, chorób zakaźnych, nowotworowych, układu wzrokowegooraz w ostrych zatruciach i po urazach,

– przedstawić podstawowe metody profilaktyki chorób wiekudziecięcego,

– określić wpływ opieki rodziny na rozwój i zdrowie dziecka,– podjąć współpracę z członkami zespołu terapeutycznego w opiece

nad dzieckiem chorym i rekonwalescentem.

2. Materiał nauczaniaZaburzenia okresu prenatalnego. Patologia noworodka.Objawy chorobowe okresu niemowlęcego.Wybrane zagadnienia chorób wieku dziecięcego – przyczyny, objawyPostępowanie w chorobach: z niedoboru witamin, metabolicznych,układu oddechowego, przewodu pokarmowego, układu krwiotwórczegoi krążenia, układu moczowego, układu nerwowego, chorób zakaźnych,nowotworowych, układu wzrokowego oraz w ostrych zatruciach i pourazach.Wpływ chorób występujących w różnych okresach życia nafunkcjonowanie narządu wzroku.Profilaktyka chorób. Wpływ opieki rodziny na rozwój dziecka.Pielęgnacja dziecka zdrowego i chorego.


55

3. Ćwiczenia• Analizowanie zaburzeń okresu prenatalnego.• Rozpoznawanie objawów chorób okresu niemowlęcego na podstawie

opisu przypadków.• Analizowanie przyczyn i objawów wybranych chorób wieku

dziecięcego na podstawie opisu przypadków.• Określanie wpływu różnych chorób na zaburzenia widzenia i wady

narządu wzroku.

4. Środki dydaktyczneFilmy dydaktyczne, foliogramy, ilustracje, plansze, atlasy.Programy komputerowe.Dokumentacja medyczna, literatura zawodowa.


zapoznanie uczniów z objawami najczęściej występujących choróbwieku niemowlęcego i dziecięcego oraz wpływem tych chorób nafunkcjonowanie narządu wzroku. Treść programu jednostki modułowejstanowi podbudowę do realizacji programów modułów „Anatomia,fizjologia i patologia narządu wzroku”, „Diagnostyka w zeziei niedowidzeniu”, „Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu” i „Praktykazawodowa”.

Osiągnięcie założonych celów kształcenia wymaga stosowaniametod aktywizujących, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metodaprzypadków oraz ćwiczenia. Zaleca się prowadzenie ćwiczeńpoświęconych analizowaniu przyczyn i objawów chorób wiekuniemowlęcego i dziecięcego z wykorzystaniem dokumentacji lekarskiejoraz filmów dydaktycznych, ilustracji, albumów i programówkomputerowych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni anatomiczno-fizjologicznejwyposażonej w 8 stanowisk komputerowych komputerowych, w grupach15-osobowych. Ćwiczenia powinny być prowadzone w zespołach 2-4-osobowych. Wskazane jest, prowadzenie ćwiczeń w szpitalnychoddziałach pediatrycznych.


systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności zawartych w szczegółowych celach


56

kształcenia, dotyczących przede wszystkim najczęstszych stanówpatologicznych układów i narządów oraz przyczyn i objawów choróbwieku dziecięcego.


Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi i właściwe rozpoznawanie chorób wieku niemowlęcegoi dziecięcego.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych, sprawdzającego poziomwiadomości z zakresu rozróżniania objawów najczęściej występującychchorób wieku dziecięcego.



57

Moduł 322[05].Z3Anatomia, fizjologia i patologia narządu wzroku

1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć:

– wyjaśniać budowę i fizjologię narządu wzroku,– analizować fizjologię i patofizjologię procesu widzenia,– rozróżniać kliniczne postacie zezów, przyczyny ich powstawania

i metody leczenia,– wskazywać etiologię, objawy i leczenie zaburzeń narządu ruchowego

oczu,– różnicować objawy zaburzeń widzenia w chorobach narządu wzroku

i schorzeniach układowych,– identyfikować podstawowe objawy najczęstszych chorób oczu,– określać podstawowe zasady farmakologicznego i operacyjnego

leczenia chorób oczu.


jednostkimodułowej


322[05].Z3.01 Charakteryzowanie budowy i fizjologii narząduwzroku oraz patofizjologii widzenia 54

322[05].Z3.02 Charakteryzowanie chorób oczu, leczeniei profilaktyka 108

322[05].Z3.03 Analizowanie klinicznych postaci zezów i sposobówich leczenia 54

Razem 216


58


4. LiteraturaAdler F.H.: Fizjologia oka. PZWL, WarszawaBaranowska-George T.: Leczenie zeza ze szczególnym uwzględnieniemmetody szczecińskiej. Wyd. Sylwjana, Szczecin 1993Barć A., Turno-Kręcicka A., Kański J.: Choroby oczu u dzieci.Kompendium diagnostyki i terapii. 2002Basic 4. Patologia narządu wzroku i guzy wewnątrzgałkowe. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2004Basic 6. Okulistyka pediatryczna i zez. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 7. Oczodół, powieki i układ łzowy. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 8. Choroby aparatu ochronnego oka i rogówki. Wyd. Med. Urban &Partner, Wrocław 2005Herbarol Medical School: Gdy wzrok słabnie. Jak zapobiegać chorobomoczu. Książka i Wiedza, Warszawa 2003Jarzębińska-Večerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcjiwad wzroku. Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005Kański J., Allister J., Sahnon J.F.: Jaskra. Wyd. Med. Urban&Partner,Wrocław 1998

322[05].Z3.01Charakteryzowanie budowy i fizjologii narządu

wzroku oraz patofizjologii widzenia

322[05].Z3Anatomia, fizjologia i patologia narządu

wzroku

322[05].Z3.03Charakteryzowanie chorób oczu, leczenie

i profilaktyka

322[05].Z3.04Analizowanie klinicznych postaci zezów

i sposobów ich leczenia


59

Kański J., Nischol K.: Okulistyka. Objawy i różnicowanie. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2000Kański J., Turno-Kręcicka A.: Zapalenie błony naczyniowej oka. Wyd.Med. Urban, Wrocław 2004Kański J.: Okulistyka kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Górnicki,Wrocław 2005Krzystkowa K., Pająkowa J., Kubatko-Zielińska A., Nowak-Brygowa H.:Rozpoznanie i leczenie choroby zezowej. Zasady i metodyka pracyortoptystki. PZWL, Warszawa 1989Litwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręczniki poradnik dla studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor,Kraków 2005Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. Volumed, Wrocław 2000Orłowski W. (red.): Okulistyka współczesna, t. I i II PZWL, Warszawa1986Pojda S.M.: Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostykii udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentówmedycyny. SAM, Katowice 2002Szaflik J., Grabska-Liberek I., Izdebska J.: Stany nagłe w okulistyce.PZWL, Warszawa 2005Czasopisma zawodowe



60

Jednostka modułowa 322[05].Z3.01Charakteryzowanie budowy i fizjologii narząduwzroku oraz patofizjologii widzenia

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– wyjaśnić budowę oczodołu,– wyjaśnić budowę i funkcjonowanie aparatu ochronnego oka,– zinterpretować budowę przedniego odcinka gałki ocznej,– scharakteryzować budowę tylnego odcinka gałki ocznej,– wyjaśnić anatomię ogólną i czynności mięśni gałki ocznej,– wyjaśnić mechanizm ruchów gałek ocznych,– wyjaśnić fizjologiczny rozwój widzenia,– określić fiksację siatkówkową prawidłową i ekscentryczną,– scharakteryzować korespondencję siatkówek prawidłową

i nieprawidłową,– rozróżnić stopnie widzenia obuocznego,– określić horopter na podstawie korespondujących miejsc siatkówek,– ocenić stopień niedowidzenia,– wyjaśnić proces hamowania w zezie,– ocenić pole widzenia w zezie.

2. Materiał nauczaniaBudowa i fizjologia oczodołu.Budowa i fizjologia aparatu ochronnego oka.Budowa i fizjologia gałki ocznej.Budowa i fizjologia aparatu ruchowego gałki ocznej.Fizjologia widzenia: fiksacja siatkówkowa, widzenie obuoczne, stopniewidzenia obuocznego.Patofizjologia widzenia: procesy hamowania w zezie, pole widzeniaw zezie, niedowidzenie, fiksacja ekscentryczna, nieprawidłowakorespondencja siatkówek.

3. Ćwiczenia• Określanie budowy oczodołu.• Analizowanie budowy i działania aparatu ochronnego oka.• Wyjaśnianie budowy i fizjologii gałki ocznej.• Analizowanie plastycznego modelu prawidłowego pola widzenia.• Analizowanie horopteru na podstawie korespondujących miejsc

siatkówek.• Analizowanie pola widzenia na wydruku uzyskanym po wykonaniu


61

badania na polomierzu.• Określanie różnych rodzajów fiksacji siatkówkowej w zezie.• Rozpoznawanie prawidłowej i nieprawidłowej korespondencji

siatkówek.

4. Środki dydaktyczneModele oka.Atlasy anatomiczne, ilustracje, fotografie.Tablice, przezrocza, foliogramy dotyczące anatomii narządu wzroku,fizjologii i patofizjologii widzenia.Filmy dydaktyczne dotyczące budowy i fizjologii narządu wzroku,programy komputerowe,Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram obejmuje zagadnienia dotyczące budowy oczodołu, budowy

i fizjologii gałki ocznej, budowy i fizjologii aparatu ochronnego oka orazpatofizjologii widzenia. Głównym celem realizacji programu jednostkimodułowej jest zapoznanie uczniów z anatomią i fizjologią narząduwzroku.

Treść programu nauczania jednostki modułowej stanowi podbudowęteoretyczną do realizacji zadań praktycznych proponowanychw następnych modułach.

Osiągnięcie założonych celów kształcenia wymaga stosowaniaaktywizujących metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna,metoda przypadku, metaplan i ćwiczenia.

Zaleca się prowadzenie ćwiczeń poświęconych analizowaniuposzczególnych elementów budowy narządu wzroku przy użyciu modelioka, atlasów i albumów anatomicznych, filmów dydaktycznychi specjalistycznych programów komputerowych.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni anatomiczno-fizjologicznej,wyposażonej w co najmniej 8 stanowisk komputerowych, w grupach15-osobowych, z podziałem na 2-4-osobowe zespoły.


systematycznie na podstawie kryteriów przedstawionych na początkuzajęć. Kryteria oceniania powinny uwzględniać zakres oraz poziomopanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności zawartychw szczegółowych celach kształcenia, przede wszystkim:


62

– określanie budowy narządu wzroku,– wyjaśnianie fizjologii narządu wzroku.


Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi i właściwe definiowanie poszczególnych częścianatomicznych narządu wzroku.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych, sprawdzającego poziomwiadomości i umiejętności z zakresu anatomii i fizjologii wszystkichelementów narządu wzroku.



63

Jednostka modułowa 322[05].Z3.02Charakteryzowanie chorób oczu, leczeniei profilaktyka

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować choroby aparatu ochronnego oka,– rozpoznać choroby spojówki,– rozróżnić choroby rogówki i twardówki,– rozpoznać choroby soczewki,– określić objawy chorób błony naczyniowej,– wyjaśnić objawy chorób ciała szklistego, siatkówki i nerwu

wzrokowego,– rozpoznać objawy jaskry,– rozpoznać urazy gałki ocznej i oczodołu,– scharakteryzować zaburzenia czynności narządu wzroku

w uszkodzeniach ośrodkowego układu nerwowego,– scharakteryzować wrodzone zaburzenia narządu ruchowego oczu:

miopatie endokrynologiczne, zaburzenia ruchów oczu w złamaniachoczodołu,

– rozróżnić wybrane objawy oczne w schorzeniach układowych,– rozpoznać leki stosowane miejscowo do oka,– określić leki stosowane ogólnie w chorobach oczu,– scharakteryzować leki działające jatrogennie na narząd wzrokowy,– określić cel badania okulistycznego wcześniaków,– wyjaśnić cel masowych badań wstępnych i okresowych,– określić działania propagujące prawidłowe warunki pracy wzrokowej,– uzasadnić konieczność wykonania badań okulistycznych

w przypadku pojawienia się niepokojących objawów ze stronynarządu wzroku,

– określić czynniki zewnętrzne niekorzystnie działające na pracęnarządu wzroku.

2. Materiał nauczaniaChoroby aparatu ochronnego oka (powiek, narządu łzowego, spojówek).Choroby gałki ocznej (twardówki, rogówki, siatkówki, błony naczyniowej,ciała szklistego), soczewki, nerwu wzrokowego.Charakterystyka i rodzaje jaskry.Urazy narządu wzroku: mechaniczne, chemiczne, termiczne, energiąpromienistą i elektryczną.Leczenie farmakologiczne chorób oczu:– leki stosowane miejscowo: przeciwinfekcyjne, hormonalne,

znieczulające miejscowo, działające na układ autonomiczny,


64

przeciwalergiczne,– leki stosowane ogólnie: antybiotyki, kortykosterydy.Profilaktyka okulistyczna.Higiena narządu wzroku: w okresie szkolnym i w wieku dojrzałym oraz w pracy przy monitorze.

3. Ćwiczenia• Charakteryzowanie przyczyn i objawów chorób aparatu ochronnego

oka.• Rozpoznawanie objawów chorób gałki ocznej na podstawie opisu

przypadków.• Analizowanie objawów jaskry.• Określanie objawów występujących w różnych urazach narządu

wzroku.• Rozpoznawanie różnych rodzajów leków na podstawie ich próbek.• Charakteryzowanie wpływu czynników zewnętrznych na pracę

narządu wzroku.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy, zestawy tablic, atlasy, fotografie, przezrocza.Filmy dydaktyczne i specjalistyczne programy komputerowe.Opakowania różnych leków i ich próbki.Akty prawne dotyczące ochrony zdrowia i bhp.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiPodczas realizacji programu jednostki modułowej szczególną uwagę

należy zwrócić na kształtowanie umiejętności rozpoznawania różnychrodzajów zaburzeń czynności narządu wzroku.

Ortoptystka w swojej pracy zawodowej spotyka dzieci i dorosłychz różnymi schorzeniami i urazami narządu wzroku, dlatego powinna byćbardzo dobrze przygotowana teoretycznie do różnych zadańzawodowych.

W procesie kształcenia uczniowie powinni poznać choroby klinicznenarządu wzroku, metody leczenia stosowane w okulistyce, zagrożeniazwiązane z urazami i wypadkami oraz wpływem czynnikówśrodowiskowych.

Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia wymaga stosowaniaaktywizujących i praktycznych metod nauczania, takich jak: dyskusjadydaktyczna, metoda przypadków, metoda przewodniego tekstu orazćwiczenia praktyczne. Zajęcia powinny odbywać się w pracowniwyposażonej w komputery i sprzęt wideo, w grupach 15 osobowych,


65

z podziałem na 2-4-osobowe zespoły. W miarę możliwości częśććwiczeń powinna być przeprowadzona w okulistycznym oddzialeszpitalnym.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności przewidzianych w szczegółowych celachkształcenia, dotyczących:– rozpoznawania objawów chorób narządu wzroku,– charakteryzowania zaburzeń czynności narządu wzroku,– prowadzenia działań propagujących prawidłowe warunki pracy

wzrokowej.Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone

za pomocą:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należyzwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakośćwypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć medycznych i poprawnośćwnioskowania.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych, sprawdzającego poziomwiadomości i umiejętności z zakresu objawów chorobowych narząduwzroku.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięćuczniów.


66

Jednostka modułowa 322[05].Z3.03Analizowanie klinicznych postaci zezów i sposobówich leczenia

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– określić przyczyny powstawania zeza,– rozpoznać zeza pozornego i ukrytego,– rozpoznać zeza jawnego towarzyszącego i porażennego,– rozróżnić szczególne postacie zeza: akomodacyjnego, zeza ostrego,

zeza rozbieżnego,– przedstawić metody leczenia zeza oraz dokonać wyboru metody

zależnie od postaci zeza,– scharakteryzować istotę zachowawczego leczenia zeza,– określić wskazania do operacji oraz metody operacyjne leczenia

zeza.

2. Materiał nauczaniaEtiologia zeza.Kliniczne postacie zeza: zez ukryty, zez jawny, zez porażenny, zezpozorny.Szczególne postacie zeza towarzyszącego i ich leczenie.Farmakologiczne leczenie zeza.Operacyjne leczenie zeza.

3. Ćwiczenia• Analizowanie mechanizmu ruchów gałek ocznych.• Analizowanie pola widzenia w zezie.• Analizowanie skutków porażenia mięśni ocznych.• Rozpoznawanie szczególnych postaci zeza towarzyszącego.• Dobieranie różnych metod leczenia zeza w zależności od jego

postaci.

4. Środki dydaktycznePlansze, foliogramy, atlasy, fotografie, przezrocza ilustrujące różnepostacie zeza.Filmy dydaktyczne na temat metod leczenia zeza.Opakowania i próbki leków farmakologicznych.Narzędzia, aparaty i urządzenia stosowane w różnych metodachleczenia zeza.


67

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej obejmuje wiedzę dotyczącą przyczyn

powstawania zeza, rozpoznawania różnych rodzajów zeza orazstosowanych metod leczenia zeza.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej szczególną uwagęnależy zwrócić na kształtowanie umiejętności rozpoznawania różnychpostaci zeza oraz wyboru odpowiedniej metody jego leczenia.

Program nauczania jednostki modułowej stanowi podbudowęteoretyczną dla diagnostyki i rehabilitacji w zezie i niedowidzeniu.

Podczas zajęć edukacyjnych uczniowie powinni poznać metodybadania zeza, zapoznać się z narzędziami i aparatamiwykorzystywanymi do tych badań oraz metody leczenia zeza, stosowaneleki, wskazania do operacji, a także rozpoznać powikłania pooperacyjne.

W procesie kształcenia zaleca się stosowanie aktywizujących metodnauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków orazćwiczenia.

Zajęcia powinny odbywać się w odpowiednio wyposażonej pracownianatomiczno-fizjologicznej, w 15 osobowych grupach z podziałemna 2-4-osobowe zespoły.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria ocenianiapowinny uwzględniać zakres oraz poziom opanowania przez uczniówwiadomości i umiejętności przewidzianych w szczegółowych celachkształcenia, dotyczących przede wszystkim rozróżniania różnychrodzajów i postaci zeza oraz określania metod ich leczenia.


Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracaćuwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi,właściwe stosowanie pojęć i poprawność wnioskowania.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponujesię przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych, sprawdzającego poziomwiadomości i umiejętności z zakresu rozpoznawania postaci zeza orazzachowawczego i operacyjnego leczenia zeza.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięćuczniów.


68

Moduł 322[05].Z4Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– kwalifikować i przygotowywać dzieci do badań okulistycznych

i strabologicznych,– wykonywać badania diagnostyczne okulistyczne i strabologiczne

różnymi metodami,– rejestrować wyniki badań w obowiązującej dokumentacji,– interpretować wyniki badań okulistycznych i strabologicznych,– wykorzystywać aparaty i sprzęt do ćwiczeń zgodnie obowiązującymi

instrukcjami,– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

przestrzegać przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochronyśrodowiska,

– wykazywać wrażliwość i zrozumienie dla dzieci specjalnej troskii pacjentów zakwalifikowanych do badania.


jednostkimodułowej


322[05].Z4.01 Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych 100

322[05].Z4.02 Wykonywanie szczegółowych badaństrabologicznych 232

Razem 332


322[05].Z4.01Wykonywanie podstawowych badań

okulistycznych

322[05].Z4Diagnostyka w zezie i niedowidzeniu

322[05].Z4.02Wykonywanie szczegółowych badań

strabologicznych


69

4. LiteraturaAdler F. H.: Fizjologia oka. PZWL, Warszawa 1989Baranowska-George T.: Leczenie zeza ze szczególnym uwzględnieniemmetody szczecińskiej. Wyd. Sylwjana, Szczecin 1993Barć A., Turno-Kręcicka A., Kański J.: Choroby oczu u dzieci.Kompendium diagnostyki i terapii. 2002Basic 4. Patologia narządu wzroku i guzy wewnątrzgałkowe. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2004Basic 6. Okulistyka pediatryczna i zez. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 7. Oczodół, powieki i układ łzowy. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 8. Choroby aparatu ochronnego oka i rogówki. Wyd. Med. Urban &Partner, Wrocław 2005Herbarol Medical School: Gdy wzrok słabnie. Jak zapobiegać chorobomoczu. Książka i Wiedza, Warszawa 2003Jarzębińska-Večerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcjiwad wzroku. Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005Kański J., Allister J., Sahnon J.F.: Jaskra. Wyd. Med. Urban&Partner,Wrocław 1998Kański J., Nischol K.: Okulistyka. Objawy i różnicowanie. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2000Kański J., Turno-Kręcicka A.: Zapalenie błony naczyniowej oka. Wyd.Med. Urban, Wrocław 2004Kański J.: Okulistyka kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Górnicki,Wrocław 2005Krzystkowa K., Pająkowa J., Kubatko-Zielińska A., Nowak-Brygowa H.:Rozpoznanie i leczenie choroby zezowej. Zasady i metodyka pracyortoptystki. PZWL, WarszawaLitwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręczniki poradnik dla studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor,Kraków 2005Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. Volumed, Wrocław 2000Orłowski W. (red.): Okulistyka współczesna, t. III PZWL, Warszawa 1992Pojda S.M.: Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostykii udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentówmedycyny. SAM, Katowice 2002Szaflik J., Grabska-Liberek I., Izdebska J.: Stany nagłe w okulistyce.PZWL, Warszawa 2005Czasopisma zawodowe



70

Jednostka modułowa 322[05].Z4.01Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przeprowadzić wywiad z pacjentem lub jego opiekunem,– uświadomić opiekunom psychiczne problemy dziecka, będące

następstwem zeza,– wypełnić dokumentację badań okulistycznych,– rozpoznać rodzaj zeza metodą oglądania i sprawdzania ustawienia

oczu,– odróżnić zez ukryty od jawnego, jednostronny od naprzemiennego,– przeprowadzić badanie ostrości wzroku do dali i bliży,– zbadać fiksację i rozróżnić jej typy,– wykonać ilościowe i jakościowe badanie ruchów oczu,– przeprowadzić badanie refrakcji metodą skiaskopii i z zastosowaniem

autorefraktometru,– zbadać kąt zeza za pomocą synoptoforu,– zastosować leki niezbędne do wykonania badania,– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska.

2. Materiał nauczaniaOrganizacja miejsca pracy i przygotowanie niezbędnego sprzętu dobadań okulistycznych.Przeprowadzanie wywiadu z pacjentem z uwzględnieniem problemówpsychicznych wieku dziecięcego.Rodzaje dokumentacji badań okulistycznych.Sposoby obserwacji pacjenta w celu rozpoznania zeza.Metody badania i sposoby wykonania pomiaru ostrości wzroku.Metody badania ruchów oczu.Metody pomiaru refrakcji.Sposoby badania wielkości kąta zeza.Rodzaje leków stosowanych w badaniach okulistycznych.Przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

3. Ćwiczenia• Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z przepisami bhp i ochrony

przeciwpożarowej.• Przeprowadzenie wywiadu z pacjentem/dzieckiem przygotowywanym

do badania okulistycznego.


71

• Wypełnianie dokumentacji badań okulistycznych pacjenta.• Rozpoznawanie rodzajów zeza i analizowanie wyników badania

okulistycznego.• Badanie ostrości wzroku i zapisywanie wyników badania.• Badanie rozstawu źrenic linijką i pupilometrem.• Zakraplanie kropli przed badaniem fiksacji.• Wykonywanie badania fiksacji.• Badanie ruchów oczu i interpretacja wyników.• Badanie wad refrakcji, interpretacja wyników badania.• Badanie wielkości kąta zeza i analiza wyników badania.

4. Środki dydaktyczneDokumentacja medyczna pacjenta -karta badań okulistycznych.Tablice do badania ostrości wzroku.Linijki do skiaskopii, autorefraktometr, oftalmometr, wizuoskop, perymetr,synoptofor, krzyż Maddoxa, skrzydło Maddoxa, listwy pryzmatyczne,pojedyncze pryzmaty, kaseta okulistyczna, frontofokometr, pupilometr.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiProgram jednostki modułowej obejmuje zagadnienia niezbędne

do kształtowania umiejętności praktycznych. Program należy realizowaćw korelacji z programami modułów „Anatomia, fizjologia i patologianarządu wzroku”, „Anatomia i fizjologia i patologia”, oraz „Podstawydziałalności usługowej w ochronie zdrowia”.

Diagnostyka jest najważniejszym etapem w pracy zawodowejortoptystki, ponieważ dokładne przeprowadzenie badania odgrywabardzo ważną rolę w dalszym postępowaniu z pacjentem.

Okulistyczne badania diagnostyczne powinny być prowadzonew odpowiednio wyposażonej pracowni, a najlepiej w specjalistycznychplacówkach opieki zdrowotnej, takich jak: poradnia leczenia zeza, gabinetortoptyczny, pleoptyczny, pracownia patofizjologii widzenia i neurookulistyki,szpitalne oddziały okulistyczne lub ośrodki dla dzieci słabo widzących.

Ćwiczenia powinny być prowadzone w 2-4-osobowych zespołach, copozwala na bezpieczne stosowanie przyrządów i aparatów orazwłaściwy nadzór nauczyciela nad pracą uczniów. Nauczyciel powinienwyjaśnić i zademonstrować organizację stanowiska pracy, sposóbprzeprowadzania badań, a następnie nadzorować ich wykonanie przezuczniów oraz przeprowadzić dyskusję na temat postępowaniaz pacjentem po wykonaniu badania. Nauczyciel powinien równieżwyjaśnić sposób zabezpieczenia narzędzi i aparatów po


72

przeprowadzonych badaniach. Wszystkie czynności uczniowie powinniwykonywać samodzielnie.

Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe postępowaniez małym dzieckiem i osobami ze schorzeniami neurologicznymi,z którymi w znacznym stopniu jest utrudniony kontakt.

Podczas badania ostrości wzroku ważne jest, aby uczeń wybrałodpowiednią tablicę w stosunku do wieku pacjenta oraz prawidłowozapisał wynik badania.

Przy zakraplaniu oczu szczególną uwagę należy zwrócić na właściwyrodzaj kropli, ponieważ nie w każdym przypadku można podać lekirozszerzające źrenice, np.: w jaskrze.

Ważnym aspektem pracy jest przestrzeganie przepisów bhp, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Systematycznesprawdzanie dostarcza nauczycielowi informacji dotyczących zakresui stopnia opanowania przez ucznia umiejętności określonychw szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.

Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie:– sprawdzianów ustnych i pisemnych,– testów osiągnięć szkolnych,– ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia

podczas wykonywania ćwiczeń.Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwracać uwagę na:– umiejętność komunikowania się z pacjentem,– umiejętność przeprowadzenia badań bez względu na wiek i stan

pacjenta,– umiejętność interpretacji prowadzonych obserwacji i wyników badań,– właściwy zapis wyników w karcie badań pacjenta.

Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzenie:– testu osiągnięć szkolnych, sprawdzającego umiejętności

rozpoznawania różnych rodzajów zeza i psychicznych problemówdziecka będących następstwem zeza,

– sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracydotyczącymi wykonywania podstawowych badań okulistycznych.W końcowej ocenie należy uwzględniać wyniki wszystkich

zastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzenia osiągnięćuczniów.


73

Jednostka modułowa 322[05].Z4.02Wykonywanie szczegółowych badaństrabologicznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zbadać szczegółowo kąt zeza,– wykonać badanie widzenia obuocznego testami słabo i mocno

dysocjującymi,– zbadać korespondencję siatkówek różnymi metodami

z uwzględnieniem wskazań i przeciwwskazań do zastosowania,– wykonać badanie widzenia barw,– przeprowadzić diagnostykę zezów porażennych i pourazowych,– rozróżnić rodzaj porażenia na podstawie badań,– rozróżnić ewentualne miejsce urazu na podstawie badań,– wykonać badanie pola widzenia,– wypełnić dokumentację szczegółowych badań strabologicznych

pacjenta.

2. Materiał nauczaniaOrganizacja stanowiska pracy do wykonywania badań strabologicznych.Rodzaje dokumentacji badań strabologicznych.Szczegółowe metody badania kątów zeza.Zastosowanie testów widzenia obuocznego.Metody badania korespondencji siatkówek.Sposoby przeprowadzania badania widzenia barw.Badanie zezów porażennych i pourazowych.Rodzaje porażeń i urazów okołooczodołowych.Interpretacja i analiza wyników badań.Metody badania pola widzenia.Rodzaje leków stosowanych w badaniach strabologicznych.

3. Ćwiczenia• Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.• Przygotowywanie pacjenta/dziecka do badań.• Wypełnianie dokumentacji badań strabologicznych pacjenta.• Wykonywanie szczegółowego badania kątów zeza różnymi metodami.• Badanie stopni widzenia obuocznego i interpretacja wyników.• Badanie widzenia barw i interpretacja wyników.• Prowadzenie diagnostyki zezów porażennych i pourazowych.• Badanie pola widzenia i interpretacja wyników.


74

4. Środki dydaktyczneDokumentacja medyczna badań strabologicznych pacjenta.Synoptofor, krzyż Maddoxa, skrzydło Maddoxa, listwy pryzmatycznei pojedyncze pryzmaty.Testy widzenia obuocznego, tablice badania widzenia barw.Ekran Hessa, smuga świetlna, synoptometr.Polomierz statyczny i kinetyczny.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiTreść programu jednostki modułowej obejmuje zagadnienia

niezbędne w kształtowaniu umiejętności praktycznych. Realizacjaprogramu nauczania wymaga ścisłej korelacji z programami modułów:„Anatomia, fizjologia i patologia narządu wzroku”, jak i „Anatomiafizjologia i patologia”, a także „Podstawy działalności usługowejw ochronie zdrowia”.

Szczegółowe badania strabologiczne powinny być prowadzonew pracowni wyposażonej w odpowiedni sprzęt, a najlepiejw specjalistycznych placówkach opieki zdrowotnej, takich jak:poradnia leczenia zeza, gabinet ortoptyczny, pleoptyczny, pracowniapatofizjologii widzenia i neurookulistyki, szpitalne oddziały okulistyczne lubośrodki dla dzieci słabo widzących.

Ćwiczenia powinny odbywać się w zespołach 2-4-osobowych, copozwala na bezpieczne stosowanie przyrządów i aparatów orazwłaściwy nadzór nauczyciela nad pracą uczniów. Nauczyciel powinienwyjaśnić i zademonstrować sposób przeprowadzania badań, a następnienadzorować ich wykonanie i przeprowadzić dyskusję na tematpostępowania z pacjentem po wykonaniu badania. Należy równieżwyjaśnić sposób zabezpieczenia narzędzi i aparatów poprzeprowadzonych badaniach. Wszystkie czynności uczniowie powinniwykonywać samodzielnie.

Szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe postępowaniez małym dzieckiem i osobami ze schorzeniami neurologicznymi,z którymi w znacznym stopniu jest utrudniony kontakt.

Przy badaniu ruchów i oglądaniu oczu, uczeń powinien wykorzystaćwłasne obserwacje oraz informacje uzyskane od pacjenta w celupostawienia wstępnego rozpoznania.

Podczas zakraplania oczu szczególną uwagę należy zwrócić nadobór kropli, ponieważ nie w każdym przypadku można podać lekirozszerzające źrenice, jak np.: w jaskrze.

Ważnym aspektem pracy jest przestrzeganie przepisów bhp, ochronyprzeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.


75


systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Systematycznesprawdzanie dostarczy nauczycielowi informacji dotyczących zakresui stopnia opanowania przez ucznia umiejętności określonychw szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.


podczas wykonywania ćwiczeń.Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwracać uwagę na:– umiejętność komunikowania się z pacjentem,– umiejętność przeprowadzenia badań bez względu na wiek i stan

pacjenta,– umiejętność interpretacji wyników przeprowadzonych obserwacji

i badań,– właściwy zapis wyników w karcie badań pacjenta.

Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzeniesprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy dotyczącymiwykonywania szczegółowych badań strabologicznych.

W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzenia osiągnięćuczniów.


76

Moduł 322[05].Z5Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– przestrzegać przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska,– przygotowywać dzieci do ćwiczeń rehabilitacyjnych w zezie

i niedowidzeniu,– wykonywać ćwiczenia rehabilitacyjne w zezie i niedowidzeniu,– uczyć dzieci i ich opiekunów samodzielnego wykonywania ćwiczeń

ortoptycznych i pleoptycznych w warunkach domowych,– rejestrować wyniki ćwiczeń w obowiązującej dokumentacji

medycznej,– interpretować wyniki wykonanych ćwiczeń,– użytkować aparaty i sprzęt do ćwiczeń zgodnie

z obowiązującymi instrukcjami,– wykazywać wrażliwość i zrozumienie dla dzieci specjalnej troski

i pacjentów zakwalifikowanych do ćwiczeń.


jednostkimodułowej


322[05].Z5.01 Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeńortoptycznych 288

322[05].Z5.02 Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeńpleoptycznych 288

Razem 576


322[05].Z5Rehabilitacja w zezie i niedowidzeniu

322[05].Z5.01Wykonywanie rehabilitacyjnych

ćwiczeń ortoptycznych

322[05].Z5.02Wykonywanie rehabilitacyjnych

ćwiczeń pleoptycznych


77

4. LiteraturaAdler F. H.: Fizjologia oka. PZWL, Warszawa 1989Baranowska-George T.: Leczenie zeza ze szczególnym uwzględnieniemmetody szczecińskiej. Wyd. Sylwjana, Szczecin 1993Barć A., Turno-Kręcicka A., Kański J.: Choroby oczu u dzieci.Kompendium diagnostyki i terapii. 2002Basic 4. Patologia narządu wzroku i guzy wewnątrzgałkowe. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2004Basic 6. Okulistyka pediatryczna i zez. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 7. Oczodół, powieki i układ łzowy. Wyd. Med. Urban & Partner,Wrocław 2005Basic 8. Choroby aparatu ochronnego oka i rogówki. Wyd. Med. Urban &Partner, Wrocław 2005Herbarol Medical School: Gdy wzrok słabnie. Jak zapobiegać chorobomoczu. Książka i Wiedza, Warszawa 2003Jarzębińska-Večerowa M., Tuleja D.: Podstawy refrakcji oka i korekcjiwad wzroku. Wyd. Med. Górnicki, Wrocław 2005Kański J., Allister J., Sahnon J.F.: Jaskra. Wyd. Med. Urban&Partner,Wrocław 1998Kański J., Nischol K.: Okulistyka. Objawy i różnicowanie. Wyd. Med.Urban & Partner, Wrocław 2000Kański J., Turno-Kręcicka A.: Zapalenie błony naczyniowej oka. Wyd.Med. Urban, Wrocław 2004Kański J.: Okulistyka kliniczna. Wydawnictwo Medyczne Górnicki,Wrocław 2005Krzystkowa K., Pająkowa J., Kubatko-Zielińska A., Nowak-Brygowa H.:Rozpoznanie i leczenie choroby zezowej. Zasady i metodyka pracyortoptystki. PZWL, WarszawaLitwin M.B., Bryg H.: Wybrane zagadnienia okulistyczne. Podręczniki poradnik dla studentów i słuchaczy szkół medycznych. Wyd. Zamkor,Kraków 2005Niżankowska M.H.: Podstawy okulistyki. Volumed, Wrocław 2000Orłowski W. (red.): Okulistyka współczesna, t. III PZWL, Warszawa 1992Pojda S.M.: Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostykii udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentówmedycyny. SAM, Katowice 2002Szaflik J., Grabska-Liberek I., Izdebska J.: Stany nagłe w okulistyce.PZWL, Warszawa 2005Czasopisma zawodowe



78

Jednostka modułowa 322[05].Z5.01Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeńortoptycznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy ortoptystki zgodnie z wymaganiami

ergonomii,– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska,– przygotować pacjenta do ćwiczeń i wyjaśnić metody ich wykonania,– dokonać wyboru ćwiczeń w zależności od stanu widzenia

obuocznego,– zastosować odpowiednie narzędzia i aparaty do różnych ćwiczeń,– przeprowadzić ćwiczenia ruchomości mięśni, w tym konwergencji

przed i po zabiegu operacyjnym,– przeprowadzić ćwiczenia usuwające tłumienie,– wykonać ćwiczenia normalizujące korespondencję siatkówek,– wykonać ćwiczenia jednoczesnej percepcji metodą obiektywną

i subiektywną,– przeprowadzić ćwiczenia fuzji oraz jej zakresu do bliży i do dali,– wykonać ćwiczenia widzenia stereoskopowego,– zastosować właściwe pryzmaty do ćwiczeń,– zapisać wyniki przeprowadzonych ćwiczeń w karcie leczenia,– zapewnić dziecku fizyczne i psychiczne bezpieczeństwo podczas

wykonywanych ćwiczeń,– przeanalizować i ocenić wyniki ćwiczeń,– porównać stosowane metody ćwiczeń i sformułować wnioski o ich

skuteczności,– nauczyć dziecko i jego rodziców/opiekunów prawidłowego sposobu

wykonywania ćwiczeń ruchomości i konwergencji zleconych do domu.

2. Materiał nauczaniaOrganizacja stanowiska pracy ortoptystki zgodnie z wymaganiamiergonomii,Przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.Przygotowanie dziecka do ćwiczeń, komunikowanie się i współpracaz dzieckiem.Rodzaje dokumentacji pacjenta leczonego w warunkachambulatoryjnych.Przyrządy, narzędzia i aparaty niezbędne do wykonywania ćwiczeńortoptycznych.


79

Ćwiczenia w celu uzyskania jednoczesnej percepcji.Ćwiczenia ruchomości i konwergencji.Ćwiczenia jednooczne w obuocznym polu widzenia.Ćwiczenia normalizujące korespondencję siatkówek.Ćwiczenia fuzji.Ćwiczenia widzenia stereoskopowego.Zastosowanie pryzmatów do ćwiczeń.Zapisywanie wyników ćwiczeń, ich analiza i ocena.Przygotowanie dziecka i jego opiekunów do wykonywania ćwiczeńkonwergencji i ruchomości zleconych do domu.

3. Ćwiczenia• Organizowanie stanowiska pracy ortoptystki zgodnie z wymaganiami

ergonomii.• Prowadzenie ćwiczeń ruchomości i konwergencji u pacjentów przed

i po operacjach.• Prowadzenie ćwiczeń usuwających tłumienie.• Wykonywanie ćwiczeń mających na celu normalizację korespondencji

siatkówek.• Wykonywanie ćwiczeń jednoczesnej percepcji z uwzględnieniem

metody obiektywnej i subiektywnej.• Prowadzenie ćwiczeń poszerzających zakres fuzji.• Prowadzenie ćwiczeń widzenia stereoskopowego różnymi metodami.• Stosowanie pryzmatów w ćwiczeniach.• Analizowanie i ocenianie wyników ćwiczeń.• Przygotowywanie pacjentów do samodzielnego wykonywania ćwiczeń

konwergencji i ruchomości w domu.

4. Środki dydaktyczneDokumentacja medyczna pacjenta.Schematy, foliogramy, filmy, zestawy ćwiczeń ortoptycznych.Aparat do ćwiczeń ruchomości mięśni, synoptofor, listwy pryzmatycznei pojedyncze pryzmaty, stereoskop, karty stereogramowe, cheiroskop.Literatura zawodowa.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostkiW trakcie realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien

doskonalić umiejętności doboru ćwiczeń dla pacjenta z uwzględnieniemwskazań i przeciwwskazań obowiązujących przy wyborze odpowiedniejmetody leczenia, jak i podczas wykonywania poszczególnych ćwiczeń.Podczas realizacji programu nauczania należy zwrócić uwagę na


80

organizację stanowiska pracy ortoptystki, wykonywanie ćwiczeńrehabilitacyjnych oraz kształtowania umiejętności doboru aparatów, sprzętui zestawów do poszczególnych ćwiczeń ortoptycznych. Szczególny nacisknależy położyć na właściwy stosunek do pacjenta, cierpliwośći wyrozumiałość oraz odpowiedzialność za dobór ćwiczeń.

Zajęcia powinny być prowadzone w zespołach 2-4-osobowych podkierunkiem dyplomowanej ortoptystki, w placówkach opieki zdrowotnejzajmujących się diagnostyką i rehabilitacją w zezie, ewentualniew pracowni optycznej wyposażonej w urządzenia do ćwiczeńortoptycznych.


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Systematycznesprawdzanie dostarcza nauczycielowi informacji dotyczących zakresui stopnia opanowania przez ucznia umiejętności określonych w celachkształcenia jednostki modułowej.


podczas wykonywania ćwiczeń.Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwrócić uwagę na:– właściwy dobór ćwiczeń,– stosowanie odpowiednich aparatów i sprzętu, do przeprowadzenia

ćwiczeń,– umiejętność przeprowadzenia ćwiczeń bez względu na wiek i stan

pacjenta,– umiejętność komunikowania się z pacjentem,– poprawność oceny wyników ćwiczeń i formułowania wniosków o ich

skuteczności.Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzenie

sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy dotyczącymiwykonywania rehabilitacyjnych ćwiczeń ortoptycznych.

W końcowej ocenie należy uwzględniać wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzenia osiągnięćedukacyjnych uczniów.


81

Jednostka modułowa 322[05].Z5.02Wykonywanie rehabilitacyjnych ćwiczeńpleoptycznych

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowe i ochrony

środowiska,– wyjaśnić przyczyny powstawania niedowidzenia,– wypełnić dokumentację medyczną ćwiczeń pleoptycznych pacjenta,– przygotować pacjenta do ćwiczeń, wyjaśnić ich celowość i metody

wykonania,– dokonać wyboru ćwiczeń do fiksacji i ostrości wzroku,– zastosować właściwy sprzęt i aparaty do przeprowadzania ćwiczeń,– przeprowadzić ćwiczenia różnymi metodami w niedowidzeniu

jednostronnym,– zastosować reduktory ostrości wzroku,– zastosować różne metody obturacji,– zastosować leczenie metodą penalizacji,– zastosować środki farmakologiczne rozszerzające źrenice,– zastosować naprzemienną atropinizację i obturację,– przeanalizować, ocenić i zapisać wyniki ćwiczeń w dokumentacji

pacjenta,– zapewnić dziecku fizyczne i psychiczne bezpieczeństwo podczas

wykonywanych ćwiczeń,– nauczyć dziecko i jego rodziców/opiekunów samodzielnego

wykonywania w domu ćwiczeń poprawiających ostrość wzroku.

2. Materiał nauczaniaOrganizacja stanowiska pracy ortoptystki zgodnie z wymaganiamiergonomii.Przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowe i ochrony środowiska.Przygotowanie dziecka słabo widzącego do ćwiczeń, komunikacja z nimi współpraca. Dokumentacja medyczna pacjenta.Przyrządy, narzędzia i aparaty niezbędne do wykonywania ćwiczeńw niedowidzeniu.Ćwiczenia metodą: Cüppersa, Bangertera i Campbella.Rodzaje i zastosowanie reduktorów ostrości wzroku.Metody stosowania obturacji. Zastosowanie penalizacji w niedowidzeniu.Środki farmakologiczne rozszerzające źrenice.Zapisywanie wyników ćwiczeń w dokumentacji, ich analiza i ocena.


82

Przygotowanie dziecka i jego opiekunów do samodzielnego wykonaniaw domu, ćwiczeń poprawiających ostrość wzroku.

3. Ćwiczenia• Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami.• Wykonywanie ćwiczeń pleoptycznych różnymi metodami: (Cüppersa,

Bangertera i Campbella).• Prowadzenie ćwiczeń z zastosowaniem reduktorów ostrości wzroku.• Prowadzenie ćwiczeń z zastosowaniem różnych metod obturacji.• Zastosowanie leczenia metodą penalizacji.• Zakraplanie kropli rozszerzających źrenice.• Analizowanie i ocenianie wyników ćwiczeń pleoptycznych.• Przygotowywanie pacjentów do wykonywania w domu, ćwiczeń

poprawiających ostrość wzroku.

4. Środki dydaktyczneSchematy, foliogramy, filmy, zestawy opracowanych ćwiczeń, historiechoroby (bez danych osobowych),Pleoptofor, lokalizatory świetlne i akustyczne, separator, eutyskop,koordynator, synoptofor, stymulator wzrokowy, obturatory, reduktoryostrości wzroku.Literatura zawodowa.


doskonalić umiejętności leczenia niedowidzenia za pomocą różnychćwiczeń pleoptycznych w warunkach ambulatoryjnych. W procesiekształcenia uczniowie powinni poznać zasadę działania i obsługęaparatów niezbędnych do wykonania ćwiczeń, zapoznać sięz kryteriami doboru poszczególnych zestawów ćwiczeń oraz wykonaćniezbędne pomoce do ćwiczeń.

Podstawową metodą nauczania stosowaną w realizacji programujednostki modułowej powinny być ćwiczenia praktyczne poprzedzonepokazem z objaśnieniem.

Zajęcia powinny odbywać się w zespołach 2-4-osobowych podkierunkiem dyplomowanej ortoptystki w placówkach opieki zdrowotnejzajmujących się diagnostyką i rehabilitacją niedowidzenia.

W czasie ćwiczeń istotne jest zwracanie uwagi na przygotowaniedziecka do ćwiczeń, szczególnie odbywających się ciemnympomieszczeniu. Bardzo ważny jest sposób wyjaśniania dziecku istotyćwiczeń oraz forma komunikowania się z dzieckiem i zapewnienie mubezpieczeństwa podczas ćwiczeń.


83


systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Systematycznesprawdzanie powinno dostarczyć nauczycielowi informacji dotyczącychzakresu i stopnia opanowania przez ucznia umiejętności określonychw szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.


podczas wykonywania ćwiczeń.Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwrócić uwagę na:– umiejętność komunikowania się z pacjentem,– właściwy dobór ćwiczeń,– stosowanie odpowiednich aparatów i narzędzi do przeprowadzenia

ćwiczeń,– umiejętność przeprowadzenia ćwiczeń bez względu na wiek i stan

pacjenta,– poprawność oceny wyników ćwiczeń.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej zaleca sięprzeprowadzenie sprawdzianu praktycznego dotyczącego przygotowaniapacjenta do ćwiczeń i wykonania ćwiczeń pleoptycznych różnymimetodami.

W końcowej ocenie należy uwzględniać wyniki wszystkichzastosowanych przez nauczyciela metod sprawdzenia osiągnięćuczniów.


84

Moduł 322[05].Z6Praktyka zawodowa1. Cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywaniazadań,

– prowadzić wywiad z pacjentem,– zakładać i wypełniać dokumentację medyczną pacjenta,– wykonywać badania okulistyczne i strabologiczne,– analizować i interpretować wyniki badań,– kwalifikować i przygotowywać pacjentów do ćwiczeń,– rozpoznawać różne rodzaje zezów,– wykonywać ćwiczenia rehabilitacyjne narządu wzroku,– opiekować się pacjentem przed i po operacji narządu wzroku,– organizować stanowisko pracy do przeprowadzania ćwiczeń mięśni

oka.


jednostkimodułowej


322[05].Z6.01 Prowadzenie rehabilitacji w poradni ortoptycznej 40322[05].Z6.02 Prowadzenie rehabilitacji w poradni pleoptycznej 40

322[05].Z6.03 Sprawowanie opieki nad pacjentem w oddzialeokulistycznym 40

322[05].Z6.04 Diagnozowanie i rehabilitacja zeza porażennegoi pourazowego 40

Razem 160


85


Praktyka zawodowa stanowi jeden z ostatnich etapów kształceniaw zawodzie ortoptystka.

Zaleca się, aby uczniowie odbywali praktykę we wszystkichplacówkach opieki zdrowotnej zajmujących się leczeniem zezai niedowidzenia u dzieci i dorosłych.

Uczniowie w czasie praktyki zawodowej powinni pod kierunkiemopiekuna, samodzielnie przeprowadzać badania okulistyczne u małychdzieci i u dzieci starszych z uwzględnieniem stanu psychicznego dziecispecjalnej troski.

Podczas realizacji programu należy zapewnić uczniom możliwośćprowadzenia leczenia niedowidzenia metodami dobranymi do stanupacjenta, nawiązywania kontaktów interpersonalnych z dzieckiem i jegoopiekunami oraz przygotowywania dzieci i ich opiekunów dosamodzielnego wykonywania w domu, zleconych ćwiczeń ortoptycznych.W procesie nauczania należy doskonalić umiejętności intelektualnei praktyczne oraz cechy osobowości i postawy, takie jak: wrażliwość,tolerancja, chęć niesienia pomocy oraz poczucie odpowiedzialności.Praktyka zawodowa powinna odbywać się w poradni ortoptycznej,pleoptycznej, w szpitalnym oddziale okulistycznym, w poradni leczeniazeza oraz w ośrodkach szkolno-wychowawczych dla dzieci słabowidzących.

Program praktyki zawodowej należy traktować w sposób elastyczny.Ze względów organizacyjnych dopuszcza się pewne zmiany związane zespecyfiką placówki, w której uczeń odbywa praktykę. Realizacjaprogramu powinna umożliwić uczniom zastosowanie i pogłębieniezdobytej wiedzy i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkachpracy.

322[05].Z6.03Sprawowanie

opieki nadpacjentemw oddziale

okulistycznym

322[05].Z6Praktyka zawodowa

322[05].Z6.01Prowadzenierehabilitacjiw poradni

ortoptycznej

322[05].Z6.02Prowadzenierehabilitacjiw poradni

pleoptycznej

322[05].Z6.04Diagnozowanie

i rehabilitacja zezaporażennego

i pourazowego


86

Jednostka modułowa 322[05].Z6.01Prowadzenie rehabilitacji w poradni ortoptycznej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować działalność placówki na rynku usług medycznych,– przeprowadzić wywiad z pacjentem lub jego opiekunem,– wypełnić dokumentację medyczną pacjenta,– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska,– wykonać podstawowe i szczegółowe badania okulistyczne w różnych

typach zeza (badanie ruchów oczu, ostrości wzroku, refrakcji, fiksacji,kąta zeza, fuzji, korespondencji siatkówek, widzenia stereoskopowego,heteroforii),

– wykonać ćwiczenia ruchomości i konwergencji u pacjentów przed i pooperacji i zlecić je do wykonania w domu,

– wykonać ćwiczenia usuwające tłumienie,– wykonać ćwiczenia mające na celu normalizację korespondencji

siatkówek,– wykonać ćwiczenia jednoczesnej percepcji z uwzględnieniem metody

obiektywnej i subiektywnej,– wykonać ćwiczenia fuzji oraz jej zakresu,– wykonać ćwiczenia widzenia stereoskopowego,– wykonać ćwiczenia z zastosowaniem pryzmatów.

2. Materiał nauczaniaZapoznanie uczniów z funkcjonowaniem i strukturą placówki.Zapoznanie uczniów z dokumentacją dostępną w poradni.Prowadzenie wywiadów z pacjentami.Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.Przestrzeganie przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochronyśrodowiska.Wykonywanie podstawowych badań okulistycznych.Wykonywanie szczegółowych badań okulistycznych.Prowadzenie ćwiczeń ortoptycznych.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki W trakcie realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien

doskonalić umiejętności z zakresu diagnostycznych badań okulistycznychi ćwiczeń ortoptycznych pod kierunkiem dyplomowanej ortoptystki.


87

Przed przystąpieniem ucznia do wykonywania określonych zadańzawodowych, należy zapoznać go z przepisami bezpieczeństwa i higienypracy, obowiązującymi na stanowisku pracy oraz z regulaminemi harmonogramem praktyki.

Wykonywanie przez ucznia badań okulistycznych i ćwiczeńrehabilitacyjnych powinno być poprzedzone instruktażem wstępnym orazpokazem z objaśnieniem.

Uczniowie zobowiązani są do prowadzenia dzienniczków praktyki przedstawienia ich do zaliczenia ćwiczeń opiekunowi praktykw wyznaczonym terminie. W dzienniczku uczniowie powinni zebraćinformacje dotyczące struktury funkcjonowania placówek, opisustanowisk pracy oraz wykonywanych zadań zawodowych.


przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawieokreślonych kryteriów.

Sprawdzanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się przezobserwację wykonywanych przez ucznia zadań oraz analizędokumentacji prowadzonej przez ucznia.

Kontrola i ocena pracy ucznia powinna uwzględniać:– przestrzeganie dyscypliny pracy,– samodzielność podczas wykonywania pracy,– komunikowanie się z pacjentem,– kulturę osobistą i zawodową,– zainteresowanie wykonywanymi zadaniami,– odpowiedzialność za powierzony sprzęt i aparaty,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na zakończenie realizacji programu uczeń powinien przedstawićopiekunowi praktyki sprawozdanie na temat wykonywanych zadańpodczas praktyki, zamieszczone w dzienniczku praktyk.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki bieżącej kontroli,samoocenę dokonaną przez ucznia oraz ocenę sprawozdaniaz przebiegu praktyki. Opiekun praktyki zawodowej powinien wpisaćw dzienniczku praktyk opinię o pracy i postępach ucznia oraz ocenękońcową.


88

Jednostka modułowa 322[05].Z6.02Prowadzenie rehabilitacji w poradni pleoptycznej

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– scharakteryzować działalność placówki na rynku usług medycznych,– wypełnić dokumentację medyczną pacjenta,– wyjaśnić pacjentowi lub opiekunowi celowość przeprowadzanych

ćwiczeń,– przeprowadzić badania niezbędne do wykonania ćwiczeń

rehabilitacyjnych,– zastosować różne metody leczenia niedowidzenia w zależności od

jego przyczyny,– przeprowadzić ćwiczenia pleoptyczne różnymi metodami (Cüppersa,

Bangertera i Campbella),– zastosować reduktory ostrości wzroku w leczeniu niedowidzenia,– zastosować obturatory w leczeniu niedowidzenia,– zastosować środki farmakologiczne rozszerzające źrenice,– zastosować przepisy bhp i ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony

środowiska.

2. Materiał nauczaniaZapoznanie uczniów z funkcjonowaniem i strukturą placówki.Zapoznanie uczniów z dokumentacją dostępną w poradni pleoptycznej.Wykonywanie badań okulistycznych niezbędnych do przeprowadzeniaćwiczeń.Prowadzenie ćwiczeń pleoptycznych różnymi metodami.Stosowanie reduktorów ostrości wzroku w leczeniu niedowidzenia.Stosowanie obturacji w leczeniu niedowidzenia.Stosowanie penalizacji w leczeniu niedowidzenia.Zakraplanie kropli rozszerzających źrenice.Stosowanie przepisów bhp i ochrony przeciwpożarowej oraz ochronyśrodowiska.


doskonalić umiejętności z zakresu badań diagnostycznych i leczenianiedowidzenia różnymi metodami. Powinien zapoznać się z narzędziamii aparatami potrzebnymi do wykonywania badań i leczenia oraz wykonaćpomoce do ćwiczeń pleoptycznych.


89

Praktyka zawodowa w poradni pleoptycznej powinna odbywać się podkierunkiem dyplomowanej ortoptystki. Poradnia powinna spełniać kryteriaplacówki szkoleniowej.

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań zadań zawodowych,należy zapoznać ucznia z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,obowiązującymi na stanowisku pracy oraz z programemi harmonogramem praktyki.

Uczniowie zobowiązani są do prowadzenia dzienniczków praktyki przedstawienia ich do zaliczenia ćwiczeń opiekunowi praktykw wyznaczonym terminie. W dzienniczku uczniowie powinni zebraćinformacje dotyczące struktury funkcjonowania placówki, opisustanowisk pracy oraz wykonywanych zadań zawodowych.




Podczas obserwacji pracy ucznia należy zwracać uwagę na:– przestrzeganie dyscypliny pracy,– samodzielność wykonywanych badań i ćwiczeń,– komunikowanie się z pacjentem,– współpracę z zespołem terapeutycznym,– odpowiedzialność za powierzone narzędzia i aparaty,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki bieżącej kontroliosiągnięć ucznia, teoretyczne przygotowanie do wykonywanych zadańpraktycznych oraz ocenę sprawozdania z realizacji praktyki.

Na zakończenie realizacji programu opiekun praktyki zawodowejpowinien wpisać w dzienniczku praktyk opinię o pracy i postępach uczniaoraz ocenę końcową.


90

Jednostka modułowa 322[05].Z6.03Sprawowanie opieki nad pacjentem w oddzialeokulistycznym

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– scharakteryzować działalność placówki na rynku usług medycznych,– przeprowadzić wywiad z pacjentem,– wypełnić dokumentację medyczną pacjenta,– odczytać historię choroby pacjenta,– ocenić psychiczny stan dziecka/pacjenta przed operacją,– przeprowadzić ćwiczenia przed i po zabiegu operacyjnym,– scharakteryzować metody operacji,– rozpoznać powikłania pooperacyjne,– rozróżnić leki podawane ogólnie i miejscowo,– zakroplić leki do oczu,– założyć maść do oka,– założyć okład na powieki i zmienić opatrunki,– przeprowadzić badania kontrolne ostrości wzroku,– zlecić ćwiczenia ruchomości i konwergencji do wykonania w domu,– zastosować działania z zakresu profilaktyki okulistycznej.

2. Materiał nauczaniaZapoznanie uczniów z funkcjonowanie oddziału okulistycznegoi strukturą szpitala.Zapoznanie uczniów z podstawowa dokumentacja prowadzonaw oddziałach okulistycznych.Dobieranie techniki wykonywania podstawowych zabiegówokulistycznych.Przygotowywanie psychiczne i fizyczne pacjenta do zabieguoperacyjnego.Sprawowanie wczesnej opieki pooperacyjnej nad pacjentem.Wykonywanie ćwiczeń przed i po zabiegu operacyjnym narządu wzroku.Przygotowywanie pacjenta do samodzielnego wykonania w domu,ćwiczeń ruchomości i konwergencji.Prowadzenie profilaktyki okulistycznej.


doskonalić umiejętności z zakresu opieki nad pacjentemprzygotowywanym do operacji w szpitalnym oddziale okulistycznym.Uczeń pod kierunkiem opiekuna praktyki powinien wykonywać


91

samodzielnie wszystkie czynności i realizować zadania zgodniez organizacją pracy oddziału szpitalnego.

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań zawodowych, należyzapoznać ucznia z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,obowiązującymi na stanowisku pracy.

W trakcie realizacji praktyki zawodowej uczniowie powinnidokumentować jej przebieg w dzienniczku praktyk. Wskazane jestzorganizowanie seminarium, na zakończenie praktyki, podczas któregouczniowie powinni zaprezentować całokształt badań i leczeniastosowanego u wybranego pacjenta oraz ocenić możliwościi efekty leczenia. Dyskusja prowadzona podczas seminarium pozwolinauczycielowi zaobserwować zaangażowanie ucznia i zainteresowaniezawodem.




W czasie obserwacji pracy ucznia należy zwracać uwagę na:– organizację stanowiska pracy,– komunikowanie się z pacjentem i współpracownikami,– samodzielność w wykonywaniu zadań,– jakość wykonanej pracy,– przestrzeganie dyscypliny,– umiejętność korzystania ze sprzętu oraz narzędzi do ćwiczeń,– odpowiedzialność za powierzony sprzęt, narzędzia i aparaty,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej uczeńpowinien przedstawić opiekunowi praktyki sprawozdanie z przebiegupraktyki zamieszczone w dzienniczku praktyk. W ocenie końcowejnależy uwzględnić wyniki bieżącej kontroli osiągnięć ucznia, ocenęsprawozdania z realizacji praktyki i sposób zaprezentowania podczasseminarium.

Opiekun praktyki zawodowej powinien wpisać w dzienniczku praktykopinię o pracy ucznia oraz ocenę końcową.


92

Jednostka modułowa 322[05].Z6.04Diagnozowanie i rehabilitacja zeza porażennegoi pourazowego

1. Szczegółowe cele kształceniaW wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,– scharakteryzować funkcjonowanie poradni leczenia zeza,– przeprowadzić wywiad z pacjentem,– założyć i wypełnić dokumentację historii choroby pacjenta,– przeprowadzić badanie zeza porażennego, pourazowego i czynności

mięśni gałki ocznej różnymi metodami,– zdiagnozować rodzaj porażenia i urazu na podstawie

przeprowadzonych badań,– dobrać pomoce optyczne znoszące dwojenie,– przeprowadzić ćwiczenia rehabilitacyjne w zezie porażennym

i pourazowym,– zastosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochrony

środowiska.

2. Materiał nauczaniaZapoznanie ucznia z funkcjonowaniem poradni.Organizowanie stanowiska pracy ortoptystki.Prowadzenie dokumentacji medycznej pacjenta.Przeprowadzenie wywiadu z pacjentem.Wykonywanie badań ostrości wzroku, widzenia barw, widzeniaobuocznego.Wykonywanie badania zeza porażennego i pourazowego oraz czynnościmięśni gałki ocznej.Dobieranie pomocy optycznych znoszących dwojenie.Przeprowadzanie ćwiczeń rehabilitacyjnych w zezie porażennymi pourazowym.Przestrzeganie przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej i ochronyśrodowiska.


doskonalić umiejętności z zakresu badań zeza porażennego i czynnościmięśni gałki ocznej różnymi metodami oraz przeprowadzaniaodpowiednich ćwiczeń ortoptycznych, a także dobierania odpowiednichsoczewek okularowych. Wszystkie zadania uczeń powinien wykonywać


93

samodzielnie pod kierunkiem opiekuna praktyk, najlepiej dyplomowanejortoptystki.

Realizacja programu nauczania jednostki modułowej powinnaodbywać się w poradni ortoptycznej, spełniającej ustalone kryteriaupoważniające do organizowania i prowadzenia praktycznej naukizawodu.

W czasie odbywanej praktyki uczeń powinien utrwalić wiedzędotyczącą organizacji pracy w placówce, procedur i standardówwykonywania poszczególnych zadań zawodowych oraz formalno-prawnych podstaw funkcjonowania poradni ortoptycznej.

Opiekun praktyk powinien zapoznać uczniów z regulaminemi harmonogramem praktyki. Uczniowie zobowiązani są do prowadzeniadzienniczków praktyk i przedstawienia ich do zaliczenia ćwiczeńopiekunowi praktyk w wyznaczonym terminie. W dzienniczku uczniowiepowinni zebrać informacje dotyczące struktury funkcjonowania placówek,opisu stanowisk pracy oraz wykonywanych zadań zawodowych.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięćedukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać sięprzez cały czas realizacji programu jednostki modułowej na podstawieokreślonych kryteriów.

Sprawdzanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się przezobserwację wykonywanych przez ucznia zadań oraz analizęprowadzonej dokumentacji.

Bieżąca kontrola i ocena pracy ucznia powinna uwzględniać:– przestrzeganie dyscypliny pracy,– samodzielność w wykonywaniu badań i ćwiczeń,– komunikowanie się z pacjentem,– współpracę z zespołem terapeutycznym,– odpowiedzialność za powierzone narzędzia i aparaty,– przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki bieżącej kontroliosiągnięć ucznia, teoretyczne przygotowanie do wykonywania zadańpraktycznych oraz ocenę sprawozdania z realizacji praktyki.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej opiekunpraktyki zawodowej powinien wpisać w dzienniczku praktyk opinięo pracy ucznia oraz ocenę końcową.

Documents

Projekt wspó - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/programy/ortoptystka_322[05].pdf · 1. Podstawy działalności usługowej w ochronie zdrowia 19 Charakteryzowanie psychicznego