PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE ŚCIAN Z BETONU

ISBN

978

-83-

9410

05-4

-4

PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE CIAN Z BETONU KOMRKOWEGOZeszyt 2 Cz 1ISB

N 9

78-8

3-94

1005

-1-3

PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE CIAN Z BETONU KOMRKOWEGOZESZYT 2 CZ 1

24

1. WprowadzenieProjektowanie konstrukcji murowanych cian

prowadzi si na podstawie wytycznych norm wcho-dzcych w skad pakietu Eurokodu 6, zawieraj-cego cztery normy: PN-EN 1996-1-1 [N1], PN-EN 1-2 [N2], PN-EN 1996-2 [N3] i PN-EN 1996-3 [N4]. Pierwsza i ostatnia z wymienionych norm dotycz sposobu prowadzenia oblicze statyczno-wytrzyma-ociowych, druga norma podaje wytyczne projek-towania cian z uwagi na warunki poarowe, nato-miast norma trzecia zawiera wymagania projektowe i wykonawcze. Niniejszy zeszyt dotyczy obliczania i konstruowania cian z ABK zgodnie z wymogami norm tworzcych pakiet Eurokodu 6.

Poprawny tok projektowania kadej ciany w tym take ciany wykonanej z elementw murowych z betonu komrkowego wymaga okrelenia sto-sownej kombinacji obcie obliczeniowych, przy-jcia poprawnego schematu statycznego ciany i sprawdzenia warunkw stanu granicznego no-noci (ULS) lub uytkowalnoci (SLS). Eurokod 6 rozrnia nastpujce sytuacje (przypadki) oblicze-niowe cian: ciany obcione gwnie pionowo; ciany obcione si skupion; ciany poddane obcieniom cinajcym; ciany obcione prostopadle do swej powierzch-

ni; ciany pod cznym obcieniem pionowym i

prostopadym do powierzchni.Zgodnie z Eurokodem 6 ciany w budynku mog

by none/konstrukcyjne (przejmujce obcienia pionowe i cinajce lub niekonstrukcyjne/nieno-ne/wypeniajce (w gwnej mierze zginane). Na etapie projektowania naley zatem ustali rodzaj i charakter pracy cian lub ich fragmentw i wy-kona stosowne obliczenia sprawdzajce w miaro-

dajnych obszarach lub przekrojach, ktre decyduj o bezpieczestwie budynku. ciany none mog pe-ni zarwno rol ciany obcionej pionowo (przeno-szcej obcienia pionowe) jak i ciany usztywniajcej (przenoszcej obcienia poziome) i ograniczajcej przemieszczenia konstrukcji. Konstrukcje obcione gwnie pionowo nie mog by natomiast traktowane jako samonone, gdy te przenosz jednie ciar wa-sny i obcienia poziome. W cianach obcionych gwnie pionowo udzia si ciskajcych jest z regu-y znacznie wikszy ni udzia obcie zginajcych. W wypadku cian zlokalizowanych na ostatniej kon-dygnacji (gdzie obcienia pionowe s najmniejsze) oraz cian piwnic (gdzie parcie gruntu jest znaczne) ciany traktuje si jako obcione cznie obcie-niem pionowym i prostopadym do powierzchni przy czym proporcje momentw zginajcych i si osiowych istotnie si rni wpywajc na nono. Wtedy Eu-rokod 6 pozwala sprawdza stan graniczny nonoci jak w wypadku cian obcionych gwnie pionowo, jak w cianach zginanych (obcionych prostopadle do swej powierzchni) lub stosujc kombinacj obu metod (ciany ciskane mimorodowo). W praktyce ciany none oblicza si najczciej jak ciany obci-one gwnie pionowo lub zginane, a ciany wype-niajce jak elementy zginane z paszczyzny.

W niniejszej pracy starano si zawrze wszyst-kie istotne informacje potrzebne do wykonania sta-tyczno-wytrzymaociowych oblicze cian z betonu komrkowego. W rozdziale drugim zamieszczono podstawowe informacje, terminy i definicje w tym definicje zwizane z betonem komrkowym. Roz-dzia 3 powicono cechom mechanicznym ele-mentw z betonu komrkowego, a w rozdziale czwartym podano parametry mechaniczne murw z ABK. Rozdzia pity zawiera wytyczne prowadze-nia oblicze statyczno-wytrzymaociowych cian w rnych stanach obcienia wraz z algorytma-

Literatura do rozdziau 1Normy[N1] PN-EN 1996-1-1+A1:2013-05/NA:2014-03 Eurokod 6. Projektowanie konstrukcji. Cz 1-1: Reguy oglne

dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych.[N2] PN-EN 1996-1-2:2010/NA:2010 Eurokod 6. Projektowanie konstrukcji murowych. Cz 1-2: Reguy ogl-

ne: Projektowanie z uwagi na warunki poarowe.

Publikacje [1] Zapotoczna-Sytek G., Balkovic S.: Autoklawizowany beton komrkowy. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2013.[2] Jatymowicz H., Siejko J., Zapotoczna-Sytek G.: Technologia autoklawizowanego betonu komrkowego.

Arkady, Warszawa 1980[3] Zapotoczna-Sytek G., askawiec K., Gbarowski P., Maolepszy J., Szymczak J.: Popioy lotne nowej generacji

do produkcji autoklawizowanego betonu komrkowego. Monografia. Instytut Ceramiki i Materiaw Budow-lanych. Warszawa 2013.

[4] Paprocki A.: Technologiczne parametry spoiw uywanych do produkcji betonu komrkowego. Praca habilita-cyjna. PWN, Warszawa 1964.

[5] Siejko J.: Betony komrkowe z popiow lotnych z wgla koniskiego brunatnego. Praca doktorska. Politechnika Warszawska 1970.

[6] Zapotoczna-Sytek G.: Przydatno popiow lotnych z nowoczesnych palenisk przemysowych do produkcji betonu komrkowego, Praca doktorska, Politechnika Warszawska 1973.

34

1. WprowadzenieProjektowanie konstrukcji murowanych cian

prowadzi si na podstawie wytycznych norm wcho-dzcych w skad pakietu Eurokodu 6, zawieraj-cego cztery normy: PN-EN 1996-1-1 [N1], PN-EN 1-2 [N2], PN-EN 1996-2 [N3] i PN-EN 1996-3 [N4]. Pierwsza i ostatnia z wymienionych norm dotycz sposobu prowadzenia oblicze statyczno-wytrzyma-ociowych, druga norma podaje wytyczne projek-towania cian z uwagi na warunki poarowe, nato-miast norma trzecia zawiera wymagania projektowe i wykonawcze. Niniejszy zeszyt dotyczy obliczania i konstruowania cian z ABK zgodnie z wymogami norm tworzcych pakiet Eurokodu 6.

Poprawny tok projektowania kadej ciany w tym take ciany wykonanej z elementw murowych z betonu komrkowego wymaga okrelenia sto-sownej kombinacji obcie obliczeniowych, przy-jcia poprawnego schematu statycznego ciany i sprawdzenia warunkw stanu granicznego no-noci (ULS) lub uytkowalnoci (SLS). Eurokod 6 rozrnia nastpujce sytuacje (przypadki) oblicze-niowe cian: ciany obcione gwnie pionowo; ciany obcione si skupion; ciany poddane obcieniom cinajcym; ciany obcione prostopadle do swej powierzch-

ni; ciany pod cznym obcieniem pionowym i

prostopadym do powierzchni.Zgodnie z Eurokodem 6 ciany w budynku mog

by none/konstrukcyjne (przejmujce obcienia pionowe i cinajce lub niekonstrukcyjne/nieno-ne/wypeniajce (w gwnej mierze zginane). Na etapie projektowania naley zatem ustali rodzaj i charakter pracy cian lub ich fragmentw i wy-kona stosowne obliczenia sprawdzajce w miaro-

dajnych obszarach lub przekrojach, ktre decyduj o bezpieczestwie budynku. ciany none mog pe-ni zarwno rol ciany obcionej pionowo (przeno-szcej obcienia pionowe) jak i ciany usztywniajcej (przenoszcej obcienia poziome) i ograniczajcej przemieszczenia konstrukcji. Konstrukcje obcione gwnie pionowo nie mog by natomiast traktowane jako samonone, gdy te przenosz jednie ciar wa-sny i obcienia poziome. W cianach obcionych gwnie pionowo udzia si ciskajcych jest z regu-y znacznie wikszy ni udzia obcie zginajcych. W wypadku cian zlokalizowanych na ostatniej kon-dygnacji (gdzie obcienia pionowe s najmniejsze) oraz cian piwnic (gdzie parcie gruntu jest znaczne) ciany traktuje si jako obcione cznie obcie-niem pionowym i prostopadym do powierzchni przy czym proporcje momentw zginajcych i si osiowych istotnie si rni wpywajc na nono. Wtedy Eu-rokod 6 pozwala sprawdza stan graniczny nonoci jak w wypadku cian obcionych gwnie pionowo, jak w cianach zginanych (obcionych prostopadle do swej powierzchni) lub stosujc kombinacj obu metod (ciany ciskane mimorodowo). W praktyce ciany none oblicza si najczciej jak ciany obci-one gwnie pionowo lub zginane, a ciany wype-niajce jak elementy zginane z paszczyzny.

W niniejszej pracy starano si zawrze wszyst-kie istotne informacje potrzebne do wykonania sta-tyczno-wytrzymaociowych oblicze cian z betonu komrkowego. W rozdziale drugim zamieszczono podstawowe informacje, terminy i definicje w tym definicje zwizane z betonem komrkowym. Roz-dzia 3 powicono cechom mechanicznym ele-mentw z betonu komrkowego, a w rozdziale czwartym podano parametry mechaniczne murw z ABK. Rozdzia pity zawiera wytyczne prowadze-nia oblicze statyczno-wytrzymaociowych cian w rnych stanach obcienia wraz z algorytma-

Literatura do rozdziau 1Normy[N1] PN-EN 1996-1-1+A1:2013-05/NA:2014-03 Eurokod 6. Projektowanie konstrukcji. Cz 1-1: Reguy oglne

dla zbrojonych i niezbrojonych konstrukcji murowych.[N2] PN-EN 1996-1-2:2010/NA:2010 Eurokod 6. Projektowanie konstrukcji murowych. Cz 1-2: Reguy ogl-

ne: Projektowanie z uwagi na warunki poarowe.

Publikacje [1] Zapotoczna-Sytek G., Balkovic S.: Autoklawizowany beton komrkowy. Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2013.[2] Jatymowicz H., Siejko J., Zapotoczna-Sytek G.: Technologia autoklawizowanego betonu komrkowego.

Arkady, Warszawa 1980[3] Zapotoczna-Sytek G., askawiec K., Gbarowski P., Maolepszy J., Szymczak J.: Popioy lotne nowej generacji

do produkcji autoklawizowanego betonu komrkowego. Monografia. Instytut Ceramiki i Materiaw Budow-lanych. Warszawa 2013.

[4] Paprocki A.: Technologiczne parametry spoiw uywanych do produkcji betonu komrkowego. Praca habilita-cyjna. PWN, Warszawa 1964.

[5] Siejko J.: Betony komrkowe z popiow lotnych z wgla koniskiego brunatnego. Praca doktorska. Politechnika Warszawska 1970.

[6] Zapotoczna-Sytek G.: Przydatno popiow lotnych z nowoczesnych palenisk przemysowych do produkcji betonu komrkowego, Praca doktorska, Politechnika Warszawska 1973.

5

Zeszyt techniczny "Projektowanie konstrukcji cian z betonu komrkowego" jest materiaem bardzo szczegowo opracowanym o duej za-wartoci merytorycznej. Autorzy zadbali, by projektanci korzystajcy z tego opracowania mieli pen wiedz, niezbdn do projektowa-nia konstrukcyjnego cian z betonu komrko-wego. Ze wzgldu na obszerno tego opraco-wania podzielono cay materia na dwie czci, ktre stanowi cao.

Zesp autorski:ukasz DrobiecRadosaw JasiskiAdam PiekarczykWojciech Mazur

Autorzy rozdziau 3:Tomasz Rybarczyk - koordynatorJacek ChojnowskiRobert JaniakJarosaw Kwaniak

Recenzenci:prof. dr hab. in. Leonard Runkiewiczdr in. Pawe Krauze

mi oraz przykadami oblicze. W rozdziale 6 za-mieszczono wymagania konstrukcyjne wykony-wania murw ze szczeglnym uwzgldnieniem ABK. Rozdzia sidmy dotyczy projektowania cian z ABK z uwagi na warunki poarowe i opisano w nim zasady sprawdzania kryteriw poarowych EI i REI, zamieszczono algorytm obliczeniowy oraz przykad okrelania kryterium poarowego.

Publikacja ma charakter czysto praktyczny w ktrej starano si poda pewne podstawy teore-tyczne, skupiajc si w gwnej mierze na zapisach normowych lub wytycznych projektowania.

Nieniejszy zeszyt traktowa naley jako swoiste-go rodzaju uzupenienie znacznego krajowego do-robku w dziedzinie betonu komrkowego. Od wielu lat badania materiaowe i badania wytrzymaocio-we prowadzone s midzy innymi w CEBET / ICMB. Dociekliwy czytelnik wiedz z zakresu waciwoci fizycznych autoklawizowanego betonu komrko-wego (ABK) znajdzie midzy innymi w publikacjach [1, 2, 3, 4, 5, 6].

4

1. WPROWADZENIE 2. PODSTAWOWE INFORMACJE, TERMINY I DEFINICJE 2.1. Struktura Eurokodw 2.2. Rnice pomidzy zasadami i reguami stosowania2.3. Zakres Eurokodu 62.3.1. Zakres Czci 1-1 Eurokodu 62.3.2. Zakres Czci 1-2 Eurokodu 62.3.3. Zakres Czci 2 Eurokodu 62.3.4. Zakres Czci 3 Eurokodu 62.4. Powoania normatywne2.4.1. Przywoane normy2.5. Zaoenia2.6. Terminy i definicje2.6.1. Wsplne terminy2.6.2. Szczeglne terminy dotyczce projektowania2.6.3. Terminy dotyczce oddziaywa2.6.4. Terminy dotyczce waciwoci materiau i wyrobu2.6.5. Terminy dotyczce wielkoci geometrycznych2.6.6. Terminy dotyczce analizy konstrukcji2.6.7. Terminy dotyczce muru2.6.8. Terminy dotyczce wytrzymaoci muru2.6.9. Terminy dotyczce elementw murowych2.6.10. Terminy dotyczce elementw murowych z betonu komrowego2.6.11. Terminy dotyczce zaprawy murarskiej2.6.12. Terminy dotyczce betonu wypeniajcego2.6.13. Terminy dotyczce zbrojenia2.6.14. Terminy dotyczce wyrobw dodatkowych2.6.15. Terminy dotyczce spoin w murze2.6.16. Terminy dotyczce rodzajw cian2.6.17. Rne terminy Literatura do rozdziau 2

3. MATERIAY KONSTRUKCYJNE (BLOCZKI Z BETONU KOMRKOWEGO, ZAPRAWY, NADPROA, WYROBY DODATKOWE W TYM CZNIKI)3.1. Elementy z betonu komrkowego3.2. Nadproa zbrojone z betonu komrkowego3.3. Zaprawy3.4. Deklaracja waciwoci uytkowych Literatura do rozdziau 3

46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628



46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628



46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628



46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628



46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628



46677778888999910111212121213131414141414141515

15

1523252628

2

53

4. PARAMETRY MECHANICZNE MURW Z BETONU KOMRKOWEGO4.1. Wytrzymao na ciskanie4.2. Wytrzymao na cinanie4.3. Wytrzymao na zginanie4.4. Przyczepno zbrojenia do zaprawy4.5. Waciwoci odksztaceniowe4.5.1. Zaleno naprenie-odksztacenie4.5.2. Modu sprystoci4.5.3. Modu cinania4.5.4. Pezanie, rozszerzalno pod wpywem wilgoci lub skurcz i rozszerzalno pod wpywem temperatury Literatura do rozdziau 4

5. OBLICZENIA WYTRZYMAOCIOWO-STATYCZNE5.1. ciany obcione gwnie pionowo5.1.1. Podstawy teoretyczne5.1.2. Sposoby oblicze cian obcionych gwnie pionowo wedug Eurokodu 65.1.3. Obliczenia metod uproszczon podstawow wedug PN-EN 1996-1-15.1.3.1. Nono ciany5.1.3.2. Wspczynniki redukcyjne5.1.3.3. Mimorody5.1.3.4. Momenty zginajce w cianie5.1.3.5. Algorytm projektowania metod uproszczona podstawow wedug PN-EN 1996-1-15.1.3.6. Przykad obliczeniowy ciany obcionej gwnie pionowo metod uproszczon podstawowa (model ramowy) wg PN-EN 1996-1-15.1.4. Obliczanie metodami uproszczonymi wedug PN-EN 1996-35.1.4.1. Przyjte uproszczenia5.1.4.2. Warunki stosowania metod uproszczonych zgodnie z PN-EN 1996-35.1.4.3. Algorytm obliczania wedug wariantu 1 metody uproszczonej zgodnie z PN-EN 1996-35.1.4.4. Algorytm obliczania wedug wariantu 2 metody uproszczonej zgodnie z PN-EN 1996-35.1.4.5. Przykad obliczeniowy ciany obcionej gwnie pionowo metod uproszczon wg PN-EN 1996-35.1.5. ciany obcione si skupion5.1.5.1. Przyjte zaoenia5.1.5.2. Warunki stosowania metod obliczeniowych5.1.5.4. Nono ciany pod obcieniem skupionym5.1.5.5. Algorytmy projektowania cian obcionych si skupion5.1.5.6 Przykad obliczeniowy ciany obcionej si skupion metod podstawow wg PN-EN 1996-1-15.1.5.7. Przykad obliczeniowy ciany obcionej si skupion metod uproszczon wg PN-EN 1996-3 Literatura do rozdziau 5.1

28283335373737383839

39

4040404243434444454649

565656575860

6363646465676869

66

ZacznikiEurokodu

PrzetumaczonyTekst

Eurokodu

ZacznikiKrajowe (NA)

TytuowaStrona

Eurokodu

2.1. Struktura Eurokodw

Eurokody skadaj si z 10 pakietw tematycz-nych, dotyczcych projektowania poszczeglnych rodzajw konstrukcji budowlanych. Oznaczono je symbolem literowym EN i liczbowym od 1990 do 1999 - rys. 2.1. Eurokod EN 1990 peni funkcj nad-rzdn, gdy podano w nim podstawy projektowania, okrelono gwne wymagania oraz zdefiniowano stany graniczne nonoci i uytkowalnoci konstruk-cji budowlanych. Wersje krajowe Eurokodw s oznaczone wyrnikiem literowym danego kraju w przypadku Polski jest to PN, ktry poprzedza sym-bol Eurokodu.

Pakiety tematyczne Eurokodw od EN 1991 do EN 1999 mog by wieloczciowe, oznaczone s wwczas dalszymi cyframi (np. PN-EN 1996-1-1) okrelajcymi cz oraz zakres Eurokodu, dlatego zbir Eurokodw liczy 58 pozycji.

Normy krajowe wdraajce Eurokody musz za-wiera peny tekst Eurokodw wraz z Zacznikami w postaci opublikowanej przez CEN - rys. 2.2. Peny tekst materiau rdowego musi by opublikowa-ny w postaci dosownego tumaczenia bez adnych zmian. Mog by poprzedzone krajow stron tytu-ow i krajowym wstpem, a take mog by uzupe-nione Zacznikiem Krajowym (NA), zawierajcym

wszystkie specyficzne zmiany wartoci liczbowych w postaci parametrw ustalonych przez krajowe wadze normalizacyjne.

Parametry ktrych wartoci mog by ustalone przez krajowe organizacje normalizacyjne okre-lone s w kadej czci Eurokodu. Zwykle mog one dotyczy wartoci charakterystycznych rnic w warunkach klimatycznych, wyboru poziomu bez-pieczestwa z uwagi na trwao konstrukcji oraz oglnie klas materiaw i konstrukcji lub stosowa-nych metod oblicze.

Zaczniki Krajowe zawieraj parametry usta-lone przez krajowe wadze normalizacyjne, ktrych wartoci liczbowe s rne ni w wersji opublikowa-nej przez CEN. Zaczniki Krajowe nie mog zmie-nia lub modyfikowa treci poszczeglnych Euro-kodw z wyjtkiem wyranie wskazanych sytuacji, kiedy moliwy jest wybr parametrw ustalonych przez krajowe organizacje normalizacyjne. W takim przypadku w Zaczniku Krajowym mona albo po-da zalecane wartoci, albo poda wartoci alter-natywne na podstawie krajowych dowiadcze lub tradycji. Bezpieczestwo budowli okrelone przez wspczynniki bezpieczestwa ustalaj wadze kra-jowe i mog by wprowadzane w Zacznikach Kra-jowych. Zaczniki Krajowe poszczeglnych krajw UE bd si rni, dlatego mog by stosowane tyl-ko w kraju w ktrym projektowany i wznoszony jest obiekt budowlany.

Rys. 2.1. Schemat ideowy Eurokodw

Rys. 1.2. Zawarto wersji kocowej Eurokodu

2. Podstawowe informacje, terminy i definicje

EN 1990 Bezpieczestwo konstrukcji

EN 1991 Oddziaywania na konstrukcje

EN 1992Projektowanie konstrukcji z betonuEN 1993Projektowanie konstrukcji stalowychEN 1994Projektowanie konstrukcji zespolonych stalowo-betonowych

Obliczaniei konstruowanie

EN 1995Projektowanie konstrukcji drewnianychEN 1996Projektowanie konstrukcji murowanychEN 1999Projektowanie konstrukcji aluminiowychEN 1997Projektowanie geotechniczneEN 1998Projektowanie konstrukcjipoddanych oddziaywaniom sejsmicznym

Projektowanie geotechniczne i na terenach sejsmicznych

Krajowaprzedmowa

KrajowaStrona

tytuowa

77

2.2. Rnice pomidzy zasadami i reguami stosowania

Poszczeglne ustalenia zawarte we wszystkich Eurokodach, w zalenoci od ich wanoci podzie-lono [N1] na zasady i reguy stosowania. Zasadom nadano w Eurokodach najwysz rang, czynic je zapisami, ktrych projektant powinien bezwzgld-nie przestrzega. Oznaczono je wielk liter P (Prin-ciples) po numerze akapitu, obejmuj: oglne ustalenia i definicje, ktre nie maj alter-

natywy; wymagania i modele obliczeniowe, w stosunku do

ktrych, jeli nie stwierdzono inaczej, nie dopusz-cza si alternatywy.

Reguy stosowania oznaczone liczb arabsk (1,2 i) w nawiasie s oglnie uznanymi regua-mi, zgodnymi i speniajcymi wymagania zasad (P). Reguy maj mniejsz wag, gdy dopuszczaj sto-sowanie rozwiza alternatywnych odmiennych od zasad stosowania. Speniony jednak powinien by nadrzdny warunek, e reguy alternatywne po-winny by zgodnie z odnonymi zasadami i co naj-mniej rwnowane pod wzgldem bezpieczestwa, uytkowalnoci i trwaoci obiektw budowlanych, ktrych oczekuje si w przypadku posugiwania si Eurokodami. Jeeli pewna regua oblicze zostaa zastpiona alternatywn regu stosowania [N1], nie mona wymaga, aby wynik oblicze by w peni zgodny z Eurokodem podstawowym PN-EN 1990.

2.3. Zakres Eurokodu 6

Eurokod 6 naley stosowa przy projekto-waniu niezbrojonych, zbrojonych, spronych i skrpowanych konstrukcji murowych budynkw i obiektw budowlanych, lub ich czci. Zapisy wszystkich czci Eurokodu 6 dotycz wymaga w zakresie bezpieczestwa, uytkowania i trwaoci konstrukcji, a inne wymagania odnonie izolacyj-noci termicznej lub dwikowej, nie s objte jego zapisami. Wartoci ciarw wasnych, oddziaywa uytkowych, rodowiskowych powinny by ustala-ne wedug pakietu Eurokodu EC-1, a oddziaywa-nia geotechniczne i sejsmiczne wedug Eurokodw EC-7 i EC-8.

W EC-6 s rwnie kwestie wykonawstwa, ale tylko w zakresie niezbdnym do ustalenia wymaga dotyczcych jakoci zastosowanych materiaw i wy-robw oraz jakoci wykonania robt na budowie.

Eurokod 6 jest zestawem czterech norm obejmu-jcych wszystkie aspekty projektowania konstrukcji murowych przynajmniej w zakresie zasad (P), lecz nie koniecznie w zakresie szczegowych regu i wy-tycznych jak miao to miejsce w normach RWPG.

2.3.1. Zakres Czci 1-1 Eurokodu 6

Cz 1-1 EC-6 [N3] jest podstawowym do-kumentem zestawu Eurokodu EC-6 sucego do projektowania konstrukcji murowych. Stosowanie EC-6-1-1 jest zasad (P) w zakresie niezbrojonych i zbrojonych konstrukcji murowych, konstrukcji spronych oraz skrpowanych (bez podania regu stosowania). Wyranie ustalono, e EC-6 nie doty-czy konstrukcji murowych o przekroju poprzecznym mniejszym ni 0,04 m2 oraz konstrukcji nie spenia-jcych wymaga konstrukcyjnych. Nie podano zasad stosowania zbrojenia, ograniczajc si jedynie do oglnych sformuowa, e zastosowane zbrojenie ma na celu zwikszenie odksztacalnoci i nonoci.

W przypadku typw konstrukcji, ktre nie zostay ujte w EC-6 wykonanych z materiaw powszechnie stosowanych lub nowych materiaw ustalenia nor-my mog by stosowane, ale wymagaj uzupenie.

Cz 1-1 EC-6 podaje zasady i reguy, ktre mog by stosowane w odniesieniu do obiektw budownic-twa powszechnego, ale mog by ograniczone z przy-czyn praktycznych jeeli zachodzi taka potrzeba.

Cz 1-1 Eurokodu 6 nie obejmuje: odpornoci ogniowej (ktrej dotyczy PN-EN 1996-

1-2 [N5]); szczeglnych uwarunkowa zwizanych z nietypo-

w lokalizacj budynkw (na przykad, oddziay-wa dynamicznych na budynki);

szczeglnych uwarunkowa nietypowych obiek-tw inynierskich (takich jak mosty murowe, tamy, kominy lub konstrukcje zbiornikw na materiay pynne);

szczeglnych uwarunkowa dotyczcych kon-strukcji specjalnych (jak uki lub kopuy);

konstrukcji murowych, w ktrych zastosowano za-prawy gipsowe, z lub bez cementu;

konstrukcji murowych, gdzie elementy murowe nie maj regularnego ksztatu i paskich powierzchni (mury z kamienia amanego);

konstrukcji murowych zbrojonych innymi materia-ami ni stal.

2.3.2. Zakres Czci 1-2 Eurokodu 6

Cz 1-2 Eurokodu 6 [N4] dotyczy projektowa-nia konstrukcji murowych w sytuacji wyjtkowej od-dziaywania poaru i przeznaczona jest do stosowa-nia cznie z PN-EN 1996-1-1 [N3], PN-EN 1996-2 [N5], PN-EN 1996-3 [N6] oraz PN-EN 1991-1-2 [N2]. W niniejszej Czci 1-2 podane s tylko rnice lub uzupenienia w stosunku do projektowania w tem-peraturze normalnej i dotyczy tylko pasywnych me-tod ochrony przeciwpoarowej. Ustalenia normy nie dotycz take konstrukcji murowych wzniesionych z uyciem elementw z naturalnego kamienia, ale dotyczy:

88

nienonych cian wewntrznych; nienonych cian zewntrznych; nonych cian wewntrznych o funkcji oddzielaj-

cej lub nie penicych tej funkcji; nonych cian zewntrznych o funkcji oddzielaj-

cej lub nie penicych tej funkcji.

W EC-6-1-2 zawarto ustalenia dotyczce kon-strukcji murowych, od ktrych wymaga si spenie-nia w warunkach poarowych okrelonych zacho-wa polegajcych na: unikniciu przedwczesnej utraty nonoci kon-

strukcji (funkcja nona); ograniczeniu rozprzestrzeniania ognia (pomieni,

gorcych gazw, nadmiernego ciepa) poza wy-znaczone obszary (funkcja oddzielajca).

2.3.3. Zakres Czci 2 Eurokodu 6

W PN-EN 1996-2 [N5] podano reguy dotyczce doboru materiaw oraz wykonania murw, w spo-sb umoliwiajcy ich stosowanie cznie z zaoe-niami obliczeniowymi zawartymi w innych czciach Eurokodu 6. Zakres Czci 2 Eurokodu 6, dotyczy projektowania konstrukcji murowych oraz ich wyko-nania, i obejmuje: dobr materiaw murowych; czynniki wpywajce na zachowanie si i trwao

konstrukcji murowej; odporno budynkw na przenikanie wilgoci; przechowywanie, przygotowanie i stosowanie mate-

riaw na miejscu budowy; wykonanie muru; ochron muru w trakcie jego wykonania.

PN-EN 1996-2 nie obejmuje: zagadnie zwizanych z konstrukcjami murowymi,

ktre s przedmiotem pozostaych czci Euroko-du 6;

zagadnie estetycznych; stosowanego wykoczenia; zdrowia i bezpieczestwa osb zatrudnionych przy

projektowaniu i wykonaniu murw; wpyww rodowiskowych budynkw murowanych,

obiektw budowlanych i konstrukcji na ich otocze-nie.

2.3.4. Zakres Czci 3 Eurokodu 6

PN-EN 1996-3 [N6] podaje uproszczone metody obliczania nastpujcych rodzajw cian murowych: ciany pod obcieniem pionowym i obcione

wiatrem; ciany pod obcieniem skupionym; ciany poddane cinaniu; ciany piwnic poddane poziomemu parciu gruntu

i obcione pionowo;

ciany poddane obcieniom prostopadym do ich powierzchni bez obcienia pionowego.

W przypadku pozostaych konstrukcji, obliczenia powinny by przeprowadzane zgodnie z PN-EN 1996-1-1 [N3]. Reguy podane w PN-EN 1996-3 s zgod-ne z postanowieniami [N3] lecz bardziej bezpieczne pod wzgldem stosowanych warunkw i ogranicze. Uproszczone metody obliczania podane w PN-EN 1996-3 nie dotycz oblicze konstrukcji w sytuacjach wyjtkowych.

2.4. Powoania normatywne

Do pakietu norm EC-6 wprowadzono, drog da-towanego lub niedatowanego powoania, postano-wienia zawarte w innych publikacjach, ktre znajdu-j si w odpowiednich miejscach w tekcie normy. W przypadku powoa datowanych pniejsze zmia-ny lub nowelizacje ktrejkolwiek z wymienionych pu-blikacji maj zastosowanie do EC-6 tylko wwczas, gdy zostan wprowadzone do tej normy przez jej zmian lub nowelizacj. W przypadku powoa nie-datowanych stosuje si ostatnie wydanie powoanej publikacji (cznie ze zmianami).

2.4.1. Przywoane normy

Do pakietu Eurokodw przywoane zostay na-stpujce normy (majce odpowiedniki w normach PN-EN) obejmujce: Beton zwyky:

PN-EN 206:2014-04 Beton. Wymagania, waci-woci, produkcja i zgodno.

Elementy murowe: PN-EN 771-1:2011 Wymagania dotyczce elemen-

tw murowych.- Cz 1: Elementy murowe cera-miczne.

PN-EN 771-2:2006 Wymagania dotyczce elemen-tw murowych. Cz 2: Elementy murowe silikatowe.

PN-EN 771-3:2011 Wymagania dotyczce elemen-tw murowych. Cz 3: Elementy murowe z betonu kruszywowego (z kruszywami zwykymi i lekkimi).

PN-EN 771-4:2012 Wymagania dotyczce elemen-tw murowych. Cz 4: Elementy murowe z auto-klawizowanego betonu komrkowego.

PN-EN 771-5+A1:2015-10 Wymagania dotyczce elementw murowych. Cz 5: Elementy murowe z kamienia sztucznego.

PN-EN 771-6:2011 Wymagania dotyczce elemen-tw murowych. Cz 6: Elementy murowe z kamie-nia naturalnego.

PN-EN 772-1:2011 Metody bada elementw muro-wych. Cz 1: Okrelenie wytrzymaoci na ciskanie.

Elementy dodatkowe: PN-EN 845-1+A1:2008 Specyfikacja wyrobw do-

datkowych do murw. Cz 1: Kotwy, listwy kotwi-ce, wieszaki i wsporniki.

99

PN-EN 845-2:2013-10 Specyfikacja wyrobw do-datkowych do murw. Cz 2: Nadproa.

PN-EN 845-3:2004 Specyfikacja wyrobw dodatko-wych do murw. Cz 3: Stalowe zbrojenie do spoin wspornych.

PN-EN 846-2:2002 Metody bada wyrobw dodat-kowych do wznoszenia murw. Cz 2: Okrelenie nonoci na wyrywanie z zaprawy prefabrykowane-go zbrojenia do spoin wspornych

Zaprawa murarska: PN-EN 998-1:2012 Wymagania dotyczce zapraw

do murw. Cz 1: Zaprawa tynkarska. PN-EN 998-2:2012 Wymagania dotyczce zapraw

do murw. Cz 2: Zaprawa murarska

Badania cech wytrzymaociowych murw:

EN 1052-1, Methods of test for masonry Part 1: Determination of compressive strength;

EN 1052-2, Methods of test for masonry Part 2: Determination of flexural strength;

EN 1052-3, Methods of test for masonry Part 3: Determination of initial shear strength;

EN 1052-4, Methods of test for masonry Part 4: Determination of shear strength including damp proof course;

EN 1052-5, Methods of test for masonry Part 5: Determination of bond strength by bond wrench me-thod;

Stal zbrojeniowa i sprajca: EN 10080, Steel for the reinforcement of concrete

Weldable reinforcing steel; prEN 10138, Prestressing steels; prEN 10348, Steel for the reinforcement of concrete

Galvanized reinforcing steel.

2.5. Zaoenia

Wszystkie czci Eurokodu 6 wykorzystuj nastpujce zaoenia Eurokodu podstawowego PN-EN 1990 [N1]: ustrj konstrukcyjny zosta dobrany, a projekt kon-

strukcji opracowany, przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach i dowiadczeniu;

roboty budowlane s wykonane przez osoby o od-powiednich umiejtnociach i dowiadczeniu;

zapewniony jest odpowiedni nadzr i kontrola ja-koci w trakcie wykonania, tj. w biurze projektw, w wytwrniach, zakadach i na budowie;

stosowane s materiay budowlane i wyroby, zgod-ne z odpowiednimi normami dotyczcymi wykona-nia lub dokumentami odniesienia, lub zgodne ze specyfikacjami technicznymi;

konstrukcja bdzie utrzymana w odpowiednim sta-nie technicznym;

uytkowanie konstrukcji bdzie zgodne z zaoe-niami projektu.

2.6. Terminy i definicje

2.6.1. Wsplne terminy

Obiekty budowlane to wszystko to, co zostao zbu-dowane lub jest wynikiem robt budowlanych. Termin dotyczy zarwno budynkw, jak i budowli inynier-skich. Odnosi si do caych obiektw budowlanych wraz z elementami konstrukcyjnymi, niekonstrukcyj-nymi i geotechnicznymi.Rodzaj budynku lub budowli inynierskiej to ro-dzaj obiektu budowlanego wskazujcy jego zamie-rzone przeznaczenie, np. budynek mieszkalny, cia-na oporowa, budynek przemysowy, most drogowy.Rodzaj konstrukcji to wskazanie podstawowego materiau konstrukcyjnego, np. konstrukcja elbe-towa, konstrukcja stalowa, konstrukcja drewniana, konstrukcja murowa, konstrukcja zespolona stalo-wo-betonowa.Metoda wykonania to sposb, w jaki konstrukcja zostanie wykonana, np. betonowana na miejscu, prefabrykowana, nasuwana wspornikowo.Materia konstrukcyjny to materia uyty w obiek-cie budowlanym, np. beton, stal, drewno, mur.Konstrukcja to uporzdkowany zesp po-czonych ze sob czci, zaprojektowanych w celu przenoszenia obcie i zapewnienia odpowiedniej sztywnoci.Element konstrukcyjny to fizycznie rozrnialna cz konstrukcji, np. sup, belka, pyta, pal funda-mentowy.Typ konstrukcji to ukad elementw konstrukcyj-nych. Typem jest na przykad rama, most wiszcy.Ustrj konstrukcyjny to elementy none obiek-tw budowlanych oraz sposb, w jaki elementy te ze sob wsppracuj.Model obliczeniowy to idealizacja ustroju kon-strukcyjnego, stosowana w celu analizy, wymiaro-wania i weryfikacji. Wykonanie to wszystkie czynnoci podejmowane w celu fizycznej realizacji obiektu budowlanego, cznie z zaopatrzeniem, nadzorem i opracowaniem dokumentacji. Termin obejmuje prace na placu bu-dowy. Moe rwnie oznacza wykonanie elementw obiektu poza placem budowy i ich wbudowanie na miejscu budowy.

2.6.2. Szczeglne terminy dotyczce projektowania

Kryteria obliczeniowe to ustalenia ilociowe opi-sujce dla kadego stanu granicznego warunki, kt-re powinny by spenione.

9

PN-EN 845-2:2013-10 Specyfikacja wyrobw do-datkowych do murw. Cz 2: Nadproa.

PN-EN 845-3:2004 Specyfikacja wyrobw dodatko-wych do murw. Cz 3: Stalowe zbrojenie do spoin wspornych.

PN-EN 846-2:2002 Metody bada wyrobw dodat-kowych do wznoszenia murw. Cz 2: Okrelenie nonoci na wyrywanie z zaprawy prefabrykowane-go zbrojenia do spoin wspornych

Zaprawa murarska: PN-EN 998-1:2012 Wymagania dotyczce zapraw

do murw. Cz 1: Zaprawa tynkarska. PN-EN 998-2:2012 Wymagania dotyczce zapraw

do murw. Cz 2: Zaprawa murarska

Badania cech wytrzymaociowych murw:

EN 1052-1, Methods of test for masonry Part 1: Determination of compressive strength;

EN 1052-2, Methods of test for masonry Part 2: Determination of flexural strength;

EN 1052-3, Methods of test for masonry Part 3: Determination of initial shear strength;

EN 1052-4, Methods of test for masonry Part 4: Determination of shear strength including damp proof course;

EN 1052-5, Methods of test for masonry Part 5: Determination of bond strength by bond wrench me-thod;

Stal zbrojeniowa i sprajca: EN 10080, Steel for the reinforcement of concrete

Weldable reinforcing steel; prEN 10138, Prestressing steels; prEN 10348, Steel for the reinforcement of concrete

Galvanized reinforcing steel.

2.5. Zaoenia

Wszystkie czci Eurokodu 6 wykorzystuj nastpujce zaoenia Eurokodu podstawowego PN-EN 1990 [N1]: ustrj konstrukcyjny zosta dobrany, a projekt kon-

strukcji opracowany, przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach i dowiadczeniu;

roboty budowlane s wykonane przez osoby o od-powiednich umiejtnociach i dowiadczeniu;

zapewniony jest odpowiedni nadzr i kontrola ja-koci w trakcie wykonania, tj. w biurze projektw, w wytwrniach, zakadach i na budowie;

stosowane s materiay budowlane i wyroby, zgod-ne z odpowiednimi normami dotyczcymi wykona-nia lub dokumentami odniesienia, lub zgodne ze specyfikacjami technicznymi;

konstrukcja bdzie utrzymana w odpowiednim sta-nie technicznym;

uytkowanie konstrukcji bdzie zgodne z zaoe-niami projektu.

2.6. Terminy i definicje

2.6.1. Wsplne terminy

Obiekty budowlane to wszystko to, co zostao zbu-dowane lub jest wynikiem robt budowlanych. Termin dotyczy zarwno budynkw, jak i budowli inynier-skich. Odnosi si do caych obiektw budowlanych wraz z elementami konstrukcyjnymi, niekonstrukcyj-nymi i geotechnicznymi.Rodzaj budynku lub budowli inynierskiej to ro-dzaj obiektu budowlanego wskazujcy jego zamie-rzone przeznaczenie, np. budynek mieszkalny, cia-na oporowa, budynek przemysowy, most drogowy.Rodzaj konstrukcji to wskazanie podstawowego materiau konstrukcyjnego, np. konstrukcja elbe-towa, konstrukcja stalowa, konstrukcja drewniana, konstrukcja murowa, konstrukcja zespolona stalo-wo-betonowa.Metoda wykonania to sposb, w jaki konstrukcja zostanie wykonana, np. betonowana na miejscu, prefabrykowana, nasuwana wspornikowo.Materia konstrukcyjny to materia uyty w obiek-cie budowlanym, np. beton, stal, drewno, mur.Konstrukcja to uporzdkowany zesp po-czonych ze sob czci, zaprojektowanych w celu przenoszenia obcie i zapewnienia odpowiedniej sztywnoci.Element konstrukcyjny to fizycznie rozrnialna cz konstrukcji, np. sup, belka, pyta, pal funda-mentowy.Typ konstrukcji to ukad elementw konstrukcyj-nych. Typem jest na przykad rama, most wiszcy.Ustrj konstrukcyjny to elementy none obiek-tw budowlanych oraz sposb, w jaki elementy te ze sob wsppracuj.Model obliczeniowy to idealizacja ustroju kon-strukcyjnego, stosowana w celu analizy, wymiaro-wania i weryfikacji. Wykonanie to wszystkie czynnoci podejmowane w celu fizycznej realizacji obiektu budowlanego, cznie z zaopatrzeniem, nadzorem i opracowaniem dokumentacji. Termin obejmuje prace na placu bu-dowy. Moe rwnie oznacza wykonanie elementw obiektu poza placem budowy i ich wbudowanie na miejscu budowy.

2.6.2. Szczeglne terminy dotyczce projektowania

Kryteria obliczeniowe to ustalenia ilociowe opi-sujce dla kadego stanu granicznego warunki, kt-re powinny by spenione.

PN-EN 1052-1:2000 Metody bada murw. Okre-lenie wytrzymaoci na ciskanie.

PN-EN 1052-2:2001 Metody bada murw. Okre-lenie wytrzymaoci na rozciganie przy zginaniu.

PN-EN 1052-3:2004/A1:2009 Metody bada murw. Cz 3: Okrelenie pocztkowej wytrzymaoci muru na cinanie.

PN-EN 1052-4:2002 Metody bada murw. Cz 4: Okrelenie wytrzymaoci na cinanie muru z war-stw izolacji przeciwwodnej.

PN-EN 1052-5:2005 Metody bada murw. Cz 5: Okrelenie wytrzymaoci na rozciganie przy zginaniu metod skrcania w paszczynie prostopadej do pasz-czyzny muru i przy zniszczeniu rys w spoinie wspornej.

1010

Sytuacje obliczeniowe to zbir warunkw fizycz-nych, reprezentujcych rzeczywiste warunki w okre-lonym przedziale czasowym, dla ktrego wykazuje si w obliczeniach, e odpowiednie stany graniczne nie zostay przekroczone. Przejciowa sytuacja obliczeniowa to sytuacja obliczeniowa o duym prawdopodobiestwie wyst-pienia, ktrej miarodajny czas trwania jest znacznie krtszy ni przewidywany okres uytkowania kon-strukcji. Przejciowa sytuacja obliczeniowa dotyczy tymczasowych warunkw konstrukcji uytkowania lub ekspozycji, np. podczas budowy lub naprawy.Trwaa sytuacja obliczeniowa to sytuacja obli-czeniowa, ktrej miarodajny czas trwania jest tego samego rzdu co przewidywany okres uytkowania konstrukcji. Z reguy dotyczy warunkw zwykego uytkowania.Wyjtkowa sytuacja obliczeniowa to sytuacja obliczeniowa odnoszca si do wyjtkowych wa-runkw uytkowania konstrukcji lub jej ekspozycji, jak np. poaru, wybuchu, uderzenia lub lokalnego zniszczenia.Ochrona przeciwpoarowa to projektowanie konstrukcji w celu zapewnienia wymaganego jej zachowania si w warunkach poaru.Sejsmiczna sytuacja obliczeniowa to sytuacja obliczeniowa uwzgldniajca wyjtkowe warun-ki stawiane konstrukcji poddanej oddziaywaniom sejsmicznym.Projektowy okres uytkowania to przyjty w pro-jekcie przedzia czasu, w ktrym konstrukcja lub jej cz ma by uytkowana zgodnie z zamierzo-nym przeznaczeniem i przewidywanym utrzyma-niem, bez potrzeby wikszych napraw.Zagroenie to wedug postanowie EN 1990 do EN 1999, wyjtkowo niezwyke i istotne zdarzenie, np. nieoczekiwane oddziaywanie lub wpyw rodo-wiska, niedostateczna wytrzymao materiau lub nono konstrukcji, a take nadmierne odstp-stwo od przyjtych wymiarw. Ukad obcienia to okrelenie miejsca, wielkoci i kierunku oddziaywania nieumiejscowionego. Przypadek obcienia to wzajemnie spjne ukady obcie, zbiory odksztace i imperfekcji, uwzgldniane jednoczenie z umiejscowionymi od-dziaywaniami zmiennymi i staymi, przy sprawdza-niu poszczeglnych stanw granicznychStany graniczne to stany, po przekroczeniu, kt-rych konstrukcja nie spenia stawianych jej kryte-riw projektowych.Stany graniczne nonoci to stany zwizane z katastrof lub innymi podobnymi postaciami zniszczenia konstrukcji. Zwykle odpowiadaj mak-symalnej nonoci konstrukcji lub jej czci.Stany graniczne uytkowalnoci to stany odpo-wiadajce warunkom, po przekroczeniu, ktrych konstrukcja lub jej element przestaj spenia sta-wiane im wymagania uytkowe.Nieodwracalne stany graniczne uytkowalnoci to stany graniczne uytkowalnoci, w ktrych pewne konsekwencje oddziaywa, przekraczajce okrelone wymagania uytkowe, pozostaj po ust-pieniu tych oddziaywa.

Odwracalne stany graniczne uytkowalnoci to stany graniczne uytkowalnoci, w ktrych nie po-zostaj adne konsekwencje oddziaywa, przekra-czajce okrelone wymagania uytkowe, po ust-pieniu tych oddziaywa.Kryterium uytkowalnoci to kryterium oblicze-niowe dla stanu granicznego uytkowalnoci.Nono to zdolno elementu konstrukcji lub jej czci albo przekroju lub czci elementu kon-strukcji do przeniesienia oddziaywa bez uszko-dzenia mechanicznego, np. nono na zginanie, nono wyboczeniowa, nono na rozciganie.Wytrzymao to waciwo mechaniczna ma-teriau wskazujca na zdolno do przenoszenia oddziaywa, zwykle podawana w jednostkach na-pre.Niezawodno to zdolno konstrukcji lub ele-mentu konstrukcji do spenienia okrelonych wy-maga, cznie z uwzgldnieniem projektowego okresu uytkowania, na ktry zostaa zaprojekto-wana. Niezawodno wyraa si zwykle miarami probabilistycznymi. Niezawodno obejmuje no-no, uytkowalno i trwao konstrukcji.Rnicowanie niezawodnoci to miary stoso-wane przy spoeczno-ekonomicznej optymalizacji zasobw uytych do wykonania obiektw budowla-nych, uwzgldniajce wszystkie oczekiwane konse-kwencje zniszczenia i koszt obiektw budowlanych.Zmienna podstawowa to element okrelonego zbioru zmiennych, reprezentujcych wielkoci fi-zyczne charakteryzujce oddziaywania i wpywy rodowiska, wielkoci geometryczne i waciwoci materiau, cznie z waciwociami gruntu.Utrzymanie to zbir dziaa podejmowanych w trak-cie okresu uytkowania konstrukcji w celu spenienia przez ni wymaga niezawodnoci. Do dziaa zwi-zanych z utrzymaniem konstrukcji zwykle nie zalicza si dziaa majcych na celu jej odnowienie po wypad-ku lub wystpieniu oddziaywa sejsmicznych.Naprawa to dziaania wykraczajce poza defini-cj utrzymania, podejmowane w celu zachowania wzgldnie przywrcenia konstrukcji jej funkcji.Warto nominalna to warto ustalana w spo-sb niestatystyczny, np. na podstawie zebranych dowiadcze lub warunkw fizycznych.

2.6.3. Terminy dotyczce oddziaywa

Oddziaywanie (F) to: a) zbir si (obcie) przyoonych do konstrukcji

(oddziaywanie bezporednie);b) zbir wymuszonych odksztace lub przyspie-

sze, spowodowanych np. zmianami tempera-tury, zmiennoci wilgotnoci, rnicami osiada lub trzsieniem ziemi (oddziaywanie porednie).

Efekt oddziaywania (E) to efekt oddziaywa (lub oddziaywania) na element konstrukcji (np. sia we-wntrzna, moment, naprenie, odksztacenie) lub na ca konstrukcj (np. ugicie, obrt).Oddziaywanie stae (G) to oddziaywanie, ktre

1111

uwaa si za dziaajce przez cay zadany okres od-niesienia, a zmienno jego wielkoci w czasie jest pomijalna lub ktrego zmienno nastpuje zawsze w tym samym kierunku (monotonicznie) do czasu osignicia pewnej wielkoci granicznej.Oddziaywanie zmienne (Q) to oddziaywanie, kt-rego zmienno wielkoci w czasie nie jest ani pomi-jalna, ani monotoniczna.Oddziaywanie wyjtkowe (A) to oddziaywanie, zwykle krtkotrwae, ale o znaczcej wartoci, ktre-go wystpienie w przewidywanym okresie uytkowa-nia konstrukcji uwaa si za mao prawdopodobne. W wielu przypadkach mona oczekiwa, e konse-kwencje oddziaywania wyjtkowego bd powa-ne chyba, e podjto odpowiednie rodki zaradcze. Uderzenie, nieg, wiatr i oddziaywania sejsmiczne mog by uwaane za oddziaywania zmienne lub wyjtkowe, zalenie od posiadanych informacji na temat ich rozkadw statystycznych.Oddziaywanie sejsmiczne (AE) to oddziaywanie wywoane ruchami gruntu w czasie trzsienia ziemi.Oddziaywanie geotechniczne oddziaywanie przekazywane na konstrukcj przez grunt, wype-nienie gruntem lub wod gruntow.Oddziaywanie umiejscowione to oddziaywanie o tak ustalonym rozkadzie i pozycji w stosunku do konstrukcji lub jej czci, e wielko i kierunek od-dziaywania s jednoznacznie okrelone w stosunku do caej konstrukcji lub jej czci, jeli ta wielko i kierunek zostay okrelone dla jednego punktu konstrukcji lub jej czci.Oddziaywanie nieumiejscowione to oddziaywa-nie, ktre moe mie rne rozkady przestrzenne w stosunku do konstrukcji.Oddziaywanie pojedyncze to oddziaywanie, ktre mona uwaa za statystycznie niezalene w czasie i przestrzeni od jakiegokolwiek innego oddziaywa-nia na konstrukcje.Oddziaywanie statyczne to oddziaywanie nie wy-woujce znaczcego przyspieszenia konstrukcji lub jej elementw.Oddziaywanie dynamiczne to oddziaywanie wy-woujce znaczce przyspieszenie konstrukcji lub jej elementw.Oddziaywanie quasi-statyczne to oddziaywanie dynamiczne wyraone w modelu obliczeniowym przez rwnowane oddziaywanie statyczne.Warto charakterystyczna oddziaywania (Fk) to podstawowa reprezentatywna warto oddziaywa-nia. Jeeli warto charakterystyczn ustali mona na podstawie danych statystycznych, dobiera si je w taki sposb, aby odpowiadaa ona zadanemu praw-dopodobiestwu nieprzekroczenia w niekorzystn stron w trakcie okresu odniesienia, uwzgldnia-jc przewidywany okres uytkowania konstrukcji i czas trwania sytuacji obliczeniowej.Okres odniesienia to ustalony przedzia czasu, przyjty jako podstawa do statystycznego okrelenia oddziaywa zmiennych i jeli to moliwe oddziaywa wyjtkowych.Warto kombinacyjna oddziaywania zmiennego (0 Qk) to warto oddziaywania, ustalana - jeeli to moliwe statystycznie - w taki sposb, aby prawdopodo-

biestwo, e efekt kombinacji zostanie przekroczony, byo w przyblieniu takie samo jak w przypadku oddziaywania pojedynczego. Warto kombinacyjn mona ustali jako cz wartoci charakterystycznej stosujc wspczynnik o 1.Warto czsta oddziaywania zmiennego (1 Qk) to warto oddziaywania ustalana - jeeli to moliwe staty-stycznie - w taki sposb, aby okres przekraczania tej warto-ci stanowi tylko cz okresu odniesienia lub aby czsto przekraczania w okresie odniesienia ograniczona bya do okrelonej wartoci. Warto czst mona ustali jako cz wartoci charakterystycznej stosujc wspczynnik 1 1.Warto quasi-staa oddziaywania zmiennego (2 Qk) to warto oddziaywania tak ustalona, e okres w ktrym jest ona przekraczana stanowi znaczn cz okresu odniesienia. Warto quasi--statyczn mona ustali jako cz wartoci cha-rakterystycznej stosujc wspczynnik 2 1.Warto towarzyszca oddziaywania zmiennego ( Qk) to warto oddziaywania zmiennego towa-rzyszca w kombinacji oddziaywaniu wiodcemu. Wartoci towarzyszc oddziaywania zmiennego moe by warto kombinacyjna, warto czsta lub warto quasi-staa.Warto reprezentatywna oddziaywania (Frep) to warto przyjmowana do sprawdzania stanu graniczne-go. Wartoci reprezentatywn moe by warto cha-rakterystyczna (Fk) lub warto towarzyszca (Fk).Warto obliczeniowa oddziaywania (Fd) to warto uzyskana w wyniku pomnoenia wartoci reprezentatywnej przez wspczynnik czciowy f. Iloczyn wartoci reprezentatywnej i wspczynni-ka czciowego F = Sd f moe by rwnie okre-lony jako warto obliczeniowa oddziaywania.Kombinacja oddziaywa to zbir wartoci obli-czeniowych przyjty do sprawdzenia niezawodnoci konstrukcji, kiedy w rozpatrywanym stanie granicz-nym wystpuj jednoczenie rne oddziaywania.

2.6.4. Terminy dotyczce waciwoci materiau i wyrobu

Warto charakterystyczna (Xk lub Rk) to warto waciwoci materiau lub wyrobu, odpowiadajca zaoonemu prawdopodobiestwu nie przekroczenia w teoretycznie nieograniczonej serii prb. Zwykle od-powiada ona okrelonemu kwantylowi przyjtego roz-kadu statystycznego okrelonej waciwoci materia-u lub wyrobu. W pewnych okolicznociach za warto charakterystyczn przyjmuje si warto nominaln.Warto obliczeniowa waciwoci materiau lub wyrobu (Xd lub Rd) to warto uzyskana w wyni-ku podzielenia wartoci charakterystycznej przez wspczynnik czciowy m lub M lub, w szczegl-nych okolicznociach, wyznaczona bezporednio.Warto nominalna waciwoci materiau lub wyrobu (Xnom lub Rnom) to warto przyjmowana zwykle jako warto charakterystyczna, ustalona w odpowiednim dokumencie, np. normie europejskiej.

1212

2.6.5. Terminy dotyczce wielkoci geometrycznych

Warto charakterystyczna waciwoci geome-trycznej (ak) to warto odpowiadajca zwykle wy-miarom okrelonym w projekcie. W przypadku gdy ma to znaczenie, wartoci wielkoci geometrycznych mog odpowiada pewnemu przyjtemu kwantylowi rozkadu statystycznego.Warto obliczeniowa waciwoci geometrycznej (ad) to zwykle warto nominalna. W przypadku gdy ma to znaczenie, wartoci dotyczce wielkoci geo-metrycznych mog odpowiada pewnemu przyjtemu kwantylowi rozkadu statystycznego. Warto oblicze-niowa waciwoci geometrycznej jest zwykle rwna wartoci charakterystycznej. Moe by jednak ustalona odmiennie w przypadku, gdy rozwaany stan graniczny uzaleniony jest w duej mierze od waciwoci geo-metrycznych, np. kiedy rozwaa si wpyw imperfekcji geometrycznych na wyboczenie elementu. W takich przypadkach warto obliczeniow ustala si zwykle jako warto okrelon bezporednio, np. w odnonej normie europejskiej lub prenormie. Alternatywnie, war-to t mona ustala statystycznie jako warto odpo-wiadajc bardziej waciwemu kwantylowi (np. warto rzadka) ni kwantyl wartoci charakterystycznej.

2.6.6. Terminy dotyczce analizy konstrukcji

Analiza konstrukcji to procedura lub algorytm su-cy do wyznaczenia efektw oddziaywa w kadym punkcie konstrukcji. Analiz konstrukcji mona przepro-wadzi na trzech poziomach, stosujc modele analizy globalnej, analizy elementu konstrukcji i analizy lokalnej.Analiza globalna to okrelenie w konstrukcji spj-nego zbioru si wewntrznych i momentw lub napr-e, ktry znajduje si w stanie rwnowagi ze zbiorem szczeglnych oddziaywa na konstrukcj, zalenego od jej waciwoci geometrycznych, konstrukcyjnych i materiaowych.Analiza liniowo-sprysta 1 rzdu bez redystrybucji to analiza sprysta konstrukcji, przy zaoeniu linio-wego zawizku naprenie/odksztacenie lub moment/krzywizna i pocztkowej geometrii konstrukcji nie od-ksztaconej.Analiza liniowo-sprysta 1 rzdu z uwzgldnieniem redystrybucji to analiza liniowo-sprysta, w ktrej siy wewntrzne i momenty podlegaj redystrybucji z zachowaniem warunkw rwnowagi z zadanymi od-dziaywaniami zewntrznymi, ale bez dokadniejszych oblicze zdolnoci obrotu.Analiza liniowo-sprysta 2 rzdu to analiza spr-ysta konstrukcji, uwzgldniajca liniowy zwizek naprenie/odksztacenie i geometri konstrukcji od-ksztaconej.Analiza nieliniowa 1 rzdu to analiza przeprowadzo-na przy zaoeniu, e konstrukcja jest nieodksztacona, uwzgldniajca nieliniowe waciwoci odksztacenio-

we materiaw. Analiza nieliniowa 1 rzdu moe by albo sprysta, albo sprysto-plastyczna lub sztywno--plastyczna.Analiza nieliniowa 2 rzdu to analiza przeprowa-dzona przy zaoeniu, e konstrukcja jest odksztaco-na, uwzgldniajca nieliniowe waciwoci materiaw. Analiza nieliniowa 2 rzdu moe by albo sprysto--idealnie plastyczna albo sprysto-plastyczna.Analiza sprysto-idealnie plastyczna 1 to rzdu analiza konstrukcji nieodksztaconej, wykorzystujca zwizek moment/krzywizna opisany przez cz linio-wo-spryst przechodzc w cz plastyczn bez wzmocnienia.Analiza sprysto-idealnie plastyczna 2 rzdu to analiza konstrukcji z przemieszczeniem (lub odkszta-ceniem), wykorzystujca zwizek moment/krzywizna opisany przez cz liniowo-spryst przechodzc w cz plastyczn bez wzmocnienia.Analiza sprysto-plastyczna (1 lub 2 rzdu) to analiza konstrukcji, wykorzystujca zwizek moment/krzywizna, opisany przez cz liniowo-spryst przechodzc w cz plastyczn ze wzmocnieniem lub bez wzmocnienia. Zwykle dotyczy konstrukcji nie-odksztaconej, ale moe dotyczy take konstrukcji z przemieszczeniem (lub odksztaconej).Analiza sztywno-plastyczna to analiza konstrukcji nieodksztaconej, wykorzystujca bezporednio twier-dzenia teorii nonoci granicznej. Zwizek moment/krzywizna przyjmowany jest bez uwzgldnienia od-ksztace sprystych i bez wzmocnienia.

2.6.7. Terminy dotyczce muru

Mur to materia konstrukcyjny utworzony z elemen-tw murowych uoonych w okrelony sposb i trwale poczonych ze sob zapraw murarsk.Mur niezbrojony to mur nie zawierajcy zbrojenia lub zawierajcy zbrojenie w iloci nie wystarczajcej, aby uwaa go za mur zbrojony.Mur zbrojony to mur, w ktrym prty lub siatki umieszczone zostay w zaprawie murarskiej lub betonie w sposb zapewniajcy ich wspprac w przejmowa-niu oddziaywa.Mur sprony to mur, w ktrym celowo wprowadzo-no wewntrzne naprenia ciskajce poprzez zbroje-nie sprajce.Mur skrpowany to mur, ktrego odksztacenia w jego paszczynie zostay ograniczone (w pionie i po-ziomie) przez przylegajc do niego konstrukcj elbe-tow lub mur zbrojony.Wizanie elementw murowych to regularny ukad elementw murowych w murze w celu zapewnienia ich wsppracy w przenoszeniu si wewntrznych.

2.6.8. Terminy dotyczce wytrzymaoci muru

Charakterystyczna wytrzymao muru to wytrzy-mao muru z deklarowanym 5% prawdopodobie-

1 rzdu to

1313

stwem. Zwykle odpowiada ona deklarowanej wartoci z 5% kwantylem rozkadu statystycznego danej waci-woci materiau lub wyrobu dla badanych serii. Warto t w szeregu przypadkw przyjmuje si za warto cha-rakterystyczn. Wytrzymao muru na ciskanie to wytrzymao muru poddanego ciskaniu w sposb eliminujcy wpyw ograniczenia odksztace badanego muru w paszczy-nie styku z pytkami oporowymi, smukoci i mimoro-dowego przyoenia obcienia.Wytrzymao muru na cinanie to wytrzymao muru poddanego siom cinajcym.Wytrzymao muru na zginanie to wytrzymao muru na rozciganie przy zginaniu.Przyczepno zbrojenia to przyczepno zbrojenia do betonu lub zaprawy murarskiej na jednostk powierzch-ni ich styku, gdy zbrojenie poddane jest siom rozciga-jcym lub ciskajcym.Adhezja (przyczepno zaprawy do elementw mu-rowych) to efekt dziaania zaprawy murarskiej powo-dujcy powstanie napre rozcigajcych i cinajcych w paszczynie styku z powierzchni elementu murowego.

2.6.9. Terminy dotyczce elementw murowych

Element murowy to uksztatowany element przezna-czony do wykonywania muru.Grupy 1, 2, 3 i 4 elementw murowych to okrelenie grupy elementw murowych w zalenoci od procento-wej zawartoci otworw oraz ich kierunku po uoeniu elementu w murze.Powierzchnia wsporna to grna lub dolna powierzch-nia elementu murowego uoonego w murze zgodnie z jego przeznaczeniem.Zagbienie to obnienie formowane w trakcie pro-dukcji na jednej lub obydwu powierzchniach wspornych elementu murowego.Otwr to uformowana w trakcie produkcji pusta prze-strze, ktra moe przechodzi lub nie przez cay ele-ment murowy.Otwr chwytowy to uformowana w trakcie produkcji pusta przestrze w celu uatwienia chwytania i podno-szenia elementu murowego jedn lub dwoma rkami, lub za pomoc urzdze.cianka wewntrzna to przegroda pomidzy otwora-mi w elemencie murowym.cianka zewntrzna to przegroda pomidzy otworem w elemencie murowym i jego powierzchni zewntrzn.Pole przekroju brutto to pole przekroju poprzecznego elementu murowego bez odliczenia przekroju otworw i pustek.Wytrzymao na ciskanie elementw murowych to rednia warto wytrzymaoci na ciskanie uzyskana z bada wymaganej liczby elementw murowych.Znormalizowana wytrzymao elementw murowych na ciskanie to wytrzymao elementw murowych na ciskanie sprowadzona do wytrzymaoci rwnowanego elementu murowego w stanie powietrzno-suchym, kt-rego zarwno szeroko jak i wsoko wynosz 100 mm.

2.6.10. Terminy dotyczce elementw murowych z betonu komrkowego (wg N7)

Element murowy z autoklawizowanego betonu ko-mrkowego (ABK) to element murowy wyproduko-wany ze spoiwa hydraulicznego takiego jak cement i/lub wapno poczonego z drobnym materiaem krzemionkowym, materiaem porotwrczym i wodUWAGA elementy murowe z ABK mog mie wn-ki, poczenia w systemie na wpust i wypust (piro) lub innego rodzaju rozwizania wzajemnego po-czeniaElement uzupeniajcy to element murowy o kszta-cie dostosowanym do spenienia szczeglnej funkcjiZcze to odpowiednio uksztatowane wystpy i wg-bienia na elementach murowych, np. system wpustw i wypustwDrenie to uformowana wolna przestrze przecho-dzca lub nieprzechodzca przez cay element murowyOtwr pionowy to uformowana pusta przestrze przechodzca przez cay element murowy, prostopadle do powierzchni wspornejOtwr poziomy to uformowana pusta przestrze przechodzca przez cay element murowy, rwnolegle do powierzchni wspornejKomrka to uformowana pusta przestrze nie prze-chodzca przez cay element murowyZagbienie to wgbienie lub wcicie na jednej lub kil-ku powierzchniach elementu murowego (np. wnka na zapraw, rowek zwikszajcy przyczepno do zaprawy)Uchwyt to otwr w elemencie murowym umoliwia-jcy jego atwiejsze uchwycenie i podniesienie rcznie lub za pomoc maszynyWarto deklarowana to warto, ktrej osignicie zapewnia producent, biorc pod uwag dokadno ba-dania i zmienno procesu produkcjiElementy murowe Kategorii I to elementy, dla kt-rych prawdopodobiestwo nieosignicia deklarowa-nej wytrzymaoci na ciskanie nie przekracza 5%UWAGA Moe to by okrelone poprzez warto red-ni lub charakterystyczn.Elementy murowe Kategorii II to elementy, w przy-padku ktrych nie przewiduje si, aby byy zgodne z po-ziomem ufnoci wymaganym dla elementw Kategorii I.Znormalizowana wytrzymao na ciskanie ele-mentw murowych to wytrzymao elementw murowych na ciskanie sprowadzona do wytrzymaoci rwnowanego elementu murowego w stanie powietrzno--suchym, ktrego wysoko i szeroko wynosz100 mmUWAGA Patrz procedura podana w Zaczniku A do normy EN 772-1:20.Wytrzymao rednia elementw murowych na ci-skanie to wytrzymao na ciskanie obliczona jako rednia arytmetycznaWytrzymao charakterystyczna elementw muro-wych na ciskanie to wytrzymao na ciskanie od-powiadajca 5% kwantylowi wytrzymaoci na ciskanieGrupa produktw to produkty pochodzce od jedne-go producenta, majce wsplne wartoci dla jednej lub wicej waciwociPartia to partia towaru wysanego przez dostawc

1414

2.6.11. Terminy dotyczce zaprawy murarskiej

Zaprawa murarska to mieszanina co najmniej jed-nego nieorganicznego spoiwa, kruszywa i wody, cza-sem z dodatkami i/lub domieszkami, przeznaczona do wykonywania, czenia i spoinowania muru.Zaprawa murarska zwyka to zaprawa murarska bez szczeglnych waciwoci.Zaprawa do cienkich spoin to zaprawa murarska projektowana z kruszywem o maksymalnym uziar-nieniu nie wikszym ni zalecane.Zaprawa lekka to zaprawa murarska projektowana o gstoci po stwardnieniu nie wikszej ni 1300 kg/m3.Zaprawa murarska projektowana to zaprawa murarska, ktrej skad i sposb wytwarzania zosta okrelony w celu osignicia specjalnych wasnoci (podejcie projektowe).Zaprawa murarska przepisana to zaprawa mu-rarska przygotowana ze skadnikw w okrelonych wczeniej proporcjach, ktrej wasnoci przewiduje si na podstawie ustalonych proporcji skadnikw (podejcie recepturowe).Zaprawa murarska produkowana fabrycznie to za-prawa dozowana i mieszana w warunkach fabrycznych.Pgotowa zaprawa murarska produkowana fa-brycznie to zaprawa murarska wstpnie dozowa-na lub zaprawa murarska ze wstpnie zmieszanego wapna i piasku.Zaprawa murarska wstpnie dozowana to za-prawa murarska, ktrej skadniki dozowane s w warunkach fabrycznych, dostarczana na budow i tam mieszana zgodnie ze specyfikacj i warunka-mi okrelonymi przez producenta.Zaprawa murarska ze wstpnie zmieszanego wap-na i piasku to zaprawa murarska, ktrej skadniki dozowane s w warunkach fabrycznych, dostarczana na budow, gdzie dodaje si do niej skadniki okrelo-ne lub przewidziane fabrycznie (np. cement) i miesza.Zaprawa murarska wytwarzana na miejscu budowy to zaprawa murarska skadajca si z okrelonych skadnikw, dozowanych i mieszanych na budowie.Wytrzymao zaprawy murarskiej na ciskanie rednia to wytrzymao na ciskanie uzyskana z bada okrelonej liczby prbek zaprawy murar-skiej po 28 dniach przechowywania.

2.6.12. Terminy dotyczce betonu wypeniajcego

Beton wypeniajcy to beton stosowany do wypenia-nia szczelin i pustek uprzednio wykonanych w murze.

2.6.13. Terminy dotyczce zbrojenia

Stal zbrojeniowa to wyrb stalowy przeznaczony do zbrojenia konstrukcji murowych.

Zbrojenie do spoin wspornych to stal zbrojeniowa prefabrykowana w celu uoenia w spoinach wspor-nych.Stal sprajca to stalowe druty, prty lub sploty do zastosowania w konstrukcjach murowych.

2.6.14. Terminy dotyczce wyrobw dodatko-wych

Izolacja przeciwwilgociowa to warstwa folii lub innego materiau, ukadana na elementach muro-wych w celu przeciwdziaania przenikaniu wilgoci.Kotwa cienna to wyrb przeznaczony do czenia poprzez szczelin jednej warstwy ciany szczelino-wej z drug lub obramowaniem konstrukcji, lub te poczenia z wartw stanowic podoe ciany.Kotwa to wyrb przeznaczony do czenia ele-mentw konstrukcji murowych z innymi ssiednimi elementami budynku, jak stropy i dachy.

2.6.15. Terminy dotyczce spoin w murze

Spoina wsporna to przestrze midzy powierzch-niami wspornymi elementw murowych wypeniona zapraw murarsk.Spoina pionowa (spoina czoowa) to przestrze midzy powierzchniami ssiednich elementw mu-rowych, prostopadymi do spoin wspornych i do lica ciany, wypeniona zapraw murarsk lub niewy-peniona.Spoina poduna to pionowa spoina w cianie, ci-ga na caej gruboci (wysokoci warstwy), rwnole-ga do lica ciany.Spoina cienka to spoina wykonana z uyciem za-prawy murarskiej do cienkich spoin.Spoinowanie to proces wypeniania i wykacza-nia spoiny wypenionej zapraw murarsk. Spoinowanie po wymurowaniu to proces wy-peniania i wykaczania spoiny zapraw w miejscu wnki w tym celu pozostawionej.

2.6.16. Terminy dotyczce rodzajw cian

ciana konstrukcyjna to ciana przewidziana do przenoszenia dodatkowego obcienia poza cia-rem wasnym.ciana jednowarstwowa ciana bez cigej spoiny pionowej lub szczeliny na caej wysokoci muru.ciana szczelinowa ze szczelin wypenion ma-teriaem nienonym to ciana skadajca si z dwch rwnolegych murw, trwale poczonych ze sob kotwami lub zbrojeniem w spoinach wspor-nych. Przestrze pomidzy murami moe by nie-wypeniona, wypeniona lub czciowo wypeniona nienonym materiaem termoizolacyjnym. cian skadajc si z dwch murw oddzielonych od sie-

1515

bie szczelin, gdy jeden z nich nie wpywa na no-no lub sztywno drugiej warstwy (zazwyczaj muru nonego), traktuje si jako jednowarstwow.ciana dwuwarstwowa to ciana skadajca si z dwch rwnolegych murw ze spoin podun wypenion cakowicie zapraw murarsk, zespo-lonych za pomoc kotew w sposb zapewniajcy wsplne przenoszenie obcie.ciana szczelinowa z wypenion szczelin cia-na skadajca si z dwch rwnolegych murw ze szczelin wypenion w peni betonem lub zapraw murarsk, zespolonych za pomoc kotew lub zbro-jenia w spoinach wspornych w sposb zapewniajcy wsplne przenoszenie obcie.ciana ze spoinami pasmowymi to ciana, w kt-rej elementy murowe ukadane s na dwch pa-smach zaprawy murarskiej rwnolegych do lica ciany, przy czym pasma skrajne zaprawy znajduj si przy licu ciany.ciana elewacyjna to ciana wykonana z elemen-tw elewacyjnych czonych z warstw stanowic ich podoe w sposb zapewniajcy wsplne prze-noszenie obcienia.ciana licowa to warstwa licowa ciany elewacyj-nej nie wsppracujca w przenoszeniu obcie z warstw konstrukcyjn ciany ani szkieletem. ciana poddana cinaniu to cian przeznaczona do przenoszenia si poziomych dziaajcych w jej paszczynie.ciana usztywniajca to ciana usytuowana pro-stopadle do innych, stanowica ich podpor przy przejmowaniu si poziomych lub przeciwdziaajca ich wyboczeniu i zapewniajca stateczno budyn-ku.ciana niekonstrukcyjna to ciana nie przewi-dziana do przenoszenia obcie dodatkowych oprcz ciaru wasnego, ktr mona usun bez szkody dla nonoci caej konstrukcji budynku.

2.6.17. Rne terminy

Bruzda w murze to kana otwarty w murze.Wnka w murze to wgbienie w licu.

Zaczyn cementowy to cieka mieszanka cementu, piasku i wody przeznaczona do wypeniania maych bruzd lub przestrzeni.Spoina dylatacyjna to spoina umoliwiajca swo-bodne odksztacenia w paszczynie ciany.

3. Materiay konstrukcyjne (bloczki z betonu komrkowego, zaprawy, nadproa, wyroby dodatkowe w tym czniki)

3.1. Elementy z betonu komrkowego

Elementy murowe z betonu komrkowego to bloczki, ktre wprowadzone s do obrotu i stosowania na podstawie normy zharmonizowanej PN-EN 771-4

Wymagania dotyczce elementw murowych Cz 4: Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komrkowego [N1].

W normie tej okrelono charakterystyki oraz wymagania dotyczce waciwoci uytkowych dla elementw murowych z autoklawizowanego betonu komrkowego. Zgodnie z norm [N1] gwnym za-

Literatura do rozdziau 2

Normy, instrukcje i wytyczne [N1]PN-EN 1990:2004. Podstawy projektowania konstrukcji.[N2]PN-EN 1991-1-2 Eurokod 1. Oddziaywania na kon-

strukcje, cz 1-2: Oddziaywania oglne - Oddziay-wania na konstrukcje w warunkach poaru.

[N3]PN-EN 1996-1-1:2010 / AC 2009: Projektowanie kon-

strukcji murowych Cze 1-1: Reguy oglne dla zbro-jonych i niezbrojonych konstrukcji murowych.

[N4]PN-EN 1996-1-2:2010/ AC 2009 Eurokod 6. Projekto-

wanie konstrukcji murowych Cz 1-2: Reguy ogl-ne. Projektowanie konstrukcji na wypadek poaru.

[N5]PN-EN 1996-2:2010/ AC 2009 Eurokod 6. Projek-

towanie konstrukcji murowych Cz 2: Wymaga-nia projektowe, dobr materiaw i wykonanie kon-strukcji.

[N6]PN-EN 1996-3:2010/ AC 2009 Eurokod 6. Projek-

towanie konstrukcji murowych Cz 3: Uprosz-czone metody obliczania murowych konstrukcji nie-zbrojonych.

[N7]PN-EN 1996-3:2010/ AC 2009 Eurokod 6. Projektowa-

nie konstrukcji murowych PN-EN 771-4+A1:2015-10 Wymagania dotyczce elementw murowych Cz 4: Elementy murowe z autoklawizowanego betonu ko-mrkowego

PN-EN 771-4+A1:2015-10 Wymagania dotyczce elementw murowych Cz 4: Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komrkowego

1616

mierzonym przeznaczeniem elementw murowych z autoklawizowanego betonu komrkowego s r-nego rodzaju zastosowania w elementach nonych i nienonych we wszystkich formach cian budynkw cznie ze cianami jednowarstwowymi, podwjnymi (szczelinowymi), dziaowymi, oporowymi, podziemia oraz oglnego zastosowania poniej poziomu grun-tu, cznie ze cianami przeznaczonymi do ochrony ogniowej, izolacji cieplnej, izolacji akustycznej oraz do budowy kominw (z wyjtkiem elementw kana-w dymowych). W normie [N1] okrelono wyma-gania uytkowe w odniesieniu np. do wytrzymao-ci, gstoci, dokadnoci wymiarowej, itp.. Podano rwnie kryteria oceny zgodnoci wyrobu. Norma nie dotyczy pyt o wysokoci kondygnacji, elementw kanaowo-spalinowych oraz elementw murowych z izolacj ciepln mocowan do powierzchni elemen-tu naraonego na dziaanie ognia. Innymi sowy doty-czy bloczkw do wykonywania konstrukcji murowych.

Elementy murowe z autoklawizowanego betonu komrkowego (ABK) to elementy murowe wyprodu-kowane ze spoiwa hydraulicznego takiego, jak cement i/lub wapno poczonego z drobnym materiaem krze-mionkowym, materiaem porotwrczym i wod. Ele-menty murowe z ABK maj rne ksztaty, dziki atwej produkcji ksztatuje si w nich uchwyty montaowe, poczenia w systemie na pira i wpusty lub innego ro-dzaju rozwizania wzajemnego poczenia.

Ksztaty bloczkwPolscy producenci wytwarzaj szerok gam wyro-

bw z betonu komrkowego. Kady producent produku-je bloczki o wymiarach waciwych dla swojej technologii oraz systemu. Dostpne s bloczki o rnych wymiarach i o rnych ksztatach powierzchni czoowych (rys. 3.1).

Bloczki z betonu komrkowego to elementy pe-ne (nie pustaki), ktre wg normy PN-EN 1996-1-1 Eurokod 6 - Projektowanie konstrukcji murowych - Cz 1-1: Reguy oglne dla zbrojonych i niezbrojo-nych konstrukcji murowych [N2] s zaklasyfikowane do pierwszej grupy wyrobw wg. tablicy 3.1. normy [N2]. Jest to istotne, poniewa nie wystpuj w be-tonie komrkowym drenia, pustki, ktre klasyfiko-wayby te wyroby do innych grup wyrobw.

Profilowanie powierzchni czoowych Profilowanie bloczkw z betonu komrkowego

wynika z ewolucji tego materiau oraz rozwoju sys-temu murowania z betonu komrkowego. Zmiany, jakie nastpiy od czasw, kiedy bloczki byy tyl-ko prostopadocianami bez profilowania miay na celu uatwienie robt murarskich, skrcenie czasu murowania oraz oszczdnoci zuycia zapraw mu-rarskich. W wyniku tego powstay rnego rodzaju bloczki o rnym profilowaniu.

Warianty profilowania bloczkw: bloczki bez profilowania; bloczki bez profilowania z uchwytami montaowy-

mi; bloczki profilowane na wpust-wpust; bloczki profilowanie na wpust-wpust z uchwytami

montaowymi; bloczki profilowane na zamek; bloczki profilowane na pira i wpusty; bloczki profilowane na pira i wpusty z uchwytami

montaowymi;Profilowania pokazano na rysunkach 3.2 do 3.7.

Poszczeglne profilowania powierzchni czoo-wych wynikaj z tego, e: profilowanie na pira i wpusty (lub piro i wpust)

jest po to, by powierzchnie czoowe bloczkw -czyy si na pira i wpusty (piro i wpust), bez wy-peniania zapraw murarsk spoin pionowych;

profilowanie uchwytw montaowych ma ua-twi uchwycenie bloczkw oraz ich ukadanie w miejscu wmurowania. Uchwyty s wyfrezowane w bloczkach o grubociach 17,5 cm i szerszych, czyli w bloczkach, w ktrych jest miejsce by zmie-ci uchwyty na powierzchniach czoowych;

Opis bloczka betonu komrkowego wg rysunku 3.1 [N1]: 1 - dugo 2 - szeroko 3 - wysoko 4 - powierzchnia wsporna 5 - powierzchnia licowa 6 - powierzchnia czoowa

Rys. 3.1. Opis elementu murowego z ABK na podstawie [N1]

1717

profilowanie powierzchni czoowych na wpusty jest w celu zmniejszenia zuycia zaprawy. Zapraw na-nosi si na spoiny poziome oraz pionowe, ale na te fragmenty powierzchni czoowych bloczka, ktre si ze sob stykaj. Wedug normy [N2] spoiny pio-nowe mog by uwaane jako wypenione, jeli za-

prawa jest na caej wysokoci spoiny na szerokoci powyej 40% szerokoci elementu murowego;

profilowanie na zamki s po to, by usztywni ciany dziaowe w paszczynie powierzchni tych cian.

Rys. 3.2.Bloczek profilowany na pira i wpusty z uchwytami montaowymi

rednie gstoci [kg/m3]: 300, 350, 400, 450, 500, 540, 550, 600

Wymiary: Szeroko: 175 do 480 mm Wysoko: 240, 249 mm Dugo: 500 do 625 mm

Kategoria bloczka ze wzgldu na tolerancje wymiarowe: TLMB i TLMA (skrty objaniono na stronie 9)

Bloczek do murowania z wypenionymi spo-inami poziomymi

Spoiny pionowe wypenia si tylko w miejscach, w ktrych nie ma poczenia na pira i wpusty (w naroach i murowanie bloczkw ucitych)

Uchwytw nie wypenia si zapraw

rednie gstoci [kg/m3]: 500, 600, 700 Wymiary:

Szeroko: 240 do 360 mm Wysoko: 240 mm Dugo: 590 mm

Kategoria bloczka ze wzgldu na tolerancje wymiarowe: TLMB i TLMA

Bloczek do murowania z wypenionymi spoinami poziomymi i pionowymi (w miejscu styku powierzchni czoowych)

Uchwytw nie wypenia si zapraw Wpustw nie wypenia si zapraw

Rys. 3.3.Bloczek profilowany na wpusty wraz z uchwytami montaowymi

Rys. 3.4. Bloczek profilowany na zamek

rednie gstoci [kg/m3]: 600 Wymiary:

Szeroko: 60 do 12 mm Wysoko: 240 mm Dugo: 590 mm

Kategoria bloczka ze wzgldu na toleran-cje wymiarowe: TLMB

Bloczek do murowania z wypenionymi spoinami poziomymi i pionowymi

1818

Rys. 3.5.Bloczek profilowany na pira i wpusty lub piro i wpust

rednie gstoci [kg/m3]: 450, 500, 550, 600 Wymiary:

Szeroko: 100 do 420 mm Wysoko: 240, 249, 500 mm Dugo: 590 do 625 mm


Bloczek do murowania z wypenionymi spo-inami poziomymi

Spoiny pionowe wypenia si tylko w miej-scach, w ktrych nie ma poczenia na pira i wpusty (w naroach i murowanie bloczkw ucitych)

Rys. 3.6. Bloczek bez profilowania z uchwytem montaowym

rednie gstoci [kg/m3]: 450, 500, 550, 600, 700 Wymiary:

Szeroko: 240 do 420 mm Wysoko: 199, 240, 249 mm Dugo: 590 do 625 mm


Bloczek do murowania z wypenionymi spoina-mi poziomymi i pionowymi

Uchwytw nie wypenia si zapraw

Rys. 3.7.Bloczek bez profilowania

rednie gstoci [kg/m3]: 450, 500, 550, 600, 700 Wymiary:

Szeroko: 50 do 420 mm Wysoko: 199, 240, 249, 500 mm Dugo: 590 do 625 mm


Bloczek do murowania z wypenionymi spo-inami poziomymi i pionowymi

1919

Wymiary bloczkwWymiary bloczkw wynikaj z uzyskania er-

gonomicznych ksztatw elementw murowych. Trzeba zaznaczy, e beton komrkowy jest mate-riaem o gstoci od 300 kg/m3 do 700 kg/m3, wic jest moliwe produkowanie duych elementw, ktre s porczne i ich masa umoliwia ich rczne murowanie.

Dziki temu uzyskuje si bloczki o wymiarach o szerokociach nawet 480 mm, wysokociach 199, 240, 249, a nawet 500 mm oraz dugociach do 625 mm. Jednak z uwagi na nieznaczne rnice technologiczne oraz systemy, bloczki rnych pro-ducentw nieznacznie mog si rni wymiara-mi. Nie sposb przedstawi penego asortymentu dostpnych na rynku polskim wymiarw bloczkw i zapewni przejrzysto tego zestawienia, dlate-go przedstawiono wszystkie wystpujce ksztaty bloczkw oraz zakresy wymiarw (rys. 3.2 do 3.7).

Tolerancje wymiarowe bloczkwProdukcja bloczkw umoliwia przygotowanie

wyrobw o bardzo dokadnych wymiarach. Dziki temu bloczki te mona murowa na zaprawy do cien-kich spoin, w ktrych spoiny maj grubo 1-3 mm.

Std norma [N1] definiuje dopuszczalne odchyki wymiarowe dotyczce pojedynczych elementw mu-rowych przeznaczonych do murowania przy uyciu zaprawy okrelonej zgodnie z EN 998-2. Odchyki te nie powinny przekracza wartoci podanych w tabli-cy w normie [N1]. Tablic z normy [N1] przedstawio-no, jako tablic 3.1 w niniejszym opracowaniu.

Wymiary Zaprawy zwykej i zaprawy lekkiej

GPLM TLMA TLMB

Dugo +35 3 1,5

Wysoko +35 2 1,0

Szeroko 3 2 1,5Pasko powierzchni wspornych brak wymaga brak wymaga 1,0

Rwnolego po-wierzchni wspornych brak wymaga brak wymaga 1,0

Tablica 3.1.Dopuszczalne odchyki wymiaro-we dla elementw murowych o ksztatach regularnych (w mm) wg normy [N1]

Producenci okrelaj w jakich tolerancjach wymia-rowych ich wyroby si mieszcz i w ten sposb deklaru-j dokadno zaszeregowujc dany wyrb do kategorii TLMB, TLMA lub GPLM. Oprcz tolerancji wymiarowych istotne dla okrelonych kategorii tolerancji wymiaro-wych bloczkw jest zadeklarowanie paskoci i rwnole-goci powierzchni wspornych (czyli powierzchni pozio-mych dolnej i grnej bloczka (rys. 3.1).

Oznaczenia TLMB, TLMA oraz GPLM, s skrta-mi zaczerpnitymi z normy w jzyku angielskim i oznaczaj:

TLMB - Thin Layer Mortar category B (dosow-nie: zaprawa cienkowarstwowa kategorii B) Ozna-cza elementy murowe kategorii B do murowania na cienkie spoiny. To najdokadniejsze wymiarowo bloczki.

TLMA - Thin Layer Mortar category A (dosow-nie: zaprawa cienkowarstwowa kategorii A). Ozna-cza elementy murowe kategorii A, do murowania

na cienkie spoiny. To mniej dokadne elementy od kategorii TLMB, ale nadajce si do murowania na cienkie spoiny.

GPLM - General Purpose and Lightweight Mor-tar (dosownie: zaprawa tradycyjna i lekka). Ozna-cza kategorie wyrobw do murowania na zapraw tradycyjn oraz lekk.

Uwaga, czsto s mylone kategorie TLMB z TLMA, poniewa niektrzy mylnie interpretuj te oznaczenia sdzc, e kategoria A oznacza mur o lepszych walorach ni kategoria B.

Oprcz cech zwizanych z ksztatem bloczkw, czyli wymiarami oraz profilowaniem istotnymi para-metrami s: gsto brutto w stanie suchym; wytrzymao na ciskanie; wasnoci cieplne; trwao; zmiana wilgotnoci; przepuszczalno pary wodnej; absorpcja wody; reakcja na ogie;

Zaprawy do cienkich spoin

Elementy murowe z Autoklawizowanego Betonu Komrkowego (ABK) do wznoszenia murw ze spoinami wykonanymi z:

2020

Gsto brutto w stanie suchymBeton komrkowy jest produkowany w rnych

gstociach. Gsto objtociowa wyraa stosunek masy betonu komrkowego do objtoci materiau wraz z porami. Aby wyjani i uporzdkowa znacze-nie tego parametru te trzeba si odwoa do wcze-niejszych wersji normy [N1]. Wczeniejsze wersje normy [N1] wraz z zacznikiem krajowym do tej normy porzdkoway asortyment do odpowiednich odmian, ktre pniej nazywano klasami gstoci. Byo to podzielone na zakresy gstoci w jakich dana odmiana, a pniej klasa gstoci miaa si mieci.

W normie byy ujte nastpujce odmiany betonu komrkowego: 400, 500, 600, 700, 800, 900, 1000. Na przykad bloczki odmiany 600 oznaczao to, e bloczki maj gsto w zakresie od 551 do 650 kg/m3. Na-stpnie odmiany zamieniono na klasy, ktre ju byy podzielone co 50 kg/m3. Byo zatem ju 13 klas (od klasy 300 do 1000). Na przykad oznaczenie, e blocz-ki s klasy 600 wiadczyo o tym, e jest to asortyment bloczkw o gstoci od 551 do 600 kg/m3.

Obecnie nie ma tak sztywnego podziau, kady producent deklaruje redni gsto w stanie su-chym z podaniem zakresu gstoci, ktra jest ob-jta danym asortymentem. Dopuszczalna odchyka zmierzonej gstoci w stanie suchym od deklaro-wanej wartoci gstoci nie powinna przekracza +50 kg/m3. Mog by deklarowane te nisze war-toci odchyki. Wtedy oznacza to, e producent ma wikszy reim technologiczny.

Producenci produkujcy elementy murowe z ABK zobowizani s m.in. do deklarowania dla swoich wyrobw gstoci brutto w stanie suchym w kg/m3. Wraz z tym parametrem podawane s po-szczeglne minimalne i maksymalne wartoci g-stoci brutto w stanie suchym.

W praktyce wikszo producentw w dalszym cigu produkuje materiay o gstociach w stanie suchym odpowiadajcym wczeniejszym odmianom i klasom (czyli 350, 400, 450, 500, 550, 600, 700), co suy uporzdkowaniu asortymentu wyrobw, na-wizujc do wczeniejszych oznacze i wczeniej obowizujcych podziaw. Na uwag zasuguje to, e obecna norma nie ogranicza gstoci elementw murowych z betonu komrkowego. W praktyce g-stoci te si mieszcz od 300 do 700 kg/m3 - takich gstoci bloczki dostpne s w Polsce.

Od gstoci zale inne, istotne parametry be-tonu komrkowego, ktre s wane dla fizyki bu-dowli, czyli parametry cieplne, izolacyjno aku-styczna, przepuszczalno pary wodnej, absorpcja wody reakcja na ogie i inne. Te cechy bd zawarte w opracowaniu Stowarzyszenia Producentw Beto-nw w zeszycie 3 Projektowanie z betonu komr-kowego fizyka budowli.

Wytrzymao na ciskanieWytrzymao na ciskanie cile powizana

jest z gstoci betonu komrkowego. To podstawo-wy parametr okrelajcy cech wytrzymaociow bloczkw z betonu komrkowego.

Producenci okrelaj i deklaruj dla swoich wy-robw wytrzymao na ciskanie elementw mu-rowych w N/mm2. Warto deklarowana to warto, ktrej osignicie zapewnia producent, biorc pod uwag dokadno badania i zmienno procesu produkcji.

Wg normy [N1] wytrzymao na ciskanie po-winna by wyraona jako jedna z dwch podanych wartoci: rednia wytrzymao elementu na ciskanie. Wytrzymao rednia elementw murowych na

ciskanie to wytrzymao na ciskanie obliczona jako rednia arytmetyczna. To m.in. ten parametr przyjmuje si zgodnie z norm [N2], do obliczenia wytrzymaoci muru;

charakterystyczna wytrzymao elementu na ci-skanie.

Wytrzymao charakterystyczna elementw mu-rowych na ciskanie to wytrzymao odpowiada-jca 5% kwantylowi wytrzymaoci na ciskanie.

Gdy jest to istotne, producent moe ponadto de-klarowa znormalizowan wytrzymao elementu na ciskanie. Znormalizowana wytrzymao na ci-skanie elementw murowych to wytrzymao ele-mentw murowych na ciskanie, sprowadzona do wytrzymaoci rwnowanego elementu murowe-go w stanie powietrzno-suchym, ktrego wysoko i szeroko wynosz 100 mm.

Producenci podaj w deklaracjach waciwoci uytkowych redni wytrzymao na ciskanie. Ten parametr potrzebny jest do zaprojektowania kon-strukcyjnego muru (tabl. 3.2).

Dodatkowo, producent powinien deklarowa to, czy element murowy z ABK jest kategorii I czy ka-tegorii II. Elementy murowe kategorii I, to elemen-ty, dla ktrych prawdopodobiestwo nieosignicia deklarowanej wytrzymaoci na ciskanie nie prze-kracza 5%. Z kolei elementy murowe kategorii II, to elementy, w przypadku ktrych nie przewiduje si, aby byy zgodne z poziomem ufnoci wymaganym dla elementw Kategorii I. Innymi sowy oznacza to stabilno produkcji. Elementy murowe kategorii I s elementami lepszymi od elementw kategorii II.

Istotne jest to, e norma [N1] obejmuje wyroby o wytrzymaoci na ciskanie od 1,5 MPa, co ozna-cza, e wyroby tzw. pyty mineralne suce do ocie-plenia cian, czsto nazywane wyrobami z betonu komrkowego nie podlegaj tej normie, poniewa ich wytrzymao na ciskanie jest za niska. Nie s to po prostu elementy murowe.

2121

Tablica 3.2. rednie wytrzymaoci na ciskanie dla poszczeglnych rednich gstoci bloczkw

Skurcz betonu komrkowegoIstotn cech, ktr naley uwzgldni, przy projek-

towaniu oraz wykonawstwie cian jest skurcz i pcznie-nie. Beton komrkowy podlega skurczowi. Zwizane jest to z oddawaniem do otoczenia wilgoci technologicznej przez elementy murowe, ktre nastpuje po wyprodu-kowaniu, po wbudowaniu, tynkowaniu oraz innych robo-tach mokrych. Powstae w wyniku tego zmiany wymia-rw nazywamy skurczem.

Im skurcz jest mniejszy, tym lepiej, poniewa mury nie ulegaj atwemu zrysowaniu na wskutek tego nor-malnego dla materiaw budowlanych zjawiska.

Kady z producentw podaje warto skurczu dla swojego materiau w deklaracji waciwoci uyt-kowych. Dla wyrobw produkowanych przez pol-skich producentw skurcz waha si w granicach od 0,1 do 0,3 mm/m.

Ksztatki UOprcz bloczkw o rnych wymiarach oraz profilo-

waniu przy budowie z bloczkw stosowane s ksztat-ki U. To elementy, ktre stanowi tracony szalunek dla wykonywanych w nich elementw elbetowych (rys. 3.8).

Ksztatki U z betonu komrkowego znajduj zasto-sowanie przy wykonywaniu: nadproy elbetowych; podcigw elbetowych; wiecw elbetowych; supw elbetowych.

Uatwiaj i przyspieszaj wykonawstwo oraz po-zwalaj wykluczy i zaoszczdzi materiay szalun-kowe. Na czas wykonywania w nich elementw el-betowych belek wymagaj zastosowania podparcia montaowego na czas wizania betonu. Ksztatki U nie podlegaj normie [N1], poniewa nie s to samo-dzielne elementy murowe.

Etapy wykonywania nadproy z wykorzystaniem ksztatek U z betonu komrkowego (w przypadku belki): wykonanie podpory poziomej podpierajcej ele-

menty szalunku wraz ze stemplem usztywniaj-cym (najczciej w rodku rozpitoci nadproa);

ukadanie ksztatek U na podporze. Elementy -czy si ze sob zapraw klejow;

Documents

PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE ŚCIAN Z BETONU