Qua Trinh Xay Dung Nhan Van Ton Ngo Khong - NAKANO MIYOKO - Nguyen Nam Tran

8/3/2019 Qua Trinh Xay Dung Nhan Van Ton Ngo Khong - NAKANO MIYOKO - Nguyen Nam Tran

1/24

Qu Trnh Xy Dng Nhn Vt Tn Ng Khng Tiu Thuyt Ty Du K Di Ci Nhn Dn Thoi Hc

NAKANO MIYOKO Nguyn Nam Trn bin dch v ch thch Ty du k

---o0o--- Ngunhttp://thuvienhoasen.org

Chuyn sang ebook 8-8-2009 Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Link Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Li dn nhp ca ngi bin dchTy Du K tiu biu cho tiu thuyt chng hi bnh dn Trung Quc, cnh hng su sc n sinh hot x hi cc dn tc Chu. Khng nhnn c mt t lu trong khu vc vn ha ch Hn (Trung, i, Hn, Vit, Nht) m t cui th k 19, qua cc bn tung cc gnh ht lu din v vdch, Ty Du K (TDK) theo ngn gi ma v quang thng Hoa Kiu nThi, M Lai, In--n-xia v cc ni khc trn th gii. u M cng nhgi cao TDK, bng c l Php cho in bn dch TDK Le Plerin verslOuest trong tuyn tp Pliade trn giy quyn v hc gi A. Waley dchTDK ra Anh ng t lu ( Monkey, by Wu Chng-n, Allen & Unwin,London, 1942). Ngoi ra, vic so snh Ty Du K2 v tc phm Ty PhngThe Pilgrims Progress (Thin L Lch Trnh) cng l mt ti th v cho

ngi nghin cu vn hc i chiu.Do , ta khng l g khi thy trong s hc gi Nht c ngi nh NakanMiyoko b gn c cuc i nghin cu Ty Du K. B Nakano sinh nm1933 Sapporo, min Bc nc Nht, gio s danh d ai Hc Hokkaidv chuyn mn v vn hc Trung Quc. Tc phm chnh c Tn Ng Khngcho i (1980), Yu qui Trung Quc (1983), B mt bn trong Ty Du K(1984), Php s Tam Tng, Tn Ng Khng c phi l kh khng?. Ngoira, b dch Ty Du K sang ting Nht.

Bi vit ny c mc ch trnh by mt s thng tin trch t hai tc phm c b l Ngy Tn Ng Khng cho i (Son-Go-Ku no tanj, 292 trang, bnnm 2002), v B mt bn trong Ty Du K (Saiyuki no himitsu, 368 trang, bn 2003), u do Iwanami Shoten ti bn vi kh b ti. Ta v tit do ngi bin dch tm t. V tnh cht on chng th ngha khng trnkhi ca vic trch dch, xin c gi lng th nu bi vit khng th hiy tun t suy lun ca tc gi Nakano Miyoko.
http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Sach%20Noi/Quoc%20Te/http://phatphaponline.org/kinh/Audio/Sach%20Noi/Quoc%20Te/


2/24

Bn c hn khng cn l g Tn Ng Khng, nhn vt chnh ca Ty DK (TDK), con kh thn thng v anh hng nt ra t qu trng trn nhHoa Qu Sn, nc Ngao Lai, mt hn o ngoi bin thuc ng ThnThn Chu3. Khng cha m, khng anh em, mt mnh t tp n kh, txng M Hu Vng ng Thy Lim, ri mt ngy b tt c ln i hc o tin vi Tu B T S Ty Ngu Ha Chu4. H Tn phthut cao dy, v ngh tuyt lun, i ph long cung, no lon thin nh, ntrm qu bn o, c phong T Thin i Thnh, nh tan thin binh thtng, nut linh n, chu c la khi l bt qui ca Lo Qun v chmc mu Nh Lai b di ngn Ng Hnh Sn, ri theo Huyn TranTam Tng thnh kinh v cui cng thnh u Chin Thng Pht tiu dao ci Ty Phng.

Ba ngun ci vn hc ca Ty Du

Lai lch ca Tn Ng Khng nh trn tm lc t tiu thuyt Ty Du Kc vit ra vo i Minh m bn khc g xa nht cn gi c n nmang tn Tn Khc Xut Tng (Tng) Quan Bn i T Ty Du K, tgi l bn Th c ng, ra i nm Vn Lch 20 (1592). Tuy nhin tr bn i Minh100 chng hi ny, chng ta thy du vt ca Ty Du Kt i Nguyn. Tic thay khng ai cn gi c bn TDK i Nguyn nanhng qua nhng t liu bn l, ta c th tng tng ra hnh dng n m phn no.

T liu bn l y l kch v thi thoi (nhng xin hiu thi thoi y ltruyn k bng th v bch thoi ch khng phi giai thoi v th). Kch bi Nguyn ly TDK lm ti hin cng khng cn nhng may mn l m b phn ca n c ghi li trong Ty Du K Tp Kch ca Dng CHin (cn gi l Dng Cnh Ngn) i Minh. Sch ny hin vn c btn v coi nh l mt t liu tham kho ng tin cy.

Du vt v mt tiu thuyt c tn l Ty Du K xut hin di thi Nguycn c thy qua mt t liu Triu Tin th k 15, Phc Thng S NgGii, cun sch gio khoa dy m thoi ting Trung Quc c phin m theHn ng (ngn gii) ca ng thng ngn (thng s) h Pak (Phc). Ngoi ratrong Vnh Lc i in, b ton th v i in nm Vnh Lc th 6 (1408i Minh, quyn 13139 cng c dn dng mt phn nguyn vn TDK, xnin i th suy c n phi l TDK ca i Nguyn.


3/24

Trc Nguyn, Ty Du K xut hin di hnh thc th s hn t Tng. Thi y, trong cc th ln, c nhng Nga T tc l nhng ngk truyn bng th v v ni li cho dn chng nghe v h cn c bn g( bn) da vo m k. Hai trong nhng bn gc c tm thy Nht. l ai ng Tam Tng Th Kinh Thi Thoi (cn kh y ) vi ng Tam Tng Th Kinh K, in thi Nam Tng v c l do cc tn Nht Bn du hc bn y mang v.

Bn TDK i Minh quen thuc vi chng ta, song nhng hnh thi truynkch, thi thoi Tng Nguyn kia c lin h hng dc vi nhau khng, ta chaqu quyt c. Bi v nhng mi dy mc mu vo nhau, thm bt chnhau v cng phc tp, lm cho ta b ngp lt trong ng vn kin v dkin. Tt hn nn x l mt vn nghin cu nh th so snh xem tromi mt hnh thi vn ngh ni trn, nhn vt trung tm Tn Ng Khng

c xy dng theo qu trnh nh th no.Trong kch bn TDK chng hn, Tn Ng Khng c c anh ch em, li bcc n vng nc Kim nh v lm v, nhng trong tiu thuyt TDK Minh th Tn Ng Khng mt mnh mt thn, tuy ph phch nhng khngh ho sc. Phn trch dch (bn TDK i Nguyn) ca Phc thng s rting Triu Tin khng cp ti chuyn v con ca Tn Ng Khng nhc nhc n vic Tn Ng Khng nh cp o T Tin Y ca Ty VnMu m Khnh T Y Hi, mt chi tit ging y ni dung kch bn, nn t c th suy ra l trong bn TDK i Nguyn, Tn Ng Khng cng c thc v con.

Ngc li, thi thoi i Tng cho nhn vt chnh l Hu Hnh Gi (tin thTn Ng Khng) khng v con g c, chng t gia thi thoi Tng v kch bn Nguyn c th li khng cng mt h thng. Ngoi ra, theo bn TDi Minh th r rng Tn Ng Khng c ngun ci b n, vn t hn nra, khng cha khng m ch ng ni n anh em.

V cch Tn Ng Khng b trng pht cng th, trong thi thoi Tng ch nh Tn b Ty Vng Mu nh n nhng khng c s tch di n Ng Hnh nh cc bn t Nguyn v sau. M chuyn Tn Ng Khngdi c bn cho l do Ngc , bn khc bo do Quan m, Nh Laikhng thng nht. V ngi cu h Tn ra khi Ng Hnh Sn th cc bu ng thanh l Tam Tng, tr thi thoi bo Ng Khng di dng mBch Y T Ti t phng ng n nhp bn thy tr ng Tng vi tn thnh Hu Hnh Gi, cng i thnh kinh.


4/24

Nhng chi tit khc nhau na l danh xng v qu qun ca Tn NgKhng. Chng hn T Thin i Thnh c phi l tn Ngc phong ha Ng Khng t xng. Ngoi ra, theo TDK bn Nguyn v bn Minh, ni phtch ca Tn Ng Khng l ni Hoa Qu ng Thy Lim, trong khi thithoi i Tng v kch bn gi n l T Vn ng hay T Vn La ng.

Ai vit Ty Du K?

Theo kin chung ngy nay, bn TDK i Minh l ca Ng Tha n5 sonLp lun ny cha hn c tt c cc nh nghin cu chp nhn. Vic HAn Ph Ch ca ph Hoi An, qu hng ng, ghi rng Ng Tha n viTDK cha chc mun ni ch xc l cun TDK, tiu thuyt v Tn NgKhng, v ci ta Ty Du K cn c dng bi nhiu ngi mi khi nn mt cuc l hnh v phng Ty. Vo th k 13, thin hi k v cu

hnh trnh ca o s Khu (Khu) X C6, ngi c Thnh Ct T Hmi n thnh Samarcand c nhan l Trng Xun Chn Nhn TyDu K. Ci ta ny lm cho t i Thanh cho n u th k 20, nhingi vn lp lun rng Khu X C l tc gi TDK, ch v cn c vo ch TDK trn ba sch m khng cn bit ni dung quyn sch ny ( dch ra Nht ng) khng dnh lu g n tiu thuyt TDK.

Nhiu ngi da vo mt l Hoi An Ph Ch, hai l vo l do trongTDK c nhng chi tit phn nh quan ch i Minh bo rng n phi tc phm vit bi mt ngi sng vo i Minh (Ng Tha n) ch khnth l mt ngi i Nguyn (Khu X C ) c. Tuy nhin, nh nghincu Nht Bn ta Tatsuo l mt trong nhng ngi t ra ng vc thuy Ng Tha n. ng tic rng t khi H Thch trong Ty Du K Kho Chn(xem H Thch Vn Tn, 1923) v L Tn (1881-1936) trong Trung QucTiu Thuyt S Lc (1924) chp nhn thuyt Ng Tha n l tc gi TDth thuyt ny tr thnh nh thuyt trong hc gii. ng cn cho l gn ynm 1955, khi in bn ch cho TDK, Tc Gia Xut Bn X v Nhn Dn VnHc Xut Bn X s dng bn Th c ng tng tr ti Th Vin BKinh lm bn gc, dng su d bn i Thanh hiu nh, nhng li l

b bi ta ca Trn Nguyn Chi lu v vic tn tc gi vn cn cha chv ngay ln l Ng Tha n tr. Vn theo ta Tatsuo, trn lp trngmc lc hc, Hoi An Ph Ch vi t cch l mt vn kin chnh thc phHoi An, mt c quan hnh chnh, th ch n nhng tc phm c tnhcht ng n nh Kinh, S, T Tp, cng lm l kch bn (v kch triu Minh chp nhn), ch khng th no l n s tn ti ca mt ti


5/24

thuyt bch thoi, cho d n c qun chng yu thch. ng cho l may rh Ng ch vit kch Ty Du ch khng h vit truyn Ty Du.

Chnh ra nhng ngi ch trng thuyt Ng Tha n khng phi khng ctrong tay nhiu chng c khc. bo v lun c ca H Thch v LTn, hc gi Trung Quc bt u tm hiu cc tc phm khc ca Ng Thn nh X Dng Tp (sau ny c chnh l li di ci tn X DTin Sinh Tn Co) v c th bin minh cho lin quan gia h Ng vtiu thuyt Ty Du K bng nhng l l nh sau:

1) Trong X Dng Tin Sinh Tn Co, quyn 1 c bi Nh Lang Su Th Ca Bnh T ( ta bc tranh v thn Nh Lang i tun ni bt yu quvit theo li tht ngn c thi. Ni dung th c nhc n vic thn Nh Lac chim ng v ch sn, c th bt c c kh gi (cu 9 v 11). Nh Lang

c th l Dng Tin ( c mt trong Phong Thn Din Ngha), tng giatranh kch lit vi T Thin i Thnh trn thin cung trong hi th 6 cTDK chng? (mc d c mt thn Nh Lang khc trong Nguyn khc vMinh khc tn Triu Dc, gn thi i vi Ng Tha n hn).

2) Cng trong quyn 1 ca tn co ny c bi Hi Hc Bn o Bin (Bth v bn o hc bin) vit nm k su i Gia Tnh (1529) c t cnh qtin bn o bn b Dao Tr Cn Ln, nhc n ng Phng Sc v TyVng Mu. Cu 7 cn vit: (Cy o tin) sinh hoa kt tri 6 nghn nm.

3) Quyn 3 trong tn co li c bi Bt Tr Sn Khuyn Duyn K (Bi kkhuyn ngi nn n tm o ni Bt Tr) bt u vi hai cu ta nghni Nam Thim B Chu c 72 phc a m mt trong s l ni Bt Tr. Ngoi vic dng ch Nam Thim B Chu phn nh v tr quan n vc thy ghi u Ty Du K, bi th cn c nhng cu nhc n s hn hhi ha gia Pht Gio v o Gio, n khp vi tinh thn TDK.

Nhng dn chng trn c th lm nng cn cn v thuyt Ng Tha nnhng vn cha thy mt chng c quyt nh no ni rng ng l tc gca tiu thuyt TDK. Vn cn nh nghin cu i Loan Trn n Ph c bnh vc (mt cch ti tnh) cho thuyt Khu X C, v mi nm gn ynhiu hc gi Bc Kinh khng ngng xt li thuyt cho Ng Tha n l tgi ca bch hi bn TDK.

Ba bn Ty Du K


6/24

Tiu thuyt Ty Du K hnh thnh vo i Minh, thi ca t i tiu thuyv cng l t i k th, ngang hng vi Tam Quc Ch Thng Tc Din Ngha, Thy H Truyn v Kim Bnh Mai. Ngi ta nhn ra du vt cTDK trong nhng tc phm kia v ngc li. Khng gian ca TDK bao trmln nhiu tiu thuyt c mt gi tr nht nh khc nh Bnh Yu TruynPhong Thn Din Ngha, hoc c lin quan khng t thi nhiu vi n nhng Du K, Bc Du K v Nam Du K. TDK cn c lin h n nhng hkhc m phn ln tc gi v thi k thnh lp u khng r rng. Nhngkch bn y m ni dung c lin h n TDK v cn c nhc nh l TMa Knh, Ty Du K Tp Kch, Na Tra Tam Bin, Ta Bch Vin, T Thini Thnh, Trm Kin Giao v Ng Long Triu Thnh.

Ring ni v b mn tiu thuyt thi, t nht c 3 bn Ty Du:

1) nh Khit (Khc) Ton Tng Tam Tng Ty Du (Thch Ni) Truyn tgi Chu nh Thn bn Ty Du K, Chu nh Thn bin son, 10 quynsan hnh di i Vn Lch (1573-1620).

2) Tn Khc Xut Tng Quan Bn i T Ty Du K tc gi Th ng bn Ty Du K, tc gi thng cho l do Ng Tha n son v phhnh nm Vn Lch 20 (1592).

3) Tn Khit (Khc) ng Tam Tng Xut Thn Ton Truyn tc gDng Ch Ha bn Ty Du K do Dng Ch Ha bin, nin i bin sov pht hnh khng r, c lit vo mt trong T Du K.Bn Th c ng v bn Dng Ch Ho c l u c in ra trc bChu nhThn, nhng bn ca h Dng ch l mt quyn TDK rt g(digest) v l mt thnh phn ca T Du K (trong Bc Du ni v ChnV T S, Nam Du ni v Hoa Quang Thin Vng v ng Du k chuynBt Tin Qu Hi). Cn Bn Chu nh Thn7 hnh nh ra i i khn(thng mi hay tn gio?) vi bn Th c ng, nhng ni dung cntng t nh th.

Tn Ng Khng l ai?

Theo cc thi thoi i Tng ngha l vn kin lin h sm nht vi TDKtin thn Tn Ng Khng l con kh tnh linh ng T Vn ni Hoa Qu,t xng Bt Vn T Thin ng u Thit Ngch Mi (Di) Hu Vng, n800 tui n trm Ty Vng Mu Tr 10 qu bn o, b Ty Vng Msai nh 3800 thit bng. V sau di dng bch y t ti gp on thnh kin


7/24

ca Huyn Trang v xin i theo. Huyn Trang bn t tn cho l Hu HnhGi.

Bn TDK i Nguyn thu lc c mt phn trong Phc Thng S NgGii cho bit qu qun Tn Ng Khng ng Thy Lim, ni Hoa QuT xng T Thin i Thnh, trn thin cung trm bn o v o tin, nhnhau vi L Thin Vng v i Lc Thn. Qun Khu Nh Lang Thnxut binh theo li mi ca Thi T Mc Xoa, nh bt c. C Linh Ththeo lnh Quan m giam di ni Hoa Qu, c Huyn Trang trn nthnh kinh cu g, t cho php danh Ng Khng, sau i thnh Tn HnhGi.

Trong cc kch bn i Minh, TNK qu ng T Vn La, hiu ThngThin (o Thin) i Thnh, xng l Tn Hnh Gi. C anh l T Thin

i Thnh, em l Yu Yu Tam Lang, ch l L Sn Lo Mu. Bt cc n vng nc Kim nh em v lm v. n trm tin y, tin mo, tino, tin tu. em o v nn tin tng v, m Khnh Tin Y Hi. B Quanm v L Thin Vng bt. Quan m giam di ni Hoa Qu. cHuyn Trang gii cu trn ng thnh kinh. Tn Ng Khng l php danhQuan m ban cho.

Bn TDK i Minh cho bit TNK sinh ni Hoa Qu nc Ngao Lai vsng ng Thy Lim. Xng M Hu Vng, hiu T Thin i ThnTrm kim an ca Lo Qun v bn o ca Ty Vng Mu. nh nhauvi Mc Xoa (Hu Ngn, t Quan m v con th 2 L Thin VngHin Thnh Nh Lang Chn Qun, v Na Tra Thi T. Cui cng b ch ca Nh Lang cn v Lo T dng thit lun bt c. Ngc ra lnh x nhng trn khi l bt qui ca Lo Qun. Cui cng b Nh Lai p bn tay di Ng Hnh Sn. Nm trm nm sau, Huyn Trang cu thot, cng ithnh kinh. Tn Tn Ng Khng do thy l Tu B T S t cho. HuyTrang gi l Tn Hnh Gi.

Ci tn Tn Ng Khng c ngha th no? Tn l mt h thng thngnhng c th khin ta lin tng ti kh (Bn Tho Cng Mc ca L ThTrn c ni n hai ging kh lng ngn, ui ngn tn gi H Tn8 vVng Tn). Theo thuyt ca ta Tatsuo, ch Khng trong Ng Khng lyt cu Sc tc th Khng, Khng tc th Sc ca Bt Nh Tm Kinh gii rn tnh ho sc (d nhin ch Sc trong kinh Bt Nh c ngha rnghn ch sc thng dng nhiu). Thuyt ca Isobe Akira li cho bit trn tht c v tng hiu l Ng Khng, ngi i Huyn Tng (sau ) i l


8/24

kinh Ty Phng, cc kh chng khc Tn Hnh Gi gip Tam Tng li thnh kinh (i Cao Tng trc ), nn tng m xng cho hnh gi hTn chng? V tng Ng Khng ny c tn trong Tng Cao Tng Truyn,ng Thng Chng Knh T, Ng Khng Truyn. Tc danh ca nl Xa Phng Triu, dng di hong tc h Thc Bt nh Bc Ngy (386534). ng theo Trng Thao Quang i s n , n ni nm Thin Both 12 (753) nhng lm bnh phi li, xut gia bn , hiu lDharmadhtu (ting Hn l tng Php Gii). Sau , ng vn du khp ni n, em kinh Pht v Khotan (Vu in) v Kuchya (Qui T) dch dn raHn Vn ri mang v Trng An nm Trinh Nguyn th 5 (789). Nm sau,ng c sc phong lm s thc s, ly hiu l Ng Khng v tu chChng Knh. Chng ta nn lu mt im l trong Tng Cao TngTruyn, c on k v tng Ng Khng khi i qua nc Tohala ( Qu La b ma to gi ln, cu c Long Thn cho ma tnh gi an. im ntng Ng Khng c th thc hin c php l nh Tn Ng Khng.

*

Du mun nhng b n u, ta vn thy khng th mt c nhn Ng Thn no c th son c mt tc phm sc tch nh TDK. xy dng t phm TDK, khng nhng phi vn dng g ba ngun vn hc t i Tn Nguyn (thi thoi, kch, truyn) m cn cn c cc ngun t liu xa xa khm ta mi ch bt gp mt vi mnh vn. Tuy nhin, trong bi vit ny, xi php tp trung vo ngun t liu chnh l dn thoi (folk tale), v bn thtiu thuyt TDK l mt kho tng dn thoi v cng phong ph. Ta s bt t dn thoi Trung Quc ri li ngc ging ln dn thoi n v R xem nhn vt tiu thuyt Tn Ng Khng vn c cu to bng nhcht liu g v n t u, bi v cng nh php thut ca lo Tn, ngusinh lc v kh phch ca ng ta rng v bay bng vt qua khng bi bao nhiu l bin gii.

Con kh trong dn thoi (truyn dn gian) v truyn k9 Trung Quc

Ngi Trung Quc phn bit vn (vin)10 v kh (hu). Hc gi i MinL Thi Trn trong Bn Tho Cng Mc cho rng vn Trung Quthng thy vng ni su T Xuyn, Qung ng, to ln hn kh, tay cdi, v sng lu. Nh nh ngha ny th chc ng mun ni vn l loi khtay di (Hylobatidae, tay di, ui ngn) khng nhng thy T Xuyn,Qung ng, Qung Ty, Vn Nam m cn vng ng Nam (bn ong Dng, bn o M Lai, Sumatra, Java, Borneo). V kh th L Thi


9/24

Trn cho bit c nhiu loi, t nh n ln, thng l nh con v ngi ta gp hn. Kh hay thy Trung quc l kh mt hng v kh lng (thuh Cercopithecidae, tay ngn, ui ngn) cng l ging kh thy ng Nam (Vit Nam, Min in, Thi Lan v Bc n ). Kh lng ph b nhiu pha nam sng Trng Giang, c gng mt ging hnh nh vv Tn Ng Khng, ch cao 55cm. Nu TNK thuc loi mi (di) hu ththn th phi to cao hn, nht l ng vai kh u n. Trong ting Nht, vit saru (kh) ngi ta dng ch Hn vin, nhng Trung Quc phn bitvin v hu k cng hn.

Nh ng Phng Hc v ngoi giao ngi Ha Lan G. H. van Gulik11 chorng hu (monkey) l ging kh nh nh kh i theo ch ng tr ngoing ph, lang thang ht ch ny n ch n, trong khi vin, cao cp h, sng trong rng su vi thi nhn v ngi n. Hu mi ng l con kh

hiu k, nghch ngm, gian tr mu mo nh ngi, con kh n trm o vlo o sau lng ch trn con ng thnh kinh dng dc. N mi l nhvt chnh ca TDK, tc phm th k 16 y. Con hu theo kinh Phvo Trung Quc t u cng nguyn v em theo n c mt kho tng dnthoi n . Ngc li, con vin (ape), con vn di tay kia l sn phmca Trung Quc. N tng trng cho tnh cm v ngh thot tc, su xa vthn b ca nhng nh t tng v vn hc, thi nhn, ha gia...

Sch v cho bit ngy xa ngi Trung Quc sng gn vi kh vn v vic vai tr quan trng hn hu. o s Ct Hng i Tn (th k th 4) viMi (Di) hu sng 800 nm th thnh vn (Bo Phc T). Thi Bnh NgLm thi Tng cho bit: Chu Mc Vng nam chinh. Tng s ha hQun t ho thnh vn hay hc, tiu nhn thnh trng. Hoi Nam T caLu An chp: S Vng mt con vn, sai pht cy tm lm tan hoanc rng. Con vn di tay dn dn c thn b ha, nhiu khi thn tiha na. Sch Ng Vit Xun Thu c k chuyn ng lo tn Vin Cng thikim thut vi ngi con gi nc Vit, b thua ha thnh vn trng leo lcy. Sn Hi Kinh i Hn cng hai ln nhc n vn trng nhng phi n i ng mi thn b ha n v hnh nh vn trng tr thnh nhn

quan trng trong vic xy dng hnh tng nhn vt TNK.Trong khi con vn c a vo vn hc, nh lc v von v ni bun ththit ngi ta hay dng ch vin , vin minh, vin thanh...12. th nhngging nh tinh tinh (i i, h Pongidae), ph ph (h Cercopithecoideac t l c mt ging mt ngi, bit bt chc ting ngi, li t c vn gia . C chng l nhng chuyn tinh tinh ci, chnh l d b,


10/24

d n, v khng c c nn bt cc n ng v lm chng13 (Chu Mt, Tng D Thoi) cn ph ph hay xa tc, chy rt nhanh, gp ngi th cv bt n tht (Sn Hi Kinh, Quch Phc ch). Cho du nhng chuyn trnch l hoang ng, nhng n chng t sc tng tng phong ph ca dgian, quan trng i vi qu trnh h cu nhn vt tiu thuyt.

M tp dn thoi v kh vn

H khc Ty Du K c ni n chuyn TNK bt cc n vng nc Kimnh v lm v. M-tp vn c bt cc v ngi cng y dy trong vhc dn gian Trung Quc.

Dch Lm ca Tiu Din Th i Hn k c ngi b mt con vn lcp ngi thip yu nhng s khng dm ui theo, t nh ng m

mnh. Su Thn K do Can Bo i Tn cng vit chuyn trong t Thc ging vn bt cc ngi lm v, sinh con. n b v vi chng dd m ra u m c. Sinh con ton ly h Dng14. Truyn ging y nh thcng c ghi li trong Bc Vt Ch ca Trng Hoa v Du Dng TTr ca on Thnh Thc. Ni ting hn c c l l B Giang Tng BcVin Truyn, k v chuyn tng u Dng Ht i cu ngi v p b cvn trng c sc mnh v song bt em v ni. Truyn ny b tc BVin Truyn ca Giang Tng i Trn15.

S linh thing ca loi vn thnh ti ca thi ph v thuyt thoi (shuhua). Ph Huyn i Tn vit Vin Hu Ph, Ng Qun i ng viHuyn Vin Ph, L c D vit Bch Vin Ph, Liu Tn Nguyn viTng Vng Tn Vn. ng k hn na l u i Tng c T Huyn gli trong K Thn Lc truyn Lo Hu Thit Ph Nhn (Kh gi trm b) v trong khong nm Thun Hi, Chu Kh Phi trong Lnh Ngoi i pc vit v Qu Lm Hu Yu, ni n mt con kh gi vi trm tui phTnh Giang (Qu Lm), bin ha thn thng, chuyn bt gi p. Li ctruyn Thn Dng ng K trong Tin ng Tn Thoi ca C Hu Minh k truyn chng th sn L c Phng lt vo ng Thn Dngcng Qu Lm v cu 3 nng con gi b vn bt cc. Hng Tin Minh bin Thanh Bnh Sn ng Thoi Bn, trong c Trn Tun KimMai Lnh Tht Th K k truyn nng Nh Xun, v ca Tun Kim TrTn i Tng Huy Tn, mt m b con tinh vn tn Thn Dng Cng16hiu ...T Thin i Thnh ni mt trn gi bt cc t nh tr pha bc MLnh (Phc Kin) em v ng. Trn Tun Kim ra cng i tm v, ba nmsau mi tm ra du vt mt con vn trng n nghe ging Pht php ch


11/24

Hng Lin, phi nh mt v tu hnh tn T Dng Chn Nhn ly xing trn li.

Ngoi m-tp v con kh ho sc, cn c m-tp v con kh b giam cm.Trong thi thoi i Tng khng thy chi tit Tn Hnh Gi b di n, nhng cc truyn Ty Du k t i Nguyn tr i, khng u l khngc m-tp con kh b giam. ng Quc S B i Thnh ng c chpchuyn ng cu trn Hoi H Giang T thy li cu b vng xch sdi lng sng mi i bo quan. Th s L Dng cho ngi ti ko xchth mt con kh en ln (thanh mi hu) tri ln ri li ln mt. C ngi tcu Sn Hi Kinh mi bit con kh l V Chi K, b vua V nh Hxing di ni Qun Sn. L Cng T, tc gi truyn k ni ting Nam KhThi Th Truyn cng c ln (trong truyn L Thang) k v con kh khnl u bc, rng trng, mng vng b xing trn sng, tng t nh c

chuyn thy trong ng Quc S B. Ngoi ra, Vng Tng Chi Nam Tng trong quyn sch a l D a K Thng li a ra s tch nhs nc Khang C (Sogdian) t Ty Vc n, tn gi Tng Gi (Sangha, cch cho l ha thn ca Quan m vn hay cu ngi b nn thy) hn phc con qui vt V Chi K y.

Mt m-tp cng th v khng km l m tp v con kh i thnh kinh.

Hc gi Trn Dn Khc trong bi vit nhan Ty Du K Huyn Trang T C S Chi Din Bin c vit nh sau: n vn c nhiu c s v kvn nhng khng nghe ni c chuyn vin hu no thin. Trung Quc cs v kh vn cng nhiu nhng lun l TQ nghim khc ngn cm s nghch gia vua v ti, ngi v th. ng Trn dn 2 kinh Pht i Tran Nghim Kinh Lun v Hin Ngu Kinh ni v nh Thin Vng No Thinv xem s tch ny nh l im bt ngun ca s tch Tn Hnh Gi No Thin Cung. Tuy nhin, v ng khng lp c lin h gia nh ThinVng v Tn Ng Khng nn thuyt ny thiu tnh thuyt phc.

Ngc li, Uchida Michio khi nghin cu v s hnh thnh TDK trng rlin h gia kinh Pht v TDK s tch t kheo B Tu Mt a (Vasumitratrong Pht Thuyt S T Nguyt Pht Bn Sinh Kinh. T kheo leo ln c bt chc ting mi hu ku th tm vn bn nghn mi hu lng vng t tli. Trong tin kip, t kheo tn l Lin Hoa Tng, thn vi quc vng vcc trng gi, nhng v tr ni vic gi gii hnh phi xung a ngc A thnh ng qu, n st ung ng, sau tm vn bn nghn nm c u thqua nhiu kip th vt. n khi thnh mi hu th nh gi gii mi thnh


12/24

kheo, sau l S T Nguyt Nh Lai. Nhng chi tit n st ung ngtm vn bn nghn nm u c thy TDK i Nguyn dn ra tronPhc Thng S Thng Gii v thi thoi i Minh. Uchida nhn kt lunl cu chuyn S T Bn Sinh m l ngun ci trc tip ca TNK.

M tp con kh tu hnh cn thy trong Tin ng Thi Thoi (Thnh KinhVin K) ca L Trinh i Minh, qua truyn vit v con kh Vin Tn mc sa i tu thnh Pht. Nguyn khc c v Long T Sn D Hu Thnh Kinhk chuyn tng t. Ngay c Tht Th K dn cng c chng ni vcon kh n nghe kinh Hng Lin T.

Lin h gia Huyn Trang v Tn Ng Khng, hay lin h gia nh tu hnhvic ly kinh Pht v con kh cng c thy trong bi ta i Nht Kinca cao tng n n TQ i Huyn Tng tn Tu B Gi La17

(Subhakarashinha, 637-735), ting Hn gi l Tnh Gii hay Thin V yqua chuyn con kh mt kinh i i. Ngoi ra, sch ng Triu Danh HaLc ca Chu Cnh Huyn cng c nhc n bc tranh ca tng Ut Tr cha Bo n T (cha ny c lin lc mt thit vi Huyn Trang) v hnh 1 b chng ca Thin Th Thin Nhn Quan m trong c c con mi hutn gi Tt B Gi La Vng. Isobe Akira phng on Quan m c th ng vai mi gii Huyn Trang v mi hu gp g nhau.

Ngoi nhng m-tp v kh k ra, chng ta khng qun nhng chi tittrong dn thoi v truyn k c lin quan gn xa ti hnh tung ca nhn vTn Ng Khng. Xin n c:1) T nt ra: Tn Ng Khng c ngun gc siu phm v l con thchhu sinh ra t hn hp th tinh hoa nht nguyt. Hnh thc sinh ngi l lng tnh cu hu (androgynous) v sinh ra t mt vt c c 2 sinthc kh nam n cng lc. N tng trng cho m-tp ngun gc linh thingca cc nhn vt thn b. Trong cc vn minh nh Maya, Incas, Hi Lap, tnhng vng nh Caucase cho n cc o i Dng Chu, ta u thy mtp t sinh ra. Thn thoi Trung Quc c ni n vua V nh H t tr sinh ra. Khi, con ca V cng t nt chui ra sau khi m l Sn Th(c thuyt cho chnh l N Oa, ngi luyn ng sc v tri) ha Tung Cao Sn. Ni Trung Nhc (Tung Sn), vng H Nam, tng truynhy cn du hn tn Khai (Khi?) Mu Thch.

2) Ti sinh: Tn Ng Khng ph phch tc l ng v pha chng i litrt t an bi. Vic TNK b giam trong l bt qui v di ni Ng Hnh


13/24

tng trng cho s cht v ti sinh. Nu khng nh th, s tr v chnngha lm ngi i ly kinh ca TNK kh gii thch. Na Tra cng phlc tht, tr cha m sau ny tr thnh Thin Ti ng T, t nhn v phn din i qua chnh din.

3) n trm o tin: Truyn ng Phng Sc kip trc n trm otng truyn c chp trong Hn V C S. Quyn sch ni trn mtnhng L Tn tm li c du vt Ngh Vn Ngoi Uyn v ghi li ddng v s tch ny trong tc phm C Tiu Thuyt Cu Trm ca ng.

4) Hoa qu c hnh ngi: y l mt chi tit th v v n a ta tip xcvi cc dn thoi xa xi hn. L Thi Trn dn dng trong Bn ThCng Mc t quyn sch tht lc tn l Qung Ng Hnh K truyn cnhn sm i Ty Vn c c t chi v bit khc nh ngi vn

Thng ng (Sn Ty by gi). Sch D Uyn cui th k th 5 ni vnhng tho yu, loi c c hnh ngi. Chng ta bit c tng trng chsinh thc kh nam v o tng trng cho sinh thc kh n. Kinh Thi vngi n b c chng l o yu, tng trng cho s sung mn v phnthc. Hnh tng qu o trng sinh ca Ty Vng Mu ba nghn nmmi ra qu nh Hn V C S k li c th n t i Thc ( Rp),sch Thut D K (do ngi thi ng mt mn ting Nhim Phng Lng (th k th 6) vit, t nhng qu c hnh ngi v cn bit cna. Thc ra nhng tin tc ny n t Thng in ca mt ngi cui ng tn Hu, ly tin t mt thn nhn tn Hon. Hon theoCao Tin Chi hnh qun Trung nm Thin Bo th 10 (751) v b btcm t gii v Damascus (Syria). Mi nm sau, tr li c hng, Hon visch Kinh Hnh K c ghi vic ny, nhng sch tht lc. Khng hiu quHon mun ni l qu g? Mt khc, cui th k 13, Chu Mt vit QuTn Tp Thc, trong c ni v mt th qu c tn gi p bt l(yabruh?) n t nc Hi Hi. D khng bit ch xc v qu ny, nhngthy rng vo th k 13, giao dch gia Tuyn Chu (Zaytoun) v cc n Nam , Trung Cn ng rng ri, v ngi TQ c dp nghe nhngchuyn l ca cc vng t .

Con kh n Hanumn n Trung Quc bng li no?

Khi kho st v s hnh thnh ca nhn vt Tn Ng Khng (TNK), nu bqua tc phm thi ca tr tnh Rmyana n t n l mt iu thiu sQuyn sch ny cp n con kh anh hng Hanumn, (ng l phi c Hanumat mi ng vn phm). lu, nh dn tc hc ngi Nht


14/24

Kumakata Kumagusu (1867-1941) khi c xong Rmyana, c ln vit vcm tng rng Hanumn chc l tin thn ca Tn Ng Khng trong TDu K. H Thch trong Ty Du K Kho Chng cng a ra thuytHanumn chnh l t tin ca TNK. Ngc li, trong mt bi ging vtruyn k i ng, L Tn da vo c th trnh by trn (Sn HKinh, s tch con kh V Chi K b vua V khi i tr thy xing dichn ni Qun Sn) ch trng TNK trong TDK l mt con kh honton Trung Quc, v con kh b giam trong ni ny c th l t tin trc tipca TNK. T , khng ai chu ai, nhng a s cc nh nghin cu tn nglp lun v nh hng ca Hanumn.

Bn v ngun gc ca TNK, nu ch da vo mt truyn thuyt duy nht,s d lc ng. C th ta phi chp nhn yu t kh l chnh yu troqu trnh hnh thnh nhn vt TNK, nhng khng nn dng li . Cho

nn, bo Hanumn c ng gp phn no vo s thnh lp hnh tng TNKc l tha ng hn, nht l trn con ng sang Trung Quc, Rmyana cth bin dng v nhng kh khn v phin dch v truyn t.

Rmyana l tc phm th tr tnh trng thin, gm 7 bin 4 vn 8 nghncu (tng) do thi tin Vlmiki son li vo th k th 2 bng Phn ng(Sankrit), t truyn th truyn khu n sut th k th 6 n th th 4 trc cng nguyn. Xin tm lc cu chuyn nh sau:

Quc vng Dasaratha nc Ayodhy c ba v. B c Kausaly sinh Rma b th Kaikeyi sinh Bharata, b ba Sumitr sinh i Laksmana vSatrughna...., tt c c 6 vng t. Thi t Rma, b mu k ca b Kaikeyton ht vi vua ginh ngi cho Bharata, b ph vng bt phi sng tronrng vi v l Sita v em khc m l Laksmana. Quc vng Dasarathacht, Bharata mi anh v lm vua nhng Rma khng mun tri mnh chatrao i hi vng em ln lm vua, hn 14 nm sau s tr v ngi ri vn li trong rng. V vua qu Rvana bt cc vng phi Sita, Rma v em phln ng i tm nng. Trn ng, cu c vua kh Sugrivra, nn vua nn bng cch cho qun s ca mnh l Hanumn dn binh hu tng kh

gip sc i tm v. Hanumn tr ti thn v dit gic, ot li c nnSita ang b giam o Lanka cho Rma, va vn lc ht thi hn c h14 nm v lm vua tr li.

Ni v c im ca Hanumn, theo K.C. Aryan (Hanumn in Art andMythology), trc ht l ci ui di (cc tng Hanumn khai qut c min Nam n cng xc nh iu ), d cng v cn i, hnh tn


15/24

Hanumn li cng c v cho ging ngi thm. Theo hai tc gi Joginde Narula (Hanumn) v Catherin Ludvik (Hanumn) th Hanumn thng minhti tr, hiu bit s vt v thi c mt cch tinh tng. Ngoi ra cn bit ba bng t do trong khng trung, thu gin thn th ngn di nh mun, v cth bin ha thnh ngi. Nhng chi tit ny c th tng thm sc thuy phc cho lp lun ca Minakata Kumagusu v H Thch, xem Hanumn lt tin ca TNK. Th nhng, Rmyana a Hanumn vo Trung Quc bng ng no?

ng b pha Bc theo kinh Pht?

Minakata Kumagusu cng cho bit tng nhn ngi Sogdian (Khang C,dn tc vng Trung , gc Ba T) Khang Tng Hi n Trung Quc vocui th k th 3 c k s v truyn Rmyana khi dch Lc Tp Kin

trong c truyn hu vng sai qun ly lp bin cu mt vng p b rng bt giam trn o. Ngoi ra, Minakata cn ni n v tng ngKashmir tn Bt Trng dch mt on Rmyana vo cui th k th vi mc ch chng vic st sinh gy ra bi chin tranh. Truyn Rmyancn c nhc ti vo hu bn th k th 5 bi hai nh tu ngoi quc KiCa D (Kimkary?) v m Diu trong bn dch Tp Bo Tng Kinh, nhnngoi vic ca tng tm gng trung hiu ca La Ma thi t (Rma ) vhong t B La (Bharata), khng h nhc ti Sita ln Hanumn. Nichung, nhng bn dch k trn u khng thy ni n ti ngh tuyt luca Hanumn, im m chng ta ch mc.

n nay, vn cha thy bn Rmyana ch Hn no ni n ti ngh cHanumn. Nu c th tht lc u chng? Ch bit gn y, ngi ta pht hin c bn dch Rmyana ra ting Khotan18 v bn vn ting TTng tm ra thch ng n Hong (Tunhuang)19, c hai u miu tsc mnh thn thng ca Hanumn. Do nhng iu kin a l v lch s mta khng cn l g, c l ngi Trung Quc tip xc vi vn bn vit bhai th ting trn. V ta cn c th gi nh rng nhng chi tit th v v sthn thng ca Hanumn nu khng truyn qua vn bn th vn truy

ming qua li k gia dn chng trong lc thng thng v giao lu vnhau, li ha quyn vi nhng c tch, dn thoi, Pht in... v kh vn c sn t lu i v rt phong ph Trung Quc.

Hnh tng con kh bit bay c l gy n tng nhiu nht. Nh nghin c Nht Bn Torii Ryuz chp li bn ha trn o c trong mt ngi mi Liu khc cnh c phng on l cuc gp g u tin gia hai th


16/24

tr Huyn Trang: mt ngi u, tc, mt nh kh, qun o chin u,trn my trong t th cn u vn, mt ngi ng pha di chp tay nh bi vng. Triu Liu b dit vong t nm Tuyn Ha th 7 i Tng(1125), hn na ngi m ny nm mi An Sn (Mn Chu) v tng mngi mt kh trn my li ging Thm Sa Thn hin ra v tr gip chHuyn Trang khi i lnh Lu Sa H hn l ging Tn Ng Khng (vmm khng du ra nh kh m tc li dng ngc) nn s liu ca Torii thqu ngon c th tin.

Nhn vt Hu Hnh Gi trong thi thoi i Tng th ng l tin thn cTn Ng Khng, nhng trong cc tch ny, c l v qu t yu qui nnkhng tr c ht thn thng chng20? n bn TDK i Nguyn mthng s h Phc trch dn trong Phc Thng S Ngn Gii th thy TNK bay trn khng trung, thn thng bin ha, tr yu dit qui, ng l TNK

m chng ta mong i.Khng th ph nh vic Hanumn trong Rmayana nh hng n sthnh lp hnh tng nhn vt ca Tn Ng Khng, nhng ta cha tr lc cu hi ti sao theo ng kinh Pht vo Trung Quc sm th mRmyana li nm im lm sut my trm nm, v phi i n i Tng, Nguyn mi thc dy bt u nh hng vo truyn Ty Du. Nh vgi nh v giai thoi truyn khu v Hanumn ca ti cng khng ng nCh cn mt li gii thch: c mt Hanumn sinh ng hn l trong kinhin vo Trung Quc gia i Tng v Nguyn, v ln ny, bng nthy!

Vng, ng thy l ng Nam Hi b ln Tuyn Chu tnh PhKin.

ng thy pha Nam theo ngh thut dn gian?

Rmyana i t n bng qua Trung ri ln pha Bc nh ta bit,nhng li theo mt ng khc i xung min Nam theo ng Tch LanMin in, Thi Lan, Cm Bt, Lo, Vit Nam, M Lai... N khng nhngtruyn i bng vn dch nhng cn qua bch ha cc cha chin, tungkch, ca v, sn khu bng nh (theater of shadow picture, theater of silhouette), ngha l rt nhiu hnh thc ngh thut dn gian khc nhau vthay hnh i dng theo th ti v ngn ng c s dng.

Nhiu khi Rmyana thay i n mc l lng nh trong bn Tch Lantrong , Sita khng nhng thun tnh i theo qu vng Rvana v o


17/24

Lanka21 sng sung sng m khi con kh Vlin (?) n kim mnh cn cho bt v t chy ui. C l v Lanka l quc hiu ca Tch Lan (Sri-Lankann ngi y khng thch th g khi thy Sita sng trn o mnh m ckhc than nh chng. Trong bn Min in, Me Thilda (Sita) khng bDatagiri (vua qu Rvna) bt v o Lanka m li em v kinh ca Mithi ni Popa. Hanumn i n cu, nhng khi v li b cho lxung h Inpaung22.

Vo th k th mi, Rmyana c dch ra vn t gc Phn gi lKawi Java23 v cc iu khc trng l v ti truyn ny24 cn c gli trn o. Bn Rmyana Thi Lan c tn l Ramakian25, bn Cm Btn l Reamker26. iu khc v nhng truyn ny c th xem cc ch(Vat) nh Vat Paraoke v Vat Po Thi, v trn tng Angkor Vat v ccBayon Cm-Bt. Cn Lo27, Rmyana c truyn vo t th k

th 7 v Lo vn cn gi c nhiu bch ha lin quan n n Vat Pa Kv Vat Mai, hai ngi cha th Luang Prabang. Ngoi ra, Rmyanacng c truyn n nhng nc khc trong vng ng Nam 28 nhPhi Lut Tn29 v M Lai30

Ring trong Rmyana ca Lo c mt chi tit c bit l Hanumn lc nhthy mt tri ng l tri cy, bay ln chc hi n nhng b la t chytiu31. Thn mt tri Surya thng tnh ly mt si lng kh cha chy hti to thn th cho v sai i gip Pa Lam (Rma Lo) i tm nngPommachak (Sita Lo). iu ny khc vi nguyn bn n cho rng kh bay ln ly mt tri, Hanumn b thin li ri xung t.

a ra nhng tnh tit y thy rng c mt Rmyana sng ng v phong ph hn vng bin Nam m cc thng nhn t i Nam Tng i Nguyn xui ngc bun bn vng ny du nhp tng mu mt vTrung Quc, qua cn c a ca h, cng Tuyn Chu tnh Phc Kin.

Tuyn Chu (Zaytoun), qu hng Tn Ng Khng?

Ai cng bit bi cnh ca Ty Du K l con ng thnh kinh t Trng Aqua Trung theo Con ng La ngha l vng ni non sa mc Ty BcTrung Quc vi phong cnh hng v v kh hu khc nghit. Tuy vy, ngugc ca cu truyn c th nm mi Tuyn Chu, tnh Phc Kin, miGiang Nam th mng. Nhiu s trng hp khin ta ngh l Tn NgKhng cho i y.


18/24

Bo tng vin i Hc H Mn (Amoy University) Tuyn Chu trng brt nhiu m bia vit ch -Rp, Paspa v Tamil o c trong tnh, nhitr n th n Gio chm hnh kh. Ngi nc ngoi ( Rp, , I-ta-li-a, Ac-m-ni, Th) n bun bn y t lu i. Ta bitngi -Rp sng thnh phin phng, nh mt hnh thc t gii v c cngha trang ring. T i Tng n i Nguyn, Tuyn Chu c nhiun th Hi Gio v n Gio, c gi chung l phin pht t. Tr c nm 1947 Thng Hoi Mn, chn thnh Tuyn Chu, c tc hnh conkh ui di m ngi ta on nh l Hanumn bi v tay kh cm mt bpl ging mt loi dc tho. Chi tit ny c th quan trng v ph hp vi tch Hanumn ln ni hi thuc v cha bnh cho anh em vng t Rmthy trong Rmyana. Nhng hnh chm ni ng Ty Thp, cha Khai Nguyn Tuyn Chu, v Hu Hnh Gi, Tam Tng Php S v Lng V chng t c bn tay ca ngi n 32. Nu Hanumn xut hin triu khc th s tch v n cng c truyn ming, v s tch Rmyanl cu truyn nm lng ca nam ph lo u n , v qun chng TrunQuc thu y chc phi thch th trc nhng chi tit nh chuyn con k bit bay.

Phc Kin c nhn duyn g vi Ty Du K m thi nhn ngi B inthuc Phc Kin nh Lu Khc Trang (1187-1269) sm vnh v ti ly kinh, kh thn Hu Hnh Gi, v sao Bch Vin Truyn trongtruyn k ni v con vn ho sc mn bi cnh min ni Mai Lngia Qung ng v Phc Kin, v cu chuyn con kh b giam ctruyn tng rng ri trong tn ngng dn gian sut t Phc Kin n Qunng?

a danh Phc Kin c hi hm TDK. Sch a l t thi Nam Tng nhD a K Thng ca Vng Tng Chi (son nm Bo Khnh th 3 tc1227), quyn 128 n 135 ni v cnh vt Phc Kin L ghi nhng ctn phng pht hng v Ty Du nh Cu Long Tr, Vng Mu Tr (c u thy trong thi thoi), Phi Hu Lnh, Bn o o, Tc Vin ng, LinThu Sn, B Tt Nham, Quan m Thch, La Hn Nham n i Minh

tri li, nh hng TDK i ngc vo trong a danh Phc Kin. MnTh ca H Kiu Vin, son nm Sng Trinh th t (1631) c ghi li nhnci tn chu r rt nh hng TDK nh Tin Vin Thch, Thit Bn ChnThy Lim ng, Ngc Hoa ng

Thm vo , c chng c v cc s tch c phong v Ty Du truyn t phng Nam cn ghi li trong sch v Nam Tng. V d truyn v hai ng


19/24

con gi p sinh ra t hn mt vng gia Chn Lp v Chim Thnh(c l nay l bin gii Lo v Vit Nam) lm cho vua hai nc tranh ginhri nh nhau. Truyn y tn l B Lut Sn M N, chp trong Di Kin Chca Hng Mi i Nam Tng. B Lut Sn u th c sch cho bit ltrn ng t Thin Trc tr v, i mt 10 thng th n B Lut Quc(nhng c th 2 a danh trng hp v ng m l B Lut). Chuyn ny clin quan n mt s thc lch s l chin tranh gia Chn Lp v Cm Bthi Angkor.

Di Kin Ch cn chp chuyn Tn Din Kh Hu Yu. Cha Nng Nhn T Phc Kin c th Hu Vng Thn. Thn ny c mt trng lo tTn Din cm ha nn khng tc hi ngi trong ht na. Tuy chi tit nkhng hn lin quan n Tn Ng Khng, nhng cng khng xem nh linh gia truyn thuyt v Hu Vng vi TDK v vi tn ngng dn gi

tnh Phc Kin.Cng trong Di Kin Ch, c chuyn Hu Tng Qun ph Lm An Nam Tng i hi v. Hu Tng Qun bit bay nh chim, bin c ra ln, cnh nh cnh di. C ngi tn Triu Ngn Thnh theo m viPhi Hu Truyn, v ch phi hu tr thnh mt hnh tng quen thutrong thi vn. Con hu trong Rmyana bay qua bin cu v ng(Hanumn bay qua bin n o Lanka cu nng Sita) chc c dchng Trung Quc c cm tnh hn l con vn bt cc v ngi (nh bcvin cp v u Dng Ht) trong dn thoi ca h. C th t h khp hnh tng phi hu ny vi con kh thn thng trong Rmyana d dnhn to ra nhn vt Tn Ng Khng chng?

T bin vn ti tiu thuyt

Hnh thc vn hc no to ra thuyt thoi, thi thoi, kch bn ri tithuyt TDK c hng v Pht Gio nh th? C l bin vn lm phn ni kt kinh Pht vi vn hc i chng bi v nh ta bit, bin vn v bitng (gi chung l Bin) l nhng t liu m cc tc ging tng dnvo vic thuyt gio bng truyn k d hiu cho ngi bnh dn. Bin vc tm ra rt nhiu t cc hang ng n Hong (nh Thin Pht n Mc Cao ng) t sau nhng chuyn thm him ca Stein33 v Pelliot34V d mt bin vn dch ra Hn ng rt c dn chng TQ yu chung (cl v hp vi ch Hiu trong Nho Gio) l i Mc Kin Lin Minh GiaCu Mu Bin Vn (gi tt l Mc Lin Bin Vn) ni v vic Mc KiLin hay (Maha) Maudgalyyana, mt trong mi i t ca Thch Ca


20/24

ln tri, xung a ngc, phn u gian kh ht chuyn ny n chuyn kh tm phng cu m (xem bn Hn vn Vu Lan Bn Kinh, dch t TrPhp H hay Dhamaraksa vo th k th 4). Tuy trong kinh Vu Lan khngc chuyn TNK, nhng hnh thc vn hc vi vn ni d hiu (Bch) v miu du dng ca vn vn (Xng) km theo tranh v trn bch ha hay hquyn () c sc thu ht v thuyt phc ngi ta rt ln.

Tuy vy gn y, ti tm ra du vt chnh trong cc bin vn cho bit MLin chnh l ha thn ca mi hu. Sch T Th Nhn Duyn hin tng Bo Tng Vin Quc Gia Paris c chp cu chuyn bn loi sc sinh bigi tn ti trt t l chim, th, mi hu v tng; li nhc li Nh Lai mi htc i Mc Kin Lin. iu ny li tng c ni s qua trong quyn t7 ca i ng Ty Vc K do Huyn Trang vit.

Kt lun ca ngi bin dch: tm tt qu trnh hnh thnh nhn vt Tn Ng Khng trong truyn TyDu theo kin nh nghin cu Nakano Miyoko, ta c th ni n l din bica 4 m-tp dn thoi chnh trong dng thi gian:

1) M tp con kh ho sc cp n b (mun c bng ngi)

2) M tp con kh ph phch v b giam cm

3) M tp con kh tu hc v i tm kinh4) M tp con kh thn thng bit ng vn (mun vt phn ngi)

l mt qu trnh di v rng. Di 18 th k vi s ng gp ca nhitc gi, sut khong thi gian t u i Hn (BC 202) n cui i Min(1644), k t lc c Sn Hi Kinh (chuyn vua V xing con vn di nQun Sn) v cng l khi Pht Gio truyn vo Trung Quc, cho n khiTy Du K bn i Minh ra i nm 1592 (vi nhn vt trung tm l TThin i Thnh Tn Ng Khng). Rng v n i t - Rp, n nTrung Quc, lc xuyn sa mc Trung , lc vt vng bin Nam Hi.Con kh thn thng Hanumn ca dn thoi t n n Trung Qucnho trn vi thn tch v kh vn, linh th trong dn thoi v truyn k sti, hi ha vi t tng Nho-Thch-Lo, c ghi li qua bin vn, ththoi, thuyt thoi, h khc, cui cng ngng ng tiu thuyt chng h tr thnh Tn Ng Khng. Qua vic khn gi ln ng thnh kinh, lo


21/24

Tn li v ti c hng n . Nh th, Tn Ng Khng i trn mt ck, hon thnh gic m phn khng v vt-khi-thn-phn m dn gian k thc ni mnh.

NAKANO MIYOKO Nguyn Nam Trn bin dch v ch thch

Tokyo, 20 /09/2003

Cc ch:

1 Dn thoi, ch mi mn t minwa ca Nht ch truyn dn gia(folk tale, conte populaire, conte folklorique), i tng ca dn thoi hcmt lnh vc nm trong lng dn tc hc (Folklore), dn tc hc(Ethnology) v vn ha nhn loi hc (Cultural Anthropology).

2 Vi cch nh gi con ngi qua tnh cch tng trng ca nhn vt trongTDK, v d Huyn Trang l nhn tnh, Bt Gii l Nhn, Bch M l Ch, Ng Khng l Tm (tm vin m), Ng Tnh l N vvchng hn.

3 Mt trong 4 chu nm gia bin v bao theo bn hng ng Ty NamBc quanh ngn Tu Di Sn, trung tm ca th gii trong v tr quan n

Tt c c "ning" bng vng ai ca Thit Vi Sn v c t ln ltrn mt ci b trn 3 bc (Kim Lun, Thy Lun v Phong Lun) theo tht t nh n ln.

4 Xem ch 3

5 Ng Tha n (1506?-1582?), t l Nh Trung, hiu X Dng Sn Nhnngi ph Hoi An, tnh Giang T. ng sinh nm Chnh c nguyn nin(1506) i Minh (c nhiu thuyt khc nh 1500, 1505, 1510, 1511) v mnm Vn Lch th 10 (1582) hay 11 (1583). Bn TDK Th c ng ph

hnh c chng 10 nm sau ngy ng mt, v Hoi An Ph Ch (ra ikhong nm Thin Khi 1621-27), quyn 19, Ngh Vn Ch, Hoi Hin VMc, chp Ng Tha n c vit X Dng Tp, Xun Thu Lit Truyn TTy Du K. Nhng iu ny xem ra khng c g phi l hay mu thunnhng cha gii p ht cc nghi vn trong hc gii.


22/24

6 Khu (Khu) X C (1148-1227), tc Trng Xun Chn Nhn, o s phi Ton Chn, c Thnh Ct T Hn mi n Samarcand trn ngvin chinh ging thut trng sinh bt t. t l L Ch Thng v in li tp du k v chuyn i ny.

7 Bn Chu nh Thn t cho l nh khit (khc) mun ni l bn chnthc, bn quyt nh, gn vi mt "t bn" (old text) TDK i Minh c tl (Ty Du) hay (Tam Tng) Thch ch (Ni) Truyn nht, trong khi bn Thc ng v Dng Ch Ha ch ghi l Tn Khc hay Tn Khit (bn inmi ca t bn) nhng li ra i sm hn. Hin t bn cha tm ra nngun gc TDK i Minh cha tin bn ci thm...

8 L Thi Trn cho rng "hnh dng con hu ny ging H nhn nn gi lH Tn".

9 Truyn k l tn gi mt loi tiu thuyt ngn bt u t i ng, nhng s vic l lng. Sau c dng gi rng ra cho c tp kch Nguyn cng nh nhng kch bn pha nam Trung Quc thi Minh vThanh.

10Trong Bn Tho Cng Mc, vin c phn bit vi nhung tc nhu (tadi, ui di) c, tinh tinh (cng l tay di, ui ngn), d nhn (tay ngn,ui di), hu (tay ngn, ui ngn)...

11 G.H. van Gulik, Gibbon in China. 12 Lng ngn vin thanh bt tn (L Bch), Thnh vin thc h tamthanh l ( Ph)

13 Lin h n cm k (tabou) v hn nhn khc ging v huyn tng vnhng nc thun nam hay thun n c thy trong TDK (Ty Lng NQuc) hay Hoi Nam T (Trng Phu Quc, N T Quc).

14 Trong TDK, chuyn yu qui bt t cng cha n con gi lng dn vlm v nhiu khng k ht (ph ch ca NNT). 15 Nc cui cng thi Nam Bc Triu ng Kin Khang (Nam Kin by gi), vng Giang Nam, do V Trn B Tin ot t Lng Knh n i Hu Ch b Ty Vn dit (557-589) (ph ch ca NNT).


23/24

16 Theo Vng Sung i Hn trong Lun Hnh, Vt Th Bin, Thn cngha l Kh, Dng l c.

17 Mt trong 4 ngi c tng danh hiu Tam Tng Php S i n Ngoi Huyn Trang, cn Ngha Tnh (635-713), Kim Cng Tr(Vajrabodhi, 662?-741?), Thin V y (ni trn), v Bt Khng(Amoghavajra, 705-774?), u l cao tng tr danh, gii c ba tng tcKinh, Lut, Lun).

18 Xem thm H.W. Bailey, The Rama Story in Khotanese l bn dch raAnh ng v gii thiu t liu ny.

19 Xem thm F.W. Thomas, A Ramayana Story in Tibetan from ChineseTurkestan hay M. Lalou, Lhistoire de Rama en tibtain, Bibliothque

Nationale de Paris, hay J. W. de Jong, An Old Tibetan Version of Ramayanav The Tunhuang Manuscripts of the Tibetan Ramayana

20 Ta c th hi tht vng v trong 6 hi u ca Ty Du, TNK thn thnn th m khi thnh kinh c phi lun lun cu cnh s gip ca ngkhc, nht l ch Pht (ph ch ca ngi dch).

21 Xem C.E. Godakumbura, The Ramayana. A Version of Ramas Storyfrom Ceylon.

22 Xem thm J.P. Connor, The Ramayana in Burma. 23 Tham kho C.H Hookaas, The Old-Javanese Rmyana.

24 Tham kho W. Stutterheim, Rma-Legenden und Rma-Reliefs inIndonesia

25 Tham kho Subhadradis Diskul, The Ramakian v J.M. Cadet, TheRamakien

26 Tham kho Judith M. Jacob, Reamker. 27 Tham kho Kamala Ratman v H.Deydier, The Ramayana in Laos.

28 Tham kho V.Raghavan (bin tp), The Ramayana Tradition in Asia vR. S. Iyengar (bin tp), Asian Variations in Ramayana.


24/24

29 Tham kho J.R. Francisco, The Ramayana in the Philippines.

30 Tham kho A.Zieseniss, Die Rama-Sage bei den Malaien.

31 Lm ta lin tng ti Icarus v Prometheus trong thn thoi Hy Lp?

32 Xem thm Nakano Miyoko, Tam Tng Php S.

33 Tin s A. Stein, ngi Anh, 3 ln thm him min Ty Vc hi th k 20 (1900-1916), pht hin nhiu di tch v vn th Pht Gio gi trm ng cho khoa n Hong Hc. Xem thm tr tc A. Stein, Ruins ofDesert Cathey, 2 vols, Oxford, 1921 v A. Stein, On Ancient Central-AsianTracks, Oxford, 1933 (ph ch ca NNT theo K. Nagasawa, Silk Road,Tokyo, 1993)

34 P. Pelliot, ngi Php, nm mi 28 tui cm on thm himvng Thin S n Nam o (1906-1908), thu thp c nhiu vn th gi tr thch ng n Hong. Xem thm P. Pelliot, Trois ans dans la Haute-Asie(Confrence, Bulletin du Comits de lAsie francaise, 1910) (ph ch ca NNT theo K. Nagasawa, Silk Road, Tokyo, 1993).

Source:http://www.hopluu.org/HL77/nguyennamtran.htm

---o0o---Ht

Documents

Qua Trinh Xay Dung Nhan Van Ton Ngo Khong - NAKANO MIYOKO - Nguyen Nam Tran