12
QR_LIMSระบบสารสนเทศห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ ยุคไทยแลนด์ 4.0 QR_LIMSLaboratory Information Management System for Thailand 4.0 ผุสดี มุหะหมัด 1 , โสรยา สิงสาโร 2 หน่วยเครื่องมือกลาง และ ลัดดา ปรีชาวีรกุล 3 ภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110 Putsadee Muhamad, Soraya Singsaro Central Equipment Divition and Ladda Preechaveerakul Department of Computer Science Fuculty of Science, Prince of Songkla University, Hatyai, Songkhla 90110 1. บทนา ความเป็นมาและความสาคัญของการสร้างนวัตกรรม หน่วยเครื่องมือกลางเป็นหน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นภายในคณะวิทยาศาสตร์ เมื่อปี พ.ศ. 2533 เพื่อทาหน้าที่ด้านบริการ การเรียนการสอนและบริการวิชาการภายในคณะวิทยาศาสตร์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 เป็นต้นมา หน่วยเครื่องมือกลางได้มีการ ขยายงานด้านการวิเคราะห์/ทดสอบให้แก่หน่วยงานภายนอกมหาวิทยาลัย เช่น การตรวจวิเคราะห์ตัวอย่างนาบริโภค น้าทิ้ง สารเคมี อาหารทะเลแช่แข็ง ไม้ยางพารา และตัวอย่างอื่น ๆ ให้กับโรงงานอุตสาหกรรม บริษัทเอกชน โรงพยาบาล และ หน่วยงานต่าง ๆ ของชุมชน การพัฒนาและควบคุมคุณภาพการวิเคราะห์/ทดสอบ ของหน่วยเครื่องมือกลางก็ทามาอย่าง ต่อเนื่อง และได้รับการรับรองระบบประกันคุณภาพห้องปฏิบัติการ ISO / IEC17025 ตั้งแต่ปี 2550 ต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ทาให้ภาคอุตสาหกรรมส่งตัวอย่างมาวิเคราะห์/ทดสอบเป็นจานวนเพิ่มขึ้นในทุก ๆ ปี ในปัจจุบันหน่วยเครื่องมือกลางมี ปริมาณลูกค้าซึ่งเป็นภาคธุรกิจเอกชนและหน่วยงานภายนอกมหาวิทยาลัยมากกว่า 2,500 ราย และรายได้จากการบริการวิ เคราะห์/ทดสอบมาจากลูกค้าภายนอกเหล่านี้เป็น 90 % ของรายได้ทั้งหมด และสามารถใช้เงินรายได้จากการบริการวิชาการ มาใช้ในการบริหารจัดการหน่วยงานได้ 100 % การดาเนินงานของหน่วยเครื่องมือกลาง ประกอบด้วยขั้นตอนการทางานหลายขั้นตอน ตั้งแต่การรับตัวอย่าง การ เก็บรักษาคุณภาพตัวอย่าง การวิเคราะห์ตัวอย่าง จนถึงการรายงานผลวิเคราะห์ และด้วยจานวนตัวอย่างที่มากกว่า 1,000 ตัวอย่างต่อเดือน จานวนบุคลากรที่มีอยู่จากัด ( 9 คน) และผลการวิเคราะห์ต้องเสร็จภายใน 7 วัน อีกทั้งยังมีระบบประกัน คุณภาพเข้ามาเกี่ยวข้องเพื่อให้การทางานและผลการทดสอบที่ได้มีความถูกต้อง แม่นยา และน่าเชื่อถือ ลดความผิดพลาด และใช้ทรัพยากรต่าง ๆ อย่างคุ้มค่า โดยเฉพาะเวลาและบุคลากรที่เป็นทรัพยากรที่มีค่าที่สุด การนาระบบสารสนเทศและการ ทางานผ่านระบบคอมพิวเตอร์จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถลดการสูญเสียของเอกสาร สะดวกในการสืบค้น ตรวจสอบ ความถูกต้องของการทางานในแต่ละขั้น รวดเร็ว ทันเวลาและยังเป็นการเพิ่มช่องทางในการสื่อสารกับผู้ใช้บริการอีกด้วย 1 วท.ม.(เคมี), นักวิทยาศาสตร์ชานาญการพิเศษ, หัวหน้าหน่วยเครื่องมือกลาง 2 วท.บ.(วิทยาการคอมพิวเตอร์), นักวิชาการอุดมศึกษา 3 วท.ด.(วิทยาการคอมพิวเตอร์), ผู้ช่วยศาสตราจารย์

QR LIMS ระบบสารสนเทศห้องปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ ยุคไทยแลนด์

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

“QR_LIMS” ระบบสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตร ยคไทยแลนด 4.0 “QR_LIMS” Laboratory Information Management System for Thailand 4.0

ผสด มหะหมด1, โสรยา สงสาโร2 หนวยเครองมอกลาง และ ลดดา ปรชาวรกล3 ภาควชาวทยาการคอมพวเตอร

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร อ.หาดใหญ จ.สงขลา 90110

Putsadee Muhamad, Soraya Singsaro Central Equipment Divition and Ladda Preechaveerakul

Department of Computer Science Fuculty of Science, Prince of Songkla University, Hatyai, Songkhla 90110

1. บทน า ความเปนมาและความส าคญของการสรางนวตกรรม

หนวยเครองมอกลางเปนหนวยงานทจดตงขนภายในคณะวทยาศาสตร เมอป พ.ศ. 2533 เพอท าหนาทดานบรการ

การเรยนการสอนและบรการวชาการภายในคณะวทยาศาสตร ตงแตป พ.ศ. 2542 เปนตนมา หนวยเครองมอกลางไดมการ

ขยายงานดานการวเคราะห/ทดสอบใหแกหนวยงานภายนอกมหาวทยาลย เชน การตรวจวเคราะหตวอยางน าบรโภค น าทง

สารเคม อาหารทะเลแชแขง ไมยางพารา และตวอยางอน ๆ ใหกบโรงงานอตสาหกรรม บรษทเอกชน โรงพยาบาล และ

หนวยงานตาง ๆ ของชมชน การพฒนาและควบคมคณภาพการวเคราะห/ทดสอบ ของหนวยเครองมอกลางกท ามาอยาง

ตอเนอง และไดรบการรบรองระบบประกนคณภาพหองปฏบตการ ISO/IEC17025 ตงแตป 2550 ตอเนองมาจนถงปจจบน

ท าใหภาคอตสาหกรรมสงตวอยางมาวเคราะห/ทดสอบเปนจ านวนเพมขนในทก ๆ ป ในปจจบนหนวยเครองมอกลางม

ปรมาณลกคาซงเปนภาคธรกจเอกชนและหนวยงานภายนอกมหาวทยาลยมากกวา 2,500 ราย และรายไดจากการบรการว

เคราะห/ทดสอบมาจากลกคาภายนอกเหลานเปน 90% ของรายไดทงหมด และสามารถใชเงนรายไดจากการบรการวชาการ

มาใชในการบรหารจดการหนวยงานได 100%

การด าเนนงานของหนวยเครองมอกลาง ประกอบดวยขนตอนการท างานหลายขนตอน ตงแตการรบตวอยาง การเกบรกษาคณภาพตวอยาง การวเคราะหตวอยาง จนถงการรายงานผลวเคราะห และดวยจ านวนตวอยางทมากกวา 1,000 ตวอยางตอเดอน จ านวนบคลากรทมอยจ ากด (9 คน) และผลการวเคราะหตองเสรจภายใน 7 วน อกทงยงมระบบประกนคณภาพเขามาเกยวของเพอใหการท างานและผลการทดสอบทไดมความถกตอง แมนย า และนาเชอถอ ลดความผดพลาด และใชทรพยากรตาง ๆ อยางคมคา โดยเฉพาะเวลาและบคลากรทเปนทรพยากรทมคาทสด การน าระบบสารสนเทศและการท างานผานระบบคอมพวเตอรจงเปนทางเลอกหนงทสามารถลดการสญเสยของเอกสาร สะดวกในการสบคน ตรวจสอบความถกตองของการท างานในแตละขน รวดเรว ทนเวลาและยงเปนการเพมชองทางในการสอสารกบผใชบรการอกดวย

1 วท.ม.(เคม), นกวทยาศาสตรช านาญการพเศษ, หวหนาหนวยเครองมอกลาง 2 วท.บ.(วทยาการคอมพวเตอร), นกวชาการอดมศกษา 3 วท.ด.(วทยาการคอมพวเตอร), ผชวยศาสตราจารย

หนวยเครองมอกลาง จงไดมการพฒนาระบบสารสนเทศหองปฏบตการ (Laboratory Information Management

System : LIMS) โดยประยกตใชรวมกบรหสควอารหรอ QR_LIMS เปนระบบทน ารหสควอารมาชวยในการจดการสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตรใหมประสทธภาพมากขน ซงปญหาหลกของหองปฏบตการทวไปเปน ดงภาพท 1

ภาพท 1 ปญหาทเกดขนในหองปฏบตการวเคราะห/ทดสอบ และแนวทางในการแกปญหา

หลายๆ องคกรในประเทศไทย ไดพยายามน าระบบ LIMS มาใช แตยงไมมองคกรใดประสบความส าเรจอยาง

เปนรปธรรม เพราะระบบ LIMS ทใชสวนใหญจะเปนระบบส าเรจรป และในประเทศไทยมบรษท WIDELIMS[5] ท

รบจดท าระบบ LIMS ส าเรจรปดวยจ านวนเงนหลกแสนถงหลกลานแลวแตความสามารถของระบบ LIMS ซงพฒนา

โดยใชระบบบารโคด และดแลระบบใหเพยง 1 ป ซงเปนปญหาส าคญของโปรแกรมส าเรจรปคอการบรการหลงการขาย

เมอหนวยงานทใชไมมผดแลระบบทเขาใจระบบ LIMS ท าใหเกดปญหาคาใชจายในการบ ารงรกษาทตามมามากมาย

ท าให LIMS กลายเปนขยะเทคโนโลยของหลายๆ องคกร ซงในความเปนจรงแลว ระบบ LIMS จะไมใชโปรแกรม

ส าเรจรป แตเปนการพฒนาขนตามความตองการของผใชงานในแตละหองปฏบตการ ถงแมวา LIMS จะมรปแบบ

โครงรางโปรแกรมทเหมอนกน แตรายละเอยดขนตอนการท างานจะแตกตางกนตามความตองการของหองปฏบตการ

ดงนนการพฒนา LIMS จงเปนการพฒนาตามความตองการของผใชงาน ทมผพฒนาตองเขาใจระบบการท างานของ

หองปฏบตการเปนอยางด และสามารถสอสาร ถายทอดความตองการ ความเปนไปได ระหวางผบรหารหองปฏบตการ

นกวทยาศาสตรผใชงานระบบฯ กบนกวชาการคอมพวเตอรผพฒนาระบบฯ ให LIMS ใชงานไดตามความตองการของ

หองปฏบตการนน ๆ

หนวยเครองมอกลาง คณะวทยาศาสตร ถอเปนหนวยงานแรก ๆในประเทศไทยทไดน าแนวคด และน าระบบ

LIMS มาใชอยางเตมระบบและประสบความส าเรจอยางเปนรปธรรม โดยไดพฒนาระบบ LIMS มาใชรวมกบรหส

ควอารทสามารถอานโคดไดงายจากอปกรณสอสารเคลอนทไมเหมอนบารโคดทตองมอปกรณอานโดยเฉพาะ ทส าคญ

การพฒนาและเขยนโปรแกรมขนมาเอง ทมผพฒนาเขาใจระบบงานหองปฏบตการเปนอยางด ท าใหสามารถแกปญหา

และปรบแตงโปรแกรมใหเหมาะสมกบแตละขนตอนการใชงาน สามารถทดลองใชงาน ปรบปรง ตรวจสอบการท างาน

และพฒนาระบบอยางตอเนอง ซงใชงานไดอยางเตมระบบเมอประมาณ 4 ปทผานมา ท าใหสนบสนนระบบการท างาน

ของหองปฏบตการ ใหมศกยภาพเพมขนอยางเหนไดชดเจน และสามารถน าไปประยกตใชไดอยางมาก เชน การจดการ

ขอมลดบ การตรวจสอบขอมล และสอบกลบไดของผลการวเคราะห ความยดหยนในการใชงาน และสวนตดตอกบผใช

อยางชาญฉลาด ท าใหน าไปใชประโยชนในระบบการจดการฐานขอมลลกคาไดเปนอยางดอกดวย

2. วตถประสงคของการสรางนวตกรรม

1) เพมจ านวนผใชบรการและขยายฐานผใชบรการทวประเทศภายใน 3 ป และสามารถยกระดบหนวยงานบรการวชาการเขาสระดบชาต และนานาชาต โดยมผใชบรการจากทวประเทศ

2) เพมรายไดจากการบรการวชาการ จากการเพมคณภาพของงาน และพฒนาตอเนองดวยการเพมคณภาพของงานเชงเทคนค

3) เพมความสามารถในการแขงขนกบหองปฏบตการวทยาศาสตรอน ๆ 4) เปนหนวยงานตนแบบระดบประเทศของการน านวตกรรมระบบสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตร

(LIMS) มาใชไดจรง และสามารถน าไปถายทอดใหกบหองปฏบตการวทยาศาสตรตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน

3. เครองมอและวธการสรางนวตกรรม

3.1 วธการด าเนนงาน

ตารางท 1 แผนการด าเนนงานเพอการพฒนาระบบสารสนเทศหองปฏบตการ (QR_LIMS) ระหวางป พ.ศ. 2558-2562

แผนงานประจ าป

พ.ศ.

2558 2559 2560 2561 2562

1. พฒนาระบบ QR_LIMS โดยน า QR-Code มาเชอมตอกบ

ระบบ LIMS

2. ขยายและพฒนาระบบ QR_LIMS ใชกบตวอยางน าบาดาล

น าดม ไมยางพาราและตวอยางอน ๆ

3. พฒนาระบบ QR_LIMS ใชรวมกบระบบประกนคณภาพ ISO/IEC17025

4. โครงการอบรมบคลากรเพอใชงานระบบตาง ๆ

5. ระบบตดตามและประเมนผลการด าเนนงาน

4. น านวตกรรม LIMS ไปถายทอดใหกบหองปฏบตการอน ๆ

3.2 วธการออกแบบและพฒนาระบบ QR_LIMS

กระบวนการท างานของ QR_LIMS แสดงดงภาพท 2 และสามารถอธบายการท างานไดดงน

1. ลกคาสงขอมลการสงตวอยางและสารตวอยางใหเจาหนาทและไดรบใบรบผลวเคราะหกลบมา 2. เจาหนาทน าเขาขอมลการสงตวอยางเขาไปใน QR_LIMS ผานหนาเวบและสงสารตวอยางทตดรหส

ควอารใหนกวทยาศาสตร น าเขาหองปฏบตการ 3. นกวทยาศาสตรน าสารตวอยางไปทดสอบในหองปฏบตการและสงผลการวเคราะหเขาส QR_LIMS 4. ผลการวเคราะหจะถกสงตอไปใหหวหนาหนวยเครองมอกลาง เพอตรวจสอบความถกตองและเซนอนมต

ผลการวเคราะหของนกวทยาศาสตร

5. เมอสารตวอยางออกผลการอนมตแลว ลกคาเดนทางมารบใบรายงานผลการวเคราะหจากเจาหนาทดวยตนเอง หรอประสงคใหสงใบรายงานผลการวเคราะหทางไปรษณย

ภาพท 2 กระบวนท างานของ QR_LIMS[1]

การพฒนา QR_LIMS ใชภาษา PHP โดยใชทอย (URL) รวมกบเลขทตวอยาง และสรางออกมาเปนรหสควอารทสามารถเรยกใชงานผานระบบ QR_LIMS บนอนเทอรเนตไดทนท

3.3 การทดสอบระบบและการตรวจสอบการใชงาน

สภาพแวดลอมในการทดสอบ การทดสอบ QR_LIMS ไดแบงออกเปน 2 สวนหลกคอ

1) สวนทเปนเครองคอมพวเตอรแมขายตดตงระบบปฏบตการ Ubuntu ใชฐานขอมล MySQL 2) สวนทเปนเครองลกขายทเปนคอมพวเตอรและอปกรณสอสารเคลอนทใด ๆ สามารถเขาใชงาน

ระบบ QR_LIMS โดยผานเวบบราวเซอร การทดสอบเรมโดยการทดลองใชงานคขนานไปกบระบบเอกสารเดม เพอเปรยบเทยบความถกตอง เพมความยดหยนในการใชงาน รวมถงส ารองขอมลดวย และทดสอบจากชนดตวอยางประเภทน าทง และน าบรโภค เมอทดสอบใชงานจนไมพบขอผดพลาดแลว จงขยายไปยงชนดตวอยางอน ๆ ตอไป

ภาพท 3 ตวอยางหนาจอบางสวนของการท างานของระบบ QR_LIMS

ภาพท 3 แสดงตวอยางหนาจอบางสวนของระบบ LIMS และผลการทดสอบการใชงานเปนทนาพอใจ เนองจากสามารถทดแทนระบบการท างานเดมไดเกอบทงหมด ท างานไดรวดเรว ประหยดเวลา มประสทธภาพ ลดขอผดพลาดจากขนตอนการท างานดวยระบบเดม ไมมขนตอนซ าซอน ทส าคญสามารรถทวนสอบขอมลตาง ๆ ซงเปนจดประสงคหลก ของระบบมาตรฐานคณหองปฏบตการ ISO/IEC17025 ไดอยางรวดเรว แมนย า โดยไมกระทบตอกระบวนการท างานปกต

4. ผลการด าเนนงาน

สรปผลการด าเนนงานของหนวยเครองมอกลาง[2] 5 ป หลงจากไดน าระบบสารสนเทศหองปฏบตการ QR_LIMS มาใชงานอยางเตมระบบในป พ.ศ. 2558 ถง พ.ศ. 2561[4] โดยแสดงผลการเปรยบเทยบ จ านวนรายไดจากการบรการวชาการและจ านวนผใชบรการ เทยบกน 5 ป ดงภาพท 4-5 ตามล าดบ

ภาพท 4 กราฟแสดงจ านวนรายไดบรการวชาการตอปงบประมาณ[3] และรายไดทเพมขนตงแตป 2558 ในจ านวนบคคลเทาเดม

6,931,897

8,902,515 9,622,094

10,154,717 10,079,820

. ลาน

2. ลาน

4. ลาน

6. ลาน

8. ลาน

10. ลาน

12. ลาน

2557 2558 2559 2560 2561

จ านวนเงน (บาท)

ปงบประมาณ

รายไดตอป (บาท)

จ านวนเงน

ภาพท 5 กราฟแสดงจ านวนผใชบรการทเพมขนจากภมภาคอน ๆ

จากภาพท 4 แสดงใหเหนวาหลงจากการน าระบบ QR_LIMS มาใชในปพ.ศ. 2558 จ านวนรายไดทเพมขนมากถง

28.43% เมอเทยบกบปพ.ศ. 2557 ทยงใชระบบเดม สอดคลองกบปรมาณผใชบรการทมาจากภมภาคอน ๆ เพมขน

ตามล าดบ และภาพท 6 แสดงแผนภาพการคดผลก าไรจากการบรการวชาการเพอแสดงเปนกราฟดงภาพท 7

ภาพท 6 แผนภาพการคดผลก าไรและตนทนทไดจากการบรการวชาการ

1.20%4.70%

9.97%10.81%

14.82%

-

50

100

150

200

250

300

350

400

450

2557 2558 2559 2560 2561

จ านวนคน

ปงบประมาณ

จ านวนผใชบรการจากภมภาคอน

จ านวนคน

ภาพท 7 กราฟแสดงผลก าไรของการบรการวชาการเปนเปอรเซนต

หมายเหต ปพ.ศ. 2559 และปพ.ศ. 2560 หนวยเครองมอกลางมการลงทนกบอปกรณวเคราะหทางเคม จงท าใหผลก าไรลดลงเลกนอย

5. สรปและขอเสนอแนะ 5.1 สรป จะเหนไดวาการเพมศกยภาพของหองปฏบตการวเคราะห/ทดสอบ ทมจ านวนตวอยางมากมายถงมากกวา

1,000 ตวอยางตอเดอน มความจ าเปนตองหากลยทธทเหมาะสมและความรวมมอจากบคลากรทกคนในหนวยงาน หนวยเครองมอกลางเปนหนวยงานขนาดเลก อยภายใตการดแลของคณะวทยาศาสตร มบคลากรเพยง 9 คน แตมศกยภาพและประสทธภาพในการสรางรายไดบรการวชาการเปนอนดบตนๆ ของมหาวทยาลยเมอเทยบจ านวนรายไดตอจ านวนบคลากรในองคกร มผลก าไรจาการประกอบการไมต ากวา 25% และสามารถใชผลก าไรมาบรหารจดการภายในองคกรได 100% รวมทงงบลงทนทเปนงบครภณฑวทยาศาสตรขนาดใหญ สามารถยกระดบหนวยงานจนเปนทยอมรบของภาคอตสาหกรรม อาทเชน การประปาสวนภมภาคทวประเทศ, บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จ ากด (มหาชน), บรษท ปนซเมนตไทย จ ากด (SCG) เปนตน โดยสามารถรบตวอยางจากผใชบรการทวประเทศ ทส าคญเปนหนวยงานแรกและหนวยงานเดยวของประเทศไทยทมการพฒนาระบบ LIMS ขนมาเอง และน าระบบมาใชอยางประสบผลส าเรจ หลงจากผานการใชงานระบบดงกลาว มาเปนเวลา 3 ปเตม ไดเหนผลงานเปนรปเปนราง ไดทดลองใชระบบจรง และเหนไดวาการน าระบบสารสนเทศหองปฏบตการ QR_LIMS เขามาบรหารจดการหองปฏบตการจะยงตอบโจทยมากในยคไทยแลนด 4.0 เพราะสามารถเพมประสทธภาพและประสทธผลของหองปฏบตการไดอยางชดเจน ดวยความสามารถ ดงตอไปน

33.52%29.05% 26.71% 25.58%

40.60%

. ลาน.5 ลาน1. ลาน1.5 ลาน2. ลาน2.5 ลาน3. ลาน3.5 ลาน4. ลาน4.5 ลาน

2557 2558 2559 2560 2561

จ านวนเงน (บาท)

ปงบประมาณ

ผลก าไร (บาท)

จ านวนเงน

1. เปนระบบทสามารถจดการขอมลขนาดใหญ (Big data) ใหเปนระบบ ระเบยบ งายตอการเขาถง และน าไปใชประโยชน จงท าใหหนวยงานมประสทธภาพเพมขนอยางมากมาย

2. ตรวจสอบการท างานไดงาย มความโปรงใส 3. สามารถท างานไดอยางรวดเรว ลดเวลา ลดความผดพลาด จากขนตอนการท างานดวยระบบเดม ไมม

ขนตอนทซบซอน 4. ไมมขอจ ากดในการท างาน สามารถท างานไดทกททกเวลาทตองการ 5. สามารถปรบการท างานใหตรงตามความตองการของลกคาหรอผใชบรการไดงาย 6. สามารถใชงานรวมกบระบบประกนคณภาพ ISO/IEC17025 ท าใหการท างานงายและสะดวกขน 7. อ านวยความสะดวกใหกบผบรหาร ทสามารถน าขอมลตาง ๆ มาวเคราะหเพอการพฒนางานใหดขน

และพฒนาดานการตลาดโดยวเคราะหขอมลจากฐานขอมลลกคา 8. บคลากรในหนวยงานทกคนสามารถท างานแทนกนได ท าไดหลายหนาท จงสามารถท างานไดอยาง

เตมประสทธภาพและใหประสทธผลทสง แมจ านวนบคลากรจะนอยกตาม

ยงไปกวานนการน ารหสควอารมาใชงานรวมกบการท างานของระบบ LIMS ทมอยในปจจบนนอกจากจะลด

เวลาในการท างานเปนอยางมากแลว ยงสามารถพฒนาตอยอดใชงานกบผใชบรการใหสามารถตดตามสถานะของตวอยาง การรบผลวเคราะหหรอแมกระทงการช าระคาบรการ นอกจากนยงสามารถพฒนาคณภาพงานทางเทคนค อน ๆ ไดดวย เชน การพฒนาระบบลกคาสมพนธ (Customer Relationship Management: CRM) ซงเปนระบบโปรแกรมทใชในการบรหารจดการขอมลของลกคา มความส าคญมากในการจดหาและเพมสวนแบงการตลาดในอนาคต รวมถงระบบการจดการเครองมอวทยาศาสตรและสารเคม (Inventory Management System) เพอการใชทรพยากรอยางคมคา ลดตนทนการวเคราะห โดยระบบทงหมดสามารถเชอมตอกนผานระบบ LIMS เพมความสามารถในการตรวจสอบการจดเกบสารเคมทคงเหลออยในคลงสารเคมของหองปฏบตการตอไป และทส าคญทสด ทางหนวยเครองมอกลาง ไดใหความส าคญกบระบบความปลอดภยของขอมลทงหมด จงไดพฒนาระบบการจดการความปลอดภย (Security Management System) ควบคไปดวยเสมอ

5.2 ขอเสนอแนะ/แนวทางการพฒนาคณภาพอยางตอเนองในอนาคต

ภาพท 8 รปแบบแนวคดการพฒนาระบบ QR_LIMS ในอนาคต

ตารางท 2 แผนการด าเนนงานเพอการพฒนาระบบสารสนเทศหองปฏบตการ (QR_LIMS) ระหวางป พ.ศ. 2561-2565

แผนงานประจ าป

พ.ศ.

2561 2562 2563 2564 2565

1. พฒนาระบบการแจงคาบรการออนไลน (CED-number

services) โดยเชอมตอกบระบบรบ-สงตวอยางของ QR_LIMS

2. พฒนาระบบปองกนความปลอดภยของ QR_LIMS

3. พฒนาระบบคลงสารเคมเชอมตอกบ QR_LIMS

4. พฒนาระบบคลงเครองมอหลก (Inventory system)

เชอมตอกบ QR_LIMS

5. จดท าฐานขอมลลกคาสมพนธ (CRM) เชอมตอกบระบบ QR_LIMS

แผนงานประจ าป

พ.ศ.

2561 2562 2563 2564 2565

6. เปดใหบรการวชาการจดท าระบบ QR_LIMS ใหแก

หนวยงานตาง ๆ ทวประเทศ

5.3 แนวทางการน านวตกรรมไปใชประโยชน เนองจากระบบสารสนเทศหองปฏบตการ (Laboratory Information Management System :

LIMS) ทพฒนาขนโดยประยกตใชรวมกบรหสควอาร หรอ QR_LIMS เปนระบบทน ารหสควอารมาชวยในระบบบรหารจดการสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตรเพอใหการบรหารจดการหองปฏบตการวเคราะห/ทดสอบเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน ซงหนวยเครองมอกลางเปนหนวยงานแรกและหนวยงานเดยวของประเทศไทยทมการพฒนาระบบ LIMS ขนมาเอง ถอวาเปนองคความรทพฒนาเปนนวตกรรมใชประโยชน โดยทหนวยเครองมอกลาง ไดน าระบบดงกลาวไปใชกบหองปฏบตทางวทยาศาสตรดานการวเคราะห/ทดสอบ ทงภาครฐและเอกชน ซงจากทผานมา หนวยเครองมอกลาง ไดพฒนาระบบ LIMS ใหกบหนวยงานราชการคอ สวนงานวเคราะห/ทดสอบของส านกงานสงแวดลอมภาคท 16 สงขลา และไดประสบความส าเรจในการใชงานระบบดงกลาวเปนอยางด ท าใหไดรบความสนใจจากส านกงานสงแวดลอมอน ๆ ทวประเทศ นอกจากนยงก าลงอยในระหวางด าเนนการพฒนาระบบ LIMS ใหกบบรษท ไทยเบเวอรเรจแคน จ ากด จ.สระบร ซงจะด าเนนการเสรจในตนป 2563 และคาดวาระบบดงกลาวจะสามารถพฒนาตอยอดเปนนวตกรรมใชประโยชนไปยงหองปฏบตการวทยาศาสตรอน ๆ ตอไป 6. กตตกรรมประกาศ

ผลงานนวตกรรมระบบสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตร (QR_LIMS) ส าเรจลลวงไดตองขอบคณ

หนวยเครองมอกลาง และภาควชาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ขอบคณ

ความชวยเหลอและการวางฐานขอมลทดของ รศ.ดร.ชยรตน ศรพธนะ และนายชวน ชนะวรรณโณ ท าใหคณะท างาน

พฒนาตอยอดจนประสบความส าเรจ สามารถน าไปถายทอดเปนนวตกรรมทมประโยชนตอหองปฏบตการวทยาศาสตร

อน ๆ ตอไป

7. เอกสารอางอง

1) ชวน ชนะวรรโณ, เนาวล ศรพธนะ, ผสด มหะหมด และลดดา ปรชาวรกล, “การประยกตใช QR-code กบระบบการจดการสารสนเทศหองปฏบตการวทยาศาสตร”, 6th ECTI-CARD, Chaing Mai, Thailand, 2014

2) รายงานการประชมทบทวนการบรหารประจ าป 2558 – ปงบประมาณ 2560 3) รายงานสถตรายรบ-รายจายจากการบรการวชาการของหนวยเครองมอกลาง ปงบประมาณ 2558 –

ปงบประมาณ 2560 4) สรปผลการด าเนนงานประจ าป ของหนวยเครองมอกลาง ปงบประมาณ 2558 – ปงบประมาณ 2560 5) ซอฟแวรระบบสารสนเทศหองปฏบตการ. เขาถงเมอ 1 ตลาคม 2562, คนจาก http://www.widelims.com