BIBLIOTECZKA TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW JĘZYKA POLSKIEGO NR 28

PATRYCJA PAŁKAAGATA KWAŚNICKA-JANOWICZ

Przewodnik Po elektronicznych

zasobach językowych dla Polonistów

(SŁOWNIKI, KARTOTEKI, KORPuSY, KOMPENdIA)

KRAKÓW 2017

Redaktor serii Biblioteczka Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego

prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki

Recenzenci publikacjiprof. dr hab. Mirosław Bańko

prof. dr hab. Włodzimierz Gruszczyński

© Copyright by Patrycja Pałka© Copyright by Agata Kwaśnicka-Janowicz

© Copyright by Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego

ISBN 978-83-947837-0-9 wersja drukowana ISBN 978-83-947837-1-6 wersja elektroniczna

Opracowanie redakcyjneBogumiła Ziembla / Wydawnictwo JAK

ŁamanieAndrzej Choczewski / Wydawnictwo JAK

www.wydawnictwojak.pl

SPIS RZECZY

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1. NajWażNiejszepojęciaitermiNyorazklasyfikacjazasobóWcyfroWych . . . . . . . . 18

2. techNiczNeaspektykorzystaNiazzasobóW . . . . 28

Część I. NajWażNiejszeogólNeportale iprojektycyfroWe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3. bibliotekicyfroWe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333.1. fbc:federacjabibliotekcyfrowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333.2.rciN:repozytoriumcyfroweinstytutówNaukowych . . . . 343.3.cbNpolona:cyfrowabibliotekaNarodowapolona . . . . . . 353.4. pbc:polonijnabibliotekacyfrowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353.5.ksDbihUW:kolekcjastarychDrukówbiblioteki

instytutuhistoriiUniwersytetuWarszawskiego . . . . . . . . . . 363.6.bcklfUW:bibliotekacyfrowakatedrylingwistyki

formalnejUniwersytetuWarszawskiego . . . . . . . . . . . . . . . . 363.7.VllphD:Virtuallexicographicallibraryforpolish

historicalDictionaries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

– 4 –

4. cyfroWeNarzęDziaizasobyjęzykoWe . . . . . . . . . . 384.1.clariN-pl:commonlanguageresources

andtechnologyinfrastructure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384.2.clipipipaN:computationallinguisticsinpoland,

languagetoolsandresourcesforpolish . . . . . . . . . . . . . . . 394.3.gtjpWr:grupatechnologiijęzykowychg4.19

politechnikiWrocławskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

5. googleksiążki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Część II. zasobycyfroWe– roDzajeicharakterystyka . . . . . . . . . . . . . . 45

6. NajDaWNiejszezabytkijęzykapolskiego . . . . . . . . 476.1.materiałyzeskanamioryginałurękopisudostępnymionline 47

6.1.1. ksw:Kazania świętokrzyskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476.1.2. bg:Bogurodzica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486.1.3. pf:Psałterz floriański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486.1.4. bz:Biblia królowej Zofii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496.1.5. rozp:Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa . . . . . . . . 506.1.6. ortmac:ortylemaciejowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . 516.1.7. ortossol:ortylezrękopisubibliotekiossolińskich . . 516.1.8. ewzam:Ewangeliarz Zamojskich . . . . . . . . . . . . . . . 52

6.2.materiałyzeskanamioryginałuwwersjioffline . . . . . . . . . . 536.2.1. kgn:Kazania gnieźnieńskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536.2.2. kp:Kazanie praskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546.2.3. ppul:Psałterz puławski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546.2.4. mW:Modlitwy Wacława . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556.2.5. ksul:Kodeks Suleda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566.2.6. kDzial:Kodeks Działyńskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566.2.7. pieśni:Wybórpieśniśredniowiecznych . . . . . . . . . . . 57

– 5 –

7. słoWNiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587.1.Wybranesłownikidawne(wydanedo1950r.) . . . . . . . . . . . . 58

7.1.1. Najdawniejszesłowniki(odpoczątkówXVidokońcaXViiiw.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587.1.1.1. murmelius:Dictionarius Ioannis

Murmellii variarum rerum . . . . . . . . . . . . . . 597.1.1.2. mymer:Dictionarius trium linguarum . . . . . 607.1.1.3. tucholiensis:Farrago civilium actionum

ad formam Juris Maydeburgensis . . . . . . . . . 607.1.1.4. bartbyd:Słownik łacińsko-polski

Bartłomieja z Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . 617.1.1.5. georgijevic:Rozmowa z Turczynem

o wierze Krzesciyańskiey . . . . . . . . . . . . . . . . 617.1.1.6. maczinsky:Lexicon Latino Polonicum . . . . . 627.1.1.7. calagius:Synonyma Latina Vocum

Phrasiumq[ue] Orationis . . . . . . . . . . . . . . . 627.1.1.8. calepinus:Ambrosii Calepini

Dictionarivm Decem Lingvarvm . . . . . . . . . . 637.1.1.9. Nomenclator:Nomenclator, selectissimas

rerum appellationes tribus linguis . . . . . . . . 647.1.1.10. Volckmar:Dictionarium Trium Linguarum . . . 647.1.1.11. loderecker:Dictionarium septem

diversarum linguarum . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657.1.1.12. cnapius:Thesaurus polono-latino-graecus . . . 667.1.1.13. gulden:Onomasticum trilingue . . . . . . . . . . . 687.1.1.14. Dasypodius:Dasypodius Catholicus . . . . . . . 687.1.1.15. hexaglosson:Hexaglosson Dictionarivm . . . 697.1.1.16. komensky:Joh. Amos Comenii Orbis

Sensualium Pictus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697.1.1.17. thesaurus:Thesaurus Linguarum

Orientalium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707.1.1.18. malczowski:Der Jugend zu Nutz

Deutsch und Polnisches vermehrtes und verbessertes Vocabularium . . . . . . . . . . . . . . 70

– 6 –

7.1.1.19. Danet:Nouveau Grand Dictionnaire de M’ L’ Abbe Danet, Francois, Latin & Polonois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

7.1.1.20. Woyna:Kleiner Lust-Garten Worinn Gerade Gänge Zur Polnischen Sprache . . . . 72

7 .1 .1 .21 . trotz:Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski . . . . . . . . . . . . . . 72

7.1.2. słownikiogólnejęzykapolskiegoXiX i1.połowyXXw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 737.1.2.1. l:Słownik języka polskiegoprzez

m.samuelabogumiłalinde . . . . . . . . . . . . 737.1.2.2. esWil:Słownik języka polskiego . . . . . . . . . . 757.1.2.3. sW:Słownik języka polskiego . . . . . . . . . . . . 76

7.1.3. innesłownikiXiXi1.połowyXXw. . . . . . . . . . . . . 777.1.3.1. osinski:alojzyosiński,Bogactwa mowy

polskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 777.1.3.2. bandtkie:Słownik dokładny języka

polskiego i niemieckiego do podoręcznego używania dla Polaków i Niemców . . . . . . . . . 78

7.1.3.3. mrongovius:Dokładny słownik polsko--niemiecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

7.1.3.4. Dykcyjamsz:Dykcjonarz zawierający wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone,michałamszejewicz 80

7.1.3.5. rykaczewski:Słownik języka polskiego . . . . 807.1.3.6. słowarct:Słowniczek 10.000 wyrazów,

zwrotów i przysłów cudzoziemskich . . . . . . . . 817.1.3.7. sgpkarł:jankarłowicz,Słownik gwar

polskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827.1.3.8. ilarct:Michała Arcta słownik ilustrowany

języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 827.1.3.9. Dobzaw:Dobór wyrazów,roman

zawiliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837.1.3.10. sebr:aleksanderbrückner,Słownik

etymologiczny języka polskiego . . . . . . . . . . . 83

– 7 –

7.1.3.11. ortarct:M. Arcta słownik ortograficzny języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84

7.1.3.12. enctrzas:trzaski,evertaimichalskiegoEncyklopedyczny słownik wyrazów obcych . . 85

7.2. słownikiwspółczesne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 857.2.1. słownikiogólno-definicyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

7.2.1.1. sjpDor2012:Słownik języka polskiego, red.WitoldDoroszewski . . . . . . . . . . . . . . . . 86

7.2.1.2. Usjp2016:Uniwersalny słownik języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

7.2.1.3. sjppWN2016:Słownik języka polskiego PWN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

7.2.1.4. Wsjp:Wielki słownik języka polskiego . . . . 927.2.1.5. innesłownikiogólno-definicyjnewwersji

offline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 947.2.2. słownikipoprawnościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

7.2.2.1. spppWN2003:Słownik poprawnej polszczyzny PWN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

7.2.2.2. WsopWN2016a:Wielki słownik ortograficzny PWN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

7.2.2.3. innesłownikipoprawnościowewwersjioffline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

7.2.3. słownikifrazeologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1017.2.3.1. sf:Słownik frazeologiczny,

oprac.piotriłukaszmüldner-Nieckowscy . . 1017.2.3.2. sejf:Słownik elektroniczny jednostek

frazeologicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1037.2.3.3. innesłownikifrazeologicznewwersji

offline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1047.2.4. słownikigramatyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

7.2.4.1. ssgcp:Słownik syntaktyczno--generatywny czasowników polskich . . . . . . . 105

7.2.4.2. sgjp2015:Słownik gramatyczny języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

– 8 –

7.2.4.3. ramki:bazaraminterpretacyjnychdlawybranychjednostekczasownikowych . . . . 107

7.2.4.4. Walenty:Słownik walencyjny języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

7.2.4.5. innesłownikigramatycznewwersjioffline . . . 1107.2.5. słownikirelacjisemantycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

7.2.5.1. ssia2016:Słownik synonimów i antonimów 1117.2.5.2. plWordnet:słowosieć3.0 . . . . . . . . . . . . . . 1127.2.5.3. innesłownikirelacjisemantycznych

wwersjioffline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1157.2.6. słownikiwyrazówobcych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

7.2.6.1. sWokop:Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

7.2.6.2. sWoeuropa:Słownik wyrazów obcych . . . . 1187.2.6.3. innesłownikiwyrazówobcychwwersji

offline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1197.2.7. słownikipolszczyznyhistorycznej . . . . . . . . . . . . . . . 121

7.2.7.1. sstp:Słownik staropolski . . . . . . . . . . . . . . . 1217.2.7.2. spjs:Słownik pojęciowy języka

staropolskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1227.2.7.3. spXVi:Słownik polszczyzny XVI wieku . . . 1247.2.7.4. sjpXVii–XViii:Słownik języka polskiego

XVII i 1. połowy XVIII wieku . . . . . . . . . . . . 1267.2.7.5. esjpXVii–XViii:Elektroniczny słownik

języka polskiego XVII i XVIII wieku . . . . . . . 1267.2.8. słownikiłacinyśredniowiecznejwpolsce . . . . . . . . . 128

7.2.8.1. słŚp:Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

7.2.8.2. esłŚp:Elektroniczny słownik łaciny średniowiecznej w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . 128

7.2.9. słownikiiatlasydialektologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . 1307.2.9.1. sgppaN:Słownik gwar polskich . . . . . . . . . 1307.2.9.2. sgoWim:Słownik gwar Ostródzkiego,

Warmii i Mazur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

– 9 –

7.2.9.3. sgmp:Słownik gwary miejskiej Poznania . . 1317.2.9.4. sh:Słownik huculski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1327.2.9.5. zbor:Słownik gwary Zakopanego i okolic . . . 1327.2.9.6. magp:Mały atlas gwar polskich . . . . . . . . . 1337.2.9.7. ajppz:Atlas językowy polskiego

Podkarpacia – zeszyty z badań gwarowych . . 1337.2.9.8. agm:Atlas gwar mazowieckich . . . . . . . . . 1347.2.9.9. ajŚ:Atlas językowy Śląska . . . . . . . . . . . . . . 134

7.2.10.słownikietymologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1357.2.10.1. sp:Słownik prasłowiański . . . . . . . . . . . . . . 1357.2.10.2. sek:Słownik etymologiczny Kaszubszczyzny 1367.2.10.3. semsNo:Słownik etymologiczno-

-motywacyjny staropolskich nazw osobowych 1367.2.11.słownikionomastyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

7.2.11.1. ssNo:Słownik staropolskich nazw osobowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

7.2.11.2. Nmp:Nazwy miast Polski . . . . . . . . . . . . . . . 1377.2.11.3. Nmiejp:Nazwy miejscowe Polski:

historia, pochodzenie, zmiany . . . . . . . . . . . . 1387.2.11.4. sNNp:Słownik najstarszych nazwisk

polskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1387.2.11.5. eshp:Elektroniczny słownik hydronimów

Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1397.2.12.słownikijęzykaautorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

7.2.12.1. spjk:Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

7.2.12.2. isjchp:Indeks a tergo do „Słownika Jana Chryzostoma Paska” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

7.2.12.3. sjam:Słownik języka Adama Mickiewicza . 1427.2.12.4. sjcN:Internetowy słownik języka

Cypriana Norwida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1427.2.13.słownikipolszczyznypotocznej . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

7.2.13.1. splp: Słownik polskich leksemów potocznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

– 10 –

8. kartoteki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1468.1.kartotekiprachistorycznojęzykowychisłowników

historycznejpolszczyzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1468.2.kartotekipracdialektologicznychionomastycznych . . . . . . . 148

9.korpUsyjęzykapolskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1519.1.Nkjp:Narodowykorpusjęzykapolskiego . . . . . . . . . . . . . 151

9.1.1. WyszukiwarkaipipaN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1529.1.2. Wyszukiwarkapelcra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1549.1.3. WyszukiwarkaslopeQ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155

9.2.kjppWN:korpusjęzykapolskiegopWN . . . . . . . . . . . . . . . 1579.3.monco:korpuszwyszukiwarkąmoncopl . . . . . . . . . . . . . 1589.4.hask:interaktywnabazahask . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1589.5.korpusyjęzykamówionego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159

9.5.1. spokes:korpusjęzykamówionegozwyszukiwarkądanychkonwersacyjnychspokes . . . 159

9.5.2. kjmpelcra:korpusjęzykamówionegozwyszukiwarkądanychpelcra . . . . . . . . . . . . . . . . 160

9.5.3. zasobyagh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1619.6.korpusydawnejpolszczyzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

9.6.1. ekłŚ:elektronicznykorpuspolskiejłacinyśredniowiecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162

9.6.2. kts:korpustekstówstaropolskichdoroku1500 . . . 1649.6.3. polDi:polDi–apolishDiachroniconlinecorpus 1649.6.4. kpXVi:korpuspolszczyznyXViwieku . . . . . . . . . 1659.6.5. ktXVi–XViii:korpustekstówXVi–XViiiw. . . . . 1669.6.6. ekXVii/XViii:elektronicznykorpustekstów

polskichzXViiiXViiiw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1679.6.7. kjpXiX:korpusjęzykapolskiegolat1830–1918 . . 168

9.7.korpusygwariodmianjęzykowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1699.7.1. DfWpUj:DialektologicznafonotekaWydziału

polonistykiUj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1699.7.2. kjm:korpusjęzykamłodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

– 11 –

10. kompeNDiaelektroNiczNe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17110.1. bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa

średniowiecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17110.2. spl:staropolska.pl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17110.3.ppNt:piętnastowieczneprzekładyNowegotestamentu . . 17210.4. spe:szesnastowieczneprzekładyewangelii . . . . . . . . . . 17310.5.Dog:Dawneortografie,gramatyki,podręcznikijęzyka

polskiego.internetowekompendiumedukacyjne . . . . . . . 17310.6. sDW:słownikidawneiwspółczesne.internetowy

przewodnikedukacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17410.7. Dgp:Dialektyigwarypolskie.kompendium

internetowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17410.8. ppwpsU:prasapolskojęzycznawpoczątkach

sowietyzacjiUkrainy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17510.9.polfon:portalpoświęconyfonetyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

10.10. frazeologia.pl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17610.11. portalpWN:Słownik języka polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . 17610.12. Ds: Dobry słownik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

alfabetyczNyiNDekszasobóWcyfroWychiDrUkoWaNych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

literatUra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201

Wstęp

Niniejszapublikacjamacharakterprzewodnika–dostępnegojakoplikpDfzaktywnymiodsyłaczamiinternetowymi–informującegoozasobachcyfrowychprzydatnychwpracyzwłaszczabadaczompolszczyznydawnejiwspółczesnej.opisujemywniejstanjęzykowychzasobówelektronicz-nychnadzień15marca2017r.,odtegoczasumogływięczajśćpewnezmianyiniektóreinformacjedotycząceprezentowanychzasobów(np.ichzawartości,możliwościprzeszukiwaniaczytechnicznychsposobówudo-stępnienia)mogąjużniestetybyćnieaktualne.Wzwiązkuzkorzystaniemprzezużytkownikówzróżnychsystemówoperacyjnychiprzeglądarekorazszybkozmieniającymsięwyglądemwitryninternetowychzdecydowały-śmysięniezamieszczaćzdjęćposzczególnychstron,byniewprowadzaćczytelnikówwbłąd.

zwracamytakżeuwagęnato,abywceluuniknięciaproblemówzwią-zanychzotwarciempodanychwpublikacjistroninternetowychczypli-kówkorzystaćzprzeglądarki i n t e r n e t e x p l o r e r,wtymnależyusta-wićjąjakoprzeglądarkędomyślnąlubposkopiowaniulinkubezpośrednioztekstuwklejaćgodookienkatejprzeglądarki.trzebarównieżzainstalo-waćwłaściweoprogramowanieDjVu(zob.linkidoinstalacjizalecanychprogramówwrozdziale2).

zewzględunaliczbę,różnorodnośćistałyprzyrostdostępnychcyfro-wozasobówwydanieniniejszegoopracowaniarównieżwformieelektro-nicznejumożliwiwprzyszłości aktualizowanie jegozawartości1.Wybór

1 Natematzbiorczegoomówieniazasobówcyfrowychzob.m.in.korczakowska2001,żmigrodzki2005a,2008,bień2006,2010,andrzejczuk2010,andrzejczuk,czu-pryniak2009,saloni,gruszczyński2013,hebal-jezierska(red.)2014,Werla,maryl

– 14 –

prezentowanychmateriałówuwzględniaperspektywębadaczapolonisty,zwłaszczalingwisty,dlategonieprzedstawiłyśmyszerzejmateriałówlitera-ckich,dostępnychnaprzykładnastronachWirtualnejbibliotekiliteraturypol-skiej(http://www.literat.ug.edu.pl),Wolnychlektur(www.wolnelektury.pl) czyprojektugutenberg(www.gutenberg.org).Nieuwzględniłyśmytakżeżadnychamatorskichopracowańleksykograficznych,portaliprowadzonychprzeznieprofesjonalistów(osobyniepowiązanezjednostkaminaukowymi,niezajmującesięzawodowojęzykoznawstwem,leksykografią,korpusologiączyszerzej–humanistykącyfrową)aniamatorskichkompendiówudostęp-niającychzbiorycyfrowelubpodającychlinkidonich.

praca jestprzeznaczonadlastudentówkierunkówhumanistycznych,magistrantów,doktorantów,pracownikównaukowych,atakżemiłośnikówjęzykapolskiego,którzyodpodstawpoznajązasobyelektroniczneorazspo-sobyimożliwościicheksploatowania.

W związku z przyjęciem perspektywy funkcjonalnej i popularno- naukowejw opracowaniu – pozawyjaśnieniem podstawowych i naj-istotniejszychzagadnieńteoretycznychorazterminów–skupiamysięnarozbudowanejczęścireferencyjnej,wktórejznajdująsięopisylicznychzasobówcyfrowychdostępnychgłówniewwersjionline.materiaływy-daneofflinesąopisywanewybiórczoiniezawszewsposóbpełny(niewszystkieelementyprzyjętegoschematuopisumogąbyćuwzględnione)zpowodutrudnościzdotarciemdonichlubzichotwarciemprzyużyciunowszegooprogramowania.

itakwrozdziale1objaśniamynajważniejszepojęciaiterminy(takiejakdigitalizacja,komputeryzacja,słownikelektroniczny,korpusjęzykowy,zna-kowanie)orazprzedstawiamyautorskąfunkcjonalnąklasyfikacjęzasobówcyfrowychwrazzomówienieminnych,obecnychwliteraturzeprzedmio-tupodziałówmateriałówdostępnychelektronicznie.Wrozdziale2wyjaś-niamypokrótcewymaganiatechniczne(dotyczącezwłaszczaokreślonych

(oprac.)2014,Nowak2015,kwaśnicka-janowicz,pałka2015,Derwojedowa2017, atakżestronyinternetowe:słownikidawneiwspółczesne:http://www.leksykografia. uw.edu.pl/orazLanguage tools and resources for Polish(ipipaN):http://clip.ipipan. waw.pl/lrt .

– 15 –

przeglądarek,programówiwtyczek),któremusząbyćspełnione,bymóckorzystaćzzasobówcyfrowychdostępnychonline.

Naczęśćreferencyjnąskładająsię:omówienienajważniejszychogól-nychportaliiprojektówcyfrowych(częśći)orazopisposzczególnychza-sobówcyfrowych(częśćii).Wczęściiomawiamywsposóbskrótowytakieplatformyiprojektycyfrowe,jak:fbc,cbNpolona,rciN,clariN-pl,gtjpWr,bibliotekacyfrowaklfUW,VllphD,kolekcjastarychDru-kówbihUW,clipipipaN,pbc,googleksiążki,wramachktórychpre-zentujesięiudostępniaróżnerodzajeelektronicznychzasobówinarzędzi.opisujemytakżezasadydziałaniawybranychportali, ichzawartośćpodkątemjejużytecznościwpracyjęzykoznawcyorazproblemytechnicznedotyczącewymaganychprogramów iustawieńkomputerowych.Wczę-ściiiopracowaniazajmujemysięszczegółowącharakterystykązasobówelektronicznychujętychwpięciugłównychrozdziałach:6.Najdawniejsze zabytki języka polskiego,7.Słowniki,8.Kartoteki,9.Korpusy języka pol-skiego,10.Kompendia elektroniczne.częśćtajestuzupełnionaoalfabe-tycznyindeksomówionychpozycji.

materiały(główniepracehistorycznojęzykoweorazsłownikiwspółczes-negojęzykapolskiego)sąprezentowanewporządkuchronologicznym–odtekstównajstarszychdonajnowszych.Wwypadkupracwtórniewydanychelektronicznieliczysiędatawydaniaichwersjipierwotnej,rękopiśmiennejlubdrukowanej,wwypadkuzaśpowtórniewydanychpracelektronicznych–datapublikacjiichnajstarszejwersjicyfrowej.Dlamateriałówprymarnieelektronicznychprzyjmujemypodanąnastronieinternetowejlubwlitera-turzeprzedmiotudatęedycji(opracowania)bądźdatędostępu.

zgodniezprzyjętymkryteriumchronologicznymtakżewopisiewycho-dzimyodzasobówrejestrującychnajdawniejsząpolszczyznę,przechodzącnastępniedozasobówrejestrującychpolszczyznęnajnowszą.jeślijednakzjakichśwzględówkryteriumtoniemożebyćzastosowane,układmate-riałówjestnastępujący:(1)odtekstówzkanonudotekstówspozaniegoalbo(2)odprac(zasobów)obejmującychogółjakichśdanychjęzykowychdoprac(zasobów)specjalistycznych,np.biorącychpoduwagętylkodanyrodzajtekstów,albo(3)odprac(zasobów)stricte naukowychdoprac(za-sobów)popularnonaukowych.

– 16 –

każdyzprezentowanychjęzykowychzasobówelektronicznych(wra-machpodanychwyżejpięciugłównychrozdziałów)jestopisywanywedługtegosamegoschematu,obejmującegonastępująceelementy:

1. Nazwazasobów(skróconyopisbibliograficzny).

2. formadostępu:a) online–adresstrony(wersjajedynalubnajnowszabądźnajbardziej

zaawansowanapodwzględemmożliwościwyszukiwaniadanych),b) offline–nośnikzapisu.

3. Wymogitechniczne(tylkodlazasobówonline):a) dostęppłatnyczybezpłatny,b) koniecznośćzałożeniakontailogowaniasięczykorzystaniebez

kontailogowania,c) wymaganeprogramy,adresstronydopobraniadanegoprogramu

czyteżbezszczególnychwymagańdotyczącychprogramów,d) zauważoneproblemytechniczne(np.rodzajprzeglądarki,wersja

wpisudowyszukiwarki).

4. rodzajwydaniaelektronicznego:a) prymarne(zasobycyfrowe,któreodpoczątkumiałypostaćelek-

troniczną),b) wtórne(zasobywtórnieprzekształconedopostacicyfrowej,apry-

marnienaprzykładrękopiśmiennelubdrukowane),c) powtórne (zasobyprymarnie elektroniczne i powtórnie poddane

obróbcecyfrowejwceluichponownejedycji).

5. zawartość–krótkacharakterystykamerytoryczna,opistreściizakre-sumateriałowegozasobów,ogólneomówieniemakro-imikrostrukturysłowników,aletylkodlatychzasobów,któresąprymarnieelektroniczne(niemająwcześniejszychwersjidrukowanych)bądźwtórnieelektro-niczneiprezentowanewzmienionejoprawiegraficznejorazznowymimożliwościamiprzeszukiwaniatekstu,ograniczonymitylkozastosowa-nymoprogramowaniem.

6. technicznemożliwościkorzystaniazzasobówiichograniczenia(wrazzobjaśnieniemskładnizapytańwposzczególnychkorpusach języka

– 17 –

polskiego)wzależnościodtypuopisywanejpozycji(szczegółowyopismożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszukiwaniadanych,znaj-dujesięwrozdziale2):a) brakmożliwościwyszukiwaniadanychibrakmożliwościkopio-

waniatekstu,b) ograniczonemożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszuki-

waniadanych,c) zaawansowanemożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszu-

kiwaniadanych,d) bardzozaawansowanemożliwościkorzystaniazzasobów,wtym

wyszukiwaniadanych.

7. Dodatkowemożliwościoprogramowania(np.hiperłącza,plikiaudio,plikiwideo,wersjenatelefonkomórkowyczytablet).

8. innewydania(wzależnościodtypupublikacji):a) innewydaniaelektronicznewwersjionline,b) innewydaniaelektronicznewwersjioffline,c) wydaniedrukowane(wydaniepierwszelubwydaniazjakichśwzglę-

dównajważniejsze).

Wtympunkciewstrukturzeopisuzasobówpodajemytakżeinformacjęnatematpublikacjiwykorzystanychwjakimśstopniu(np.wzakresieichzawartościmateriałowej)przyokreślonejedycjicyfrowejdanegodzieła.jeśliniejesteśmywstanieprecyzyjnieustalićstopniapodobień-stwaizależnościpewnychzasobów,stosujemysformułowanie„publi-kacjapowiązana”,wskazująctylko,żetakiezasobyistnieją.

1.NajWażNiejszepojęciaitermiNyorazklasyfikacja

zasobóWcyfroWych

Wielu zasobomnaukowym,doktórychmamydziś dostępwwersjielektronicznejioktórychjestmowawniniejszymopracowaniu,nadanopostaćcyfrowąwwynikuprocesud i g i t a l i z a c j i,aściślemówiąc,d i-g i t a l i z a c j i w ł a ś c i w e j,którawszerszymujęciupoleganazmianieinformacjizapisanejanalogowona jej reprezentacjęcyfrową(zob.ober2005).Wwęższymzaśrozumieniuistotądigitalizacji,jakpiszejanuszs.bień,jestprzekształcenie„tekstówdopostacicyfrowej,wszczególnościtekstówdrukowanychlubpisanychnapapierze.Wynikdigitalizacjimożemiećmniejlubbardziejwyrafinowanąpostać”(bień2010:132).badaczmatunamyślim.in.wynikizastosowaniaprogramudoocr(zang.Op-tical Character Recognition–optycznerozpoznawanieznaków),któresięuzyskuje,opracowująctekstpozeskanowaniugo.Wbibliotekachcyfro-wychmamyzwykledoczynieniazzasobamidostępnymiwpostacipli-kówDjVu (lubpDf), zarówno takimi,którewcaleniezostałypoddaneocr (w szczególności dotyczy to starodruków), jak i takimi, które za-wierająwynikitzw.brudnego(niepoddanegoręcznejkorekcie)ocr,cze-goefektemjestnaprzykładmożliwośćkopiowaniatekstu,alezwielomabłędamiwodczycieznaków(bień2010:134,zob.teżbień2012,kalotai in.2010).są jednak także i takie językowezasobyelektroniczne,któ-rezostałyprzekształconedopostacicyfrowejniewwynikudigitalizacjiwłaściwej,leczk om p u t e r y z a c j i.bieńużywategoterminu,mającnamyśliprocespolegającynanadaniutekstom(zasobom)„urodzonymjakocyfrowe”(zang.digitally born–wprowadzanymdokomputeranaetapiepowstawania)wygodniejszejdlaużytkownikainnejformyelektronicznej

– 19 –

(bień2010:132)2.ponadtocorazwięcejnaukowychopracowańcyfrowych(zob.m.in.WSJP,Walenty,słowosieć)niepodlegaaniwcześniejszejdigita-lizacji,anikomputeryzacji,leczpowstajeprymarniewwersjielektronicznej.

podejmującsięautorskiejpróbysklasyfikowaniadostępnychobecniezasobówelektronicznych,przywołajmynajpierwistniejącejużwliteraturzeprzedmiotupodziały.itakpiotrżmigrodzki,opierającsięnajpierwnanad-rzędnymkryteriumformyutrwalenia(druk–wopozycjidonośnikakom-puterowego),wydzieladwiegrupy:s ł ow n i k i t r a d y c y j n e (papiero-we)i s ł ow n i k i e l e k t r on i c z n e (komputerowe).Następniewdwóchodrębnychpracachproponujedwaróżnepodziałysłownikówelektronicz-nych.pierwszatypologiawiążesięzkryteriumrodzajunośnika,napod-stawiektóregomożnawyodrębnić:s ł o w n i k i o f f l i n e (udostępnionenanośnikachstałych:cD,DVD)orazs ł o w n i k i o n l i n e (udostępnio-nezapomocąinternetu)(zob.żmigrodzki2005a:252–258).Wdrugiejzaśtypologiibadaczwykorzystujepojęcieprocesudigitalizacji,wyróżniającs ł o w n i k i n i e p o d d a n e d i g i t a l i z ac j i (prymarnieelektroniczne)i s ł o w n i k i z d i g i t a l i z ow a n e (wtórnieelektroniczne) (zob.żmi-grodzki2008:98–123).Wramachtejdrugiejgrupyżmigrodzkiwydzie-latrzytypysłownikówwydanychwwersjicyfrowejwwynikuprocesu:

1) d i g i t a l i z a c j i p i e r w s z e g o s t o p n i a:słownikidostępnejako„plikgraficznymożliwydowyświetlanianaekraniekomputeratakjakksiążka(bezjakiejkolwiekmożliwościwyszukiwaniawtekście)”(żmi-grodzki2008:102),

2) d i g i t a l i z a c j i d r u g i e g o s t o p n i a:słownikidostępnejako„plikgraficznyzindeksowaniem,któredajemożliwośćograniczonegowy-szukiwaniawtekście”hasełi(lub)wyrazówtekstowychgdziekolwiekwartykułachhasłowych(żmigrodzki2008:102),

3) d i g i t a l i z a c j i t r z e c i e g o s t o p n i a:słownikidostępnejako„pliktekstowylubbazodanowyzmożliwościamiwyszukiwaniapojedynczychhasełifragmentówartykułówhasłowych,ograniczonymitylkowłaści-wościamizastosowanegooprogramowania”(żmigrodzki2008:103).

2 Na temat digitalizacji i komputeryzacji zob.m.in.żmigrodzki 2008: 98–123,bień2006,2009,2010,2012,2013,2014.

– 20 –

omożliwychpoziomachdigitalizacjipiszetakżebień,któryprzywołu-jeklasyfikacjęopracowanązinicjatywyamerykańskiejfederacjibibliotekcyfrowych(przezteilib–teiinlibrariesspecialinterestgroup).Naklasyfikacjętęskładająsiętakieetapywspomnianegoprocesu,jak:(1)digi-talizacjacałkowicieautomatyczna,(2)minimalnadigitalizacjaedytowana,(3)digitalizacjazprostąanaliządokumentu,(4)digitalizacjazpodstawowąanalizątreścidokumentu,(5)cyfrowaedycjakrytyczna(bień2010:133).Ustosunkowującsięzarównodopowyższejklasyfikacji,jakipodziałużmi-grodzkiegosłownikówwedługstopniadigitalizacji,bieńostatecznieuzna-je,żetypologieteniesądokońcatrafne,awięciużyteczne,gdyżichwadąsą trudnościwprzypisaniu tylkodo jednejkategoriiwiększościwtórniewydanychelektroniczniesłowników,omawianychprzezniegowróżnychpracach(zob.bień2006,2009,2010).Dlategoteżbadaczstwierdza,żenajbardziejpożytecznebyłobysklasyfikowaniesłownikówzuwzględnie-niemjedynieaspektuczystotechnicznego(bień2010:133,zob.teżm.in.natematdigitalizacjiikomputeryzacjiSłownika polszczyzny XVI wieku – bień2009,2014).

zgadzamysięzopiniąbieniadotyczącąrozmytegocharakterukryte-riumstopniadigitalizacjiidlategowniniejszymopracowaniuproponujemypodziałzasobówdostępnychwwersjicyfrowejuwzględniającyperspek-tywęzarównozwykłegoużytkownikajęzyka,jakibadaczapolszczyznylubliteratury,dlaktórychistotnyjestnieaspekttechnicznypliku,alefor-madostępuimożliwościkorzystaniazzasobów,zwłaszczawyszukiwaniaróżnorodnychdanych(zob.kwaśnicka-janowicz,pałka2015).takwięcprzyjętymiprzeznaskryteriamiwklasyfikacjizasobówelektronicznychsą:

a) prymarność/wtórność(lubpowtórność)edycjielektronicznej,b) formadostępu:offline/online,c) stopieńmożliwościkorzystaniazdanychwzasobach:

– brakmożliwościwyszukiwaniadanychikopiowaniatekstu,– ograniczonemożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszuki-

waniadanych:• wyszukiwanie słówzawierającychdany ciąg liter z poziomuokienkadialogowego(wwypadkuzasobówbibliotekcyfrowych),

– 21 –

• przeszukiwaniewedługlistyhasełlubspisutreści(wwypadkusłownikówczyinnychmateriałówonline/offline),

• fakultatywnie:możliwośćkopiowania tekstu, ale z ewentual-nymibłędamiwodczycieznaków;automatycznewyszukiwaniehasełzawierającychnapoczątkuwyrazudanyciągliter;systemodnośników (wewnętrznehiperłączapozwalające naprzejściedodanegohasłapokliknięciuwdowolnylubzaznaczonywyrazwtekście),

– zaawansowanemożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszu-kiwaniadanych:• możliwościwyszukiwaniatakiejakwpunkcie(b),• możliwośćkopiowaniatekstu(wtymcałychhaseł)bezbłędnegoodczytuznaków,

• wyszukiwaniewyrazówi(lub)ciąguznakówwcałymsłowni-kui(lub)wdanymhaśle,i(lub)wróżnychelementachartykułuhasłowego,

• fakultatywnie:wyszukiwaniehasełwsłownikupowpisaniudo-wolnejformyfleksyjnej;wyszukiwaniewyrażeńwcałymsłow-nikui(lub)wposzczególnychelementachartykułuhasłowego;wyszukiwaniekrzyżówkowe;systemodnośników,

– bardzozaawansowanemożliwościkorzystaniazzasobów,wtymwyszukiwaniadanych:• możliwościwyszukiwaniatakiejakwpunkcie(c),• wyszukiwanieokreślonegociąguznaków,• wyszukiwaniewszystkichformfleksyjnychdanegoleksemu,• wyszukiwaniepołączeńwyrazowych,• wyszukiwaniezapomocązapytańoklasęgramatycznąikatego-riegramatyczne,

• wyszukiwaniezapomocąmetadanych,np.informacjioautorze,tytule,daciewydania.

Wwynikuzastosowaniapowyższychkryteriówwyłaniasięnastępują-cypodziałdostępnychobecniezasobówcyfrowych.

– 22 –

1 . z a s o b y p r ym a r n i e w y d a n e e l e k t r o n i c z n i e (zasoby,któreodpoczątkumiałypostaćelektroniczną,czyli„narodziłysięjakocy-frowe”,iniemiałyżadnychwcześniejszychwydań):1 .1 . z a s o b y d o s t ę p n e o f f l i n e (niedostępnezapośrednictwem

internetu,wydanenaokreślonychnośnikachdanych):1.1.1.zasobybezmożliwościwyszukiwaniadanych(brakprzy-

kładuwniniejszejpracy).1.1.2.zasobyzograniczonymimożliwościamikorzystaniazda-

nych (np.sfjp:Wiesławlubaszewski,henrykWróbel,marekgajęcki,barbaramoskal,alicjaorzechowska,pa-wełpietras,piotrpisarek,teresarokicka,Słownik fleksyj-ny języka polskiego,WydawnictwoprawniczelexisNexis,kraków2001,cD).

1.1.3.zasobyzzaawansowanymimożliwościamikorzystaniazda-nych (np.sgjp2012:zygmuntsaloni,marcinWoliński,robertWołosz,Włodzimierzgruszczyński,Danutasko-wrońska,Słownik gramatyczny języka polskiego,wersja2.0,Wydawnictwosowa,Warszawa2012,cD).

1.1.4.zasobyzbardzozaawansowanymimożliwościamikorzy-staniazdanych(brakprzykładuwniniejszejpracy).

1 .2 . z a s o b y d o s t ę p n e o n l i n e (dostępnezapośrednictwemin-ternetu):1.2.1.zasobybezmożliwościwyszukiwaniadanych(brakprzy-

kładuwniniejszejpracy).1.2.2.zasobyzograniczonymimożliwościamikorzystaniazda-

nych(np.ramki:bazaraminterpretacyjnychdlawybra-nychjednostekczasownikowych(2009)dostępnanastroniehttp://www.ramki.uw.edu.pl/).

1.2.3.zasobyzzaawansowanymimożliwościamikorzystaniazda-nych(np.WSJP:Wielki słownik języka polskiego,red.piotrżmigrodzki,www.wsjp.pl).

1.2.4.zasobyzbardzozaawansowanymimożliwościamikorzy-staniazdanych (brakprzykładuwniniejszejpracy).

2 . z a s o b y w t ó r n i e l u b p ow t ó r n i e w y d a n e e l e k t r o n i c z-n i e–czyli,popierwsze,zasobypoddanedigitalizacjiwłaściwej,awięc

– 23 –

tekstypisane (prymarnie rękopiśmienne lubdrukowane)oraz tekstymówione(nagraniazapisaneanalogowo,np.nakaseciemagnetofono-wej,iwtórnieprzekształconedopostacicyfrowej),apodrugie,zasobypoddanekomputeryzacji,czylitekstyprymarnieelektroniczne–„uro-dzonejakocyfrowe”,jużnaetapietworzeniawprowadzonedopamięcikomputera,ipowtórniepoddaneobróbcecyfrowejwceluichponownejedycjielektronicznej:2 .1 . z a s o b y d o s t ę p n e o f f l i n e:

2.1.1.zasobybezmożliwościwyszukiwaniadanych(brakprzy-kładuwniniejszejpracy).

2.1.2.zasobyzograniczonymimożliwościamikorzystaniazda-nych(np.bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmien-nictwa średniowiecznego,red.Wacławtwardzik,ijppaN,kraków2006).

2.1.3.zasobyzzaawansowanymimożliwościamikorzystaniazda-nych(np.Usjp2004:Uniwersalny słownik języka polskie-go,wersja1.0,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2004,cD).

2.1.4.zasobyzbardzozaawansowanymimożliwościamikorzy-staniazdanych (brakprzykładuwniniejszejpracy).

2 .2 . z a s o b y d o s t ę p n e o n l i n e:2.2.1.zasobybezmożliwościwyszukiwaniadanych (np.ksw:

Kazania świętokrzyskie,rps8001bN)–skanyteksturęko-piśmiennegodostępnenastroniebibliotekicyfrowejhttp://www.polona.pl/item/304920/0/).

2.2.2.zasobyzograniczonymimożliwościamikorzystaniazda-nych(np.sgpkarł:jankarłowicz,Słownik gwar polskich,t.1–6,akademiaUmiejętności,kraków1900–1911,skanytekstudrukowanegodostępnenastroniebibliotekicyfrowejhttp://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication?id=9017&tab=3).

2.2.3.zasobyzzaawansowanymimożliwościamikorzystaniazda-nych (np.SJPPWN 2016:Słownik języka polskiego PWN dostępnynastroniehttp://sjp.pwn.pl/sjp/lista/a.html).

2.2.4.zasobyzbardzozaawansowanymimożliwościamikorzy-staniazdanych(np.Nkjp:Narodowykorpusjęzykapol-skiego (2008–2010)dostępnynastroniewww.nkjp.pl).

– 24 –

ostatniązwymienionychpowyżejgrup,zawierającągłówniekorpusyjęzykowe,wartoomówićosobno,gdyżróżnisięodresztyprezentowanychtumateriałów.przyokazjiwyjaśnimynajbardziejpodstawoweiwielokrot-nieprzywoływanewniniejszejpracyterminyużywanewjęzykoznawstwiekorpusowymikomputerowym.

korpusyjęzykowenależądozasobówwtórnieipowtórnieelektronicz-nych, ponieważpowstająwwynikudigitalizacji i (lub) komputeryzacjitekstówpisanychi(lub)mówionych.tekstywkorpusachsąwięcpierwot-niewydanedrukiem,awtórniezdigitalizowane(zob.korpusydawnejpol-szczyzny)bądźwtórniezdigitalizowaneinastępniezapisanecyfrowoalbopierwotniepowstałewwersjikomputerowej ipowtórnieprzekształconeelektronicznie(zob.korpusywspółczesnejpolszczyzny).możnawyróżnićm.in.następującerodzajekorpusówjęzykowych:

1) korpusyjęzykanarodowego,np.Nkjp:Narodowykorpusjęzykapol-skiego–www.nkjp.pl,

2) korpusyrównoległe(zbiórtekstówwrazzichprzekładaminainnyję-zyklubinnejęzyki,zob.hebal-jezierska(red.)2014:198–231),np.intercorp:http://ucnk.korpus.cz/intercorp/,

3) korpusyspecjalistyczne(zbiórtekstówreprezentującychdanąspecjali-stycznąodmianęjęzyka),np.korpuspolskiegojęzykagiełdowego(plikidopobrania):http://zil.ipipan.waw.pl/gpwecono,

4) korpusy językamówionego, np.spokes: http://spokes.clarin-pl.eu/,

5) korpusyjęzykapisanego,np.ekłŚ:elektronicznykorpuspolskiejła-cinyśredniowiecznej–http://scriptores.pl/efontes/,

6) korpusy językawspółczesnego,np.korpus zwyszukiwarkąmonco:http://monco.frazeo.pl/,

7) korpusyjęzykadawnego,np.kpXVi korpuspolszczyznyXViw.–http://spxvi.edu.pl/korpus/ .

przedstawionapowyżejniepełnaklasyfikacjatypówkorpusówmacha-rakternierozłączny,gdyżnaprzykładkorpusyjęzykadawnegosązregułykorpusamizawierającymitekstypisane.

– 25 –

korpusjęzykatrzebapostrzegaćjakoustrukturyzowanąbazędanychjęzykowych, czyli „podzbiór tekstówzorganizowanyw taki sposób, byumożliwićsprawnewydobywanieiweryfikowanieinformacjinatematdo-wolnegodobrzeokreślonegopodzbiorujęzyka”(hajnicz2011:21).Współ-czesnekorpusymająformęelektronicznychbaztekstówibudowanesątak,byspełniałyokreślonekryteria,takiejak:(a)ilość(obszerność),(b)jakość(autentyczność), (c) udokumentowanie (w tymwłaściwie zaplanowanei opisanemetadane, np. gatunek, styl, autor, tytuł, rokwydania tekstu),(d)skończonawielkość,(e)reprezentatywnośćiodniesieniestandardowe,(f)edycjaelektronicznaoraz(g)systemznakowania(zob.lewandowska--tomaszczyk(red.)2005:27–28).

znakowanie jest terminemniezwykle istotnymw językoznawstwiekorpusowym,umożliwiającymzrozumienienietylkotego,jaksązbudo-wanekorpusy,aletakżetego,zczegowynikająinaczympolegająbardzozaawansowanemożliwościprzeszukiwaniatychbazdanych.z n a k ow a-n i e oznaczabowiemwzbogacenietekstówprzetworzonychelektronicznieoróżnegorodzajuinformacje,wtyminformacjelingwistyczne.Wliteratu-rzeprzedmiotustosujesiętakże,choćniezawszewymiennie,takiepojęcia,jaka n o t a c j a,a d n o t a c j a,t a g ow a n i e czyi n d e k s ow a n i e (zob.bański2003,przepiórkowskiiin.2003,hebal-jezierska(red.)2014).Naj-bardziejpodstawowympoziomemznakowaniajest s e gm e n t a c j a t e k s-t u –podziałnazdaniai s e gm e n t y (inaczejzang.t o k e n zterminologiiinformatycznej),czylijednostkipowstałewwynikutegopodziału,będą-ceciągamiznaków,któresąograniczoneokreślonymiwdanejkoncepcjikorpusus e p a r a t o r am i.NaprzykładwNarodowymkorpusiejęzykapolskiego(www.nkjp.pl)separatoramisąspacjelubznakiinterpunkcyjnezwyłączeniempewnychużyćdywizuiapostrofu(zob.przepiórkowskiiin.(red.)2012:61–62).Wniektórychkorpusachsegment(token)jestrówno-znacznyzwyrazemortograficznym(ciągiemlitermiędzydwiemaspacja-mi),czasemteżodrębnymsegmentem(tokenem)jestznakinterpunkcyjny,symbol,liczbalubciągikrótszeniżwyrazyortograficzne,takiejakruchomekońcówkiczasownikówwformachczasuprzeszłegoitrybuprzypuszczają-cego(np.wNkjppisał|em,pisali|śmytodwasegmenty)orazpartykuła by (np.wNkjpzrobił|bytodwasegmenty,azrobili|by|śmytotrzysegmenty)(zob.teżhebal-jezierska(red.)2014:14–15inast.).znakowaniewkorpusie

– 26 –

wiążesięrównieżzkoniecznością l em a t y z a c j i (h a s ł ow a n i a),którapoleganaprzyporządkowaniuokreślonychformhasłowychwystępującymwkorpusieróżnymf l e k s em om3.innymisłowy,wwynikulematyzacjiprzypisujesiędanemuwyrazowi(np.użytemuwtekstachwróżnychfor-machfleksyjnych)jegoformępodstawową,awięctzw.l em a t.Nainnychpoziomachwzbogacaniatekstówwkorpusieznakowanieobejmujeponad-to:znakowaniemorfosyntaktyczne(zgodniezprzyjętymrepertuaremklasikategoriigramatycznych),znakowanieskładniowe,znakowaniejednosteknazewniczych,atakżeznakowaniesensamisłów(zob.przepiórkowskiiin.(red.)2012:52,49–193,zob.teżlewandowska-tomaszczyk(red.)2005:61–74).Dodatkowowkorpusachprzypisujesiętekstomrównieżinforma-cjemetajęzykowe(tzw.m e t a d a n e)dotyczącem.in.autora,tytułuteks-tu,źródła(np.nazwaczasopisma,wktórymzamieszczonodanyartykułprasowy), typu (np. gatunku lub stylu), kanałuprzekazu, datywydania,miejscawydania itp.tenpoziomznakowaniabywanazywanyw litera-turzeprzedmiotu t a g ow a n i em a dm in i s t r a c y j n ym (zob.hebal--jezierska(red.)2014:9).

Dokorzystaniazkorpusówniezwykleistotnajestrównieżznajomośćtakichterminów,jakkonkordancja,kolokacja,kolokatorazkolokator.k o n-k o r d a n c j e tozestawwystąpieńdanegowyrazuwanalizowanymtekścielubwanalizowanychtekstachwrazzjegokontekstemczy,jakujmujetomilenahebal-jezierska(za:lewandowska-tomaszczyk2005:296),„zbiórprzykładówużyciadanejformywyrazowej,zktórychkażdyjestprzedsta-wionywswoimwłasnymśrodowiskutekstowym”(hebal-jezierska(red.)2014:8).Należyjednakzaznaczyć,żewprezentowanymmaterialepoja-wiasiętakżeinneużyciesłowa k o n k o r d a n c j a (zob.PPNT:piętnasto-wieczneprzekładyNowegotestamentu), rozumianego jako rodzaj listy,zestawieniajakichśtekstów.

3 „pojęciefleksemuwprowadziłjanuszbień(1991).fleksemtodlanaszbiórformjednolicielubniemaljednoliciezróżnicowanychzewzględunawłaściweimkate-goriegramatyczne.Naprzykładklasaleksemówonazwieczasownikskładasięmię-dzyinnymizfleksemów:formanieprzeszła,pseudoimiesłów,aglutynantczasowni-kabyć,rozkaźnik,bezosobnik,bezokolicznik,odsłownik,imiesłówprzysłówkowywspółczesny”(przepiórkowskiiin.(red.)2012:62).

– 27 –

zkoleik o l o k a c j a toczęste,powtarzalnelubtypowepołączeniewy-razowe,awięc„stalepowtarzającesięwzorywystępowaniasłówwswo-imsąsiedztwie;sątokombinacjesłów,którewykazujądużeprawdopodo-bieństwowspółwystępowania obok siebie” (lewandowska-tomaszczyk2005:39).Wdanejkolokacjiwyróżniasię: o ś r o d e k k o l o k a c j i orazk o l o k a t –wyrazwspółwystępujący,sąsiadującyzośrodkiemkolokacji,tworzący„sensownepołączenialubczęśćsensownegopołączenia”(hebal--jezierska2014:68).Narzędziebędąceprogramemkomputerowym,którysłużydowyszukiwaniakolokacjiwdanymkorpusie,określasięmianem k o l o k a t o r a.

podkreślamyzatemrazjeszcze,żedzisiejszekorpusytekstówjakood-powiednioskomponowaneiskomputeryzowanebazydanychjęzykowychpozasamymtekstemzawierajązarównoinformacjemetatekstowe(gatunek,styl,autor,tytuł,rokwydaniatekstuitp.),jakiinformacjegramatyczne(do-tycząceprzynależnościwyrazudodanejklasyczykategoriigramatycznej).takaanotacjastanowidodatkowąwarstwęinformacyjną,któraumożliwiaformułowanieszczegółowychzapytańorazbardzozaawansowanewyszuki-waniedanychdodatkowych,niezawartychbezpośredniowzbiorzetekstówźródłowych.Dużekorpusymogąwięcstanowićodzwierciedleniewielkichkontekstówjęzykowych,weryfikującychintuicjębadaczynatematczęsto-ści,regularnościiwzorcówużycianietylkoposzczególnychleksemów,aletakżeformgramatycznychorazfrazwyrazowych(fabiszak,konat2013).

Wliteraturzeprzedmiotu,wzwiązkuzpostępemtechnologicznymwi-docznymwopracowaniachsłownikówprymarnieiwtórnieelektronicznych,corazczęściejprezentowanejeststanowisko,zgodniezktórymsłownikjesttraktowany jakokorpus tekstów,akorpus jakosłownik.pisał jużo tymżmigrodzki:„dokumentacyjnesłownikinaukowecorazczęściejsłużąjakokorpusytekstów,tzn.stająsiępodstawąmateriałowąróżnegorodzajupracnaukowych,przyczymbadaczezainteresowanisąprzedewszystkimprzy-kładami,którewynotowująipoddająreinterpretacji,lubtylkopowtórnemusortowaniuwyselekcjonowanego(pod)korpusuprzykładów”(żmigrodzki2005b:8).powodujetoprzeniesieniepunktuciężkościznaukowegoopra-cowywaniamateriałównaicharchiwizowanieorazudostępnianiewwersjielektronicznej,cowpołączeniuznowoczesnyminarzędziamibadawczymizmieniawarsztatpracywspółczesnegojęzykoznawcy.

2.techNiczNeaspekty korzystaNiazzasobóW

możliwościkorzystaniaznajnowszychzasobówcyfrowychsąuzależ-nioneodposiadanegosystemuoperacyjnego,rodzajuprzeglądarkiinter-netowejorazoprogramowanialubaplikacji(wtyczek,czylipluginów,iin-nychdodatkówdoaplikacji). aby u z y s k a ć p e ł n y o g l ą d s t r o n y,n a j l e p i e j u ż yw a ć p r z e g l ą d a r k i i n t e r n e t e x p l o r e r(niemsedgezWin104).jeślimamyzainstalowaneróżnerodzajeprzeglądarekin-ternetowych,najlepszymrozwiązaniem,zalecanymnawielustronachelek-tronicznychprojektówjęzykoznawczych,jest u s t aw i e n i e j a k o p r z e-g l ą d a r k i d omy ś l n e j w ł a ś n i e i n t e r n e t e x p l o r e r a.przeglądarkigooglechromeorazmozillafirefoxjakiśczastemuwycofałymożliwośćwyświetlaniastroninternetowychm.in.zwtyczkądoDjVu,którajestnie-zwykleistotnadlazasobówudostępnianychwbibliotekachcyfrowych,po-nieważpozwalanaprzeglądaniezdigitalizowanychmateriałównietylkojakoobrazów,aletakżenakorzystaniezichukrytejwarstwytekstowej.jeślijed-nakzjakichśwzględówrezygnacjazgooglechromeniejestmożliwa,abymócprzeglądaćdokumentywformacieDjVu,należypobraćDjVuViewerextension(np.zestronyhttps://chrome.google.com/webstore/detail/djvu--viewer-extension/jghccooedabolhnplggblcggcbplekbk).

chcącwpełnikorzystaćzcyfrowychpublikacji,wartozainstalowaćdostępnewinterneciedarmoweprogramy,aplikacje(wtyczki,dodatkidoaplikacji)lubmaszynywirtualnedoprzeglądaniadokumentówwudostęp-nionychformatach:

4 posiadaczeWindows10zwyklenadolnympaskuzadańalbow„menu głównym”mająbezpośrednidostępdoprzeglądarkimsedge.przeglądarkainternetexplorerjestdostępna,aleukrytojąw„akcesoriachsystemu”.

– 29 –

java:http://www.java.com/pl/download/adobereader:http://get.adobe.com/reader/DjVu: http://djvu.com.pl/download/DjVubrowser/djvuctrl-x64-6.1.4-pl--r35472.msidlaWin7/8/10lubhttp://djvu.com.pl/download/DjVubrowser/djvuctrl-w32-6.1.4-pl-r35472.msidlaWinXphttp://www.djvu.com.pl/download.phpdlastarszychwersjisystemuWindowsmediaplayer:http://windows.microsoft.com/pl-pl/windows/downloads/windows-media-player

DoprzeglądaniaodnośnikówdoczęściwydańorazpodobiznrękopisówpotrzebnejestprzedewszystkimzainstalowanieoprogramowaniaDjVulubodblokowaniewymaganychwtyczekDjVunapaskupoleceń,ponieważróż-nemożliwościkorzystaniazplików(np.wyszukiwaniawtekścieikopio-waniatekstu)sąuzależnioneodzainstalowanejwersjimaszynywirtualnejjavazapletemDjVulubwtyczkiDjVudlaprzeglądarki.

plikidźwiękowemogąbyćprezentowanewformaciemp3lubmp4,audiowizualnewformacieavi,wmv,mpg,mp4lubflv.abyjeprzeglądać,nietrzebainstalowaćdodatkowychwtyczek,gdyżdoichobsługijestwy-korzystywanyprogramWindowsmediaplayer,zwykleinstalowanyrazemzsystememoperacyjnymWindows.

zasobyelektroniczneudostępnionewinternecie(aleniewbibliotekachcyfrowych),jakrównieżpracezdigitalizowaneizebranewposzczególnychbibliotekachcyfrowychsądostępnezwyklewformieskanówstronksiąż-ki(najczęściejwpostaciplikówwformacieDjVu)zawierającychwynikitzw.brudnego(niepoddanegoręcznejkorekcie)ocr.Dziękitemumożnajeprzeszukiwaćwedługciąguznakóworazkopiować fragmenty tekstu,alezwielomabłędamiwodczycieznaków(zob.bień2010:134).otym,żedanezasobydasięprzeszukiwać,świadczyaktywnaikonkalornetkinapaskuzadańugórypolewejstronie,awcbNpolona–aktywnaikonka„szukaj”poprawejstronieugórynapaskuzadań.Winterneciedostępnyjest również artykuł twórcówdlibrydotyczący sposobówwyświetlaniapublikacji:http://fbc.pionier.net.pl/pro/2017/03/przeszukiwanie-tresci-pod-gladzie-djvu/(lubnafacebooku:https://www.facebook.com/federacjabib-liotekcyfrowych/posts/10155069491329921).poza prostymi sposobami

– 30 –

przeszukiwaniazawartościelektronicznychzasobówistniejąmniejlubbar-dziejzaawansowanemożliwościwyszukiwaniadanychwtekście.mamytunamyślielektroniczneedycjeniektórychsłownikóworazkorpusyteks-tów.Wtakiejsytuacjiniejestkonieczneinstalowanienowychprogramów(ewentualnieistniejekoniecznośćpobraniagotowejaplikacjiwformiepli-kówdorozpakowania),ponieważzaawansowanewyszukiwanieodbywasięzapomocąwbudowanychwcyfrowewersjedokumentównarzędzidoichprzeszukiwania,oferującychteżokreślonąskładnięzapytań.

Część I

NajWażNiejszeogólNeportale

iprojektycyfroWe

3.bibliotekicyfroWe

3.1. FBC: Federacja Bibliotek Cyfrowych http://fbc.pionier.net.pl/

federacjabibliotekcyfrowychtoportalgromadzącyiudostępniają-cyzdigitalizowanezasobyróżnychpolskichinstytucjinaukiikultury,ta-kichjakbibliotekicyfrowe,repozytoria,muzea,archiwa,aletakżewyższeuczelnieczyośrodkibadawcze(obecnieponad100instytucji,zob.szcze-gółowywykaznastroniehttp://fbc.pionier.net.pl/pro/zrodla/#listsheader).fbcumożliwiaotwartydostępdook.3,7mlnobiektów(doblisko1,2mlnobiektówdostępjestograniczony)–sątozarównozdigitalizowanetrady-cyjnetekstypapierowe,wtymrękopisyistarodruki,orazpublikacjeelek-troniczne,jakigrafiki,muzykalia,fotografie,dokumentyaudioiwideoitp.

Większość zbiorówfbc jest dostępnaw formatachDjVu lubpDf(narzędziadoprzeglądaniazasobówmożnapobraćzestronyhttp://fbc.pionier.net.pl/pro/narzedzie-do-przegladania-publikacji/).Wmomenciepróbyotwarciadanejpublikacjicyfrowejsysteminformujeokonieczno-ścipobraniabądźmożliwościachwybraniaokreślonegooprogramowania.trzebajednakpamiętać,żerodzajprzeglądarkiwpływanasposóbotwie-raniaiprzeszukiwaniapublikacji.abyprzeszukiwaćzbioryfbc,należyskorzystaćzprostychlubzaawansowanychmożliwościwyszukiwaniazapomocąokienkadialogowego(wskazówkidotyczącesposobówprzeszu-kiwaniadanychzob.http://fbc.pionier.net.pl/pro/jak-korzystac-z-fbc/).Nastroniefbcpodanazostałainformacja,żezasobymożnarównieżprzeglą-dać,korzystającztelefonukomórkowego,zapomocąaplikacjinatelefony

– 34 –

zsystememandroid(zob.http://fbc.pionier.net.pl/pro/fbc-na-androida/).fbcjestskonfederowanazeuropeaną(http://www.europeana.eu/portal/)–internetowąbaządanychodziedzictwiekulturowymeuropy.

3.2. RCIN: Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych http://rcin.org.pl/dlibra

repozytoriumobejmujezdigitalizowanemateriałyarchiwalne,publi-kacjenaukowe,dokumentacjebadańorazpiśmienniczedziedzictwokul-turowewyselekcjonowanezezbiorów16polskichinstytutównaukowychorazichbibliotektworzącychkonsorcjumrepozytoriumcyfrowegoin-stytutówNaukowych.DlapolonistycznychbadańjęzykoznawczychcennesązwłaszczazbioryijppaN(zob.http://rcin.org.pl/ijp/dlibra)orazispaN(zob.http://rcin.org.pl/is/dlibra).

repozytoriumzawieraróżnegorodzajupublikacje–książki,czasopis-ma,kartoteki,mapyitp.–orazzasobyaudiowizualne.zdigitalizowanedru-kisąprezentowanewformaciepDflubDjVu.Doobsługiobuformatówkoniecznejestzainstalowaniemaszynywirtualnejjava.

zewzględunaochronęprawautorskichpublikacjerciNmogąbyćudostępnianenatrzysposoby:

1) bezograniczeńkażdemuużytkownikowiinternetu,2) wyłącznieokreślonymużytkownikompozalogowaniu,3) wyłącznienaokreślonychkomputerachdziałającychwsiecilokalnej

tegoinstytutukonsorcjumrciN,któryprzechowujeoryginałdzieła.

informacjao ograniczonymdostępiedopublikacji lub zbiorównieoznaczabrakumożliwościkorzystaniazichwersjielektronicznych–pokontakciezkierownikiemjednostki,wramachktórejwykonywanesąpracelubwydanazostałapublikacja,możliwejestuzyskaniedostępudozbiorów(wygenerowaniewłasnegologinuihasłazapośrednictwemadministracjidanegoinstytutunaukowego).zasobyrciNsączęściązbiorufederacjibibliotekcyfrowychimogąbyćwyszukiwanezjejstronypoprzezlinkhttp://fbc.pionier.net.pl/

– 35 –

3.3. CBN Polona: Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona www.polona.pl

polonatoportal,któryudostępniawsiecizbiorybibliotekiNarodowej.cyfrowabibliotekaNarodowapolonazostałauruchomionaw2006r.ipomo-dernizacjiw2013r.oddanaponowniedoużytku.jesttousługainternetowaumożliwiającaudostępnianiewsiecizdigitalizowanychtradycyjnychpublika-cjipapierowychorazpublikacjielektronicznych.Dowiększościzgromadzone-gozasobudostępjestdarmowyinieograniczony.sąjednakdzieła,doktórychdostępjestograniczonyprawamiautorskimimożnajeprzeglądaćwyłącznienaokreślonychkomputerachdziałającychwsiecilokalnejbibliotekiNarodowej.

Ułatwieniemwkorzystaniuzobszernegozasobuok.2mlnobiektówjestmożliwośćprzeglądaniaichzużyciemwyszukiwarkizfiltramiuwzględnia-jącymi:typzasobu(książki,czasopisma,rękopisy,mapyiatlasy,drukiulot-ne,grafikiirysunki,pocztówki,nuty),źródło(np.bibliotekakórnicka,bi-bliotekajagiellońska)alboautora,wydawcę,języklubgatunek.Ważnądlabadańjęzykowychfunkcjąjestmożliwośćprzeglądaniazbiorówdostępnychzocr(sątogłównietekstyprasowe).

od stycznia 2007r.bibliotekaNarodowa jest partnerembibliotekieuropejskiej(www.theeuropeanlibrary.org),wktórejsąprezentowaneza-sobykatalogoweicyfroweeuropejskichbiblioteknarodowych.bibliotekaeuropejskastałasiępodstawąuruchomionegowgrudniu2008r.portalueuropeana(www.europeana.eu),któryumożliwiazintegrowanydostępdocyfrowychzbiorównietylkobibliotekeuropy,leczrównieżjejarchiwówimuzeów.cbNpolonastanowiczęśćzbiorówfederacjibibliotekcyfro-wychijejzasobymogąbyćwyszukiwanepoprzezstronęfbc.

3.4. PBC: Polonijna Biblioteka Cyfrowa http://pbc.uw.edu.pl/

polonijnabibliotekacyfrowazamieszczacyfrowekopieunikatowychpolonikówzwybranychkolekcji zagranicznych.repozytoriumcyfrowedostępneonlinegromadzikopiedokumentówrejestrującychżycieikulturępolakówmieszkającychpozagranicamikraju.zasobymożnaprzeglądać

– 36 –

wkilkukategoriachtematycznych:bibliografia,filologia,geografia,histo-ria,naukipolityczneiprawo.pbczawieraskanypublikacjipolonijnychwydawanychwstanachzjednoczonych,Wielkiejbrytanii,rosjiizwiązkuradzieckimorazwbyłychrepublikachzsrr,wNiemczechorazwame-rycepołudniowej.plikimożnaprzeglądaćwformaciepDf.

3.5. KSD BIH UW: Kolekcja Starych Druków Biblioteki Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego http://www.staredruki.ihuw.pl/stWeb/resource/

projektrozwojowyobejmujedigitalizacjęstarychdrukówzezbiorówbibliotekiinstytutuhistorycznegoUW.stanowijekolekcjalicząca1003dzieław1105woluminachzXVi–XViiiw.obokegzemplarzydziełzwią-zanychzdziejamidawnejrzeczypospolitejzawierapomeranikaiprussicapochodzącezdawnychhistorycznychkolekcji,m.in.dawnejbibliotekise-natugdańskiegoidawnejbibliotekizamkuwmalborku.

3.6. BC KLF UW: Biblioteka Cyfrowa Katedry Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego http://bc.klf.uw.edu.pl/

bibliotekacyfrowaklfUWdziałaod2008r.istanowizbiórzdigita-lizowanychpublikacjipracownikównaukowychklfUW(formatplikówpDf).zbiorymożnaprzeglądaćpozalogowaniusięipodaniuhasła,przyużyciuwyszukiwarki,wedługlat,tematówiautorów.

3.7. VLLPHD: Virtual Lexicographical Library for Polish Historical Dictionariesbibliotekawtrakcieopracowywania,http://wbl.klf.uw.edu.pl/

Wirtualnabibliotekaleksykograficznajestniezakończonym,alebardzoistotnymdlabadaczypolszczyznydawnejprojektemkatedrylingwistykiformalnejUniwersytetuWarszawskiego.zasobyprezentowanewbiblio-tecemajądwojakicharakter.stanowiąjedostępnewformieelektronicznej

– 37 –

(głównieformatpDfiDjVu)pracenaukowepoświęconeomówieniupol-skichpozycjileksykograficznychorazzbioryodsyłaczyinternetowychdodzieł stanowiących źródła cytowanew słownikulindego.zasoby refe-rencyjnedostępnesąpoprzezodesłaniadoodpowiednichstronbibliotekcyfrowychdysponującychelektronicznymwydaniemcytowanegodzieła.zasobymożnaprzeglądaćprzyużyciuwyszukiwarkiwedługlatwydania,wspólnychgrup(np.Items referenced by Linde’s dictionary),wedługkate-goriiorazalfabetycznejlistyautorów.

osobąodpowiedzialnązarealizacjętegoprzedsięwzięciajestjanuszs.bień.Witrynamoże jednakzostaćzlikwidowana, jeślinieznajdą sięosobylubinstytucjechętnedoprzejęciaprezentowanychnaniejzasobów.

4.cyfroWeNarzęDzia izasobyjęzykoWe

4.1. CLARIN-PL: Common Language Resources and Technology Infrastructurehttp://clarin-pl.eu(clariN-pl),https://www.clarin.eu (clariN)

clariN-pljestpolskimkonsorcjumnaukowymwchodzącymwskładogólnoeuropejskiej infrastruktury badawczejclariN.Dokonsorcjumnależysześćjednostek:politechnikaWrocławska,instytutpodstawinfor-matykipaN,polsko-japońskaWyższaszkołatechnikkomputerowych,instytutslawistykipaN,UniwersytetłódzkiorazUniwersytetWrocław-ski.clariN-plmazazadanietworzyćiudostępniaćcyfrowezasobyję-zykoweinarzędziadopracyzdużymizbioramitekstówwjęzykupolskimorazaplikacjedookreślonychzadańbadawczychwnaukachhumanistycz-nychispołecznych.

obecniewramachsieciclariN-pludostępniasięnastępującezaso-by(zob.http://clarin-pl.eu/pl/uslugi/):

1) słowosieć–polskiWordNet,wielkasiećwyrazówibazadanychlek-sykalno-semantycznych,

2) słowosiećaplikacjamobilna–aplikacjadoprzeglądaniazasobówpol-skiegoWordNetusłowosieć,

3) spokes–wyszukiwarkadanychkonwersacyjnych,

4) chronopress –wersja testowachronologicznegokorpusupolskichtekstówprasowych(1945–1954),

– 39 –

5) paralela–wyszukiwarkapolsko-angielskichkorpusówrównoległych,

6) słowadnia–listasłówzdyskursumedialnego,którychczęstośćużyciawwybranychsiedmiugazetachcodziennychdanegodniajestwyraź-niewiększawporównaniuzfrekwencjątychsłówwokresieostatnichdwunastumiesięcy,

7) Walenty–słownikwalencyjnyjęzykapolskiego.

abyzapoznaćsięzwiększąliczbązasobówiuzyskaćdonichdostęp,można skorzystać zrepozytoriumcentrumtechnologii językowych clariN-pl(https://clarin-pl.eu/dspace/),wyposażonegowwyszukiwarkędanych,zapomocąokienkadialogowegoizaawansowanychkryteriówprze-szukiwania(wedługtytułu,autora,daty,wydawcy,tematyki,językaitd.).

4.2. CLIP IPI PAN: Computational Linguistics in Poland, Language Tools and Resources for Polish http://clip.ipipan.waw.pl/lrt

NapodstronieinstytutupodstawinformatykipaNjestprezentowana(istaleaktualizowana)listaogólniedostępnychcyfrowychnarzędziiza-sobówjęzykowych,którepogrupowanowedługm.in.takichkategorii,jak:(1)korpusyjęzykapisanegoinarzędziadoanalizytekstówitworzeniakor-pusów,(2)korpusyjęzykamówionego,(3)korpusyrównoległe,(4)słowni-kitworzonewsposóbautomatyczny(ang.machine-readable dictionaries),(5)słownikitworzonewsposóbnieautomatyczny(ang.human-readable dic-tionaries),(6)narzędziaizasobysłużącedoanalizymorfologicznejdanychjęzykowych,(7)tagery–programydoznakowaniamorfosyntaktycznegotekstu,(8)analizatoryskładnioweibankidrzew,(9)narzędziadoanalizyisyntezymowypolskiej.coważne,wszystkimwymienionymnastronieopracowaniomiaplikacjomprzyporządkowanesąaktywnelinki,któreod-syłajądowłaściwychstronumożliwiającychzaładowanie(pobranie)plików.Nastroniemożnarównieżznaleźćinformacjenatematzakończonychorazwłaśnierealizowanychprzezpolskiejednostkibadawczeprojektówzwią-zanychzopracowywaniemelektronicznychzasobówinarzędzidlajęzykapolskiego(zob.http://clip.ipipan.waw.pl/projects).

– 40 –

4.3. GTJ PWr: Grupa Technologii Językowych G4.19 Politechniki Wrocławskiejhttp://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby

grupatechnologiijęzykowychpolitechnikiWrocławskiejzajmujesiępracaminadrozwojemiwdrażaniemnarzędzidokomputerowegoprzetwa-rzaniajęzykanaturalnego,wtymtakżetworzeniemirozbudowywaniemaplikacjiizasobówjęzykowychdlajęzykapolskiego.Nastronieinterneto-wejgtjpWrprezentowanesąm.in.następująceopracowaniaelektroniczne(zmożliwościąichpobraniagłówniewpostaciplikówdorozpakowania):

1) ceN–korpus treści ekonomicznych zawierający797dokumentówzpolskiejedycjiWikipedii(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia--i-zasoby/zasoby/cen),

2) kpWr–korpusjęzykapolskiegopolitechnikiWrocławskiej–korpusplikówtekstowychanotowanychnaróżnychpoziomach,np.frazy,wy-rażeniaprzestrzenne,wyrażeniatemporalne,słowakluczowe,sytuacje(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/zasoby/kpwr),

3) kpWrlemma–korpusręcznielematyzowanypolskichfrazrzeczowni-kowychiprzymiotnikowych(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narze-dzia-i-zasoby/zasoby/kpwr-lemma),

4) słowosieć–polskiWordNet(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narze-dzia-i-zasoby/zasoby/slowosiec),

5) listadystrybucyjnegopodobieństwasemantycznego(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/zasoby/lista-podobienstwa),

6) listyfrekwencyjnewygenerowanenapodstawiedużychkorpusówteks-tów(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/zasoby/lista--frekwencyjna),

7) Nelexicon–wykaznazwwłasnychnotującyponad1,4mlnniepowta-rzalnychonimóworazNelexicon2będącywersjąrozszerzoną,zawie-rającąponad2,3mlnniepowtarzalnychwyrazówonomastycznych(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby/zasoby/nelexicon).

– 41 –

NastroniemożnaponadtozapoznaćsięzpublikacjamipracownikówgtjpWr,korzystajączwyszukiwarkizmożliwościąwłączeniaróżnychfil-trów(takichjakrok,autor,typpublikacji),orazpobraćwybraneprace,głów-niewpostaciplikówpDf(zob.http://www.nlp.pwr.wroc.pl/publikacje).

5.googleksiążki

googlebookshttps://books.google.pl/

googleksiążkitowyszukiwarkaumożliwiającaprzeszukiwanieza-wartościksiążekwykorzystującatechnologięocr.Wyszukiwanieciąguznakówobejmujezdigitalizowaneksiążkiznajdującesięwnajwiększychksięgarniachibibliotekachnacałymświecie.Wwiększościwynikówwy-szukiwaniadostępnyjestjedyniepodglądstronytytułowejifragmenttekstuzposzukiwanymciągiemznakóworazopisbibliograficznypracy.Wyszu-kiwanietakieułatwiasporządzaniespisówbibliograficznychpozycjiorazustalanieichlokalizacji,niekiedytakżeumożliwiazapoznaniesięztreściącałejpracy,jeśliistniejejejwersjacyfrowadostępnaonline(odsyłacze–aktywnelinkilubhiperłączadobibliotekiinnychzbiorówcyfrowych).

pełnewersjezdigitalizowanychprac(e-booki)możnaprzeszukiwaćnastronachgooglebookszwykorzystaniemzaawansowanychkryteriów(pra-wygórnyróg,pasek„Narzędzia”,ikonkakołazębatego).przeszukiwaniemożnaprowadzić:zewszystkimisłowami,zwyrażeniem,zktórymkolwiekzesłów,bezsłów,przeszukującwszystkieksiążki lubnaprzykładtylko e-booki.możnauwzględnićtreść(wybór:całatreść,książki,czasopisma)orazjęzykwydania,tytuł,autora,wydawcęirokwydania(takżeprzybli-żoneprzedziałyczasowe).Wyszukiwaniemożliwe jest równieżpoprzeznumerisbNlubissN.

bezpłatnye-bookpobieramywpostaciplikupDf.zjegowersjinastro-nieudostępnionesąwybranefragmentyifunkcjatłumaczeniawybranegotekstuonline.Usługapozwalaponadtonazarządzaniebibliografiąpoprzez

– 43 –

pobranieinformacjibibliograficznychoksiążce.jeślikorzystasięzopro-gramowaniadozarządzaniadanymibibliograficznymi(bibtex,endnote,refman),można,klikającodpowiedniprzyciskobok„eksportujcytowa-nie”,pobraćizaimportowaćcytat.Wszystkieformatycytatówwyświetlająsiętakżewpostaciplikówtekstowych.Wtymcelunależyzmienićrozsze-rzenieplikuna.txtlubotworzyćgowedytorzetekstu.

Część II

zasobycyfroWe–

roDzajeicharakterystyka

6.NajDaWNiejszezabytkijęzykapolskiego

6.1. Materiały ze skanami oryginału rękopisu dostępnymi online

6.1.1. Ksw: Kazania świętokrzyskie (rps8001bN)

Forma dostępu:online,http://www.polona.pl/item/304920/0/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontai logowaniasię,plikXml/rDf(możliwośćpobraniaplikujpgpozarejestrowaniusięizalogowaniunastronie).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skanyoryginałurękopisuKazań świętokrzyskich(ok.1300–1350).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online: plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:Ksw,https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_teks-tow_staropolskich/ksw.pdf;plikzmożliwościąprostegoprzeszukiwa-nia(wynajdywanieciąguznakówwtekście)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaganypodstawowyprogramadobereader5 . DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany,transliteracjeitranskrypcjetekstu:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmien-nictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006;

5 programadobereader(wcześniejadobeacrobatreader).

– 48 –

możliwość prostegoprzeszukiwania (wynajdywanie ciągu znakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.2. Bg: Bogurodzica (przekazaa,rps1619aiibj)

Forma dostępu: online, http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id= 287313Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,plikwformacieimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skanoryginałurękopisutekstuBogurodzicy(ok.1408).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online: plikpDf,transkrypcjateks-tu:pieśni:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektro-niczne/korpus_tekstow_staropolskich/piesni.pdf; transkrypcjawersjia,b,c,DiepieśniwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN,plikpDfzmożliwościąograniczonego,prostegoprzeszukiwa-nia(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaga-nyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany,transliteracjeitranskrypcjetekstu(aa,ab,ac):bzppŚ:Biblioteka zabytków pol-skiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006;możliwośćprostegoprzeszukiwania (wynajdywanieciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.3. Pf: Psałterz floriański Psalterium trilingue(rps8002iiibN)

Forma dostępu:online,https://polona.pl/item/285246/0/,https://polona .pl/item/52212659/0/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontai logowaniasię,plikXml/rDf(możliwośćpobraniaplikujpgpozarejestrowaniusięizalogowaniunastronie).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.

– 49 –

Zawartość:skanoryginałurękopisuPsałterza floriańskiego(ok.1395–1405),obszerneinformacjefilologicznezcytowanąliteraturąprzed-miotuwzakładce„info”.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/fl.pdf;plikpDfzmożliwościąograniczonego,proste-goprzeszukiwania (wedługciąguznaków) ikopiowania tekstu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.Dodatkowawersjawpo-staciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany,transliteracjeitranskrypcjetekstu:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmien-nictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006; możliwośćograniczonego,prostegoprzeszukiwania (wynajdywanieciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.4. Bz: Biblia królowej Zofii Biblia szaroszpatacka(rpsr3164,bUWroddziałrękopisów)

Forma dostępu:online,http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=34317&from=publicationWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,plikwformacieimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skanydwóchoryginałówkart pergaminowychprzecho-wywanychwbiblioteceUniwersytetuWrocławskiego(1453–1461).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp--pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_sta-ropolskich/bz.pdf;plikpDfzmożliwościąograniczonego,prostego

– 50 –

przeszukiwania(tylkowedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.Dodatkowawersjawpo-staciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany(czarno-białapodobiznarękopisuBiblii królowej Zofii,185kart,wydanaprzezludwi-kabernackiegow1930r.),transliteracjeitranskrypcjetekstu:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik, ijppaN,kraków2006;możliwośćograniczonego,prostegoprzeszukiwania(wynajdywanieciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.5. Rozp: Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa Rozmyślanie przemyskie(rps8024iibN)

Forma dostępu:online,https://polona.pl/item/257324/1/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontai logowaniasię,plikXml/rDf(możliwośćpobraniaplikujpgpozarejestrowaniusięizalogowaniunastronie).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skanyoryginałurękopisuRozmyślania przemyskiego(po1512),informacjebibliograficznewzakładce„info”.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp--pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_sta-ropolskich/rozm.pdf;plikpDfzmożliwościąograniczonego,prostegoprzeszukiwania(ciągznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwyma-ganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.

– 51 –

6.1.6. OrtMac: Ortyle Maciejowskiego ortyleprawamagdeburskiegozrękopisubibliotekibawo-rowskich,tzw.ortylemaciejowskiego(rps12575iibN)

Forma dostępu:online,https://polona.pl/item/5897124/0/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontai logowaniasię,plikXml/rDf(możliwośćpobraniaplikujpgpozarejestrowaniusięizalogowaniunastronie).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skanyoryginałurękopisuortyli(wyrokówsądówmiejskich)zlat1401–1500,ponadtonakartach73r–81rspiskwestiizXViiw.,anakartach82v–88v–indeksortyliprzepisanyw1547r.,bibliotekabaworowskich(lwów).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/ortmac.pdf; plikpDfzmożliwością ograniczonego,prostegoprzeszukiwania(wedługciąguznaków)ikopiowaniateks-tu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany,transliteracjeitranskrypcjetekstu ortylizrękopisubibliotekibaworowskichtzw.ortylimaciejowskiego:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmien-nictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006; możliwośćograniczonego,prostegoprzeszukiwania (wynajdywaniaciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.7. OrtOssol: Ortyle z rękopisu Biblioteki Ossolińskichortyleprawamagdeburskiegozrękopisubibliotekiossolińskich(rpsnr50/iibibliotekizakładuNarodowegoim.ossolińskich)

Forma dostępu:online,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=5470&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&Qi=

– 52 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,plikwformacieimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:ortyleprawamagdeburskiegoipraważydowskie(1480–1500)wrękopisiezezbiorówzakładuNarodowegoim.ossolińskich.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/ortossol.pdf;plikpDfzmożliwościąograniczonego,prostegoprzeszukiwania(tylkowedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skanyoryginałówpol-skiegotłumaczeniaortyli,transliteracjeitranskrypcjetekstu:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik, ijppaN, kraków2006;możliwośćograniczonego,prostegoprzeszukiwania(wynajdywanieciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.1.8. Ewzam: Ewangeliarz Zamojskich Harmonia ewangeliczna . Tractatus de sacramentis (rpssygn.1116bibliotekiNarodowejwWarszawie,pochodzącyzezbiorówbibliotekiordynacjizamojskiej)

Forma dostępu:online,https://polona.pl/item/6064147/4/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontai logowaniasię,plikXml/rDf(możliwośćpobraniaplikujpgpozarejestrowaniusięizalogowaniunastronie).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skanyoryginałurękopisułacińskiego(ok.1450–1500),karty1r–7vHarmonia ewangelicznawjęz.pol.(fragmenty),karty8r–241vTractatus de sacramentis(sineinitioetfine).rękopiszezbiorówbi-bliotekiNarodowej.

– 53 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościprze-szukiwaniazasobówikopiowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://ijp.pan.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/ewzam.pdf;plikpDfzmożliwościąograniczonego,prostegoprzeszu-kiwania(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwyma-ganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:DVD,skany,transliteracjeitranskrypcjetekstupolskiegotłumaczeniazkońcaXVw.fragmentówewangeliiwedługśw.mateusza,św.łukaszaiśw.jana(tzw.harmo-niaewangelii):bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006;możli-wośćograniczonego,prostegoprzeszukiwania(wynajdywaniaciąguznakówwtekściejakwplikupDf)orazkopiowaniatekstu.

6.2. Materiały ze skanami oryginału w wersji offline

6.2.1. Kgn: Kazania gnieźnieńskie (rpssygn.ms24bibliotekikapitulnejwgnieźnie)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skany, transliteracje i transkrypcje tekstu rękopisu liczą-cego190kart(10kazańpolskich,po1409r.):bzppŚ:Biblioteka za-bytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywanieciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjateks-tuwykonanawpracowni językastaropolskiego ijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_teks-tow_staropolskich/gn.pdf.plikpDfzmożliwością ograniczonego,

– 54 –

prostegoprzeszukiwania(wedługciąguznaków)ikopiowaniateks-tu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.

6.2.2. Kp: Kazanie praskie (rpssygn.Dliibibliotekikapitulnejnahradczanachwpradze)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skany,transliteracjeitranskrypcjetekstukazanianadzieńWszystkichŚwiętychzpoł.XVw.:bzppŚ:Biblioteka zabytków pol-skiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/rXXii230-318.pdf;plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszukiwania(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doob-sługiwymaganyprogramadobereader.Dodatkowawersjawposta-ciplikuXml.

6.2.3. Ppul: Psałterz puławski (rpsnr1269bibliotekiXX.czartoryskichwkrakowie)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skany,transliteracjeitranskrypcjetekstuXV-wiecznegoko-deksu(624strony)zpełnymprzekładempsalmów:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.

– 55 –

Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykasta-

ropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/pub-likacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/pul.pdf; plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszukiwania(wedługciąguzna-ków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.

§skany rękopisu psałterza puławskiego (zob. https://polona.pl/item/67350084/10/).

6.2.4. MW: Modlitwy Wacława (rpssygn.codicesslavicimsVinr2,bibliotekaUniwersyteckawbudapeszcie)

Forma dostępu:wersjaoffline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:skany,transliteracjeitranskrypcjetekstuz2.poł.XVw.:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecz-nego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/mW.pdf;plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszuki-wania(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwyma-ganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.

– 56 –

6.2.5. KSul: Kodeks Suleda (rpsnr1418bibliotekiXX.czartoryskichwkrakowie)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skany, transliteracje i transkrypcje tekstu statutówkazi-mierzaWielkiegoiWładysławajagiełływprzekładziepolskimŚwię-tosławazWojcieszynaz1449r.orazstatutówksiążątmazowieckichwprzekładziemaciejazrożanaz1450r.:bzppŚ:Biblioteka zabyt-ków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuKodeksu ŚwiętosławówwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektro-niczne/korpus_tekstow_staropolskich/sul.pdf;plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszukiwania(wedługciąguznaków)ikopiowaniateks-tu.Doobsługiwymaganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.

6.2.6. KDzial: Kodeks Działyńskich (rpsnr801bibliotekikórnickiej)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skany, transliteracje i transkrypcje tekstu statutówkazi-mierzaWielkiego (tłumaczenieok.1460r.):bzppŚ:Biblioteka za-bytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.

– 57 –

Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjatekstuwykonanawpracownijęzykastaropolskiegoijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staropolskich/Dzial.pdf;plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszuki-wania(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwyma-ganyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml.Planowane wydanie elektroniczne w  wersji online:kodeksDziałyń-skichi(1425–1488),rpssygn.bk00801zezbiorówpaNbibliotekikór-nickiej:http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/503719?tab=1

6.2.7. Pieśni: Wybór pieśni średniowiecznych (pieśnireligijne,poezjahagiograficzna,poezjareligijno-dydaktyczna,poezjaspołeczno-obyczajowa,okolicznościowaireligijno-polemiczna,poezjamiłosna,rpsprzypisanedozbiorówmacierzystych)

Forma dostępu:offline,DVD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skany, transliteracje i transkrypcje tekstówm.in.Bogu-rodzicy, Legendy o św. Aleksym,Wiersza o chlebowym stole:bzppŚ:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN, kraków2006.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów:możliwośćograni-czonego,prostegoprzeszukiwaniatekstutransliteracji i transkrypcji(wynajdywaniaciąguznakóww tekście jakwplikupDf)orazko-piowaniatekstu.Inne wydania elektroniczne w wersji online:plikpDf,transkrypcjateks-tówpolskich utworówwierszowanychdokońcaXVw.wykonanawpracowni językastaropolskiego ijppaN:https://www.ijp-pan.krakow.pl/images/publikacje_elektroniczne/korpus_tekstow_staro-polskich/piesni.pdf;plikpDfzmożliwościąprostegoprzeszukiwa-nia(wedługciąguznaków)ikopiowaniatekstu.Doobsługiwymaga-nyprogramadobereader.DodatkowawersjawpostaciplikuXml .

7.słoWNiki

7.1. Wybrane słowniki dawne (wydane do 1950 r.6)

7.1.1. Najdawniejsze słowniki (od początków XVI do końca XVIII w.)

Dogrupynajdawniejszychsłownikównależądrukowanedziełaleksy-kograficzne,którezostałyzdigitalizowane,anastępnieudostępnionewfor-mieplikówgraficznychwfederacjibibliotekcyfrowych(fbc:http://fbc.pionier.net.pl/)7.abyprzeglądaćzasoby,należymiećzainstalowanąwtyczkędoprzeglądaniaplikówwformacieDjVuorazzainstalowanyprogramjava(minimumwersję7.0).zalecanąprzeglądarkąjestWindowsinternetex-plorer.plikiotwierająsięautomatycznie,przykłopotachzwyświetleniemichzawartościpojawiasięokienkozpropozycjamiróżnychsposobówichotwarcia(zapomocązaawansowanejprzeglądarkiDjVu,DjVu–html5lubprzeglądarkiDjVuwbudowanejwbibliotekę)orazzlinkamidostronzbezpłatnymiwersjaminiezbędnychdodatków.

zamieszczoneplikitozwykleskanystarychdruków(zasobywtórniewydanecyfrowo),niepoddanedziałaniuprogramudoocr, co skutkujebrakiemmożliwościwyszukiwaniadanychwtekście.Wzależnościodtypuprzeglądarkiiwybranejopcjiprzeglądaniaświadczyotymaktywnejedynieokienkoznumeramiprzeglądanychstronlubnieaktywnaikonkalornetkinapaskuzadańugórypolewejstronie.

6 przyjmujemyzażmigrodzkim,żewspółczesnośćpolskiejleksykografiirozpoczy-nasięw1950r.(zob.żmigrodzki2001,2005a:153–155).7 Na temat narzędzi digitalizacji tekstównapotrzebybadańfilologicznych zob.bień2012.

– 59 –

podanawopisieponiżejinformacjaowydaniachelektronicznychda-negosłownikauwzględniajedyniezasobyudostępnionewfbc.Wyjątekstanowiątucyfroweedycjesłownikajanamurmeliusza–dwiewersjeelek-tronicznenajstarszychwydańz1528oraz1540r.sądostępnewniemieckiejbayerischestaatsbibliothek.

7.1.1.1. Murmelius: Dictionarius Ioannis Murmellii variarum rerum janmurmeliusz,murmelius8(druk:kraków15269)

Forma dostępu: online, http://reader.digitale-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb10185917_00001.htmlWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1528r.,wyd.h.Wietor,kraków.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§wyd.z1533r.,wyd.h.Wietor,kraków,zezbiorówpaNbiblioteki

kórnickiej:http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=174463§wyd. z 1540r.,wyd.f.Ungler,kraków:http://reader.digitale-

-sammlungen.de/de/fs1/object/display/bsb11105107_00001.html§wyd.z1541r.,wyd.maciejscharffenberg,kraków:http://www.

wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=187564 §wyd.z1550(?)r.,wyd.hieronimscharffenberg(?),kraków:http://

www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=189744 Wydanie drukowane:murmelius,wyd.1,h.Wietor,kraków1526.

8 pełnyopisbibliograficznyprzywoływanychsłownikówhistorycznychznajdujesięwindeksienakońcupracyizawierapolskąwersjęnazwiskaautora.podanatakżełacińskawersjanazwiskajestbardzoistotnaprzywpisywaniudanychwwyszuki-warcefbc–podaniewersjipolskojęzycznej,np.murmeliusz,zakończysięodpo-wiedziąobrakuwynikówwyszukiwania.9 Wnawiasiepodajemyinformacjęorokupierwszegowydaniadrukowanegodanejpozycji.Napodstawietejinformacjiustalasiębowiemkolejność(wedługkryteriumchronologicznego)prezentowanychmateriałówwtejczęścipracy.

– 60 –

7.1.1.2. Mymer: Dictionarius trium linguarum franciszekmymer,mymerus(druk:kraków1528)

Forma dostępu: online, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=3173Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1541,wyd.h.Wietor–wdowa,kraków,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§wyd.z1550r.,wyd.maciejscharffenberg,kraków:http://www.

wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=180726 Wydanie drukowane:mymer,wyd.1,h.Wietor,kraków1528.

7.1.1.3. Tucholiensis: Farrago civilium actionum ad formam Juris Maydeburgensisjantucholczyk,cervusioannestucholiensis (druk:kraków1531)

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent? id=167363 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaprawniczegojanatu-cholczyka,wyd.f.Ungler,kraków1535,zezbiorówpaNbibliote-kikórnickiej.Wydanie drukowane:tucholiensis,wyd.1,f.Ungler,kraków1531.

– 61 –

7.1.1.4. BartByd: Słownik łacińsko-polski Bartłomieja z Bydgoszczycz.1,podługrękopisuzr.1532opracowałiwydałbolesławerzepki(druk:poznań1898)

Forma dostępu: online, http://www.wbc.poznan.pl/content/118573/index.djvu Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.plikzdostępnymocr–możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstu(wedługciąguznaków)orazkopiowaniatekstu(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymroguwpaskunarzędzi).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanie elektroniczne dru-kowanejwersji opartej na rękopiśmiennymsłownikubartłomiejazbydgoszczy.Zawartość:skanwydaniadrukowanegoz1898r.sporządzonegonapod-stawierękopiśmiennegosłownikabartłomiejazbydgoszczy(1532)zezbiorówbibliotekiUniwersyteckiejwpoznaniu.

7.1.1.5. Georgijevic: Rozmowa z Turczynem o wierze Krzesciyańskiey bartlomejgeorgijevic,Rozmowa z Turczynem o wierze Krzesciyańskiey i o taynosci Troyce swiętey ktora w Alkoranie stoi napisana . Przez Bartłomieja Georgiewits ktory cżternascie lat był więzniem Tureckim (druk:kraków1548)

Forma dostępu: online, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=3099 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1548r.,kraków,zezbiorówzakła-duNarodowegoim.ossolińskich.począteksłownikanaskanienr102.

– 62 –

Wydanie drukowane: georgijevic, wyd. helena Unglerowa, kra-ków1548.

7.1.1.6. Maczinsky: Lexicon Latino Polonicum janmączyński,ioannesmaczinsky,Lexicon Latino Polonicum ex optimis Latinae linguae Scriptoribus concinnantum[...],(druk:regiomontiborussiae(königsberg)1564)

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent? id=23849 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu,bardzoistotnaformawpi-sudowyszukiwarkifbc:maczinsky.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1564r.,regiomontiborussiae(königsberg),zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Inne wydania elektroniczne w wersji online:wyd.z1564r.,königsberg,wyd.ioannesDaubmannus,zezbiorówmuzeumNarodowegowkra-kowie: http://www.mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=83107&dirds=13&tab Wydanie drukowane:mączyński,wyd. ioannesDaubmannusregio-montiborussiae(königsberg)1564.

7.1.1.7. Calagius: Synonyma Latina Vocum Phrasiumq[ue] Orationis andreascalagius, Synonyma Latina Vocum Phrasiumq[ue] Orationis Tam Prosae Quam Ligatae Ex Classicis Selecta Autoribus(druk:Wrocław1579)

Forma dostępu: online, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=5630 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.

– 63 –

Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1579r.,Wrocław,zezbiorówzakładuNarodowegoim.ossolińskich.Defekt:brak2kart–a8orazrr6.Wydanie drukowane:calagius,wyd. johannscharffenberg,Wroc-ław1579.

7.1.1.8. Calepinus: Ambrosii Calepini Dictionarivm Decem Lingvarvmambrosiuscalepinus,ambrosiicalepini Dictionarivm Decem Lingvarvm. Nuper hac postrema editione quanta maxima fide ac diligentia fieri potuit, accurate emendatum, multisque partibus cumulatum, et aliquot milibus vocabulorum locupletatum. Ubi Latinis Dictionibvs Hebraeae, Grecae, Gallicae, Jtalicae, Germanicae, et Hispanicae, itemque nunc primo et Polonicae, Vngaricae, atque Anglicae adiecta sunt,lvgdvni,m.D.lXXXVi(druk:lyon1585)

Forma dostępu: online, http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent? id=82844 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1586r.,lyon,zezbio-rówmuzeumNarodowegowkrakowie.Wydanie drukowane:calepinus,wyd.1,wyd.jacquesdupuys,lyon1585 .

– 64 –

7.1.1.9. Nomenclator: Nomenclator, selectissimas rerum appellationes tribus linguis piotrartomiusz,Nomenclator, selectissimas rerum appellationes tribus linguis, latina, germanica, polonica, explicatas indicans. In usum Scholarum Borussicarum et Polonicarum. Cum Serenissimi Regis Poloniae gratia et privilegio ad decennium,(druk:toruń1591)

Forma dostępu: online, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doc content?id=20202 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1591r.,zezbiorówbibliotekiUniwersytetuWrocławskiego (bUWr)oddziałstarychDruków.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§wydanie: toruń1638,wyd.franciszekschnellboltz,http://www.

wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=331198 §wydanie:gdańsk1643,wyd.typis&sumptibusandreæhünefel-

dii,https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/100909/edition/94965 Wydanie drukowane:Nomenclator,wyd.1,wyd.andrzejkoteniusz(a.cotenii),toruń1591.

7.1.1.10. Volckmar: Dictionarium Trium LinguarummikołajVolckmar,Dictionarium Trium Linguarum Latine, Germanice Et Polonice Nunc denuo recusum lingua Graeca auctum et Quadrilingue factum[...],wyd.m.rhode(druk:gdańsk1605)

Forma dostępu:online,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=9501

– 65 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1605r.,gdańsk,zezbiorówzakładuNarodowegoim.ossolińskich.Inne wydania elektroniczne w  wersji online: https://books.google.pl/books?id=r8paaaaacaaj&printsec=frontcover&dq=dictionarium+trium&hl=pl&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=dictionarium%20trium&f=false Wydanie drukowane:Volckmar,wyd.m.rhode,gdańsk1605.

7.1.1.11. Loderecker: Dictionarium septem diversarum linguarumDictionarium septem diversarum linguarum, videlicet Latine, Italice, Dalmatice, Bohemicè, Polonicè, Germanicè et Ungaricè, una cum cuiuslibet Linguae Registro sive Repertorio vernaculo, in quo candidus fector sui idiomatis Vocabulum, facile innenire poterit,singularistudioetindustriacollectumapetrolodereckeroprageno,bohemo,etc.p.1–2(druk:praga1605)

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/ 494302?tab=1 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1605r.,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:loderecker,wyd.1,wyd.mikulašpštros,petrusloderecker,pragae(praga)1605.

– 66 –

7.1.1.12. Cnapius: Thesaurus polono-latino-graecus grzegorzknapski,knapiusz,gregoriuscnapius(druk:t.1,kraków1621,t.2,kraków1626,t.3,kraków1632)

Cnapius I: Thesaurus polono-latino-graecus seu promptuarium lingua Latinae et Graece [...], (druk:t.1,kraków1621)

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent? id=104808 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniat.1z1621r.,kraków,wyd.fran-ciszekcezary,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:cnapiusi,wyd.1,wyd.franciszekcezary,kra-ków1621.Inne wydania elektroniczne t. 1–2 w wersji online:Thesaurus Polono-latino-graecus, t. 1–2,grzegorzknapiusz,wyd.franciszekcezary,kraków1643–1644,digitalizacjaj.s.bień,klfUW,bibliotekaUniwersyteckawWarszawie:http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=283674&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&Qi=223D6a83aDaDa20fc3074caa681489aD-18; edycja cyfrowawramachprojektu:słownikknapskiego,t.1i2.WydanieelektroniczneDjVulibre.Wersjadruga,bibliotekaUniwersyteckawWarszawie,in-stytutjęzykapolskiegopaN,katedralingwistykiformalnejUW,2006.Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,skanystronsłownikabezocrimożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego: wydanie sporządzone na podsta-wiereprodukcjicyfrowejdwóchpierwszychtomówsłownikaknap-skiego (bez t. 3), zwyd. 2 (wposzerzonej i poprawionej edycji) zlat1643–1644,przygotowaneprzezsekcjęDokumentówWtórnychbibliotekiUniwersyteckiejwWarszawie.opracowaniewersjicyfro-wejudostępnionejonline:januszs.bień.

– 67 –

Zawartość:plikisłownikawformacieDjVu,tekstpodzielonynaod-rębnetomyiczęściskładowe:tytularia,tekstywprowadzające,hasła(każdastronatoodrębnyskanopisanywyrazem,któryjestpierwszymhasłemnastronie).Wydanie drukowane:knapiusz(cnapius),wyd.1:t.1,kraków1621,t.2,kraków1626,t.3,kraków1632,wyd.franciszekcezary.

Cnapius II: Thesavri Polonolatinograeci Gregorii Cnapii [...] Tomvs [...], t. 2, Latinopolonicvs, Simul idem Index verborum primi Tomi, ab Auctore confectus & secundae editioni correctae ac multum auctae, accommodatus [...] (druk:t.2,kraków1626)

Forma dostępu: online,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=16084&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&Qi=223D6a83aDaDa20fc3074caa681489aD-5 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniat.2z1644r.,kraków,wyd.fran-ciszekcezary,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:cnapiusii,wyd.1,t.2,wyd.franciszekceza-ry,kraków1626.Inne wydania elektroniczne t. 1–2 w wersji online:zob.cnapiusi.

Cnapius III: Thesauri Polono Latino Graeci Gregorii Cnapii e Societate Iesu, Tomus Tertius. [...] (druk:t.3,kraków1632)

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent? id=105517 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.

– 68 –

Zawartość:skanoryginałuwydaniat.3z1632r.,kraków,wyd.fran-ciszekcezary,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:cnapiusiii,wyd.1,t.3,wyd.franciszekceza-ry,kraków1632.

7.1.1.13. Gulden: Onomasticum trilinguepawełgulden,Onomasticum trilingue, Latino--Germano-Polonicum rerum et verborum ad officinam pharmaceuticam spectantium, in Gratiam et Usum Juventutis huic arti addictae, collectum et conscriptum a Paulo Guldenio (druk:królewiec1641)

Forma dostępu: online, http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=400792&from=publication Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1641r.,królewiec,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:gulden,wyd. 1,wyd.Wawrzyniecsegebade,królewiec1641.

7.1.1.14. Dasypodius: Dasypodius Catholicus petrusDasypodius,Dasypodius Catholicus: Hoc est, Dictionarium Latino-Germanico-Polonicum, Germanico-Latinum Et Polono-Latino-Germanicum [ . . .] Cum Appendice nominum priopriorum Deorum, Dearum, Virorum, Mulierum, Regionum, Insularum, Urbium, Fluviorum et Montium(druk:gdańsk1642)

Forma dostępu: online, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata? id=12396&from=publication

– 69 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1642r.,gdańsk,zezbiorówza-kładuNarodowegoim.ossolińskich.Wydanie drukowane:Dasypodius,wyd. 1,wyd.andrzejhünefeld,Dantisci(gdańsk)1642.

7.1.1.15. Hexaglosson: Hexaglosson Dictionarivm Hexaglosson Dictionarivm: Cum multis colloquijs Pro diuersitate status hominum quotidie occurrentibus,(druk:Warszawa1646)

Forma dostępu:online,http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent? id=116119 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1646r.,Warszawa,zezbiorówbibliotekijagiellońskiej.Wydanie drukowane:hexaglosson,wyd. 1, drukarniapiotraelerta,Warszawa1646.

7.1.1.16. Komensky: Joh. Amos Comenii Orbis Sensualium PictusJoh. Amos Comenii Orbis Sensualium Pictus, Hoc est omnium [ . . .] rerum [ . . .] Pictura & Nomenclatura [ . . .] (druk:bregaesilesiorum(brzeg);(Wrocław)1667)

Forma dostępu:online,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=24757&from=fbc

– 70 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1667r.,zezbiorówzakładuNarodowegoim.ossolińskich.Inne wydania elektroniczne w  wersji online:wydanie z 1770r.,wyd.michałgröll,Warszawa, ze zbiorówmbpwtarnowie,Działsta-rychDruków:http://dlibra.biblioteka.tarnow.pl/dlibra/docmetadata? id=63&dirds=1&tab=1Wydanie drukowane:komensky,wyd.1,wyd.kasparmüller,christophtschorn,bregaesilesiorum(brzeg);(Wrocław)1667.

7.1.1.17. Thesaurus: Thesaurus Linguarum Orientaliumfranciszekmesgnienmeniński,Thesaurus Linguarum Orientalium[...](druk:Wiedeń1680)

Forma dostępu:online,http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent? id=83333 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1680r.,zezbiorówmuzeumNarodowegowkrakowie.Wydanie drukowane:thesaurus,wyd.1,Wiedeń1680.

7.1.1.18. Malczowski: Der Jugend zu Nutz Deutsch und Polnisches vermehrtes und verbessertes Vocabularium stanisławmalczowski,Der Jugend zu Nutz Deutsch und Polnisches vermehrtes und verbessertes Vocabularium, To iest, Bardzo potrzebny dla Młodzi Niemiecki y Polski Wokabularz(druk:ryga1688(?))

– 71 –

Forma dostępu:online,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent? id=111107Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanyoryginałuwydaniasłownikaz1688r.,zezbiorówpaNbibliotekikórnickiej.Wydanie drukowane:malczowski,wyd.1,wyd.georgmatthiasNöl-lern,ryga1688(?).

7.1.1.19. Danet: Nouveau Grand Dictionnaire de M’ L’ Abbe Danet, Francois, Latin & PolonoispierreDannet,[franciszekkola],Nouveau Grand Dictionnaire de M’ L’ Abbe Danet, Francois, Latin & Polonois: Enrichi des mellieurs Façons [!] de parler, Avec Des Notes De Critique & de Grammaire Sur Ces Trois Langues[...],t.1[a–e](druk:Warszawa1743);Nouveau Grand Dictionnaire De M’ L’ Abbe Danet, Francois, Latin & Polonois: Enrichi des mellieurs Françons de parler, Avec Des Notes De Critique & de Grammaire Sur Ces Trois Langues[...],t.2[f–z](druk:Warszawa1745)

Forma dostępu:online,t.1:http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent? id=155380;t.2:http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=155381Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniat.1z1743r.orazt.2z1745r.,ze zbiorówbibliotekiUniwersyteckiejwWarszawie,gabinetsta-rychDruków.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§t. 1: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=314599&from=

pubindex&dirids=176&lp=369

– 72 –

§t. 2: http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=314602&from= publication

Wydanie drukowane:Danet,t.1–2,współtwórcafranciszekkola(tł.),wyd.Drukarniapijarów,Warszawa1743–1745.

7.1.1.20. Woyna: Kleiner Lust-Garten Worinn Gerade Gänge Zur Polnischen SprachejankarolWoyna,Kleiner Lust-Garten Worinn Gerade Gänge Zur Polnischen Sprache angewiesen werden[...](druk:gdańsk1746)

Forma dostępu: online, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/doc metadata?id=oai:www.bibliotekacyfrowa.pl:200&from=http://www.wbc.poznan.pl Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniaz1746r.,zezbiorówbUWrod-działstarychDruków.podręcznikdonaukijęzykapolskiego;wpierw-szejczęściznajdujesięOnomasticum,czylisłownikwyrazówpolskichiniemieckich,uporządkowanychwedługczęścimowy.Wydanie drukowane:Woyna,wyd.1,wyd.thomasjohannschreiber,gdańsk1746.

7.1.1.21. Trotz: Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko--niemiecko-francuski Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski z przydatkiem przysłow potocznych, przestrog gramatycznych, lekarskich, matematycznych, fortyfikacyjnych, żeglaskich [!], łowczych i inszym naukom przyzwoitych wyrazowprzezmichałaabrahamatroca,warszawianina,tomtrzeci(druk:lipsk1764)

Forma dostępu:online,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent? id=7138

– 73 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię,formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznestaro-druku.Zawartość:skanoryginałuwydaniat.3z1764r.,zczęściąpolskąjakopierwszą, ze zbiorówzakładuNarodowego im.ossolińskich.linkodsyłającydot.3pozwalaprzejśćdodwóchpierwszychtomów–nastronietytułowejt.3,wokienkupolewejstronie,zakładka„struktu-ra”,którejkliknięcieodsyładoelektronicznejwersjit.1i2(linkibez-pośrednieponiżej).Wydania elektroniczne tomu 1 i 2 w wersji online:§t.1:Nouveau dictionnaire françois, allemand et polonois: enrichi

de plusieurs exemples de l’histoire polonoise, des termes ordinai-res des arts et des remarques de grammaire les plus necessaires, avec une liste alphabetique des poetes et de meilleurs livres po-lonois, t.1 [a–h],parmichelabrahamtrotz,Varsovien(lipsk1744):http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=7128&from= publication;

§t.2:Nouveau dictionnaire françois, allemand et polonois: enrichi de plusieurs exemples de l’histoire polonoise, des termes ordinai-res des arts et des remarques de grammaire les plus necessaires, avec une liste alphabetique des poetes et de meilleurs livres po-lonois, t. 2 [i–z], parmichelabrahamtrotz,Varsovien (lipsk1747):http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=7136&from= publication

Wydanie drukowane:trotz,t.3, zczęściąpolskąjakopierwszą,wyd.janfryderykgleditsch(gledycz),lipsk1764.

7.1.2. Słowniki ogólne języka polskiego XIX i 1. połowy XX w.

7.1.2.1. L: Słownik języka polskiego przez M. Samuela Bogumiła Linde (t.1–6,Warszawa1807–1814)

Forma dostępu:online, http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-linde-go-nowy/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik-lindego-nowy/

– 74 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznebędącecyfrowąwersjąsłownikazwyszukiwarką,opartenawyd.2Słownika języka polskiegolindego(lwów1854–1861).Zawartość:nowawersjadigitalizacjizroku2016wyd.2słownikalin-dego(zob.teżhttp://korpusy.klf.uw.edu.pl/extra/linde/index.djvu;linkodsyładocyfrowejwersjiwyd.2słownika,którąmożnaprzeszukiwaćtakjakplikDjVudostępnywbibliotekachcyfrowych,zmożliwościąwyszukiwaniaciąguznakówikopiowania tekstu,oczymświadczyaktywna ikonka lornetki i aktywne „t”wpaskunarzędzi).Wersjazdigitalizowanamaformędwuwarstwowego(tekstyiskany)korpu-suDjVuzelektronicznymindeksemhasełdosłownikaorazwyszuki-warkąpoliqarpwykorzystującądwupoziomowewyrażeniaregularne.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: powpisaniuznakówwokienkodialogowepojawiasięlistakonkordancji.kliknięciewak-tywnynumerkonkordancjiotwierawersję tekstowązposzerzonymkontekstemposzukiwanegowyrazu lub ciągu znaków.kliknięciewaktywnylinkzawierającyposzukiwanyciągznakówodsyładoska-nusłownika,którymożnaprzeszukiwaćikopiowaćtakjakplikiDjVuwbibliotekachcyfrowych.przeszukiwaniezawartościsłownikazpoziomuokienkadialogowegomożesięodbywaćprzyużyciuokreślonejskładnizapytań.składniazapytańwwyszukiwarcekorpusówDjVujestzbliżonadotejzNkjp,chociażsąpewneograniczenia:§wyszukiwarkaprzeszukujewszystkie tomydanegosłownika(te,

którezostałyjużudostępnionewfbcwformacieDjVu,np.wwy-padkuspXViodnosisiętodo35tomów,obejmującychhasłaodadoroWNy),

§wyszukiwaniemożnaograniczyćdokonkretnychtomówsłownikazapomocąwarunkumeta,np.metavol=i/Xlubmetavol=i/Xalbowithin,np.withinvol6czywithinvol6part,

§możliwejestwyszukiwanieograniczonedodanejczęściskładowejsłownika,np.front(tytulariaitp.), intro(wstępyzawartewt.1),body(hasła)itp.,np.miłowithinfront,

– 75 –

§możliwe jestwyszukiwanie tak jakwNkjp,ale tylkozapomo-cą zapytańo segmenty (zob. http://nkjp.pl/poliqarp/help/plse3.html#x4-60003.1,np.jagod.*lub"(pod|na|za|wy|prze)robić.*)",

§możliwe jestwyszukiwanie tylkokonkretnych formfleksyjnychwyrazów(np.bić,biję,alenie[base=bić]ipołączeńwyrazowych(np.[]^domlubmieszkaćw^[]).

Inne wydania elektroniczne w wersji online:§wstępnawersjadygitalizacjiz roku2010wykonananapodstawie

2wydaniasłownikalindego:http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slow-nik-lindego/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik-lindego/

§wyd.1,Warszawa1807–1814:http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=12850&dirds=1&tab=1

Wydanie drukowane:l,t.1–6,wyd.1,Warszawa1807–1814,wyd.2,lwów1854–1860(reprinty:Warszawa1951,Warszawa1994).

7.1.2.2. eSWil: Słownik języka polskiego (Wilno1861,tzw.słownikwileński)

Forma dostępu:online,http://eswil.ijp.pan.pl/ Wymogi techniczne:bezpłatny,pełnydostępporejestracjiizalogowa-niusięnastronie(wypełnieniekrótkiejankiety,prostewygenerowa-nieloginuihasła).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanie elektroniczne. jesttoedycjacyfrowatzw.słownikawileńskiegoprzygotowanapodkie-rownictwemmałgorzatyb.majewskiej,zawierającawersjętekstowąhasełorazskanyoryginałuwydaniadrukowanego.Zawartość:opracowanaw2014r.wersjaelektronicznasłownika(zob.nastronietytułowejplikpDfzinstrukcjąprzeglądaniaskanów)za-wieraalfabetycznyindekshasełwformiehiperłączy,wersjętekstowąwybranegohasłaorazskanstronydrukowanejwersjisłownikazpo-szukiwanymhasłemlubciągiemznaków.mikrostrukturahasławedy-cjielektronicznejobejmuje:wyrazhasłowy,informacjegramatyczne,definicjęorazcytowaniastanowiącekopięinformacjizawartejwdru-kowanejwersjisłownika.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów: zawartość słownikamożnaprzeglądać, korzystając zarównoz alfabetycznej listy hasełw formiehiperłączy (kliknięcie odsyła dowersji tekstowej danego

– 76 –

hasłaiskanustronysłownikazposzukiwanymhasłemlubciągiemzna-ków),jakizpoziomuokienkadialogowegowyszukiwarki.Wokienkudialogowymmożnawpisaćwyrazhasłowyzaczynającysięciągiemznaków,zawierającyciągznaków,kończącysięciągiemznakówlubcaływyrazhasłowyafronteiatergo.istniejemożliwośćzawężeniawyszukiwania za pomocą szczegółowychfiltrów (prawygórny rógpaskanarzędzi)ograniczającychkwerendęm.in.doinformacjizza-kresufonetyki,fleksji,składni,kategoriigramatycznych,semantyki,etymologii,układu tematycznego10,wedługciąguznakówwcałychhasłach,tylkowdefinicjach,tylkowcytatachczyzapomocąkwalifi-katorów,wtymzasięguterytorialnego,kulturowego,chronologicznegoczyspołecznegowyszukiwanejformy.Wersjętekstowąhasłamożnakopiowaćieksportować.Inne wydania elektroniczne w wersji online:§http://pbc.gda.pl/dlibra/docmetadata?id=18248&dirds=1&tab=1

(cz.1,a–o),§http://pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=17147&from=fbc (cz. 2,

p–ż).Wydanie drukowane:sWil,t.1–2,Wilno1861(reprint:Warszawa1986).

7.1.2.3. SW: Słownik języka polskiego(Warszawa1900–1927,tzw.słownikwarszawski)

Forma dostępu:online,http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-war-szawski/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik-warszawski/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznesłowni-kazwyszukiwarką,opartenadrukowanymwydaniuSłownika języka polskiego(Warszawa1900–1927).Zawartość:wersjaelektronicznazwyszukiwarkądosłownikaznajdu-jącegosięwe-biblioteceUniwersytetuWarszawskiego (zob.http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=254).linkodsyładocyfrowej

10 Wyszukiwaniemożnadodatkowozawęzićpoprzezkliknięcienazakładkę„mó-wiąc”:ociele,oczasie,oilościitd.,zkolejnymzawężeniemfiltrowaniado:mówiącocieleiobólu,wtedyjakowynikiuzyskujemytakiehasłojak„pedagryczny”.

– 77 –

wersjisłownika,którąmożnaprzeszukiwaćtakjakplikDjVudostępnywbibliotekachcyfrowych,zmożliwościąwyszukiwaniaciąguznakówikopiowaniatekstu(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wpaskunarzędzi).Wersjaelektronicznasłownikamaformędwuwarstwowego(tekstyiskany)korpusuDjVuzwyszukiwarkąpoliqarp .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: powpisaniuznakówwokienkodialogowepojawiasięlistakonkordancji.kliknięciewak-tywnynumerkonkordancjiotwierawersję tekstowązposzerzonymkontekstemposzukiwanegowyrazu lub ciągu znaków.kliknięciewaktywnylinkzawierającyposzukiwanyciągznakówodsyładoska-nusłownika,którymożnaprzeszukiwaćikopiowaćtakjakplikiDjVuwbibliotekachcyfrowych.przeszukiwaniezawartościsłownikazpo-ziomuokienkadialogowegomożeodbywaćsięprzyużyciuokreślonejskładnizapytań,takiejsamejjakprzyopisanejpowyżejwersjicyfro-wejsłownikalindego .Inne wersje elektroniczne w wersji online:http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/publication?id=254&tab=3 Wydanie drukowane:sW,t.1–8,Warszawa1900–1927(reprint:War-szawa1952–1953).

7.1.3. Inne słowniki XIX i 1. połowy XX w.

7.1.3.1. Osinski: Alojzy Osiński, Bogactwa mowy polskiej (t.1–14,rękopis,XiXw.)

Forma dostępu:online,http://www.osinski.ibi.uw.edu.pl/ Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(cy-frowawersjaXiX-wiecznegorękopiśmiennegosłownikajęzykapol-skiegoBogactwa mowy polskiejks.alojzegoosińskiego,zezbiorówDziałurękopisówlwowskiejNarodowejbibliotekiUkrainy,zawie-rającawersjętekstowąhasełorazskanyoryginałurękopiśmiennego).Zawartość:podanypowyżejlinkodsyładowitrynyonazwielaborato-riumleksykograficzneks.alojzegoosińskiego,naktórejznajdujesięelektronicznawersjarękopiśmiennegosłownikazwyszukiwarką,opra-cowanawlatach2008–2012wramachfinansowanegoprzezmNisW

– 78 –

projektubadawczegozainspirowanegoprzezprof.dr.hab.jerzegoaxe-ra„rękopiśmienneBogactwa mowy polskiejks.alojzegoosińskiegojakopierwszypolskinormatywnysłownikkolokacyjny”.Nastronachudostępniasięalfabetycznyindekshasełwformiehiperłączy,wersjętekstowąwybranegohasła oraz skan strony rękopiśmiennejwersjisłownikazposzukiwanymhasłemlubciągiemznaków.Wersjateks-towaartykułuhasłowegozawiera:wyrazhasłowy,informacjegrama-tyczne,znaczenieorazlokalizacjęcytowania(adresbibliograficzny).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: zawartośćsłownikamożnaprzeglądaćnadwasposoby,korzystającalbozalfabetycznejlistyhasełwformiehiperłączy(kliknięcieodsyładowersjitekstowejhasłaidoskanustronysłownikazposzukiwanymhasłemlubciągiemznaków),albozokienkadialogowegowyszukiwarki.Dostępnyjestrównieżpasekzwyboremalfabetycznymhaseł(a–z).istniejetakżemożliwośćprzeszukiwaniasłownikaafronte,atergo,poprzezprzy-słowiaorazekwiwalenty,będąceczęściamiskładowymimikrostruk-tury stanowiącymi obcojęzyczne odpowiednikiwyrazu hasłowego(pokliknięciuodnoszącymidowersji tekstowej oraz skanu stronyzhasłemzawierającymekwiwalent).Wersję tekstowąhasłamożnakopiowaćieksportować.Wydanie drukowane:brak–tekstrękopiśmienny.

7.1.3.2. Bandtkie: Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego do podoręcznego używania dla Polaków i NiemcówSłownik dokładny języka polskiego i niemieckiego do podoręcznego używania dla Polaków i Niemców = Vollstandiges Polnisch-Deutsches Vörterbuch zum Handgebrauch für Deutsche und Polen ułożonyprzezjerzegosamuelabandtkie (t.1–2,breslau(Wrocław)1806)

Forma dostępu:online,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent? id=136992

– 79 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownikanapodstawiewydaniaz1806r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: brakmożliwośćprze-szukiwaniatekstuorazjegokopiowania,cowiążesięznieaktywnąikonkąlornetkioraznieaktywnym„t”wlewymgórnymrogupaskana-rzędzi,atakżezformatemplików–image/x.djvubezdostępnegoocr.Inne wydania elektroniczne w wersji online:tom1:https://polona.pl/item/16943/2/tom2: https://books.google.pl/books?id=iyccaaaaQaaj&prints

ec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false

Wydanie drukowane:bandtkie,t.1–2,wyd.W.g.korn,breslau(Wroc-ław)1806.

7.1.3.3. Mrongovius: Dokładny słownik polsko-niemieckik.c.mrongowiusz,christophcölestinmrongovius,Dokładny słownik polsko-niemiecki. Krytycznie wypracowany(königsberg1835)

Forma dostępu:online,https://books.google.co.uk/books?printsec=front cover&id=j4xgaaaacaaj&hl=pl#v=onepage&q&f=false Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,wydaniez1835r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: plikwformaciepDfzmożliwościąograniczonego,prostegoprzeszukiwaniatekstu(wedługciąguznaków).Wusłudzegooglebooksmożliwośćwyświetlaniateks-tunadwasposoby:jakoskanystron(obrazy)bezmożliwościprzeszu-kiwaniatekstuorazjakozwykłytekst(pliktekstowyzmożliwością

– 80 –

prostegoprzeszukiwaniatekstuprzezciągznaków)–porozwinięciupaskanarzędziwprawymgórnymrogu,wybóropcji:„zwykłytekst”.Wydanie drukowane:mrongovius,wyd.börnträger,königsberg1835.

7.1.3.4. DykcyjAmsz: Dykcjonarz zawierający wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone, Michał AmszejewiczmichałamszejewiczDykcjonarz zawierający wyrazy i wyrażenia z obcych języków polskiemu przyswojone, a mianowicie w umiejętnościach, sztukach, tudzież w stylu prawniczym, administracyjnym, gazeciarskim, naukowo-filozoficznym, literackim i w potocznej mowie używane do użytku powszechnego (Warszawa1859)

Forma dostępu:online,https://sbc.org.pl/dlibra/publication/21681/edition/19648 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,wydaniez1859r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: formatplikówimage/ x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowaniazwielomabłędamiwodczycieznaków(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi).Inne wydania elektroniczne w wersji online:https://books.google.co.uk/books?id=Xytkaaaacaaj&printsec=frontcover&hl=pl&source= gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Wydanie drukowane:Dykcyjamsz,wyd.a.gins,Warszawa,1859.

7.1.3.5. Rykaczewski: Słownik języka polskiegoSłownik języka polskiego, podług Lindego i innych nowszych źródeł,wypracowanyprzezerazmarykaczewskiego(t.1–2,berlin1866)

– 81 –

Forma dostępu:online,t.1:http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=21693t.2:http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=21694 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–2,bezrokuwydania,wyd.Neufeld&henius,berlin.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćograniczo-nego,prostegowyszukiwaniadanychwtekście(zapisanymjakoplikwformacieDjVu),możliwośćkopiowaniatekstu(aktywnaikonkalor-netkiwgórnymlewymrogupaskanarzędzi),alezwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:rykaczewski,wyd.b.behr,berlin1866.

7.1.3.6. SłowArct: Słowniczek 10.000 wyrazów, zwrotów i przysłów cudzoziemskichSłowniczek 10.000 wyrazów, zwrotów i przysłów cudzoziemskich używanych w mowie potocznej i w prasie peryodycznej polskiej(wyd.m.arcta,Warszawa1886)

Forma dostępu:online,http://dlibra.ujk.edu.pl/dlibra/doccontent?id=285 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownikanapodstawiewyd.2z1893r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćkonwerto-waniadoplikutekstowegozmożliwościąwyszukiwaniaciąguzna-kóww tekście (plikw formacie application/pdf obsługiwanyprzezprogramadobereader).Wydanie drukowane:słowarct,wyd.1,Warszawa1886.

– 82 –

7.1.3.7. SGPKarł: Jan Karłowicz, Słownik gwar polskich (t.1–6,kraków1900–1911)

Forma dostępu:online,http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication? id=9017&tab=3 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałuSłownika gwar polskich,t.1–6,1900–1911.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegowyszukiwaniadanychwtekście(zapisanegojakoplikwformacieDjVu)wedługciąguznaków,możliwośćkopiowaniatekstu,alezwielomabłędamiwodczycieznaków.ikonkalornetki,znajdującasięwlewymgórnymrogupaskanarzędzi,jestaktywna.Inne wydania elektroniczne w  wersji online: http://www.polona.pl/item/10916959/4/Wydanie drukowane:sgpkarł,kraków1900–1911.

7.1.3.8. IlArct: Michała Arcta słownik ilustrowany języka polskiego (t.1–3,Warszawa1916)

Forma dostępu:online,http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=7903&from=publication Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika, t.1–3,napodstawiewydaniaz1916r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćprzeszu-kiwaniatekstuorazjegokopiowaniazwielomabłędamiwodczycieznaków(formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr).ikonkalor-netkiorazznak„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzisąaktywne.

– 83 –

Wydanie drukowane:ilarct,t.1–3,Wydawnictwom.arcta,Warsza-wa1916.

7.1.3.9. Dobzaw: Dobór wyrazów, Roman zawilińskiromanzawiliński,Dobór wyrazów: słownik wyrazów bliskoznacznych i jednoznacznych do praktycznego użytku(Warszawa1926)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=36954Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość: skanyoryginału słownika na podstawiewydania:kra-ków1936.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:brakmożliwościwyszu-kiwaniadanychwtekście(plik image/x.djvu,bezdostępnegoocr),cowiążesięznieaktywnąikonkąwlewymgórnymrogupaskanarzędzi.Wydanie drukowane:Dobzaw,wyd.1,Warszawa1926.

7.1.3.10. SEBr: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego (kraków1927)

Forma dostępu:online,https://pl.wikisource.org/wiki/słownik_etymo-logiczny_języka_polskiegoWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(edy-cjacyfrowaSłownika etymologicznego języka polskiegozawierającawersjętekstowąhasełorazskanyoryginałuwydaniadrukowanego).Zawartość: opracowanawserwisieWikiźródławersja elektronicznasłownikazawierającatekstpodzielonynaodrębnetomy(t.1i2podzie-lonenaodrębneplikiwukładziealfabetycznym)orazczęściskładowe

– 84 –

(przedmowa,skróty,dodatekiindeks).Nakolejnychstronachznajdujesięalfabetycznyindekshasełwformiehiperłączyzmożliwościąprzej-ściadowersjitekstowejwybranegohasła.zpaskanarzędziugórypolewejstroniemożnaprzejśćdoźródła,gdzieistniejemożliwośćprze-glądaniawersjitekstowejzawartościsłownika,orazdoskanustronydrukowanejwersjisłownikazposzukiwanymtekstem(hasłem).Wer-sjatekstowahasłastanowikopięinformacjizawartejwdrukowanejwersjisłownika.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów: zawartość słownikamożnaprzeglądać, zarównokorzystając z alfabetycznej listy hasełwformiehiperłączy(kliknięcieodsyładojegowersjitekstowej,zmoż-liwościąobejrzeniaskanustronysłownikazposzukiwanymhasłem),jakizpoziomuokienkadialogowegowyszukiwarki.Wersjętekstowąhasełizawartościsłownika(np.przedmowy)możnakopiować,pobraćjakoplikpDflubwydrukować.Inne wydania elektroniczne:http://www.polona.pl/item/1166518/2/Wydanie drukowane:sebr,wyd.1,kraków1927.

7.1.3.11. OrtArct: M. Arcta słownik ortograficzny języka polskiegoM. Arcta słownik ortograficzny języka polskiego: nowa pisownia, uchwalona przez Komitet Ortograficzny Polskiej Akademii Umiejętności w roku 1936(wyd.6,Warszawa1936)

Forma dostępu:online,http://bc.radom.pl/dlibra/doccontent?id=24733Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,napodstawiewyd.6z1936r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćprzeszu-kiwaniatekstu(formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgór-nymrogupaskanarzędzi),alezwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:ortarct,wyd.6,m.arct,Warszawa1936.

– 85 –

7.1.3.12. EncTrzas: Trzaski, Everta i Michalskiego Encyklopedyczny słownik wyrazów obcychtrzaski,evertaimichalskiegoEncyklopedyczny słownik wyrazów obcych: pochodzenie wyrazów, wymowa, objaśnienia pojęć, skróty, przysłowia, cytaty,poprzedzonyrozprawąa.brückneraO wyrazach obcych,red.stanisławlam (Warszawa1939)

Forma dostępu:online,http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent? id=88245 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,napodstawiewydaniaz1939r.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćprzeszu-kiwaniatekstuorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiak-tywne „t”w lewymgórnym rogupaskanarzędzi), ale zwielomabłędamiwodczycieznaków.plikizapisanowformacieimage/x.djvuzdostępnymocr.Wydanie drukowane:enctrzas,księgarniaWydawniczatrzaski,ever-taimichalskiego,Warszawa1939.

7.2. Słowniki współczesne

Wtympodrozdzialeopisałyśmyszczegółowowedługprzyjętegosche-matu(zob.Wstęp)przedewszystkimteopracowanialeksykograficzne,któresąosiągalneonlineialbozaplanowanojewyłączniewwersjielektronicznej,albozdigitalizowanoiudostępnionowsamodzielnejwitrynieinternetowej,wnowejszaciegraficznej(zwłaszczaartykułuhasłowego),zdopasowanymdozawartościinterfejsemumożliwiającymprzeszukiwaniebazydanych.Wybóriopiszasobówdostępnychofflineograniczyłyśmydominimumzewzględunazwiększającąsięniefunkcjonalnośćtakwydanychsłowników,

– 86 –

wynikającązproblemówtechnicznychzotwarciemlub(i)zainstalowaniemichwśrodowiskunowszychsystemówoperacyjnych.Wzwiązkuzszyb-kościąpostęputechnologicznegowydawnictwawycofująsięzesprzedażysłownikównapłytachcDbądźnośnikachpendriveiprzenoszązasobydointernetuluboferująaplikacjenatelefonykomórkoweczytablety.

7.2.1. Słowniki ogólno-definicyjne

7.2.1.1. SJPDor 201211: Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski

Forma dostępu: online, http://www.sjpd.pwn.pl/, http://doroszewski.pwn.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założeniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:powtórnewydanieelektronicznesjpDor1958–1969,napodstawieprzedrukuelektronicznegosjpDor1997.Zawartość:wydaniecyfrowezawieraskanyzarównocałychartykułówhasłowych(wyświetlanychpojedynczo:jedenskantojednohasło)zewszystkich11tomówsjpDor1958–1969,jakitekstówdodatkowychzewstępudosłownika.tekstypodzielononaosobnetematyopatrzo-ne aktywnymi linkamiprzenoszącymidowłaściwego skanu, takiejak: iprzeglądhistoryczny słowników językapolskiego, iigenezaicharaktersłownika,iiiinformacjeszczegółowe,iVformyfleksyj-ne,Vobjaśnieniaskrótów.

11 kolejnośćprezentowanychw tejczęścipracyzasobówcyfrowych jestzgodnazkryteriumchronologicznym,którewwypadkuzasobówwtórnielubpowtórniewy-danychcyfrowoodnosisiędodatypierwszegowydaniadrukowanegodanegodzieła,awwypadkuopracowańprymarnieelektronicznych–doichpierwszejpublikacjicyfrowej.pozwalatozachowaćtakąkolejnośćprezentowaniasłowników,jakajestznanazliteraturyprzedmiotu.WersjasjpDor2012zostaławybranajakonadrzędnazewzględunakompletnośćmateriałuleksykograficznego,któryjestdostępnynastronie.Datapublikacjizaśzostałapodananapodstawieustaleńprzedstawionychwopraco-waniutegosłownikaprzezz.saloniegoim.bańkęnastroniehttp://www.leksyko-grafia.uw.edu.pl/slowniki/31/slownik-jezyka-polskiego-warszawa-1958-1969).ba-daczepisząbowiem,żewłaśniew2012r.pWNudostępniłowinternecieprzedrukelektronicznysłownikasjpDor1997.

– 87 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćograniczone-go,prostegowyszukiwaniadanych–odnajdywaniahasełwedługlistyalfabetycznejorazpoczątkowychliterwyrazuhasłowego(zpoziomuokienkadialogowego).Niemamożliwościkopiowaniatekstu,istniejejedyniemożliwośćskopiowaniaobrazucałegohasła.Dodatkowe możliwości oprogramowania: możliwośćwybraniastronysłownikawwersjinatelefonkomórkowy.Inne wydania elektroniczne w wersji online: a) online,http://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista/a.html

Zawartość:skanycałychartykułówhasłowychz11tomówsjpDor1958–1969,alebeztekstówdodatkowychzewstępudosłownika.stronaniefunkcjonujesamodzielnie,leczwramachportalupWNprezentującegoinnesłownikijęzykapolskiego:http://sjp.pwn.pl/;możnajedynieotworzyćpodstronęsłownikazlistąhasełrozpoczy-nającychsięodwybranejlitery.istniejerównieżmożliwośćpobraniawersjielektronicznejIndeksu a tergo do „Słownika języka polskie-go” pod redakcją Witolda Doroszewskiego(sjpDorindeks1973:ftp://ftp.mimuw.edu.pl/pub/users/polszczyzna/a_terDor/).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzarów-noograniczonego(prostego),jakizaawansowanegowyszukiwania.możnaodnajdywaćhasławedługlistyalfabetycznejorazpocząt-kowychliterwyrazuhasłowego(zpoziomuokienkadialogowego),atakżepowpisaniudowolnejformyfleksyjnej,aleniemamożli-wościkopiowaniatekstu,istniejejedyniemożliwośćskopiowaniaobrazucałegohasła.kliknięciewkonkretnehasłozwykazualfa-betycznegopowoduje otwarciewłaściwego skanupojedynczegoartykułuhasłowegozesłownika,zkoleiwpisaniewokienkudialo-gowymcałegoleksemu,ciąguliterczyformyfleksyjnejdajeefektwyszukiwaniawewszystkichsłownikach:Wso,sjporazsjpDor(niemamożliwościograniczeniawyborudokonkretnegosłownikazpoziomuokienkadialogowego).

b) http://wbl.klf.uw.edu.pl/1/(lub:http://wbl.klf.uw.edu.pl/id/eprint/1)–wersjademonstracyjnasłownikaobejmującahasłaodliteryadoĆ (sjpDor2011–2012).

– 88 –

Inne wydania elektroniczne w wersji offline:sjpDor1997(cD).Wydanie drukowane:sjpDor1958–1969.

7.2.1.2. USJP 2016: Uniwersalny słownik języka polskiego

Forma dostępu:online,http://usjp.pwn.pl/Wymogi techniczne: dostęppłatny z koniecznością założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:powtórnewydanieelektroniczneUsjp2003 .Zawartość: słownikzawieraok.100tys.haseł,wtymfrazeologizmówi terminówspecjalistycznych(opracowanychrównieżwformieod-rębnegoelektronicznegoSłownika frazeologicznegonotującegoniecoponad18tys.haseł)orazprzysłów(zebranychtakżeosobnowpostacielektronicznegoSłownika przysłów12liczącegoblisko500jednostek).Dodatkowozhasłami(zposzczególnymiznaczeniami)skorelowanajestbaza siecipowiązań– relacji semantycznych, takich jak: syno-nimia,antonimia,hiperonimia,hiponimia,holonimia.prezentowanawwydaniachelektronicznychUsjp(m.in.2004,2016)siatkarelacjileksykalnychniejestczęściąwersjidrukowanejtegosłownika,leczzostałaprzejętazWielkiego słownika wyrazów bliskoznacznych PWN podred.mirosławabańki(zob.WsWb).portaloferujeponadtomoż-liwośćzapoznaniasięm.in.zprzyjętymizasadamikoncepcjisłownikaiopisusłownictwa,systememkwalifikatorów, tabelamifleksyjnymiczywykazemskrótóworazstosowanychoznaczeń.NamaksymalnąstrukturęartykułuhasłowegowUsjpskładająsięwięcnastępująceelementy:(1)wyrazhasłowy,(2)informacjaopochodzeniuwyrazów(wwypadkuzapożyczeń),(3)kwalifikator,(4)definicja,(5)ilustracjamateriałowa(przykładyużyć,kolokacje),(6)informacjeofrazeologi-zmach,terminachiprzysłowiach(odnotowaniejednosteknieciągłych

12 Wspomnianesłowniki–Słownik frazeologicznyiSłownik przysłów–niesąprzed-miotemodrębnegoopisuwramachwłaściwegopodrozdziałutematycznego,gdyżchoćwcyfrowymwydaniuUsjp2016(podobniejakwwydaniuwwersjioffline,np.z2004r.)figurująonenastroniestartowejjakoodrębnezbiory,tofaktyczniemate-riałowostanowiąintegralnączęśćUsjpizostaływydzielonewautomatycznysposób.

– 89 –

zawierającychwyrazhasłowytożsamyzjednymzeswoichczłonów),(7)informacjagramatyczna(ograniczonainformacjafleksyjna,skład-niowalubsłowotwórcza),(8)informacjaowymowieoraz(9)siećpo-wiązańznaczeniowych.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniahasełzpoziomutrzechokienekdialogowych–(1)wyszukiwarkiafronte(automatyczneprzechodzeniedohasłapowpisaniuokreślonegociągujegopoczątkowychliter),(2)wyszukiwarkiatergo(automatyczneprzechodzeniedohasłapowpisaniuokreślonegociągujegokońcowychliter)oraz(3)wyszukiwarkigłównej(wyszuki-waniehasełpowpisaniuokreślonejformyfleksyjnejorazcałegopo-jedynczegowyrazulubwyrażenia).programniewyszukujehasełnapodstawieciąguliter,któreskładająsięnadanesłowo,np.wpisującciąggni,nieuzyskamyodniesieniadogniadosz, gniady, gniazdeczko itd.coważne,wpisaniewwyszukiwarcegłównejdanegowyrazu,wy-rażeniaczyformyfleksyjnejpowodujewyświetleniesięlisty,wktórejpozapierwszymmiejscem,zajmowanymprzezposzukiwanyleksem,sąjednostkizawierającewstrukturzehasławpisanypojedynczywyraz(lubjedenzwyrazówbędącychczłonemdanegowyrażenia).możliwejesttakżeprzeszukiwanieUsjpwedługalfabetycznejlistyhaseł–nale-żykliknąćwikonkę„szukaj”obokpustegookienkagłównegowyszu-kiwanialubpoprawnejstroniewzakładki„Wybierz”→„osłowniku”→„listahaseł”,wyświetlisięwówczaswykazartykułówhasłowychzmożliwościąprzerzucaniakolejnychstron.Dodatkowe możliwości oprogramowania:§licznehiperłączawramachUsjporazinnychstroniusługpWN

(np.słownikówobcojęzycznych);§wramachpłatnegodostępudoUsjp2016możnatakżeskorzystać

zwydzielonychzbazyUsjp2016dwóchwspomnianychpowy-żejzbiorów:Słownika frazeologicznegoorazSłownika przysłów . słownikitemożnaprzeglądaćodrębnie,klikającpoprawnejstroniewzakładki„Wybierz”→„osłowniku”→„słownikfrazeologicz-ny/słownikprzysłów”.Naartykułhasłowyskładająsię:(1)formahasłowa,(2)kwalifikator,(3)definicja,(4)powiązanehasłaniefra-zeologiczne(z jednymzczłonówzwiązkufrazeologicznegoczy

– 90 –

terminu).zasobytemożnaprzeszukiwaćwsposóbograniczony–zarównowsfpWN,jakisppWNmożliwejesttylkowyszukiwa-niewedługalfabetycznejlistyhaseł(wwynikuprzechodzenianakolejne strony słownika). istnieje takżemożliwość kopiowaniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowychbezbłędnegoodczytuznaków.

Inne wydania elektroniczne w wersji offline:Usjp2004(cD),2008(cD,pendrive),2010(pendrive).oddostępnegoonlinewydaniaUsjp2016wersja offline słownikaróżnisięgłówniemożliwościamiwyszukiwaniadanych.NaprzykładUsjp2004dodatkowopozwala na:wyszukiwanie krzyżówkowe,wyszukiwaniewyrazów,wyrażeńlubciąguznakówzarównowda-nymhaśle,wcałymsłowniku,jakiwwybranychelementachartyku-łuhasłowegolubwdanymtypiehaseł,np.wterminach,wefrazeo-logizmachczywprzysłowiach.cowięcej,słownikjestwyposażonywsystemodnośników,którypozwalanaprzejściedodanegohasłazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykulehasłowym.Dodatko-woUsjp2004umożliwiawydzieleniezbazysamodzielnychlist:listyfrazeologizmóworazterminów,atakżelistyprzysłów(zob.zakładka„idźdo”nagórnympasku).zbiorytemożnaprzeszukiwaćzarównozpoziomugłównegookienkadialogowego,wpisująckonkretnyleksemlubciągpoczątkowychliterwyrazu(systemodnajdzietylkotehasła,którerozpoczynająsięodwpisanegociąguznaków),jakizapomocąwyszukiwaniazaawansowanego(wmenunależykliknąćwzakładkę„Narzędzia”)zograniczeniemzakresudofrazeologizmówiterminówlubprzysłów(powpisaniudanegosłowasystempokazujewszystkiejednostkinieciągłe,którezawierająjakąkolwiekformęfleksyjnąwpi-sanegoleksemuwktórymkolwiekzczłonów).Wydanie drukowane:Usjp2003.

7.2.1.3. SJP PWN 2016: Słownik języka polskiego PWN

Forma dostępu:online,http://sjp.pwn.pl/sjp/lista/a.htmlWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.

– 91 –

Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: SJP PWN powstałnapodstawieSłownika 100 tysięcy po-trzebnych słów(sps2005)podred.jerzegobralczyka.artykułyha-słoweprezentowanesąnastronienadwasposoby.przedstawiasięjezbiorczowporządkualfabetycznymiabymócjeprzeglądać,należywpisaćbezpośredniopodanypowyżejadres lubkliknąćwwybranąliteręalfabetupodanegopodnazwąsłownikaudołustrony.ponadtoartykułyhasłoweprezentujesiętakżepojedynczo.powpisaniudane-gowyrazulubciąguliterwwyszukiwarkęiwyborzeinteresującegonashasławyświetlasięonowkontekścieinnychzasobówcyfrowych:(1) opracowań leksykograficznych (zob.sjpDor2012,WsopWN2016,http://sjp.pwn.pl/),(2)poprawnościowych(Zasady pisowni i in-terpunkcji,zob.http://sjp.pwn.pl/zasady;Porady językowe,zob.http://sjp.pwn.pl/poradnia), (3) encyklopedycznych (Encyklopedia PWN,zob.http://encyklopedia.pwn.pl/)i(4)korpusowych(korpusjęzykapolskiegopWN,zob.http://sjp.pwn.pl/korpus).budowaartykułuhasłowegowsjppWNjestbardzoprostaisprowadzasięjedyniedonastępującychelementów:kwalifikator,definicjaznacze-niaorazinformacjaozwiązkachfrazeologicznych.Domikrostruktu-ryhasłamożnatakżezaliczyćwyświetlanewformieprawejkolumnyjednostkisynonimicznepowiązanezdanymhasłem.coważne,zawartośćsłownikajestnabieżącoaktualizowana(mody-fikujesięstarehasłaiwprowadzanowe).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniahasełzarównowedługlistyalfabetycznejorazpoczątkowychliterwyrazuhasłowego(zpoziomuokienkadialogo-wego),jakipowpisaniudowolnejformyfleksyjnej.istniejerównieżmożliwośćkopiowaniatekstu(wtymcałychhaseł)bezbłędnegood-czytuznaków.Dodatkowe możliwości oprogramowania:licznehiperłącza.Wydanie drukowane:Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów,red.nauk.jerzybralczyk,zastępcared.nauk.elżbietasobol,opracowanieha-seł:lidiaDrabik,annakłosińska,aleksandrakubiak-sokół,elżbie-tasobol,annastankiewicz,monikaszewczyk,lidiaWiśniakowska,wyd.1,Warszawa2005.

– 92 –

7.2.1.4. WSJP: Wielki słownik języka polskiego (2007–201813)

Forma dostępu:online,http://wsjp.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:słownikprymarnieelektroniczny(brakwcześniejszychwydańdrukowanychielektronicznych).Zawartość: WSJP tozespołowyprojektleksykograficznywtrakciere-alizacji (rozpoczętyw2007r.),któregokoordynatoremjest instytutjęzykapolskiegopaN, a kierownikiempiotrżmigrodzki.ponadtogłównymiwykonawcamisą:mirosławbańko,maciejgrochowski,renataprzybylska,jadwigaWaniakowa,katarzynaWęgrzynek,zob.http://wsjp.pl/index.php?pokaz=autorzy).WWsjpopisujesięsłownic-twopoświadczonewtekstachźródłowychod1945r.dodziś,wdużejmierzeopierającsięnadanychkorpusowych.pierwszyetaprealizacjitegozadaniabadawczegozakończyłsięw2012r.opracowaniem15tys.haseł,składającychsięnapodstawowyzasóbleksykalnypolszczyzny,aleplanowanymefektemjestopisanie150tys.jednostek,czylicałegowspółcześnieużywanegosłownictwapolskiego.Na stronieWsjpw ramachWstępu udostępnia się: omówienie hi-storii słownika, zasady jegoopracowania, instrukcjękorzystaniazesłownikaorazbibliografię(publikacjedotycząceWsjp).maksymalnamikrostrukturahasłaobejmuje:(1)wyrazhasłowy,(2)identyfikatorznaczenia(tylkowwypadkuhasławieloznacznego;zwyklejednolubdwasłowa,któremająułatwićużytkownikowiwybórinteresującegogoznaczenia),(3)definicję,(4)kwalifikator(informacjaonacecho-waniuwyrazuchronologicznym,frekwencyjnym,stylistycznymbądźspecjalistycznymczy teżo zasięgugeograficznym lub środowisko-wym),(5)kwalifikacjętematyczną,(6)relacjeznaczeniowe,(7)po-łączeniazinnymiwyrazamii(8)cytaty,atakże(9)odmianędanegowyrazu(prezentowanąwsposóbbezpośredniicałościowy,obejmujący

13 DatazakończeniakolejnegoetapuopracowaniasłownikaifinansowaniawramachNarodowegoprogramurozwojuhumanistyki(2013–2018).

– 93 –

wszystkieformyfleksyjne),(10)składnię,(11)informacjęnormatywną,(12)notyoużyciuoraz(13)chronologizację(informacjęonotowaniuwyrazuwinnychsłownikachdawnychiwspółczesnych),(14)warian-ty (ortograficzne, fonetyczno-ortograficzne,fleksyjne), (15) pocho-dzenie,(16)wymowę,(17)odesłaniadofrazeologizmówiprzysłów.Wsjpjestwięcsłownikiem,któryzbieraiintegrujewiedzęnatematdanegowyrazuopracowywanądotychczaswodrębnychdziełachlek-sykograficznych;Wsjptopołączeniesłownikaogólno-definicyjnegozesłownikiemm.in.fleksyjnym,składniowym,frazeologicznym,po-prawnościowymczyetymologicznym,aletakżesłownikiemwymowy,kolokacji,synonimówiantonimów.jasny,bezpośredni,nieprzeładowa-nyterminologiąjęzykoznawcząsposóbprezentacjidanychjęzykowychwWsjppowoduje,żejestonczytelnyifunkcjonalnydlaużytkow-ników,takżetychniezaawansowanychczyniebędącychlingwistami.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwość zaawan-sowanegowyszukiwaniadanychwbazie.oprogramowaniepozwalamianowiciena:kopiowaniefragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowychorazwyświetlanieidrukowaniecałegohasławstandardo-wymukładzie,takimjakwksiążce(zob.ikonka„pokażwszystko”nadolestrony).ponadtomożliwejestprzeszukiwaniesłownikawedługalfabetycznejlistyhaseł(wyszukiwarkaalfabetycznaznajdujesięnadolestrony)orazzpoziomuokienkadialogowegopowpisaniudowol-nejformyfleksyjnejjakiegośwyrazubądźdanegoleksemu(zostanąodnalezionewszystkie hasła, łącznie z frazeologizmami i przysło-wiami,zawierającejakąkolwiekformęfleksyjnątegoleksemu).ist-niejąteżopcje:(1)przeszukiwaniaposzczególnychelementówhasłapodkątemwystępowaniadanejformyfleksyjnej, (2)wyszukiwaniahaseł(znaczeń)zawierającychdanyciągliterwwybranychelemen-tachartykułuhasłowego(wformiehasłowej,wcytatach,wdefinicji,wkolokacjach)oraz(3)wprowadzeniaograniczeńwyszukiwaniapodwzględemtypuhasła,kwalifikatorów,pochodzeniazjęzykówobcych,przypisaniadokategorii,podkategoriiczypozycji tematycznejorazcharakterystykigramatycznej.Dodatkowe możliwości oprogramowania:licznehiperłącza(zwłaszczapozwalającenaszybkieprzejściedohasełpowiązanych)iwizualizacje;możliwośćprzełączeniasięnafacebookowyprofilWsjp.

– 94 –

7.2.1.5. Inne słowniki ogólno-definicyjne w wersji offline

§SJP PWN 2003: Słownik języka polskiego PWN

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: sjppWN2003jestjednymzopracowańleksykograficz-nychwydanychwramachpublikacjiSłowniki. Portal PWN(por-talpWN2003).materiałsjppWN2003zostałzaczerpniętyzesjpszym.DodatkowoportalpWN2003udostępniatabeleod-miandosjppWNoraz innebazysłowników, takie jakSłownik wyrazów obcych (zob.sWopWN2003),Słownik ortograficzny z zasadami pisowni i interpunkcji (zob.NsopWN2003–zob.teżinnewydaniaofflineWsopWN:7 .2 .2 .2)orazSłownik popraw-nej polszczyznyzhasłamiproblemowymi(zob.spppWN2003).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawan-sowanegowyszukiwaniadanychwbaziewrazzmożliwościąko-piowaniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.prze-szukiwanietylkosjppWN2003wramachportalUpWN2003jestmożliwewedługzamieszczonejwlewejkolumniealfabetycznejlistyhaseł(powyborzewmenuinteresującegonassłownika)lubzpoziomuokienkadialogowegowyszukiwaniazaawansowanego(pozaznaczeniuw„Narzędziach”przywyszukiwaniuzaawansowa-nymopcjiszukaniawyrazówczywyrażeńwkonkretnymrodzajusłownika).zkoleizpoziomuokienkadialogowego(umieszczone-gonadlistąhaseł)przeszukujesięcałąbazęleksykograficzną,bezmożliwościwyborukonkretnegoopracowania(systemznajdujedanehasło,wyrazlubciągliterwewszystkichsłownikach),wykorzy-stująctakieopcje,jak:(a)alfabetycznalistaartykułówhasłowych,(b) układ a tergo (po zaznaczeniugow zakładce „Narzędzia”),(c)wpisaniewokienkodialogowecałegowyrazu,jegopoczątko-wychliterlubdowolnejformyfleksyjnej.Dodatkowofunkcjonujewyszukiwanie zaawansowanewyrazów,wyrażeń lub ciągu zna-kówwcałymsłownikuorazsystemodnośników,którypozwalanaprzejściedodanegohasłazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykulehasłowym.Wydanie drukowane:sjpszym(1978–1981).

– 95 –

§KSJP: Komputerowy słownik języka polskiego (1996)

Forma dostępu:offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: ksjpzawieramateriał zeSłownika wyrazów obcych PWNpodred.elżbietysobol(sWopWN1995)orazztrzechto-mówSłownika języka polskiegopodred.mieczysławaszymczaka(sjpszym1978–1981)14 . ostatniaelektronicznawersjategosłow-nikazostaławydanaw2004r.nadołączonychdonumerów„ga-zetyWyborczej”trzechpłytachcD.Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów: możliwość za-awansowanegowyszukiwaniadanychwbazie,wrazzmożliwoś-ciąkopiowaniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.oprogramowanieudostępnianastępująceopcjekorzystaniazbazy:(1)przeszukiwaniesłownikawedługlistyhaseł,wtymindeksuater-go,(2)wyszukiwaniekrzyżówkowe,(3)automatyczneprzechodze-niedoposzukiwanegohasłapowpisaniujegopoczątkowychliter,jakrównież(4)wyszukiwaniehasełpowpisaniudowolnejformyfleksyjnejoraz(5)wyszukiwaniewyrazów,wyrażeńlubciąguzna-kówwdanymhaśle,wcałymsłownikuczywwybranychelemen-tachartykułuhasłowego.Wydanie drukowane: sWopWN1995,sjpszym(1978–1981).

§WSJPL: Współczesny słownik języka polskiego (2009)

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: wydanieelektronicznejestopartenamaterialezeSłow-nika współczesnego języka polskiegopodred.bogusławaDunaja(sjpDun1996,1999,2007).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniadanychwbaziewrazzopcjąkopiowaniafrag-mentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.Udostępniasięprze-szukiwaniesłownikawedługlistyhaseł,automatyczneprzechodzenie

14 oinnychelektronicznych„wcieleniach”sjpszympisałżmigrodzki(2008:103–104).

– 96 –

doposzukiwanegohasłapowpisaniujegopoczątkowychliterorazwyszukiwaniewyrazów,wyrażeńlubciąguznakówwcałymsłow-nikubądźwwybranychelementachartykułuhasłowego(jedyniewśródsamymgłówekhasełlubwopisach).Dodatkowofunkcjo-nujesystemodnośników,którypozwalanaprzejściedodanegoha-słazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykulehasłowym.Wydanie drukowane:sjpDun1996,1999,2007.

§MSS PWN: Multimedialny szkolny słownik PWN (2005)

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość:słownikjestopartynamaterialewydanegodrukiemWiel-kiego słownika ucznia(WsU) orazInnego słownika języka polskiego podred.mirosławabańki(isjp),ztąróżnicą,żewprzeciwieństwiedoWsUujmujeon(choćwniecoodmiennymukładzieiinnejszaciegraficznej)całąinformacjęprzyhasłowąpodawanąwisjpwformiedodatkowejkolumny,czylimarginaliówzinformacjamigramatycz-nymi,wtymskładniowymi,odpowiednikamiaspektowymi,synoni-mamiiantonimami.DodatkowowmsspWN,podobniejakwWsU,nieuwzględnia sięna liścieartykułówhasłowychwulgaryzmów.Użytkowniktegoopracowaniamadostępnietylkodolistyhaseł,lecztakżedomateriałówdodatkowych:(1)informacjiosłowniku(zaczerpniętychzisjp)–omówieniajegokoncepcji,budowyarty-kułuhasłowego,zawartości,sposobówdefiniowania,systemukwa-lifikatorów,przyjętegoopisugramatycznegojednostekwrazzkon-wencjązapisu(stosowanychoznaczeń,symboli)itp.oraz(2)zbioruzasadpolskiejortografiiiinterpunkcjipochodzącychzNowego słow-nika ortograficznego PWN(1999)podred.edwardapolańskiego.msspWN(podobniejakisjp)jestdziełemprzełomowymwpol-skiejleksykografiiwspółczesnej,oczymszerokopiszeżmigrodz-ki(2005b:167),omawiającbudowę,koncepcjęizawartośćisjp(zob.teżbańko2001).innowacyjnośćtegoopracowanialeksyko-graficznegopoleganaprzykładna sposobiedefiniowania jedno-stek leksykalnych–definicje są nieencyklopedyczne, zbudowa-nezelementówprostszychznaczeniowoisformułowanepełnymi

– 97 –

zdaniami,ujmującymidanyleksemwjegonaturalnymkontekście.istotnąówczesnąnowościązwiązanązwarsztatempracynadisjp,awięctakżenadpowstałymnajegomaterialemsspWN,jestto,żeprzytworzeniutegodzieławykorzystanometodękomputerową,aściślemówiąc,korpusjęzykapolskiegopWN(zob.kjppWN).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawan-sowanegowyszukiwaniadanychwbaziewrazzmożliwościąkopio-waniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.oprogra-mowaniepozwalazarównonaprzeszukiwaniesłownikawedługlistyhaseł,wyszukiwaniezaawansowaneorazautomatyczneprzechodze-niedoposzukiwanegohasłapowpisaniujegopoczątkowychliter,jakinawyszukiwaniehasełpowpisaniudowolnejformyfleksyjnejorazwyszukiwaniewyrazów,wyrażeńlubciąguznakówwdanymhaślealbowcałymsłowniku.ponadtofunkcjonujewyszukiwaniekrzy-żówkoweorazsystemodnośników,któryułatwiaprzejściedodanegohasłazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykulehasłowym.Dodatkowe możliwości oprogramowania: licznehiperłącza (odno-szącesiętakżedostosowanychterminówjęzykoznawczychiichskrótów–kliknięciewdanyelementinformacjigramatycznejpo-wodujerozwinięcieskrótulubjejszerszewyjaśnianie);możliwośćzmianykoloruinterfejsu,rozmiarutekstu,opcjadźwiękowapro-gramu,gryjęzykoweipuzzle.Wydanie drukowane: WsU(2006),isjp(2000).

7.2.2. Słowniki poprawnościowe

7.2.2.1. SPP PWN 2003: Słownik poprawnej polszczyzny PWN

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: spppWN2003jest jednymzopracowańleksykograficz-nychwydanychwramachpublikacjiSłowniki. Portal PWN(portal pWN2003);materiałleksykalnywrazzhasłamiproblemowymi(opi-sującymi teoretyczne zagadnienia z zakresukultury języka) został

– 98 –

zaczerpniętywwyborzezNspppWN(1999,2000);dodatkowonapłyciezamieszczonosjppWN2003ztabelamiodmianorazmateria-łyzesłownikówtakichjakNsopWNzzasadamipolskiejortogra-fiiiinterpunkcji(zob.innewydaniaoffline–WsopWN2016aorazsWopWN2003).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniadanychwbazie,wrazzmożliwościąkopiowa-niafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.przeszukiwa-nietylkospppWN2003jestmożliwewedługzamieszczonejwlewejkolumniealfabetycznejlistyhaseł(powyborzewmenutegosłownika)lubzpoziomuokienkadialogowegowyszukiwaniazaawansowanego(należynajpierwkliknąćwgórnympaskunazakładkę„Narzędzia”,następniewybrać„Wyszukiwaniezaawansowane”,apotemzaznaczyćopcjęszukaniawyrazówczywyrażeńwkonkretnymrodzajusłow-nika).zkoleizpoziomuokienkadialogowego(umieszczonegonadlistąhaseł)poszukujesięartykułówhasłowychbezmożliwościwybo-rukonkretnegoopracowania(systemznajdujedanesłowowkażdymzesłownikówlubtypówmateriałówdodatkowych)według:(1)alfa-betycznejlistyhaseł,(2)indeksuatergo(jeślisiętakowyzaznaczy,klikającuprzedniowzakładkę„Narzędzia”),(3)powpisaniucałegowyrazu,jegopoczątkowychliterlubdowolnejformyfleksyjnej.Do-datkowowobrębiezawartościcałegoportalupWN2003funkcjonujewyszukiwaniekrzyżówkoweorazwspomnianejużpowyżejwyszuki-waniezaawansowane(wyrazów,wyrażeńlubciąguznakówwcałymsłowniku),atakżesystemodnośników,którypozwalanaprzejściedodanegohasłazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykuleha-słowym;możliwejesttakżeprzeszukiwaniezbiorubędącego„hasłamiproblemowymi”zzakresupoprawnościjęzykowej.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:publikacjapowiązana15 – SPP pWN2007(cD)dołączonydowydaniadrukowanegoWspp(2007).Wydanie drukowane: NspppWN(1999,2000).

15 jakjużnapisałyśmywewstępie,wniektórychwypadkachniejesteśmywstanieprecyzyjnieustalićstopniapodobieństwaizależnościpewnychzasobów.Wtakiejsytuacjistosujemysformułowanie„publikacjapowiązana”,zapomocąktórego wska-zujemytylko,żetakiezasobyistnieją.

– 99 –

7.2.2.2. WSO PWN 2016a: Wielki słownik ortograficzny PWN

Forma dostępu:online,http://sjp.pwn.pl/so/lista/a.htmlWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: WsopWN2016ajestopartynamaterialeWielkiego słow-nika ortograficznego PWN z zasadami pisowni i interpunkcjipodred.edwardapolańskiego (WsopWN2003, 2006), obejmującymok.140 tys. haseł. słownik jest rozwiniętą, uaktualnioną i poszerzonąwersjąwcześniejszegoopracowaniaksiążkowego–Nowego słownika ortograficznego PWN(red.e.polański;zob.NsopWN1996,1999iin.).artykułyhasłowesąprezentowanenastroniezarównozbiorczowporządkualfabetycznym(należywpisaćbezpośredniopodanypo-wyżejadreslubkliknąćwwybranąliteręalfabetupodanegopodna-zwąsłownikaudołustrony),jakipojedynczo,powpisaniudanegociąguliterwwyszukiwarkę,wkontekścieinnychzasobówcyfrowych:(1)słownikówogólnychjęzykapolskiego(sjpDor2012,sjppWN2016,zob.http://sjp.pwn.pl/),(2)opracowańpoprawnościowych(Za-sady pisowni i interpunkcji,zob.http://sjp.pwn.pl/zasady;Porady ję-zykowe,zob.http://sjp.pwn.pl/poradnia),(3)pracencyklopedycznych(Encyklopedia PWN,zob.http://encyklopedia.pwn.pl/)i(4)korpusu(korpusjęzykapolskiegopWN,zob.http://sjp.pwn.pl/korpus).budowaartykułuhasłowegowWsopWN2016ajestbardzoogra-niczonaisprowadzasięjedyniedonastępującychelementów:wyrazhasłowy(zgodnaznormąortograficznąformazapisutegowyrazu),wariantyortograficzne,informacjaodzieleniuwyrazu,wybrane(naj-istotniejsze)formyfleksyjneoraz,cocenneiistotnedlaużytkowników,odsyłaczedozasadpisowniiinterpunkcjiwformieaktywnychhiperłą-czy(tylkowtychhasłach,zktórymiwiążesięjakaśkonkretnareguła).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawansowa-negowyszukiwaniahasełzarównowedługlistyalfabetycznejorazpo-czątkowychliterwyrazuhasłowego(zpoziomuokienkadialogowego),jakipowpisaniudowolnejformyfleksyjnej.istniejetakżemożliwośćkopiowaniatekstu(wtymcałychhaseł)bezbłędnegoodczytuznaków.

– 100 –

Dodatkowe możliwości oprogramowania:licznehiperłącza.Inne wydania elektroniczne w  wersji online: WsopWN2016b (plikexe);programdozakupieniaipobraniaonlinezestronyhttp://ksie-garnia.pwn.plInne wydania elektroniczne w wersji offline:§WsopWN2013(cD),WsopWN2016c(pendrive).Wstosunku

doogólniedostępnego(bezpłatnego)wydaniaonlinewersjepłatne(2016b,2016c)różniąsięgłówniemożliwościamiwspółpracysłow-nikazinnymiprogramami,np.podczaspisaniawWordziemożnawybraćopcjęprzywołaniasłownikapoprzezpodwójnekliknięciewdanywyrazwtekściebezkoniecznościwychodzeniazjednegoprogramuiotwieraniadrugiego.

§zWsopWN2016a (i z innymiwcześniejszymi edycjami tegosłownika)powiązaćnależytakżewydaniaelektroniczneNsopWN2003,np.dołączeniegowrazzzasadamipisowniiortografiidozasobówcyfrowychoferowanychwramachpublikacjiSłowniki. Portal PWN (portalpWN2003).przeszukiwanie tylkoNsoPWN 2003 jestmożliwewedługalfabetycznejlistyhaseł(powy-borzewmenutegosłownika)lubzpoziomuokienkadialogowegopowybraniuopcji„Wyszukiwaniezaawansowane”(znajdującejsięwzakładce„Narzędzia”),anastępniezaznaczenietylkomożliwościszukaniawyrazówczywyrażeńwkonkretnymrodzajusłownika.możliwejestrównieżodrębneprzeglądanieZasad ortografii i in-terpunkcji(poprzejściudowybranychzagadnieńzespisutreścizapomocąhiperłączy)–mamydonichdostępalbowprostzestronystartowejportalupWN2003,albopoprzezzakładkę„idźdo”→„regułyjęzykowe”.

Wydanie drukowane:WsopWN2003,2006,2011,2016d.

7.2.2.3. Inne słowniki poprawnościowe w wersji offline

§WSO 2009: Wielki słownik ortograficzny,oprac. Andrzej Mar-kowski, Wioletta Wichrowska

Forma dostępu: offline,cD.

– 101 –

Zawartość:słownikzawieraponad35tys.hasełzuwzględnieniemróżnychstylówiodmianpolszczyzny,terminologiispecjalistycz-nejoraznajczęściejużywanychskrótówizapożyczeń.Wpublikacjipodajesięponadtonajważniejszezasadypolskiejortografiiiinter-punkcji,atakżeprzyjętąobecniekonwencjęzapisupolskichiob-cychnazwgeograficznychorazpoprawneformyimioninazwisk.Wartykulehasłowymzamieszczonoinformacjezarównoopopraw-nejpostaciortograficznej,jakiotychformachfleksyjnychdanegoleksemu,któremogąsprawiaćtrudnościużytkownikowijęzyka.Inne wydania elektroniczne offline: publikacjapowiązana–wydanienapłyciecDMultimedialnego słownika ortograficznego, oprac.przezandrzejamarkowskiegoiWiolettęWichrowską(mso2007).Wydanie drukowane:publikacjepowiązane–wydanedrukiemta-kiesłownikiautorstwamarkowskiegoiWichrowskiej,jak:Nowy słownik ortograficzny(Nso2005)orazJęzyk polski: wielki słownik ortograficzny (jpWso2007).

7.2.3. Słowniki frazeologiczne

7.2.3.1. SF: Słownik frazeologiczny, oprac. Piotr i Łukasz Müldner-Nieckowscy (2016)

Forma dostępu: online, http://www.frazeologia.plWymogi techniczne: dostęppłatny z koniecznością założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: sf jestopartynamaterialewydanegodrukiemWielkiego słownika frazeologicznego języka polskiego (Wsfjp2003,2004)16za-wierającego38tys.artykułówhasłowych,wramachktórychpodajesię200tys.fraz,zwrotów,wyrażeń,przysłówisentencji.coważne,zarów-noWsfjp,jakielektronicznysfłączącechytradycyjnegosłownika

16 korzystajączmateriałówelektronicznegosf,należypodawać,jakzalecająre-daktorzyportalu,następującyadresbibliograficzny:p. ił.müldner-Nieckowscy,Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego,frazeologia.pl,http://frazeologia.pl, dostęp:[data].

– 102 –

frazeologicznegoorazsłownikałączliwościleksykalnej(słownikaidio-móworazkolokacji).Należyjednakzaznaczyć,żezakresnotowanychpołączeńwyrazowych,awięcsposóbrozumieniazwiązkufrazeologicz-nego,jestzgodnyzprzyjętąautorskąkoncepcjąpiotramüldnera-Niec-kowskiego przedstawionąwportaluwodrębnejzakładce–„klasyfika-cjefrazeologizmów”→„klasyfikacjafrazeologizmówfunkcjonalna(słownikowa)müldnera”orazwformiemożliwychdopobraniapli-kówpDfzawierającychtekstdrukowanyzewstępudoWsfjp.Niewchodzącwszczegóły,zaznaczmyjedynie,żekoncepcjatapozwalatraktowaćjakofrazeologizmynietylkozwiązkiidiomatyczne(stałe)czyfrazemy,aletakżeitakiepołączeniawyrazów,którewinnychuję-ciachteoretycznychczyopracowaniachleksykograficznychsąujmo-wanejakostrukturyskładniowebądźkolokacje(związkiłączliwelubluźne).ponadtoużytkownikmożezapoznaćsięzinstrukcjąkorzysta-niazesłownikaorazzinnymimateriałamipoświęconymifrazeologii(otymszerzejjestmowawpodrozdzialeKompendia elektroniczne).każdyartykułhasłowywsfjestzbudowanyz:(1)formyhasłowej(danejpostacifrazeologizmu),(2)definicjizwiązkufrazeologicznego,(3)kwalifikatora(jednowyrazowegoopisusygnalizującegoprzynależ-nośćstylistycznąinacechowanieekspresywnezwrotówiwyrażeń),(4)przykładuużycia(wzdaniu).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniadanychwbaziewrazzmożliwościąkopiowaniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.systempozwalanawyszukiwaniahasełzpoziomuokienkadialogowegopowpisaniukonkretnegowyrazu(aściślemówiąc,jegokonkretnejformyfleksyjnej)lubdanegociąguliter.oprogramowanienierozpoznajewięcokreślo-nychformfleksyjnychjakorealizacjitekstowychprzypisanychdane-muleksemowi.Wynikiwyszukiwaniawsłownikudanegowyrazuczyciąguliterprezentowanesątak,abyużytkownik,widzącposzczególnekolory,mógłsięzorientować,zjakiejczęścimikrostrukturysłownikaonepochodzą:czysątoposzczególneformyhasłowe(główkihaseł,zaznaczonekoloremszarym),czydefinicje(kolorniebieski),czyteżprzykładyużyć(kolorzielony).Dodatkowosystempodajetehasła,któresąpodobne(podwzględemdanegoukładuliter)dowyszukiwa-negowyrazulubciąguznaków.

– 103 –

Dodatkowe możliwości oprogramowania: możliwośćzwijaniairozwi-janiaartykułówhasłowychzapomocąkliknięciawniebieskąstrzałkę;możliwośćrozwinięciaskrótówkwalifikatorówponaprowadzeniunaniekursora;licznehiperłączapozwalająceskorzystaćzbazywiedzynatematfrazeologizmów.Wydanie drukowane:Wsfjp2003,2004.

7.2.3.2. SEJF: Słownik elektroniczny jednostek frazeologicznych oprac.monikaczerepowicka,oprac.informatyczneagatasavary(2012)

Forma dostępu:online,http://zil.ipipan.waw.pl/sejfWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzałożeniakontailo-gowaniasię.Wcelukorzystaniazesłownikakoniecznejestpobranieplikówdorozpakowania:albozestronyhttp://zil.ipipan.waw.pl/sejf?action=attachfile&do=view&target=sejf-1.1-slownik.tar.gzzpraw-dopodobnymwymogiemzainstalowaniadodatkowegooprogramowa-nia,np.aplikacjitoposław(zob.http://zil.ipipan.waw.pl/toposlaw/),albo ze stronyhttps://bitbucket.org/piotr_sikora/toposlaww formieplikówonazwietoposlaw-1.0.6-sejf.zip;porozpakowaniufolderunależyotworzyćplikonazwietoposlaw(typ:executablejarfile),któryuruchomisejf,jeślimamyzainstalowanąjavę(możnapobraćzestronyhttp://www.java.com/pl/download/).Rodzaj wydania elektronicznego:słownikprymarnieelektroniczny(brakwcześniejszychwydańdrukowanychielektronicznych).Zawartość: sejftokomputerowysłownikopostacibazydanych(po-wstaływ ramachzrealizowanegow latach2009–2014projektuba-dawczegoNekst,któregokoordynatorembyłipipaN),prezentują-cyopisformalnyok.5tys.jednostekwieloczłonowych–główniefraznominalnych,przymiotnikowychiprzysłówkowych.słownikma charakter nie objaśniający, lecz gramatyczny. infor-macje gramatyczne dotyczą segmentacji jednostki nieciągłej i jejskładników,opisumorfologicznegoorazformalnegozapomocągra-fów,któreprzedstawiająrelacjęmiędzyskładnikamifrazeologizmuoraz składnię zewnętrzną połączenia. sposób podania informacji

– 104 –

w słowniku powoduje, że opracowanie to jest przeznaczone tyl-kodlazaawansowanychużytkowników,specjalistówzaznajomio-nych z formalizmemopisu językównaturalnych typumultifleks (zob.czerepowicka,kosek 2011). ponieważ ani na stronie bazy,aniwedycjiprogramuniezamieszczonoszczegółowychinformacjinatematkoncepcjiczymakro-imikrostrukturysłownika,abysięzniązapoznać,trzebasięgnąćdoliteraturyprzedmiotu(zob.m.in.czerepowicka2014).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwość zaawan-sowanegoprzeszukiwaniabazy.programumożliwiawieleoperacji,wtymm.in.ustawieniefiltrówgrafów,relacji,statusu,jednakkorzy-staniezniegoniejestdokońcaintuicyjne,wymagaspecjalistycznejwiedzy igłębszegopoznaniamechanizmówtechnicznych.Włatwysposóbmożna jedynie przeglądaćhasławedług listy alfabetycznejiwyszukiwaćjezpoziomuokienkadialogowego.powpisaniukon-kretnegociągulitersystemwyszukujewłaściweformyhasłowe,aletylkote,któredanyciągzawierająwktórymśzeskładnikówpołącze-nia.programniewyszukujezatemhasełzawierającychjakąkolwiekformęfleksyjnąwpisanegowwyszukiwarkęleksemuaniniepodajefrazeologizmów,którychczłonemjestleksemreprezentującywpisanąwwyszukiwarkędowolnąformęfleksyjną.

7.2.3.3. Inne słowniki frazeologiczne w wersji offline

§PSF: Popularny słownik frazeologiczny, oprac. Stanisław Bąba, Jarosław Liberek (2010)

Forma dostępu: offline,cD.Zawartość:słowniknotujeiopisujeok.4tys.jednosteknieciągłych,naktóreskładająsięzarównostałezwiązkifrazeologiczne(idio-my), jaki ichwarianty.Wzbiorzeuwzględniasięzróżnicowanestylistyczniefrazeologizmywspółczesnegojęzykapolskiegowy-ekscerpowane i opracowanenapodstawie bogatej dokumentacjimateriałowejdosłownika,wtymkorpusufrazeologicznegojęzy-kapolskiego(dostępnegowpracownileksykograficznejinstytutufilologiipolskiejUam;zob.sobańska-liberek2006).Wramach

– 105 –

artykułówhasłowychpodajesiędefinicjęznaczeniaorazinformujesięowszystkichwariantachposzczególnychjednostekiwskazu-jenaichłączliwośćsemantycznączygramatycznąznajbliższymkontekstem.Wydanie drukowane: publikacjapowiązana–Słownik frazeologicz-ny współczesnej polszczyzny(sfWp2001)stanisławabąbyija-rosławaliberka.

7.2.4. Słowniki gramatyczne

7.2.4.1. SSGCP: Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskichred.kazimierzpolański(1980–1992)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15746 &tab=3Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię;formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznessgcp(1980–1992).Zawartość: skanywydanychdrukiemwszystkichpięciutomówSłow-nika syntaktyczno-generatywnego czasowników polskichpodred.ka-zimierzapolańskiego(t.1–5,1980–1992),zawierającychwartykułachhasłowychinformacjeoschematachzdań,jakiemogąbyćrealizowaneprzezdaneczasowniki,wrazzoznaczeniemobligatoryjnychifakul-tatywnych składnikówwzdaniuorazpodaniemcharakterystyki se-mantycznejfraznominalnych.abymóckorzystaćzesłownika,nale-żyuprzedniozapoznaćsięzesformalizowanymsystememoznaczeń,objaśnionymnapoczątkupierwszego tomu.coważne,wssgcpuwzględniasięodrębneznaczeniawyrazów,jeśliichwydzieleniede-terminujeinneschematyzdaniowe.Możliwości i ograniczenia wyszukiwania danych w zasobach:możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstu–plikzdostępnymtzw.brudnymocr,wktórymmożnakopiowaćtekst(zprawdopodobieństwemczęściowe-gobłędnegoodczytuznaków)orazwyszukiwaćdanyciągliter,oczym

– 106 –

świadczyaktywnaikonkalornetki iaktywne„t”wlewymgórnymrogunapaskunarzędzi.Wydanie drukowane:ssgcp(1980–1992).

7.2.4.2. SGJP 2015: Słownik gramatyczny języka polskiegooprac.zygmuntsaloni,marcinWoliński,robertWołosz,Włodzimierzgruszczyński

Forma dostępu:online,http://sgjp.plWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:powtórnewydanieelektronicznenapodstawiesgjp2012(cD);brakwcześniejszychwydańdrukowanych.Zawartość: sgjp(2015) jestfleksyjnymsłownikiempolszczyznywspół-czesnejopartymnapoprawionejizmodyfikowanejdrugiejwersjiSłow-nika gramatycznego języka polskiego,wydanejnacDw2012r.(zob.m.in.saloniiin.2008).Wstosunkudowcześniejszegowydaniaoff-lineobecneopracowaniejestposzerzoneoblisko80tys.hasełiza-wieracharakterystykęgramatycznąłącznieponad333tys.leksemówpolskich,wśródktórychujętozarównowyrazynotowanewsłownikachiwtekstach,jakiwyrazypotencjalne.coważne,sgjppodajetak-żesprawiającąkłopotzwykłymużytkownikomjęzykaodmianęnazwwłasnychczy skrótowców.pozaparadygmatemfleksyjnymwyrazuwcharakterystycegramatycznejuwzględniasięm.in.:częśćmowy,ro-dzajrzeczownika,aspektczasownika,rekcjęprzyimkówiliczebników.Wartykulehasłowymmożepojawićsięteżwformieodsyłaczazak-tywnymlinkieminformacjaowariancieortograficznymdanegowyrazu.sposóbprezentacjiformfleksyjnychleksemówwsgjpwpostacitabeljestbardzoczytelnyifunkcjonalnydlaużytkownika,aporuszaniesiępowitryniejestintuicyjneiniewymagaspecjalistycznychumiejętności.Nastroniesłownikaudostępnionotakżemateriałydodatkowe,wtym:wstępdowyd.2sgjp(jakoplikpDf),opissystematyzacjiwzoróworazstosowanychoznaczeń.jakpodanonastroniesłownika,womawianymnajnowszymwydaniuelektronicznym„wprowadzonoszeregzmian,uzupełnieńipoprawekzarównoindywidualnych,jakisystemowych,

– 107 –

m.in.podanoinformacjęokategoriideprecjatywnościdlaponad16tys.rzeczownikówmęskoosobowych,poprzezwyróżnienieformynacecho-wanejorazwskazanierzadkichbądźpotencjalnychformniedeprecja-tywnych,atakżezastosowanonowysystemoznaczeńwzorówfleksyj-nychopartynasystematyzacjijanatokarskiegozawartejwSłowniku języka polskiego podred.W.Doroszewskiego”(zob.http://sgjp.pl/o-slowniku/#historia,atakżekieraś,Woliński2017).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiaprzeszu-kiwaniesłownikawedług listyhaseł: indeksua fronteoraz indeksuatergo;zpoziomuokienkadialogowegomożliwejestautomatyczneodnalezieniehasłapowpisaniukonkretnegoleksemuwformiesłowni-kowej,początkowychliterjakiegośwyrazuorazdowolnejformyflek-syjnej.ponadtoistniejeopcjawyszukiwanialeksemówwedługwzo-rówfleksyjnych(typówodmiany)orazfiltrowaniadanychwwynikuzaznaczeniaokreślonychograniczeńwyszukiwania,takichjakkate-goriegramatyczne,kwalifikatoryitd.możnateżkopiowaćfragmentylubcałytekstartykułówhasłowychzpoprawnymodczytemznaków,alebezzachowaniaichukładugraficznego.Dodatkowe możliwości oprogramowania: możliwośćwyborujęzykain-terfejsu(angielskiegolubpolskiego).Inne wydania elektroniczne w wersji offline: sgjp2007(cD,wyd.1,słownikprymarnieelektroniczny),2012(cD,wyd.2,powtórnewy-danieelektronicznenapodstawiesgjp2007).

7.2.4.3. RAMKI: Baza ram interpretacyjnych dla wybranych jednostek czasownikowych (2009)

Forma dostępu:online,stronaprojektubadawczego:http://www.ramki.uw.edu.pl/,stronabazy:http://www.ramki.uw.edu.pl/ramki/index.htmlWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne.Zawartość: baza zawierawyniki prac nad zakończonymprojektempodkierownictwem jadwigilinde-Usiekniewicz, będącympolską

– 108 –

eksperymentalnąwersjąframeNetu17,onazwieramki:Rygorystyczna aplikacja metodologii kognitywno-interpretacyjnej (ram interpretacyj-nych) do opisu polszczyzny (zob.zawisławska(red.)2010).Wramachbadańopracowanoiudostępnionoonlinewybranypodzbiórczasowni-kówpolskich,obejmującyok.200jednostek,opisanychzgodniezkon-cepcjąmetodologicznąraminterpretacyjnychcharlesaj.fillmore’a18 . przyjętareprezentacjaramyzawiera:(1)powierzchniowyschematwa-lencyjnychbadanychczasowników,(2)spisrólrealizowanychprzezposzczególneelementyramy,(3)scenariuszsytuacji,(4)zaczerpniętezkorpusuipipaNprzykłady,oznakowanemorfosyntaktycznieizapomocąznacznikówról.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiatyl-koprzeszukiwaniezapomocąwykazuopisanychczasownikówiraminterpretacyjnych(wramachdanegohasłaczasownikowego idanejramyfunkcjonujesystemodnośników).

7.2.4.4. Walenty: Słownik walencyjny języka polskiego(2016)

Forma dostępu:online,http://walenty.ipipan.waw.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne.Zawartość: słownikopostacibazydanych,roboczozwanyWalentym(zob.http://zil.ipipan.waw.pl/Walenty),powstajewinstytuciepodstaw

17 frameNettobazaramsemantycznychdlaczasownikówangielskichiinnychwy-rażeńdenotującychsytuacje(zob.http://framenet.icsi.berkeley.edu,bakeriin.2003).18 rama interpretacyjnawujęciufillmore’a to systempojęć,którepołączonesązsobątak,żeabymóczrozumiećjednoznich,należyodnieśćsiędocałejstruktu-ry,wjakiejdanepojęciesiępojawia.ramainterpretacyjnajestelementemwiedzyoświecie.Użyciewtekściekonkretnejjednostkileksykalnejpoleganaprzywołaniuramy,doktórejtajednostkajestprzypisana,czylinaprzywołaniuokreślonejstruktu-rypojęć–pewnejprototypowejsytuacjiijejstałychelementów(zob.fillmore1982,zob.teżzawisławska2010,linde-Usiekniewicz2010).

– 109 –

informatykipaN.podajeonpowierzchniowoskładnioweinformacjewalencyjnegłówniedla jednostek czasownikowych, ale także rze-czowników, przymiotników i przysłówków (w ramach schematówskładniowychuwzględniasięteżopiskonstrukcjifrazeologicznych19),obecniezawierałącznieok.18,5tys.haseł(wtymniecoponad13tys.tohasłaczasownikowe;szczegółowedanezob.http://walenty.ipipan.waw.pl/slowniki/).zgodniezzałożeniamipozadanymimorfoskładniowymiwsłownikumająbyćprezentowanetakżeinformacjesemantyczneorazfrekwen-cyjne,nadczympracetrwają,aichefektyjużczęściowomożnaprze-glądaćna stronie.coważne, przedstawionew słowniku schematyskładnioweiramysemantycznesąilustrowaneautentycznymicytata-miekscerpowanymigłówniezNarodowegokorpusujęzykapolskie-go(zob.przepiórkowskiiin.(red.)2012).trzebatakżeodnotować,żeopracowanydlasłownikanowyformalizmzapisuschematówwalencyjnychzjednejstronymożeutrudniaćodbiórniespecjaliście,zwykłemuużytkownikowipolszczyzny,alezdrugiejjegozadaniemjestumożliwieniewykorzystaniasłownikaprzezpro-gramy,zwaneparserami,któresłużądoautomatycznejanalizyskład-niowejjęzyka.WbaziedanychWalentyniezamieszczasiętypowejdlatradycyjnychopracowańleksykograficznychczęściwstępnej,nieodnajdziemywięctutakichmateriałów,jakinstrukcjaobsługi,zasadyopracowaniaczyopisstosowanychoznaczeńisymboli.takieinforma-cjewsposóbogólnysąprzekazanewwitryniehttp://zil.ipipan.waw.pl/Walenty,szczegółowezaśichujęcieodnajdziemym.in.wartykułach:przepiórkowskiiin.2014b(dopobraniajakoplikpDfzpowyżejpo-danejstrony),hajnicziin.2015(dopobraniajakoplikpDfzestronyhttp://zil.ipipan.waw.pl/elzbietahajnicz),przepiórkowskiiin.2017b.Na artykuł hasłowy składają się obecnie: (1) schemat (schematy)składniowy,(2)semantyka–opisrólsemantycznychipreferencjise-lekcyjnychwobrębieokreślonejramyinterpretacyjnej(zob.omówie-niewstępnejkoncepcji–andrzejczukiin.2014,hajnicziin.2016),

19 szerzejokoncepcjireprezentacjiinformacjifrazeologicznychzob.przepiórkow-skiiin.2014a,2017a,zob.teżtekstydopobranianastroniehttp://zil.ipipan.waw.pl/Walenty .

– 110 –

(3)przykładyużyćpowiązanezdanymschematem.Wprzyjętymopisienierozróżniasięsensówsłów,toznaczywposzczególnychhasłachnieodnajdziemypodziałunaodrębneznaczeniadanegoleksemu,którymbędąprzypisaneokreśloneschematywalencyjnewrazzwykazemrólrealizowanychprzezposzczególneelementyramy.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiaprzeszuki-waniesłownikawedługlistyhaseł(indeksuafronte)orazwyszukiwanieinteresującychnasartykułówhasłowychzpoziomuokienkadialogo-wego(nadlistąhaseł)powpisaniucałegowyrazu(odpowiadającegoformiehasłowej)bądźjegopoczątkowychliter(aleniedowolnejfor-myfleksyjnej).WWalentymdostępnajesttakżerozbudowanafunk-cjafiltrowaniahaseł(wedługczęścimowy,frazeologii,statusuhasła),schematów(m.in.wedługtypuschematu,zwrotności,negatywności,aspektu,typufrazyiram–wedługrólsemantycznychipreferencjise-lekcyjnych).abymócskorzystaćzfiltrowania,należykliknąćwle-wymgórnymroguwikonkęzniewielkimobrazkiemprzypominającymlejek,znajdującąsięnadlistąhaseł,tużobokokienkadialogowego.Inne wersje elektroniczne online:możliwośćpobraniawersjitekstowejsłownika(wprostzestronystartowejpokliknięciuwzakładkę„po-bierz słownik”)orazwersjipDf (ze stronyhttp://zil.ipipan.waw.pl/Walenty,„availableresources”).

7.2.4.5. Inne słowniki gramatyczne w wersji offline

§SFJP: Słownik fleksyjny języka polskiego, oprac. Wiesław Luba-szewski, Henryk Wróbel, Marek Gajęcki, Barbara Moskal, Alicja Orzechowska, Paweł Pietras, Piotr Pisarek, Teresa Rokicka (2001)

Forma dostępu:offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne(brakwcześniejszychwydańdrukowanychielektronicznych).Zawartość: słownik opisujeponad120tys.haseł,podającdlakażde-goznichkompletnyzbiórformfleksyjnychkonkretnegowyrazuoraz

– 111 –

charakterystykęfleksyjną:częśćmowy,identyfikatorwzorcaodmia-ny,rodzaj,aspektczasownikaitp.(skanywybranychhasełzob.http://www.klk.uj.edu.pl/sfjp).publikacja powstaław ramachpracgrupylingwistykikomputerowej tworzonej przezpracownikówkatedryinformatykiaghorazkatedrylingwistykikomputerowejUjika-tedryautomatykiagh.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćprzeszuki-waniabazyzapomocąlistyhasełorazzpoziomuokienkadialogowego.

7.2.5. Słowniki relacji semantycznych

7.2.5.1. SSiA 2016: Słownik synonimów i antonimówinteria.pl,leksykony

Forma dostępu:online,http://leksykony.interia.pl/synonimWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: opublikowanywportaluinteria.plssiapowstałnabazieSłownika synonimów i antonimów,podred.piotrażmigrodzkiego(ssia2005).słownikzawieraok.5tys.haseł.zarównowwersjiksiążkowej,jakiinternetowejopracowaniabudowaartykułuhasłowegojesttakasamaiskładająsięnanią:wyrazhasłowy,ciągsynonimówwyrazuhasłowego(wrazzewentualnymikwalifikatorami),ciągantonimówwyrazuhasłowego(wrazzewentualnymikwalifikatorami).gdywda-nymhaślejestwięcejniżjedenłańcuchsynonimówbądźantonimówróżniącychsięznaczeniemlubzwiązanychzodmiennymiznaczenia-mi,wówczasrozdzielasięjezapomocąsymbolu♦.ponadtowstruk-turzeniektórychhasełmożepojawićsiętakżeinformacja(wpostacisłowazapisanegokursywą)dookreślającaznaczeniewyrazuhasłowe-go(związanezdanymciągiemsynonimówczyantonimów)lubdoty-czącaograniczonejłączliwościdanychsynonimówiantonimówzin-nymiwyrazami.

– 112 –

Wwersjionlinessianiezamieszczonożadnychdodatkowychmate-riałównatematkoncepcjisłownika,budowyhasłaczystosowanychskrótówioznaczeń.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwość zaawan-sowanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiawyszu-kiwaniehasełwedługlistyalfabetycznejorazzpoziomuokienkadialo-gowegopowpisaniudanejformysłownikowej.systemniewyszukujeartykułówhasłowychnapodstawieformyfleksyjnejanipierwszychliterjakiegośwyrazu,alezatowyświetlawszystkiehasła,wktórychwpi-sanaformasłownikowapojawiasięgdziekolwiekwstrukturze(np.jakosynonimczyantonim).tekstmożnakopiować(takżecałehasła)bezbłędnegoodczytuznaków.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:ssia2006(e-book).Wydanie drukowane: ssia2005.

7.2.5.2. PLWordnet: Słowosieć 3.0 (2016)

Forma dostępu:online,http://plwordnet.pwr.wroc.pl/wordnet/Wymogi techniczne: pełnydostęp (bezpłatnyna licencjiwzorowa-nejnalicencjiprincetonWordNet)bezkoniecznościzałożeniakon-tailogowaniasię;istniejetakżemożliwośćpobraniaaktualnejwersjibazy(należyskorzystaćzformularzanastroniehttp://nlp.pwr.wroc.pl/plwordnet/download/).Rodzaj wydania elektronicznego:powtórnewydanieelektronicznezmo-dyfikowanej,zaktualizowanejipowiększonejbazydanychwjejwcześ-niejszychwersjach(pierwszawersjasłowosiecizostałaudostępnio-nawinterneciew2009r.;zob.poniżejinnewydaniaelektroniczne).Zawartość: słowosieć(zang.wordnet)toleksykalnasiećsemantycznawformieelektronicznegotezaurusadlajęzykapolskiego,opracowywa-naobecniewramachkonsorcjumclariN-plprzezbadaczyzgrupytechnologiijęzykowychpolitechnikiWrocławskiejpodkierownictwemmaciejapiaseckiego.Notujeonablisko180tys.rzeczowników,czasow-ników,przymiotnikówiprzysłówków,prawie260tys.znaczeńorazpo-nad600tys.relacji(zob.http://plwordnet.pwr.wroc.pl/wordnet/about).

– 113 –

polskasłowosiećjestwzorowananaprojekcieprincetonWordNetdlajęzykaangielskiego(aleróżnisięodniegobudową,m.in.zewzględuna specyfikępolszczyzny; zob. http://wordnet.princeton.edu/) i po-wstajepółautomatycznąmetodą,którąstosujesiędoogromnychkor-pusówjęzykapolskiego.ideąWordNetujestzbieraniedanychnatematsemantykiwyrazówzapomocąsiatkiznaczeńopartejnarelacjachpomiędzyposzczególnymiwyrazami(hajnicz2011:29–42).innymisłowy,jakpisząagnieszkaDziobipaulinałazarewicz:„poprzezsłowosiećnależyrozumiećsiećsemantycznychrelacjileksykalnychdlajęzykapolskiego,wktórejzna-czeniejednostkileksykalnejjestopisywanepoprzezumieszczenietejjednostkiwsiecipowiązańwyrażającychrelacjeznaczeniowe,wja-kiewchodzionazinnymijednostkami”(Dziob,łazarewicz2011:34).takwięcWordNetjestzorganizowanyniewokółleksemów,leczwo-kółpojęć,ajegopodstawęopisustanowiąrelacjesemantyczne:relacjesynsetów20 (międzyzbioramisynonimów,np.hiponimia,hiperonimia,meronimia,holonimia,fuzzynimia,bliskoznaczność,instancja),relacjejednostekleksykalnych(międzyznaczeniami,np.relacjeocharakte-rzederywacyjnymtypuzawieranieroli–subiektu,narzędzia,wytworuitd.)orazrelacjasynonimii.ponadtowramachartykułuhasłowegopodajesięzawsze:(1)informa-cjęoczęścimowy,(2)domenę,doktórejnależydanywyrazwdanymznaczeniu,(3)hiperonimy–ścieżkędonajwyższegohiperonimu.mogąpojawićsiętakże:(4)skróconadefinicjawrazz(5)zaznaczeniemre-jestrustylistycznegooraz(6)przykładyużyć.zesłowosiecimożnarównieżkorzystaćjakzesłownikadwujęzycznego,gdyżpolskabazadanychwordnetowychzostałapołączonazbaząangielską.ogólnyopisomawianegotezaurusajestdostępnynastroniegłównejsłowosiecilubwwitryniegtjpWr(zob.http://nlp.pwr.wroc.pl/na-rzedzia-i-zasoby/zasoby/slowosiec),natomiastzeszczegółamikoncep-cjiiopisuzapoznamysięjedynie,sięgającdoliteraturyprzedmiotu–zob.m.in.maziarziin.2014,kędziaiin.2015).korzystaniezbazy

20 „synsettozbiórwyrazówtejsamejklasygramatycznej,któremogąbyćwymie-nianewokreślonymkontekściebezzmianyjegoznaczenia,awięcreprezentujątosamopojęcie”(hajnicz2011:29,za:Vossen(red.)1998).

– 114 –

możestanowićpewnątrudnośćdlaniezaawansowanegoużytkowni-kaniezewzględunainterfejs,alezpowoduścisłościopisuibarieryterminologicznej.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiaróżnorakiesposobykorzystaniazbazyijejprzeszukiwaniazapomocą:1) wyszukiwarki na stronie głównej (http://plwordnet.pwr.wroc.pl/

wordnet/) zpoziomuokienkadialogowego (wyszukiwaniehasełpowpisaniuleksemuwformiesłownikowejlubpoczątkowychliterjakiegośwyrazu),

2) wyszukiwarki na podstronie „funkcja podobieństwa znaczenio-wegojednostekleksykalnych”http://nlp.pwr.wroc.pl/wordnet/msr (wrazzmożliwościąskorzystaniazprzeglądarkirelacjisynsetów,zob.http://nlp.pwr.wroc.pl/slowtool/,pozwalającejnawyszukiwa-niedanych,wyświetlanieichtekstoweorazwizualizację),

3) zaawansowanejaplikacjiWordNetlloom-Viewerdopodglądusiatkiznaczeńsłowosieci(wrazzopcjąlicznychfiltrówprzeszukiwaniabazyiedycjidanych;dopobraniawpostaciplikówdorozpakowa-nia21zestronyhttp://clarin-pl.eu/pl/uslugi/).

Dodatkowe możliwości oprogramowania: licznehiperłącza(zwłaszczapozwalającenaszybkieprzejściedohasełpowiązanych)iwizualizacjedanychjęzykowych.istniejetakżemożliwośćwyborujęzykainterfejsu(angielskiegolubpolskiego),zainstalowaniasłowosiecijakodarmowejaplikacjimobilnej(zob.http://clarin-pl.eu/pl/uslugi/lubbezpośredniohttps://play.google.com/store/apps/details?id=com.pwr.plwordnet),po-braniaplikówźródłowychzestronyhttp://nlp.pwr.wroc.pl/plwordnet/download/.Dodatkowoudostępniasię(obecnietylkowwersjidopo-brania)31tys.jednostekoznaczonychzewzględunawydźwiękemo-cjonalny–pozytywny,negatywny,dwuznacznylubneutralny.Inne wydania elektroniczne w wersji online:słowosieć:1.6,1.7.,1.8,1.8.1,2.0.1,2.0.2,2.0.4,2.1,2.2,2.3–wersjearchiwalnebazymożnapobraćzestronyhttp://nlp.pwr.wroc.pl/plwordnet/download/

21 porozpakowaniufolderu,abyuruchomićaplikację,należyotworzyćplikplWord-Net(typpliku:executablejarfile(.jar)).

– 115 –

7.2.5.3. Inne słowniki relacji semantycznych w wersji offline

§SS 1995–1999: Słownik synonimów, oprac. Andrzej Dąbrówka, Ewa Geller, Ryszard Turczyn

Forma dostępu:offline,msWord.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: zdigitalizowanawersjawydanegodrukiemSłownika sy-nonimów,oprac.przezandrzejaDąbrówkę,ewęgelleriryszardaturczyna(ss1993,1995),zostaławbudowanawedytormsWord7iobjęłaok.40tys.znaczeń(edycjadrukowanabyłabardziejob-szerna,zawierałaponad53tys.jednostekleksykalnych).jakpodajesamautor,andrzejDąbrówka,„firmatipwykupiłaodnasnalata1995–1999licencjęiopracowałaelektroniczną[...]wersję,którąsprzedałam.in.microsoftowi(Word7).od1styczniaroku2000niktniemaprawadoposiadania,przerabiania,udostępnianiaiwykorzy-stywaniawformieelektronicznejźródłowychplikównaszychsłow-ników” (zob. http://portal.slowniki.com/index.php?option=com_ content&view=article&id=1&itemid=3).Wydanie drukowane: ss1993,1995.

§SWB: Słownik wyrazów bliskoznacznych PWN (2007)

Forma dostępu:offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: edycjacyfrowa,dołączonadowydaniadrukowanego,opartanamaterialewydanegodrukiem Wielkiego słownika wyra-zów bliskoznacznychpodred.mirosławabańki(2007),zawierają-cegoponad80tys.hasełpołączonychzapomocąprawie180tys.relacjitypu:synonimia,antonimia,hiperonimia,hiponimia,holo-nimiaimeronimia.WsWb(2007)jestopartynadanychzkorpu-sujęzykapolskiegopWNistałsięczęściąelektronicznychwersjiUsjp(zob.Usjp2016).Wydanie drukowane:WsWb(2007).

– 116 –

§SSJP: Słownik semantyczny języka polskiego

Forma dostępu:offline,http://www.klk.uj.edu.pl/ssjp Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne.Zawartość: SSJP22 jestwspólnymdziełempracownikówkatedrylingwistykikomputerowejUjorazgrupylingwistykikompute-rowejwkatedrzeinformatykiaghwkrakowie,atakżestuden-tówkierunkuelektroniczneprzetwarzanieinformacji.jakpodanonastronie,słownikjestwykorzystywanyjakonarzędziewindywi-dualnychpracachbadawczych,abywięcmócsięznimbliżejza-poznać,należysięskontaktowaćzkierownictwemklkUj(http://www.klk.uj.edu.pl/osoby).Wssjpopisyznaczeńdanychleksemówsątworzonezapomocąre-lacjisemantycznych,toznaczy,jakwyjaśniaaleksanderpohl,„każ-deznaczeniewystępującewsłownikuprzynależydoconajmniejjednejkategoriisemantycznej.semantykakażdejkategoriiopisanajestzapomocąrelacjisemantycznychprzysługującychwyrazowire-prezentującemukategorię,awięcnp.człowiek, zwierzę”(pohl2009:243–244).przynależnośćtapociągazasobądziedziczenieprzezdanyleksemokreślonejogólnejcharakterystykisemantycznej.Wsłow-nikupojawiająsięm.in.następującekategoriesemantyczne:hU-maN,plaNt,aNimal,locatioN,iNstrUmeNt,strUc-tUre,time,eVeNt,phys_obj(zob.pohl2009:244–245).słownikuwzględnianietylkorelacjeparadygmatyczne(synonimia,bliskoznaczność,hiponimia,hiperonimia,meronimia,holonimia),aletakżerelacjesyntagmatyczne–„zopcjonalnymczłonemrela-teDto,któremajązasadniczywpływnamożliwośćwykorzysta-niasłownikawalgorytmachrozstrzyganiawieloznaczności”(pohl2009:246),takiejakDestiNatioN(np.młotek DestiNatioN:wbijanie)czyrole(np.krzesło role:relateDto:król: tron)inneactioN,state,actor,object,from,to,iNstrU-meNtitd.(pohl2009:246–247).

22 liczbahasełodnotowananarok2009wynosiłaok.20tys.(zob.pohl2009:244).

– 117 –

7.2.6. Słowniki wyrazów obcych

7.2.6.1. SWOKop: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego

Forma dostępu:online,http://www.slownik-online.pl/index.phpWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: edycjacyfrowasWokopjestopartanamaterialewydanegodrukiemSłownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznychWłady-sławakopalińskiego(wyd.1–28,1967–2002),początkowouwzględ-niającegoopisok.20tys.jednostekhasłowych.zbiórtenstopniowosię jednakpowiększałwrazzkolejnymwydaniami tegodzieła.jakpiszeżmigrodzki,wsłownikuujętezostałozwłaszcza„słownictwozzakresuogólnejkulturyhumanistycznej”,uwzględniasięteżm.in.nazwypostacimitycznychczylegendarnychorazokreśleniazwiąza-nezmotywamiliterackimi,atakżeobcojęzyczne(główniełacińskieigreckie)wyrażeniaizwroty,anawetcytaty,dlategoteżsłownikówmożnapotraktowaćjako„rodzajpodręcznikawspółczesnegoerudy-ty”(żmigrodzki2005b:207).Niezwyklecennedlaużytkownikategosłownika,takżejegowersjicyfrowej,sąnietylkoinformacjeoznacze-niudanejjednostki,leczrównieżobszernewyjaśnienianatematpo-chodzeniadanegowyrazu,wyrażeniaczyfrazy.cowięcej,wwersjielektronicznejsłownikadostępnesąwformieaktywnychhiperłączyodnośnikidohasełpowiązanych,np.określeńbliskoznacznychczyinnychwyrazów,którewywodząsięzeźródłosłowupodanegowin-formacjietymologicznejopisywanegohasła.Nastronieniezamieszczonożadnychmateriałówdodatkowychinfor-mującychokoncepcjiibudowiesłownikaczyteżstosowanychskró-tachioznaczeniach.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniabazywrazzmożliwościąkopiowaniatekstubezbłędnegoodczytuznaków.oprogramowaniepozwalaobec-niejedynienawyszukiwaniehasełwedługalfabetycznejlisty(należy

– 118 –

kliknąćwnapis„indeks”nastroniestartowejponiżejokienkadialogo-wegolubbezpośredniootworzyćpodstronę:http://www.slownik-on-line.pl/indeks_hasel.php).znieznanychnamprzyczynwyszukiwaniezpoziomuokienkadialogowegoniejestobecniemożliwe.Inne wydania elektroniczne w wersji offline: sWokop1998(cD).Wydanie drukowane:sWokop 1967–2002 .

7.2.6.2. SWO Europa: Słownik wyrazów obcychonet.pl,portalwiedzy(2016)

Forma dostępu:online,http://portalwiedzy.onet.pl/polszczyzna.htmlWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: dladostępnegowportaluonet.plsWoWydawnictwaeu-ropa(2016)bazęstanowidrukowanawersjaSłownika wyrazów obcych podred.irenykamińskiej-szmaj(sWo2001),którynotuje25tys.ha-seł,odnajstarszychponajnowsze,związaneznowymitechnologiamiczymediami.poszczególneartykułyhasłowewwydaniuonlineza-wierają:(1)informacjęopochodzeniuwyrazu,(2)definicjęorazop-cjonalnie:(3)wymowę,(4)kwalifikator,(5)wyrazy(hasła)pochodnesłowotwórczoisemantycznie.Nastronieniesązamieszczoneżadnemateriałydodatkoweinformu-jąceokoncepcji ibudowie słownikaczy też stosowanych skrótachioznaczeniach.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwość zaawan-sowanegoprzeszukiwania bazy.oprogramowanie umożliwiawy-szukiwaniehasełwedługalfabetycznejlistyorazzpoziomuokienkadialogowegopowpisaniuformyhasłowej(wyświetlająsięhasłajed-no- iwielowyrazowe,któredanywyrazzawierają). jeśliwpiszemyciąg liter, którynie odpowiada żadnemuhasłuw słowniku, systemwyszukujenajbliższepodwzględempisowniformyhasłowe.istniejemożliwośćkopiowaniacałegoartykułuhasłowegolubjegofragmentubezbłędnegoodczytuznaków.Wydanie drukowane:sWo (2001).

– 119 –

7.2.6.3. Inne słowniki wyrazów obcych w wersji offline

§SWO PWN 2003: Słownik wyrazów obcych PWN

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: sWopWN2003jestjednymzopracowańleksykogra-ficznychwydanychwramachpublikacjielektronicznejSłowniki. Portal PWN(portalpWN2003).materiałzostałzaczerpniętyzesWopWN1995(zob.teżksjp1996)podredakcjąelżbietysobol23.DodatkowonapłyciezamieszczonosjppWNwrazzta-belamiodmianorazmateriałyztakichsłowników,jakNsopWN(zob.innewydaniaofflineWsopWN)zzasadamipolskiejorto-grafiiiinterpunkcjiorazNspppWNzhasłamiproblemowymi.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawan-sowanegowyszukiwaniadanychwbaziewrazzmożliwościąkopio-waniafragmentówlubcałegotekstuartykułówhasłowych.przeszu-kiwanietylkosWopWN2003jestmożliwewedługzamieszczonejwlewejkolumniealfabetycznejlistyhaseł(powyborzewmenutegosłownikanastroniestartowej)lubzpoziomuokienkadialogo-wego(powyborzewzakładce„Narzędzia” wyszukiwaniazaawan-sowanego,anastępniezaznaczeniuopcjiszukaniawyrazówlubwy-rażeńwkonkretnymtypiesłownika).zkoleizpoziomuokienkadialogowego(umieszczonegonadlistąhaseł)szukasięhasełbezmożliwościwyborukonkretnegoopracowania (systemznajdujedanesłowowkażdymzesłownikówlubtypówmateriałówdodat-kowych)wedługalfabetycznejlistyartykułówhasłowych,indeksuatergo(jeślizaznaczymygowzakładce„Narzędzia”),powpisaniucałegowyrazu,jegopoczątkowychliterczydowolnejformyfleksyj-nej.Dodatkowofunkcjonujewyszukiwaniekrzyżówkoweorazza-awansowanewyrazów,wyrażeńlubciąguznakówwcałymsłowniku

23 słownik jest poprawionym i uzupełnionymwydaniemopartymnaSłowniku wyrazów obcychpodred.janatokarskiego(sWopWN1971).

– 120 –

orazsystemodnośników,którypozwalanaprzejściedodanegoha-słazapomocąkliknięciawdowolnywyrazwartykulehasłowym.Inne wydania elektroniczne w wersji offline:sWopWN1995pozdi-gitalizowaniuzostałdołączonydoksjp(1996).Wydanie drukowane:sWopWN1995.

§SWOB PWN 2005: Słownik wyrazów obcych PWN, red. Miro-sław Bańko

Forma dostępu: offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: wersjacyfrowapowstałanabaziewydanegodrukiemWielkiego słownika wyrazów obcych PWN, pod red.mirosławabańki (sWopWN2003,WsWopWN2005),opartegozkoleiwpewnymzakresienasWopWN1971.sWobpWN2005zawiera25tys.haseł(czyliook.15tys.mniejniżdrukowanyWsWopWN2005),aleujętownimnajnowszewówczasjednostkileksykalne,dużągrupęwyrazówpochodnychorazsentencjeizwrotyobcoję-zyczne.podajesiętakżeformyfleksyjnewyrazóworazinformacjęopochodzeniuleksemów.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawan-sowanegowyszukiwaniadanychwbazie,wtymopcjawyszuki-waniahasełbezznajomościzapisu,napodstawieznanejwymowy.Wydanie drukowane:WsWopWN2005.

§WSWOiT 2009: Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych, oprac. Andrzej Markowski, Radosław Pawelec

Forma dostępu:offline,cD.Rodzaj wydania elektronicznego:częściowowtórne,częściowopo-wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: WsWoit2009opiera się namateriałach zawartychwnastępującychpublikacjachtychsamychautorów:Wielki słow-nik wyrazów obcych i trudnych (WsWoit2000),Język polski: wielki słownik wyrazów obcych i trudnych (jpWsWoit2007)

– 121 –

orazMultimedialny słownik wyrazów obcych i trudnych(msWoit2007).praceteopisująok.16tys.haseł,wtymgłównienowszezapożyczenia,skupiającsięnaichpoprawnościifunkcjonowaniuw tekście.Wymienioneopracowania leksykograficzne stanowiąbowiempołączeniesłownikawyrazówobcychzesłownikiempo-prawnościowym.Inne wydania w wersji offline: msWoit(2007).Wydanie drukowane: WsWoit2000,jpWsWoit2007.

7.2.7. Słowniki polszczyzny historycznej

7.2.7.1. SStp: Słownik staropolski (1953–2002)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39990 &tab=3Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznewer-sjidrukowanej.Zawartość: elektroniczna edycjaSłownika staropolskiegowpostaciskanówwersjidrukowanej,będącychplikamiwformacieDjVuza-wierającymiwynikitzw.brudnegoocr(umożliwiającegokopiowa-nietekstu,alezwielomabłędamiwodczycieznaków).tekstmożnaprzeszukiwać,oczymświadczyaktywnaikonkalornetkiugórypolewejstronienapaskuzadań.Inne wersje elektroniczne w wersji online: https://pjs.ijp-pan.krakow.pl/ sstp.html§podanyadresodsyładostronypracownijęzykastaropolskiegoijp

paN,gdzieudostępnionowwersjielektronicznejskanyorygina-łuwydania11tomówSłownika staropolskiego(1953–2002)wpo-staciplikówpDf24,zrozbiciemnaposzczególnetomywukładzie

24 zewzględunaformatplikupDfkolejnetomyotwierająsiębardzowolno.rodzajformatuwpływatakżenaograniczonemożliwościichprzeszukiwania.

– 122 –

alfabetycznymwrazzSuplementem(cz.1,verbaabsentia,2014:https://pjs.ijp.pan.pl/sstp/supl.pdf).Dostępnajesttakżezdigitalizo-wanakartotekaSłownika staropolskiego(aktywnehiperłączanastro-nie,układalfabetyczny),źródładoSłownika staropolskiego(wersjaelektronicznakatalogukartkowego(rękopisy)orazwydanieelek-tronicznetomudrukowanegoOpis źródeł „Słownika staropolskie-go”(2005).Nastroniezamieszczonorównieżlinkidowybranychpublikacjidopobrania(zakresbadań językadobystaropolskiej),linkidowersjielektronicznychnajważniejszychsłownikóworazprachistorycznojęzykowych.polewejstronieudołu,wzakładce„informacjetechniczne”,podanowymaganiasystemoweniezbędnedoprzeglądaniastronyiudostępnionychnaniejzasobówcyfrowychorazlinkidobezpłatnychwersjiwymaganegooprogramowania.

Wydanie drukowane:sstp,t.1–11,Wrocław–kraków1953–2002.

7.2.7.2. SPJS: Słownik pojęciowy języka staropolskiego (2011–2015)

Forma dostępu:online,http://spjs.ijp-pan.krakow.pl/spjs/strona/karta tytulowa Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnaelektronicznawersjasłow-nikazwyszukiwarką,opracowanegonapodstawieSłownika staropol-skiegopodred.stanisławaUrbańczyka,1953–2002,orazSuplementu cz.1(verbaabsentia)podred.ewyDeptuchowej,2014.Zawartość:opracowanywlatach2011–2015(kierownikprojektu:bo-żenasieradzka-baziur, ijppaN) elektroniczny słownikoukładzierzeczowym,prezentujący strukturę semantyczną słownictwa staro-polskiego25.bazęmateriałowąstanowiływybraneelementystrukturyalfabetycznegoSłownika staropolskiego(1953–2002,2014),zktóregowyekscerpowano:siatkęhaseł,znaczeniawyrazówautosemantycznychifunkcjeleksemówsynsemantycznych,przykładwtransliteracjiijego

25 por.opisprojektusieradzka-baziuriin.2016.

– 123 –

lokalizację(wspjsdodanojegotranskrypcję)orazznacznikgramatycz-ny(informacjaoprzynależnościwyrazudookreślonejczęścimowy).elementystrukturyrekorduwspjsto:wyrazhasłowy(lubwwypadkujednostkinieciągłejwyrażeniehasłowe);typ(pochodzenie)jednost-ki(pochodzizeSłownika staropolskiegolubSuplementu);jejrodzaj(typu:autosemantyczna,synsemantyczna);numerwsłowniku;znacze-niewwypadkujednostkiautosemantycznejlubfunkcjawodniesieniudo jednostki synsemantycznej; znacznikgramatyczny; semantyka–jejprzynależnośćdokategoriipojęciowych;przykładwtransliteracjizlokalizacją(zaSłownikiem staropolskimlubSuplementem);tensamprzykładw transkrypcji z lokalizacją.Wczęści końcowej rekordu:„Uwagi”zamieszczonokomentarzedotycząceznaczeń,funkcjiwyrazuhasłowego,gramatyki,transkrypcji,transliteracjiitp.Wnawiasachkwa-dratowychzamieszczonouwagipochodząceodwykonawcówspjs.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: zaawansowanemoż-liwościprzeszukiwaniabazy–zawartośćsłownikamożnaprzeglądaćprzyużyciudwóch rodzajówwyszukiwarek.z zakładki „słownik”możemyprzeprowadzićwyszukiwanie, uwzględniając strukturę se-mantyczną słownictwa (wedługwyodrębnionych kilkuset kategoriipojęciowych,np.ciałaniebieskie,zboża).Nazwykategoriimająformęhipełączy–kliknięcieotwieracałyzbiórjednostekdanejklasy.zbiórtenmaformęwyrazówhasłowychwpostacihiperłączy.Najechaniekursoremotwieraartykułhasłowyzeznaczeniemdanejjednostkiprzy-pisanymdodanejkategoriipojęciowej.strukturaartykułuhasłowegozawierarównieżodniesienia(wformiehiperłączy)wiążącedanąjed-nostkęzinnymikategoriami,coukazujesiećpowiązańsemantycznychjednostki.zaawansowanewyszukiwaniemożnaprzeprowadzićtakże,uwzględniając:częścimowy(rzeczownik,czasownik,przymiotnikitd.,zograniczeniemwyszukiwaniadohasełwobrębiejednejlitery),układalfabetycznyhasełorazrodzajjednostki(autosemantyczna,synseman-tyczna,nieciągłaitd.).każdorazowowynikiwyszukiwaniamająformęhiperłączyodsyłającychdokolejnychartykułówhasłowych.zpoziomuokienkadialogowego(zakładka„Wyszukiwarka”)możnawyszukiwaćdowolnewyrazylubciągiznakówbezuwzględnieniaudo-godnieńwyszukiwaniazaawansowanego.powpisaniuposzukiwanego

– 124 –

wyrazualbociąguznakówotrzymujemywynikwpostaciwszystkichpoświadczeńposzukiwanegowyrazulubciąguznakówgdziekolwiekwstrukturzehasławsłowniku.poświadczeniemaformęhiperłącza,poktóregokliknięciuzostajemyodesłanidoartykułuhasłowegoza-wierającegoposzukiwanywyrazlubciągznaków.elementyartykułuhasłowego(definicja,poświadczeniawtranslitera-cjiitranskrypcji,lokalizacja)możnakopiowaćdoplikutekstowego.

7.2.7.3. SP XVI: Słownik polszczyzny XVI wieku (1956–2012)26

Forma dostępu:online,http://spxvi.edu.pl/wersja-cyfrowa/ Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórneelektronicznewydaniesłow-nikazwyszukiwarką,opartenadrukowanym32-tomowymwydaniuorazprymarne27wydanieelektronicznet.33–36Słownika polszczyzny XVI wieku(t.1–32,1956–2004;t.33–36,2009–2012).Zawartość:adresodsyładostronySłownika polszczyzny XVI wieku in-stytutubadańliterackichpaN,naktórejudostępnionowwersjicyfro-wej:36tomówSłownika polszczyzny XVI wiekuzróżnymimożliwoś-ciamiprzeglądaniaichzawartości,spiskanonutekstówsłownikaorazprzykładowetekstypowstającegokorpusupolszczyznyXViwieku.Wzakładce„Wersjacyfrowa”znajdująsięaktywnelinkidoelektro-nicznieprzetworzonychwersjisłownika(zob.wykazponiżej).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: zaawansowanemoż-liwościwyszukiwaniadanych.możliwesąnastępującesposobyprze-szukiwaniabazy:(1)wedługelektronicznegoindeksuhasełwukładziealfabetycznym,(2)zpoziomuokienkadialogowego(wyszukiwanieha-sełzaczynającychsięoddanegociąguznaków,zawierającychgolubkończącychsięnań)oraz(3)zaawansowanegowyszukiwaniaartykułów

26 słownikpozostajewopracowaniu inie jest jeszczeukończony,aleonline jestdostępnyindekshaseł,takżetychjeszczenieopracowanych:http://spxvi.edu.pl/indeks/ 27 jedynietomy33–36sąjuż„urodzonejakocyfrowe”(za:bień2010:132).

– 125 –

hasłowych (np.poświadczeniaw innych słownikach:sstp,cn,l).zkoleispiskanonutekstówsłownikamożnaprzeglądać,wyszukująctekstywukładziealfabetycznymlubchronologicznym,zkanonuispo-zaniego.Wzakładce„Dodatki”znajdujesięelektronicznawersja(plikpDf)opracowaniakrystynyWilczewskiejCzasowniki w „Słowniku polszczyzny XVI wieku” (odmiana i słowotwórstwo) .Inne wersje elektroniczne w wersji online:§Wersjaelektroniczna(prezentowanatakżewwitryniesłownika,zob.

zakładka„Wersjacyfrowa”)t.1słownika;skanywformacieDjVubezmożliwościprzeszukiwaniazawartości:https://old.mimuw.edu.pl/polszczyzna/spXViw/ .

§Wersjaelektronicznazeszytupróbnegoiwydanych36tomówsłow-nika, prezentowanana stronie słownikawzakładce „Wersja cy-frowa”: http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=17781–opróczmożliwościprzeglądania skanówwformacieDjVu tomymożnaprzeszukiwaćtekstowo(wyszukiwaćciągznakówikopiowaćtekst,oczymświadczyaktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wpaskunarzędzi),alezewzględunasłabąjakośćocrmożliwościwyszu-kiwaniainformacjisąograniczone.

§Najbardziejzaawansowanemożliwościwyszukiwaniadajewersjaelektronicznazwyszukiwarkądo słownika.Wersja tama formędwuwarstwowego(tekstyiskany)korpusuDjVuzwyszukiwarkąpoliqarp(dostęponlinehttp://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik- polszczyzny-xvi-wieku/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slow-nik-polszczyzny-xvi-wieku/).Wykorzystywaneprzezwyszukiwar-kę36tomówobejmujehasłaodA doroztyrkNoŚĆ(aktyw-nylinkprzekierowujedowersjicyfrowejsłownikaudostępnionejwkujawsko-pomorskiejbibliotececyfrowej).

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: powpisaniuznakówwokienkodialogowepojawiasięlistakonkordancji.kliknięciewak-tywnynumerkonkordancjiotwierawersję tekstowązposzerzonymkontekstemposzukiwanegowyrazulubciąguznaków.Najechaniekur-soremnaaktywnylinkzawierającyposzukiwanyciągznakówodsyłazkoleidoskanusłownika,którymożnaprzeszukiwaćikopiowaćtakjakplikiDjVuwbibliotekachcyfrowych.przeszukiwaniezawartości

– 126 –

słownikazpoziomuokienkadialogowegomożesięodbywaćprzyuży-ciuokreślonejskładnizapytań,takiejsamejjakwopisanymwcześniejsłownikulindego . Wydanie drukowane:spXVi,t.1–36,Warszawa1956–2012.

7.2.7.4. SJP XVII–XVIII: Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku (tylkotom1:z.1–5,1999–2004)28

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43827&from=&dirids=1&tab=1&lp=17&Qi Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(skany)wersjidrukowanejsłownika.Zawartość:elektronicznawersjat.1(z.1–5)Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwość ograniczo-negoprzeszukiwaniapublikacjiwformacieapplication/octet-stream.możliwejestjedyniewyszukiwanieciąguznakówikopiowanietekstu(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wpaskunarzędzi).Wydanie drukowane:sjpXVii–XViii,t.1,z.1–5,kraków1999–2004.

7.2.7.5. ESJP XVII–XVIII: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku (2004–pracawtoku)

Forma dostępu:online, http://sxvii.plWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię;nastronietytułowejsłownikapodanoaktywnylink(http://sxvii.pl/index.php?strona=wtyczki)zinstrukcjąinstalacjiwtycz-kiwyszukiwaniadlaprzeglądarekfirefoximicrosoftinternetexplorer.

28 kolejnetomywydawanesąjedyniewwersjielektronicznej(por.Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku:http://sxvii.pl).

– 127 –

Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektronicznesłow-nika29 .Zawartość:elektronicznawersjaSłownika języka polskiego XVII i XVIII wiekuzwyszukiwarkąpowstającąwramachprojekturozwojowego,któregokierownikiemjestWłodzimierzgruszczyński.Naartykułha-słowywsłownikuskładająsięnastępującedane:wyrazhasłowy,infor-macjagramatyczna,informacjaochronologiiformyijejnotowaniachwinnychsłownikachhistorycznejpolszczyzny(np.sstp,spXVi,l,sW),formygramatyczne,wwypadkuformyzapożyczonej–informacjaopochodzeniu(etymologia),definicjaorazpoświadczeniazlokalizacją.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: zaawansowanemoż-liwościprzeszukiwaniabazy wrazzmożliwościąkopiowaniaieks-portowaniaartykułówhasłowychdoplików tekstowych.zawartośćsłownikamożnaprzeglądaćnaróżnesposoby.zzakładki„listahaseł”możnaprzeglądaćhasławukładziealfabe-tycznym.z zakładki „zaawansowanewyszukiwanie”możliwe jestwprowadzeniewieluzłożonychfiltrów,którezawężąwyszukiwaniedo:wyszukiwaniahaseł lubpodhaseł; formyhasłowejzmożliwoś-ciąwyborunaprzykładformnieodmiennych;funkcjiznaczenia(np.nazwawłasna);wyszukiwaniaformzokreślonąetymologią(źródłopochodzenia);szukaniaokreślonychfrazwdefinicjachiwcytatach;wyszukiwaniazwiązkówfrazeologicznych,przysłówiprzenośni;prze-szukiwaniazawartościhasełwedługkwalifikatorówitp.zkoleizza-kładki„kwerendy”możnaprzeszukiwaćźródłasłownika(ekscerpcjacytatówzokreślonegoźródła–wybórzlisty),wyszukiwaćustabili-zowanepołączeniawyrazowe, związki frazeologiczne, przysłowia,przenośnie,nazwywłasne,informacjedodatkowe(komentarzefilolo-gicznedookreślonychhaseł).przeszukiwaniemożliwejesttakżezpoziomuokienkadialogowego,któreumożliwiawyszukiwaniehaseł:zaczynającychsięodokreślo-negociąguznakówlubkończącychsięnań,zawierającychokreślonyciągznakówlubdokładniewpodanejformieafronte,atergowhasłach

29 elektronicznawersja oparta jest częściowonadrukowanychmateriałach t. 1,z.1–5,kraków1999–2004.

– 128 –

jużopracowanych,aleteżwłaśnieopracowywanych,zmożliwościąprzeszukiwaniarównieżhasełwindeksie.Wydanie drukowane:tylkot.1,z.1–5,kraków1999–2004.

7.2.8. Słowniki łaciny średniowiecznej w Polsce

7.2.8.1. SŁśP: Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce (1953–1988)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15584&from=&dirids=72&tab=1&lp=2&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąłacinyŚredniowiecznejijppaN.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość: skanyoryginału słownika, t.1–8 (a–s,zz.2,dodatko-wym),Wrocław1953–1988.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćograniczo-negoprzeszukiwaniatekstu(zapisanegowformacieplikówimage/x.djvuzdostępnymocr)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:słŚp,t.1–8,Wrocław1953–1988.

7.2.8.2. ESŁśP: Elektroniczny słownik łaciny średniowiecznej w Polsce (2011–pracawtoku)

Forma dostępu:online,http://scriptores.pl/elexicon/ Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.

– 129 –

Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektronicznesłowni-kazwyszukiwarką,opartenamateriałachdrukowanejwersjiSłownika łaciny średniowiecznej w Polsce(t.1–8,doliterys,1953–).Zawartość:elektronicznawersjaSłownika łaciny średniowiecznej w Pol-scezwyszukiwarką,projektrozwojowy,redagowanyprzezzespółpra-cowniłacinyŚredniowiecznejijppaNwskładzie:aleksandrakulbic-ka,annaledzińska,agnieszkamaciąg,krzysztofNowak,krzysztofpawłowski,michałrzepiela.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:zaawansowanemożli-wościprzeszukiwaniabazy. zawartośćsłownikamożnaprzeszukiwaćnawielesposobów.zpoziomuokienkadialogowegomożliwejestwy-szukiwaniepoprzezwprowadzonyciągznakówoddającywynikiwyszu-kiwaniaa fronte.otwierającesięokienkoprezentujeogólnąwersjęartykułuhasłowego,zawierającego:formę,odmianę,etymologię,in-formacjęoczęścimowyorazznaczenie(znaczenia)formy.zzakładki„pełnawersja”możnawyświetlićwersjehasłazpoświadczeniamifor-myiichlokalizacją.zakładka„Więcej”umożliwiasprawdzenienoto-waniaformywinnychsłownikachorazdostępnychonlinekorpusachłaciny.ztegopoziomuwyszukiwaniaotrzymujemyrównieżdostępdolistyhasełwformiehiperłączy,sytuującyposzukiwanyprzeznasciągznaków(hasło)wobrębieukładualfabetycznego(hasłaponiżejipo-wyżej).Wyszukiwarkaumożliwiatakżeprzeszukiwaniezaawansowa-ne:zzakładki„zaawansowane”możemywprowadzićfiltryzawężająceposzukiwaniadowyrazówhasłowych,definicji,cytatówzuwzględ-nieniemdodatkowychkryteriów,takichjak:morfologia(wybórczę-ścimowy,typuodmiany),etymologia(wybórjęzyka,glosypolskiej),znaczenieformy(zawężeniedookreślonychkategoriisemantycznychorazsłowawdefinicjachpolskiejiłacińskiej).Wyszukiwarkaumożliwiatakżeprzeszukiwanieźródełsłownika(za-kładka„Źródła”)poprzezwybórskrótu,autora,tytułuirodzajuźródła.Wynikwyszukiwaniamożeodesłaćnasdowersjionlinetekstuźródło-wego(jeślijestdostępna),którymożnaprzeszukiwaćwzależnościodmożliwościoferowanychprzezwydawcęelektronicznego.Wydanie drukowane:Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce,t.1–,1953– .

– 130 –

7.2.9. Słowniki i atlasy dialektologiczne

7.2.9.1. SGP PAN: Słownik gwar polskich (1979–2013)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15429&from=&dirids=72&tab=1&lp=2&Qi=Wymogi techniczne:dot.1–7(tylkodoz.1,t.7)pełnydostępbezko-niecznościzakładaniakontailogowaniasię,dot.7(odz.2)dostępograniczony, koniecznośćkontaktu zpracowniąDialektologiipol-skiejijppaN.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–7(a–f),kraków1979–2010.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowaniazwielomabłędamiwodczycieznaków(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi).Wydanie drukowane:sgppaN,t.1–7,Wrocław–kraków1979–2010.

7.2.9.2. SGOWiM: Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur (pracawtoku)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15588&from=&dirids=72&tab=1&lp=5&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–6(a–pó),zakładNarodo-wyim.ossolińskich,Wrocław1987–2014.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniatekstu(zapisanegowformacieimage/x.

– 131 –

djvuzdostępnymocr)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:sgoWim,t.1–6,Wrocław1987–2014.

7.2.9.3. SGMP: Słownik gwary miejskiej Poznaniared.monikagruchmanowa,bogdanWalczak(1997)

Forma dostępu:online,http://www.poznan.pl/mim/slownik/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: internetowewydaniesłownikajestuproszczonąwersjąwy-danegodrukiemSłownika gwary miejskiej Poznania,opracowanegoprzezzespółbadaczyzzakładujęzykapolskiegoinstytutufilologiipolskiejUampodkierunkiemmonikigruchmanowejibogdanaWal-czaka(1997).edycjacyfrowategodziełajestudostępnionawportaluhttp://www.poznan.pl/prowadzonymprzezUrządmiastapoznania.sgWpnotujeużywaneprzezmieszkańcówpoznaniapotoczneico-dzienne słownictwo (gwaręmiejską) z jego cechamidialektalnymiiregionalnymiorazzapożyczeniami.Uproszczeniesłownikawwer-sjionlinedotyczygłówniejegomikrostruktury,naktórąskładająsięmaksymalnienastępująceelementy:(1)formahasłowa,(2)informa-cja gramatyczna, (3) kwalifikator, (4) definicja, (5) przykładyuży-cia(źródłaprzykładówsądostępnetylkowwydaniudrukowanym),(6)związkifrazeologiczne(zkwalifikatorami,definicjąznaczeniowąiprzykładamiużycia).Nastroniesłownikadostępnesątakżemateria-łydodatkowe,takiejakSłowo wstępneorazrozwinięciestosowanychkwalifikatorówiinnychskrótów.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwość zaawan-sowanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiakopio-wanietekstu(wtymcałychhaseł)bezbłędnegoodczytuznakóworazwyszukiwaniehasełwedługlistyalfabetycznejizpoziomuokienkadialogowegopowpisaniudanej formy słownikowej lub ciągu liter

– 132 –

występującychwokreślonejformiehasłowej.systemniewyszukujeartykułówhasłowychnapodstawiedopasowaniaformyfleksyjnej(formfleksyjnych)dodanegoleksemu,będącegogłówkąhasła.Dodatkowe możliwości oprogramowania:licznehiperłącza,możliwośćopublikowaniatreścisłownikawportaluspołecznościowym,np.nafacebooku.Wydanie drukowane:sgmp1997.

7.2.9.4. SH: Słownik huculskijanjanów(2001)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=24698 &from=&dirids=72&ver_id=&lp=14&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownikaopracowanegoprzezjanuszarie-geranapodstawiemateriałówjanajanowaistefanahrabca.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielo-mabłędamiwodczycieznaków;plikizapisanowformacieimage/x.djvuzdostępnymocr.Wydanie drukowane:sh,oprac.j.rieger,kraków2001.

7.2.9.5. zbor: Słownik gwary Zakopanego i okolicjuliuszzborowski(2009)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=2338&from=&dirids=72&ver_id=&lp=1&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąDialektologiipolskiej ijppaN(możliwośćwygenerowanialoginuihasładostępu).

– 133 –

Rodzaj wydania elektronicznego:wydanieelektronicznetekstudruko-wanego.Zawartość: skanyoryginału słownikadrukowanego, opracowanegowijppaNnapodstawierękopiśmiennychmateriałówjuliuszazbo-rowskiego.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniatekstu(zapisanegowformacieimage/x.djvuzdostępnymocr)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:zbor,zakopane–kraków2009.

7.2.9.6. MAGP: Mały atlas gwar polskich (1957–1970)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=36303&from=&dirids=72&tab=1&lp=4&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteks-tudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałuatlasu,t.1–13,Wrocław–kraków1957–1970.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:magp,t.1–13,Wrocław–kraków1957–1970.

7.2.9.7. AJPPz: Atlas językowy polskiego Podkarpacia – zeszyty z badań gwarowych(1930–1934)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=41215&from=&dirids=1&tab=1&lp=39&Qi=

– 134 –

Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczneteksturękopiśmiennego.Zawartość:skanyrękopiśmiennychzeszytówzbadańgwarowychzlat1930–1934 .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvubezdostępnegoocr–brakmożliwośćprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowania.Wydanie drukowane:brak–tekstyrękopiśmienne.

7.2.9.8. AGM: Atlas gwar mazowieckich (1971–1992)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15533&from=&dirids=72&tab=1&lp=1&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałuatlasu,t.1–10,Wrocław1971–1992.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniatekstu(zapisanegowformacieimage/x.djvuzdostępnymocr)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:agm,t.1–10,Wrocław1971–1992.

7.2.9.9. AJś: Atlas językowy Śląskaalfredzaręba(1969–1996)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43411&from=&dirids=1&tab=1&lp=16&Qi=

– 135 –

Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności zakładaniakon-tailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego: wtórne wydanie elektronicznetekstudrukowanego.Zawartość: skany oryginału atlasu, t. 1–8, kraków–Warszawa 1969–1996 .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćograniczonego,prostegoprze-szukiwaniatekstuwedługciąguliterorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:ajŚ,t.1–8,kraków–Warszawa1969–1996.

7.2.10. Słowniki etymologiczne30

7.2.10.1. SP: Słownik prasłowiański franciszeksławski,mariolajakubowicz(1974–2001)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=6907&from=&dirids=1&tab=1&lp=16&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąjęzykaprasłowiańskiegoispaN.Rodzaj wydania elektronicznego: wtórne wydanie elektroniczne (skany)tekstudrukowanego.Zawartość: skany oryginału słownika, t. 1–8 (a–gy), Wrocław 1974–2001 .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstu(rozpozna-wanietekstupolskiego)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetki

30 Słownik etymologiczny języka polskiegoa.brücknera(sebr,kraków1927)zostałopisanywrozdziale7.1.3.10.innesłownikiXiXi1.połowyXXw.sądostępnepodadresemhttps://pl.wikisource.org/wiki/słownik_etymologiczny_języka_polskiego

– 136 –

iaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:sp,t.1–8,Wrocław1974–2001.

7.2.10.2. SEK: Słownik etymologiczny KaszubszczyznyWiesławboryś,hannapopowska-taborska(1994–2010)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=6833&from=&dirids=1&tab=1&lp=2&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–6,Warszawa1994–2010.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstu(wyszukiwaniaciąguznaków)orazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:sek,t.1–6,Warszawa1994–2010.

7.2.10.3. SEMSNO: Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowychred.aleksandracieślikowa(2000–2002)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=42984&from=&dirids=72&tab=1&lp=1&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,cz.1–7(zsuplementem),kra-ków2000–2002.

– 137 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-negoprzeszukiwaniatekstu(formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr)wedługciąguliterorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:semsNo,cz.1–7,kraków2000–2002.

7.2.11. Słowniki onomastyczne

7.2.11.1. SSNO: Słownik staropolskich nazw osobowychred.Witoldtaszycki(1965–1987)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39927&from=&dirids=72&tab=1&lp=8&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–7(zsuplementem),Wroc-ław1965–1987.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstuorazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:ssNo,t.1–7(zsuplementem),Wrocław1965–1987.

7.2.11.2. NMP: Nazwy miast Polskikazimierzrymut(1987)

Forma dostępu:onlinehttp://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=24803&from=&dirids=1&ver_id=&lp=32&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.

– 138 –

Zawartość:skanyoryginałusłownika,Wrocław1987.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniatekstu(zapisanegowformacieimage/x.djvuzdostępnymocr)poprzezwpisanieciąguliterorazjegokopio-wania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:Nmp,Wrocław1987.

7.2.11.3. NMiejP: Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmianyred.kazimierzrymut(2004–2013)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/ijp/dlibra/publication?id=15454 Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności zakładaniakon-tailogowaniasię,zwyjątkiemt.9(po–Q),kraków2013–dostęp ograniczony.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,t.1–9(a–Q),kraków2004–2013.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:formatplikówimage/x.djvuzdostępnymocr–możliwośćprzeszukiwaniatekstuwedługcią-guznakóworazjegokopiowania(aktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogupaskanarzędzi),leczzwielomabłędamiwodczycieznaków.Wydanie drukowane:Nmiejp,t.1–9,kraków2004–2013.

7.2.11.4. SNNP: Słownik najstarszych nazwisk polskichzofiakaleta,Słownik najstarszych nazwisk polskich: pochodzenie językowe nazwisk omówionych w „Historii nazwisk polskich”,t.1(2007)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=38217 &from=&dirids=1&ver_id=&lp=56&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.

– 139 –

Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne(ska-ny)tekstudrukowanego.Zawartość:skanyoryginałusłownika,Warszawa2007.Możliwości i ograniczenia wyszukiwania danych w zasobach:formatpli-kówapplication/pdfobsługiwanyprzezprogramadobereader–moż-liwośćprzeszukiwaniatekstupodkątemwystępowaniaokreślonegociąguznakówikopiowaniago.Wydanie drukowane:sNNp,Warszawa2007.

7.2.11.5. ESHP: Elektroniczny słownik hydronimów Polski (2012–,pracawtoku)

Forma dostępu:online,http://eshp.ijp.pan.pl/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne.Zawartość:elektronicznysłownikhydronimówpolskiwykorzystują-cyjakopodstawębazętekstowąprojektubadawczego„Nazwywod-nepolski”.Nadonomastykonem trwają obecnie pracewpracownionomastyki ijppaNpodkierunkiembarbaryczopek-kopciuch.bazaopartajestgłównienamateriałachzaczerpniętychzopublikowa-nychtomówseriihydronymiaeuropaea,zesłownikówhistoryczno--geograficznychpolskiwśredniowieczu,zregionalnychmonografiionomastycznychorazzestawieńhydronimówdorzeczaWisłyiodry,atakżenadanychkomisjiNazwmiejscowościiobiektówfizjogra-ficznych.eshpzawieraok.40tys.hasełgłównychorazok.25tys.hasełodsyłaczowychnotującychnazwywodnezobszarupolskiwjejdzisiejszychgranicach.artykułhasłowywprezentowanymonomastykonieobejmujewszyst-kienazwy, także innojęzyczne,określającedanyobiektwodny.ty-tułemhasłajesturzędowaformanazwywodnejlubprzybrakunoto-wańprzezkNmiof–jejwersjaoficjalna.potytulehasłapodanyjesttypobiektuwodnego,informacjaodługościciekówwkilometrach,adlazbiornikówwodnych(jeziora,stawy)–opowierzchniwhekta-rach.artykułzawierainformacjęolokalizacjiobiektuwodnegooraz

– 140 –

materiałhistoryczny(dokumentację)wporządkuchronologicznym.pomaterialehistorycznymprzedstawianajestetymologianazwywodnej(literya–c).hasłozamykaliteraturapodawanawwyborze,cytowa-nyjestodpowiednitomhewrazznazwiskiemautora,takżeskrótytytułów innychmonografii onomastycznych, słowniki historyczno--geograficzneorazopracowaniaprzynosząceistotneinformacjeźród-łowelubetymologiczne.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwejestwyszu-kiwanieprostezpoziomuokienkadialogowegonastronietytułowej(wyszukiwaniepodanegociąguznakóww tytuleartykułuhasłowe-go),atakżezaawansowane,zużyciemszczegółowychkryteriów(np.poprzeztypobiektu,dokumentację,datęnotowania).opissposobówzaawansowanegoprzeszukiwaniazawartościsłownikaorazskładniza-pytaństosowanejprzywpisywaniupostacitytułuartykułuhasłowegoznajdujesięwzakładce„informacje”→„pomoc”(prawygórnyrógpaskanarzędzinastroniegłównej).artykułhasłowymożnakopiowaćdoplikutekstowego.

7.2.12. Słowniki języka autorów

7.2.12.1. SPJK: Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego red.mariankucała(1994–2008)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=41880 &tab=3Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię;formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skanywydanychdrukiemczterechtomówSłownika pol-szczyzny Jana Kochanowskiego, pod red.marianakucały (t. 1–4,1994–2008),obejmującychhasładoliteryŚiopracowanychprzezze-spółbadaczywijppaN.Digitalizacjąniezostałjeszczeobjętyostatnitomopracowania(spjk2012),zawierającyartykułyhasłoweodliterytdoż,wrazzindeksematergo.

– 141 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstu–plikzdostępnymtzw.brudnymocr,wktó-rymmożnakopiowaćtekst(zdużymprawdopodobieństwembłędne-goodczytuznaków)orazwyszukiwaćdanyciągliter,oczymświad-cząaktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogunapaskunarzędzi.Wydanie drukowane:spjk,kraków1994–2008.

7.2.12.2. ISJChP: Indeks a tergo do „Słownika Jana Chryzostoma Paska”oprac.anna pasoń, kazimierz żelazko, pod kier.stanisławaskorupki,salomeiszlifersztejnowej(1976)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/plain-content?id=3342Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię;formatplikuimage/x.djvu.Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skanywydanegodrukiemIndeksu a tergo do „Słownika Jana Chryzostoma Paska”,opracowanegowijppaNpodkierunkiemstani-sławaskorupkiisalomeiszlifersztejnowej(1976).WwersjicyfrowejniezostałudostępnionysamSłownik języka Jana Chryzostoma Paska,podred.halinykonecznej(t.1–2,1965–1973),alejakpodajemag-dalenamajdak,omawiająctodziełowopracowaniunastroniewww.leksykografia.uw.edu.pl/slowniki,materiałzniegozostałwwiększościwłączonydoelektronicznegoSłownika języka polskiego XVII i XVIII wieku(zob.http://www.sxvii.pl).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćograniczo-nego,prostegoprzeszukiwaniatekstu–plikzdostępnymtzw.brudnymocr,wktórymmożnakopiować tekst (zdużymprawdopodobień-stwembłędnegoodczytuznaków)orazwyszukiwaćdanyciągliter,oczymświadcząaktywna ikonka lornetki iaktywne„t”w lewymgórnymrogunapaskunarzędzi.Wydanie drukowane:Indeks a tergo do „Słownika Jana Chryzostoma Paska”, Wrocław–kraków1976.

– 142 –

7.2.12.3. SJAM: Słownik języka Adama Mickiewiczared.konradgórski,stefanhrabec(1962–1983)

Forma dostępu:online,dostępograniczonytylkozkomputerówwczy-telnibibliotekiUjk: http://dlibra.ujk.edu.pl/dlibra/publication?id= 403&tab=3Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skanywydanychdrukiemjedenastu tomówSłownika ję-zyka Adama Mickiewicza,podred.konradagórskiegoorazstefanahrabca(1962–1983).Wydanie drukowane:sjam,kraków–Wrocław1962–1983.

7.2.12.4. SJCN: Internetowy słownik języka Cypriana Norwidaoprac.jadwigapuzynina,tomaszkorpysz(2009–2016)

Forma dostępu:online,http://www.slownikjezykanorwida.uw.edu.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Rodzaj wydania elektronicznego:prymarnewydanieelektroniczne.Zawartość: tenpierwszyogólniedostępnyonlinesłownikjęzykaauto-rapowstajewramachtrwającegoprojektubadawczegorealizowanegowpracownisłownikajęzykacyprianaNorwidaWydziałupolonistykiUW(psjcNUW)przezjadwigępuzyninęitomaszakorpyszaprzywspółpracymerytorycznej jolantychojak, a technicznej – jadwigimiernikimateuszażółtaka.ŹródłomateriałusłownikowegostanowikartotekapsjcNUW,przygotowanawlatach1983–1989napodstawiewydanychprzezjuliuszaW.gomulickiegoPism wszystkich Cypriana Norwida(t.1–11,1971–1876),zdodanymiopublikowanymipóźniejtekstamiwpostacilistówinotatek.bezpośredniąpodstawąopracowa-niainternetowegojestpełnazdigitalizowanawersjawformieskanówjedenastu tomówPism wszystkich, z dodatkiem licznychpoprawekiuzupełnieńpoczynionychdziękiinformacjomzawartymwkartote-ce.takwięcsjcNnotujeniemalwszystkiewyrazypospoliteobecne

– 143 –

wtwórczościNorwidawrazzpełnąilustracjąmateriałową.cowięcej,jakpodajesięnastroniesłownika,„zapislokalizacjiwszystkichużyćsłownictwapismNorwida” zamierza się „prezentowaćw słownikupodstawowym,obejmującymużycianazwpospolitych,iwdwóchin-deksach:1.indeksienazwwłasnychoraz2.indeksiecharakterystycz-nychdlazapisówNorwidawyrażeńztzw.dywizemłączącym(typu:wiek-złoty)”(zob.zakładka„zawartośćibudowasłownika”–http://www.slownikjezykanorwida.uw.edu.pl/index.php?budowa).obecnawersjasłownikazawierablisko30tys.jednostekhasłowych,wtymwieloznacznychniecoponad2,5tys.,inieobejmujewiększościspójnikówiprzyimkóworazczęścipartykuł,jednakwprzyszłościpla-nujesięuwzględnienieużyćtakżeitychczęścimowy.pracenadsłowni-kiemtrwają,takwięcchoćużytkownikmożeskorzystaćjużzewszyst-kichhaseł,toniekażdeznichbędziewostatecznejipełnejpostaci.strukturaartykułuhasłowegoobejmujeprzedewszystkimtakieele-menty,jak:(1)wyrazhasłowy(wformiewzasadziezgodnejzewspół-czesnąnormąortograficzną),(2)określenieczęścimowyzewentualny-midodatkowymiinformacjamigramatycznymi,(3)liczbawszystkichużyćwyrazuhasłowego,(4)liczbaużyćzpodziałemnapoezjęipro-zę,(5)informacjaoewentualnejliczbieużyćwyrazuhasłowegowefrazeologizmachwpoezjiiwprozie(skrót:fr),(6)definicja,(7)danedotyczące lokalizacji,którym towarzyszą licznekwalifikatoryorazmożliwewariantygraficzne,(8)frazeologizmy,przysłowiaiużyciaprzenośne,(9)warianty(fonetyczne,fleksyjne)bądźskrótylubza-pisycyfrowe,(10)informacjeoarchaicznejrekcji(rozumianejsze-roko,jakołączliwośćskładniowa),(11)odsyłacze(doinnychhasełsłownikapodstawowegobądźdohasełwindeksienazwwłasnych).Wszystkieszczegółowemateriałydotyczącemakro-imikrostrukturysłownikasądostępnewposzczególnychzakładkachnastroniegłównej słownika.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiakopiowa-niecałościlubfragmentówartykułuhasłowego,wyświetleniewersji

– 144 –

dodrukuorazwyszukiwanieprostehasełczygrupyhasełzpoziomuokienkadialogowego:(1)wedługlistyafronte,(2)wedługlistyater-go,(3)zaczynającychsięnajakąśliterębądźciągliter,(4)zawierają-cychdowolnyciągznaków,(5)kończącychsięnadowolnyciągzna-ków,(6)mającychdokładniejakąśpostaćoraz(7)mieszczącychsięwokreślonymprzedzialeliter.możliwejesttakżeograniczeniezasięguwyszukiwaniadohaseł,zna-czeńczylokalizacji,atakżewyszukiwaniezaawansowane,którejestdostępnetylkowtedy,gdywcześniejzostaniewybranejakieśhasłolubzakreshaseł.możliwymifiltramiprzeszukiwaniazaawansowanegosą:(1)hipotetyczneneologizmy,(2)kwalifikacjagramatyczna,(3)wyrazymająceprzynajmniejdwaznaczenia,(4)zakresmateriałuźródłowego,(5)wyrazyhasłowepochodzącezrękopisów,(6)wyszukiwaniewy-razówhasłowych,którychużyciaznajdująsięwokreślonychtypachtekstów,(7)wyrazyhasłowezawierające:(a)użycia,wktórychwy-stępujądywizyrozdzielające,(b)użycia,wktórychwystępujądywizyłączące,(c)użyciabędąceskrótami,(d)użyciabędącewariantamifo-netycznymilubfleksyjnymi,(e)użyciawchodzącewskładprzysłówbądźfrazeologizmów,(f)użyciaoprzestarzałejlubautorskiejrekcji(zob.zakładka„jakkorzystać”–http://www.slownikjezykanorwida.uw.edu.pl/index.php).Wydanie drukowane:publikacjepowiązane–Słownik języka Cypria-na Norwida. Zeszyt próbny,red.jolantachojak(1988),orazpięćze-szytówtematycznych: 1 . Słownictwo etyczne Cypriana Norwida. Część 1: Prawda, fałsz,

kłamstwo,red.jadwigapuzynina(1993).2.ewateleżyńska,Nazwy barw w twórczości Cypriana Norwida

(1994).3 . Słownictwo estetyczne Cypriana Norwida,red.jolantachojak(1994).4. tomaszkorpysz,jadwigapuzynina,Wolność i niewola w pismach

Cypriana Norwida(1998).5. annakadyjewska,tomaszkorpysz,jadwigapuzynina,Chrześci-

jaństwo w pismach Cypriana Norwida(2000).

– 145 –

7.2.13. Słowniki polszczyzny potocznej

7.2.13.1. SPLP: Słownik polskich leksemów potocznychred.Władysławlubaś(2001–2013)

Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39408 &tab=3Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię(tylkodot.1–4).Rodzaj wydania elektronicznego:wtórnewydanieelektroniczne.Zawartość: skanywydanychdrukiemsiedmiutomówSłownika polskich leksemów potocznych,podred.Władysławalubasia(t.1–7,2001–2013), obejmującychhasłaodliteryadooż,opracowanychprzezzespółba-daczywijppaN.ogólniedostępnesąjednaktylkoczterypierwszetomy(dolitery l)iabymócskorzystaćzpozostałychtrzech31,należyskontaktowaćsięzwłaściwąpracowniąijppaN.WwersjicyfrowejniezostałyujętewrciNkolejnetrzytomytegodrukowanegoopra-cowania,podredakcjąWładysławalubasiaikatarzynyskowronek(t.8–10,2015–2016),zawierającehasładoliterpir.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćprostegoprzeszukiwaniatekstu–plikzdostępnymtzw.brudnymocr,wktó-rymmożnakopiowaćtekst(zdużymprawdopodobieństwembłędne-goodczytuznaków)orazwyszukiwaćdanyciągliter,oczymświad-cząaktywnaikonkalornetkiiaktywne„t”wlewymgórnymrogunapaskunarzędzi.Wydanie drukowane: splp,kraków2001–2013.

31 NastronierciNznajdujesięnastępująca informacja:„tapublikacja,zgodniezUstawąoprawieautorskimiprawachpokrewnych,obecnieudostępnionajestwy-łączniewbiblioteceinstytutukonsorcjumrciN,któryzdigitalizowałtępozycję,ibędziedostępnadlawszystkichpouzyskaniuzgodyautorówlubichspadkobier-ców”(zob.http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39408&tab=3).

8.kartoteki

kartoteki słowników i innychpracnaukowychpowstającychwijppaN, zebranew zbiorachrciN, to zdigitalizowane (wtórniewydaneelektronicznie)materiałyifiszki(rękopisylubmaszynopisy),którezosta-łyudostępnionewformieplikówgraficznychwfederacjibibliotekcy-frowych.sątozbiorybezmożliwościwyszukiwaniadanychwtekście,oczymświadczy–wzależnościodtypuprzeglądarkiizainstalowanegooprogramowania–albopaseknarzędzitylkozmożliwościąprzeglądaniakolejnychskanów,albonieaktywnaikonkalornetkiugórypolewejstro-nienapaskuzadań.

8.1. Kartoteki prac historycznojęzykowych i słowników historycznej polszczyzny

§KSStp: Kartoteka Słownika staropolskiego Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 43801&tab=3Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§ŹSStp: Źródła do kartoteki SStp Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id= 26853&from=fbcWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

– 147 –

§ASStp: Aneks do SStpForma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 44447&tab=3 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.Zawartość:m.in.ortyleprawamagdeburskiego,tekstywielkopol-skichrotsądowychzXiViXVw.

§KSP XVI: Kartoteka Słownika polszczyzny XVI wieku Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 23662&tab=3 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KSJP XVII-XVIII: Kartoteka Słownika języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 20029&tab=3 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KRozp: Kartoteka Rozmyślania przemyskiego Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 43483&from=&dirids=72&tab=1&lp=9&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.Zawartość: ekscerpcja zabytkuwykonananamatrycachwedługtransliteracjihenrykakowalewicza,pracowniasłownikastaro-polskiegoijppaN.

§KSŁś: Kartoteka Słownika łaciny średniowiecznejForma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 31986&from=&dirids=72&tab=1&lp=10&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

– 148 –

8.2. Kartoteki prac dialektologicznych i onomastycznych

§KSSNO: Kartoteka Słownika staropolskich nazw osobowych (SSNO)Forma dostępu:online, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 22867&tab=3Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KNMiejP: Kartoteka Słownika nazw miejscowych Polski (NMiejP)Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 38790&from=&dirids=72&tab=1&lp=11&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąonomastykiijppaN.

§KT: Kartoteka toponomastyczna – variaForma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 36341&from=&dirids=72&tab=1&lp=4&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.Zawartość:zapisyhistoryczne,materiałygwaroweprof.kazimie-rzarymuta,materiałygwaroweannykowalskiej,zapisygwarowe (m.in.zwoj.tarnowskiego,krakowskiego,kieleckiegoiradomskie-go),pracowniaonomastykiijppaN.

§KAP XVI–XVIII: Kartoteka Antroponimii Polski od XVI do XVIII wieku (Antroponimia Polski od XVI do XVIII wieku, red. Aleksandra Cieślikowa)Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 31636&from=&dirids=72&tab=1&lp=7&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

– 149 –

§KMAGP: Kartoteka Małego atlasu gwar polskich (MAGP)Forma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 42738&from=&dirids=1&tab=1&lp=17&Qi=Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KSGP PAN: Kartoteka Słownika gwar polskich PAN (SGP PAN) Forma dostępu:online, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 37156&tab=3 Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąDialektologiipolskiejijppaN.Wygenerowanieloginuiha-słazapośrednictwemadministracjiijppaNkraków.

§KAJś: Kartoteka Atlasu językowego Śląska (AJś)Forma dostępu:online, http://rcin.org.pl/publication/42739Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KSGOWiM: Kartoteka Słownika gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur (SGOWiM) Forma dostępu:online, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 18953&tab=3 Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakon-tailogowaniasię.

§KOLA: Kartoteka Ogólnosłowiańskiego atlasu językowegoForma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 46466&from=&dirids=72&tab=1&lp=7&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąetymologiiigeolingwistykiijppaN.Zawartość:materiałydoOgólnosłowiańskiego atlasu językowego z88punktównatereniepolski.

– 150 –

§KALE: Kartoteka Atlasu językowego EuropyForma dostępu:online,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id= 49860&from=&dirids=72&tab=1&lp=8&Qi=Wymogi techniczne:dostępograniczony,koniecznośćkontaktuzpra-cowniąetymologiiigeolingwistykiijppaN.Zawartość:materiałydomapatlaslinguarumeuropae32 .

32 stronapolskawykonaładlaAtlasu językowego Europy7map:bleuet‘chaberbła-watek’(fasc.5,1997,zakładjęzykoznawstwaijppaNpodkier.mieczysławaszym-czaka),bouleau‘brzoza’(fasc.2,1986,zakładjęzykoznawstwaijppaNpodkier.mieczysławaszymczaka),orge‘jęczmień’(fasc.5,1997,zenonleszczyński),tomate‘pomidor’(fasc.7,2007,januszsiatkowski),peigne‘grzebień’(fasc.7,2007,januszsiatkowski),papier‘papier’(fasc.9,2015,przemysławDębowiak,jadwigaWania-kowa),crayon‘ołówek’(fasc.9,2015,przemysławDębowiak,jadwigaWaniakowa).

9.korpUsyjęzykapolskiego

Wprzedstawionymponiżejopisiecelowonieuwzględniłyśmykorpu-sówrównoległych(rozumianychjakozbiórtekstówwrazzichprzekładaminainnyjęzyk),ponieważdoczekałysięoneodrębnychopracowań,takichjak:Praktyczny przewodnik po korpusach języków słowiańskich,podred.milenyhebal-jezierskiej(2014;dostępnyonline,dopobrania,zob.http://www.iszip.uw.edu.pl/files/pdf/praktyczny_przewodnik.pdf)orazPolsko-języczne korpusy równoległe, pod red.ewygruszczyńskiej iagnieszkileńko-szymańskiej (2016; zob. http://rownolegle.blog.ils.uw.edu.pl/fi-les/2016/03/0000_korpusy.pdf).

ztychsamychwzględównieomawiamyszczegółowoaniNarodowegokorpusujęzykapolskiego,aniwyszukiwarkiipipaNczypelcra,którezostałydrobiazgowoprzedstawionewpracyzbiorowejz2012r.,równieżudostępnionejwinternecie(zob.przepiórkowskiiin.(red.)2012;http://nkjp.pl/settings/papers/Nkjp_ksiazka.pdf).

9.1. NKJP: Narodowy Korpus Języka Polskiego (2008–2010)

Forma dostępu:online,http://nkjp.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.

– 152 –

Forma wydania elektronicznego:tekstywtórnielubpowtórnie33wyda-neelektronicznie.Zawartość:korpusyjęzykowe,wtymtakżeNkjp,należądozasobówcyfrowychbardzoobszernychidysponującychnajbardziejzaawanso-wanymimożliwościamiinarzędziamiwyszukiwaniadanych.Nkjpwwersjizrównoważonej34obejmuje300mlnsegmentów,awwersjipełnej–1,8mldsegmentów.tekstyzawartewNkjp(aściślemó-wiąc,wkorpusiezrównoważonym)sądatowaneod1945r.,choćodtejregułytrafiająsiępewnewyjątkiwwypadkutekstówliterackich,dlaktórychdatazostałaprzesuniętanapoczątekXXw.(abymócująćważnedlawspółczesnejkulturypolskiej,awydanepo1936r.dzie-łam.in.reymonta,żeromskiegoczyDołęgi-mostowicza).Nkjpjestkorpusemznakowanymmorfoskładniowo,sensamisłów,składniowo,atakżedokonanownimanotacjijednosteknazewniczych(zob.prze-piórkowskiiin.(red.)2012:49–193).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćbardzoza-awansowanegoprzeszukiwaniabazyzapomocąwyszukiwarekomó-wionychponiżej.

9.1.1. Wyszukiwarka IPI PAN (2008–2010)

Forma dostępu:online,http://nkjp.pl/poliqarp/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: abyprzeszukaćzasoby,zwyklewybierasiępodkorpuszrównoważonyNkjp.jeślijednakniezależynamnazrównoważeniustylistycznymbadanychtekstów,alena

33 przypomnijmy,żezgodniezprzyjętąklasyfikacjązasobówcyfrowychkorpusynależądotejgrupy,wktórejznajdująsięzarównozasobywtórnieelektroniczne–po-wstałewwynikudigitalizacjiwłaściwej,jakizasobypowtórnieelektroniczne,awięc„urodzonejakocyfrowe”,jużnaetapietworzeniawprowadzonedopamięcikompute-ra,ipowtórniepoddaneobróbcecyfrowejwceluichponownejedycjielektronicznej.34 zrównoważeniewkorpusietodbanieoto,abywjegobudowieżadenzelementówniedominowałnadinnym(zob.przepiórkowskiiin.(red.)2012:25–36).

– 153 –

odnalezieniukonkretnejformy,konkretnegoużycia,tomożnawybraćpodkorpuspełny.Wceluzmiany sposobuwyświetlaniadanychjęzy-kowychnabardziejczytelnynależykliknąć:„Ustawienia(settings)”→„pokazujtylkosegmenty(show:inmatchsegmentsonly)”itd.+„sortujwyniki(sortresults)”(m.in.wzależnościodprawo-lublewo-stronnegokontekstu)+„Wynikównastronę35(resultsperpage)”→„300”(możnawpisaćtylewyników,ilepotrzebujemy).zapomocąwyszukiwarki ipipaNkorpusmożnaprzeszukiwaćnarozmaitesposoby:a. najprostsze wyszukiwanie (wszystkie formy danego leksemu)

[base=............],np.[base=ożyna],[base=robić],[base=piękny];b. przykładystosowanianajprostszychsymboli:§lub:........|........np.[base=matka]|[base=ojciec]§i:........&........np.[pos=subst&cas=dat](rzeczownikiiwce-

lowniku)§nie:........!........np.[base=malować&!pos=ger](formyfl.

malowaćinieformy);c. wyszukiwanieciąguznaków,np.§wyszukiwaniedowolnejliczbyznakówpowpisanymciąguliter:

wyprodukowany.*§wyszukiwaniejednegoznakupowpisaniudanegociąguliter:

wyprodukowan*.§wyszukiwaniedowolnegociąguznakówprzedpodanymciągiem

lubponim:.*sku(wyniki:polsku,angielsku...)dez.*(wyniki:dezaktywacja,dezaprobata...)"(pod|na|za|wy)robić.*"(podrobić,narobić,wyrobić...);

d. wyszukiwanie konkretnej formy leksemu: [orth=......], np.[orth=robił], [orth=Warszawa], [orth=warszawa], aleUWaga![orth=robił][orth=eś],anie[orth=robiłeś],gdyżwNkjpruchomekońcówkiczasuprzeszłegotoosobnesegmenty;

e. wyszukiwaniekolokacji:[]oznaczadowolnysegment,̂ rozdzielawyrazy,np.[]^[base=dom]lub[base=narobić]^[];

35 choćnastroniejestokienkoumożliwiającezmianęjęzykainterfejsu(zpolskiegonaangielskiiodwrotnie),toobecnieitakmenuwyświetlasiętylkopoangielsku.

– 154 –

f. wyszukiwanie kolokacji z konkretną częściąmowy: [pos=adj],[pos=verb] itd. zob. „pomoc”→„klasygramatyczne”: http://nkjp.pl/poliqarp/help/pl.html), np. [pos=adj]^[base=mięśniak]lub[base=mięśniak]^[pos=adj],[base=agresywny]^[pos=subst]+„Ustawienia”→„sortujwedługprawego/lewegodopasowania”;

g. wyszukiwanie przez metadane: np. ograniczenie stylistyczne:[pos=subst]{2}metatype=nd&kanał=ksiazkalubograniczenieroku lub autora, lub tytułu: [pos=subst]{2}meta created>=1951& created<=1960 albo [pos=verb] meta (author=żeromski &title=popioły)bądź[base=ojczyzna]meta(author=sienkiewicz).

9.1.2. Wyszukiwarka PELCRA (2008–2010)

Forma dostępu:online,http://www.nkjp.uni.lodz.pl/index.jspWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: wyszukiwaniedanychjęzykowych jestmożliwenadwasposoby:poprzezprzeszukiwaniekonkordancji iprzyużyciukolokatora.szczegółowaskładniazapy-tańdotyczącakorzystaniazzakładki„konkordancje”jestrozpisananaprzykładachnapodstroniewyszukiwarki:http://www.nkjp.uni.lodz.pl/help.jsp#skladnia_w_przykladach;zob.teżpęzik2012a),tutajnad-mieńmyjedynie,że:§konkretnejformyszukasię,wpisującnp.modellubmodelem,lub

białydom,§szukasięróżnychformfleksyjnych,wpisując:model**lubbiały**

dom**,§niemamożliwościprzeszukiwaniazasobówpoprzezpytanieokon-

kretneklasyikategoriegramatyczne,§powyświetleniusięużyć,abyzobaczyćcałycytatwrazzpełnymi

danymiźródłowymi,należykliknąćznak„+”poprawejstronie,§istniejerównieżmożliwośćwyszukiwaniazaawansowanego(należy

kliknąćwodpowiedninapisugórypolewejstroniepodokienkiem

– 155 –

dialogowym),wtymwprowadzeniaograniczeńpodwzględemda-nychźródłowych,typupublikacjiczywyrazówwystępującychbądźniewystępującychwkontekście,

§dodatkowymimożliwościami oprogramowania są tu narzędzia„czas”i„profil”,dziękiktórymdanejęzykowenatematdanegosłowa(jegofrekwencjiwtekstachwokreślonychlatachorazczę-stościpojawieniasięwjakimśtypietekstulubzapomocądanegokanału)podawanesązbiorczowtabelarycznychzestawieniachlicz-bowychinawykresie,

§wynikimożnapobraćtakżezdodatkowymimetadanymiwpostaciarkuszakalkulacyjnegomsexcel,pokliknięciuprzycisku„excel” (należyjeotwieraćbezpośredniozprogramumsexcellubopenoffice).

przeszukiwaniebazyjestmożliwetakżepodkątemnajczęstszychpo-łączeńwyrazowychzapomocąniezwykleistotnegowjęzykoznaw-stwiekorpusowymikomputerowymnarzędzia,jakimjestkolokator(równieżzopcjąwyszukiwaniazaawansowanego).abymóczniegoskorzystać,należy:§wpisaćwyrazwokienkutekstowym,np.agresywny**(**oznacza

żądaniewyszukaniawszystkichformfleksyjnych),§zaznaczyćinteresującąnasczęśćmowykolokatulubpozostawić

dowolną,§kliknąćikonkę„szukaj”,§powyświetleniusiękonkordancjimożnakliknąćznak„+”,który

pozwolinarozwinięciecytatuwrazzinformacjamioźródle.

9.1.3. Wyszukiwarka SlopeQ (pelcradlaNkjp2,2014–2016)

Forma dostępu:online,http://pelcra.clarin-pl.eu/Nkjp/Wymogi techniczne:pełnydostęp(bezpłatny)zkoniecznościązałoże-niakontailogowaniasię.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: wyszukiwarkaslopeQ jesttestowąwersjąnowejwyszukiwarkipeclradlaNkjp2.Umożliwia

– 156 –

onabardziejwnikliwe i zaawansowane, ale jednocześnie i bardziejskomplikowanedlaużytkownikaprzeszukiwaniebazy,wtymtakżewyszukiwaniemetadanych,m.in.poprzezbogatsząskładnięzapytańczyfiltrywyszukiwania.oferujeteżlepszewizualizacjedanychjęzy-kowych,eksportdanychorazdostępprogramistyczny(zob.pęzik2015;http://clarin-pl.eu/pliki/warsztaty/korp_ref.pdf).z językiemzapytańmożnasięzapoznać,przeglądającmateriałyzzakładki„pomoc”(zob.http://pelcra.pl/docs/doku.php?id=slopeq_for_nkjp)36.Najogólniejmó-wiąc,możliwesąm.in.następującesposobypytaniaodanejęzykowe(zapytanienależywpisaćwgłówneokienkotekstowe):§pytanieokonkretneformywyrazowe(bezkoniecznościspecjalne-

gozapisuzapytania),§pytanieowszystkieformyfleksyjnedanegoleksemu:symbol**na

końcuwyrazulubzapis:<lemma=...>,np.konserwatywny**lub<lemma=konserwatywny>,

§pytanie z wykluczeniem czegoś, np. jakiejś formy fleksyjnej<lemma=dom>|!domem,

§zapytanieowymienniewystępująceformywyrazowewokreślo-nymkontekście,np.pisać|czytaćbądźpisać|czytaćlist|listy,

§zapytanieosegmenty,np.odowolnyciągznakówprzedokreślo-nymciągiemliterlubponim,np..*skulubdom.*,alboojedenznakwmiejscukropki,np.polsk.,

§zapytanie o klasę czykategorie gramatyczne, np.wyszukiwaniepołączeńdanegoleksemuzkolokatemreprezentującymkonkret-nączęśćmowy:<tag=adj.*>dom**;ogólnezapytaniezapisujemywięctak:<tag=...>,podającwmiejscekropekskrótodpowiadającydanemuznacznikowimorfosyntaktycznemu(zob.ichzestawieniehttp://nkjp.pl/poliqarp/help/plse2.html#x3-20002).

powpisaniuzapytaniauzyskanewynikimożemyprzeglądaćianalizo-wać,klikającwposzczególnepola:konkordancje,fasety(kanałprze-kazu,typtekstu,kategorieWiki–wedługklasyfikatoratematyczne-gotekstówWikNN,zob.http://pelcra.clarin-pl.eu/tools/classifier/#),kolokacje.istniejetakżeopcjawielostopniowegosortowaniadanych

36 obecniecałyinterfejsorazinstrukcjazeskładniązapytańsądostępnetylkowję-zykuangielskim.

– 157 –

(zgodnieze składniązapytańDismaxdlametadanych; zob. ikonka„options” podgłównymokienkiemdialogowym).Należypodkreślić,żetawyszukiwarkajestprzeznaczonatylkodlaspecjalistówizaawan-sowanychużytkownikówtegorodzajuzasobówinarzędzi.

9.2. KJP PWN: Korpus języka polskiego PWN

Forma dostępu:online,http://sjp.pwn.pl/korpusWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Zawartość: korpuswwersji zrównoważonej zawiera 70mln słów,awwersjipełnejliczy100mlnsłów.obejmujeontekstydatowaneod1920do2005r.kjppWNbyłpierwszyminternetowymkorpusempolszczyzny.inicjatorkąjegopowstaniabyłamariakrajewska,are-daktoremprzezwielelatbyłmarekłaziński.jakpodajesięnastroniekjppWN,cechąodróżniającątenzbiórodinnychjestto,żeuwzględniaondośćdużotekstówliterackich:„po-stanowiliśmybowiemuwzględnićszczególnieżywąwpolscetradycjęautorytetukulturalnegojakokryteriumpoprawnościjęzykowej”(zob.zakładka„okorpusie” wmenupolewejstronie).Wwynikuznako-waniaplikówtekstowychkorpusuwzbogaconoopisodanedotyczą-cestrukturytekstu,oznaczenienietypowychlubbłędnychwyrazówikonstrukcji,atakżeoinformacjecharakteryzująceautorówiuczest-nikówrozmowy.Nastronieudostępniasiętakżeopisstrukturykorpu-suorazpodajeinstrukcję,jakzniegokorzystać.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.oprogramowanieumożliwiaprzeszuki-waniebazyzpoziomuokienkadialogowegozapomocą:(1)zapytaniaowszystkieformyfleksyjnedanegoleksemu(wystarczywpisaćjakiśwyrazbezżadnejspecjalnejskładnizapytań),(2)zapytaniaodowol-nyzestawliterpowpisanymdanymciągu,np.matk*,(3)zapytaniaociągznakówzakończonydowolną,aletylkojednąliterą,np.matk?,(4)zapytaniaokonkretnąformęlubwyrażeniaczyfrazę,np.„matką”bądź„białykruk”.szczegółydotyczącemożliwościkorzystaniazkjppWNsądostępnewzakładce„jakszukać”.

– 158 –

9.3. Monco: Korpus z wyszukiwarką Monco PL (2016)

Forma dostępu:online,http://monco.frazeo.pl/Wymogi techniczne:dostępczęściowybezkoniecznościzałożeniakontailogowaniasię,dostęppełny(np.domodułu„pliki”)zkoniecznościązałożeniakontaizalogowaniasię.Zawartość: jesttoobecnienajbardziejaktualnykorpuswspółczesnejpolszczyzny,zawierającyblisko2,5mldsłów(segmentów),zaczerp-niętychztekstówdostępnychwinternecie.korpusjestdynamicznyipowiększasięwzasadziekażdegodnia,dlategoteżmożliwejestzna-lezieniepoświadczeńdlaużyćnajnowszychpolskichneologizmów,zapożyczeńsemantycznychistrukturalnych.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćbardzoza-awansowanegoprzeszukiwaniabazy.WyszukiwarkamoncoumożliwiawyszukiwaniewedługtakichsamychzapytańjaktepodaneprzyopisieslopeQ(zob.9 .1 .3).szczegółowainstrukcjadotyczącazasadprzeszuki-waniakorpusujestdostępnawzakładce„Narzędzia”→„pomoc”(zob.http://monco.frazeo.pl/help).zostałaonanapisanawjęzykupolskim,wsposóbdośćprzystępnyizrozumiałydlapoczątkującegoużytkow-nika.cowięcej,bardziejczytelny(choćformalniepodobny,jeślinietożsamy)wporównaniuzwyszukiwarkąslopeQjestinterfejsstrony,którypozwalanaintuicyjneporuszaniesiępowitrynieiwybieranieokreślonychmodułów.podobniejakwwypadkuwyszukiwarkislopeQ(powpisaniuzapytanianastroniegłównejwokienkodialogowe)ogląddanychjęzykowychmożliwyjestwramachnastępującychmodułów:konkordancje,podsumowanie,fasety(typytekstów),pliki.mamytak-żedostępdoopcjiwyszukiwaniakolokacji(wzakładce„Narzędzia”).Danejęzykowesąponadtowizualizowaneiujmowanestatystycznie.

9.4. HASK: Interaktywna baza HASK (2011–2012)

Forma dostępu:online,http://pelcra.pl/hask_pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.

– 159 –

Zawartość: haskjestinteraktywnąbaząpołączeńwyrazowych,któresąnajczęstszeiktórewygenerowanoautomatyczniezpolskichian-gielskichkorpusówreferencyjnych(zob.pęzik2013).Możliwości i  ograniczenia korzystania z  zasobów: możliwośćbardzozaawansowanegowyszukiwaniadanychzapomocądwóchnarzędzi.pierwszymznichjestprzeglądarkakolokacji,którawyszukujenaj-częstszepołączeniawyrazowewedługtychsamychzasadcopelcraisortujeje(wedługistotności)wraz zprzykładamiużyć(trzebawpisaćleksem,zktórymszukamykolokacji,następniezaznaczyć klasygra-matyczne,dojakichnależąbadanyleksemijegokolokaty).możliwajesttakżewizualizacjawynikówwformiewykresuorazpobranieichwpostaciarkuszakalkulacyjnego.Drugimnarzędziemjestkolozaurus,który służynietylkodoprzeglą-daniakolokacji(zmożliwościągraficznegozobrazowaniawyników),aleprzedewszystkimdoporównywania(wsposóbzarównoilościowy,jakiwizualny)możliwychpołączeńkonkretnychwyrazówreprezentu-jącychdanąklasę(przymiotniki,rzeczowniki,przysłówki,czasowniki,np.przyjazny, agresywny,wpisanychwokienkodialogowe)zkoloka-tamizwybranejgrupyczęścimowy;narzędzietosłużyzwłaszczadobadaniasynonimiiczyantonimii.Dodatkowe możliwości oprogramowania: możliwośćwyborujęzykain-terfejsu(angielskiegolubpolskiego).

9.5. Korpusy języka mówionego

9.5.1. Spokes: Korpus języka mówionego z wyszukiwarką danych konwersacyjnych Spokes(2014)

Forma dostępu:online,http://spokes.clarin-pl.eu/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Zawartość: baza zawiera obecnie ponad240 tys. transkrybowanychwypowiedzi(tj.ok.2,4mlnsłów)wmowiespontanicznej.Dowięk-szościwypowiedzijestdołączonailustracjamateriałowawpostacipli-kuaudio(zob.pęzik2015).interfejszaplanowanyjesttylkowjęzyku

– 160 –

angielskim,podobniejakinstrukcjakorzystaniazkorpusuiwyszuki-warka,dostępnawzakładce„help”(zob.http://pelcra.pl/docs/doku.php?id=spokes_documentation).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćbardzoza-awansowanegoprzeszukiwaniabazy. Danejęzykowemożna wyszu-kiwaćzpoziomuokienkadialogowego,korzystajączeskładnizapy-tań(takiejsamejjakwwyszukiwarceslopeQ,zob.9 .1 .3,orazwplikuinstrukcjizzakładki„help”)lubmodułu„options”pozwalającegonazaawansowanewyszukiwaniezapomocąmetadanychinasortowaniewyników(np.wybórwypowiedziosóbokreślonejpłcilubwykształ-ceniabądźzilustracjąwformieplikówaudio).istniejetakżemożli-wośćwyboruoglądudanychwtrzechmodułach:konkordancje,fase-ty(typytekstów),kolokacje(taksamojakwwyszukiwarceslopeQ)orazwpostaciilościowegowykazuipodziałuwynikówwyszukiwa-niawedługkryteriów:wiek,wykształcenie,płećmówiącego,miejsce(miasto),region,zawartośćplikówaudio.

9.5.2. KJM PELCRA: Korpus języka mówionego z wyszukiwarką danych PELCRA(2008–2010)

Forma dostępu:online,http://www.nkjp.uni.lodz.pl/spoken.jspWymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Zawartość: bazazawieraponad2mlnsłówjęzykamówionego,zarów-nomedialnych(występującychwtranskrypcjachaudycjitelewizyjnychiradiowych),jakikonwersacyjnych(notowanychwtranskrypcjachnagrańrozmówdokonywanychnapotrzebyprzygotowaniakorpusupelcraorazNkjp).Większośćrozmówcówwkorpusieanotowanoznacznikamidotyczącymiwieku,wykształcenia,płciorazregionupol-ski,wktórymstosunkowonajdłużejmieszkali(zob.http://www.nkjp.uni.lodz.pl/help.jsp#mowione;pęzik2012a,2012b).interfejszaplano-wanyjesttylkowjęzykupolskim,podobniejakinstrukcjakorzystaniazkorpusuiwyszukiwarka,dostępnawzakładce„pomoc”(zob.http://www.nkjp.uni.lodz.pl/help.jsp#mowione).

– 161 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwościprzeszu-kiwaniabazysąbardzozaawansowane i takiesame jakzapomocąwyszukiwarkipelcra(zob.9 .1 .2–składniazapytańdowyszuki-waniakonkordancji).

9.5.3. zasoby AGH (2011–2014)

§kmagh:korpusmowyaghForma dostępu do opisu korpusu:offline,http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources:korpusmowy#.V4-iitVbczNWymogi techniczne:nastronieniemainformacjiomożliwościachskorzystaniazkorpusuczyteżjegozakupu.Zawartość: korpusobejmujeprawie93godz.anotowanych(częś-ciowonapoziomiefonemów,wyrazówbądźcałychfraz)nagrańwypowiedzi ok. 600osób, przeważniewwieku20–30 lat.Do-datkowobazazawieraok.30minnagrańtestowychbezanotacjiczasowych.Wkorpusieznajdująsięnagraniazróżnicowanepodwzględemdługościwypowiedzi i płcimówiącego (z niewielkąprzewagąpłcimęskiej),warunkówisprzętusłużącegodorejestracji danych.

§akmagh:audiowizualnykorpusmowyForma dostępu do opisu korpusu:offline,http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources:korpusav#.V4-mazVbczmWymogi techniczne:nastronieniemainformacjiomożliwościachskorzystaniazkorpusuczyteżjegozakupu.Zawartość: korpuszbieraiprezentuje200minnagrańaudiowizual-nychmowypolskiej,tojesttwarzy(enface)dwudziestuosóbre-prezentującychobiepłcie,mówiącychnatensamtemat.głównymprzeznaczeniemkorpusujestwykorzystaniegodobadańnadsyste-mamiwspomaganiarozpoznawaniamowypoprzezanalizęruchutwarzymówiącego.Dodatkowodobazydołączonychjest40minniejednolitychjakościowonagrańczterechrozmówców.

– 162 –

§kewmagh:korpusemocjiwmowieForma dostępu do opisu korpusu:offline,http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources:korpusemo#.V4-o3tVbczmWymogi techniczne:istniejemożliwośćnabycialicencjinawyko-rzystaniebazynagrańdocelównaukowychlubkomercyjnych.Zawartość: bazastanowiusystematyzowanyzbiórnagrańwyraża-jących,jakpodajesięnastronie,„pięćspośródemocjipodstawo-wych(radość,smutek,złość,strach,zdziwienie),ironięorazstanneutralny/obojętnyjakosygnałreferencyjny”.Nagranychzostało12osób(6kobieti6mężczyzn)wwiekuod20do30lat;niektó-rzyznichbyliprofesjonalnymiaktoramilubaktoramiamatorami,ainni–studentamiwolontariuszami.Wopisiekorpusuczytamy,że:„pouprzednimzapoznaniusięztekstamimówcyzostalipopro-szenioprzeczytanieichkolejnowsposóbwyrażającyposzczególneemocje.Dlakażdegomówcyzarejestrowanonagraniaotejsamejtreści(ok.10mindlakażdegomówcy)”.Nazawartośćnagrańskła-dająsięzarównopojedynczesłowa(cyfry,poleceniasterujące),jakizdaniadialogowe(46zdańznaturalnychcodziennychrozmów)orazjedentekstciągły.treśćstaranosiędobraćwtakisposób,abybyłaonajaknajbardziejneutralnainiewywoływałapojawieniasiękonkretnejemocji.łączniedlakażdegomówcynagrano282słowa,każdew6stanachemocjonalnych.

9.6. Korpusy dawnej polszczyzny

9.6.1. EKŁś: Elektroniczny korpus polskiej łaciny średniowiecznej (2016)

Forma dostępu:online,http://scriptores.pl/efontes/;http://scriptores.pl/ corpus/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Zawartość: cyfrowy, reprezentatywny i zróżnicowanykorpus języ-ka łacińskiegoużywanegona ziemiachpolskichw średniowieczu

– 163 –

iwpoczątkachrenesansu,tj.wlatachok.1000–1550, jestredagowa-nyprzezzespółpracowniłacinyŚredniowiecznejijppaN. Wjegoskładwchodzązarównodokumenty,kronikiitekstyliterackie,nauko-weorazspecjalistyczne,jakimowy,kazania,zapiskisądoweczylistyprywatne.planujesięujęciewkorpusieogółułacińskiegopiśmienni-ctwapolskiegośredniowiecza,awięcwszystkichtekstówźródłowychwykorzystanychwpracachnadSłownikiem łaciny średniowiecznej w Polsce(wykazźródełzob.http://scriptores.pl/efontes/corpus/plany/).Wobecnejwersjiopisywanabazaobejmujeok.5mlnwyrazów(No-wak2014:107).zgodniezzałożeniamikoncepcyjnymitekstykorpu-susąlematyzowaneianotowanemorfoskładniowo(więcejnatematopisuzałożeńzob.Nowak2014).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćbardzoza-awansowanegokorzystaniazbazy(zob.http://scriptores.pl/efontes/po-moc/, http://scriptores.pl/efontes/pomoc/wyszukiwanie-w-korpusie/).Wyszukiwaniedanychodbywasięwopisywanejwersjikorpusuzpo-ziomudwóchokienekdialogowych,zktórychtylkojednomadołączonyponiżejformularzzawierającyograniczonekryteriawyboru.Wpisaniedowolnejfrazywokienkobezformularza(nasamejgórzestrony)spo-wodujedomyślneposzukiwanieformpodstawowychwyrazów.Wybórdrugiegookienkadialogowego(zformularzem,któryotwierasiępoklik-nięciuw„typywyszukiwania”)umożliwiazawężenieidoprecyzowaniewyszukiwaniawkorpusie,m.in.donastępującychzapytań:owyrazyrozpoczynającesięodokreślonegociąguliterwramachprostegowy-szukiwania(symbol*zastępujedowolnąliczbęznakówpowpisanymciągu,aznak?–jedenznak),owszystkieformywyrazowedanegole-matu(formypodstawowej),okonkretnewyrażenialubformyfleksyjne.możliwejesttakżeposzukiwaniedanychjęzykowychjedyniewpo-szczególnychrodzajachtekstówzograniczeniemwyboru,np. tylkodookreślonegoautoraczytytułu.systemumożliwiaponadtozarów-noprzeglądaniekonkordancjiczysortowaniewyników,jakiustalanienajczęstszychpołączeńwyrazowychbądźpobraniedanychfrekwen-cyjnych.możnarównieżwyszukiwaćdanezpoziomumorfoskładnio-wego zapomocą składnicQl (zob. http://www.cis.uni-muenchen.de/~schmid/tools/treetagger/data/lamap-tagset.pdf).

– 164 –

9.6.2. KTS: Korpus tekstów staropolskich do roku 1500 (ks2016)

Forma dostępu:online,https://www.ijp-pan.krakow.pl/publikacje-elek-troniczne/korpus-tekstow-staropolskich Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościzakładaniakontailogowaniasię.Zawartość:transkrypcjanajdawniejszychzabytkówjęzykapolskiego(tekstydo1500r.),wwiększościwykonanawpracownijęzykastaro-polskiegoijppaNwformieplikówpDf,dodatkowawersjawpostaciplikuXml.transkrybowaneteksty:(1)Żywot świętego Błażeja, (2)Bi-blia królowej Zofii,(3)Kodeks Działyńskich,(4)Ewangeliarz Zamoj-skich,(5)Psałterz floriański,(6)Kazania gnieźnieńskie,(7) Kazania świętokrzyskie,(8)listchanaperekopskiegozr.1500dokrólajanaolbrachta, (9)Modlitwy Wacława, (10)Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej, tzw. Książeczka Nawojki, (11)Wyrokisądówmiejskich,czyliortyle,(12)Najstarszestaropolskietłumacze-nieortylimagdeburskich,(13)Pieśni –utworywierszowanedokońcaXVw.,(14)Psałterz puławski,(15)Kazanie na dzień Wszech Świętych,(16)Rozmyślanie przemyskie,(17)Kodeks Świętosławów .Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: pliki zmożliwościąograniczonego, prostegoprzeszukiwania (wynajdywanie ciągu zna-kówwtekście)ikopiowaniatekstu(dootwarciaplikówpotrzebnejestoprogramowanie,np.adobereader,dostępnedlawszystkichsyste-mówoperacyjnych).

9.6.3. POLDI: PolDi – a Polish Diachronic Online Corpus (2012)

Forma dostępu: online, http://rhssl1.uni-regensburg.de/slavko/kor-pus/poldiWymogi techniczne:dostępczęściowy(obecniepróbny)bezkoniecz-ności założeniakonta, ale zkoniecznością logowania się (zob.ac-cess; http://rhssl1.uni-regensburg.de:8888/annis-web/search.html,login:poldi,hasło:poldi).abyuzyskaćdostępdocałościzasobów,należyprzesłaćpodpisanąumowę licencyjną (w tymcelunajlepiej

– 165 –

skontaktowaćsięzosobąodpowiedzialnązakorpus,mianowiciezro-landemmeyerem–roland.meyer@ur.de.).Zawartość:polDitozbiórtekstówpolszczyznyhistorycznejudostęp-nionywinterneciedlabadaczyzajmującychsięlingwistyką.korpusjesteksperymentalnieanotowanyzapomocąznacznikówmorfosyntak-tycznychprzyużyciuprogramumorfeusz.częśćmateriałubyłaponad-tonapoziomieskładniowymznakowanaręcznie.WiększośćtekstówzkorpusupolDitranskrybowanoi(lub)zdigitalizowanowijppaN.Wpracach z tego zakresuuczestniczyłm.in. takżegerdhentschelzUniwersytetuwoldenburgu.Wkorpusieznajdująsięm.in.następująceteksty:(1)Modlitewnik Na-wojki[Naw],(2)Kazania gnieźnieńskie[gn],(3)Ewangeliarz Zamoj-skich [ewzam], (4)Modlitwy Wacława [mW], (5)Żywot świętego Błażeja[zywblaz],(6)jewłaszewski,Pamiętnik[pamjewl],(7)Kon-stytucja 3 maja[konstytucja].łącznieplanujesięudostępnićwkorpu-sie40tekstów.Możliwości i ograniczenia wyszukiwania danych w zasobach: możliwośćzaawansowanegoprzeszukiwaniabazy zgodniezeskładniązapytańwłaściwądla tekstówzapisanychwformacieXml(zob. instrukcjaobsługiwzakładce„tutorial”).Inne wydania elektroniczne w  wersji online: publikacja powiązana–polDilemma-corpus:https://fedora.clarin-d.uni-saarland.de/poldilem-ma/license.html(plikidopobrania).

9.6.4. KP XVI: Korpus polszczyzny XVI wieku (2012–2016)

Forma dostępu:online,http://spxvi.edu.pl/korpus/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię,obecnietylkodoprzykładówtekstów,gdyżprojektjestwtrakcierealizacji.Zawartość: elektronicznykorpustekstówpolszczyznyXViw. powstajeod2012r.winstytuciebadańliterackichpaN.jestonopracowywanywformaciehml–tei(textencodinginitiative)wwersjip5.obec-niemożliwejestskorzystanietylkozzalążkakorpusuwpostacidwóchznakowanych tekstów:O sprawie, sypaniu, wymierzaniu i rybieniu

– 166 –

stawowolbrychtastrumieńskiegoiOdprawy posłów greckich janakochanowskiego.planujesięudostępnieniewszystkichtekstówtzw.kanonuspXVi(wpostacitransliterowanej,zzachowaniemwszyst-kichcechoryginału,zgodniezzałożeniamiprzyjętymidlamateriałuilustracyjnegospXVi,zob.wykaztekstówkanonuhttp://spxvi.edu.pl/kanon/),jakteżpołączeniekorpusuzelektronicznymindeksemspXViorazzeskanamioryginałówwbibliotekachcyfrowych,takbyutworzyćrepozytoriumtekstówpolskichzXViw.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:obecnieniesądostępneżadnezaawansowanenarzędziadoprzeszukiwaniabazy,możnajedy-niekorzystaćzzałączonejlistytekstów;istniejemożliwośćkopiowa-niafragmentówtekstu.

9.6.5. KT XVI–XVIII: Korpus tekstów XVI–XVIII w.korpusgtprojektuimpact(wersja1-w.),1570–1756korpusgtprojektuimpact(wersja2-w.),1570–1756

Forma dostępu:online,http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/impact_gt_1/, https://szukajw slownikach.uw.edu.pl/impact_gt_1/http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/impact_gt_2/, https://szukajw slownikach.uw.edu.pl/impact_gt_2/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię.Zawartość: jakpodanonastronie,korpuswwersjipierwszej jedno-wymiarowejcechujesiętym,że„słowapodzieloneprzyprzenoszeniudonowegowierszazostałyautomatycznieodtworzone”.zawieraonok.1,5mlnsegmentów.zkoleiwkorpusiewwersjidrugiejdwuwy-miarowej„zachowanesąpodziałysłówprzyprzenoszeniudonowegowiersza”iujętownimok.1,6mlnsegmentów.obiewersjewykorzy-stujązasobyudostępnioneprzezzespółbibliotekcyfrowychpoznań-skiegocentrumsuperkomputerowo-sieciowegowpostacizbiorupeł-notekstowychwersjicyfrowychwybranychdokumentówhistorycznychzczterechbibliotekcyfrowychwpolsce(zob.listatekstównastroniekorpusu).Daneprzygotowanowramachprojektuimpactjakoteksty

– 167 –

wzorcowedoocenyitrenowaniaprogramówwceluoptycznegoroz-poznawaniaznaków(ocr)(zob.bień2012).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćzaawanso-wanegoprzeszukiwaniabazy.powpisaniuciąguznakówwokienkodialogowepojawiasięlistakonkordancji.kliknięciewaktywnynu-merkonkordancjiotwierawersję tekstowązposzerzonymkonteks-temposzukiwanegowyrazulubciąguznaków.kliknięciewaktywnylinkzawierającyposzukiwanyciągznakówodsyładoskanusłownika.przeszukiwaniezawartościkorpusuzpoziomuokienkadialogowegomożeodbywaćsięprzyużyciuokreślonejskładnizapytań.składniazapytańwwyszukiwarcekorpusówDjVujestzbliżonadotejzNkjp,chociażsąpewneograniczenia:§wyszukiwanie jest możliwe jak w Nkjp, ale tylko za pomo-

cą zapytańo segmenty (zob. http://nkjp.pl/poliqarp/help/plse3.html#x4-60003.1,np.domk.*–wyszukaniedowolnejliczbyzna-kówpowpisanymciąguliterlubdomk*.–wyszukanietylkojed-negoznakupowpisanymciąguliter),

§możliwe jestwyszukiwanie tylkokonkretnych formfleksyjnychwyrazów(np.bić,biję,alenie[base=bić]ipołączeńwyrazowych(np.[]^domlubmieszkaćw^[]).

9.6.6. EK XVII/XVIII: Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (doroku1772)(2013–2017)

Forma dostępu:online,stronaprojektubadawczego:http://korba.edu.pl/Wymogi techniczne:planowanypełny(bezpłatny)dostępwinternecie.Zawartość: korpustekstówpolskichzXViiiXViiiw.powstajejakozadaniezespołowerealizowaneod2013do2017r.wijppaNorazipipaN.kierownikiemprojektujestWłodzimierzgruszczyński.zgodniezplanemudostępnionewkorpusietekstymająbyćwcałościanoto-wanestrukturalnieijęzykowo(podkątemcharakterystykiautorskiej,stylistyczno-genologicznej,edytorskiejitypograficznej)iczęściowo–morfologicznie.obecniemożnajużkorzystaćzpierwszejwersjikor-pusujeszczenieoznakowanejmorfosyntaktycznie.

– 168 –

Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:wudostępnionejpierw-szejwersjimożliwejestprosteprzeszukiwanienieuwzględniającecechgramatycznych,wszczególnościlematyzacji.korpusprzeszukiwanyjestzapomocąwyszukiwarkipoliqarp2,doktórejskładniazapytańzo-stałaumieszczonanastroniewzakładce„podręcznikjęzykazapytań” (zob.http://korba.edu.pl/static/extra/user_manual.pdf).Wopisieprojek-tupodajesięjednak,żeoprogramowaniebędzieumożliwiaćwprzy-szłościzaawansowanesposobywyszukiwaniadanych,wtym„tworze-niekonkordancjiżądanychform,tworzenieindeksówwystępującychwnimsłóworazotrzymywanieinformacjiofrekwencjisłówtekstowychileksemów,atakżeodokładnejlokalizacjiposzczególnychsłów(rozu-mianejjakolokalizacjawtekścieoryginalnym,zdokładnościądostro-ny)”(Werla,maryl(oprac.)2014:76,zob.teżgruszczyńskiiin.2013).

9.6.7. KJP XIX: Korpus języka polskiego lat 1830–1918 (2013–2016)

Forma dostępu:online,stronaprojektubadawczego:http://www.f19.uw.edu.pl/Wymogi techniczne: pełnydostępbezkonieczności założenia kontailogowaniasię;obecnieistniejedostępdowersjikońcowejkorpusuwpostaci plikówdopobrania zawierających tekst (pliki *_sample.txt)orazmetryczki(pliki*_meta.txt)(zob.http://www.f19.uw.edu.pl/ pliki-do-pobrania/).abymóckorzystaćzkorpusuzwyszukiwarką,należypobrać przeglądarkępoliqarp (zob. https://sourceforge.net/ projects/poliqarp/).możnatakżeskorzystaćzkorpusubezpośrednionastronie(zob.https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/f19/).Zawartość: korpus tekstówz2.poł.dobynowopolskiej,oznakowa-nyizawierającymilionsegmentów,powstałjakojedenzelementówwiększegoprojektubadawczegopt.„automatycznaanalizafleksyjnatekstówpolskichzlat1830–1918zuwzględnieniemzmianwodmia-nieipisowni”.kierownikiemprojekturealizowanegowlatach2013–2016jestmagdalenaDerwojedowa.tekstyekscerpowanesągłówniezzasobówbibliotekcyfrowych,takichjakpolonaczyWielkopolskabibliotekacyfrowa,aleteżztakichźródeł,jakWikisource,Wolne-lekturyorazkataloghiNt.korpus,choćniewielki,jestzróżnicowany

– 169 –

stylistycznie.zawierapo200próbekwedługpięciustylówreprezen-towanychprzeznastępującetypytekstów:tekstypopularnonaukowe,drobnewiadomości prasowe, publicystyka (w tym reportaż), prozaartystyczna(wtympowieśćpoetyckaipoematy),dramatartystyczny(zob.bilińskaiin.2016,Derwojedowaiin.2014).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów:możliwośćbardzoza-awansowanegoprzeszukiwaniabazyzapomocąprzeglądarkipoliqarp.oprogramowaniepozwalam.in.nawyszukiwaniedanegociąguliter,wszystkichformfleksyjnychokreślonegoleksemuorazpołączeńwy-razowych,jakrównieżumożliwiazapytaniawedługkryteriówgrama-tycznychimetatekstowych(zob.9 .1 .1 .składniazapytańdlawyszuki-warkiipipaN).Dodatkowomożnaskorzystaćzdemonstracyjnejwersjianalizatoramorfeusz2,któryzostałwyposażonywsłownikdoanali-zytekstówzlat1830–1918(zob.http://sgjp.pl/morfeusz/demo-f19).

9.7. Korpusy gwar i odmian językowych

9.7.1. DFWP UJ: Dialektologiczna Fonoteka Wydziału Polonistyki UJ (2014–2016)

Forma dostępu:online:http://www.fonoteka.polonistyka.uj.edu.pl Wymogi techniczne:brakwymagańsprzętowychorazspecjalistycznegooprogramowania.bazadanychznagraniamidźwiękowymijestudo-stępnianaużytkownikomnadwóchpoziomach:ogólnodostępnym(po-zwalanaodsłuchnajbardziejreprezentatywnychnagrańprzezwszyst-kichużytkownikówbazyinternetowej)orazdostępnympozalogowaniu(umożliwiaodsłuchaniewszystkichnagrańzapisanychwbazie;loginorazhasłobędąprzyznawaneprzezadministratorównaosobistąproś-bęosobyzainteresowanej).administratoramiDfWpUjsąkierownikprojektualeksandraskórzakorazopiekunnaukowykazimierzsikora.Zawartość:Dialektologicznafonotekajestprojektembadawczymreali-zowanymwlatach2014–2016naWydzialepolonistykiUj,wkatedrzehistoriijęzykaiDialektologii.projektzakładastworzenieinteraktywnejbazydanychzezarchiwizowanymiizdigitalizowanyminagraniamidialek-tologicznymi,którebyłyprzeprowadzaneirejestrowaneodlat60.XXw.

– 170 –

Nagraniawliczbieok.1,2tys.plików,zapisanewformaciemp3(zmoż-liwościąuzyskaniadostępudoformatuWaVenaindywidualnąproś-bęużytkownika),pochodząz447miejscowości,zczegonajwiększączęśćstanowiąnagraniapochodzącezterenówmałopolski(ok.70%).Wbazieznajdująsięrównieżplikipozyskanezpozostałychzespołówdialektalnych(wrazzkilkunastomagodzinaminagrańzkaszub).Wfo-notecepodzielonomateriałnatakiebloki,jak:tekstygwaroweuporząd-kowanewedługpodziaługeograficznegoitematycznego;uproszczonatranskrypcjafonetycznaczęścinagrań,stosowanazgodniezregułamiortografiiogólnopolskiej,alezzachowaniemważniejszychfonetycz-nychcechgwarowych,orazpodstawowedaneowsiachioinforma-torachzamieszczonewformiewizytówek.fakultatywniedołączanesąplikizawierająceopisposzczególnychelementówgwarowych:fo-netycznych,fleksyjnych,składniowychileksykalnych.

9.7.2. KJM: Korpus języka młodzieży (2014)

Forma dostępu:online,obecniekorpusjestdostępnytylkowpostacipli-kówdopobraniazestronyhttp://www.laboratoriumjezykowe.uw.edu.pl/?page_id=1669(zob.równieższczegółoweinstrukcjedotycząceob-sługikorpusuwwersjilokalnej),planujesiętakżeudostępnieniebazybezpośrednionastronie.Zawartość: korpusobejmujetekstyzawierająceponad1,5mlnsłów,wtym275tys.słówpochodzizrozmów,współczesnychtekstówipo-zostałychtekstówzkorpusuporównawczegoliteraturymłodzieżowejz2.poł.XXw.Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwość zaawan-sowanegoprzeszukiwaniabazyzuwzględnieniempolskiejodmianyzujednoznacznionymiformamiorazwedługdanychsocjologicznych:płci,wiekuiwykształcenia.abyskorzystaćzmożliwościwyszuki-warkipoliqarp (wwersjizmodyfikowanejnapotrzebykjm),nale-żywcześniejzapoznaćsięzeszczegółowąinstrukcją(dopobraniazestronyhttp://www.laboratoriumjezykowe.uw.edu.pl/?page_id=1669).

10.kompeNDiaelektroNiczNe

10.1. BzPPś: Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego

Forma dostępu:offline,wyd.naDVD.Zawartość:nowewydaniekrytyczneciągłychzabytkówpiśmiennictwaśredniowiecznego(do1500r.)wjęzykupolskim,zawierająceskanyoryginałów,transliteracjeitranskrypcjetekstów.tekstywtransliteracjiitranskrypcjizapisanesąjakoodrębneplikipDf,któreumożliwiająwyszukiwaniewyrazówzokreślonymciągiemznakówwdanympli-ku.edycjazawiera:Kazania świętokrzyskie,Kazania gnieźnieńskie,Kazanie praskie,Biblię królowej Zofii,Psałterz floriański,Psałterz pu-ławski,Modlitwy Wacława,Ewangeliarz Zamojskich,Kodeks Suleda,Kodeks Działyńskich,ortylezrękopisubibliotekiossolińskich,orty-lezrękopisubibliotekibaworowskich(tzw.ortylemaciejowskiego),wybórpieśniśredniowiecznych.przedsięwzięcieedytorskiezrealizo-wanezostałopodred.Wacławatwardzikawinstytuciejęzykapol-skiegopaNwkrakowie(2006).Dostępność:https://sklep.ijp.pan.pl/index.php?route=product/product&product_id=97&search=biblioteka+zabytk%c3%b3w

10.2. Spl: Staropolska.pl

Forma dostępu:online,http://staropolska.pl/ Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.

– 172 –

Zawartość:serwisnaukowo-edukacyjnypoświęconydawnejliteratu-rzepolskiej.jegozasadniczączęśćstanowibibliotekautworówsta-ropolskiegopiśmiennictwaoraztowarzyszącyjejwybóropracowań,materiałikonograficznyidźwiękowy.Dział„konteksty”gromadzi teksty iopracowaniana temathistorii,filozofii, religii i sztukiwdawnejpolsce.Dział„tradycja”zawierawybórmateriałówzzakresukulturystarożytnejibiblijnej,europej-skiegośredniowiecza, renesansu ibaroku.Dział„linki”umożliwiadostępdonajważniejszychświatowychbibliotek,portaliistronWWWopokrewnejtematyce.Wdziale„translations”zamieszczanesątłu-maczenianajważniejszychutworówdawnejliteraturypolskiej.W„bi-bliografii2000”odnotowywanesąaktualnewydawnictwaksiążkowezzakresuliteraturystaropolskiej.NastroniezostałazamieszczonawersjaelektronicznaSłownika sta-ropolskiego (3936hasełopracowanychprzezromanamazurkiewi-czaialbertagorzkowskiego).serwisstaropolska.pljestprowadzo-nypodred.romanamazurkiewicza(apkraków,http://polonistyka.staropolska.pl/).

10.3. PPNT: Piętnastowieczne przekłady Nowego Testamentuelektronicznakonkordancjastaropolska.internetowabazadanych

Forma dostępu:online,http://stnt.ijp-pan.krakow.pl/ Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość: średniowieczne tłumaczeniaNowegotestamentu.ser-wisudostępniawszystkierozpoznanestaropolskietłumaczeniazXiViXVw.Nastronieprzygotowanotranskrypcjedoprawie4tys.wer-setówłacińskich,costanowiok.42%całegoNowegotestamentu.sąonedostępnew formie przeglądarkiwersetów równoległych, któraumożliwia jednoczesnypodglądwszystkichodnalezionych transla-cji.Dodatkowo serwis zaopatrzonownarzędzia ułatwiające segre-gowaniedanychorazweryfikacjęzamieszczonychtranskrypcji.opiskorzystaniazzasobówserwisuwzakładce„informacje”→„instruk-cjakorzystaniazestrony”.projektbadawczyzrealizowanowlatach

– 173 –

2012–2015winstytuciejęzykapolskiegopaNwkrakowiepodkie-runkiemmariuszaleńczuka.

10.4. SPE: Szesnastowieczne przekłady Ewangelii

Forma dostępu:online,http://www.ewangelie.uw.edu.pl/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość:renesansowetłumaczeniapismaŚwiętegonajęzykpolski.portalzawieraedycjekrytycznedziesięciupolskichtranslacjiewange-liidrukowanychwlatach1551–1599.sąonedostępnetakżewformieprzeglądarkiwersetów równoległych, która umożliwia jednoczesnypodglądwybranychwersetówwszystkichlubtylkowybranychewan-gelii.Nastronie:przeglądarkatekstów,przekładyorazmateriałyiopra-cowaniawformieplikówpDf.projektzrealizowanowlatach2010–2013winstytuciejęzykapolskie-goUWpodkierunkiemizabeliWiniarskiej-górskiej.

10.5. DOG: Dawne ortografie, gramatyki, podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne

Forma dostępu:online,http://www.gramatyki.uw.edu.pl/ Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość:serwispoświęconydziełomgramatycznym,którepowsta-wałyodXVw.do1939r.kompendiumzawieraomówieniehistoriigramatyk językapolskiegoorazprzeglądnajważniejszychdzieł odTraktatu ortograficznegojakubaparkoszowica(ok.1440)doGrama-tyki współczesnej polszczyzny kulturalnej w zarysiezenonaklemensie-wicza(1939).Uzupełnienieprzeglądustanowibibliografiagramatykjęzykapolskiego.internetowekompendiumedukacyjneopracowanopodred.nauk.WandyDecyk-zięby,alinykępińskiej,monikikresy,agnieszkipiotrowskiej,izabelistąpor(Warszawa2014).

– 174 –

10.6. SDW: Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny

Forma dostępu:online:http://www.leksykografia.uw.edu.plWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość:witrynazawieraopisynajważniejszychsłownikówużywa-nychwedukacjipolonistycznej,prezentowanewedługwspólnegosche-matuanalizyleksykograficznej.opisysłownikówwformiehiperłączamożnaprzeglądaćwedługdatywydania,autora,typuizakresuchro-nologicznegosłownictwa.serwisprezentujeteżhasładiagnostycznezposzczególnychsłownikówwpostaciplikówpDf.internetowyprzewodnikedukacyjnyopracowanopodred.mirosławabańki,magdalenymajdak,maciejaczeszewskiego(UW).

10.7. DGP: Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe

Forma dostępu: online, http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=start Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość:Dgp toposzerzonawersjaGwar polskich. Przewodnika multimedialnego.obejmujemateriałjęzykowyzponad100wsipoło-żonychwobrębie4obszarówdialektalnychpolski. przewodnikmul-timedialnymanastępującąstrukturę:stronagłówna,stronydialektóworazstronyregionówgwarowych.stałeelementystronygłównejtointeraktywnamapadialektówpolskich(ogólna),linkidoplikówza-wierającychogólneinformacjeoprzewodniku–wskazówkiułatwia-jąceswobodneporuszaniesięponim(pomoc),literaturaprzedmiotu,leksykonterminówipojęćdialektologicznychorazpodstawydialek-tologii.oprogramowanieumożliwiaprzeszukiwaniestronzapomocąspisutreściorazsystemuodnośników;kompendiumzawierarównieżwielefotografii,mapimateriałówaudio,zmożliwościąprzesłuchi-wanianagrańgwarowych. kompendium zostałoopracowanepodred.halinykaraś(UW2010).

– 175 –

10.8. PPwPSU: Prasa polskojęzyczna w początkach sowietyzacji Ukrainy (2012–2016)

Forma dostępu:online,https://prasapolukr.ijp.pan.pl/katalogWymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość: katalogudostępnionychwinternecieskanówtekstówz46różnych tytułówczasopism (o łącznej liczbie numerów: 174) z lat1918–1939wraz zwyszukiwarką powstałw ramachopracowania„prasapolskojęzycznawpoczątkach sowietyzacjiUkrainy.Wybórźródeł”podred.ewyDzięgiel,którezkoleijestjednymzelementówwiększegoprojektubadawczegopodnazwą„językpolskiwprasieiinnychźródłachpisanychwpoczątkachsowietyzacjiUkrainy(lata20.i30.XXwieku)”zrealizowanegowlatach2012–2016wpracow-nipolszczyznykresowejijppaN(zob.szczegółyprojektunastroniehttps://prasapolukr.ijp.pan.pl/content/projekt).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćprostegoprzeszukiwaniabazywedług tytułów i latwydaniaposzczególnychczasopism(dodatkowoudostępnionoopisprasoznawczyposzczegól-nychczasopism);brakmożliwościwyszukiwaniaciąguznakówiko-piowania tekstupootwarciuplikugraficznego zawierającego skandanegonumeru.

10.9. PolFon: Portal poświęcony fonetyce

Forma dostępu:online,http://polfon.upol.cz/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość: polfon jest interaktywnymportalemedukacyjnym, naktórymsąprezentowane treścizzakresu fonetykipolskiej.powstałwramachrealizacjigrantu„fonematykapolszczyznyzperspektywyfunkcjonalizmuaksjomatycznego.fonetycznaifonologicznaanalizawspółczesnegojęzykapolskiego”,finansowanegoześrodkówmini-sterstwaszkolnictwa,młodzieżyisporturepublikiczeskiej.

– 176 –

Nastroniemożnaskorzystaćztakichzasobówwiedzy,jaknaprzy-kładklasyfikacjapolskichspółgłosekisamogłosekzapisanychzarów-nofonetycznymalfabetemmiędzynarodowym,jakialfabetemprzy-stosowanymdozapisugłosek typowychdla językówsłowiańskich.Najechaniekursoremnadanągłoskęprzenosinapodstronę,naktó-rejpodajesięłącznąiszczegółowącharakterystykęfonetyczną,wrazzrentgenogramemorazilustracjądźwiękową.ponadtoużytkownicymajądostępdozestawieniaróżnicmiędzywymowąapisownią,testówzzakresufonetykiorazobszernejliteraturypolsko-,czesko-,słowac-ko-ianglojęzycznej.

10.10. Frazeologia.pl

Forma dostępu: online, http://www.frazeologia.plWymogi techniczne: dostęppłatny z koniecznością założenia kontailogowaniasię.Zawartość: portaljestpoświęconyfrazeologiiwpowiązaniuzesf(2016,oprac.piotriłukaszmüldner-Nieckowscy) opartymna Wsfjp2003iWsfjp2004.Użytkownikpowykupieniudostępumożeskorzystaćnietylkozesłownika,leczprzedewszystkimz:(1)bazywiedzyfra-zeologicznej,wktórejwyjaśniasięlicznepojęciaiterminyzwiąza-neztądziedziną,(2)szczegółowegoomówieniaróżnychklasyfikacjizwiązkówfrazeologicznych,(3)bibliografii,obejmującej919pozy-cjiidotyczącejfrazeologii,leksykografiiorazreklamy,(4)szkolne-goporadnikafrazeologicznego(zpodziałemnazakresinformacjidlauczniówidlanauczycieliwrazzpodstawowąliteraturąprzedmiotu).

10.11. Portal PWN: Słownik języka polskiego

Forma dostępu:online,http://sjp.pwn.pl/Wymogi techniczne:pełnydostępbezkoniecznościlogowaniasięlubzakładaniakonta.Zawartość:w portalupWNnietylkoudostępniasięomówionewyżejsłownikijęzykapolskiego:sjpDor(2016),sjp2016orazWso2016pWN,aletakżeumożliwiadostępdokorpusujęzykapolskiegopWN

– 177 –

(zob.kjppWN).ponadtowramachportalujestprowadzonaporad-niajęzykowa,doktórejmożnazarównonapisaćzkonkretnymproble-memjęzykowym,jakiprzejrzećtematycznąlistęodpowiedzi(możnatakżeskorzystaćzwyszukiwarki,wpisującinteresującenassłowoczyzagadnienie).Udostępniasięrównieżdział„ciekawostki”,zawierają-cyinformacjenatematfrazeologii,ortografii,wyrazówmylonychorazzmieniającychsięiznikającychsłów,przysłów,atakżegwaryśląskiej.

10.12. DS: Dobry słownikoprac.łukaszszałkiewicz,arturczesak,sebastianżurowski

Forma dostępu:online,https://dobryslownik.pl/Wymogi techniczne:dostępczęściowopłatnyzkoniecznościązałoże-niakontailogowaniasię.Zawartość: Dsto,jakinformująredaktorzy,popularnonaukowyserwismającynaukowepodstawy,aściślemówiąc,bazapoprawnejpolszczyz-nyłączącainformacjepodawanezwyklewodrębnychsłownikachipo-radnikach,takichjak:słownikogólno-definicyjny,ortograficzny,flek-syjny,frazeologiczny,poprawnejpolszczyzny,wymowy,dobregostyluikolokacji,wyrazówobcychczynazwwłasnychitp.WramachportaluDsmożnatakżeskorzystaćzporadnijęzykowej,kompendiumdobrejpolszczyznyorazprzeczytaćpoświęconejęzykowiwpisynablogu.DostępdarmowydoDsobejmuje: definicje poszczególnychhaseł,słownikortograficzny,słowniksynonimówiwyrazówbliskoznacznych,siećsłów(wtymkolokacje).Dostęppłatnyjestposzerzonyosłow-nikpoprawnejpolszczyzny,regułyjęzykowe(wtymzasadypisowni,będącenowymopracowaniemzkomentarzami)orazzapispoprawnejwymowy,wyszukiwarkęuwzględniającąprzybliżonąwymowę,atak-żetakiesłowniki,jak:słownikodmianyiwymowyimioninazwiskobcychużywanychwpolszczyźnie,słownikwyrazówprzeciwstaw-nychorazsłownikwyrazówmylonych.możliwejesttakże(wwersjiodpłatnej)zgłaszaniewątpliwościjęzykowychihasełdoopracowania.Na strukturę artykułuhasłowegowDs składają się: (1) definicja,(2)istotneinformacjepoprawnościowe,(3)listasynonimów(leksemówtożsamychznaczeniowowrazzkwalifikatorami), (4) listawyrazów

– 178 –

bliskoznacznych(podobnychznaczeniowowrazzkwalifikatorami),(5)autentyczneprzykładyużyć,(6)siećsłów(wyrażeniapowiązanezopisywanymwyrazem;wyrazypokrewneikolokacje),(7)ciekawost-kijęzykowe,(8)gramatyka(informacjaoczęścimowy,odmiennościleksemu;wyliczeniewszystkichformfleksyjnychbezpodawanianazwkategoriigramatycznych,takichjakprzypadek,liczba,rodzaj,czas,trybitd.37).Wramachopisywanegoportalusamodzielniefunkcjonujerów-nieżsłownikpoprawnejpolszczyzny,notującyok.2,5tys.haseł(wob-rębiektórychpodajesięwyjaśnieniazwiązanezpoprawnościądanegohasłaczyznaczenia,interpunkcją,ortografią,odmianąorazwymową).zkoleikompendiumdobrejpolszczyzny zawiera:(1)regułyjęzykoweizasadypisowni(łącznieponad300regułm.in.zzakresuetykietyję-zykowej,odmiany,skracania,wymowy,interpunkcji,pisownizłącz-nikiem,edycjitekstu,słowotwórstwaoraztranskrypcjiitransliteracji),(2)ciekawostki(ok.1000)będąceprezentacjąinteresujących,atakżeżartobliwychopowieści,np.natematpochodzeniawyrazówczywyra-żeńbądźhistoriidawnychform.ponadtowramachportaluprowadzonyjestblogotytuleSzałowy żurek u Artura. Językowe kąski na talerzu,naktórym są zamieszczonegłównie tekstypoświęcone frapującymzagadnieniomzkulturyjęzyka,funkcjonowaniusamegoDsorazpro-wadzisięporadnięjęzykową(wramachktórejmożnazgłosićzarównoswojewątpliwościjęzykowe,jakihasłodoopracowaniawsłowniku).Możliwości i ograniczenia korzystania z zasobów: możliwośćzaawanso-wanegowyszukiwaniadanychwbazie38.systemumożliwiawyszu-kiwaniehasełzpoziomuokienkadialogowegopowpisaniukonkret-negowyrazulubfrazy,dowolnejformyfleksyjnejdanegowyrazulub

37 Dlarzeczownikówodmianapodawanajestzgodniezprzyjętąogólniekolejnościąposzczególnychprzypadków,bezpodawaniaichnazwczypytańdiagnostycznych,leczzezdaniowąinformacjąkontekstową,np.tenblog,niewidzętegobloga(rzadziejblogu),przyglądamsiętemublogowiitd.jeślizaśchodzioodmianęprzymiotników,zaimków,liczebnikówczyczasowników,topodawanajestonawformiewyliczeniazgodniezukłademalfabetycznymposzczególnychliterwformiefleksyjnej,np.pisać; pisali; pisaliby; pisalibyście; pisalibyśmy; pisaliście; pisaliśmy; pisał; pisała; pisała-by; pisałabym; pisałabyś; pisałam; pisałaś; pisałbyitd.(zob.https://dobryslownik.pl/ slowo/pisa%c4%87/38484/0/).38 opisywanemożliwościdotycząpłatnegopełnegodostępudoDs.

– 179 –

frazy, ciągupoczątkowych liter (systemautomatyczniewyszukujehasła najbardziej zbieżne z danymciągiemznaków). istnieje takżemożliwośćograniczeniaprzeszukiwaniaDsdowyszukiwaniatylko:(a)whasłach,(b)wedługprzybliżonejwymowy,(c)wregułachjęzy-kowych,(d)wSłowniku poprawnej polszczyzny,(e)wciekawostkach.DlaSłownika poprawnej polszczyzny,wybranegooddzielnie,możli-wejestwyświetleniepełnejlistyalfabetycznejhaseł(jeśliklikniemywposzczególneliteryibędziemyprzesuwaćpasekstron).Dodatkowe możliwości oprogramowania:wybórwokienkudialogowymmiędzyklawiaturą ekranową a klawiaturą znakówdiakrytycznych,licznehiperłącza,możliwośćpołączeniawłasnegokontawportaluDszprofilemfacebookowym.Inne wersje elektroniczne online:możliwośćpobraniaDswwersji0.8.50tekstowejdoprogramukWord(zob.https://dobryslownik.pl/pobierz/).

alfabetyczNyiNDeks zasobóWcyfroWychiDrUkoWaNych

AGM: Atlas gwar mazowieckich,red.h.horodyska,a.kowalska,t.1–10,Wrocław1971–1992,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15533&from=&dirids=72&tab=1&lp=1&Qi=(zob.7 .2 .9 .8)

AJPPz: Atlas językowy polskiego Podkarpacia – zeszyty z badań gwarowych (rękopisyzlat1930–1934),http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=41215&from=&dirids=1&tab=1&lp=39&Qi=(zob.7 .2 .9 .7)

AJś: alfredzaręba,Atlas językowy Śląska,t.1–8,kraków–Warszawa1969–1996,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43411&from=&dirids=1&tab=1&lp=16&Qi=(zob.7 .2 .9 .9)

AKM AGH:audiowizualnykorpusmowy, http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources:korpusav#.V4-mazVbczm(zob.9 .5 .3)

ASStp:aneksdosstp,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=44447&tab=3 (zob.8 .1)

Bandtkie: Słownik dokładny języka polskiego i niemieckiego do podoręczne-go używania dla Polaków i Niemców=Vollstandiges Polnisch-Deutsches Vörterbuch zum Handgebrauch für Deutsche und Polenułożonyprzezjerzegosamuelabandtkie,t.1–2,breslau(Wrocław)1806,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=136992(zob.7 .1 .3 .2)

BartByd:Słownik łacińsko-polski Bartłomieja z Bydgoszczy,cz.1,podługrękopisuzr.1532opracowałiwydałbolesławerzepki,poznań1898,http://www.wbc.poznan.pl/content/118573/index.djvu(zob.7 .1 .1 .4)

BC KLF UW: bibliotekacyfrowakatedrylingwistykiformalnejUniwer-sytetuWarszawskiego,http://bc.klf.uw.edu.pl/(zob.3 .6)

– 182 –

Bg:Bogurodzica (przekazaa,rps1619aiibj),http://jbc.bj.uj.edu.pl/dli-bra/doccontent?id=287313(zob.6 .1 .2)

Bz: Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka,dwiekarty:rpsr3164,bUWroddziałrękopisów),http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=34317&from=publication(zob.6 .1 .4)

BzPPś: Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006,https://sklep.ijp.pan.pl/index.php?route=product/product&product_id=97&search=biblioteka+zabytk%c3%b3w(zob.10 .1)

Calagius: Synonyma Latina Vocum Phrasiumq[ue] Orationis Tam Prosae Quam Ligatae Ex Classicis Selecta Autoribus,andreascalagius,wyd.johannscharffenberg,Wrocław1579,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=5630(zob.7 .1 .1 .7)

Calepinus:Dictionarivm Decem Lingvarvm. Nuper hac postrema editione quanta maxima fide ac diligentia fieri potuit, accurate emendatum, mul-tisque partibus cumulatum, et aliquot milibus vocabulorum locupleta-tum. Ubi Latinis Dictionibvs Hebraeae, Grecae, Gallicae, Jtalicae, Ger-manicae, et Hispanicae, itemque nunc primo et Polonicae, Vngaricae, atque Anglicae adiecta sunt,ambrosiuscalepinus,ambrosiicalepi-ni,wyd.jacquesdupuys,lyon1585,http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=82844(zob.7 .1 .1 .8)

CBN Polona: cyfrowa biblioteka Narodowa polona, www.polona.pl (zob.3 .3)

CLARIN-PL:commonlanguageresourcesandtechnologyinfrastruc-ture: http://clarin-pl.eu (clariN-pl), https://www.clarin.eu (cla-riN)(zob.4 .1)

CLIP IPI PAN: computationallinguisticsinpoland,languagetoolsandresourcesforpolish,http://clip.ipipan.waw.pl/lrt(zob.4 .2)

Cnapius I:Thesaurus polono-latino-graecus seu promptuarium lingua La-tinae et Graece[...],gregoriuscnapius(grzegorzknapski,knapiusz),wyd.f.caesario(franciszekcezary),cracoviae(kraków)1621,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=104808(zob.7 .1 .1 .12)

Cnapius II:Thesavri Polono-latino-graeci Gregorii Cnapii [ . . .] Tomvs [...],t.2,Latinopolonicvs, Simul idem Index verborum primi Tomi, ab Auctore confectus & secundae editioni correctae ac multum auctae,

– 183 –

accommodatus[...]sumptu&typisfranciscicaesarij(franciszekce-zary),cracoviae(kraków)1626(elektronicznawersjawydaniaz1644r.,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=16084&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&Qi=223D6a83aDaDa20fc3074caa681489aD-5 (zob.7 .1 .1 .12)

Cnapius III:Thesauri Polono-Latino-Graeci Gregorii Cnapii e Societate Iesu, Tomus Tertius. Continens Adagia Polonica selecta, & sententias morales ac dicteria faceta, honesta. Latine & Graece reddita. Quibus, praesertim obscurioribus, addita est lux & interpretatio ex variis auc-toribus, ac multiplex eruditio passim inspersa,typisfranciscicaesarii(franciszekcezary),cracoviae(kraków)1632,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=105517(zob.7 .1 .1 .12)

Danet:Nouveau Grand Dictionnaire de M’L’ Abbe Danet, Francois, Latin & Polonois: Enrichi des mellieurs Façons [!] de parler, Avec Des Notes De Critique & de Grammaire Sur Ces Trois Langues[...],t.1 [a–e],pierreDannet,współtwórcafranciszekkola(tł.),Drukarniapijarów,Warszawa1743,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=155380;Nouveau Grand Dictionnaire De M’L’ Abbe Danet, Francois, Latin & Polonois: Enrichi des mellieurs Françons de parler, Avec Des Notes De Critique & de Grammaire Sur Ces Trois Langues[...],t.2[f-z],pierreDannet,współtwórcafranciszekkola(tł.),Drukarniapijarów,Warszawa1745,http://ebuw.uw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=155381(zob.7 .1 .1 .19)

Dasypodius:Dasypodius Catholicus:Hoc est, Dictionarium Latino-Germa-nico-Polonicum, Germanico-Latinum Et Polono-Latino-Germanicum [ . . .] Cum Appendice nominum priopriorum Deorum, Dearum, Viro-rum, Mulierum, Regionum, Insularum, Urbium, Fluviorum et Montium,petrusDasypodius,wyd.andrzejhünefeld,Dantisci (gdańsk)1642,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=12396&from=publication(zob.7 .1 .1 .14)

DFWP UJ: DialektologicznafonotekaWydziałupolonistykiUj(2014–2016), http://www.fonoteka.polonistyka.uj.edu.pl(zob.9 .7 .1)

DGP: Dialektyigwarypolskie.kompendiuminternetowe,red.h.karaś,UW2010,http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=start(zob.10 .7)

Dobzaw:Dobór wyrazów: słownik wyrazów bliskoznacznych i jednoznacz-nych do praktycznego użytku,r.zawiliński,wyd.„poradnikjęzykowy”,

– 184 –

Warszawa1926,http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=36954 (zob.7 .1 .3 .9)

DOG: Dawneortografie,gramatyki,podręcznikijęzykapolskiego.interne-towekompendiumedukacyjne,red.nauk.W.Decyk-zięba,a.kępiń-ska,m.kresa,a.piotrowska,i.stąpor,Warszawa2014,http://www.gramatyki.uw.edu.pl/(zob.10 .5)

DS:Dobry słownik,oprac.ł.szałkiewicz,a.czesak,s.żurowski,https://dobryslownik.pl/(zob.10 .12)

DykcyjAmsz:Dykcjonarz zawierający wyrazy i wyrażenia z obcych języ-ków polskiemu przyswojone, a mianowicie w umiejętnościach, sztukach, tudzież w stylu prawniczym, administracyjmym, gazeciarskim, nauko-wo-filozoficznym, literackim i w potocznej mowie używane do użytku powszechnego,michałamszejewicz,wDrukarnialexandragins,War-szawa1859,https://sbc.org.pl/dlibra/publication/21681/edition/19648 (zob.7 .1 .3 .4)

EKŁś: elektronicznykorpuspolskiejłacinyśredniowiecznej(2016), http://scriptores.pl/efontes/(zob.9 .6 .1)

EK XVII/XVIII:elektronicznykorpustekstówpolskichzXViiiXViiiw. (doroku1772)(2013–2017),http://wiki.nlp.ipipan.waw.pl/korba(zob.9 .6 .6)

EncTrzas: trzaski,evertaimichalskiegoEncyklopedyczny słownik wyrazów obcych: pochodzenie wyrazów, wymowa, objaśnienia pojęć, skróty, przy-słowia, cytaty,poprzedzonyrozprawąa.brückneraO wyrazach obcych,red.s.lam,księgarniaWydawniczatrzaski,evertaimichalskiego,Warszawa1939,http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=88245 (zob.7 .1 .3 .12)

ESHP: Elektroniczny słownik hydronimów Polski,kier.projektub.czopek--kopciuch,pracowniatoponomastycznaijppaN(pracawtoku),http://eshp.ijp.pan.pl/(zob.7 .2 .11 .5)

ESJP XVII–XVIII: Elektroniczny słownik języka polskiego XVII i XVIII wieku, red.W.gruszczyński, ijppaN(pracaw toku), http://sxvii.pl (zob.7 .2 .7 .5)

ESŁśP: Elektroniczny słownik łaciny średniowiecznej w Polsce,red.zespółpracowniłacinyŚredniowiecznejijppaN(pracawtoku),http://scrip-tores.pl/elexicon/(zob.7 .2 .8 .2)

– 185 –

eSWil: elektroniczna edycja tzw. słownikawileńskiego:Słownik języ-ka polskiego, red.a.zdanowicz i in.,wydany staraniem i kosztem m.orgelbranda,t.1–2,Wilno1861,http://eswil.ijp.pan.pl/(zob.7 .1 .2 .2)

Ewzam:Ewangeliarz Zamojskich(Harmonia ewangeliczna. Tractatus de sacramentis,rpssygn.1116bibliotekiNarodowejwWarszawie,po-chodzącyzezbiorówbibliotekiordynacjizamojskiej),https://polona.pl/item/6064147/4/(zob.6 .1 .8)

FBC: federacjabibliotekcyfrowych,http://fbc.pionier.net.pl/(zob.3 .1)Frazeologia.pl: http://www.frazeologia.pl(zob.10 .10)Georgijevic: Rozmowa z Turczynem o wierze Krzesciyańskiey i o taynosci

Troyce swiętey ktora w Alkoranie stoi napisana. Przez Bartłomieja Geor-giewits ktory cżternascie lat był więzniem Turec kim,bartlomejgeorgi-jevic,wyd.helenaUnglerowa,kraków1548,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=3099(zob.7 .1 .1 .5)

Google Książki (Google Books):https://books.google.pl/(zob.5)GTJ PWr: grupatechnologiijęzykowychg4.19politechnikiWrocławskiej,

http://www.nlp.pwr.wroc.pl/narzedzia-i-zasoby(zob.4 .3)Gulden: Onomasticum trilingue, Latino-Germano-Polonicum rerum et ver-

borum ad officinam pharmaceuticam spectantium, in Gratiam et Usum Juventutis huic arti addictae, collectum et conscriptum a Paulo Gulde-nio,pawełgulden,wyd.Wawrzyniecsegebade,królewiec1641,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=400792&from=publication (zob.7 .1 .1 .13)

HASK: interaktywnabazahask (2011–2012), http://pelcra.pl/hask_pl/ (zob.9 .4)

Hexaglosson:Hexaglosson Dictionarivm: Cum multis colloquijs Pro diu-ersitate status hominum quotidie occurrentibus,drukarniapiotraeler-ta,Warszawa1646,http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=116119 (zob.7 .1 .1 .15)

IlArct:Michała Arcta słownik ilustrowany języka polskiego, t.1–3,wyd.m.arcta,Warszawa1916,http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=7903&from=publication(zob.7 .1 .3 .8)

ISJChP: Indeks a tergo do „Słownika Jana Chryzostoma Paska”,oprac.a.pasoń,k.żelazko,podkier.s.skorupki,s.szlifersztejnowej,zakład

– 186 –

Narodowyim.ossolińskich,Wrocław–kraków1976,http://rcin.org.pl/dlibra/plain-content?id=3342(zob.7 .2 .12 .2)

ISJP:Inny słownik języka polskiego,red.m.bańko,t.1–2,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2000(zob.msspWN),(zob.7 .2 .1 .5)

JP WSO:a.markowski,W.Wichrowska,Język polski: wielki słownik or-tograficzny,langenscheidtpolska,Warszawa 2007(zob.Wso2009),(zob.7 .2 .2 .3)

JP WSWOiT:a.markowski,r.pawelec,Język polski: wielki słownik wy-razów obcych i trudnych,Wydawnictwolangenscheidtpolska,Warsza-wa2007(zob.WsWoit2009),(zob.7 .2 .6 .3)

KAJś: kartotekaAtlasu językowego Śląska(ajŚ),http://rcin.org.pl/publi-cation/42739 (zob.8 .2)

KALE: kartotekaAtlasu językowego Europy(ale),http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=49860&from=&dirids=72&tab=1&lp=8&Qi=(zob.8 .2)

KAP XVI–XVIII: kartotekaAntroponimii Polski od XVI do XVIII wieku,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=31636&from=&dirids=72&tab=1&lp=7&Qi=(zob.8 .2)

KDzial: Kodeks Działyńskich (rpsnr801bibliotekikórnickiej),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006(zob.6 .2 .6)

KEwM AGH: korpus emocji w mowie, http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources:korpusemo#.V4-o3tVbczm (zob.9 .5 .3)

Kgn: Kazania gnieźnieńskie (rpssygn.ms24bibliotekikapitulnejwgnieź-nie),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średnio-wiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006(zob.6 .2 .1)(zob.

KJM: korpusjęzykamłodzieży(2014),http://www.laboratoriumjezykowe.uw.edu.pl/?page_id=1669 (zob.9 .7 .2)

KJM PELCRA: korpus języka mówionego z wyszukiwarką danych pelcra(2008–2010),http://www.nkjp.uni.lodz.pl/spoken.jsp (zob.9 .5 .2)

KJP PWN:korpusjęzykapolskiegopWN,http://sjp.pwn.pl/korpus (zob.9 .2)

KJP XIX:korpusjęzykapolskiegolat1830–1918(2013–2016),http://www.f19.uw.edu.pl/ (zob.9 .6 .7)

KM AGH:korpusmowyagh,http://www.dsp.agh.edu.pl/pl:resources: korpusmowy#.V4-iitVbczN (zob.9 .5 .3)

– 187 –

KMAGP: kartotekaMałego atlasu gwar polskich (magp), http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=42738&from=&dirids=1&tab=1&lp=17&Qi=(zob.8 .2)

KNMiejP: kartotekaSłownika nazw miejscowych Polski(Nmiejp),http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=38790&from=&dirids=72&tab=1&lp=11&Qi=(zob.8 .2)

KOLA: kartotekaOgólnosłowiańskiego atlasu językowego, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=46466&from=&dirids=72&tab=1&lp=7&Qi=(zob.8 .2)

Komensky:Joh. Amos Comenii Orbis Sensualium Pictus, Hoc est omnium [ . . .] rerum [ . . .] Pictura & Nomenclatura[...]kasparmüller,christophtschorn,bregaesilesiorum(brzeg);(Wrocław)1667,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=24757&from=fbc (zob.7 .1 .1 .16)

Komensky:Orbis sensualium pictus quadrilinguis emendatus [ . . .] pictura et nomenclatura Latina, Polonica, Gallica et Germanica, joh.amoscomenii,wyd.michałgröll,Warszawa1770,http://dlibra.biblioteka.tarnow.pl/dlibra/docmetadata?id=63&dirds=1&tab=1 (zob.7 .1 .1 .16)

Kp: Kazanie praskie (rpssygn.Dliibibliotekikapitulnejnahradczanachwpradze),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006 (zob.6 .2 .2)

KP XVI: korpuspolszczyznyXViwieku(2012–2016),http://spxvi.edu.pl/korpus/ (zob.9 .6 .4)

KRozp: kartotekaRozmyślania przemyskiego, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43483&from=&dirids=72&tab=1&lp=9&Qi=(zob.8 .1)

KSD BIH UW: kolekcjastarychDrukówbibliotekiinstytutuhistoriiUni-wersytetuWarszawskiego,http://www.staredruki.ihuw.pl/stWeb/resour-ce/ (zob.3 .5)

KSGOWiM: kartotekaSłownika gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur (sgoWim), http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=18953&tab=3 (zob.8 .2)

KSGP PAN: kartotekaSłownika gwar polskich PAN(sgppaN), http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=37156&tab=3 (zob.8 .2)

KSJP:Komputerowy słownik języka polskiego,oprac.firmalitterae,Wy-dawnictwoNaukowepWN,Warszawa1996(cD)(zob.7 .2 .1 .5)

KSJP XVII–XVIII: kartotekaSłownika języka polskiego XVII i 1. poło-wy XVIII wieku, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=20029&tab=3 (zob.8 .1)

– 188 –

KSŁś: kartotekaSłownika łaciny średniowiecznej,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=31986&from=&dirids=72&tab=1&lp=10&Qi= (zob.8 .1)

KSP XVI: kartotekaSłownika polszczyzny XVI wieku,http://rcin.org.pl/dlibra/ publication?id=23662&tab=3 (zob.8 .1)

KSSNO: kartotekaSłownika staropolskich nazw osobowych(ssNo),http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=22867&tab=3(zob.8 .2)

KSStp: kartoteka Słownika staropolskiego, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43801&tab=3(zob.8 .1)

KSul: Kodeks Suleda(rpsnr1418bibliotekiXX.czartoryskichwkrako-wie),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa śred-niowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006(zob.6 .2 .5)

Ksw: Kazania świętokrzyskie (rps 8001 bN), http://www.polona.pl/item/304920/0/(zob.6 .1 .1)

KT: kartotekatoponomastyczna–varia, http://rcin.org.pl/dlibra/publication? id=36341&from=&dirids=72&tab=1&lp=4&Qi=(zob.8 .2)

KTS: korpustekstówstaropolskichdoroku1500(ks2016),https://www.ijp-pan.krakow.pl/publikacje-elektroniczne/korpus-tekstow-staropolskich (zob.9 .6 .2)

KT XVI–XVIII: korpus tekstówXVi–XViiiw.:korpusgtprojektu impact(wersja1-w.),1570–1756,korpusgtprojektuimpact (wer-sja2-w.),1570–1756,http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/impact_gt_1/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/impact_gt_1/, http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/impact_gt_2/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/impact_gt_2/(zob.9 .6 .5)

L:Słownik języka polskiego przezm.samuelabogumiłalinde,t.1–6,War-szawa1807–1814;wyd.2,zakładNarodowyim.ossolińskich,lwów1854–1860,Warszawa1807–1814,http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-lindego-nowy/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik--lindego-nowy/(zob.7 .1 .2 .1)

Loderecker:Dictionarium septem diversarum linguarum, videlicet Latine, Italice, Dalmatice, Bohemicè, Polonicè, Germanicè et Ungaricè, una cum cuiuslibet Linguae Registro sive Repertorio vernaculo, in quo candidus fector sui idiomatis Vocabulum, facile innenire poterit,singularistudioetindustriacollectumapetrolodereckeroprageno,bohemo,etc.p.1–2,petrusloderecker.wyd.mikulašpštros,pragae (praga)1605,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/494302?tab=1(zob.7 .1 .1 .11)

– 189 –

Maczinsky:Lexicon Latino Polonicum ex optimis Latinae linguae Scriptori-bus concinnantum[...],ioannesmaczinsky(janmączyński),wyd.typo-graphusioannesDaubmannus,regiomontiborussiae(königsberg)1564,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=23849(zob.7 .1 .1 .6)

MAGP: Mały atlas gwar polskich,red.k.Nitsch,m.karaś,t.1–13,Wroc-ław–kraków1957–1970,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=36303&from=&dirids=72&tab=1&lp=4&Qi=(zob.7 .2 .9 .6)

Malczowski:Der Jugend zu Nutz Deutsch und Polnisches vermehrtes und verbessertes Vocabularium, To iest, Bardzo potrzebny dla Młodzi Nie-miecki y Polski Wokabularz [...],stanisławmalczowski,wyd.georgmatthias Nöllern, ryga (1688?), http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=111107(zob.7 .1 .1 .18)

MONCO: korpuszwyszukiwarkąmoncopl(2016),http://monco.frazeo.pl/(zob.9 .3)

Mrongovius:Dokładny słownik polsko-niemiecki. Krytycznie wypracowany,christophcölestinmrongovius(k.c.mrongowiusz),königsberg1835,https://books.google.co.uk/books?printsec=frontcover&id=j4xgaaaacaaj&hl=pl#v=onepage&q&f=false(zob.7 .1 .3 .3)

MSO:a.markowski,W.Wichrowska,Multimedialny słownik ortogra-ficzny,langenscheidtpolska,Warszawa2007(cD)(zob.Wso2009)(zob.7 .2 .2 .3)

MSS PWN:Multimedialny szkolny słownik języka polskiego PWN,Wersja1.0,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2005(cD)(zob.7 .2 .1 .5)

MSWOiT:a.markowski,r.pawelec,Multimedialny słownik wyrazów ob-cych i trudnych,Wydawnictwolangenscheidtpolska,Warszawa2007(zob.WsWoit2009)(zob.7 .2 .6 .3)

Murmelius:Dictionarius Ioannis Murmellii variarum rerum tum pueris tum adultis utilissimus, cum Germanica atquae Polonica interpretatio-ne, adiecto etiam vocabulorum et capitulorum indice[...],murmelius(janmurmeliusz),wyd.h.Vietor(Wietor),cracoviae(kraków)1526,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=174463(zob.7 .1 .1 .1)

MW: Modlitwy Wacława (rpssygn.codicesslavicimsVinr2,biblio-tekaUniwersyteckawbudapeszcie),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006(zob.6 .2 .4)

– 190 –

Mymer:Dictionarius trium linguarum: Latine, Teutonice et Polonice po-tiora vocabula continens nunc denuo pluribus in locis auctus in titulis per seriem alphabeti concinnatus tum peregrinantibus tum domi de-sidentibus et quibuslibet tribus loqui linguis cupientibus maxime ne-cessarius et utilissimus,mymerus(franciszekmymer),wyd.h.Vie-tor(Wietor),cracoviae(kraków)1528,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=3173(zob.7 .1 .1 .2)

NKJP:Narodowykorpus językapolskiego (2008–2010),http://nkjp.pl/ (zob.9 .1)

NMiejP: Nazwy miejscowe Polski: historia, pochodzenie, zmiany,red.k.ry-mut, t. 1–9 (a–Q),kraków2004–2013, http://rcin.org.pl/ijp/dlibra/publication?id=15454(zob.7 .2 .11 .3)

NMP: k.rymut,Nazwy miast Polski,Wrocław1987,http://rcin.org.pl/dli-bra/docmetadata?id=24803&from=&dirids=1&ver_id=&lp=32&Qi=(zob.7 .2 .11 .2)

Nomenclator: Nomenclator, selectissimas rerum appellationes tribus linguis, latina, germanica, polonica, explicatas indicans. In usum Scholarum Bo-russicarum et Polonicarum. Cum Serenissimi Regis Poloniae gratia et privilegio ad decennium,piotrartomiusz,wyd.andrzejkoteniusz(a.cotenii),toruń1591,https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/100909/edition/94965(zob.7 .1 .1 .9)

NSO 2005:a.markowski,W.Wichrowska,Nowy słownik ortograficzny,WydawnictwoWilga,Warszawa2005(zob.Wso2009)(zob.7 .2 .2 .3)

NSO PWN 1996:Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i in-terpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.1,War-szawa1996(zob.Wso2016a,msspWN)(zob.7.2.2.2,zob.też7 .2 .1 .5)

NSO PWN 1999:Nowy słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i in-terpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.4,War-szawa1999,dodruk:2000,2002,2003(zob.msspWN)(zob.7 .2 .2 .2)

NSO PWN 2003:Nowy słownik ortograficzny PWN,WydawnictwoNauko-wepWN(cD)(zob.portalpWN2003,Wso2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

NSPP PWN 1999:Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN,red.a.mar-kowski,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.1,Warszawa1999(zob.spppWN2003)(zob.7 .2 .2 .1)

NSPP PWN 2000:Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN,red.a.mar-kowski,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.2,Warszawa2000(zob.spppWN2003)(zob.7 .2 .2 .1)

– 191 –

OrtArct:M. Arcta słownik ortograficzny języka polskiego: nowa pisownia, uchwalona przez Komitet Ortograficzny Polskiej Akademii Umiejętności w roku 1936,wyd.6,wyd.m.arcta,Warszawa1936,http://bc.mbpradom.pl/dlibra/docmetadata?id=24733&from=publication(zob.7 .1 .3 .11)

OrtMac: ortylemaciejowskiego(ortyleprawamagdeburskiegozrękopi-subibliotekibaworowskich,tzw.ortylemaciejowskiego,rps12575iibN),https://polona.pl/item/5897124/0/(zob.6 .1 .6)

OrtOssol:ortylezrękopisubibliotekiossolińskich, rpsnr50/iibibliotekizakładuNarodowegoim.ossolińskich(ortyleprawamagdeburskiegozrękopisubibliotekiossolińskich),http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=5470&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&Qi= (zob.6 .1 .7)

Osinski: a.osiński,Bogactwa mowy polskiej(t.1–14,rękopis,XiXw.),http://www.osinski.ibi.uw.edu.pl/ (zob.7 .1 .3 .1)

PBC: polonijnabibliotekacyfrowa,http://pbc.uw.edu.pl/ (zob.3 .4)Pf:Psałterz floriański(Psalterium trilingue,rps8002iiibN),https://po-

lona.pl/item/285246/0/,https://polona.pl/item/52212659/0/ (zob.6 .1 .3)Pieśni: Wybórpieśniśredniowiecznych, płytaDVD:Biblioteka zabytków

polskiego piśmiennictwa średniowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006 (zob.6 .2 .7)

PLWordNet: słowosieć3.0(2016),http://plwordnet.pwr.wroc.pl/wordnet/ (zob.7 .2 .5 .2)

POLDI:polDi–apolishDiachroniconlinecorpus(2012),http://rhssl1.uni-regensburg.de/slavko/korpus/poldi (zob.9 .6 .3)

PolDiLemma-Corpus:https://fedora.clarin-d.uni-saarland.de/poldilemma/license.html (zob.9 .6 .3)

PolFon:portalpoświęconyfonetyce,http://polfon.upol.cz/ (zob.10 .9)Portal PWN: Słownik języka polskiego, http://sjp.pwn.pl/ (zob.10 .11)Portal PWN 2003:słownikipWN.portal,WydawnictwoNaukowepWN,

Warszawa2003(cD)(zob.7 .2 .1 .3;zob.7 .2 .2 .1,zob.7 .2 .1 .5)PPNT: piętnastowieczneprzekładyNowegotestamentu– elektroniczna

konkordancja staropolska. internetowabazadanych,2012–2015 ijppaNwkrakowie,kier. projektum.leńczuk,http://stnt.ijp-pan.kra-kow.pl/ (zob.10 .3)

Ppul: Psałterz puławski (rpsnr1269bibliotekiXX.czartoryskichwkra-kowie),płytaDVD:Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa śred-niowiecznego,red.W.twardzik,ijppaN,kraków2006;wersjaonline:https://polona.pl/item/67350084/10/ (zob.6 .2 .3)

– 192 –

PPwPSU: prasa polskojęzycznawpoczątkachsowietyzacjiUkrainy (2012–2016),https://prasapolukr.ijp.pan.pl/katalog(zob.10 .8)

PSF: Popularny słownik frazeologiczny, s.bąba,j.liberek, langenscheidtpolska,Warszawa2010(cD)(zob.7 .2 .3 .3)

RAMKI: bazaraminterpretacyjnychdlawybranychjednostekczasowni-kowych(2009),http://www.ramki.uw.edu.pl/,stronabazy:http://www.ramki.uw.edu.pl/ramki/index.html(zob.7 .2 .4 .3)

RCIN: repozytoriumcyfroweinstytutówNaukowych,http://rcin.org.pl/dlibra(zob.3 .2)

Rozp: Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa (Rozmyślanie przemyskie,rps8024iibN),https://polona.pl/item/257324/1/(zob.6 .1 .5)

Rykaczewski: Słownik języka polskiego, podług Lindego i innych nowszych źródeł,wypracowanyprzezerazmarykaczewskiego,t.1–2,berlin1866,t.1:http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=21693;t.2:http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=21694(zob.7 .1 .3 .5)

SDW: słownikidawneiwspółczesne.internetowyprzewodnikedukacyjny,red.m.bańko,m.majdak,m.czeszewski,UW, http://www.leksyko-grafia.uw.edu.pl(zob.10 .6)

SEBr: a.brückner,Słownik etymologiczny języka polskiego,krakowskaspółkaWydawnicza,kraków1927,https://pl.wikisource.org/wiki/słow-nik_etymologiczny_języka_polskiego(zob.7 .1 .3 .10)

SEJF: Słownik elektroniczny jednostek frazeologicznych,oprac.m.czere-powicka(oprac.informatycznea.savary)(2012),http://zil.ipipan.waw.pl/sejf(zob.7 .2 .3 .2)

SEK: W . boryś,h.popowska-taborska,Słownik etymologiczny Kaszub-szczyzny, t.1–6,Warszawa1994–2010,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=6833&from=&dirids=1&tab=1&lp=2&Qi=(zob.7 .2 .10 .2)

SEMSNO: Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobo-wych,red.a.cieślikowa,cz.1–7(zsuplementem),kraków2000–2002,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=42984&from=&dirids=72&tab=1&lp=1&Qi=(zob.7 .2 .10 .3)

SF: Słownik frazeologiczny,oprac.p.ił.müldner-Nieckowscy(2016),http://www.frazeologia.pl(zob.7 .2 .3 .1)

SFJP: W.lubaszewski,h.Wróbel,m.gajęcki,b.moskal,a.orzechow-ska,p.pietras,p.pisarek,t.rokicka,Słownik fleksyjny języka polskiego,WydawnictwoprawniczelexisNexis,kraków2001(cD)(zob.7 .2 .4 .5)

– 193 –

SFWP:s.bąba,j.liberek,Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2001(zob.psf)(zob.7 .2 .3 .3)

SGJP 2007:z.saloni,m.Woliński,r.Wołosz,W.gruszczyński,D.sko-wrońska,Słownik gramatyczny języka polskiego,wyd.1,Wiedzapo-wszechna,Warszawa2007(cD)(zob.7 .2 .4 .2)

SGJP 2012:z.saloni,m.Woliński,r.Wołosz,W.gruszczyński,D.sko-wrońska,Słownik gramatyczny języka polskiego,wersja2.0,Wydawnic-twosowa,Warszawa2012(cD)(zob.7 .2 .4 .2)

SGJP 2015: Słownik gramatyczny języka polskiego,z.saloni,m.Woliński,r.Wołosz,W.gruszczyński,http://sgjp.pl(zob.7 .2 .4 .2)

SGMP: Słownik gwary miejskiej Poznania,red.m.gruchmanowa,b.Wal-czak, zakładjęzykapolskiegoinstytutufilologiipolskiejUam,1997,http://www.poznan.pl/mim/slownik/(zob.7 .2 .9 .3)

SGOWiM: Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur,red.z.stamirowska,h.perzowa,D.kołodziejczykowa,t.1–6(pracawtoku),zakładNarodowy im.ossolińskich,Wrocław1987–2014,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15588&from=&dirids=72&tab=1&lp=5&Qi=(zob.7 .2 .9 .2)

SGPKarł: j.karłowicz,Słownik gwar polskich, t.1–6,akademiaUmie-jętności,kraków1900–1911,http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication? id=9017&tab=3(zob.7 .1 .3 .7)

SGP PAN: Słownik gwar polskich,red.m.karaś,j.reichan,s.Urbańczyk,j.okoniowa,b.grabka,t.1–8(pracawtoku),zakładNarodowyim.ossolińskich,kraków1979–2013,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15429&from=&dirids=72&tab=1&lp=2&Qi=(zob.7 .2 .9 .1)

SH: Słownik huculski, j. janów,oprac. j.rieger,kraków2001,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=24698&from=&dirids=72&ver_id=&lp=14&Qi=(zob.7 .2 .9 .4)

SJAM: Słownik języka Adama Mickiewicza,red.k.górski,s.hrabec,t.1–11,zakładNarodowy im.ossolińskich,Wrocław–kraków1962–1983,http://dlibra.ujk.edu.pl/dlibra/publication?id=403&tab=3(zob.7 .2 .12 .3)

SJCN: Internetowy słownik języka Cypriana Norwida,oprac.j.puzynina,t.korpysz,pracowniasjcNWydziałupolonistykiUW(2009–2016), http://www.slownikjezykanorwida.uw.edu.pl/(zob.7 .2 .12 .4)

SJPDor 1958–1969:Słownik języka polskiego,red.W.Doroszewski,t.1–11,państwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1958–1969(zob.sjpDor2012)(zob.7 .2 .1 .1)

– 194 –

SJPDor 1997:przedrukelektronicznysjpDor1958–1969(cD)(zob.sjpDor2012)(zob.7 .2 .1 .1)

SJPDor 2012: wydanie elektronicznesjpDor1958–1969,http://www.sjpd.pwn.pl/,http://doroszewski.pwn.pl/,http://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista/a.html (zob.7 .2 .11)

SJPDun 1996:Słownik współczesnego języka polskiego,red.b.Dunaj,Wil-ga,Warszawa1996(zob.Wsjpl)(zob.7 .2 .1 .5)

SJPDun 1999:Słownik współczesnego języka polskiego,red.b.Dunaj,t.1–2,Wilga,Warszawa1999(zob.Wsjpl)(zob.7 .2 .1 .5)

SJPDun 2007:Współczesny słownik języka polskiego,red.b.Dunaj,t.1–2,langenscheidtpolska,Warszawa2007(tytułsłownikazmienionobezwiedzyizgodyredaktoraorazautorów)(zob.Wsjpl)(zob.7 .2 .1 .5)

SJP PWN 2003:Słownik języka polskiego PWN(cD)(zob.teżportalpWN2003)(zob.7 .2 .1 .5)

SJP PWN 2016:Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/sjp/lista/a.html (zob.7 .2 .1 .3)

SJPSzym:Słownik języka polskiego,red.m.szymczak,t.1–3,państwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1978–1981(zob.sjppWN2003,ksjp)(zob.7 .2 .1 .5)

SJP XVII–XVIII:Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku,red.h.koneczna,s.skorupka,s.szlifersztejnowa,W.gruszczyński,t.1,z.1–5(pracawtoku),zakładNarodowyim.ossolińskich,kraków1999–2004,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=43827&from=&dirids=1&tab=1&lp=17&Qi (zob.7 .2 .7 .4)

SłowArct: Słowniczek 10.000 wyrazów, zwrotów i przysłów cudzoziem-skich używanych w mowie potocznej i w prasie peryodycznej pol-skiej,wyd.m.arcta,Warszawa1886, http://dlibra.ujk.edu.pl/dlibra/doccontent?id=285 (zob.7 .1 .3 .6)

Słowosieć: (zob.plWordnet)(zob.7 .2 .5 .2)SŁśP: Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce,red.m.plezia,k.Weyssen-

hoff-brożkowa,t.1–8(a–s,zz.2,dodatkowym),Wrocław1953–1988,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15584&from=&dirids=72&tab=1&lp=2&Qi=(zob.7 .2 .8 .1)

SNNP: z.kaleta,Słownik najstarszych nazwisk polskich: pochodzenie języ-kowe nazwisk omówionych w „Historii nazwisk polskich”,t.1, Warszawa

– 195 –

2007,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=38217&from=&dirids=1&ver_id=&lp=56&Qi=(zob.7 .2 .11 .4)

SP: Słownik prasłowiański,red.f.sławski,m.jakubowicz,t.1–8,Wrocław1974–2001(pracawtoku),http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=6907&from=&dirids=1&tab=1&lp=16&Qi=(zob.7 .2 .10 .1)

SPE: szesnastowieczneprzekładyewangelii,2010–2013ijpUW,kier.pro-jektui.Winiarska-górska,http://www.ewangelie.uw.edu.pl/(zob.10 .4)

SPJK: Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego,red.m.kucała,t.1–4,ijp paN, kraków 1994–2008, http://rcin.org.pl/dlibra/publication? id=41880&tab=3(zob.7 .2 .12 .1)

SPJS: Słownik pojęciowy języka staropolskiego,kier.projektub.sieradzka--baziur,ijppaN,2011–2015,http://spjs.ijp-pan.krakow.pl/spjs/strona/kartatytulowa(zob.7 .2 .7 .2)

Spl: staropolska.pl,red.r.mazurkiewicz,Upkraków, http://staropolska.pl/(zob.10 .2)

SPLP: Słownik polskich leksemów potocznych,red.W.lubaś,t.1–7,Wy-dawnictwoNaukowepWN(t.1),Wydawnictwolexis (t.2–7),kra-ków2001–2013,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39408&tab=3 (zob.7 .2 .13)

SPOKES: korpusjęzykamówionegozwyszukiwarkądanychkonwersacyj-nychspokes(2014), http://spokes.clarin-pl.eu/(zob.9 .5 .1)

SPP PWN 2003: Słownik poprawnej polszczyzny PWN (cD) (zob. teżportalpWN2003)(zob.7 .2 .2 .1)

SPP PWN 2007:Słownik poprawnej polszczyzny PWN(cDdołączonedowyd.drukowanegoWspp2007)(zob.spppWN2003)(zob.7 .2 .2 .1)

SPS 2005:Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów,red.nauk.j.bralczyk,zastępcared.nauk.e.sobol,opracowaniehaseł:l.Drabik,a.kłosiń-ska,a.kubiak-sokół,e.sobol,a.stankiewicz,m.szewczyk,l.Wiś-niakowska,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2005(zob.sjppWN2016)(zob.7 .2 .1 .3)

SP XVI: Słownik polszczyzny XVI wieku,red.m.r.mayenowa,f.pepło-wski,k.mrowcewicz,p.potoniec,t.1–36(pracawtoku),zakładNa-rodowyim.ossolińskich,Wrocław–Warszawa1956–2012,http://spxvi.edu.pl/wersja-cyfrowa/, https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik--polszczyzny-xvi-wieku/(zob.7 .2 .7 .3)

– 196 –

SS 1993:a.Dąbrówka,e.geller,r.turczyn,Słownik synonimów,Wy-dawnictwomcr,Warszawa1993(zob.ss1995–1999)(zob.7 .2 .5 .3)

SS 1995:a.Dąbrówka,e.geller,r.turczyn,Słownik synonimów,Wydaw-nictwoŚwiatksiążki,Warszawa1995(zob.ss1995–1999)(zob.7 .2 .5 .3)

SS 1995–1999:a.Dąbrówka,e.geller,r.turczyn,Słownik synonimów (wbudowanywmsWord)(zob.7 .2 .5 .3)

SSGCP:Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich,red.k.po-lański,zakładNarodowyim.ossolińskich,Wrocław–kraków1980–1992, http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=15746&tab=3 (zob.7 .2 .4 .1)

SSiA 2005:Słownik synonimów i antonimów,red.p.żmigrodzki,Wydaw-nictwoeuropa,Wrocław2005(zob.ssia2016)(zob.7 .2 .5 .1)

SSiA 2006:Słownik synonimów i antonimów,red.p.żmigrodzki,Wydaw-nictwoeuropa,Wrocław2006(e-book)(zob.ssia2016)(zob.7 .2 .5 .1)

SSiA 2016:Słownik synonimów i antonimów–interia.pl,leksykony,http://leksykony.interia.pl/synonim (zob.7 .2 .5 .1)

SSJP: Słownik semantyczny języka polskiego,http://www.klk.uj.edu.pl/ssjp (zob.7 .2 .5 .3)

SSNO: Słownik staropolskich nazw osobowych, red.W.taszycki, t. 1–7(z suplementem),Wrocław1965–1987,http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=39927&from=&dirids=72&tab=1&lp=8&Qi=(zob.7 .2 .11 .1)

SStp: Słownik staropolski,red.s.Urbańczyk,t.1–11,zakładNarodowyim.os-solińskich,Wrocław–kraków1953–2002,http://rcin.org.pl/dlibra/publica tion?id=39990&tab=3,https://pjs.ijp.pan.pl/sstp/supl.pdf (zob.7 .2 .7 .1)

SW:Słownik języka polskiego,red.j.karłowicz,a.kryński,W.Niedźwiedz-ki,t.1–8,Nakłademprenumeratorówikasymianowskiego,Warszawa1900–1927(tzw.słownikwarszawski),http://poliqarp.wbl.klf.uw.edu.pl/slownik-warszawski/,https://szukajwslownikach.uw.edu.pl/slownik--warszawski/ (zob.7 .1 .2 .3)

SWB: Słownik wyrazów bliskoznacznych PWN,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2007(dołączonydowyd.drukiemWsWb2007)(cD)(zob.7 .2 .5 .3)

SWil: Słownik języka polskiego,red.a. zdanowicziin.,wydanystaraniemikosztemm.orgelbranda,t.1–2,Wilno1861,http://pbc.gda.pl/dlibra/docmetadata?id=18248&dirds=1&tab=1 (cz. 1,a–o)http://pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=17147&from=fbc(cz.2,p–ż)(zob.7 .1 .2 .2)

SWO:Słownik wyrazów obcych, red. i.kamińska-szmaj,Wydawnictwoeuropa,Wrocław2001(zob.sWoeUropa)(zob.7 .2 .6 .2)

– 197 –

SWOB PWN 2005: Słownik wyrazów obcych PWN,red.m.bańko,Wydaw-nictwoNaukowepWN,Warszawa2005(cD,dołączonydowydanegodrukiemWsWopWN2005) (zob.7 .2 .6 .3)

SWO Europa: Słownik wyrazów obcych–onet.pl,portalwiedzy(2016),http://portalwiedzy.onet.pl/polszczyzna.html(zob.7 .2 .6 .2)

SWOKop 1967–2002: W.kopaliński,Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych,wyd.1–28,Wiedzapowszechna,Warszawa1967–2002(zob.7 .2 .6 .1)

SWOKop 1998: W.kopaliński,Słownik wyrazów obcych i zwrotów obco-języcznych,pro-media,łódź1998(cD)(zob.7 .2 .6 .1)

SWOKop: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych Władysława Kopalińskiego,http://www.slownik-online.pl/(zob.7 .2 .6 .1)

SWO PWN 1971:Słownik wyrazów obcych PWN, red.j.tokarski,Wy-dawnictwoNaukowepWN,Warszawa1971(zob.sWopWN1995,ksjp)(zob.7 .2 .1 .5)

SWO PWN 1995:Słownik wyrazów obcych PWN,red.e.sobol,Wydaw-nictwoNaukowepWN,Warszawa1995(nowewydaniesWo1971)(zob.ksjp)(zob.7 .2 .1 .5)

SWO PWN 2003:Słownik wyrazów obcych PWN,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2003(cD)(zob.teżportalpWN2003)(zob.7 .2 .6 .3)

Thesaurus: Thesaurus Linguarum Orientalium[...]francisciamesgnienmeninski(franciszekmesgnienmeniński),Wiedeń1680,http://mbc.malopolska.pl/dlibra/doccontent?id=83333(zob.7 .1 .1 .17)

Trotz:Nowy dykcjonarz, to jest mownik polsko-niemiecko-francuski z przy-datkiem przysłow potocznych, przestrog gramatycznych, lekarskich, ma-tematycznych, fortyfikacyjnych, żeglaskich [!], łowczych i inszym naukom przyzwoitych wyrazowprzezmichałaabrahamatroca,warszawianina,tomtrzeci,wlipsku,nakłademjanafryderykagledycza,lipsk1764,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=7138(zob.7 .1 .1 .21)

Tucholiensis: Farrago civilium actionum ad formam Juris Maydeburgensis,cervusioannestucholiensis(jantucholczyk),wyd.f.Ungler,cracoviae(kraków)1531,http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/doccontent?id=167363 (zob.7 .1 .1 .3)

USJP 2003:Uniwersalny słownik języka polskiego,red.s.Dubisz,t.1–4,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2003(zob.Usjp2016)(zob.7 .2 .1 .2)

– 198 –

USJP 2004: Uniwersalny słownik języka polskiego,wersja1.0,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2004(cD)(zob.Usjp2016)(zob.7 .2 .1 .2)

USJP 2008:Uniwersalny słownik języka polskiego,wersja2.0,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2008(cD)(zob.Usjp2016)(zob.7 .2 .1 .2)

USJP 2010:Uniwersalny słownik języka polskiego,wersja3.0,Wydaw-nictwoNaukowepWN,Warszawa2010(pendrive)(zob.Usjp2016)(zob.7 .2 .1 .2)

USJP 2016: Uniwersalny słownik języka polskiego,http://usjp.pwn.pl/(zob.7 .2 .1 .2)

VLLPHD: VirtuallexicographicallibraryforpolishhistoricalDictionaries, bibliotekawtrakcieopracowywania,http://wbl.klf.uw.edu.pl/(zob.3 .7)

Volckmar: Dictionarium Trium Linguarum Latine, Germanice Et Polonice [ . . .] Nunc denuo recusum lingua Graeca auctum et Quadrilingue factum [...],mikołajVolckmar,wyd.m.rhode,gdańsk1605,http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=9501(zob.7 .1 .1 .10)

Walenty: Słownik walencyjny języka polskiego (2016),http://walenty.ipi-pan.waw.pl/(zob.7 .2 .4 .4)

Woyna:Kleiner Lust-Garten Worinn Gerade Gänge Zur Polnischen Sprache an-gewiesen werden[...],j.k.Woyna,wyd.thomasjohannschreiber,gdańsk1746, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/docmetadata?id=oai: www.bibliotekacyfrowa.pl:200&from=http://www.wbc.poznan.pl.(zob.7 .1 .1 .20)

WSFJP 2003:p.müldner-Nieckowski,Wielki słownik frazeologiczny języ-ka polskiego,WydawnictwoŚwiatksiążki,Warszawa2003(zob.sf)(zob.7 .2 .3 .1)

WSFJP 2004:p.müldner-Nieckowski,m.müldner-Nieckowska,ł.p.müld-ner-Nieckowski,s.carofano-bugajska,Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego,WydawnictwoŚwiatksiążki,Warszawa2004(zob.sf)(zob.7 .2 .3 .1)

WSJP: Wielki słownik języka polskiego,red.p.żmigrodzki(2007–2018),http://wsjp.pl/(zob.7 .2 .1 .4)

WSJPL: Współczesny słownik języka polskiego LexLand, red.b.Dunaj,langenscheidt,2009(cD)(zob.7 .2 .1 .5)

WSO 2009:Wielki słownik ortograficzny, oprac.a.markowski,W.Wi-chrowska,langenscheidtpolska,Warszawa2009(cD)(zob.7 .2 .2 .3)

– 199 –

WSO PWN 2003:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.1,Warszawa2003(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2006:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.2,Warszawa2006(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2011:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.3,Warszawa2011(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2013:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN(cD,innewydania:2010)(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2016a: Wielki słownik ortograficzny PWN,http://sjp.pwn.pl/so/lista/a.html (zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2016b:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i in-terpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN(plik.exe;pro-gramdozakupieniaipobraniaonlinezestronyhttp://ksiegarnia.pwn.pl) (zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2016c:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN(pendrive)(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSO PWN 2016d:Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji,red.e.polański,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.4,Warszawa2016d(zob.WsopWN2016a)(zob.7 .2 .2 .2)

WSPP:Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red.a.markowski,WydawnictwoNaukowepWN,wyd.1,Warszawa2007(zob.spppWN2003)(zob.7 .2 .2 .1)

WSU:Wielki słownik ucznia,red.m.bańko,t.1–2,WydawnictwoNaukowepWN,Warszawa2006(zob.msspWN)(zob.7 .2 .1 .5)

WSWB:Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych PWN,red.m.bańko,Wy-dawnictwoNaukowepWN,Warszawa2007(zob.sWb)(zob.7 .2 .5 .3)

WSWOiT 2000:a.markowski,r.pawelec,Wielki słownik wyrazów ob-cych i trudnych,WydawnictwoWilga,Warszawa2000(zob.WsWoit2009)(zob.7 .2 .6 .3)

WSWOiT 2009: a.markowski,r.pawelec,Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych,langenscheidtpolska,Warszawa2009(cD)(zob.7 .2 .6 .3)

– 200 –

WSWO PWN:Wielki słownik wyrazów obcych PWN,red.m.bańko,Wy-dawnictwoNaukowepWN,Warszawa2005(zob.sWobpWN)(zob.7 .2 .6 .3)

zbor:j.zborowski,Słownik gwary Zakopanego i okolic,oprac.j.okonio-wa,zakopane–kraków2009,http://rcin.org.pl/dlibra/docmetadata?id=2338&from=&dirids=72&ver_id=&lp=1&Qi=(zob.7 .2 .9 .5)

ŹSStp: Źródładokartotekisstp, http://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id= 26853&from=fbc (zob.8 .1)

literatUra

andrzejczuka.2010:Korpusy językowe w pracy językoznawcy: nowe moż-liwości czy droga na manowce?,[w:]Kompjutiernaja lingwistika: na-ucznoje naprawlenije i uczebnaja discyplina. Sbornik naucznych statiej,red.W.i.kowal,t.1,ggUim.f.skoriny,gomiel,s.100–103.

andrzejczuka.,czupryniakm.2009:O wykorzystaniu zasobów interneto-wych w pracy językoznawcy,„polonica”XXiX,s.189–204.

andrzejczuka.,hajnicze.,kocybaN.2014: Projekt systemu ram semantycz-nychwsłowniku Walenty, IPI PAN, http://slideplayer.pl/slide/2779771/ (dostęp15marca2017).

bakerc.f.,fillmorec.j.,croninb.2003:The structure of the FrameNet data base,„internationaljournaloflexicography”,t.16,nr3,s.281–296.

bańkom.2001:Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słow-niku jednojęzycznym,Warszawa.

bańkom.,majdakm.,czeszewskim.(red.)2016:Słowniki dawne i współ-czesne. Internetowy przewodnik edukacyjny,http://www.leksykografia.uw.edu.pl(dostęp15marca2017).

bańskip.2003:Anotacja zewnętrzna: wpływ architektury korpusu IPI PAN na efektywność jego tworzenia oraz wykorzystania,„polonica”XXii–XXiii, s.77–92.

bieńj.s.2006:Kilka przykładów dygitalizacji słowników,„poradnikjęzy-kowy”,z.8,s.55–63.

bieńj.s.2009:Digitalizing dictionaries of Polish,[w:]Methods of lexical analysis. Theoretical assumption and practical applications,red.k.bo-gacki,j.cholewa,a.rozumko,WydawnictwoUniwersytetuwbiałym-stoku,białystok,s.37–45.

– 202 –

bień j.s. 2010:Dygitalizacja i komputeryzacja słowników na przykła-dzie „Słownika polszczyzny XVI wieku”,[w:]Język polski – wczoraj, dziś, jutro...,red.b.czopek-kopciuch,p.żmigrodzki,lexis,kraków, s.131–138.

bieńj.s.2012:Narzędzia dygitalizacji tekstów na potrzeby badań filologicz-nych,http://bc.klf.uw.edu.pl/297/(dostęp15marca2017).

bień j.s. 2013:Przeglądanie fiszek Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych,katedralingwistykiformalnejUW,http://bc.klf.uw.edu.pl/328/(dostęp15marca2017).

bieńj.s.2014: Humanistyka cyfrowa. Wybrane przykłady, prezentacja pod-czas konferencji„humanistykacyfrowa.projekty,ludzie,teoria”,Warsza-wa3listopada2014,http://bc.klf.uw.edu.pl/388/(dostęp15marca2017).

bilińskaj.,Derwojedowam.,kieraśW.,kwiecieńm.2016:Mikrokor-pus polszczyzny 1830–1918, „komunikacjaspecjalistyczna”, nr11,s.149–161.

czerepowickam.2014:SEJF – Słownik elektroniczny jednostek frazeo-logicznych,„językpolski”XciV,z.2,s.116–129.

czerepowickam.,koseki.2011:Problemy opisu związków frazeologicz-nych w formalizmie „Multifleks” (na przykładzie rodzaju wyrażeń frazeo-logicznych),[w:]Różne formy, różne treści. Tom ofiarowany Profesorowi Markowi Świdzińskiemu,red.D.kopcińska,m.bańko,Wydziałpolo-nistykiUW,Warszawa,s.117–126.

Derwojedowam.2017:Językoznawstwo komputerowe i inżynieria lingwi-styczna po 1989 roku,„językpolski”XcVii,z.1,s.7–17.

Derwojedowam.,kieraśW.,skowrońskaD.,Wołoszr.2014: Korpus pol-szczyzny XIX wieku – od mikrokorpusu do korpusu średniej wielkości,„pracefilologiczne”lXV,s.249–254.

Dzioba.,łazarewiczp.2011:Słowosieć jako narzędzie wspomagające pra-cę tłumacza,„rocznikkognitywistyczny”V,s.33–42.

fabiszakm.,konatb.2013:Zastosowanie korpusów językowych w języko-znawstwie kognitywnym,[w:]Metodologie językoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych,red.p.stalmaszczyk,Wydaw-nictwoUniwersytetułódzkiego,łódź,s.131–142.

fillmorec.j.1982:Frame semantics, [w:]Linguistics in the morning calm,red.i.yang,hanshinpublishingco.,seoul,s.111–137.

– 203 –

gruszczyńskiW.,adamiecD.,ogrodniczukm.2013:Elektroniczny kor-pus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.),„polonica”XXXiii, s.311–318.

gruszczyńskae.,leńko-szymańskaa.(red.)2016:Polskojęzyczne korpu-sy równoległe. Polish-language Parallel Corpora,WydziałlingwistykistosowanejUW,Warszawa(online:http://rownolegle.blog.ils.uw.edu.pl/files/2016/03/0000_korpusy.pdf,dostęp15marca2017).

hajnicze.2011:Automatyczne tworzenie semantycznych słowników walen-cyjnych,akademickaoficynaWydawniczaexit,Warszawa.

hajnicze.,andrzejczuka.,bartosiakt.2016:Semantic layer of the valence dictionary of Polish ‘Walenty’,[w:]Proceedings of the Tenth Interna-tional Conference on Language Resources and Evaluation, LREC 2016,red.N.calzolari,k.choukri,t.Declerck,m.grobelnikiin.,portoroż,s.2625–2632.

hajnicze.,Nitońb.,patejuka.,przepiórkowskia.,Wolińskim.2015:In-ternetowy słownik walencyjny języka polskiego oparty na danych kor-pusowych,„pracefilologiczne”lVX,s.95–110.

hebal-jezierskam.2014:Zastosowanie korpusowych profili kolokacyjnych do rekonstrukcji językowych stereotypów Polaka, Czecha i Słowaka w ję-zykach zachodniosłowiańskich,„polonica”XXXiV,s.67-78.

hebal-jezierskam.(red.)2014:Praktyczny przewodnik po korpusach języ-ków słowiańskich,WydziałpolonistykiUniwersytetuWarszawskiego,Warszawa(online:http://www.iszip.uw.edu.pl/files/pdf/praktyczny_prze-wodnik.pdf,dostęp15marca2017).

kalotat.,raczyńskir.,rękarp.2010:Przetwarzanie i OCR czasopism drukowanych gotykiem – krok po kroku,http://lib.psnc.pl/content/304/przetwarzanie%20i%20ocr%20czasopism%20drukowanych%20goty-kiem%20krok%20po%20kroku.pdf(dostęp23marca2017).

kędziap.,maziarzm.,piaseckim.,pęzikp.2015:Słowosieć 3.0 – leksykalna sieć semantyczna języka polskiego i jej zastosowanie w analizie znaczeń,WarsztatyclariN-pl,Warszawa13–15kwietnia2015(prezentacjaon-line:http://clarin-pl.eu/pliki/warsztaty/slowosiec-warsztaty-13-v2.pdf, dostęp15marca2017).

kieraśW.,Wolińskim.2017:Słownik gramatyczny języka polskiego – wer-sja internetowa,„językpolski”XcVii,z.1,s.84–93.

– 204 –

korczakowskam.2001:Polskie korpusy tekstów (wybrane zagadnienia),„pracejęzykoznawcze”iii,s.65–75.

kwaśnicka-janowicza.,pałkap. 2015:Współczesny warsztat językoznaw-cy – elektroniczne zasoby i narzędzia badawcze,„językpolski”XcV,z.1–2,s.154–170.

Language tools and resources for Polish,http://clip.ipipan.waw.pl/lrt(do-stęp15marca2017).

lewandowska-tomaszczykb.(red.)2005:Podstawy językoznawstwa kor-pusowego,WydawnictwoUniwersytetułódzkiego,łódź.

linde-Usiekniewiczj.2010:Od przypadków głębokich do elementów ram we FrameNecie,[w:]Rygorystyczna aplikacja metodologii kognitywno--inter pretacyjnej,red.m.zawisławska,elipsa,Warszawa,s.17–52.

maziarzm.,piaseckim.,rudnickae.2014:Słowosieć – polski Wordnet. Proces tworzenia tezaurusa,„polonica”XXiV,s.79–99(zob.teżonline:https://polonica.ijp-pan.krakow.pl/downloads/volumes/34/6.pdf,dostęp15marca2017).

Nowakk.2014:Fontes Mediae et Infimae Latinitatis Polonorum. Z prac nad korpusem polskiej łaciny średniowiecznej,„polonica”,nr34,s.105–114.

Nowakk.2015:Leksykografia elektroniczna. Praktyki, metody, narzędzia,ijppaN,http://scriptores.pl/wp-content/uploads/eleksykografia_1.pdf (dostęp15marca2017).

oberk.2005:Proces digitalizacji, http://lib.psnc.pl/dlibra/doccontent?id =105&from=fbc(dostęp15marca2017).

pęzikp.2012a:Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP,[w:]Narodowy Korpus Języka Polskiego,red.a.przepiórkowski,m.bańko,r.l.gór-ski,b.lewandowska-tomaszczyk,WydawnictwoNaukowepWN,War-szawa,s.253–273(online:http://nkjp.pl/index.php?p,dostęp15marca2017).

pęzikp.2012b:Język mówiony w NKJP,[w:]Narodowy Korpus Języka Pol-skiego,red.a.przepiórkowski,m.bańko,r.górski,b.lewandowska--tomaszczyk,WydawnictwopWN,Warszawa,s.37–47.

pęzikp.2013:Paradygmat dystrybucyjny w badaniach frazeologicznych. Powtarzalność, reprodukcja i idiomatyzacja, [w:]Metodologie ję-zykoznawstwa. Ewolucja języka. Ewolucja teorii językoznawczych,red.p.stalmaszczyk,WydawnictwoUniwersytetułódzkiego,łódź, s.143–160.

– 205 –

pęzikp.2015:Korpusy referencyjne, korpusy równoległe, ekwiwalencja fra-zeologiczna,WarsztatyclariN-pl,Warszawa2015(prezentacjaonline:http://clarin-pl.eu/pliki/warsztaty/korp_ref.pdf,dostęp15marca2017).

pohla.2009:Rozstrzyganie wieloznaczności, maszynowa reprezentacja zna-czenia wyrazu i ekstrakcja znaczeń,[w:]Słowniki komputerowe i auto-matyczna ekstrakcja informacji z tekstu,red.W.lubaszewski,kraków,s.241–255.

przepiórkowskia.,bańskip.,Dębowskił.,hajnicze.,Wolińskim.2003:Konstrukcja korpusu IPI PAN,„polonica”XXii–XXiii,s.33–38.

przepiórkowskia.,hajičj.,hajnicze.,Urešováz.2017a:Phraseology in two Slavic valency dictionaries: Limitations and perspectives,„interna-tionaljournaloflexicography”,t.30,nr1,s.1–38.

przepiórkowskia.,hajnicze.,andrzejczuka.,patejuka.,Wolińskim.2017b:Walenty: gruntowny składniowo-semantyczny słownik walencyjny języka polskiego,„językpolski”XcVii,z.1,s.29–46.

przepiórkowskia.,hajnicze.,patejuka.,Wolińskim.2014a:Extended phraseological information in a valence dictionary for NLP applica-tions,[w:]Proceedings of the Workshop on Lexical and Grammatical Resources for Language Processing (LG-LP 2014),Dublin,s.83–91.

przepiórkowskia.,skwarskif.,hajnicze.,patejuka.,Świdzińskim.,Wo-lińskim.2014b:Modelowanie własności składniowych czasowników w nowym słowniku walencyjnym języka polskiego,„polonica”XXXiii, s.159–178.

przepiórkowskia.,bańkom.,górskir.l.,lewandowska-tomaszczykb.(red.)2012:Narodowy Korpus Języka Polskiego,WydawnictwoNauko-wepWN,Warszawa(online:http://nkjp.pl/settings/papers/Nkjp_ksiaz-ka.pdf,dostęp15marca2017).

saloniz.,gruszczyńskiW.2013:From multilingual to monolingual dic-tionaries. A historical overview of Polish lexicography,„studiesofthepolishlinguistics”,t.4,nr8,s.205–227.

saloniz.,gruszczyńskiW.,Wolińskim.,Wołoszr.2008:Grammatical Dictionary of Polish. Presentation by the Authors,„studies inpolishlinguistics”,nr4,s.5–25.

sieradzka-baziurb.,kajtochk.,mikaD.,Duskaj.2016:Słownik poję-ciowy języka staropolskiego – charakterystyka,„językpolski”XcVi,nr3,s.68–79.

– 206 –

sobańska-liberekm.2006:Pracownia Leksykograficzna Instytutu Filologii Polskiej UAM,[w:]Z zagadnień frazeologii, stylistyki i kultury języka. Praca zbiorowa przygotowana na dziesięciolecie Zakładu Frazeologii i Kultury Języka Polskiego UAM,red.s.bąba,p.fliciński,Wydawnic-twopoznańskie,poznań,s.137–148.

Vossenp.(red.)1998:EuroWordNet: a multilingual database with lexical semantic network,kluweracademicpublisher,Dordrecht.

Werlam.,marylm.(oprac.)2014:Humanistyczne projekty cyfrowe w Pol-sce. Wersja 1.1(26czerwca2014),poznań–Warszawa,http://maryl.org/ wp-content/uploads/2016/05/Werla-maryl-red-2014-humanistyczne_projekty_cyfrowe_w_polsce_final.pdf(dostęp15marca2017).

zawisławskam.2010:Ramy interpretacyjne jako narzędzie opisu znaczenia,[w:]Rygorystyczna aplikacja metodologii kognitywno-inter pretacyjnej,red.m.zawisławska,elipsa,Warszawa,s.53–73.

zawisławskam.(red.)2010:Rygorystyczna aplikacja metodologii kogni-tywno-inter pretacyjnej,elipsa,Warszawa.

żmigrodzkip.2001:Ciągłość i przemiany w polskiej leksykografii współ-czesnej,„polonica”XXi,s.305–327.

żmigrodzkip.2005a:Wprowadzenie do leksykografii polskiej,Wydawnic-twoUniwersytetuŚląskiego,katowice.

żmigrodzkip.2005b:Słownik jako korpus tekstów – korpus tekstów jako słownik. Perspektywy polskiej leksykografii naukowej,„poradnikjęzy-kowy”,z.6,s.3–14.

żmigrodzkip.2008:Słowo – słownik – rzeczywistość,lexis,kraków.

ISBN 978-83-947837-1-6