ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား

ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

ျမနမာႏ ငင႐ Proximity Designs အဖြြ႔အတြက ေရားသာားျပစသည။

ေအာကတ ဘာလ ၂၀၁၆ ခႏ စ

ေနာကဆကတြြ ေဆြားေႏြားမႈမ ာားအတြက အေျခခအျဖစ ရည႐ြယထာားသည ဤစာတမားက David Dapice

(David _Dapice@harvard.edu)က ဇနနဝါရလ၊ ၂၀၁၆ခႏ စတြင ရခ ငျပညနယသ ႕ ကြငားဆငားေလလာအၿပား

သေတသနမ ာားက ဆကလကျပလပကာ ေရားသာားျပစထာားသည။ စာတမားပါ သားသပခ ကမ ာားသည

စာတမား႐ င၏ ပဂၢလ က အျမငသာျဖစၿပား Proximity၊ ျပညေထာငစ ျမနမာႏ ငငေတာ အစ ားရ၊ ဟာားဗတ

တကသ လတ ႕၏ ယဆခ ကမ ာားႏ င ကြြျပာားမႈ႐ ႏ ငပါသည။ ဤစာတမား အပါအဝင မၾကာမက ေရားသာားျပစခြ႕

ေသာ Ash – Proximity တ ႔မ ပားတြြထတေဝသည ျမနမာႏ ငငဆ ငရာ စာတမားမ ာားက

http://ash.harvard.edu/journal-articles တြင ဖတ႐ႈႏ ငပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 2 of 27

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 3 of 27

အႏ စခ ပတငျပခ က

ရခ ငျပညနယသည မၾကာမက ျမနမာႏ ငင၏ အႏြမားပါားဆားျပညနယျဖစလာၿပား ခ ငားျပညနယထကပင

ပ ၍ဆငားရြလာသည။ အဓ ကေနာကခအေၾကာငားအရာမ ာ ဘာသာေရားပဋ ပကၡျဖစၿပား ေနရပစြန႔ခြာတ မားေ႐ ာငသ

မြတစလငဘာသာဝငမ ာား ေနထ ငေနေသာ၊ အျခာားသမ ာားႏ င ဆကစပမႈမ႐ ဘြ သားသန႔ျဖစေနေသာ

ဒကၡသညစခနားႀကားမ ာားက လညား ေပၚေပါကေစခြပါသည။ အျခာားမြတစလငဘာသာဝင

တစသနားေက ာမ ာလညား ပဋ ပကၡေၾကာင မ မ တ ႔ လက႐ ေနထ ငလ က႐ ေသာ ၿမ ႕နယမ ာားတြငသာ

အကန႔အသတခေနရသည။ ႏ စေပါငားမ ာားစြာ ႏ ငငေတာ၏ လ စလ ႐ ခရျခငားႏ င ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈ

အနညားအက ဥားသာ႐ ျခငားတ ႔ေၾကာငလညား ဘာသာမ ားစမ လငယလပသာားအမ ာားအျပာားက ျပညနယမ

ထြကခြာသြာားခြပါသည။

ျမနမာအစ ားရအသစအေနျဖင ထ ဆ ား႐ြာားသည အေနအထာားမ ဦားျပနလညေစႏ ငရန အခြငအလမား

႐ ေနပါသည။ ထ အေျခအေနက ျပငဆငရန ေအာကေဖာျပပါ အႀကျပခ ကမ ာားက အေထာကအက

ျပႏ ငပါသည။

1. (၂၀၁၄) ခႏ စတြင ေကာကခခြေသာ ႏ ငငလားဆ ငရာ သနားေခါငစာရငားမ ဘာသာက ားကြယမႈဆ ငရာ

အခ ကအလကမ ာားအရ ျမနမာျပညတြင ေနထ ငေသာ မဆလငဘာသာဝငမ ာား၏ ရာခ ငႏႈနားမ ာ

(၁၈၈၂)ခႏ စႏ င ႏႈ ငားယ ဥပါက ေျပာငားလြမႈ မဆ စေလာကသာ ႐ ပါသည။ (အေသားစ တက

ေနာကဆကတြြ (ခ) မ သ႐ပျပပတြင ႐ႈပါ။) မဆလငမ ာား ျမနမာႏ ငငအတြငားသ ႔

ေျပာငားေ႐ႊ႕ေနထ ငသည၊ အျခာားဘာသာဝငမ ာားက ဘာသာကားေျပာငားေစသည၊ မဆလငမ ာားအၾကာား

ကေလားေမြားဖြာားမႈႏႈနား အဆမတန ျမငမာားသည စသညအေၾကာငားအရာမ ာားေၾကာင ျမနမာႏ ငငတြင

ယၾကညက ားကြယသေပါငား ၉၀%မ ႐ သည ဗဒၶဘာသာအေနျဖင မဆလငဘာသာမ

ၿခ မားေျခာကခေနရသညဆ သည ေျပာဆ မႈမ ာားက သနားေခါငစာရငားပါ ထ အခ ကအလကမ ာားအာား

အသားျပ၍ ခ ငခ ငမာမာ ျငငားဆ ႏ ငပါလ မမည။ ၎တ ႔က လအမ ာားသ နာားလညလာရန ျပလပႏ ငပါက

ေျခေျချမစျမစ မ႐ ဘြ ေျပာဆ ျငငားခေနၾကသည ဘာသာေရားအစြနားေရာကအပစမ ာား၏ အဆ မ ာားက

အာားနညားလာေစႏ ငမည ျဖစပါသည။

2. ရပမ ရပဖမ ာားႏ င အစ ားရအရာ႐ မ ာားထမ အၾကဉာဏ၊ ေထာကခမႈတ ႔က

မဆလငဘာသာဝငတစဥားျခငားစအတြက ရယၿပား စစစကာ ရခ ငျပညနယအတြငားတြင

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 4 of 27

အလပအက င႐ ာေဖြရန သြာားလာခြငေပားႏ ငသည။ လျခေရားအတြက ေနထ ငခြငလကမ တမ ာားက

၎တ ႔အာား ထတေပားႏ ငပါသည။ ထ လကမ တမ ာားမ ာ ႏ ငငသာားျဖစခြင မဟတပါ။

3. ရခ ငျပညနယအတြငား လပသာားေ႐ြ႕လ ာားမႈ အာားေကာငားလာၿပား အလပအက ငအခြငအလမားမ ာား

တ ားတကလာသညႏ ငအမ ဒကၡသညစခနားမ ာားက ပ တသ မားႏ ငပါသည။ ထ စခနားမ ာားမ

မဆလငဘာသာဝငမ ာားအာား သတ ႔၏ မရငားေနထ ငရာက ျပနခြငေပားျခငား၊ ထ ေနရာမ ာားတြင

ျပနလညေနထ ငရန လျခမႈမ႐ ဟ ခစာားရပါက အျခာားေနရာမ ာားတြင အေျခခ ေနထ ငရန

ကညေပားသငသည။

4. စပါားႏ င အျခာားသားႏ မ ာားအတြက မ ားေကာငားမ ားသန႕မ ာားက ျဖန႕ေဝေပားရပါမည။ ေျခာကေသြ႔ရာသ

အတြငား စ ကပ ားေရားက အာားေပားႏ ငရန ေရတ အစအစဥအျဖစ ဆညေျမာငားစမက နား

အေသားစာားမ ာားအာား အေကာငအထညေဖာရမည။ ထ အခ ကမ ာားက ေျမယာႏ င အလပအငအာား၏

အက ားအျမတက ပ မ တ ားပြာားေစသလ ဝငေငြရ႐ ေစႏ ငမည အခြငအလမားမ ာားက လညား

ျမႇငတငေပားပါလ မမည။

5. သယယပ ႔ေဆာငစရ တ က ဆငားေစရန လ ပစစဓါတအာားျဖန႔ျဖားေရားစနစ၊ လမားမ ာား၊ သငေတာသည

ဆ ပကမားမ ာားအာား တ ားခ ြ႕ျခငားတ ႔တြင ဆကလကရငားႏ ားျမႇပႏ သြာားရမည။

6. ရခ ငျပညနယအတြငား ဘဏလပငနားမ ာားမ ာ ေကာငားစြာဖြ႔ၿဖ ားမႈ မ႐ ေသားပါ။ ၎က တ ားတကေစၿပား

အဖြြ႕အစညားအာားလားမ လကခႏ ငေလာကေသာ ေငြေၾကားစနစမ ာားက စမားသပသြာားရမည။

7. ေက ာကျဖဆ ပကမားအာား ဆကလကေဆာင႐ြကမညဆ ပါက အတ ငားအဆျဖငသာ

စတငျပလပသငၿပား ျပညနယမ ဆားျဖတပ ငခြင ႐ ရပါမည။ တ႐တကမၸဏမ

လက႐ ကမားလ မားထာားသည ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈႈ အစအစဥမ ာားမ ာ စားပြာားေရားအရ အက ားအျမတရ ရန

မျဖစႏ ငပါ။

အထကပါအခ ကမ ာားသည ထတလပအာားက တ ားျမငေစၿပား ဆငားရြႏြမားပါားမႈက က ဆငားေစကာ

စားပြာားေရားအခြငအလမားမ ာား ပ မ မ ာားျပာားလာေစမညအျပင ေနာငတြင ရခ ငျပညနယ႐ မတညေသာ

အပစမ ာားအၾကာား လမႈေရားပားေပါငားေဆာငရြကမႈမ ာားက လညား တ ားတကလာေစပါမည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 5 of 27

ေနာကခသမ ငား

လြနခြေသာ ႏ စအနညားငယတြင ျဖစပြာားလ ကရ သည အၾကမားဖကမႈစြကသည ဘာသာေရားပဋ ပကၡႏ င

ယ ဥတြြ၍ ရခ ငျပညနယက လသ အမ ာားဆား ျဖစပါသည။ ထ ပဋ ပကၡမ ာားေၾကာင မဆလင ဘာသာဝငေပါငား

၁၅၀,၀၀၀ ခန႔သည ဒကၡသညစခနားမ ာားတြင ေနထ ငေနရၿပား စခနားျပငပ႐ ရခ ငျပညနယအျခာားေဒသမ ာားမ

မဆလငတစသနားခန႔အနက အမ ာားစမ ာလညား သြာားလာလႈပ႐ ာားခြင အလြနအမငား ကန႔သတခေနရပါသည။

ေနာကဆကတြြအျဖစ လပသာား႐ ာားပါားမႈျပနာ ျဖစေပၚလာခြသည။ ထ အခ ကႏ ငအတ သဘာဝႏ င

အေျခခအေဆာကအဦဆ ငရာ အဟန႔အတာားမ ာားက စားပြာားေရား အခကအခြမ ာားက ေပၚေပါကေစခြသည။

အခအခ နတြင ရခ ငျပညနယသည ဆငားရြႏြမားပါားမႈ အတ ငားအတာႏ ငသာမက လတစဦားခ ငားဝငေငြအေနႏ ငပါ

(တစႏ ငငလားတြင) အေျခအေနအဆ ားဆား ျဖစေနၿပဟ ဆ ၾကပါသည။

အက ားအျမတအတြကမဟတသည အဖြြ႕အစညားတစခ၏ အဆ အရ မဆလငအမ ာားစ ေနထ ငလ က႐ ေသာ

ေမာငားေတာၿမ ႕နယ၏ အာဟာရခ ႕တြမႈႏႈနားမ ာ ကမ႓ာေပၚတြင အဆ ားရြာားဆားထြတြင ပါဝငသည။

အစ ားရအေနျဖင ထ အေျခအေနက ေျဖ႐ ငားရမည ျဖစေသာလညား အသားျပႏ ငသည အရငားအျမစမ ာားမ ာ

အကန႔အသတ႐ ႏ ငပါသည။ တစခ နတညားမ ာပင အၾကမားဖကမႈမ ာား ဆကလကျဖစပြာားႏ ငေျခ ႐ ေသာေၾကာင

စစတပ၊ နယျခာားေစာငတပႏ င ရြတပဖြြ႕ဝင အမ ာားအျပာားက ျပညနယအႏ ႕တြင တပစြြထာားေစၿပား ၎တ ႔၏

တညေနရာမ ာ အမ ာားအာားျဖင ေတာငသလယသမာားမ ာား ပ ငဆ ငသည လယေျမမ ာားေပၚတြင ျဖစပါသည။

အက ားဆကမ ာ ေထာငႏ ငခ ေသာ ဗဒၶဘာသာႏ င မဆလငလယသမာားမ ာား ေနရာေ႐ႊ႕ေျပာငားၾကရျခငား

ျဖစသည။

အထကပါ လတတေလာျဖစစဥမ ာားအျပင ျမနမာသမ ငားတေလ ာကမ ေရ႐ ညအျမငျဖငလညား

သားသပႏ ငပါသည။ ပါေမာကၡ ေဂ အက(စ) ဖာနဗယ (J. S. Furnivall) သည ႏ စဆယရာစႏ စ ပထမပ ငား၏

ျမနမာႏ ငငဆ ငရာ ပညာရ င၊ စာေရားဆရာမ ာားအနက အထင႐ ာားဆားျဖစၿပား ျမနမာသေသတနအသငားက

(၁၉၀၆)ခႏ စတြင ပားတြြတညေထာငကာ ျမနမာအမ ားသမားတစဥားႏ င ထ မားျမာားခြပါသည။ သ၏အဆ အရ

က လ နစနစသည ျမနမာႏ ငင၏ ႐ ားရာအစဥအလာ လ႕အဖြြ႔အစညား တညေဆာကပက ဖ ကဆားခြၿပား ၎၏

ေနရာတြင “လမ ားစပါဝငသည လ႔အဖြြ႔အစညား” တစခအာား ဖနတားခြပါသည။ ထ စနစအသစတြင ကြြျပာားမႈ

မ ာားစြာ႐ ေသာ ယဥေက ားမႈစနစမ ာားက က ငသားသမ ာား ယ ဥတြြေနထ ငၾကေသာလညား စားပြာားေရားက႑အရ

ကားလားဆကဆျခငားမ လြြ၍ အျခာားအဓ ပၸါယျပညဝသည လမႈဆကဆေရားမ ာား မရ ၾကပါ။ ထ အေျခအေနမ ာ

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 6 of 27

ေရ႐ ညမတညတႏ ငေသာေၾကာင စစမ နသည လမႈေရား၊ အမ ားသာားေရား ညၫြတမႈက ဖနတားႏ ငရန

အဖြြ႕အစညားေပါငားစ အတတကြပားေပါငား၍ ျမနမာလ႔အသ ငားအဝ ငားက ျပနလညတညေထာငရန

လ အပသညဟ ပါေမာကၡ ဖာနဗယက ဆ ခြပါသည။

“အကယ၍... ထ အခကအခြမ ာားက မေက ာလႊာားႏ ငခြ႔လ င ကြ ႏပတ ႔၏ ေနာငလာေနာကသာားမ ာားသည

အခ နတစခအတြငား၊ ဥပေဒမြ႔ မငားမြ႔စ႐ က အျမစစြြလာၿပားေနာက အေႏ ားႏ င႔ အျမနဆ သလ ျမနမာႏ ငငက

တ႐တျပည၏ ျပညနယတစခအေနႏ င႔သာ ေတြ႕ၾကရေတာ႔မ ာ ျဖစပါတယ” ဟေသာ (၁၉၃၁) ခႏ စထတ

“ျမနမာႏ ငင ႏ ငငေရားေဘာဂေဗဒ မ တဆက” စာအပပါ သ၏အဆ မ ာ အမ ာားသ ျဖစပါသည။

ပါေမာကၡ ဖာနဗယအေနျဖင ထ အခ နတြင တ႐တႏ ငငအေနျဖင အငအာားခ ြ႕လ သညဟ ဆ လ ျခငားမဟတပါ၊

၎တ ႔၏ စစညားအာားေကာငားၿပား သမ ငားေၾကာငား႐ ညေသာ ယဥေက ားမႈက အ မနားခ ငားျမနမာႏ ငငမ

လစဟာေနေသာ ကြကလပအာား ဧကနေနရာယသြာားလ မမညဟ ေျပာလ ျခငား ျဖစပါသည။ ထ

“လမ ားစပါဝငသည လ႕အဖြြ႔အစညား” ျပနာမ ာ ဗဒၶဘာသာဝငမ ာားႏ င မဆလငဘာသာဝငမ ာား ယ ဥတြြေန

ထ ငေနေသာလညား တစဥားႏ ငတစဥား အယအၾကည အျပညအဝမ႐ သည ရခ ငျပညနယတြင အထားသ သာပါ

သည။ ယေန႕အခါတြင တ႐တႏ ငငသည (၁၉၃၁) ခႏ စထက ပ ၍ေတာငတငားေနၿပား ၎၏ လႊမားမ ားမႈမ ာလညား

ပ မ အာားေကာငားလာပါသည။ ၎၏ “တစႏ ငင၊ သမဒၵရာႏ စခ” ဟေသာ အေတြားက ရခ ငျပညနယအတြက

အက ားဆကမ ာား ႐ လာႏ ငပါသည။

ဗဒၶဘာသာက အေၾကာငားျပၿပား အၾကမားဖကမႈမ ာား ျမငတကလာျခငား၏ အေၾကာငားအရငား တစစ တတစပ ငားမ ာ

အမ ားသာားဒမ ကေရစအဖြြ႕ခ ပ (NLD) က ႐ႈားန မေစလ သမ ာားမ ေျမႇာကပငေသြားထ ားမႈမ ာား ပါဝငသလ

ျမနမာႏ ငငသာားမ ာားအခ ႕၏ စ တထြတြင အျမစတြယေနေသာ ယၾကညခ ကမ ာားလညား ပါပါသည။ မဆလင

ဘာသာဝငမ ာားမ မ ားပြာားေနၾကၿပား အျခာားသမ ာားက လညား ဘာသာကားေျပာငားေစျခငားျဖင ဗဒၶဘာသာႏ ငင

တစႏ ငငက မဆလငလႊမားမ ားသည ႏ ငငအျဖစ ဖနတားလ သညဟ၍ လြြမ ာားစြာ ဆ ၾကပါသည။ (ဥပမာအျဖစ

ယခ အငဒ နား႐ ာားႏ ငင တည႐ သည ေဒသတြင တစဆယသားရာစမ တစဆယေျခာကရာစအတြငား ဗဒၶဘာသာ

မ အစၥလာမဘာသာက ားကြယမႈသ ႕ ေျပာငားလြယၾကညမႈက မဆလငေရ႐ ညစမက နား၏ သကေသအျဖစ

ေျပာဆ ေနၾကပါသည။ သ ႔ေသာ သမ ငားက ဆနားစစပါက ထ ဘာသာေျပာငားလြက ားကြယမႈမ ာ ၿင မားခ မားၿပား

တစျဖညားျဖညားခ ငား အလ အေလ ာကျဖစသည ျဖစစဥျဖစေၾကာငား သကေသျပေနပါသည။) (၁၈၈၁)ခႏ စ

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 7 of 27

ဗမာႏ ငင သနားေခါငစာရငားအရ မဆလင ဘာသာဝငမ ာ ၄.၅% ႐ ၿပား (၂၀၁၄)ခႏ စ ေကာကခခြသည

သနားေခါငစာရငားက ထတျပနသည မဆလငအခ ားမ ာ ထ ထကပငအနညားငယ ေလ ာနညားသညအတြက

အထကတြင ေဖာျပထာားသည မဆလငဝါဒ လႊမားမ ားလာသညဆ ေသာအခ ကက လြနခြသညႏ စေပါငား

(၁၃၀)အတြငား ျမနမာႏ ငငအေျခအေနအတြက၊ သ ႔မဟတ ထ ႔ထကပ ၍တ ေတာငားသည ကာလမ ာားအတြကပင

မ နကနမႈ မ႐ ေၾကာငား သ ႏ ငပါသည။1

ရခ ငျပညနယ၏ ေနာကက က နရစခြေသာ စားပြာားေရားသည ေရ႐ ညျပနာတစချဖစသည။ လမားမ ာားႏ င

လ ပစစဓာတအာား ျဖန႔ျဖားေရားစနစမ ာားမ ာလညား ရခ ငျပညနယတြင မညသညအခါကမ က ယက ယျပန႔ျပန႔

မ႐ ခြေသာေၾကာင စားပြာားေရားအခြငအလမားမ ာားအတြက အဟန႕အတာား ျဖစေနခြပါသည။ ထ ႔ေၾကာင

(ဗဒၶဘာသာဝင) ရခ ငလငယ အလပသမာားမ ာားစြာ ျပညနယအျပငသ ႕ ထြကခြာသြာားခြသည။ ခန႔မ နားခ က

တစခအရ လငယတစသနားခန႕ပင ထြကခြာသြာားခြၿပဟ ဆ ပါသည။ မဆလငမ ာား ထြကခြာသြာားမႈမ ာမ

အႏရာယပ မ ာားၿပား ကနက စရ တလညားပ ႀကားသည တရာားမဝငေရလမားခရားက သာ အသားျပႏ ငေသာေၾကာင

ရခ ငမ ာားမ ထြကခြာမႈအေရအတြကထက မ ာားစြာနညားၿပား လဥားေရ တစသ နားသားေသာငားမ

တစသ နား႐ စေသာငားခန႔သာ ႐ ပါလ မမည။2 ထ ကြသ ႕ ပညာတတမ ာားအာားဆား႐ႈားလ ကရမႈႏ င

အသကေမြားဝမားေက ာငားမႈ ပညာတစခခ မတတကၽြမားေသာ လငယလပသာားမ ာားအာား

လကလႊတလ ကရျခငားသညပင ရခ ငျပညနယ၏ ဖြ႔ၿဖ ားတ ားတကမႈ အလာားအလာက အႀကားအက ယထ ခ ကေန

ပါသည။

ျပနာမ ာားအနက ေနာကတစခမ ာ မဆလငမ ာားက မ မ က ယက “႐ ဟငဂ ာ” ဟ သတမ တေခၚဆ ျခငားသည

၎တ ႕က ရခ ငျပညနယအတြငား နယေျမအစ တအပ ငားတစခက ခြြထတၿပား တ ငားရငားသာားလမ ားစတစခအျဖစ

1 (၁၉၈၃) ခႏ စ သနားေခါငစာရငားႏ င ဆကႏြယေနေသာ ကၽြမားက ငသမ ာား၏ အဆ အရ ထ အခ နက ထတျပနခြေသာ

မဆလငဘာသာဝငမ ာား၏ ရာခ ငႏႈနားက အေၾကာငားျပ၍ ျပနာတကလာႏ ငေသာေၾကာင ႐ ရငားစြြထက ေလ ာနညားထတျပနခြသည။ လြနခြေသာ ႏ စသားဆယအတြငား ျမနမာႏ ငငတြင ေနထ ငေသာ မဆလငရာခ ငႏႈနား မဆ စေလာကေျပာငားလြျခငားမ ာ ျဖစႏ ငပါသည။

2 Rakhine State Needs Assessment, September 2015, Center for Diversity and National Harmony,

Yangon. ရခ ငေျပာငားေ႐ႊ႕ထြကခြာမႈ ပမာဏက စာမ ကႏ ာ ၃၁၊ မဆလငေျပာငားေ႐ႊ႕ထြကခြာမႈ ပမာဏက စာမ ကႏ ာ ၇ တ ႔တြင ေဖာျပထာားပါသည။ ၎တ ႔မ ာ (၂၀၁၂) ခႏ စအတြက ခန႔မ နားခ ကမ ာားျဖစေသာေၾကာင ယခအခ နတြငမ ထ ပမာဏထက ပ မ ာားေနပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 8 of 27

တရာားဝငအသ အမ တျပမႈ ရယလ ျခငားေၾကာငျဖစသညဟ ရခ ငဗဒၶဘာသာဝငမ ာားက သသယ႐ ေနျခငား

ျဖစသည။ အခ ႕ေသာ ရခ ငျပညသမ ာားက “႐ ဟငဂ ာ” ဆ ေသာ အသားအႏႈနားသည ထ သမ ာားက

ျပညပႏ ငငျခာား ပရ သတမ ာားမ ၎တ ႕က ေထာကခမႈရ႐ ရန တမငအသားျပျခငားသာျဖစၿပား ျပညတြငားတြင

မ မ က ယက ႐ ဟငဂ ာမ ားႏြယစအျဖစ အဓ ကမဟတဘြ မဆလငဘာသာဝငအျဖစသာ သတမ တသညဟ

ယၾကညၾကသည။

ဘယအရာက မ နသညဆ သညက သ ရ ရနခကခြေသာလညား ထ စ ား႐ြ႔မႈမ ာားမ ာ လက႐ အေျခအေန၏

တစစ တတစပ ငား ျဖစေသာေၾကာင ၎တ ႕က ထညသြငားစဥားစာားရပါမည။ စ တဝငစာားဖြယေကာငားသညမ ာ

(အထငႏ င ကြာျခာားေနသညမ ာ) ျပညနယအတြငား လပသာား႐ ာားပါားမႈ ျပနာက ေျဖ႐ ငားႏ ငရနႏ င

ျပညနယအတြငား မဆလငအေရအတြက ေလ ာက ေစရန ရခ ငလမ ားအမ ာားအျပာားက မဆလငမ ာားအာား

ပ ၍လြတလပစြာ သြာားလာခြငျပေစလ သည။ သ ႕ေသာလညား အခ ႕ကမ ထ သမ ာား ထြကခြာသြာားျခငားျဖင

“လစဟာသြာားေသာ ကြကလပမ ာား” အာား စညားၾကပမႈ အျပညအဝမ႐ သည ျပညနယေျမာကပ ငား

နယစပေဒသမ ာားမ တဆင အလြယတက ဝငေရာကလာႏ ငသည ဘဂၤလာားေဒ႐ ႕ႏ ငငမ

ေ႐ႊ႕ေျပာငားသအသစမ ာားက အစာားထ ားေနရာယလ ကပါလ င ထားမျခာားနာား႐ မညက စ ားရ မမကငား

ျဖစေနေၾကာငားလညား ဖြငဟၾကပါသည။

နယစပလၿခေရား ပ မ ေကာငားမြနေစရန ျပလပႏ ငေသာလညား အဂတ လ ကစာားမႈက ထ နားခ ပရနမ ာ

စမခန႔ခြြမႈေကာငားရနလ အပၿပား လ႔လလညား လ ပါသည။ ရခ ငျပညနယေန မဆလငမ ာားအေနျဖင

ထြကခြာခြငသာရပါက မညမ က ထြကခြာမညက မသ ႏ ငသလ ထြကသြာားသည ပမာဏက

အသစဝငလာႏ ငသမ ာားမ မညမ ျမနျမနဆနဆန အစာားထ ားမညက လညား မေသခ ာပါ။ ရခ ငျပညနယတြင

လပအာားခမ ာား ျမငတကလာသညဟေသာအဆ မ ာ မ နကနၿပား အလပအက င အခြငအလမား႐ သည

ကာလမ ာားတြင အမ ားသာားလပသာားတစဦားအေနျဖင တစရကလ င ေန႔တြက ေလားေဒၚလာခန႔ ရပါသည။

သ ႔တ င ဘဂၤလာားေဒ႐ ႏ ငငတြငလညား ေက ားလကလပအာားခမ ာားသည (၂၀၀၈)ခႏ စမ စ၍ လ ငျမနစြာ

ျမငတကလာလ ကရ သည။3

3 S. Wiggins ႏ င S. Keats တ ႔မ ဇြနလ (၂၀၁၅)ခႏ စတြင ေရားသာားထတေဝေသာ “Rural Wages in Asia”

(http://www.odi.org/publications/ 8747-rural-wages-asia) က ႐ႈပါ။ ထ ေဆာငားပါားအရ (၂၀ဝ၅) မ (၂၀၁၀) အတြငား ဘဂၤလာားေဒ႐ ႏ ငငတြင ေက ားလကလပအာားခမ ာား သည ၅၀% တ ားျမငလာသည။ ထ အခ နမ စ၍ စက႐လပအာားခမ ာားသည သ သာစြာျမငတကလာသည။ (၂၀၁၄) တြင အမ ားသမားစက႐အလပသမမ ာား၏ တစလစာ

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 9 of 27

ရခ ငျပညနယေျမာကဘကတြင လတတေလာ ျဖစပြာားခြသည မဆလငအစြနားေရာကမ ာား၏

အၾကမားဖကမႈကလညား အထကေဖာျပပါ သြာားလာေျပာငားေ႐ႊ႕ခြငက စၥက အလ ငအျမန နညားလမား႐ ာေျဖ႐ ငားရန

အေရားႀကားေၾကာငား ေထာကျပေနပါသည။ ထ သမ ာားအာားလားက ယခငအတ ငား ျပညနယတြငားတြင

လြတလပစြာသြာားလာခြငေပားရန ျဖစႏ ငသည အေျခအေနမ႐ ပါ။ သ ႔ေသာ လပသာားလ အပခ ကက ေျဖ႐ ငားရန

တစဥားခ ငားစအတြက ရပမ ရပဖမ ာားႏ င အစ ားရအရာ႐ မ ာား၏ အၾကဉာဏက ရယၿပား စစစကာ

ျပညနယအတြငားတြင သြာားလာခြငေပားျခငားမ ာမ ျဖစႏ ငပါေသားသည။ ထ သ ႔စစစၿပားသမ ာားက အထားေနထ ငခြင

ကတျပာားမ ာားထတေပားႏ ငပါသည။ ထ ကတမ ာားမ ာ ႏ ငငသာားျဖစခြငေပားျခငားမဟတပါ။ လက႐ အေျခအေနက

တ ားတကလာေအာင မျပလပဘြ ဖ ႏ ပသညနညားလမားက အာားက ားျခငားက မေက နပမႈမ ာားက

ထပတ ားလာေစ႐သာမက ဘဂၤလာားေဒ႐ ႕မ လကနကပ ျပညစသည အပစမ ာားက ပါ ျမနမာျပညပဋ ပကၡထြသ ႔

ဝငေရာကလာေစပါလ မမည။ ျပညတြငားလျခေရားႏ င ၿင မဝပပ ျပာားမႈမ ာ အေရားႀကားပါသည။ အလာားတပင

ရခ ငျပညနယအတြငား ေနထ ငေနသမ ာားအာားလား သကေမြားဝမားေက ာငားမႈ ျပလပႏ ငရန တစဆငျပားတစဆင

ခြငျပႏ ငမည နညားလမားကလညား အေရားႀကားသည။

အစ ားရမဟတေသာအဖြြ႕အစညားမ ာားမ အခ ႕ဝနထမားမ ာားက ယခငျပနာမ ာားသည ေဒသခ

ျပညသမ ာားေၾကာင ျဖစပြာားျခငားမဟတဘြ “ျပငပေသြားထ ားသမ ာား”၏ ပေရာဂေၾကာင ျဖစသည၊ အနညားဆား

အစပ ငားတြင ထ သ ႕ျဖစသည၊ ၎တ ႕သည အာဏာပ ငမ ာား၏ ေထာကခမႈက တစစ တတစပ ငားရ႐ သညဟ

ယဆၾကသည။ ထ အျမငမ ာ မ နကနျခငား႐ ၊ မ႐ ေျပာရနခကပါသည။ သ ႕ေသာလညား မ နကနပါက အနာဂါတ

ၿင မားခ မားေရား ရ႐ ရနအတြက၊ ျဖစေနဆြ အၾကမားဖကမႈမ ာား ပ မ ဆ ားဝါားလာမည အေနအထာားမ

ကာကြယရနအတြက ထ သ ႕လႈ႔ေဆာမႈမ ားက ထ နားခ ပရန လ အပပါသည။

အနညားဆားလပအာားခသည ၆၇ ေဒၚလာအထ ၇၇% တ ားလာၿပား (၂၀၁၅)တြင အစ ားရဝနထမားတစဦား၏ အန မဆားလစာမ ာ တစလလ င ၁၀၃ ေဒၚလာျဖစသည။ ရခ ငျပညနယေျမာကပ ငားရ ေက ားလကအလပသမာား တစဦားသည တစေန႔လ င ၄ ေဒၚလာျဖင တစႏ စလ င ေလားလသာ လပက ငႏ ငသည။ ဘဂၤလာားေဒရ ႏ ငင႐ အမ ားသာားမ ာားသည ပမ နအာားျဖင အမ ားသမားမ ာားထက ၃၀ - ၄၀% ဝငေငြပ မ ရ႐ ၾကသည။ ထ အမ ားသမားမ ာားသညလညား (၂၀၁၄)ခႏ စမ စ၍ လပအာားခပ ေကာငားသည ေက ားလကအလပအက ငမ ာားအတြက ၿမ ႕ျပအာားစြန႔ခြာလ က ႐ ၾကပါသည။ အမ ားသာားမ ာားကမ အာရပပငလယေကြ႔ေဒသႏ င ၿမ ႕ျပေဒသမ ာားတြင ပ ၍အလပလပလ ၾကသည။ ဘဂၤလာားေဒ႐ ႕ႏ ငငတြင ေက ားလကဆငားရြႏြမားပါားမႈသည လ ငျမနစြာ က ဆငားေနပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 10 of 27

သေတသနခရားစဥအတြငား သားသပခ ကမ ာား

Proximity-Harvard အဖြြ႔သည (၂၀၁၆)ခႏ စ ဇနနဝါရ ၂၀ရကႏ င ေဖေဖာဝါရလ ၃ရကအၾကာား ျမနမာႏ ငင

ခရားစဥအတြငား ရခ ငျပညနယသ ႕ သြာားေရာကခြၿပား၊ ထ ခရားမ ာ (၂၀၁၄)ခႏ စမ စ၍ တတ ယအႀက မ

သြာားေရာကျခငား ျဖစသည။ ခရားစဥ၏ ရညရြယခ ကမ ာ NLD အစ ားရသစအတြက စားပြာားေရား

အလာားအလာမ ာားက စားစမားေလလာရနျဖစသည။ ရခ ငျပညနယ႐ လႊတေတာက ယစာားလ ယအမ ာားစမ ာ NLD

မဟတဘြ ရခ ငအမ ားသာားပါတ (ANP) မ ျဖစေနေသာေၾကာင အေျခအေနမ ာ အျခာားျပညနယအမ ာားစႏ င

မတဘြ ျပညနယအစ ားရ ဖြြ႔စညားရန အနညားငယ႐ႈပေထြားပါသည။ သမၼတသည NLD ပါတဝငတစဥားက

ျပညနယဝနႀကားခ ပအျဖစ တငေျမ ာကၿပားျဖစေသာလညား ယခအခ နတြငမ ANP ၏ ေထာကခမႈက မရရ ပါ။

သေတသနအဖြြ႕သည စစေတြ၊ ေမာငားေတာႏ င ေက ာကေတာၿမ ႕နယမ ာားသ ႕ သြာားေရာကေလလာခြသည။

ေမာငားေတာသည မဆလငအမ ာားစ ေနထ ငေသာ ေနရာတစချဖစၿပား ေက ာကေတာတြငမ အဓ ကအာားျဖင

ဗဒၶဘာသာဝငမ ာား ေနထ ငၾကသည။ (မၾကာေသားခငက သြာားေရာကခြေသာ အျခာားသေတသနခရားတြငမ

ေက ာကျဖက အဓ ကထာားေလလာခြသည။) လယသမာားမ ာား၊ ေျမယာမြအလပသမာားမ ာားမ အစျပ၍

စားပြာားေရားသမာားမ ာား၊ ဆနစကပ ငရ ငမ ာားႏ င ကနသညမ ာားအထ လမ ားစႏ င ေတြ႔ဆခြပါသည။ ထ ႕အျပင

အစ ားရႏ င အစ ားရမဟတေသာ အဖြြ႕အစညားမ ာားက လညား ေတြ႕ဆခြသည။ သေတသန၏ ဥားစာားေပား

အေၾကာငားအရာမ ာ စ ကပ ားေရားျဖစေသာလညား ေျပာငားေ႐ႊ႕ အေျခခ ျခငား၊ လပသာားလ အပမႈႏ င

ထတကနမ ာားက ေစ ားကြကထြသ ႕ တငသြငားျခငားစသည အေၾကာငားအရာမ ာားကလညား ေဆြားေႏြားမႈမ ာားတြင

ဆကစပပါဝငလာခြပါသည။

ရခ ငျပညနယတြင စ ကပ ားေရားအတြက မ ားေကာငားမ ားသန႔မ ာား အလြနလ အပေနပါသည။ ထ အေျခအေနက

ဧရာဝတတ ငား ျမစဝကြ နားေပၚေဒသမ ာတြငလညား ကြ နေတာတ ႔ ေတြ႕႐ ခြပါသည။ စ ကပ ားေရားဝနႀကားဌာနသည

မ ားစပစပါား မ ားေစမ ာားအာား ေပားေဝရနသာ အာ႐စ ကေနၿပား အျခာားအသားအႏ မ ာားက ဂ႐မျပေသားဟ

ၾကာားသ ခြရသည။ သ ႔ေသာ ကြ နေတာတ ႔ ျပလပခြသည သေတသနအရ ဝနႀကားဌာနမ ျဖန႔ေဝေနသည

မ ားစပစပါား မ ားေစမ ာားမ ာ ေတာငသလယသမာားအမ ာားစအတြက မသငေတာပါ။ စပါားအျပင အသားအႏ ၊

ဟငားသားဟငား႐ြကမ ားစအတြက မ ားေစမ ာားက မ မ တတခြြေဝေပားရနမ ာ ျပညေထာငစအဆငႏ င

ျပညနယအဆငအၾကာား ႏ စဘကလားတြင တာဝန႐ သည၊ ထ သ ႔ ျပလပႏ ငပါက အက ားအျမတႀကားမာားစြာ

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 11 of 27

ရ႐ ပါလ မမည။ ထ အခ ကမ ာ ဆနစပါားမ ားေစအျပင ေျမပြႏ င ပြတ ႔ကြသ ႔ေသာ အျခာားအရနသားႏ မ ာား

အတြကလညား အက ားဝငပါသည။

ဒတ ယေတြ႕ရ ခ ကမ ာ ေျခာကေသြ႕ရာသ စ ကပ ားေရားတြင ေရသြငားလပက ငျခငားအတြက

အလာားအလာေကာငားမ ာားစြာ ႐ ႏ ငေသာလညား လကေတြ႔တြငမ အနညားငယသာ လပလ က႐ သည။

ေက ား႐ြာမ ာားႏ င အေနေတာျဖစသည ေရကနႏ င ေရကာတာအငယစာားမ ာား တားေဖာၿပား ေရခ ေခ ာငားမ ာားမ

ေရမ ာားက ေျခာကေသြ႕ရာသတြင သ ေလ ာငပါက မ ားစပါားစ ကပ ားရ တသ မားၿပားေနာက သားထပစ ကပ ားရာတြင

ပ မ ေအာငျမငႏ ငပါမည။ ထ ေက ားရြာအတ ငားအတာႏ င တညေဆာကမည အရာမ ာားသည ေငြကနေၾကားက

အလြနမ ာားမညမဟတဘြ ေဒသခမ ာားက လညား င ာားရမားႏ ငပါသည။ ေက ား႐ြာအပစ တာဝန႐ သမ ာားမ

အသငေတာဆား ေနရာမ ာားအာား ေရြားခ ယေဖာထတႏ ငၿပား ကနက စရ တ၊ ေရေပားေဝႏ ငမည ေျမဧကႏ င

လ အပခ ကမ ာားက တြကဆၿပားေနာကတြင ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈဘတဂ ကတစခက ေရားဆြြႏ ငပါသည။

ဝနထမားမဟတသမ ာားက အစ ားရယႏရာားအေနျဖင ထ စမက နားမ ာားက အေသအခ ာ

အေကာငအထညေဖာႏ ငလ မမညဟ လထယၾကညမႈ အခ ငအမာမ႐ ျခငားသည အခကအခြတစခ ျဖစပါသည။

ျဖစႏ ငေသာ နညားလမားတစခမ ာ အညာေဒသတြင ျပလပခြသညအတ ငား အစ ားရမဟတေသာ

အဖြြ႔အစညားမ ာားအာား ကနထ႐ ကေပားၿပားေနာက အစ ားရဘကမ နညားပညာကြ မားက ငၿပား အရညအခ ငား႐ သည

ဝနထမားမ ာားက အတ ငပငခမ ာားအေနျဖင ခန႔အပျခငားျဖစသည။ လယယာလပငနားမ ာားအတြက

ေျခာကေသြ႕ရာသအတြငား ေရေပားေဝျခငားမ ာ အက ားအျမတ မ ာားစြာ႐ ပါလ မမည။ (ထ သ ႔

စ ကပ ားေရားလပငနားမ ာား ခ ြ႕ထြငလပက ငႏ ငရန အေျခအေနေပားလာပါက) လပသာား၊ ေျမယာႏ စမ ားလားႏ င

ဆကစပသည အက ားအျမတမ ာားမ ာလညား ျမငတကလာမည ျဖစေသာေၾကာင ရခ ငလယသမာားမ ာားႏ င

ေျမပ င႐ ငမ ာား အလြနလ အပေနသည မဆလင လပသာားမ ာားက င ာားရမားရန တြနားအာားတစခ ျဖစလာပါမည။

အျမတမ ာားမည သားထပက စ ကပ ားႏ ငသည အခြငအလမားသည လမ ားေရားခြြျခာားျခငားက ဟန႔တာားသည

အခြနအေကာကတစမ ား ျဖစလာပါလ မမည။ ေငြေၾကားအျမတအစြနားရႏ ငမည အေျခအေနသည

ရခ ငလယသမာားမ ာားက မဆလငလပသာားမ ာားႏ င ျပနလညဆကဆရန တ ကတြနားႏ ငပါသည။

ထ အေျခအေနသည အာားလားအတြက ဝငေငြလညား တ ားလာေစၿပား စ ကပ ားသားႏ မ ာားက ထတလပျခငားႏ င

ထ ထတကနမ ာားက ျဖန႔ျဖားရာတြငလညား အလပအက ငမ ာားက ဖနတားေပားပါလ မမည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 12 of 27

လမားမ ာားႏ င လ ပစစဓါတအာားတ ႔အာား ေလာေလာဆယတြင ပ မ ေကာငားမြနေအာင လပေဆာငေနေသာလညား

ဆကလကလပေဆာငစရာ မ ာားစြာ႐ ေသားသည။ ေမာငားေတာၿမ ႕သ ႔ သြာားရာလမားက မၾကာမျပငဆငရန

စစဥထာားသညဟ ဆ သညတ င လက႐ တြငမ အလြနဆ ားဝါား ေနပါသည။ လ ပစစဓါတအာားက ရႏ ငၿပား

မားမ နမ နလာပါက ထတကနမ ာားက စကမႈလပငနားအရ ျပငဆငျခငားမ ာ ပ မ လြယကၿပား ပ ၍က ယျပန႔စြာလညား

လပက ငလာႏ ငမည။ အထကပါ အစအမမ ာားတြင ရခ ငျပညနယတစဝ မားမ ေဒသအာားလားက ထညသြငားရန

အေရားႀကားပါသည။

စစေတြဆ ပကမားႏ င အျခာားဆ ပကမားငယမ ာားက အဆငျမႇငျခငားသည ကနက စရ တ သ ပမမ ာားဘြ

အက ားျဖစထြနားႏ ငသညဟ သေတသနအရ ေတြ႕႐ ခြပါသည။ (သ ႔ေသာ ထ အခ ကမ ာ

ေက ာကျဖဆ ပကမားအတြက မျဖစႏ ငေၾကာငားက ေနာကဆကတြြ (က) တြင တငျပထာားပါသည။)

အခ ပဆ ရေသာ စ ကပ ားေရားႏ င အျခာားဖြ႕ၿဖ ားမႈတ ႔အာား ျမႇငတငရနအတြက အေျခခအေဆာကအဦမ ာား

တ ားတကဖြ႕ၿဖ ားေစသည လပငနားက ဆကလကလပက ငရနႏ င အ႐ နျမႇငရန မျဖစမေနလ အပသည။

ခရားစဥအတြငား အဩဖြယအေကာငားဆား ေတြ႔႐ ခ ကမ ာ မဆလငမ ာား လြတလပစြာသြာားလာမႈက ခြငျပျခငားအာား

ေထာကခသမ ာားတြင မဆလငမ ာား က ယတ ငသာမကဘြ ရခ ငျပညသ အမ ာားအျပာားကပင

ပါဝငေနျခငားျဖစသည။ ေျမယာမြမဆလငမ ာားသည အသကေမြားဝမားေက ာငားမႈ အတြက ယခငက

ၿမ ႕နယတစၿမ ႕နယမ အျခာားတစခသ ႔ လ ညလည၍ သမနားျပငျခငား၊ ရ တသ မားျခငားႏ င

ေဆာကလပေရားလပငနားမ ာား လပက ငၾကသည။ လက႐ တြငမ သြာားလာမႈအေပၚ ကန႔သတခ ကမ ာားေၾကာင

ထ ကြသ ႔ျပလပရန အလြနခကခြသည၊ သ ႔မဟတ မျဖစႏ ငေတာပါ။ ရလဒမ ာ ဝငေငြႏ င သားစြြႏ ငစြမား

အလြနန မဆငားလာၿပား ဆငားရြႏြမားပါားမႈႏႈနားလညား မ ာားစြာျမငတကလာသည။ (ေျမပ င႐ င) ရခ ငလမ ားမ ာား

အေနျဖင စကပစၥညားအႀကားစာားမ ာားက အသားမျပပါက ယခငအတ ငားအတာအတ ငား လယယာလပငနား

လပက ငႏ ငစြမား မ႐ ေတာေစသညအထ ၾကပတညားလာပါသည။ ေခ ားေငြက လညား အတ ငားအတာ

တစခအထ သာ ရႏ ငေသာေၾကာင ထ ကြသ ႔ လပသာားမ ာားက ဆား႐ႈားမႈအာား ကာျပနရနမ ာ ခကခြပါသည။

(ထ ႔အျပင စကယႏရာားႀကားမ ာားအာား အသားခ ရနမ ာ ပထမဦားစြာ ေျမညႇ ရပါမည။ ေစ ားႀကားၿပား ကနက စရ တ

တတႏ ငသညတ င ႏ စေပါငားမ ာားစြာ အခ နယရပါလ မမည။) မဆလငမ ာားအာား ရခ ငျပညနယအတြငား

လြတလပစြာသြာားလာခြငျပရန က စၥအာား အေသအခ ာ ေဆြားေႏြားတ ငပငရန လ အပေသာလညား မ ားေစ၊ ေရႏ င

အေဆာကအဦဆ ငရာ ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈမ ာားႏ င ပားတြြစမပါက ကန႔သတထာားမႈက ေလ ာခ ရန ေထာကခခ ကက

လအမ ာားအျပာားထမ ၊ သ ႔မဟတ အာားလားထမ ပင ရ႐ ရန ျဖစႏ ငပါသည။ ျပညနယအတြငား လပသာားေ႐ြ႕လ ာားမႈ

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 13 of 27

ပ မ အာားေကာငားလာျခငား တစခတညားကပငလ င စ ကပ ားေရားထတလပမႈအာား ပ မ ျမငတကေစရနႏ င

ဆငားရြႏြမားပါားမႈ က ဆငားေစရနအတြက မညသညအျခာားမဝါဒထကမဆ ပ မ ထ ေရာကပါလ မမည။

အေရားႀကားသည အေၾကာငားအရာတစခမ ာ ဒကၡသညစခနားမ ာားက ပ တသ မားသညအခါ ထ စခနားမ ာားထြတြင

လက႐ ေနထ ငလ က႐ သည မြတစလငမ ာားအေနျဖင မညသညေနရာတြင ေနထ ငႏ ငမညနညားဟသည

အေၾကာငားျဖစသည။ မြတစလငမ ာားကမ အမ ာားအာားျဖင သတ ႔၏ ယခငအ မမ ာားတြင

ျပနလညေနထ ငလ သညဟ ေျပာၾကေသာလညား ၎တ ႔၏ ဗဒၶဘာသာ အ မနားခ ငားမ ာားကမ ထ သမ ာားအာား

ျပနမလာေစလ ေၾကာငား ဆ ၾကသည။ အေၾကာငားရငားခမ ာ စ ား႐ြ႕စ တတစဝက၊ ပြြလန႔တနား

ဖ ာခငားလ သညစ တက တစဝကေၾကာင ျဖစပါသည။ အဘယေၾကာငဆ ေသာ ယခငက မဆလငမ ာား

ပ ငဆ ငခြသည ေျမမ ာားက ဗဒၶဘာသာမ ာားက သ မားယႏ ငလာၿပား ထ ေျမေတာေတာမ ာားမ ာားမ ာလညား

ေနရာေကာငားတြင ႐ ေနၾကသည။ ေယဘယ အာားျဖင မြတစလငမ ာားအေနျဖင မ မ ေနရာသ ႔ ျပနလာလ က

ျပနလာခြငျပျခငား၊ ထ သ ႔မဟတဘြ ေနရာသစသ ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာငားလ ပါက ေ႐ႊ႕ေျပာငားႏ ငေစရန

အေထာကအကေပားျခငား တစခခက လပႏ ငရန ေ႐ြားခ ယမႈေပားသငပါသည။ အခ ႕မဆလငမ ာားအေနျဖင

ေနရာအသစတြင ပ လျခစ တခ ႏ ငမညဟလညား ဆားျဖတေကာငား ဆားျဖတႏ ငပါသည။ လတတေလာတြင

ပဋ ပကၡအေျခအေနမ ာ တစေက ာျပနဆ ားဝါားလာသညအတြက ထ သ ႔ဆားျဖတျခငားက ၎တ ႔အတြက

အႏရာယပ ကငားႏ ငပါသည။ ျပနလညေနရာခ ထာားရာတြင ရြအငအာားက ခ ငမာေတာငတငားေစျခငား၊

အစအစဥက ႐ ငား႐ ငားလငားလငား ေျပာျပျခငားႏ င အျခာားလပငနားမ ာားတ ႔က အေထာကအကျဖစႏ ငပါသည။

ေနာကထပေမားရမည ေမားခြနားတစခမ ာ မဆလငမ ာားက ရခ ငျပညနယအတြငားသာမကဘြ ျမနမာႏ ငင႐

က နျပညနယမ ာားႏ င တ ငားေဒသႀကားမ ာားတြငပါ သြာားလာခြငေပား၊ မေပားပင ျဖစသည။ ထ အခ ကက

ျပညေထာငစအတ ငားအတာျဖင ဆားျဖတရမညျဖစပါသည။ သ ႔ေသာ ရခ ငျပညနယမ ႏ ငငေရားပါတမ ာား

အာားလားက ထ အခ ကက တစစတစစညားတညား (ေတာငားဆ ခ ကအေနျဖင၊ ဥပေဒအေနျဖင မဟတ)

ပားေပါငားေထာကခပါက အသစေ႐ြားေကာကတငေျမႇာကခထာားရေသာ ျပညေထာငစလႊတေတာအေနျဖငလညား

ေျပာငားလြေဆာင႐ြကရာတြင လ ငျမနစြာ အေလားေပား၍ စဥားစာားပါလ မမည။4

4 ထ အခ ကမ ာ ႏ ငငသာားျဖစခြငေပားလ ကျခငား မဟတပါ။ ျမနမာႏ ငငတြင ကာလၾကာ႐ ညစြာ ေနထ ငလာၾကေသာ

မဆလငမ ာားက ႏ ငငသာားအဆငမဟတသည ေနထ ငခြငႏ င ေ႐ြ႕လ ာားသြာားလာခြင ေပားႏ ငပါသည။ ႏ ငငသာား ျဖစလ သမ ာားအတြက ဘာသာစကာား၊ ႏ ငငေတာအလအာား အေလားျပျခငား အစ႐ ေသာ စမားသပမႈမ ာားက သငေတာသညဟ ယဆပါကလညား ထ သ ႕ျပလပႏ ငပါသည။ စ တဝငစာားဖြယေကာငားသညမ ာ မဆလငတစဥားက

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 14 of 27

မၾကာေသားမက အၾကမားဖကမႈမ ာား ထပမျဖစေပၚခြသညအတြက မဆလငဘာသာဝငမ ာား တစဥားခ ငားစက

စစစၿပား သြာားလာခြငေပားျခငားက ပထမအဆငအျဖစ လပေဆာငႏ ငပါသည။ မဆလငလငယမ ာား

တကသ လပညာသငရန ရနကနသ ႔ထြကခြာသြာားမညမ ာ လကခတမလြြျဖစၿပား စားပြာားေရားသမာားမ ာားကလညား

မ တ႐ ာရနႏ င အေရာငားအဝယမ ာား ျပလပရန အျခာားေဒသမ ာားသ ႔ သြာားေရာကလညပတႏ ငေျခ ႐ သညဟ

အမ ာားစ၏ ထငၾကပါသည။ သ ႔ေသာ ထ သမ ာားအေနျဖင ရခ ငျပညနယမ အၿပားအပ ငေ႐ႊ႕ေျပာငားသြာားမညဟ

မဆ လ ပါ။ ေျမယာမြ အလပသမာားမ ာားအေနျဖင လပသာားလ အပခ က အျမြ႐ ေနၿပား တစႏ စပတလား

ဝငေငြရ႐ ႏ ငသည အလပအက ငမ ာားအာား လကလ မားမႏ ငေသာ ရခ ငျပညနယအျပငသ ႔

သြာားေရာကႏ ငသညဟ အခ ႕က ခန႔မ နားပါသည။ (ေမာငားေတာမ အလပသမာားတစဦားက သ႕အေနျဖင

လက႐ အေျခအေနအရ တစႏ စလ င ေလားလမ အလပ႐ ပါက “ကေကာငား”သညဟ ေျပာပါသည။)

အခ ႕ကလညား အလပသမာားမ ာားက ရခ ငျပညနယအတြငား သြာားလာခြငျပခြလ င ျပညနယျပငပသ ႕

ထြကခြာသြာားျခငားက ေလ ာက ေစႏ ငမညဟ ယဆၾကသည။ ရခ ငျပညနယအျပငသ ႕ မဆလငအေတာမ ာားမ ာား

ထြကခြာသြာားပါက ဘဂၤလာားေဒ႐ မ လမ ာား ထပမဝငေရာက လာႏ ငေျခ႐ ေၾကာငား လအမ ာားစက

ယၾကညၾကသည။ သ ႕ေသာလညား ဘဂၤလာားေဒ႐ ႏ ငငအတြငားတြင လပသာားလစာမ ာား လ ငျမနစြာ

တ ားတကလာသညႏ ငအမ ထ ႏ ငငမ လမ ာား ရခ ငျပညနယသ ႕ ေျပာငားေ႐ႊ႕႔အေျခခ လ မႈမ ာလညား

နညားပါားသြာားႏ ငပါသည။ ၿခၾကညပါက မဆလငမ ာားအာားလားက ရခ ငျပညနယအတြငား လြတလပစြာ

သြာားလာခြငျပျခငားမဟတဘြ စစစၿပား အခ ႕သမ ာားက သာ သြာားလာခြင ျပျခငားကပင အလပသမာားမ ာားစြာ

ထြကခြာသြာားျခငားက ေလ ာခ ႏ ငပါလ မမည။ အဘယေၾကာငဆ ေသာ ၎တ ႕ေနထ ငရာတြင၊ သ ႔မဟတ

အနားအပါားတြင အၿမြတေစရႏ ငသည အလပမ ာား ေပၚေပါကလာပါလ မမည။ မညသ ႔ပငျဖစေစ

မဆလငအစြနားေရာကဝါဒအေပၚ စ ား႐ြ႕ပပနမႈမ ာား႐ သညအတြက ၎တ ႔၏ ႏ ငငအႏ ႔ သြာားလာခြင႔က စၥက

ေဆြားေႏြားရနမ ာ ေလာေလာဆယတြင ျဖစႏ ငဥားမည မဟတပါ။

သေတသနခရားအတြငား ေတြ႔ဆေမားျမနားရာတြင ေခ ားေငြက စၥက ထပဖနတလြလြ ၾကာားခြရပါသည။ ဘဏမ ာားက

အမ ာားအာားျဖင လကလ မားမမႏ ငေၾကာငား၊ ပ ကဆေခ ားယရာတြင အတ ားႏႈနား ၁၀% ခန႔ ေပားရျခငားေၾကာင

သ႕အေနျဖင ျမနမာႏ ငငအလက အေနာကတ ငားနညားျဖင (ညာဘကလကက နဖားေပၚတငျခငားျဖင) အေလားျပႏ ငေသာလညား အလက ဥားၫြတရမည ျမနမာအေလားျပနညားက ဘာသာေရားအရ မလ လာားဟဆ ခြသည။ ႏ စဥားႏ စဘက အဆငေျပေသာ နညားတစနညားက ႐ ာလ က ႐ ာရပါမည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 15 of 27

စကမ ာားဝယယရာတြင၊ ယတစြအဆား ဓာတေျမဩဇာမ ာား သားစြြရနပင အခကအခြျဖစေနေၾကာငားက လညား

အာားလားက တညတညား ေျပာၾကပါသည။ မဆလငေဒသမ ာားတြင အတ ားေပားျခငားက ဘာသာေရားအရ

တာားျမစထာားေသာေၾကာင ေခ ားေငြယရန ပ ခကခြေသာလညား ဝနေဆာငခေပားျခငား၊ အျမတအစြနားက

ခြြေဝေပားျခငားစသည နညားမ ာားျဖင အာပတလြတေစႏ ငပါသည။ လ အပသည ေခ ားေငြက

ထတေပားႏ ငမညဆ ပါက အစၥလာမဘာသာအရ ခြငျပႏ ငသည နညားလမားမ ာားက အသားျပ ၍ မဆလငႏ င

ဗဒၶဘာသာႏ စဘကလားအာား ေခ ားေပားႏ ငမညနညားက ေလလာသငသည။5

ေခ ားေငြက ပမ နျပနဆပရမညနညားမ ာ ရာသဥတေဖာကျပနျခငားႏ င ပ ားမႊာားဒဏမ ာားေၾကာင အႏရာယမ ာားပါက

သမာား႐ ားက မဟတသည အျခာားနညားမ ာားမ ာ စြန႔စာားမႈက ေလ ာခ ေပားႏ ငၿပား လႀက ကပ မ ာားပါလ မမည။

သ ႔တ ငေအာင ေခ ားေငြထတေပားလ ကျခငား တစခတညားျဖင မ ားေကာငားမ ားသန႔မ ာား ဝယယႏ ငရန၊ ေျမဆလႊာ

စမားသပျခငားႏ င ပ ားမႊာားမ ာားႏ င ပတသကသညအခ ကအလကမ ာား ျဖန႔ေဝရန၊ သားထပစ ကပ ားျခငားအတြက

လမားမ ာားႏ င ေရသြငားေရထတစနစမ ာားက ပ မ ေကာငားမြနလာေစရန လပေဆာငရနမလ ေတာ႔ဟ

ဆ လ ျခငားမဟတပါ။ ထ လပငနားမ ာားႏ င ေခ ားေငြက စၥ လြယကေစရန စစဥေပားျခငားတ ႔က

အျပနအလ နအေထာကအက ျပၾကပါသည။

ေဒသခမ ာားမ ထတေဖာေျပာၾကာားခြသည အျခာားအခ ကတစခမ ာ ကမား႐ ားတနားတေလ ာက႐ ေရလပငနားမ ာား၊

ငါားအေရအတြက က ဆငားလာျခငား ျဖစသည။ မဆလငမ သာားစ အမ ာားအျပာားမ ာ သမာား႐ ားက တစႏ ငတစပ င

ငါားဖမားနညားက အသားျပၾကသည။ သ ႔ေသာ ႏ ငငျခာားမ ငါားဖမားသေဘၤာႀကားမ ာားႏ င ပ ကကြနမ ာားသည

ေရသတဝါမ ာားအာား ပ ကစ တတ ကက ားယကာ အသ ကအျပအလ က ပ ကစားေစေသာေၾကာင ငါားပမာဏမ ာားက

5 အစၥလာမဘ႑ာေရားကမၸဏမ ာားသည ဘာသာေရားကန႔သတခ ကေၾကာင အတ ားမယဘြ မရာဘာဟာ(murabahah)ေခၚ ဝနေဆာငခမ ာား ေကာကချခငား၊ မဒါရာဘာ(mudharabah)ေခၚ စြန႔စာားမႈက မ ေဝျခငား - ဥပမာဆ ပါက ဓါတေျမဩဇာဝယယရန ထတေပားလ ကသည ေခ ားေငြေၾကာင အထြကတ ားလာပါက အျမတ၏ တစစ တတစပ ငားက ဘဏမ ရယျခငား - စသည အာပတလြတသည ေခ ားေငြပစအမ ားမ ားက ေပားႏ ငပါသည။ သ ႔ေသာ ရာသဥတ ဆ ားဝါားေသာေၾကာငျဖစေစ၊ ပ ားမႊာားဒဏက ေရာကေသာေၾကာငျဖစေစ သားႏ မ ာား ပ ကစားပါက ဘဏမ ျပနေကာကခရမည ဝနေဆာငခမ ာား၊ အျမတအစြနားမ ာားက မေကာကခေတာ႔ပါ၊ သ ႔မဟတ ေခ ားေငြပစအေပၚ မတည၍ အရငားက ပါ မယေတာပါ။ ထ ကြသ ႔ေသာ နညားလမားမ ာားက အျပညအဝ အေကာငအထညမေဖာမ လအနညားငယျဖင စမားသပျခငားျဖင (မေအာငျမငပါက) ဆား႐ႈားမႈမ ာားက ကန႔သတႏ ငၿပား လပထားလပနညားမ ာားက လညား သငေတာသလ ျပျပငသြာားႏ ငမည ျဖစပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 16 of 27

အလြနအကြ က ဆငားသြာားေစသည။ ထ အေျခအေနက အဖတဆညရန ေရလပငနားဆ ငရာ ဥပေဒမ ာားအတ ငား

ၾကပၾကပမတမတ ေဆာင႐ြကရန လ အပသည။6

ကမား႐ ားတနား ပငလယျပငတြင ငါားဖမားႏ ငမႈ က ဆငားလာျခငားအတြက အစာားထ ားနညားလမားတစခမ ာ ငါားႏ ငပစြန

ေမြားျမေရားကနမ ာား ျဖစပါသည။ သ ႔ေသာထ လပငနားမ ာ ေျမပ ငဆ ငမႈ ခ ငမာရနလ အပၿပား အရငားအႏ ား

ပမာဏႀကားႀကားလညား လ ပါသည။ ရခ ငျပညနယအေနျဖင သဘာဝအေလ ာက ငါားဖမားရနႏ င

ငါားေမြားျမေရားလပငနား လပက ငရန ႏ စမ ားလားအတြက အလာားအလာ အလြနေကာငားသည။ ထ လပငနားမ ာားက

ၾကပၾကပမတမတ လပက ငႏ ငပါက ငါားမ ာားက ျပငဆငသည အလပအက ငမ ာားႏ င ရခ ငျပညနယျပငပသ ႔

တငပ ႔ေရာငားခ ျခငား စသညလပငနားမ ာားက လညား ဦားတညေစပါလ မမည။

စ ကပ ားေရားႏ င ပတသကသည အျခာားအေၾကာငားအရာတစခမ ာ ေျမယာက စၥျဖစပါသည။ ေျမပမာဏအာားလား၏

၁၀%ခန႔က စစတပ၊ နယျခာားေစာငတပႏ င ရြတ ႔က သ မားယၿပား ျဖစႏ ငေလာကသည။ မ ာားေသာအာားျဖင

ထ ေျမမ ာားက မလပ င႐ ငမ ာားအာား ျပနလည “င ာားရမား”ၿပား ရ တသ မားရသည သားႏ မ ာား၏ ၂၅ – ၄၀% ခန႔က

ေျမင ာားရမားခအေနႏ င ေကာကခသည။ တစခါတစရတြင မလပ င႐ ငမဟတသမ ာားအာားလညား

င ာားရမားေရာငားခ ၾကသလ ေဂါကကြငားကြသ ႔ေသာ အျခာားအေၾကာငားမ ာားအတြကလညား အသားျပၾကသည။

ေျမယာတြင ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈ ျပလပပါက ထြကႏႈနားတ ားျမငေစႏ ငေသာလညား ပ ငဆ ငခြင မခ ငၿမြပါက

စြန႔စာားမႈႀကားမာားၿပား ေျမသ မားခရသည မ သာားစမ ာားက လညား အေျခအေနပ ဆ ားေစႏ ငပါသည။

(ေျမအရညအေသြား ပ မ ေကာငားမြနေစရန ပ င႐ ငမ ာားက ေငြကနေၾကားက ခလ င အက ားအျမတ

မ ာားႏ ငေသာလညား ေျမသ မားခရပါက မ မ တ ႔မ စ ကထတထာားသည အရငားပင ဆား႐ ားမညျဖစေသာေၾကာင

ဖြတမရ၊ ဓာားမဆားသည အေျခအေနသ ႔ ေရာကသြာားပါလ မမည။) ထ က စၥသည လပသာားေ႐ြ႕လ ာားမႈ၊ မ ားေစ၊

ေခ ားေငြႏ င စ ကပ ားေရတ ႔မ ျပနာ မႀကားေသာလညား က ငတြယေျဖ႐ ငားရမည အခ ကတစခ က ျဖစသည။

လက႐ ဥပေဒမ ာားအရ စစတပပ ငေျမမ ာားက ျပနလညစစမားစစေဆားျခငား၊ သ ႔မဟတ ဥပေဒေၾကာငားအရ 6 အငဒ နား႐ ာားအစ ားရသည ငါားဖမားသေဘၤာမ ာားအာားလားက စစေဆားျခငားျဖင ၎၏ သမဒၵရာပ ငနကက တငားၾကပစြာ ေစာငေ႐ ာကသည။ တရာားမဝငသေဘၤာမ ာားက ေတြ႕႐ ပါက မ ာားေသာအာားျဖင သေဘၤာသာားမ ာားက လျခရာတစေနရာသ ႔ ဖယယၿပားေနာက သေဘၤာက ႏ စျမႇပပါသည။ ထ နညားလမားျဖင တရာားမဝငငါားဖမားျခငားက ေလ ာခ လ က႐ သည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 17 of 27

သားသပျခငားတ ႔ မလပႏ ငေၾကာငား နာားလညထာားပါသည။ အထားသျဖင လယယာေျမမ ာားအတြက

ထ အခ ကအာား ေျပာငားလြႏ ငပါက မတရာားေျမသ မားယမႈမ ာားက ျပနလညျပငဆငႏ ငမညျဖစၿပား

မ သာားစအမ ာားအျပာားကလညား သတ ႔၏ အသကေမြားဝမားေက ာငားမႈအာား ျပနလညရ႐ ႏ ငပါမည။

(ရခ ငျပညနယဖြ႕ၿဖ ားမႈအတြက ကမားေျခတစေလ ာကမ ေျမမ ာားသ မားယျခငားက ဤစာတမားတြင

ထညသြငားေဆြားေႏြားထာားျခငား မရ ပါ။)

အခ ပဆ ရေသာ စ ကပ ားေရားက႑တြင ရခ ငျပညနယ၏ ထတလပႏ ငစြမားႏ င ထတလပမႈပမာဏ ႏ စခလားတြင

ဖြ႔ၿဖ ားတ ားတကရန အာားသာသည အလာားအလာေကာငားမ ာားစြာ ႐ သည။ ျပညနယအတြငား

လပသာားေ႐ြ႕လ ာားႏ ငမႈက ပ မ ေကာငားမြနေစျခငားသည ပထမဆားလပရမည၊ အကနအက လညား

အနညားဆားျဖစသည ေျခလ မားျဖစသည။ ပ မ ေကာငားမြနသည မ ားေစမ ာား ျဖန႔ျဖားေပားျခငားႏ င

အေသားစာားေရထ နားခ ပမႈ စမက နားမ ာားတြင ရငားႏ ားျမႇပႏ ျခငားတ ႔မ ာ ဒတ ယဦားစာားေပားမႈမ ာားျဖစသည။

အက ားအျမတမ ာား ခ ကခ ငားရေစႏ ငသညအျပင ေျမႏ ငလပသာားစရ တအတြက စ ကထတရသည အရငားမ

ျပနလညရ႐ မည အျမတက လညား ေ႐ ားမေႏ ာငားပင တ ားျမငေစပါလ မမည။ ေခ ားေငြက လြယကစြာ ရ႐ ေစရနႏ င

သယယပ ႔ေဆာငေရားစနစက ယခထက ပ မ ေကာငားမြနေစရနတ ႔မ ာ ေနာကလပရမညအဆငမ ာားျဖစၿပား

အခ နလညား ၾကာပါလ မမည။ လ ပစစဓါတအာားေပားစနစႏ င ေပားေဝႏ ငသည လ ပစစဓါတအာား ပမာဏတ ႔က

ဆကလကခ ြ႕ထြငပါက (ေလာေလာဆယတြင မားမရေသာေၾကာင) အငဂ ငက အသားျပ၍ ေရတငေနရသည

စ ကပ ားေရားကနက စရ တက ေလ ာက ေစႏ ငၿပား စ ကပ ားေရားက႑၏ အလာားအလာမ ာားက

ပ မ ေကာငားမြနလာေစပါလ မမည။ ယခငေျမသ မားမႈမ ာားက ျပနလညစစမားေပားျခငား အပါအဝင

ေျမယာပ ငဆ ငခြငကာလ၊ ပ ငဆ ငခြငခ ငမာမႈတ ႔ႏ င ပတသက၍ ေဆာင႐ြကေပားႏ ငသမ က

ေဆာင႐ြကေပားျခငားျဖင ဖြ႕ၿဖ ားတ ားတကမႈ၊ တရာားမ တမႈႏ င တနားတညမ မႈတ ႔က အာားေပားရာေရာကပါမည။

အထကေဖာျပပါအခ ကမ ာားက တစစတစစညားတညား အေကာငအထညေဖာႏ ငပါက

ဗဒၶဘာသာဝငမ ာားအေနျဖင ၎တ ႔၏ ေျမယာမ ာားတြင မဆလငမ ာား အလပလပက ငႏ ငခြငအတြက

ေထာကခေစရန အာားေကာငားသည စားပြာားေရားတြနားအာားမ ာားက ဖနတားေပားပါသည။ အဘယေၾကာငဆ ေသာ

ယခလက႐ တြင မဆလငမ ာားအေနျဖင သြာားလာလႈပ႐ ာားခြငႏ င ရခ ငျပညနယျပငပသ ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာငားခြငတ ႕က

ကန႔သတခထာားရေသာေၾကာင လပသာား႐ ာားပါားမႈ ျဖစေပၚေနသည၊ အထကပါ အေျခအေနမ ာားက

လပေဆာငႏ ငပါက ယခထကပင လပသာားလ အပခ က ပ မ တ ားျမငလာမည ျဖစသည။ ထ ေျခလ မားမ ာားသည

ရခ ငျပညနယအတြငား႐ လမႈအဖြြ႔အစညားအာားလားႏ င နယေျမအမ ာားစ၏ ဝငေငြက တ ားေစၿပား ရနကနႏ င

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 18 of 27

အျခာားေနရာမ ာားသ ႔ ေ႐ႊ႕ေျပာငားသြာားသမ ာားက လညား ရခ ငျပညနယသ ႔ ျပနလညအေျခခ ရန

ဆြြေဆာငႏ ငေကာငား ဆြြေဆာငႏ ငပါလ မမည။

အာားသာခ က၊ အာားနညားခ က သားသပမႈ

စားပြာားေရားလပငနားမ ာားတြင မဟာဗ ဟာေျမာကအေနအထာားအာား ျခငသားသပသည နညားလမားတစမ ားက

SWOT ဟ ေခၚပါသည - အဓ ပၸါယမ ာ အာားသာခ ကမ ာား (Strengths)၊ အာားနညားခ ကမ ာား (Weaknesses)၊

အခြငအလမားမ ာား (Opportunities)ႏ င အႏရာယမ ာား (Threats) ျဖစသည။ စားပြာားေရားလပငနားတစခ၏

အနာဂတက အက ားသကေရာကမႈ႐ ေစမည အတြငား၊ အျပင အေၾကာငားအရငားမ ာားက ျခငသားသပရာတြင

အသားဝငေသာ နညားလမားတစခ ျဖစသည။ ထ နညားလမားက ယခတြင ရခ ငျပညနယ၏ စားပြာားေရားက

ဆနားစစရာ၌ အသားျပမညျဖစေသာလညား သားသပသညစနစမ ာမ အလာားတပငျဖစပါသည။

အခ ႕က စၥမ ာားသည အေၾကာငားအရာမ ာားစြာႏ င အက ားဝငၿပား ဆကစပေနေသာေၾကာင စ ကပ ားေရားက႑အျပင

၎တ ႔က ပါ ထညသြငားသားသပပါမည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 19 of 27

အာားသာခ ကမ ာား

ပထဝအေနအထာားအရ အ ႏၵ ယ၊

တ႐တႏ ငငတ ႔ႏ င နားကပျခငား

ဘဂၤလာားပငလယေအာတြင သမဒၵရာႏ င

မ ကႏ ာခ ငားဆ င အေနအထာားတြင႐ ျခငား

ရနကနသြာားရာလမား အဆငျမႇငမႈမ ာ မၾကာမ

ၿပားဆားမညျဖစျခငား

ေျမာကဦားေဒသတြင

ခရားသြာားလပငနားအတြက

ေနရာေကာငားမ ာား႐ ျခငား

ျပညနယတြငား အပခ ပမႈစနစကလညား

ပ မ ေကာငားမြနလာႏ ငျခငား

အာားနညားခ ကမ ာား

အေျခခအေအာကဦ၊ အစ ားရ၏

လပက ငႏ ငစြမား

ပညာတတမ ာား ျပညနယတြငားမ

ထြကခြာသြာားမႈ ျမငျခငား၊ လပသာားခ

ျမငမာားျခငား

ဘာသာေရား တငားမာမႈ

ဝငေငြနညားျခငား၊ စားပြာားေရား အာားနညားျခငား

သယယပ ႔ေဆာငစရ တ ျမငျခငား၊

ေခ ားေငြအတြက အတ ားႏႈနား ျမငျခငား

အခြငအလမားမ ာား

(ဒကၡသညစခနားမ ာား ပ တသ မားျခငားျဖင)

ေဒသတြငား လပသာားလ အပခ ကက

ျဖညဆညားေပားႏ ငျခငား

လမား၊ စြမားအငႏ င ဆညေျမာငားတ ႔အာား

ပ မ ေကာငားမြနေအာင ျပလပႏ ငျခငား

စ ကပ ားေရားတြင သားထပစ ကပ ားႏ ငျခငား၊

အထြကႏႈနားတ ားေစႏ ငျခငား

စစေတြဆ ပကမားက ပ မ ေကာငားမြနေစျခငား

အ႐ြယေကာငားလပသာားမ ာားက

ျပနလညဆြြေဆာငျခငား

အႏရာယမ ာား

ဘာသာေရားပဋ ပကၡ ျပနလညျဖစပြာားျခငား

ႏ ငငရပျခာားမ အစၥလာမအၾကမားဖကမႈ

ဝငေရာကလာႏ ငျခငား

ေျမသ မားဆညားမႈမ ာားေၾကာင ဆငားရြႏြမားပါားမႈ

တ ားျမငလာျခငား

အ မနားခ ငားႏ ငငမ ာားမ ေ႐ႊ႕ေျပာငားလာမႈမ ာားက

မထ နားခ ပႏ ငျခငား

သဘာဝပတဝနားက င ယ ယြငားလာမႈ၊

ရာသဥတ ေဖာကျပနျခငား

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 20 of 27

ဤဇယာားထြသ ႔ အခ ကအလကအသစမ ာားက ထပမျဖညစြကႏ ငသကြသ ႔ အခ ႕အခ ကမ ာားက လညား

ထတႏႈတႏ ငပါသည။ ဦားစာားေပားလပရမည လပငနားမ ာား၊ အထကပါ မဝါဒမ ာားအၾကာား တစခႏ ငတစခ

အခ တအဆကမ ာားက မေဖာျပထာားသညတ င က႑စမ ထညသြငားစဥားစာားရမည အခ ကမ ာားက

တငျပထာားပါသည။ ဥပမာအာားျဖင စ ကပ ားေရားက႑ တ ားတကေစရနႏ င ဆငားရြႏြမားပါားမႈ ေလ ာနညားလာေစရန

ဘကေပါငားစမ သားသပလ ပါက ေအာကပါအေၾကာငားအရာမ ာားက ထညသြငားရပါမည - လပသာားမ ာား

လြတလပစြာ သြာားလာႏ ငျခငား၊ ေျမယာပ ငဆ ငႏ ငမႈက ခ ငမာေစျခငား၊ မ ားေစေကာငားမ ာားႏ င လယယာဆ ငရာ

အခ ကအလကမ ာား ျဖန႔ေဝေပားျခငား၊ လမားပနားႏ င ေရသြငားေရထတစနစမ ာားတြင ရငားႏ ားျမႇပႏ ျခငား၊ စ ကပ ားေရား

ထတကနမ ာားက စမျခငားႏ င လယယာလပငနား သြငားအာားစမ ာားအတြက ဘဏမ ာားမ ေခ ားေငြထတေပားရန

တ ကတြနားျခငား။

ယခသေတသနစာတမား၏ အဓ ကဆ လ ရငားမ ာ ရခ ငျပညနယတြင စ ကပ ားေရား ထတကနပမာဏ၊

လပသာားလ အပခ ကႏ င ကနထတစြမားအာားမ ာား အဆမတနတ ားျမငလာရနမ ာ ျဖစန ငေျခ႐ ေၾကာငား ျဖစပါသည။

အထကတြင ေဖာျပခြၿပားသည နညားလမားမ ာားက က ငသားပါက ဗဒၶဘာသာဝင ေျမပ င႐ ငမ ာား၊

စားပြာားေရားလပငနား႐ ငမ ာား အေနျဖင မဆလငမ ာားက လပသာားအျဖစ င ာားရမားလာေစရန တြနားအာားတစခ

ျဖစလာၿပား ၎တ ႔ ရခ ငျပညနယအတြငား လြတလပစြာသြာားလာျခငားက လညား ေထာကခလာမည အေျခအေန

ေပားပါလ မမည။ တစႏ စတာပတလည လပသာားမ ာားက ပ မ ကာလၾကာ႐ ညစြာ လ အပလာပါက (အလပအက င

အခြငအလမားမ ာား ပ မ မ ာားျပာားလာပါက) ဆငားရြႏြမားပါားမႈက ေလ ာက ေစပါလ မမည။

အထကပါအခ ကမ ာားအနကမ မညသညအရာက မ အတငားအက ပ လပခ ငားရန မလ အပပါ။ သ ႔ေသာ

ကာလၾကာလာသညႏ ငအမ ပားေပါငားေဆာငရြကမႈ၏ အက ားအျမတတ ႔က လမ ာားပ ၍ သ ျမငလာမညျဖစသည။

SWOT နညားလမားအရ သားသပရာတြင ႏ ငငရပျခာားမ အစၥလာမအၾကမားဖကမႈ ဝငေရာကလာႏ ငျခငားက လညား

ေဖာျပထာားသည။ ထ အခ ကက ေလားနကစြာ ထညသြငားစဥားစာားရပါမည။ ဘဂၤလာားေဒ႐ ႏ ငငတြင ဘာသာေရား

အယသားသမ ာား႐ ေနၿပား နယစပမ ာလညား မလျခပါ။ ရခ ငျပညနယေျမာကပ ငား႐ မဆလငဘာသာဝငမ ာားမ ာ

တငားတငားၾကပၾကပ ထ နားခ ပခေနရၿပား သြာားလာေ႐ႊ႕ေျပာငားခြင မ႐ ေသာေၾကာင အလြနဆငားရြၾကသည။

ရခ ငျပညနယထြသ ႔ ႏ ငငျခာားဘာသာေရားအစြနားေရာကသမ ာား ထ ားေဖာကဝငေရာကၿပားႏ ငလညား

ျဖစႏ ငပါသည။ ဘာသာေရားအပစ တစခႏ ငတစခအၾကာား အၾကမားဖကမႈမ ာား ျပနလညျဖစပြာားျခငားထကပ ၍

ရခ ငျပညနယတ ားတကမႈအာား ေႏ ာငေႏ ားသြာားေစမညအရာ မရ ပါ။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 21 of 27

ရခ ငျပညနယအတြငား မဆလငမ ာား၏ ေ႐ႊ႕ေျပာငားသြာားလာႏ ငခြငက ပ မ ေကာငားမြနေစရန အေလားထာား

လပေဆာငျခငားျဖင ဘာသာေရားအၾကမားဖကမႈ အႏရာယက ေလ ာခ ႏ ငပါမည။ သ ႔ေသာ ထ လပေဆာငမႈမ ာ

အစြနားေရာက ဗဒၶဘာသာဝငမ ာား၊ ၎တ ႔၏ တ႔ျပနမႈမ ာားက ႏ ႈားဆြသညအေနအထာား မသကေရာကေစရန

အျခာားအပစမ ာားစြာ၏ ေထာကခအာားေပားမႈက လ ပါသည။ လက႐ ေလလာမႈအရ ရခ ငျပညေန မဆလငမ ာားမ ာ

ဘာသာေရားအစြနားေရာကမႈက ေထာကချခငားမျပဟ သ ရပါသည။ သ ႔ေသာ အေျခအေနမ ာား

တ ားတကမႈမ႐ ပါက ထ သတ ႔၏ သေဘာထာားမ ာား ေျပာငားလြလာႏ ငပါသည။

အစ ားရယႏရာားအေနျဖင အေျခခအေဆာကအဦဆ ငရာ စမက နားမ ာားအာား (အနညားဆား အစပ ငားတြင)

ေကာငားမြနစြာ အေကာငအထညေဖာႏ ငစြမား ႐ ေကာငားမ ႐ ပါမည၊ သ ႔ေသာ ၎တ ႔က အာားက ားျခငား မ႐ ဘြ

(စမက နားလပက ငလ က စြမားရညျမႇငတငရန အခြငအေရားမ႐ ဘြ) အရညအေသြားပ ေကာငားလာေစရနမ ာ

ခကခြပါသည။ လမ ာားႏ င အဖြြ႕အစညားမ ာားသည အလပမ တဆင သငယတတေျမာကႏ ငပါသည။ သ ႔တ င

အစြမားအစ႐ သမ ာားအာား ေနရာေပားျခငား၊ ရာထားတ ားေပားျခငား၊ စြမားေဆာငရညမ႐ သမ ာားႏ င အဂတ

လ ကစာားသမ ာားအာား အလပမ ထတပယျခငား၊ သ ႔မဟတ ေဘားဖယထာားျခငားစသညတ ႔က မလပႏ ငပါက

စြမားေဆာငလ စ တႏ င လပရညက ငရညက ဖြ႔ၿဖ ားေစရနမ ာ ခကခြေနပါလ မမည။

စမက နားႀကားမ ာားအတြက အနညားဆား ပဂၢလ ကကနထ႐ ကတာမ ာားက ေစာငၾကညရန အစ ားရယႏရာားက

အသားျပရန လ အပပါမည။ ျပငပမ အတ ငပငခအငဂ ငနယာမ ာား ခန႔အပျခငား၊ သ ႔မဟတ အစ ားရႏ ငအတ

လပငနားက ၾကပမတႏ ငသမ ာားက င ာားရမားျခငားျဖင စမက နားအရညအေသြား ေကာငားမြနေစရန၊ ကနက စရ တ

သငတငမ တေစရနသာမက အစ ားရဝနထမားမ ာား၏ အရညအေသြားတ ားတကေစရနလညား အေထာကအက

ျပပါလ မမည။

စမက နားငယမ ာားအတြက အစ ားရမဟတသည အဖြြ႔အစညားမ ာားက အသားျပရနမ ာ အထားသျဖင

ထ အဖြြ႔အစညားမ ာားက စမက နားအတ ငပငခအျဖစ အရညအေသြားျပညဝေသာ အစ ားရ အငဂ ငနယာမ ာား

သ ႔မဟတ ျပငပမ ကြ မားက ငသမ ာားက ခန႔အပပါက ျဖစႏ ငပါသည။ အေတြ႕အႀကရ ေသာ အစ ားရမဟတသည

အဖြြ႔အစညားမ အငဂ ငနယာမ ာားႏ င ပားေပါငားလပေဆာငပါက စမက နား၏ ေအာကေျခအဆငအတြက

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 22 of 27

လ အပေသာစြမားရညမ ာားလညား တ ားတကလာႏ ငသည။ ေသာကသားေရအစ႐ သညတ ႔အတြက

အသားျပႏ ငေသာ ေရကနငယမ ာား၊ ေရတြငားမ ာား (ေက ာကထသည ေဒသမ ာားတြငမ ေနရာက အေသအခ ာ

ေ႐ြားခ ယရပါမည)7 ႏ င ျမစေခ ာငားမ ာားမ ေရခ မ ာားက ထ နားသ မားရနအတြက ေရကာတာအငယစာား သ ႔

ယာယတမမ ာားမ ာ ေရသ ေလ ာငရနႏ င ေရက လ သညအေလ ာက ထ နားခ ပႏ ငရန အသားဝငပါလ မမည။

ေရေပားေဝႏ ငျခငားေၾကာင သားထပစ ကပ ားႏ ငပါက ထ သားႏ သည ဆနစပါားမဟတသညတ င

အထြကႏႈနားေကာငားလ င အက ားေက ားဇား အလြနမ ာားပါမည။ လယသမာားအမ ာားအျပာားသည

ေျခာကေသြ႕ရာသတြင ဟငားသားဟငား႐ြကမ ာား၊ ေျမပြ၊ ကလာားပြစ မားႏ င အျခာားပြမ ာားက စ ကပ ားေလ႐ သည။

၎တ ႔သည စပါားႏ ငယ ဥလ င ေရပမာဏနညားနညားသာ လ အပေသာေၾကာင ေျမဧကပ ၍လညား

စ ကပ ားႏ ငသည။ သားႏ မ ားစ စ ကပ ားျခငားျဖင ပ ားမႊာားေရာဂါမ ာားက လညား ေလ ာပါားေစၿပား ေျမဆလႊာ၏

အရညအေသြားက ပ မ ေကာငားမြနလာေစႏ ငပါသည။

ေက ာကျဖစမက နားမ ာ ယခစာတမား၏ အဓ ကအေၾကာငားအရာ မဟတေသာေၾကာင SWOT သားသပမႈတြင

မထညသြငားထာားပါ။ သ ႔ေသာ ကြ နေတာတ ႔၏ ယခငသေတသနခရားစဥမ ာားႏ င ေနာကဆကတြြ

စစမားစစေဆားမႈမ ာားအရ ေက ာကျဖအတြက လ ာထာားသည စမက နားဆ ငရာ ရငားႏ ားျမႇပႏ မ ာားမ စားပြာားေရား

အက ားအျမတရ႐ ႏ ငရနမ ာ ေမားခြနားထတဖြယ ေကာငားလ သည။ ထ အေၾကာငားအရာႏ င ပတသကသည

သားသပမႈက ေနာကဆကတြြ (က) တြင ေဖာျပထာားပါသည။

7 ဘဂၤလာားေဒ႐ ႏ ငငတြင ေျမေအာကေရထြ၌ စ န(အဆ ပ)ပါဝငေလ႔႐ ေသာေၾကာင ရခ ငျပညနယတြငလညား

စမားသပမႈမ ာား ျပလပသငသည။ UNICEF သ ႔မဟတ အျခာားအေထာကအပေပားသည အဖြြ႔အစညားမ ာားအေနျဖင ထ စမားသပမႈလပရာတြင ကညေကာငား ကညႏ ငေသာလညား ေရ႐ ညအတြကမ ျပညနယအဆင ဓါတခြြခနားတစခက တညေဆာကထာားသငသည။ စ နမ ာ အလြနအကြ စာားသားမ ပါက ေသဆားေစႏ ငၿပား ထ အဆငမေရာကမတြငလညား က နားမာေရားဆ ငရာ ျပနာမ ာားစြာက ျဖစေစႏ ငသည။ ထ အႏရာယမ ာားက ေလ ာပါားေစရန ကနက စရ တနညားသည ေရစစမ ာားက လညား အသားျပႏ ငပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 23 of 27

ေနာကဆကတြြ (က) - ေက ာကျဖဆ ပကမားႏ င စကမႈဇန

ေက ာကျဖေဒသ အနားတစဝ ကတြင သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င ေရနစ မားမ ာားက သယယသည တ႐တပ ကလ ငားမ ာား

ကမားေပၚသ ႔တကလာၿပား တ႐တႏ ငင၊ ယနနျပညနယသ ႔သြာားရာ၏ အစလညား ျဖစသည။

ထ ပ ကလ ငားမ ာားသည တ႐တႏ ငငအတြက အေရားႀကားေသာလညား ယခသားသပမႈတြင မပါဝငပါ။ ၎တ ႔၏

လျခေရား၊ ထ ႔ေနာက ရခ ငျပညနယမ ရ႐ မည ျဖတသနားခတ ႔ႏ င ပတသကသည သေဘာတညထာားၿပား

အခ ကမ ာားက ေလားစာားလ ကနာရပါမည။

လက႐ လ ာထာားသည ဆ ပကမားႏ င စကမႈဇနဆ ငရာ ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈသည ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈအသစ ျဖစပါသည။

ေက ာကျဖတြင အလြနနကသည ဆ ပကမားတစခရ ၿပား အေလားခ န တနခ နစစေပါငား သ နားေက ာသည

သေဘၤာမ ာား ျဖတသနားသြာားလာႏ ငသည။ ထ လ ာထာားသည ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈသည အၿပားအစား ေဒၚလာ ၇

ဘလယ (ေဒၚလာ ၇ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀) ကနက မညဟ သတငားထြကေနသည။

ရခ ငျပညနယ၏ လဦားေရမ ာ ျမနမာႏ ငငလဦားေရ၏ ၆% ျဖစၿပား အေရအတြကအာားျဖင သားသနားေက ာ႐ သည။

ျပညနယ၏ ႏ ငငျခာားကနသြယမႈက လဦားေရႏ င အခ ားခ ပါက ေဒၚလာ ၂ ဘလယ (ေဒၚလာ ၂ ၀၀၀ ၀၀၀

၀၀၀) က သငပါမည၊ သ ႔ေသာ သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င ေရနစ မားက မထညသြငားပါက ထ ပမာဏထက

ေလ ာက မညျဖစသည။ အဘယေၾကာငဆ ေသာ သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င ေရနစ မားတ ႔အတြက လ ာထာားသည

ဆ ပကမားက အသားျပမညမဟတဘြ ပ ကလ ငားမ ာား အေပၚတြငသာ အာားထာားေနရသည။ ထ ႔ေၾကာင ၎တ ႔က

ကနသြယမႈတနဖ ားစစေပါငားမ ထတႏတသားသပပါမည။

ယနနျပညနယသ ႔ သြာားရာလမားသည ႐ ညလ ာားၿပား ေကာငားမြနမႈလညား မ႐ ေသာေၾကာင သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င

ေရနစ မားအျပင အျခာားျမနမာျပညမ သြငားကနမ ာား နညားပါားပါသည။ (ေက ာကျဖႏ င ယ ဥပါက ဗယကနမႏ ငင႐

ဟ ငဖနဆ ပကမားမ ာ ယနနျပညနယ၏ ၿမ ႕ေတာျဖစေသာ ကမငားႏ င ပ ၍နားၿပား လမားပနားအဆကအသြယလညား

ေကာငားမြနပါသည။) ယနနျပညနယ၏ စစေပါငားကနသြယမႈမ ာ ေဒၚလာ ၃၀ ဘလယ (ေဒၚလာ ၃၀ ၀၀၀ ၀၀၀

၀၀၀) ႐ ပါသည။ သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င ေရနစ မားမပါဝငပါက ရခ င-ယနနလမားက အဆငျမႇငသညတ င

ေက ာကျဖဆ ပကမား အသားျပမႈမ ာ အမ ာားဆား ေဒၚလာ ၆ ဘလယ (ေဒၚလာ ၆ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀)သာ

႐ ပါလ မမည။ ယနနမ ေက ာကျဖသ ႔ ေဒၚလာ ၂၀ ဘလယ (ေဒၚလာ ၂၀ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀) တနဖ ား႐

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 24 of 27

ရထာားလမားက ေဖာကလပပါက (ယခေလာေလာဆယတြင ထ အစအစဥ မ႐ ေသားပါ) ရခ ငျပညနယမ

ျဖတသနားသြာားသည ကနသြယမႈပမာဏမ ာ ႏ စဆ တ ားေကာငားတ ားလာႏ ငပါသည။ သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င

ေရနစ မားက ထတႏတထာားသည ယနနျပညနယ၏ စစေပါငားကနသြယမႈတစဝက၊ သ ႔ ေဒၚလာ ၁၂ ဘလယ

(ေဒၚလာ ၁၂ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀) တနဖ ား႐ ပါသည။ ေက ာကစ မားႏ င ဆနတ ႔က မဆယမ တဆင

ဆကလကတငပ ႔မညျဖစၿပား တ႐တႏ ငငမ ျမနမာႏ ငငသ ႔ ပ ႔ကနအမ ာားစသညလညား ရခ ငျပညနယမ

တစဆငသြာားမညမဟတပါ။ (ေရနကဆ ပကမားက အသားျပမညမဟတသည သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င

ေရနစ မားထတႏတၿပား) ရခ ငျပညနယ၏ စစေပါငားကနသြယမႈသည ေဒၚလာ ၁၄ ဘလယ (ေဒၚလာ ၁၄ ၀၀၀

၀၀၀ ၀၀၀) ပင မ႐ ပါ။ ဗယကနမေတာငပ ငား ကနသြယမႈတနဖ ား၏ ဆယပတစပထကလညား

နညားမညျဖစသည။

ဗယကနမႏ ငင ေတာငပ ငား႐ ေဗာငေတာငျပညနယ၌ ေရနကဆ ပကမား ခနစခက တညေဆာကရာတြင

စစေပါငား ေဒၚလာ ၂ ဘလယ (ေဒၚလာ ၂ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀)သာ ကနက ခြပါသည။ ထ ဆ ပကမားမ ာားမ ာ

ေဒသတြငားေန လအေရအတြက သ နားသားရာက ဝနေဆာငမႈေပားၿပား ကနသြယမႈတနဖ ားမ ာလညား ေဒၚလာ ၁၄၀

ဘလယ (ေဒၚလာ ၁၄၀ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀) ႐ သည။ ဆ ငဂေဒသ႐ ဆ ပကမားမ ာားမ ကနသြယမႈလပငနားက

ခြြေဝလပက ငေနေသာေၾကာင ေဗာငေတာငမ ဆ ပကမားမ ာား၏ လပႏ ငစြမား ၂၀%က သာ အသားျပေနပါသည။

(ဆ လ သညမ ာ ရခ ငေဒသထက လဥားေရပ မ ထထပၿပား ကနသြယမႈတနဖ ား အမ ာားအျပာားက

က ငတြယေနသညတ င၊ ထ ထကလညား ပမာဏငါားဆပ ၍ က ငတြယႏ ငစြမား႐ သညတ င ထ ဆ ပကမားခႏ စခက

တညေဆာကစရ တမ ာ ေက ာကျဖဆ ပကမား၏ သားပတစပမ ပငမ႐ ပါ။)

ထ အခ ကအလကမ ာားႏ င ႏ ႈငားယ ဥသားသပပါက လာမညႏ စေပါငားမ ာားစြာအတြက သဘာဝဓါတေငြ႕ႏ င

ေရနစ မားမပါဝငသည ရခ ငျပညနယ၏ ကနသြယမႈအာားလားက က ငတြယႏ ငေစရန ေက ာကျဖဆ ပကမားတြင

ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈမ ာ ေဒၚလာ ၅၀ဝ မလယ (ေဒၚလာ ၅၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀)ပင မလ အပဟ သ ႏ ငပါသည။ ထ ႔အျပင

ျပညနယအတြငား လပသာား႐ ာားပါားမႈေၾကာင စကမႈဇနမ ာလညား အလာားအလာ နညားႏ ငသညအတြက

အသငအတငထကပ ၍ အတ ငားအတာႀကားႀကားမာားမာား မတညေဆာကသငပါ။ ကြ နေတာတ ႔၏ အျမငအရ

ေက ာကျဖအတြက လက႐ လ ာထာားသည ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈ ပမာဏမ ာ အေရ ႕ေတာငအာ႐ ႐

အလာားတေဒသမ ာားမ ဆ ပကမား၊ အေျခခ အေဆာကအဦႏ င စကမႈဇနဆ ငရာ ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈမ ာားႏ င

ႏ ႈငားယ ဥလ င မတနမဆ တနဖ ားအလြနမ ာားေနပါသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 25 of 27

ပ ၍သတ ျပသငသည အခ ကမ ာ ကနတငသေဘၤာမ ာားတြင အငယ-အလတႏ င အႀကားဟ၍

ႏ စမ ားႏ စစာား႐ သည။ သေဘၤာ အငယ-အလတမ ာားမ ာ ဆ ပကမားငယမ ာားမ ကနမ ာားက သယယၿပား

စငကာပကြသ ႔ေသာ ဆ ပကမားႀကားမ ာားက ပ ႔ေဆာငေပားပါသည။ ထ အခ ကအခ ာက သည

ဆ ပကမားႀကားမ ာားတြင ႀကားမာားသည “မ ခငသေဘၤာႀကားမ ာား” မ တဆင ကနမ ာားက ဥေရာပ သ ႔မဟတ

အေမရ ကသ ႔ ဆကလကသယေဆာငပါသည။ ထ “ကားတ ႔” သေဘၤာ အငယ-အလတမ ာားမ ာ ကနေသတာ

ရာဂဏနား၊ သ ႔ ေထာငဂဏနားအနညားငယအထ သယေဆာငႏ ငၿပား ဆ ပကမားတြင ေရအနက ၁၀ –

၁၂မတာအၾကာားသာ လ အပပါသည။ “မ ခငသေဘၤာႀကားမ ာား” မ ာမ ကနေသတာ တစေသာငားေက ာ

တငေဆာငႏ ငၿပား ေရအနက ၁၅မတာေက ာ လ အပပါသည။8

“မ ခငသေဘၤာႀကားမ ာား”မ ာ ေန႔စဥအသားျပစရ တ ျမငမာားေသာေၾကာင ကနေသတာအနညားငယသာ ရ႐ ႏ ငမည

ဆ ပကမားငယမ ာားသ ႔ ဆ ကကပရန အခ နေပားႏ ငမညမဟတပါ။ ထ ႔ေၾကာင ယနနျပညနယမ ကနသြယမႈက

ထညသြငားစဥားစာားသညတ င ရခ ငျပညနယသည “မ ခငသေဘၤာႀကားမ ာား” ႏ ငယ ဥလ င “ကားတ ႔” သေဘၤာမ ာားက

ပ ၍အသားျပရမညျဖစသည။ ထ ႔ေၾကာင လဦားေရပ မ ထထပၿပား လပငနားမ ာားအတြကလညား အလာားအလာ

ပ ေကာငားသည ႐ ႏ ငၿပားျဖစေသာ စစေတြဆ ပကမားက အဆငျမႇငျခငားက ပ ၍အသားဝငပါမည။

ယခလက႐ တြငလညား အ ႏၵ ယႏ ငငမ ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈျဖင စစေတြဆ ပကမားက အဆငျမႇငေနၿပျဖစေသာလညား

ပ မ တ ားတကေစရန ျပလပႏ ငပါေသားသည။

ေက ာကျဖစမက နားက စားပြာားေရား႐ႈေထာငမ သားသပပါက က ားေၾကာငားခ ငလျခငားမ႐ ပါ။ ထ ႔ေၾကာင

ထ စမက နားအတြက ရခ ငျပညနယ၏ အနညားအပါားသာ႐ သည ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈဆ ငရာ ရနပေငြမ ာားက

အသားမျပသငပါ။ ျပညေထာငစအဆင ရနပေငြက ပင အသားမျပသငဟ ဆ လ ပါသည။ ထ ႔အျပင

8 ကနေသတာတစခတြင ပါဝငေသာ ကနမ ာားမ ာ ေဒၚလာငါားေသာငားခန႔ ပ မားမ တနဖ ား႐ ပါသည။ ထ ႔ေၾကာင ေဒၚလာ ၁

ဘလယ (ေဒၚလာ ၁ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀) ကနသြယမႈတနဖ ားအတြက ကနေသတာ အလားႏ စေသာငားဟ တြကႏ ငပါသည။ ရခ င-ယနနရထာားလမား မ႐ ပါက ရခ ငျပညနယ၏ ကနသြယမႈမ ာ အထကတြင ေဖာျပခြသညအတ ငား ေဒၚလာ ၆ ဘလယ (ေဒၚလာ ၆ ၀၀၀ ၀၀၀ ၀၀၀)ခန႔ တနဖ ား႐ မညျဖစသညအတြက ေက ာကျဖတြင ကနေသတာ တစသ နားႏ စေသာငားဟ ခန႔မ နားရသည။ ကနေသတာတစလားလ င ဆ ပကမားအသားျပခ ေဒၚလာတစရာေျခာကဆယ ေကာကခပါက တစႏ စဝငေငြမ ာ ေဒၚလာ ၂၀ မလယ (ေဒၚလာ ၂၀ ၀၀၀ ၀၀၀)ေအာကသာ ရ႐ ပါမည။ ထ ေၾကာင ျပနလညရ႐ မည ပမာဏႏ င ႏ ႈငားဆပါက ရငားႏ ားျမႇပႏ မႈအေနျဖင ေဒၚလာသ နားေထာငဂဏနား အနညားငယသာ (ေဒၚလာမလယ ရာဂဏနားသာ) ရငားႏ ားျမႇပႏ သငသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 26 of 27

ထ စမက နားက မညသက ပ ငဆ ငထ နားခ ပႏ ငမည၊ မညသညႏ ငင၏ ဥပေဒက အသားျပမည9 ဆ သည

အခ ကမ ာားက ပါ စဥားစာားသငေသာလညား ၎တ ႔မ ာ ယခသေတသနစာတမား၏ အတ ငားအတာတြင

အက ားမဝငေသာေၾကာင မထညသြငားထာားပါ။10

9 ဆ ပကမားအမ ာားစက အ မ႐ ငႏ ငင၏ အစ ားရမ ာားမ သာ ထ နားခ ပခြင႐ ပါသည။ ႏ ငငျခာားကမၸဏ၊ အစ ားရမ ာားက

ပ ငဆ ငေလမ႐ ပါ။ 10 ေက ာကျဖအနားတစဝ က႐ ေျမအမ ာားက တ႐တကမၸဏမ ာားက ဝယယထာားသည၊ ေဒသအတြငားတြင

ကနားတြငားသဘာဝဓါတေငြ႔သ ကမ ာားလညား ႐ ႏ ငသညဟေသာ ေကာလဟာလမ ာားက သေတသနခရားအတြငား ၾကာားခြရေသာလညား ထ သတငားမ ာား မ န၊ မမ န အတညျပရန အခ နမရခြပါ။ မ နကနခြပါက ထ အခ ကမ ာားသည ေက ာကျဖေဒသအေပၚ တ႐တႏ ငင၏ စ တဝငစာားမႈက ႐ ငားျပေကာငား႐ ငားျပႏ ငမည ျဖစသည။

ရခ ငျပညနယဆ ငရာ မဝါဒမ ာား - ျပညနယအစ ားရအသစအတြက ထညသြငားစဥားစာားစရာမ ာား

စာမ ကႏ ာ 27 of 27

ေနာကဆကတြြ (ခ) – (၁၈၈၂) ခႏ စမ စ၍ ျမနမာႏ ငငတြင ဘာသာက ားကြယမႈအလ က လဥားေရအခ ား

စာက ား - (၁၈၈၂) ၊ (၁၉၃၁) ၊ (၁၉၈၃) ႏ င (၂၀၁၄) ခႏ စ၊ ႏ ငငလားဆ ငရာ သနားေခါငားစာရငား

ထတျပနခ ကမ ာား

မဆလငမ ာား ျမနမာႏ ငငအတြငားသ ႔ ေျပာငားေ႐ႊ႕ေနထ ငသည၊ အျခာားဘာသာဝငမ ာားက

ဘာသာကားေျပာငားေစသည၊ မဆလငမ ာားအၾကာား ကေလားေမြားဖြာားမႈႏႈနား အဆမတန ျမငမာားသည စသည

အေၾကာငားအရာမ ာားေၾကာင ျမနမာႏ ငငသာားမ ာား၏ ဘာသာက ားကြယမႈပစမ ာား ေျပာငားလြလာသည၊

အထားသျဖင မဆလငက ားကြယမႈ ပ မ ျမငတကလာသည စသည ေျပာဆ မႈမ ာားမ ာ မမ နကနပါ။ လြနခြသည

ႏ စေပါငားတစရာေက ာအတြငား အေျခအေနမ ာားႏ ငလညား က ကညမႈမ႐ ပါ။ ျမနမာႏ ငငတြင ဗဒၶဘာသာက

သကဝငယၾကညမႈမ ာ အျခာားဘာသာမ ာားႏ င ႏ ႈငားယ ဥပါက ခ ငမာလ သညအျပင အေျခအေနေျပာငားသြာားမည

အရ ပအေယာငလညား မေတြ႔ရပါ။ ေနာကဆားျပလပခြသည သနားေခါငစာရငားႏ စခအရ ခရစယာနဘာသာ

က ားကြယမႈမ ာမ (၁၉၈၃)ခႏ စမ စ၍ တ ားတကလာခြပါသည။

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

1 8 8 2 1 9 3 1 1 9 8 3 2 0 1 4

SHARE OF RELIGION IN BURMA/MYANMAR, 1882-2014

Buddhist Muslim Christian