48
ت رۆژی وەریدەکاتی کوردستان د دیموکراتسەری پارتی چارە مانگانەیە گۆڤارێکی] دينار1500 نرخ:[ ] کوردی2713انخەرمان[ ] 2013 / 7 / 15[ ] 31 ژمارەی[ ] 3 ساڵی[ ن ئۆج ئا بەوەندنیانەی دامەزرارەتاكانی باشور لەسەتدارەسە دە پارتە كوێلەكردنی بێ ئیرادەكردن و پارتی هەوڵیستپێشخەری دەن داوە كوردیا گەلی نەجیبە عومەر؛و خەڵكدای لە ناوایاو پەرلەمان بێ هیۆنی نت و ئۆپۆزسیسە دەكەن دروست دەەق گوڵپی؛ فایەتین بۆ دژایی هەرێمی كوردستاتی حكومەتسەرزانی دە بانێتی كوردستان بەكار دێەوتەكان دەسكەت لەسەر بنەمای شارستانیی بەهاكانیداگرتنستبەسەر دەزراوە ژن دامەYPG نداری" فەرمار و داخستنیی پێشمەرگە لەسەر سنو مۆڵدانی كوردستانوازەی سنوری باشور ـ رۆژئا دەروا گروپە چەتەكانتریدا زیا بوێری

Roji welat jimare 31

Embed Size (px)

DESCRIPTION

pkk,apo,jin,jiyan,sine,kirmasan,hewler,kerkuk,qela,goran,mesud,ocellan,silemani

Citation preview

Page 1: Roji welat jimare 31

رۆژی واڵتگۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

]ساڵی 3[ ]ژمارەی 31[ ]2013/7/15[ ]خەرمانان2713 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[

ئۆج ئاالنپارتە دەسەاڵتدارەكانی باشور لەسەرەتای دامەزراندنیانەوە بە دەستپێشخەری پارتی هەوڵی بێ ئیرادەكردن و كوێلەكردنی

گەلی كوردیان داوە

نەجیبە عومەر؛

دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆنی ناو پەرلەمان بێ هیوایی لە ناو خەڵكدا دروست دەكەن

فایەق گوڵپی؛بارزانی دەسەاڵتی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ دژایەتی

دەسكەوتەكانی كوردستان بەكار دێنێت

شارستانیەت لەسەر بنەمای دەستبەسەرداگرتنی بەهاكانی

ژن دامەزراوە

فەرمانداری"YPG"؛مۆڵدانی پێشمەرگە لەسەر سنور و داخستنی دەروازەی سنوری باشور ـ رۆژئاوای كوردستان

بوێری زیاتریدا گروپە چەتەكان

Page 2: Roji welat jimare 31
Page 3: Roji welat jimare 31

~ساڵی 3 | ژماره 31

2013/7/15

خاوەنی ئیمتیاز

PÇDK کۆمیتەی ڕاگەیاندنی

سەرنووسەر

پروین حەسەن مستەفا

بەڕێوەبەری نووسین

ئارام کەریم بابان

دەستەی نووسەران

فەهمی محەمەدسۆران حسینئامینه محەمەدچنوور غەریب

دیزاین

كاردۆ عەلیالی

ژمارەی متامنه

446

بۆ پەیوەندی گرتنwww.PCDK.org

[email protected]ناو نیشان

کەرکوک، بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک

رۆژی واڵتگۆڤارێکی مانگانەیە پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان دەریدەکات

]ساڵی 3[ ]ژمارەی 31[ ]2013/7/15[ ]خەرمانان2713 کوردی[ ]نرخ: 1500 دينار[

ئۆج ئاالنپارتە دەسەاڵتدارەكانی باشور لەسەرەتای دامەزراندنیانەوە بە دەستپێشخەری پارتی هەوڵی بێ ئیرادەكردن و كوێلەكردنی

گەلی كوردیان داوە

نەجیبە عومەر؛

دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆنی ناو پەرلەمان بێ هیوایی لە ناو خەڵكدا دروست دەكەن

فایەق گوڵپی؛بارزانی دەسەاڵتی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ دژایەتی

دەسكەوتەكانی كوردستان بەكار دێنێت

شارستانیەت لەسەر بنەمای دەستبەسەرداگرتنی بەهاكانی

ژن دامەزراوە

فەرمانداری"YPG"؛مۆڵدانی پێشمەرگە لەسەر سنور و داخستنی دەروازەی سنوری باشور ـ رۆژئاوای كوردستان

بوێری زیاتریدا گروپە چەتەكان

Rojî Wilat

گەریالی شەهید"دانا عومەر ساڵح"، ناسراو بە"ئەسكەندەر"

Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 31] [Salî: 2013]

2...... هەڵبژاردنەكانی هەرێمی كوردستان و پرۆسەی دیموكراتی

3 ...... بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی لەسەر لیستی هیوا كە لەساڵی"2009" درابوو4 ...... بڕیاری بەشداریكردنی لیستی سەربەخۆی پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان لە

هەڵبژاردنەكاندا

5 ...... رەوەندەكان؛ كاتی خۆی كە یارمەتی پێشمەرگەمان دەدا دەیانگوت هەر سەركەوتین، ئاژەڵەكانتان بە كۆپتەر دەبەینە سەرشاخەكان

8 ...... ئۆج ئاالن؛ پارتی لەژێر كۆنترۆڵی گالدیۆدایە10 ...... رۆژتیڤی ناوێك بۆ تەحەدایی كردنی زۆڵمێكی سەد ساڵە

12 ...... بایك، قەرەیالن و هۆزات؛ هەفتەی ئایندە زۆر گرنگە15 ...... بیالل غەفور؛ هەشت ساڵ سەرۆكم بویت هەموو رۆژێك دەموت خۆزگەم بە دوێنێ

44 ...... ئێران، لە ماوەی هەشت رۆژدا 75 كەس لە سێدارە دەدا

20 ...... لە میسر دوای كودەتا دیموكراسی لەرێگەی كۆپتەرەوە هەڵدەسەنگێنرێت22 ...... خەمی كورد و كورسی و مورسی؟!

27 ...... دوای "10"ساڵ لە رووخانی رژێمی بەعس سەدام ئێراق بەرەو كوێ؟!30 ...... هەڵبژاردن لە نێوان فرێودان و ڕاستگۆیی كامیان؟!

31 ...... واڵت بەرەو دیكتاتۆریەت مل دەنێت...38 ...... سزادانی پەخشی میزۆپۆتامیا چی خستە ڕوو؟

16 ...... د. فایەق؛ پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان لە رووی ئایدیۆلۆژی و سیاسیەوە خاوەن سیستەم و هێزی چارەسەركردنی پرسەكانی كۆمەڵگایە

23 ...... یەپەگە؛ هێنانی پێشمەرگە سوكایەتییە بە خەڵكی رۆژئاوای كوردستان33 ...... نەجیبە عومەر؛ دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان بێ هیوایی لەناو خەڵكدا دروست

دەكەن

40 ...... زیالن مانیفستۆی ژیانە42 ...... ئۆج ئاالن؛ شارستانیەت لەسەر بنەمای دەستەبەسەرداگرتنی بەهاكانی ژن دامەزراوە

سەروتار

وتار

چاوپێكەوتن

بەڵگە

ژنان

راپۆرت

Page 4: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

2] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

سەروتار

ه�������ەڵ�������ب�������ژاردن س���ەرەك���ی���ت���ری���ن���ی كۆڵەكەكانی سیستەمی كاتێك دیموكراتیە، سیستەم ب��خ��وازی��ن بپێوین، واڵتێكدا لە پرسیار ی��ەك��ەم ئ��ەوا مێشكماندا ب��ە دێ��ت لەو ئایا ك��ە ئ��ەوەی��ە واڵت����ەدا ه��ەڵ��ب��ژاردن ب����ۆ دام����������ەزراوەی یاسادانانی ئەو واڵتە و بەڕێوەبەرایەتییەكانی یاخود دەچێت بەڕێوە ئەگەر بێگومان ن��ا؟ ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ەڕێ��وە ب��چ��ێ��ت ئ����ەوا گ��وم��ان دەكەوێتە سەر ئەو سیستەمە و پەنجەی خۆ رادەكێشرێت. بۆ نادیموكراتیبوونی ئەگەر پرۆسەی هەڵبژاردن بەڕێوە ببرێت، ئەوا پرسیاری تر دروست دەبن، لەوێنەی یاسای و میكانیزمە ئایا پرسانە، ئەم هەڵبژاردن ئایا چۆنن؟ هەڵبژاردنەكان تەنیا یاخود ج��ددی پرۆسەیەكی وەك��و بە رەوای��ی��دان بۆ شانۆگەرییەكە وەك��و دەسەاڵت؟ ئایا هەڵبژاردن لە كاتی خۆیدا یەكسان دەرفەتی ئایا دەدرێ��ت؟ ئەنجام هەیە بۆ هەمووان بەشداری لە پرۆسەكەدا ئایا لە كاتی بانگەشەدا دەرفەتی بكەن؟ یەكسان بۆ هەموو الیەك دەرخسێندرێت؟ دەوڵ��ەت دەزگ��اك��ان��ی و حكومەت ئایا بێالیەن دەبن لە پرۆسەكەدا یاخود دەبنە الیەنگر؟ ئایا پرۆسەكە لە كاتی خۆێدا و ئەنجام رەخساودا كەشوهەوایەكی لەناو دەسەاڵت مەزاجی بەپێی یاخود دەدرێت كاتەكەی دیاری دەكرێت؟ ئەگەر هەڵبژاردن بدرێت ئەنجام خۆیدا كاتی لە و هەبێت بڕەخسێندرێت، یەكسان دەرف��ەت��ی و كۆڵەكەیەكی باسبوونی دەكرێت ئەوكاتە سەرەكی دیموكراتی بكەین، خۆ ئەگەر ئەم

پێوەرانە پێكنەهات ئەوا ناتوانین باس لە رەوتێكی سەركەوتووی دیموكراتی بكەین.هەڵبژاردنەكانی پرۆسەی روانگەیەوە لەم هەرێمی كوردستان هەڵبسەنگێنین دەتوانین پرۆسەی كوردستاندا هەرێمی لە بڵێین دیموكراتی نەكەوتۆتە سەر راستەڕێی خۆی؛ هەرێمدا لە هەڵبژاردن پرۆسەی چونكە هێشتا نەبووەتە پرۆسەیەكی جێگیر. ئەوەتا پارێزگاكان ئەنجوومەنی هەڵبژاردنەكانی بەسەردا مانگی ش��ەش و س��اڵ هەشت تێپەڕبووە، بەاڵم هێشتا بڕیار نەدراوە كە هەڵبژاردنی بدرێت. ئەنجام چۆن و كەی یەكەمیدا خولی لە كوردستان پەرلەمانی نزیكەی )13( ساًل تەمەنی بوو، لە خولی بەاڵم هەڵبژێردا، ساڵ چوار بۆ دووەمیدا چوار ساڵ و شەش مانگ تەمەنی هەبوو. خولی سێیەمی پەرلەمانیش ئەوە تەمەنی بۆ چوار ساڵ و سێ مانگ درێژ بووەتەوە درێژتریشی رەنگە و نییە دیار هێشتا و پرۆسەی بارودۆخە ئەم دیارە بكەنەوە. دەخاتە هەرێم سیستەمی و هەڵبژاردن ژێر گومانەوە. هاوكاتی ئەمە هەوڵی ئەوە بەرامبەر هەڵبژاردن دەدرێت كە جەماوەر لە مەبەستەش ئەم بۆ و ساردبكرێتەوە الیەك رۆژانە ئەنجام دان و نەدانی هەڵبژاردن تێكەڵكردنی و گفتوگۆوە ن��او دەخەنە دواخستنی دوات��ر و هەڵبژاردن هەرسێ و هەرێم سەرۆكی هەڵبژاردنی ه��ەردوو ئەنجوومەنی پارێزگاكان گومانی گەل زیاتر دواخستنی ئەگەری بە سەبارەت دەكات هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمیش، ئەمەش لە گەڵ خۆیدا جەماوەر سارد دەكاتەوە.كە بانگەشانەی ئ��ەو ئەمانە هاوكاتی هەڵبژاردن كە بەوەی سەبارەت دەكرێت ه��ی��چ ل��ە ك���ەش و ه��ەواك��ە ن��اگ��ۆڕێ��ت نەریتی ك��اری��گ��ەری ك��ە ت��رە بابەتێكی خۆی بۆ ئەمەش هەیە. جەماوەر لەسەر دەخاتە گەلەكەمان ئایندەی و پرۆسەكە مەتریسیش دەبێتە و پرسیارەوە ژێ��ر گەلەكەمان. دەسكەوتەكانی س��ەر بۆ

ئەمەش هەموو ئازادیخواز و دیموكراتیخوازێك دەخاتە بەردەم ئەو بەرپرسیارێتییەی كە كاری زیاتر بكەین بۆ هاندانی جەماوەر و لە رێگیری بتوانین هەتا وشیاركردنەوەی بێ واتاكردنی پرۆسەی هەڵبژاردن بگرین.راب��ردووی خولی سێ نییە تێدا گومانی و هیوا نەیتوانیوە هەرچەندە پەرلەمان بكات، جێبەجێ جەماوەر خواستەكانی گۆڕانكارییەك هیچ بڵێین ناكرێت بەاڵم رووینەداوە، هەرسەیری پێكهاتەی پەرلەمان و تەمەنی پەرلەمان بكەین ئەوە دەبینین كە تاڕادەیەك گۆڕانكاری دروست بووە و جەماوەری كە ئەوەیە نیشانەی ئەمەش و هەیە گۆڕانكاری ئیرادەی كوردستان دەتوانێت واقیعی ئەمڕۆش بگۆڕێت و ئێمەش باوەڕیمان بەوەیە و هیواشمان هەر ئەمەیە.

هەڵبـــــژاردنەكانی هەرێمـــی كــــوردستان و پـــرۆسەی دیموكــــراتی

سیسیا

ی ڤه

رۆش

گومانی تێدا نییە سێ خولی رابردووی پەرلەمان

هەرچەندە نەیتوانیوە هیوا و خواستەكانی

جەماوەر جێبەجێ بكات، بەاڵم ناكرێت بڵێین هیچ گۆڕانكارییەك رووینەداوە، هەرسەیری پێكهاتەی پەرلەمان و تەمەنی پەرلەمان بكەین ئەوە دەبینین كە تاڕادەیەك

گۆڕانكاری دروست بووە و ئەمەش نیشانەی ئەوەیە كە جەماوەری كوردستان ئیرادەی گۆڕانكاری هەیە و دەتوانێت واقیعی ئەمڕۆش بگۆڕێت و ئێمەش باوەڕیمان بەوەیە و هیواشمان هەر

ئەمەیە

Page 5: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

3 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [بەڵگە

Page 6: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

4] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[ بەڵگە

Page 7: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

5 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

ئا/ ئازاد كۆدۆ

لە هەڵمەتێكی كۆكردنەوەی واژۆ بۆ ئازادی رێبەری زیندانیانی و ئاالن ئۆج عەبدوڵاڵ كورد گەلی و كوردستان باكوری زیندانەكانی لە سیاسی توركیا لە بناری شاخی هەڵگورد و كوێستانەكانی الیەن لە واژۆ )2700( لە زیاتر دەوروب���ەری دیموكراتی چارەسەری پارتی رێكخستنەكانی بێستانكارانی و رەوەندكاران نێو لە كوردستان ئەم دەڤەرەوە كۆكرایەوە. هەڵمەتەكە بۆ ماوەی و نێوان"6/5 هەتا 2013/6/25" لە رۆژ بیست لە شوێنەكانی؛)كانی و نەخۆش، مێرگە درێژە، كۆدۆ، كانی سپی، سێكانی، سەكران، گۆرۆبێ، بەردەسپی، ئ��ااڵن، دۆڵ��ی راب���ەت، چیكانی، كونەڕێ، كانی سۆركێ، گۆمەهەنگێ، شێوەزێ، ناوەندێ، بەردەبوكێ، باسكی هارونا، كوێستانی ساركێ، كوێستانی گەاڵڵە، بێرچێنێ و گۆڕەدێر

بەرێوە چوو.

سیاسەتی ناتەندروستی حكومەتی هەرێم ژیانی ئەم ناوچەيه وەكو ناوچەكانی تر بەرەو ژیانی شارنیشینی و مشەخۆری

ئاراستە كردووە

حاجی ق��ەزای سنوری دەكەونە شوێنانە ئەم شاخەكانی ن��ێ��وان ل��ە چ��ۆم��ان، و ع��وم��ەران و ب��ەردەس��ور و ك��ۆدۆ و قەندیل"بەردەنازێ" باسكی و رۆستێ حەسارە چیای و هەڵگورد هارونا. ئەم ناوچەیە بەهۆی هەڵكەوتەی سنوری پارچەكردنی دوای و ئێراق و ئێران نێوان لۆزان پەیمانی لە 1924 ساڵی لە كوردستان هاتووتە ئاراوەوە و لەم سەد ساڵەی دوایی بەهۆی خۆی ژئۆپۆلیتیكی و ستراتیژیك تایبەتمەندیە مەڵبەندی زۆرینەی سەرهەڵدانەكانی گەلی كورد بووە. زۆرینەی سەرهەڵدان و بزوتنەوە كوردیەكان سەرهەڵدانەكانی لەوانەش حەوانەتەوە، لێرەدا دیموكراتی حزبی و ب��ارزان��ی مەالمستەفای رۆژهەاڵتی كوردستان، حزبی شیوعی كوردستان، یەكێتی نیشتمانی كوردستان و پارتی كرێكارانی كوردستان و ...هتد چەند نمونەیەكی بەرچاون.

جوگرافی و سروشتی تایبەتمەندی ه��ۆی بە فراوانی سەرچاوەی هەبوونی و ناوچەیە ئەم گونجاو هەوایەكی و كەش و شینكایی و ئاو كشتوكاڵ و ئاژەڵداری بۆ باشی زەمینەیەكی بارودۆخی بەهۆی بەاڵم ك��ای��ەوە...، هێناوەتە شوێنە ئ��ەم هەڵكەوتی و ناوچەكە سیاسی ئارامی و ئەمنی ب��اری تێكدانی ستراتیژیكە ناوچەكە و دانیشتوانی ئەم دەڤەرەی واڵتەكەمانی

توشیاری زەحمەتی كردووە. زۆرینەی گوندەكانی شااڵوی بەر كەوتنەتە و كراون خاپۆر و چۆڵ داگیركەرانی كوردستان و لەالیەكی تر سیاسەتی چەوت و ناتەندروستی دەسەاڵتدارانی حكومەتی هەرێم و سیمای حزبایەتی و پارچەبوویان خەڵكی ژیانی بەرو تر ناوچەكانی وەك ناوچەیە ئەم

شارنیشینی و مشەخوری ئاراستەكردووە.لەم ت��ر خەڵكانی ب��ارودۆخ��ە ئ��ەم گ��ەڵ ل��ە ژیانی شێوازێكی لە دەب��ن ب���ەردەوام دەڤ��ەرە هەموو س��ەرەڕای و بەرهەمهێنەر و ه��ەرەوەزی هەتا خۆیان ژیانی زەحمەتیەكانیش و زۆری ئێستاش بەهاتنی وەرزی هاوینان و گەرمبوونی دەڤەرە. ئەم دەكەنە روو دەشتاییەكان شوێنە رەوەندەكان كە بەهەزاران ساڵە لەسەر كەلتوری و نەریتی رەوەندایەتی ژیانیان گۆزراندووە بەردەوام لە گەرمیانەوە بۆ كوێستان و لەكوێستانەوە بەرەو گەرمیان لەحەرەكەتدان و بەم شێوەیەش بژیوی

ژیانیان و ئازادی ژیانیان دابین كردووە.بەخێوكردنی بۆ بەسااڵنە كە رەوەندانەی ئەو ناوچەیە ئەم دێنە ب��زن" و ئاژەڵەكانیان"مەڕ بریتین لە عەشیرەتەكانی:"سورچی كە لە ئاكۆیان گوندی و هەریر لە سرشمە دێن. هەریرەوە و شەقاڵوا لە هەروتی سەربەخەلیفان. سرشمەی لە هەریر و كۆیە و و هەریر و هەولێر، مەنتك هەولێر و خەلیفان و شەقاڵواوە"ن و هەرە ساڵە

لەم وەرزەدا روو دەكەنە ئەم ناوچانە.بەهۆی ئەو گرنگیەی ستراتیژیەی ناوچەكە، ئەم و پێكدادان و شەڕ جێگای زۆرج��اران ناوچەیە ئالۆزی بووە. شەڕی نێوان ئێران و ئێراق بەشی و ئاراوە هاتە ناوچەیە لەم خۆی مەزنی هەرە هەر الیەنەش بۆ بەرەنگاری بەرامبەر خۆی هەموو و و بەكارهێناوە شەڕیان تەكنیكێكی و شێواز لەبەكارهێنانی ئامرازەكانی شەرەكانیشیاندا گەلی قۆربانی كردۆیانەتە و بەكارهێناوە كوردیان ئێستا هەتاكو خۆیان. ملمالنێیەكانی سەرەكی و لەبەرچاوە ئێراق و ئێران شەڕی ئاسەواری و شەڕ ئاسەواری لە پڕن شوێنەكان زۆرینەی سەربازە شاراوەكانی ئەوان و لە زۆرینەی شوێنە جیاجیاكانی ئەم دەڤەرە دەبینرێت تەنانەت كاتی خۆی كە سەددام دوای سەرهەڵدانی "1991" لە دەڵێت:"من دەردەك��ەوێ��ت كوردستان باشوری دەچم، بەاڵم سەربازەكانی من ئەوێ چۆڵ ناكەن". ئەڵغام"مین" ه��ەزاران بە بەگشتی ناوچە لەو چێندراون، تەنانەت خەڵكیش دەڵێن؛ بە تەنیشت شاخی كۆدۆ چیای گومەندیل هەیە كە ئێستاش كەس ناتوانێت نزیكی بێتەوە و پڕە لە ئێسك و

پروسكی كوژراوانی شەڕی ئێران و ئێراق".بۆ پاككردنەوەی ئەو ئەڵغامانە؛ لە بناری شاخی

باسكی هارونان لە دۆلێكدا گروپێك پسپۆری بواری ئەلغام ماوەی سێ ساڵە خەبات دەكەن و زیاتر لە سێسەد ئەلغامیان لە جۆرە جیاجیاكانی دژە نەفر، سەیارە و دەبابە و ...هتد یان دەرهێناوە. خەڵكی دەڤەرەكەش لەگەڵ ئەوەی كە كاری ئەو گروپەش ناڕازین، بەاڵم ئەو گروپەش دەڵێن ئێمە كارێكی پسپۆری دەكەین نەك شەوفێری. یەكێك ك"، ع، ب��ەن��اوی"ی، ناوچەكە دانیشتوانی لە دەڵێت:"ئەم بەرادەرانە سەر بەپارتی دیموكراتی پێنج بۆ چ��وار تەنیا رۆژە هەر و كوردستانن ساعەت كار دەكەن و جارناجاریش وەك سەفرە لە پەلەیەك هیچ و دێنن خۆیان منداڵی و ژن یەكێك ترەوە لەالیەكی بەاڵم نییە، كارەكەیاندا دەڵێت:"ئێمە هەڵگرانەش مین ئەندامە ل��ەو تیمێكین لە كەسانی پسپۆر لە بواری ئەڵغام و تبی نە پزیشك و مەعاون و ئەڵغامهەڵگرتنەوە خەباتین خەریكی و كەمە ژمارەمان سایەق، و و بۆ ئاوەها كارێك تەنیا بەهەژمارێكی فراوانتر ئەم دەتوانرێت خێراتر تیمی پسپۆر و چەندین شوێنانە خاوێن بكرێت. لەم دۆڵە كە ئێمە كاری تێدا دەكەین تا ئێستا بیست و هەشت مرۆڤ جیا لە ئاژەڵ كەوتوونەتە بەر ئەڵغام و ئێمەش هەوڵی مەترسیەكانی گەڵ لە ب��ەاڵم ئەدەین، خۆمان پاراستنی ئیمكاناتی ئاست لە ئێمە ئیشە ئەم ئیشیش وەكو تەنانەت و نین تەواو خۆمانیش هێشتا رەسمی نەكراوین و بەماوەیی"قەراردادی" ئاستی خۆلەخۆدا ئەمەش و دەك��رێ��ت ئیش هەموو ئێمە ئێمە. خەباتەی بەم گرنگینەدانە كوردین بێگومان كارێكیش كە وا ئێمە دەیكەین و خزمەت كە ئەمریكی كەسێكی لە جیاوازترە ئیمكانێكی وای پێ دەدرا لەبەرامبەر ئێمەش هیچ

بەراورد ناكرێت.

رەوەندێك؛ لەگەڵ ئەوەی كە ساڵی پار قاچێكم لەدەستدا، بەاڵم ئەمساڵیش هەر هاتوومەتەوە بۆ ئەم شوێنە بۆ

دابینكردنی بژیوی ژیانمان

درێ��ژی مێرگە لە كە كەسانەی ل��ەو یەكێك و دەك��ەوێ��ت میندا بەسەر قاچی ب��ەردەس��ور كە عەبدولعەزیز"ە "عومەر لەدەستداوە قاچێكی دەپەڕێت، القێكی و دەبێت بریندار پار ساڵی دەڵێت بۆ بژیوی ژیان لەسەر نەریتی رەوەندیەتی و چیا دێنە ساڵ هەر خەلیفان سرشمەی لە ئاژەڵدراری دەكەین و ساڵی پار لە كاتی لەوەڕاندنی بەسەر پێم لێبێت ئاگام ئەوەی بێ ئاژەڵەكان ئێستاش تا و بووم سەقەت و دانا ئەڵغامێكدا كەس نەهاتووەتە هانامەوە و كەس ئاوەری لێمان

رەوەندەكانی بناری هەڵگورد واژۆ بۆ ئازادی رێبەری ئۆج ئاالن دەكەن

رەوەندەكان؛ كاتی خۆی كە یارمەتی پێشمەرگەمان دەدا دەیانگوت هەر سەركەوتین، ئاژەڵەكانتان بە كۆپتەر دەبەینە سەرشاخەكان

Page 8: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

6] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

راپۆرت

نەداوەتەوە و دیار نییە كە ئێمە مافی خۆمان لە كێ وەربگرین و ئێستاش دوای ساڵێك بە لێنگێكی سەقەتەوە پەنامان هاوردۆتەوە بۆ هەمان ژیان و دیار نییە لە كوێ و كەی رووبەرووی رووداوێكی ئەو هەموو گەڵ لە دەبینەوە. ڕەنگە بەم تری زۆری و زەحمەتیانەی ژیان لەم ناوچەیە و بەهۆی بارودۆخی تایبەتەكەیەوە ئەم مرۆڤە تێكۆشەرانە لە و دەكەن پەیڕەو كۆمیناڵ و ئازاد ژیانێكی بەشدارن پێكەوە ناخۆشیەكانیاندا و خۆشی نیشتمانی و نەتەوەیی و مرۆڤدۆستی و هەست میكانیزمەی و گەرمانە خوێن م��رۆڤ��ە ئ��ەم و دەستكراوەیی و هەرەوەزی و كۆمیناڵ ژیانی دەسترەنجی و خۆماڵی بەرهەمی بە میوانداری پێ تایبەتیان رۆحێكی و مەعنەویات خۆیان بەخشیوون. بە هۆی ئەو تایبەتمەندیانەی ژیانی كۆمیناڵیان و شوێن و شێوازی و جێگای ژیانیان توانیوویانە زۆرینەی شۆڕشەكانی كورد لەناوخۆدا بحەوێننەوە و لە كاتی هەرە زەحمەتدا درێغیان نەكردووە و هەر خەبات و شۆڕش و سەرهەڵدانێك لە كوردستاندا هاتبێتە ئاراوە بەشێكی پێوێستی ناو لە مەعنەوی و ماددی لەبواری شۆڕشەكان رەوەندەكاندا و لەم ناوچەیە بەدی هاتووە، بەاڵم هۆی داخە دوای سەركەوتنی خەباتە لە ئاستێكدا و بەدیهاتنی دەسكەوتەكان وەك ئەوەی لە باشوری كوردستاندا لە ئاستی حكومەتی هەرێم و حیزبە دەسەاڵتدارەكان و حزبەكانی تر هاتۆوەتە ئاراوە خاوەندەرنەكەوتن لە رەنج و یارمەتی رەوەندەكان بووەتە هۆی بێ تاقەتی و ناڕەوایەتی ئەو هێز و

الیەن و حكومەتەی هەرێم.

پێشمەرگەی دوێنی كە بۆنەتە دەسەاڵت سەروەت و سامانی ئەم واڵتە تااڵن دەكەن و داڵدەی جاش و

خۆفرۆشەكانیش دەدەن

كۆدۆ شاخی بناری لە رەوەندانە لەو یەكێك كاتی خۆی كە پێشمەرگە بەوە دەكات، ئاماژە یارمەتێدەریان شێوازێك بەهەموو ئێمە دەهات ئەوان بۆ بەرهەمەكانمان لە بەشێك و بووین تەرخان دەكرد لە ماڵ و منداڵ و جێگای نوستن بوو، خزمەتیاندا لە ئاژەلەكانمانیش تەنانەت و ئەوانیش دەیانووت كە سەركەوتین و كوردستان دەبەینەوە بۆ ئاژەڵتان بەكۆپتەر بوو رزگ��ار سەری شاخەكان كە چی ئەمڕۆ هەموو بوونەتە ئەم سامانی و س��ەروەت و دەس��ەاڵت خاوەنی والتە تااڵن دەكەن و خاوەن لەو خەڵكانەی كە یارمەتیدەری شۆڕش بوون دەرناكەون كە هیچ بە پێچەوانەشەوە داڵدەدەری جاش و خۆفرۆشەكان دەدەن. ناوبرا نەیویست ناوی خۆی ئاشكرا بكات شەڕی و خراپترن لەبەعیش ئەمانە دەڵێت و

براكوژی لەبیرمان نەچووتەوە.

ئاغاكان لە الیەن حزبە دەسەاڵتدارەكانەوە پشتیوانی دەكرێن و زۆرینەی ئاغاكان بەرپرسن و دەور دەوری

دەربەگایەتیە

ئەم دەسەاڵتە چی بۆمان كردووە با بزانین. ئێمە گوندەكەمان لە هەریر" گەرمیانین"دەشتی كە مەكتەب بۆ مندااڵنمان نییە و بۆ چۆن بۆ گوندی تر هەم لە الیەنی ماددییەوە زەحمەتی دەكێشین و هەمیش بۆ چوونی كچان بۆ مەكتەب تووشی زەحمەتی دەبینەوە. من خۆم پانزدە منداڵم هەیە و یەكیان خوێندەوار نییە. لەماوەی تەمەنمدا كە بۆ ئەم شاخ و داخە و كێوە هاتووم نەمدیووە دارو بەردی كوردستان بە كرێ بدرێت كە چی ئەمڕۆ لەم ناوچەیە لە الیەن ئاغاكانەوە شاخەكان بەكرێ دەدرێن و ئەو گژوگیایەی كە خوا رواندویەتی و ئاژەڵ نەیخوات وشك دەبێت و بادەیبات، ئەوان پێ پ��ارەی ناچارین ئێمەش و دەی��دەن بەكرێ

بدەین، یان هندێك جاریش هەیە رێگامان لێدەگرن و ناهێڵن بچینە كوێستانەكان. ئاغاكان لە الیەن دەكرێن پشتیوانی دەسەاڵتدارەكانەوە حزبە دەوری دەور و بەرپرسن ئاغاكان زۆرینەی و هیچ لە چی كە كوردستاندا لە دەربەگایەتیە

جێگایەك ئاسەواری ئەم كەلتورە نەماوە.باسكران، زەحمەتیانەی و زۆری ئەو سەرەڕای دەسترێژی پاسدارانی رژێمی ئێران و تۆپبارانكردن و بمبارانكردنی فرۆكەكانی توركیا خاڵێكی ترە كە ژیانی خەڵكی ئەم دەڤەرەیە رووبەرووی ماڵوێران

و دەربەدەری و زەحمەتی كردۆتەوە.

حكومەتی هەرێم لەبەرامبەر بە دەستدرێژیەكانی رژێمی ئێران بێ

هەڵوێستە

هەر لە مانگی شەشدا بوو كە بە هۆی دەسترێژی پاسدارانی رژێمی ئیسالمی ئێران دژی رەوەندەكان بناری هەڵگورد و گولەبارانكردنیان دوو منداڵی تەمەن مستەفای حاجی بەناوەكانی؛ شوانكارە یازدە ساڵە و نادری سێیازدە سااڵن و كۆشتنی دزینی و بردەسور درێژی مێرگە لە پەزێكیان "750"سەر مەڕومااڵت لە كوتەڕێ بەردەسوور كە كامەران و سلێمان واحید بەناوی شوانێك هی فەتاحی حوسین بوو و هەتا ئێستا ئەو مەڕومااڵتە حزبە و ه��ەرێ��م حكومەتی و ن��ەدراون��ەت��ەوە دەستدرێژییی بەم بەرامبەر دەسەاڵدارەكانیش كە هەر رۆژە و هەر ساڵە لەبەرامبەر بە خەڵكی بێ تاوان و مەدەنی پێكدێت هیچ هەڵوێستێكی

جددیان نەنواندووە و بێ هەڵوێستن.جیا لەو خەڵكی رەوەندكار بەسەدان خێرانیش بۆ كاری بٍێستان و شینكایی روو دەكەنە ئەم دەڤەرە و زۆرینەیان خەڵكی"قەاڵدزێ، ژاراوا، سەنگەسەر و رانییە و حاجی ئاوا و دۆڵ رۆستێ، چۆمان و باشی ئاوی كە بەپیتە دەڤەرە لەم و قەسرێن

Page 9: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

7 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

هەیە بەچاندنی سەوزە، لەوانە تەماتە و خەیار و كولەكە و ... بەژن و منداڵ تێدەكۆشن و سەرقاڵن مامناوەندی بەشی زۆرینەشیان و ئیشەوە بەم كۆمەڵگان و بۆ ئەوەی لەسەر پێ خۆیان بمێننەوە و پشت بە ئیرادە و بەرهەمی خۆماڵی ببەستن، بەخێوكردنی و چاندن كەلتوری لە دەستیان سیاسەتی تەسلیمی و ب��ەرن��ەداوە ئ��اژەڵ��داری مشەخۆری نەبوونە، بەاڵم بەداخەوە ئەم بەشەش لەرووی ئاسایش و ئەمنییەوە رووبەرووی زۆری و زەحمەتیەكی زۆر دەبنەوە و تەنانەت ئەوەشی كە بەرهەمی دێنن، ناتوانێت سەدا یەك وەاڵمدەرەوەی رەنجەكەیان بێت. پەالماری فرۆكە شەڕكەرەكانی توركیا و ئێران بەدرێژایی شۆڕشەكان و بەتایبەت چڕبوونەوەی ئەم هێرشانە لەم سااڵنەی دواییدا بەبیانۆی ڕاودونانی چەكدارانی پەكەكە و پەژاك پێشكەوتووەكانیان چەكە تاقیكردنەوەی و لەسەر ناوچەكە ژیانی ئەم خەڵكەی رووبەرووی پار ساڵی ك��ردۆت��ەوە. ج��ددی مەترسییەكی گەنجێكی بەسەر فیشكێك بەركەوتنی بەهۆی ئەو ئێرانەوە رژێمی سەبارزانی لەالی شوانكارە گەنجە گیانیبەختكرد و كەسیش ئاوەرێكی لێیان

نەدایەوە.دەدەن نیشان خۆیان ناڕزایەتی سەپانكارانیش و لەبەرامبەر بە كەمتەرخەمیەكانی حكومەت زۆر

توڕەن.

زۆر كەس و الیەن رۆژێكیش هەنگاوێكیان بۆ كورد نەناوە كە چی ئێستا خاوەنی پلە و پایە و ئیمكانی

تایبەتە

بەباشی بتوانن ئەوەی بۆ دەڵێن، سەپانكاران بەرهەم پێبگەێنن پێویستیان بە كودی كیمیایی و تەنانەت پسپۆری بوار كشت و كاڵ و نەخۆشی بە كیمیایی كودی هەیە. شینكایی و س��ەوزە

لەالیەك و دەفرۆشن َپیان زۆر پارەیەكی بڕە كەسی پسپۆری بواری كشت و كاڵیش بەسەریان كاتی لە تەنانەت نابینن رێنمایەك و ناكاتەوە بەرهەم هێنانیش بەهۆی هاوەردەكردنی سەوزەی بەرهەمەكانی ئێران. لە بەتایبەتی دەرەكییەوە ئەوان لەدەستیاندا دەمێنێتەوە و هەتا ئێستاش بابەتە ل��ەم ئاوەرێكی هیچ هەرێم حكومەتی نەداوەتەوە. سەپانكاران دەڵێن:"ئەگەر دەرگاكانی بەرهەمی هاوەردەكردنی بەرووی دابخرێت سنور بیانی، ئەوا ئێمەش ناچارین هەم باشتر ئیش بكەین بەباشترین بەرهەمەكانمان دەتوانین هەمیش و و بكەینەوە ساخ خۆماندا لەبازارەكانی شێوە هەرێمەكەمان ئابوریشەوە بوژانەوەی ل��ەرووی و حكومەت كە بەمەرجێك پەرەدەستێنێت، بە تایبەت بەرنامەدارێژراوی پالنێكی دەسەاڵت بوژاندنەوە و خزمەتكردنی بەم ناوچانەی هەبێت.

چاندنی سەرقاڵی كە سەپانكارانە لەو یەكێك شینكایی بوو بەناوی"پ، ع"، دەڵێت:"پێشمەرگەی لە ك��ردووە پێشمەرگایەتیم بەسااڵن و ئەیلولم كورد شۆڕشی یارمەتیدەری و پشدەر ناوچەی بوومە لە كاتە هەرە زۆر و زەحمەتیەكاندا باشترین تەمەنم شەشت ئێستا كردووە كە چی خزمەتم هەزار سێسەد مانگی و ك��ردووە تێپەڕ ساڵی دینار مەعاشم دەدەنێ و ئەمەش وەاڵمدەرەوەی خەرجیەكانی ژیانمان نییە و لەم كات و تەمەنەدا و كەس زۆر هەیە و بكەم ئیشە ئەم ناچارم كورد بۆ هەنگاوێكیان رۆژێك تەنانەت الیەنیش بەعس بازگەی لە كە دەناسم هەیەش نەناوە كوردی بەگرتن و شەهیدكردنداوە كە چی ئێستا خاوەنی پلە و پایە و ئیمكانی تایبەتە و ئەوەش دەسەاڵتدارانی هەڵسوكەوتەی ئەم كە دەڵێت

هەێم دژی خەون و خەیاڵی گەلی كوردە.

رۆزا حەسەن؛ سەرەڕای زۆری و زەحمەتیەكان گەلەكەمان لەبەرامبەر بە

رووداوەكانی كوردستان زۆر هەستیارن

پارتی بااڵیانی رێكخستنی لە حەسەن رۆزا چارەسەری دیموكراتی كوردستان دەڵێت:"لەكەش و هەوایەكی ئاوەها زۆر و زەحمەتدا كە گەلەكەمانی تێدا دەژین لەم دەڤەرە، بەاڵم هیچ لە هەست و و نەكردووە كەمی نەتەوەییانە بەرپرسیاریەتی رووداوەكانی لە پێشوازی گەرمییەوە بە بگرە بەشەكانی تری كوردستانیش دەكەن. لە كاتێكدا كورد كێشەی دیموكراتیان چارەسەری پێواژۆی لە باكور و دەسكەوتەكانی گەلەكەمان لە رۆژئاوا لە داوە بەگەل هیوایەكی كوردستان باكوری و بە كوردستاندا سەركەشانەی چیا ئەم داوێنی گەریالكانی و گەل پێكەوەژیانی گەرمی رۆحی هێزی پاراستنی گەل جۆش و مۆراڵ و مەعنەویاتی شایان ئافرێندراوە و دەتوانی بە ئاسانی هەستی پێ بكەی. زۆرینەی جەماوەری ئەم دەڤەرە لەو داگیركەرانی نەبێت گەریال ئەگەر كە باوەڕەدان و لە چەتە دەكەن پڕ ناوچەیە ئەم كوردستان ناهێڵن. سەبارەت بۆ خەڵك ژیان تیرۆریست و بە بەرێوەچوونی قۆناخی چارەسەری دیموكراتی كوردستانیش ب��اك��وری لە گەلەكەمان دۆزی ئەم كەوا هەیە دڵەڕاوكێیان و ترس جەماوەر شۆڕشەش وەك شۆڕشەكانی تر لە كاتی دیالۆگ و گفتۆگودا تووشی داروخان و شكست و سێدارە خۆیان گومانی و شك و بێت قەاڵچۆكردن و پاكی نیەت و ت��ورك دەوڵ��ەت��ی بە س��ەب��ارەت لەئەنجامی ئەوەشدا لەگەڵ زمان. دێننە ئەوان هەڵمەتێكی بیست رۆژ لەناو جەماوەری گەلەكەمان لەم ناوچەیە توانیمان"2700" واژۆ بۆ ئازادی رێبەر زیندانەكانی لە زیندانیانی سیاسی و ئاالن ئۆج باكوری كوردستان و توركیا كۆبكەینەوە و كەس

نەماوە كە واژۆی بۆ ئازادیان نەكردبێت.

Page 10: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

8] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

راپۆرت

ئا/ سیروان محمد

ئاالن" ئۆج بەرێز"عەبدوڵاڵ كورد گەلی رێبەری بەناوی كە بەرگرینامەكەی خۆیدا پێنجەمین لە ن��ەت��ەوەی چ���ارەی رێ��گ��ە و ك���ورد )كێشەی دیموكراتیك(، باڵوكراوەتەوە تیشك دەخاتەسەر دیموكراتی پارتی لەسەر گرنگ خالی چەند لەژێر دەڵێت:”پارتی و )PDK( كوردستان گالدیۆی یارمەتی بە و گالدیۆدایە كۆنتڕۆڵی ئەوەشی ئاپۆ رێبەر ك���راوە”. چەكدار ت��ورك رێكخراوە نەبێت پەكەكە خستوەتەڕوو؛”ئەگەر نرخیان سەركردەكانیان و ئێراق كوردییەكانی

نابێت".

پارتی بە یارمەتی گالدیۆی تورك چەكداركرا وە و هانی سەرهەڵدانی

چەكداری درا وە

ئۆج ئاالن لە بەرگرینامەكەیدا لەسەر پەیوەندیەكانی "pdk" لە گەاڵ ئیسرائیل و ناتۆ دەڵێت:”مسۆگەرە كە هەر لە سەرەتا وە "pdk" ها وتەریبی ئیسرائیل و گرێدرا وی ناتۆ جواڵوەتە وە و وەك رێكخراوێكی پشتگیری كوردستان ت��ە وا وی كۆنترۆڵكردنی لێكرا وە”. رێبەر ئاپۆ ئەوەشی وتووە:”دەتوانرێت بگوترێت "pdk" لەژێر كۆنترۆڵی گالدیۆ دایە و گالدیۆی یارمەتی بە 1961 وە لە تایبەتیش بە سەرهەڵدانی هانی چ��ەك��دارك��را وە و ت��ورك ترەوە الیەكی لە ئاپۆ رێبەر درا وە”. چەكداری تیشك دەخاتە سەر هەوڵە پاكتاوكارانەكەی دوو لەناو بۆ یەكێتی و پارتی دەسەاڵتداری هێزی ئەوەی .)PKK(پەكەكە و ئاپۆ رێبەر بردنی رایگەیاندووە:” یەكێتی دەستبەرداری هەوڵەكانی شێوەیەكی بە پارتیش نەبوو. تەسفیەكاریش چاالك بەشداری ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی كرد

و هەوڵی لەناوبردنی پەكەكەی دا”.

ئیسرائیل دەیەوێت پەكەكە ببێتە پاشكۆی پارتی

و ئیسرائیل دەدات ب��ەوە ئاماژە ئاپۆ رێبەر گەلی ب��زووت��ن��ەوەی دژی نە هاوپەیمانەكانی

و پ��ەك��ەك��ەن ش��ێ��وازی دژی بەڵكو ك���وردن؛ توركیا بۆ ئیسرائیل هاوكاریەكانی لەسەر بۆ ئیسرائیل بەمجۆرەی دەڵێت:”یارمەتیدانی بەرامبەر ب��و و نیگەرانیەكانی بەهۆی توركیا نا ویندا. خۆرهەاڵتی لە پەكەكە جێگیربو ونی پەكەكە دەیخواست بەسو وربو ونە وە ئیسرائیل بز و وتنە وەی نەیدە ویست پارتی. ببێتە پاشكۆی كورد لەسەر بنەمای هێزی خۆیی و بەشێوەیەكی دژی بەتە وا وی پەرەبسەنێت. ئازاد و سەربەخۆ بز و وتنە وەی كورد نەبو و، دژی شێوازی پەكەكە بو و. بەهۆی پەكەكەوە سااڵنی نێوان )1993 � 1996( پەیوەندیەكانی ئیسرائیل � توركیا بەتوندوتۆڵترین نەریتی بەشێوەیەكی گەیشت. خۆی قۆناخی ناتۆ وە گالدیۆی رێگای لە ئینگلتەرا ئەمریكا و

توركیایان كۆنترۆڵ كردبو و”.

بە پێشەنگایەتی پارتی بڕیار لە بارەی مۆدێلێكی پرۆتۆ ـ ئیسرائیلی كورد درا وە

رێبەر ئاپۆ لە بەرگرینامەكەیدا تیشك دەخاتە سەر چۆنیەتی شێوەگرتنی دەوڵەت � نەتەوەی تورك و ئەو هەواڵنەی كە بە پێشەنگایەتی پارتی بڕیار لەسەر مۆدێلێكی پرۆتۆ � ئیسرائیلی كورد دراوە و ئەو پیالنانەی لە رێگای ئیسرائیل و توركیا لە كەسایەتی پارتی بەسەر گەلی كورد دەیسەپێنن تورك، نەتە وەی � رایگەیاندووە:”دە وڵەت و بەمانایەكی تر لە ساڵی )1923( وە كە شۆڕشی دوای تا گ��رت، شێوەی دە وڵ��ەت كۆمار وەك )1925( وەك دە وڵەت � نەتە وە شێوەی گرت وەك چۆن وەك پرۆتۆ � ئیسرائیل بیری لێكرا وەتە وە بەتوێژینە وەیەكی پێوستی ب��ارەی��ە وە )ل��ە و بەدرەنگ وەختیشە وە ئەگەر هەیە(، بەرفرا وان پارتی پێشەنگایەتی بە )1945( دوای لە بێت بڕیارلە بارەی مۆدێلێكی پرۆتۆ � ئیسرائیلی كورد درا وە. جیا وازی كات و تایبەتمەندییە میللیەكان داه��ات��و و ب��ۆ هێزەكانە. وات��ە جیا وازیەكانی ئیسرائیلێكی با وەڕپێكرا و پێویستی بە ئا واكردنی د و و دە وڵەت � نەتە وەی كورد و تورك دەبینرێت كە هەریەكەیان ڕۆڵی ئیسرائیلی � بەرایی ببینێت. ئە و دە وڵەت � نەتە وە توركە ئیسرائیلە � بەراییەی

لە رێگای "جەهەپە"بەدیهات، لە نا و كوردانیش لە میانەی پارتیەوە وەك دە وڵەت � نەتە وەی كوردی

� بەرایی ئا وا دەكرێت”.

پارتی پشتگیری لە شیعەگەرایی ئێرانیش وەرگرتووە

هەر لەم بەرگرینامەیەدا رێبەر ئاپۆ بە بەڵگەوە تیشك دەخاتە سەر پەیوەندیەكانی "pdk" لە گەاڵ ئێران و دەڵێت:”لە میانەی چەندین بەڵگە وە لە پشتگیری هەمان پارتی كە سەلمێنرا وە شیعەگەرایی ئێرانیش وەرگرتووە. لە و سۆنگە وە پارتیەوە رێگای لە دەستێوەردانانەی ئ��ە و چەپڕە وەكان گر وپە بەرامبەر كوردستان لە ئەنجامدرا ون هەڵسەنگاندنی بە شێوەی پشتگیری

ناڕاستەوخۆی گالدیۆ گرنگ و بایەخدارە”.تەسفیەكارانەكەی هەوڵە لەسەر ئاپۆ رێبەر گالدیۆ بە هاوكاری پارتی ئەو خالەی خستوەتە لە و گالدیۆ دیاریكەری ڕۆڵ��ی ڕوو:”پێویستە كۆتاییەكانی لە كە ببینرێت تەسفیەكاریانەدا لە هەرێمەكانی د وای )1990( قۆناخە واتە ئە و دێرسیم، ئامەد، گارزان و تۆڵهەڵدان ڕ و ویاندا. ئە و تەسفیەكاریەی لە هەرد و و الی سنو وری ئێراق لە گەڵ پارتی بەڕێوە دەبران، ئەگەرێكی بەهێزە لە شەمدین الیەن لە ئامەد و گارزان هەرێمەكانی درێرسیمیش لە چر وككایە، سەعید ساكك و بێت. بە ئەنجامدرا قایا وە لە الیەن خدر ساری دڵنیاییە وە دەتوانرێت بگوترێت كە كەسانێكی زۆر بەشێوەیەكی ئەنقەست یاخود بێ ئاگایی ڕۆڵیان

لە تەسفیەكاری ئە و قۆناخە ئاڵۆزەدا هەبو وە”.

ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەكانی دەوڵەتی تورك لە گەاڵ یەكێتی و پارتی زیانێكی

مەزنی لەبەرخودانی گەلدا

ئۆپەراسیۆنە زی��ان��ی ل��ەس��ەر ئ��اپ��ۆ رێ��ب��ەر یەكێتی گەاڵ لە تورك دەوڵەتی هاوبەشەكانی ئۆپەراسیۆنەكان و ئاكامی دەڵێت:”لە پارتی و گەڵ لە تورك دە وڵەتی ها وبەشەكانی هێرشە � بۆتان بەرخودانی ب��ەرەی پارتیدا یەكێتی و

ئۆج ئاالن؛

پــــــــــارتی لەژێر كونتــــــــڕۆڵی گــــــــالدیــۆ دایەگەلەكەمان لە باشوری كوردستان باش دەزانن ئەگەر پەكەكە نەبێت رێكخراوە

كوردییەكانی ئێراق و سەركردەكانیان نرخێكیان نابێت

Page 11: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

9 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

بادینان زیانێكی گە ورەی بەركە وت. لە گەڵ ئە و ناپاك ئاالنی ئۆج عوسمان تەسلیمیەتكاریەی گەیشتبو وین دۆخێك لێواری بە بو و سەرەكەی كە مانای زیانێكی ستراتیژی دەگەیاند. لە میانەی ئە و بەرخودانە بە بڕیار و لێهاتوانەی لە سەرجەم گۆڕەپانەكان لە سەر و وی هەمو وشیانە وە لە شوێنی جێگیربو ونمان لە خۆرهەاڵتی نا وین پیشاندرا لە كەناری تەسفیەی ستراتیژی گەڕاینە وە. كە چی جێگای گەریال ستراتیژی بااڵبو ونی راستیدا لە باسبو و كە پشتگیریەكی مەزنی گەلی لە پشت

بو و”.

دزەكردنەكان بۆ ناو پەكەكە لە رێگای پارتییەوە بووە

پارتی دزەكردنەكانی بە سەبارەت ئاپۆ رێبەر دیموكراتی كوردستان بۆ ناو بزاڤی ئازادیخوازی پەكەكە كردنی كاریگەر بێ و ك��ورد گەلی نا و بۆ قۆناخە لە و دزەكردنانەی دەڵێت:”ئە و پەكەكە ئەنجامدرا وە لە رێگای پارتییەوە بو وە. سامی عەبد ولرەحمان بەرپرسی قیادە موەقەتە بو و كە ئە و قۆناخە ئەركی سەرلەنوێ رێكخستنە وەی سامی بنەڕەتدا لە ئەستۆ. گرتبو وە پارتی عەبد ولرەحمان هە وڵەكانی تەسفیەی پراكتیكی و دزەكردنی دەرهەق بە پەكەكە بەڕێوە برد و وە”. ئەمەش ئەوە دەسەلمێنێت پارتە دەسەاڵتدارەكانی دیموكراتی پارتی دەستپێشخەری بە باشوور كوردستان لە سەرەتای دامەزراندنیەوە هەوڵی بێ ئیرادەكردن و بە كوێلەكردنی گەلی كوردیان داوە و رێگریان لە دروست بوونی نەتەوەی دیموكراتی سێیانەی هەژمونگەرایی لەناو و گرتووە كورد كوردیان گەلی ئیسرائیل و ئینگلتەرا ئەمریكا،

خنكاندووە.

تێكۆشانی پەكەكە لە )1985( بەدواوە ناڕەحەتی الی پارتی و یەكێتی دروستكرد

رێبەر ئاپۆ لە بەرگرینامەكەیدا ئاماژە بەوە دەدات تێكۆشانی دیموكراتیانەی پەكەكە ناڕاحەتی الی پارتی و یەكێتی دروست دەكات و دەڵێت:”كەوتنە گەڕی پەكەكە دوای )1985( ناڕەحەتی الی پارتی بەرتەسكبوونەوەیەكی دروستكرد. یەكێتی و تەواوی بە كاریگەرییەكەیان سەبارەت بەرچاوی و نەكردن پێشوازی ئ��اراوە. هاتە كوردستان و مۆدێرن رێككەوتنی بۆ پەرۆشنەبوونیان بە كۆنگرە لەچەشنی هاوبەشی ئۆرگانیزاسیۆنی كاریگەری لەوەدا دۆخێكدا هەبوو. بێ متمانەیی و كێبڕكێ لە نێوان هێزەكان پەرەی سەند. شەڕ یەكێتی نێوان نەریتییەكانی و باو پێكدادانە و و پارتی، پێكدادانەكانی نێوان پارتی و پەكەكە گەڵ لە س��ەر. هاتە پەكەكەی و یەكێتی و جێگیربوونی )هێزی چەكوشی ئامادە( لەناوچەكە كە لە ساڵی )1990( بەدواوە پەیوەندی خۆیان لە گەڵ هێزەكانی گالدیۆ � ژیتەمی توركیا پێشخست، بە یەكەوە هەوڵی تەسفیەكردنی پەكەكەیان دا”.

هەڵسەنگاندنەكەیدا ل��ەب��ەردەوام��ی ئ��االن ئ��ۆج لەبارەی بەردەوام بوونی هەوڵی تەسفیەكارانەی ئەو دووپارتە بۆ لەناو بردنی پەكەكە دەڵێت:” تا سەردەمی قۆناغی ئیمڕالی چەندین ئۆپەراسیۆنی رۆڵی ئ��ەوەی گ��ەڵ لە ئەنجامدا. هاوبەشیان ناوبەینكاری نێوان پەكەكە و كۆماری توركیاشیان دەبینی، بەاڵم یەكێتی دەستبەرداری هەوڵەكانی

تەسفیەكاریش نەبوو”.

پارتی بە شێوەیەكی چاالك هەوڵی لەناو بردنی پەكەكەی داوە

دەك��ات��ەوە ئ��ەوە لەسەر جەخت ئاپۆ رێبەر ئۆپەراسیۆنی ب��ەش��داری چاالكانە پارتی كە بەختەوەرییەوە بە تەنانەت و كردووە سەربازی پێشوازیان لە دەستگیركردنی رێبەر ئاپۆ كردووە و دەڵێت:”پارتی بە شێوەیەكی چاالك بەشداری هەوڵی و ك��رد سەربازییەكانی ئۆپەراسیۆنە و ئاسوودەبوون بە دا. پەكەكەی لەناوبردنی ئیمراڵی قۆناغی لە پێشوازیان بەختەوەرییەوە كرد. كەسانێكیان لەناودا هەبوو رزگار بوون لە من و پەكەكەیان وەك رزگاربون لە سەددام تاوتوێ

دەكرد”.

ئەگەر پەكەكە نەبێت رێكخراوە كوردییەكانی ئێراق و سەركردەكانیان

نرخیان نابێت

لە ئ��االن ئ��ۆج عەبدوڵاڵ ك��ورد گەلی رێ��ب��ەری روان��گ��ەی ل��ەس��ەر شرۆڤەكانیدا ب��ەردەوام��ی جەماوەری گەلەكەمان لە باشووری كوردستان بۆ باوەڕییەكی دەڵێت:”گەل پەكەكە و ئاپۆ رێبەر جیاوازی هەبوو. زۆر باش دەیانزانی پەكەكە نەبێت و سەركردەكانیان ئێراق كوردییەكانی رێكخراوە زۆر سیاسەتكردنیان چانسی نابێت، نرخیان كەمە. گەلی باشووری كوردستانیش بەنیگەرانی و ئەندێشەیەكی قووڵەوە پێشوازیان لە قۆناخی و گ��روپ چەندین كە ئاگادارین ك��رد. ئیمڕالی و ئەندێشە هەمان بە نیشتمانپەروەر كەسانی داوای هاوكاریەوە بەرەو پیلمان هاتن و خۆشیان

بەختكرد".

Page 12: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

10] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

راپۆرت

ئا/ نەجیبە قەرەداغی

رۆژتیڤی ڕۆژی یەكی مانگی ئازاری ساڵی )2004( دەستی بە پەخشی بەرنامەكانی كرد و لەو كاتەوە كەوتە بەر شااڵو و گوشارەكانی دەوڵەتی توركیا. ساڵی )2006( بۆ ئەوەی پەخشی تەلەڤزیۆنی رۆژتیڤی ڕاگیردرێت، دەوڵەتی توركیا سێ جار دەزگای سكرتاریەتی راگەیاندنی دانیماركی بە سەر كردەوە، هەر سێ جارەكەش سكرتاریەتەكە ئەستۆ كە ك��ردەوە پستڕاست تۆمەتانە لەو رۆژتیڤی پاكی دەوڵەتی توركیا بانگەشەی بۆ دەكرد كە گوایە رۆژتیڤی

هانی تیرۆر دەدات.وەزیری لە سەرۆك پشتگیریكردن بۆ توركیا دەوڵەتی پێشوی دانیمارك ئاندەریە فۆگ راسموسەن بۆ ئەوەی ساڵی نیسانی مانگی ناتۆ گشتی سكرتێری بە بكرێ و س��ەودا بابەتێكی ك��ردب��ووە رۆژتیڤی )2009(دا، ساڵی ئاداری مانگی چواری ڕۆژی لە تا مامەڵەكردن )2010( ناوەندی تەلەڤزیۆن و ستۆدیۆكانی بەرهەمهێنانی

میدیایی لە بەلجیكا و لە دانیمارك پەالماردران.ڕاگرتنی بۆ )2010( ساڵی ئابی مانگی )31(ی رۆژی رۆژتیڤی بە دژ سكااڵ رۆژتیڤی تەلەڤزیۆنی پەخشی مانگی )15(ی رۆژی كەیسەكە كرایەوە. دانیمارك لە كردنی دەستنیشان پێكرد، دەستی )2011( ئابی الیەن لە نوسراوەی ئەو كردن دادگایی بۆ رۆژە ئەو دانیمارك دەرەوەی وەزارەت��ی ئاراستەی ئەمەریكاوە ئەو دانیماركیشەوە. پەرلەمانی رۆژڤی كەوتە كرابوو،

باڵوكرانەوە، ویكیلیكسیشدا ماڵپەڕی لە كە بەڵگانەی دەوڵەتی لە پشتگیریكردن بۆ ئەمەریكا كە دەركەوت توركیا، دەستی بە هەوڵی داخستنی رۆژتیڤی كردووە. بە درێژایی كەیسەكە دەوڵەتی تورك بێوچان پەرەی بە هێرشەكانیدا لە بواری سیاسی و دیپلۆماسیدا، دادگای ساڵی دووەمی كانونی مانگی )10(ی رۆژی كۆپنهاگ دادگاكە گشتی داواكاری راگەیاند، بڕیارەكەی )2012(داوای داخستنی كۆمپانیاكە، هەڵوەشاندنەوەی مۆڵەتی بە ب��ەاڵم ك��ردەوە، رەت راوەستاندنی و پەخشكردن بۆ یۆرۆی پرۆپاگەندەكردن، سزای )700(هەزار بیانوی

بڕیەوە.

شایەتحاڵەكانی داواكاری گشتی دانیمارك كە دەوڵەتی توركیای لە پشت بوو بریتی بوون لە

سەرۆك جاشەكان

گشتی داواك���اری شایەتحاڵەكانی كە سەرنجراكێشە دانیمارك كە دەوڵەتی توركیای لە پشت بوو بریتی بوون لە سەرۆك جاشەكان كە چەكی دەوڵەتی توركیایان لە بەرامبەر گەلی كورد هەڵگرتووە، ئەوانەی لە ریزەكانی ئیعترافكار بونەتە داب���ڕاون ك��ورد گەلی تێكۆشانی بە دەك��ەن. سیخوڕی ك��اری ئ��ەوان��ەی و جەندرمە و الیەنی شایتەتحاالنی لە گرتن گوێ بۆ پێچەوانەوە بەرامبەر كە رۆژتیڤییە دەستەی دادگایی رەتی كردەوە كە گوێ لە سەرۆكی شارەوانی ئامەد )عوسمان بایدەمیر(،

سیاسەتمەدار )لەیال زانا( و كەسوكاری بێ سەرۆشوێنان و بكەری نادیار بگرێ كە داوای شایەتحالیان بۆ كەیسی

رۆژتیڤی كردبوو.بۆ م��ادی س��زای دادگایی دەستەی كە ئ��ەوەی دوای رۆژتیڤی بڕیەوە، بەرێوەبەرایەتی تەلەڤزیۆنەكە سزاكەی پەسەند نەكرد و بۆ هەڵوەشاندنەوەی بریارەكە، رۆژی )16(ی مانگی كانوونی دووەمی )2012( دادگای بااڵی دەزگای ئەمجارەیان بەاڵم بە سەركردەوە؛ دانیماركیان سكرتاریەتی میدیای دانیمارك چاوەڕوانی بڕیاری دادگای بااڵی واڵتەكەی نەكرد و رۆژی )3(ی تشرینی یەكەمی ساڵی )2012( بۆ ماوەی دوو مانگ پەخشی هەر یەكە لە

تەلەڤزیۆنی )Nüçe.TV و MMC( راگرت.دووەمی كانوونی مانگی )10( لە لە كە ئەوەی دوای )2012( دادگای شاری كۆپنهاگن بڕیاری بڕینەوەی سزای برۆد میزۆپۆتامیا كۆمپانیای بۆ یۆرۆی هەزار )700(كاست دا، بەڕێوبەرانی كۆمپانیاكە و رۆژتیڤی لە دادگا كە سزایە ئەو بڕیارەكەدا. لە تانەیان دانیمارك بااڵی تەنیا سزای ماددی بوو و بڕیاری داخستنی رۆژتیڤی و لێسەندنەوەی لیسانسی رۆژتیڤی تێدا نەبوو، كارمەندانی ئەو ناڕەوایی وێ��رای وتیان و كرد خۆشحاڵ رۆژتیڤی بكەن پارەیەمان بڕە ئەو دانی ناچاری بەاڵم بریارە؛ ئەوە بە هاوكاری گەلەكەمان لە ئەوروپا ڕووبەرووی ئەو رەش رۆژتیڤی شاشەی ناهێڵین و دەبینەوە سزایەش و توركیا دەوڵەتی بەدنەی گشتی داواك��اری بكرێ. ئەمریكا ئەو سزایەشی بە كەم زانی و داوای داخستنی

رۆژتیڤی )ROJ.TV(؛ ناوێك بۆ تەحەدایی كردنی زوڵمێكی سەد ساڵەبڕیارەكەی دانیمارك، بڕیارێكی سیاسییە و بە گۆشاری ئەمریكا و توركیا بڕیار دراوە

Page 13: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

11 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

تەلەفزیۆنەكانی لیسانسی بەتالكردنەوەی و كۆمپانیاكە )Nüçe.TV و MMC و ROJ.TV( كرد.

لە ئەنجامی گوشاری دەوڵەتی توركیا و سەودا و مامەڵەی ئابوری نێوان توركیا و

فەرەنسا دەزگای ئوتل سات لە پاریس هەر لە سەرەتاشەوە مافی پەخشی سەر مانگیلەی

نایل سات بە )Nüçe.TV( نەدا

تەنانەت باڵیوزی توركیا لە دانیمارك )باقی بەنەك( كە ئامادەی دادگاییەكە بوو لە هۆڵی دادگا هاتە دەرەوە و لە لێدوانێكی بۆ كەناڵەكانی راگەیاندنی دەوڵەتی توركیا ووتی ئەو مەلەفە دانەخراوە و هەوڵەكانمان بۆ داخستنی بڕیكارەكەی رۆژی هەمان دەبێ. بەردەوام كەناڵە ئەم ووتی ئۆغلو( داود )ئەحمەد توركیا دەرەوەی وەزیری نەهاتووە. كۆتایی رۆژتیڤی داخستنی بۆ رێكارەكان ئەمجارەیان دەزگای )ئوتیل سات( كە پێنەچوو زۆری سزای كە ئەوەی هۆكاری بە پاریسە لە ناوەندەكەی ماددی بۆ رۆژتیڤی بڕاوەتەوە، مافی پەخشی لە رۆژتیڤی سەندەوە و لە )22(ی مانگی كانوونی دووەمی )2012(سەروبەندەدا لەو هەر كرا. ڕەش رۆژتیڤی شاشەی دا كەنالی )Nüçe.TV( كە لیسانسەكەی لەسەر هەمان

كۆمپانیا بوو دەستی بە پەخش كرد.هەر لە ئەنجامی گوشاری دەوڵەتی توركیا و سەودا و مامەڵەی ئابوری نێوان توركیا و فەرەنسا دەزگای ئوتل سات لە پاریس هەر لە سەرەتاشەوە مافی پەخشی سەر بەاڵم نەدا، )Nüçe.TV( بە سات نایل مانگیلەی ئەیالەتی دادگ��ای پێداچونەوەی كەیسی دانیشتنی لە واتە پەخش مۆڵەتی كۆپنهاگن لە الندریت ڕۆهەاڵتی برۆد میزۆپۆتامیا كۆمپانیای كەنالەكانی لیسانسی كرۆنی میلیۆن )5( سزای و هەڵوەشێندرایەوە كاست

دانیماركیشی بە سەردا سەپێندرا.بەپێی بریارەكە لە ماوەی )2( هەفتە لە رۆژی بریارەكەی پەخشی دەك���رد، ت��ەم��وزی مانگی )3(ی كە دادگ��ا لیسانسی و رادەگیرێ )MMC و Nüçe.TV(

هەرسێ تەلەفزیۆنەكە بەتاڵ دەكرێتەوە. دادگا لە دوایین دانیشتنی سەبارەت بە دۆزی تەلەفزیۆنی رۆژتیڤی نەك هەر بڕیاری بەتاڵكردنەوەی لیسانیسی رۆژتیڤیدا، بەڵكو

هەمان بڕیاری بۆ )Nüçe.TV و MMC(یشیدا.

بەرێوەبەرانی كۆمپانیای برۆد كاست؛ داوا دەكەین دەستبەجێ ئەو بریارە راگیرێ و

دانیمارك سیستەمی دادوەری و دیموكراسی خۆی لەكەدار نەكات

میزۆپۆتامیا كۆمپانیای بەڕێوەبەرانی لێدوانی بەپَێی برۆدكاست لە بەردەوامی بەدواداوچوونی كەیسی رۆژتیڤیدا تانەمان لە بریاری سزای غەرامەی )700( هەزار یۆرۆدا كە پارساڵ لە دادگای شاری كۆپنهاگن بۆ میزۆپۆتامیا برۆد كاست بڕرایەوە. پاش تانەدانی پارێزەری كۆمپانیاكە بیۆرن ئەلەمكویست، لە )3(ی مانگی تەموزی ئەمساڵدا و دوای زیاتر لە ساڵ و نێوێك لێكۆڵێنەوە و سەودا و مامەڵەی دەوڵەتی توركیا و دانیمارك و گوشاری ئەمەریكا بۆ سەر كاربەدەستانی دانیمارك دادگای بااڵ بریارەكەیدا.بەراگەیاندنی بریارەكە بەرێوەبەرانی كۆمپانیاكە رایانگەیاند ROJ. وNüçe.TV ( كە بڕیاری ڕاگرتنی پەخشیTV و MMC( و بەتاڵكردنەوەی لیسانسەكانیان لە لە و سیاسیە بڕیارێكی دانیمارك بااڵی دادگای الیەن دژی ئەو بڕیارەین و داوا دەكەین دەستبەجێ ئەو بریارە دیموكراسی و دادوەری دانیمارك سیستەمی و راگیرێ خۆی لەكەدار نەكات. یەكسەر پاریزەری كەیسەكە تانەی لە بریارەكەدا و لە ماوەی ئەو دوو هەفتەیەدا كە لە )3(

ی مانگی تەموزەوە دەست پێدەكات كە دەستەی دادگا بریاڕ دەدات ئاراستەی كەیسەكە بەرەو كوێ بچێ، بەاڵم بازاڕی و سەودا و رایگەیاندووە كە پارێزەر بە ئاشكرا مامەڵەیەكی ناپاك لە پشت الیەنی بەرامبەرەوە هەیە و دەبێ بەرێوبەرانی كۆمپانیای میزپۆتامیا برۆد كاست بیر لە گوشاری مەدەنی و دیموكراتی بكەنەوە؛ چونكە ڕێیە حقوقیەكان دادەخرێن وێرای ئەوەش سوربونی خۆیانی لە

بەدواداچونی كەیسەكە نیشاندا.

نوێنەری توركیا لە یەكێتی ئەوروپا )ئەگەمەن باغش( لە سەروبەندی كەیسەكەدا چەندین جار سەردانی دانیماركی كردووە و داوای داخستنی

كۆمپانیای میزپۆتامیا برۆد كاستی كردووە

بەپێی بەرێوەبەرانی كۆمپانیاكە خوێندنەوەی بڕیارەكەی دادگا تەنیا )40( خولەكی خایاندووە و رایانگەیاند كە لە رۆژی دەستپێكەوە تا ئێستاكە ئەو دۆزە سیاسییە، لە دژی یاسای گەردوونی و تەنانەت حقوقی دانیماركیشە، بۆ داخستنی تەلەڤزیونەكەمان هیچ بەڵگەیەكی یاسایی نییە. ئەو بریارەی دادگای دانیمارك ڕووڕەشیەكە و دەزگاكانی چاپەمەنی دانیماركی تووشی شۆك كردووە. لەبەرئەوەی كە دانیمارك پێوەرەكانی خۆشی بن پێكردووە و )3( پێكەوە سەتەالیتی تەلەفزیۆنی راگەیاندنی دەزگ��ای زەبرێكی دانیماركیش میدیاكانی بۆ ئەمە دادەخ��ات. بەو شتێكی دانیمارك لە كە جارە یەكەم و سەختە

شێوەیە رووبدات.چەندین جار نوێنەری توركیا لە یەكێتی ئەوروپا )ئەگەمەن دانیماركی كەیسەكەدا سەردانی لە سەروبەندی باغش( برۆد میزپۆتامیا كۆمپانیای داخستنی داوای و كردووە پەخشی بە پەیوەستە راستەخۆ كە ك��ردووە كاستی )Nüçe.TV، ROJ.TV و MMC(یەوە. هەر لە ماوەی ڕابردوودا بەپێی بەڵگەكانی ویكلیكس توركیا و وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا داوایان لە دانیمارك كردووە ئەم ساڵە )9( م��اوەی داخ��ات. تەلەفزیۆنانە ئەو كە كەیسە بەردەوامە و )4( جار رۆژتیڤی سكااڵی یاسایی لە دژی تۆماركراوە بە دنەی دەوڵەتی توركیا و گوشاری

ئەمەریكا.لە دوایین هەولی بەرێوەبەرانی كۆمپانیای میزپۆتامیا برۆد كاست، بەریوەبەری رۆژتیڤی )ئیمداد یڵماز( جارێكی تر داوای و دانیماركدا بااڵی دادگای بریارەكەی لە تانەی پێداچونەوە و پاشگەزبونەوەی لە بڕیارەكەی كرد، ئەگەر

نا ئەوە دادگای مافی مرۆڤی ئەوروپا بەسەر دەكەنەوە.رۆژتیڤی ئەمرۆ بۆتە ناوێك بۆ تەحەدایی كردنی زوڵمێك كە سەد ساڵە تەمەنێتی لە رۆژهەاڵتی ناوین و دەالقەیەكە

بۆ ئەوەی كە راستیەكان لە تاریكیدا نەمێنیتەوە.

Page 14: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

12] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

راپۆرت

ئا/ فۆرات نیوز

هاوسەرۆكی كۆنسەی بەڕێوەبەری كەجەكە "بەسێ پێشووی سەرۆكی و بایك" جەمیل و ه��ۆزات كۆنسەی بەڕێوەبەرایەتی كەجەكە موراد قەرەیالن سەبارەت بە )9(هەمین جڤاتی گشتی كۆنگرەی گەل وردەكاریەكانی جڤاتەكە بەم شێوەیە باس

دەكەن.سەر سەرنجرادەكێشنە كەجەكە بەڕێوەبەرانی هەفتەی ئایندە و رایانگەیاند:"با هەموو كەسێك ئەگەر گرنگە. زۆر ئاییندە هەفتەی كە بزانێت هەڵوێستی ئێستای دەوڵەت بەردەوام بێت ئەوا پرۆسەكە بنبەست دەبێت، ئێستا بنبەست نەبووە، ئەوەشیان بنبەستبووندایە". لەبەردەم ب��ەاڵم چیتر هەرێم حكومەتی پێویستە كە خستەڕوو و دانەخات كوردستان رۆژئاوای لەسەر دەروازە شەرمەزار بەتوندی دەروازەكەشیان داخستنی

كرد. نۆیەمین جڤاتی گشتی كۆنگرەی گەل كە بەواتای )30( نێوان لە دێ��ت، ك��ورد گەلی پەرلەمانی لە هەرێمەكانی حوزەیران هەتا )5(ی تەمووزدا پاراستنی میدیا بە دروشمی )رزگاری دیموكراتی بەشداری)162( بە و ئازاد( ژیانی ئاواكردنی و نوێنەر لە هەموو بەشەكانی كوردستان و دەرەوەی و سیاسەت تێیدا و ئەنجامدرا رۆسیا و واڵت سیاسی تەڤگەڕی خەباتی و كار رێبازەكانی كورد دەستنیشان كران و هاوكات گۆڕانكاری لە

سیستەمی كەجەكەشدا كرا. سەرۆكایەتی كۆنسەی گۆڕانكارییانە ئەو بەپێی گشتی كەجەكە دامەزرا كە لە )جەمیل بایك �� بەسێ هۆزات �� موراد قەرەیالن �� سۆزدار ئاڤێستا �� ئەلیف پازارجخ( پێكدێن �� مستەفا قەرەسۆ سەرۆكایەتی كە درا بڕیار هەمانكاتیشدا لە و ئەو بۆ هاوسەرۆكایەتی بە بگۆڕدرێت كۆنسەی مەبەستەش كۆنسەیەكی بەڕێوەبەرایەتی پێكهاتوو لە )35( كەسی هەڵبژێردران و )جەمیل بایك و بەسێ هۆزات( بۆ هاوسەرۆكایەتی كۆنسەی گشتی

هەڵبژێردران. بەسێ هۆزات هاوسەرۆكی كۆنسەی بەرێوەبەرایەتی كەجەكە دەستنیشانی دەكات كرد كە وەكو دەزگای بااڵی سەرۆكایەتی گشتی گۆڕانی ئەركی جەمیل تایبەتمەندی بەهۆی قەرەیالن م��وراد و بایك

دیموكراتییانەی سیستەمی كەجەكەوەیە. بەرێوەبەرانی كەجەكە رایدەگەینن كە لە جڤاتی گشتیدا بڕیاریانداوە ئەم پرۆسەیەی كە لە الیەن رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالنەوە دەستی پێكردووە بەردەوام دەبێت و جەختیشیان لەسەر ئەوە كردەوە كە وەكو الیەنی كورد بەشێوەیەكی

ستراتیژی لە قۆناخی یەكەم دەڕوانن و هەنگاوە لە ك���ردووە. جێبەجێ چاوەڕوانكراوەكانیان پێكردووە دەستی دووەم قۆناخی ئێستاشدا هەنگاوێكی هیچ دەوڵەتەوە الیەن لە هێشتا و

بەرچاو و روونیش نەنراوە. هەفتەی گرنگی لە باس كەجەكە بەرێوەبەرانی تورك دەوڵەتی دەڵێن:"ئەگەر و دەكەن ئایندە هەڵوێستی ئێستاكەی نەگۆڕێت و درێژەی پێبدات، بنبەست ئێستاكە دەگ��ات، بنبەست پرۆسەكە بنبەستبووندایە. چاوەڕێین كە لەبەدەم نەبووە، لە ماوەیەكی كورتدا هەنگاوی قانعكارانە بنرێن، ئەگەر نەبێت ئەوا قۆناخەكە بنبەست دەبێت و رووداوەكانی و بنبەستبوونە ئەو بەرپرسیاری

دواتریشی دەوڵەت و حكومەتی تورك دەبن".

پێویستە دەستبەجێ هەلومەرجی رێبەر ئاپۆ باش بكرێت

دووەمی قۆناخی بە سەبارەت قەرەیالن موراد الیەنەكان ئەركی بەجێهێنانی و پرۆسەكە دەڵێت:"پرۆسەكە لە قۆناخێكی جددیدایە، ئێمە كرد، جێبەجێ خۆمان بەرپرسیارێتییەكانی ئەردۆغان تەیب رەجەب تورك سەرۆكوەزیری دەڵێت )15%(ی گەریالكان كشاونەتەوە و دەست بە قۆناخی دووەم ناكات، ئاگربەستمان راگەیاند و كشانەوە بەردەوامە، ئەمەش نیاز و هەڵوێستی ئێمە نیشان دەدات، ئێستاكەش هەنگاوی بە پەلە هەیە كە پێویستە دەوڵەت پێی هەستێت و بوێری دەستی ئاپۆ رێبەر بدات، نیشان هەڵگرتنیان بەم قۆناخە كرد، بەاڵم هێشتا لە گۆشەگیریدایە. پارێزەرەكانی ناتوانن بچنە الی، لەوە گرنگتریش و جددیە تەندروستی كێشەی ئێستاكە ئەوەیە مەزن گومانی گشتیدا ڕای لەناو رۆژێكە چەند هەیە، ئێمەش لەم رووەوە روونكردنەوەمان باڵو كردەوە و لێدوانماندا، پێویستە تیمێك پزیشكی پسپۆڕی سەربەخۆ بچن بۆ ئیمراڵی و شیكاری لە بكەن. ئاپۆ رێبەر بۆ پێویست تەندروستی الیەكی ترەوە ئەگەر دەیانەوێت پرۆسەكە بەرەو ئاپۆ رێبەر هەلومەرجی دەبێت بڕوات، پێشەوە باش بكرێن و بتوانێت چاوی بە شاندی دەرەوە هەبێت. دەرەوە گەڵ لە پەیوەندی بكەوێت، دەبێت هاوكار و سكرتێری هەبێت، دانوستاندن

تەنیا بەم شێوەیە دەكرێت.

حكومەتی تورك لەناو ناكۆكییدایە

ئەگەر بە راستی دەوڵەتی تورك دەیەوێت كورد رێگاچارەی بە ك��ورد پرسی و بكات پەسەند

چارەسەر دیموكراتییانە و بنەڕەتی دەستووری بنێت. هەنگاو ب���وارەدا ل��ەو پێویستە بكات، كە هەیە تیرۆر دژی لە گوایە یاسای هەندێك یاسایە ئەو ك��وردە. گەلی دژی لە راستەوخۆ یاسایانە ئەو دەرخ��راون، كورد ئێمەی دژی لە رێ��گ��رە. ك���وردا سیاسەتكردنی ل���ەب���ەردەم سیاسەتمەدارانی كورد لە زیندانەكاندان. سەرۆك وەزیر ووتی:"با چەك بێدەنگ بن و سیاسەت قسە هێشتا و راوەستاوە شەڕ ئێستا باشە بكات". زیندانەكاندان، لە هەموو سیاسەتمەدارانی كورد ئەمە چ واتایەكی هەیە؟ حكومەتی تورك لەناو بەهانە پێویستە دەژی. گ��ەورەدا ناكۆكییەكی بنێت. هەنگاو و نەهێنێتەوە بۆخۆی بیانوو و دەبێت هەندێك هەنگاوی مرۆیانە بنێت. پێویستە

زیندانییە نەخۆشەكان ئازاد بكرێن.

ئەگەر لە رۆژانی ئایندەدا هەنگاو نەنرێت، پرۆسەكە بنبەست دەبێت

لە چییەكمان هەر ن��ەورۆزەوە لە بەتایبەتیش دەست هاتبێت كردوومانە، بەاڵم ئاكەپە تا ئێستا هیچی نەكردووە. بەپێچەوانەوە سەربازگە دروست دەوڵەتین، دەڵێت:"ئێمە وەزیر دەكات، سەرۆك لەسەر سنوورەكانمان سەربازگە دروست دەكەین". باشە ئایا دێرسیم سنوورە؟ پرۆژەی دروستكردنی بەو لێدوانی لەبەردەستدایە، سەربازگە )38(شێوەیە راست نین. هەروەها ژمارەی جاشەكان زیاد دەكەن، بە ئامانجی بێكاریگەركردنی گەریال بەدوای دەك��ەن، دروست بەنداو كوردستان لە نیگەرانمان ئەمانە هەموو دەگ��ەڕێ��ن. هەلدا رێبەرمان بەالمانەوە. گومانن جێگای و دەكەن نامەی ئاراستەی دەوڵەت و حكومەت كرد، ئێمە ئەنجامەكەی دیارنەبوونی نازانین. ئەنجامەكەی دەبات. هەستیارەوە رەوشێكی بەرەو پرۆسەكە نێودەوڵەتی الیەنێكی هەموو توركیا دەبێت راستییەكی ئەمە كە بزانێت كوردیش گەلی و قۆناخەكەیە. ئەگەر حكومەتی ئاكەپە لە ماوەی نەنێت، پرۆسەكە داهاتوودا هەنگاو چەند رۆژی بنبەست دەبێت. ئێمە هەموو بەرپرسیارێتییەكانی ب��واری ل��ە دواج���اری و جێبەجێكرد خ��ۆم��ان ستراتیژییەوە لە كۆنگرەی گەلدا بڕیار وەرگیران، بەاڵم دەوڵەتی تورك تا ئێستاكە هیچ بڕیارێكی تەنیا رانەگەیاندووە. فەرمی بەشێوەیەكی خۆی سنوورەكان، دەرەوەی بڕۆنە گەریال دەڵێت:"با نابێت، بەمشێوەیە دەنێین". هەنگاو ئەوكاتە دەبێت و پێكردووە دەستی دووەمین قۆناخی دەوڵەت بەرپرسیارێتییەكانی خۆی جێبەجێ بكات. با هەموو كەسێك باش بزانێت كە پێویستمان بە

بایك، قەرەیالن و هۆزات: هەفتەی ئایندە زۆر گرنگەهەندێك الیەنی كوردی و هەندێك الیەنی تورك ئەو دۆخەیان ناوێت و پەسەندی ناكەن

Page 15: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

13 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

دەوڵەتی تورك نییە، ئەگەر ئێمە هەنگاو دەنێێن، سەرتاسەرییە، ئاشتیەكی و ئاشتبوونەوە بۆ ئەمەش یەك الیەنە نابێت، پرۆسەكە یەكالیەنە سوور تورك دەوڵەتی ئەگەر ناچێت. بەڕێوە پرۆسەكە ئێستاكەی، هەڵوێستی لەسەر بێت بنبەست دەبێت. كۆنگرەكەشمان دەستپێشخەریدا هەنگاوی چاوەڕێین ئێمەش رێ��ب��ەرم��ان، بە بنبەست پرۆسەكە بەپێچەوانەوە قانعكارانەین. دەبێت و بەرپرسیاری ئەو بنبەستییەش حكومەت

و دەوڵەتی تورك دەبێت.

سیستەمی جاشایەتی لە بەردەم ئاشتی رێگرە

كشانەوەی پاش ئاخۆ كە ئەوەی پرسیاری لە بیری ئێوە چۆن تێدایە، لەو شوێنانەی گەریال لێدەكەنەوە، موراد قەرەیالن سەرۆكی پێشووی كەجەكە بەرێوەبەری كۆنسەی سەرۆكایەتی دەڵێت:"پێویستە لە مژاری كشانەوەدا تەكبیری بخەنە گوشار ئەگەرنا وەربگیردرێن، پێویست سەر گەلەكەمان. دەبێت گەلەكەمان زیاتر خۆی بپارێزێت. پاراستنی بەرێكخستن بكات و خۆی رەوای خۆی بەهێزتر بكات. لە هەر گۆڕەپان و بوارێكدا تەكبیری پێویست وەربگرێت، دەمانەوێت بەم پرۆسەیە كۆمەڵگایەكی سڤیل و دیموكرات بە كۆتایی دەستبەجێ دەبێت بكەین. ئ��اوا

بهێنرێت. جڤاتی گشتی گوشارە سەربازییەكان پێویستی بڕیاری رووەوە لەم كۆنگرەكەمان وەرگرت. جاشەكان دواجار كوردن و كەوتوونەتە ناو هەڵەیەكەوە و دەبێت كۆتایی بەو هەاڵنەیان بهێنن. لە كوردستان پێویستی بەهێزی چەكدار لەبەردەم جاشایەتییە سیستەمی ئەم نەماوە، هەبن، ئەوانە ئەگەر بەندە. و ك��ۆت ئاشتی بەتایبەتیش دەبن. واتا بێ گەریال كشانەوەی رێبەر ئاپۆ لەو نامەیەیدا كە ئاراستەی دەوڵەتی

كردووە سەرنجڕادەكێشێتە سەر ئەو مژارە.

پێویستە هەموو كەسێك پشتیوانی لە رۆژئاوای كوردستان بكات

موردا قەرەیالن سەبارەت بە شۆڕشی گەلەكەمان لە رۆژئاوای كوردستان و ئەرك و بەرپرسیاریەتی هێز و الیەنە كوردستانیەكانیش دەڵێت:"هەلێكی ئ��ارادای��ە، لە ك���وردان ئ���ازادی بۆ گرنگ زۆر هەلە ئەم كوردستان رۆژئ��اوای لە بەتایبەتیش بەرجەستەیە. پێویستە ئەو پارچەیەی كوردستان بپارێزرێت، كەس خۆی بۆ هیچ شتێك رانەگرێت، هەندێك هەم و ك��وردی الیەنی هەندێك هەم پەسەندی و ناوێت دۆخەیان ئەو تورك الیەنی ناكەن. هەتا ئێستا كورد لەوێ سەركەوتوو بوون. لە عەفرین و شوێنەكانی )YPG( بەتایبەتیعەفرین لە ك��ردووە. بەخۆدانی قارەمانانە تر

بەرخۆدانییەكی گەلەكەمان تر، شارەكانی و گەورەی كرد. هەروەها دەستەی بااڵی كورد هەیە لەوێ كە گوشار و فشارێكی زۆری خرایە سەر. دەبێت ئەو دەستەیە وەكو دەستەیەكی گشتگیر و سەربەخۆ و بێ هەبوونی پەیوەستییەكی بەهیچ و رێ چۆن ئەوان بكات. كارەكانی الیەنێكەوە بنەما بە خۆیان بۆ بەڕێوەبەرایەتی رێبازێكی هەموو گەڵ لە گەڵیانداین. لە ئێمە وەربگرن ئەوانەشدا حكومەتی هەرێمی باشوری كوردستان دەروازەی سنووری داخستووە، چۆن لەسەر چی دەبێت باببێت ئێمە ئەو كارە شەرمەزار دەكەین و بەكارێكی راستی نازانین. پێویستە لەسەر هەموو كەسێك لەم قۆناخەدا هاوكاری كوردانی رۆژئاوای پێویستە بێت. پشتیوانیان و بكات كوردستان هەموو كوردێك خاوەنداری لەمە بكات. پێویستە یەكێتی بۆ كار قۆناخەدا لەم كوردێك هەموو

نەتەوەیی كورد بكات.

ئەوەی پرۆسەكە بنبەست دەكەن حكومەت و دەوڵەتی توركن

كەجەكە، بەرێوەبەری كۆنسەی هاوسەرۆكی جەمیل بایك بۆ ئەوەی ئەم قۆناخە بە بنبەست نەگات ئەركی هەرە مەزن دەكەوێتە سەر شانی گەل و الیەنە دیموكراتخوازەكان و دەڵێت:"ئەوەی حكومەت قۆناخەكە بەردەم دەخاتە بەربەست بەربەست نامانەوێت ئێمە توركە. دەوڵەتی و

Page 16: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

14] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

راپۆرت

ببێت، هێزە دیموكراتییەكانیش الیەنگری بەرەو كەسێك هەموو قۆناخەكەن. پێشەوەچوونی بزوتنەوە و ك���ورد ك��ەن دەڵ��ێ��ت:"ت��ەم��اش��ا نا، پێویستیان هەنگاوی ئ��ازادی��خ��وازەك��ەی دەوڵەتی و حكومەت نەناوە هەنگاوی ئەوەی نەنا. هەنگاوێكیان هیچ ئێستا تا ت��ورك��ە". و دەوڵەت هەموو كەسێك چاوەڕوانە حكومەت پرۆسەكە بە كۆتایی ئ��ەوەی بنێت، هەنگاو ئەمە و حكومەتە، دەوڵەت نین، ئێمە دێنێت، دەبێت ئ��ەوەش لەبەر رووداوەك��ەی��ە. راستی وەه��ادا خاڵێكی لە بنێت. هەنگاو حكومەت و توركیا كوردستان، دیموكراتخوازەكانی هێزە بڵێن دەوڵەتە و حكومەت بەو واڵت دەرەوەی بۆچی پرۆسەكەیە. بنبەستكردنی خەریكی كە قۆناخەكە بنبەست دەكەیت؟ پێویستە داواكاری هەنگاونان ئاراستەی حكومەت و دەوڵەتی تورك بكەن. نابێت چاوەڕێی هەنگاونانی دەوڵەت بن، پێویستە بە فشارخستنەسەر دەوڵەت دەست بە هەڵمەت بكرێت. ئەمە تەنیا بە چارەسەری پرسی توركیاش بەڵكو نابێت، سنووردار ك��وردەوە دیموكراتیزە دەكات و دەبێت بە سەرەتایەكیش ناویندا. رۆژهەاڵتی لە نوێ گۆڕانكارییەكی بۆ ئەمە بەگوێرەی بەرژەوەندی هەموو كەسێكیشە، و كار پێویستە و كۆنفرانس سازكران هەندێك

خەبات بەوانەوە سنووردار نەبێت.

لە میسر شەڕەی دەسەاڵتداریی لە ئارادایە

جەمیل بایك لەسەر كودەتای میسر لەم كاتەدا كە ئاخۆ كاریگەریەكانی چی دەبن لەسەر هەرێمەكە وەها دەڵێت:"لەسەروبەندی بەڕێوەچوونی جڤاتی گشتیدا، لە میسر كودەتا كرا. رۆژهەالتی ناوین

بەناو شەڕدا تێپەڕ دەبێت، ئامانجی ئەو شەڕەش ناوینە. رۆژهەاڵتی دیزاینكردنەوەی سەرلەنوێ مۆدێرنیتەی پێشەنگەكانی هێزە بەتایبەتیش پێشەوە. بێنە دەی��ان��ەوێ��ت س��ەرم��ای��ەداری، دەیانەوێت هاوسەنگییەكانی دوای جەنگی جیهانی یەكەم تێكبدەن و هاوسەنگی نوێ دروست بكەن. رۆژهەاڵتی ناوین لە قۆناخی تێپەڕبووندایە، دیار نییە بە كام ئاراستەدا دەڕوات. هەندێك دەوڵەت هەن دەستوەر دەدەن و هەندێكیش لە پاراستنی ناكۆكی الیەندا هەردوو لەنێوان و دۆخەكەدایە هەیە. لەبەرامبەر بەمەش هێڵی سێهەمی گەالن هەیە، ئەو هێڵەش هێلێ كوردانە بە پێشەنگایەتی رێبەر ئاپۆ. ئەم هێڵە هێڵی ئازاد و دیموكراسی دەرەك��ی هێزێكی هیچ بە پشت كە گەالنە نابەستێت. هیچ یەكێك لە هێزە دەستوەردەرەكان و هێزی دەوڵەتە ستاتۆپارێزەكان، نایانەوێت ئەم هێڵی سێهەمە سەربكەوێت. ئەوانە هەم لە دژی كودەتای گەالنن. هێڵی دژی لە هەم و یەكن میسر لە رەوشێكی وەهادا هاتە ئاراوە. ئێمە بە سەربازین؛ كودەتای دژی لە شێوەیەك هەموو دەگرێت. دیموكراسی و گەل لە رێگە چونكە ئەوانەی كە بەر لە كودەتاكەش هاتنە سەر كار، هاتن، جێگەیان بناخەی دەسەاڵتدارێتی لەسەر بە كەس نەدا و گەلیان پەراوێزكرد و ویستیان خۆیاندا دەستی لە تەنیا بە دەس��ەاڵت��داری بگرن. ئێستا میسر بە شەڕی دەسەاڵتدارییەوە ئازادانەی سیاسەتی گەل دەبێت دەناڵێنێت. نەبێت بەم شێوەیە ئەگەر ببات. بەڕێوە خۆی میسر دووچاری بنبەستییەكی گەورەتر دەبێت. هاوكات ئەمەش كاریگەری لەسەر توركیا دەبێت. ئاكەپەش بەهۆی خۆف و ترسی لەمە، دژایەتی

كودەتا دەكات.

رێبەر ئاپۆ ئازاد نەبێت، پرسی كورد چارەسەر نابێت

هاوسەرۆكی كۆنسەی بەرێوەبەری كەجەكە بەسێ هۆزاتیش سەبارەت بە ئازادی و بەشداریكردنی رێبەر ئۆج ئاالن لە پرۆسەكەدا دەڵێت:"تا رێبەر ئاپۆ ئازاد نەبێت، پرسی كورد چارەسەر نابێت، راستییەكان دەبێت، چارەسەر دەڵێن ئەوانەی رێبەرمان پێویستە ئ��ەوەش بۆ دەش��ارن��ەوە. پەیوەندی بكەوێتە دەرەوە لەگەڵ راستەوخۆ لە پرۆسەكە بەڕێوەبردنی راستەوخۆ رۆڵی و ئەستۆ بگرێت. رێبەرمان گرفتی تەندروستیشی هەیە، دورگەی ئیمراڵی جێگایەكی پڕ لە نەم و تەڕەشوعە، ئەو شوێنە شوێنێكی شیاو نییە بۆ تەندروستی. پێویستە كەمپینی واژۆ بۆ ئازادی لەوەش جگە بكرێت، بەرفراوانتر ئاپۆ رێبەر پێناو لە و بگۆڕدرێن هەلومەرجەكانی دەبێت ئەو ئامانجەشدا تێبكۆشرێت. نەك بەتەنیا كورد، پێویستە هەموو الیەنگرانی ئازادی بەشداری لەم كارەدا بكەن، بۆ ئەوەش بڕیارمەندییەكی گەورە لە یەكێكە جێبەجێكردنیشیان و دروستبوو

كاروخەباتە سەرەكییەكان.جڤاتی لێكدانەوەكانی بە س��ەب��ارەت بەسێ پاریسیش كۆمەڵكوژیەكەی ل��ەس��ەر گشتی پرۆسەكە دژی لە پاریس دەڵێت:"گەلەكۆمەی بەاڵم لەوەی كە كراوە، ئاگادارە بوو، فەرەنسا یەكگرتووەكانی دەوڵ��ەت��ە ن��اك��ات، ئاشكرای ئەو لەناو ئ��ەوروپ��اش دەوڵەتانی و ئەمریكا تێكۆشانی ئەوروپا و كوردستان لە ك��ارەدان. كوردستانیان لەبەرامبەر بەو هەوڵەی حكومەتی شاردنەوەی لەدژی دەبێت. ب��ەردەوام فەرەنسا دیبلۆماسی و كاروخەباتی سیاسی راستییەكان

بەردەوام دەبێت.

Page 17: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

15 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [راپۆرت

ئا/ دلێر عەبدولرەحمان

گەنجێكی كەالری نامەیەك ئاراستەی بارزانی دەكات

درێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكایەتی سەرۆكی هەرێم كاردانەوەی كوردستانەوە پەرلەمانی لەالیەن لەوچوارچێوەیەشدا لێكەوتەوە، ج��ی��اوازی گەنجێكی كەالری بە ناوی بیالل غەفور لە رێگەی تۆڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبوكەوە نامەیەك ئاراستەی سەرۆكم ساڵ هەشت دەڵێت دەكات و بارزانی

بویت هەموو رۆژێ دەموت خۆزگەم بەدوێنێ.ئەو گەنجە هەروەها دەڵێت هەموو بەیانیەك كە پاسەكە خوایە دەموت قوتابخانە بۆ دەڕۆشتم هاوڕێیەكمی تێدا نەبێت تا ناچار بم كرێی ئەویش بۆ هەبوو دینارم ه��ەزار تەنها چونكە ب��دەم،

هاتوچوو.

دەقی نامەكە ...نامەیەك بۆ )سەرۆك مسعود بارزانی(

ساڵو كاك مەسعود، بەڕاستی نازانم بۆ دوو ساڵی تر سەرۆكم ئەبیت یان نا... سەرۆك )8( ساڵ دەموت رۆژێك هەموو بویت... سەرۆكم تۆ كە

خۆزگەم بە دوێنێ .. هەمیشە بەیانیان دەڕۆشتم بۆ خوێندنگە دەموت خوایە پاسەكە هاوَرێیەكمی بدەم ئەویش كرێی ناچاربم من و نەبێت تیا چونكە تەنیا )1000( دینارم هەبوو بۆ هاتوچوو... جەنابی سەرۆك )8( ساڵی رابردوو من بە ئاوات نەفرۆشم بووم هاوینان لەسەر شەقامەكان شت باوكم كە واڵتەی ئەم پۆلیسەكانی بەدەستی و نەكێشم ئازار ئازادییە بەناو ئەم قوربانی بووە لەگەڵ ئ��ەوە ئاواتم ڕاب���ردوو ساڵی )8( ...هاوڕێ گەرمیانییەكانم مەلەوانگەیەك و شوێنێكی گەشتیاری هەبێت بڕۆین بۆی تاوەكو )لە ڕووباری دەڵێن مەسعود: كاك نەخنكێین... سیروان( )سەرۆك باوكی میللەتە ... دە من دەڵێم )"ئەوە باوكە بۆ )8( ساڵە من خانوەكەم هەموو زستانێ پڕ ئەبێ لە ئاو؟ بۆ )8( ساڵە نەمتوانی مۆبایلێكی بگرمە دەستەوە؟ بۆ )8( ساڵە هاوینان جوان خۆری بە تین وگرم ئەمسوتێنێ؟ بۆ )8( ساڵ )1( جار هاتی بۆ ئەم ماڵە، ئەوجارەش ئامادە نەبووی من ببینی تاكو )خەمەكانی من و براكانمت سبەی و ئەمڕۆ ساڵە هەشت بكەم( باس بۆ ئەكەم، بەڵكو مناڵە بۆیاخ چی و پیاوە پیرەكانی ناو جادەكان ببنە خاوەن كەسایەتییەك كە بزانن ئەوانیش مرۆڤن و بونیان هەیە .. كاك مسعود من )8( ساڵە هەموو جارێ دەڕۆمە ناو كوچەو كۆاڵنە

هەژارەكانی گەرمیان بێ گریان ناگەڕمەوە ... كاك مەسعود )8(ساڵ كافتریاكان بۆتە ماڵی گەنجان نییە بۆی و هیچ شوێنێك و پاركێكی وەهامان بڕۆین... )8( ساڵە من دەمەوێ تۆببینم و باسی ئەم شتانەت بۆ بكەن، كەچی )وتیان دەتكوژین( كاك مسعود تكایە ئ��اگ��ادارە!!! س��ەرۆك خۆی كەی دەڵێم ساڵ )8( ... ب��دەرەوە وەاڵمێكم بڕۆمە زانكۆ كەچی دەرچوی زانكۆ دەبینم كرێكارە زۆر ڕەشبینم .. )8( ساڵ مێژوو دەخوێنمەوە كە چۆن ئەمریكا خەباتی كوردی شكست پێ هێناوە وەڕگێڕی ببمە نوسیوە ناوم بەناچاری )كەچی زامی ئەوە مسعود كاك ن��ەوت( كۆمپانیایەكی گەنجێكی وەك منە دڵی سەر ساڵی )8( ئەو دوو دژی من بكەنەوە وابیر )ڕەنگە واڵتە ئەم ساڵی تر بم بۆ ئێوە، نا وانییە من تەنیا ئەوە ئەڵێم )18( ساڵ تەمەنمە و )8( ساڵی بێ ماف ژیاوم هیوادارم )2( ساڵی داهاتوو بكەیتە ئاسۆی كوردستان تەواوی خەڵكی بۆ ماف دابینكردنی ... هیوای من ئەوەیە ئەم نامەیە وەك خۆی بگاتە

دەستی جەنابتان...

)بیالل غەفور ڕەحیم( شاری كەالر07708182190

سەرچاوە: چەترپرێس

بیالل غەفور:"هەشت ساڵ سەرۆكم بویت هەموو رۆژێك دەموت خۆزگەم بەدوێنێ"

Page 18: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

16] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

سیاسەتمەدار و چاكڤانی سیاسی )د.فایەق تایبەتدا، دیدارێكی لە گوڵپی( محەمەد مــاوەی درێــژكــردنــەوەی و دەستور پرسی هەڵبژاردنەكانی و هەرێم سەرۆكایەتی باشوری دەڵێت:"لە و هەڵدەسەنگێنێت هەرێم سەرۆكی و پەرلەمان كوردستاندا هیچ و هەڵدەبژێردرێت گەلەوە لەالیەن بتوانێت كە نییە ــارادا ئ لە یاسایەكیش بكاتەوە. درێــژ الیەنە دوو ئــەو تەمەنی كە خستەڕوو ئــەوەشــی گوڵپی هــاوكــات درێـــژكـــردنـــەوەی مــــاوەی ســەرۆكــایــەتــی پێچەوانەی كوردستان باشوری هەرێمی بە بارزانی یاساكانە و مەسعود حقوق و دەیەوێت خــۆی تەمەنی درێــژكــردنــەوەی رۆژئــــاوای و بــاشــور لــەســەر پیالنەكانی بە سەبارەت بكات. جێبەجێ كوردستان هەڵبژاردنەكانیش د. فایەق گوڵی دەڵێت:"

كوردستان دیموكراتی چارەسەری پارتی لە رووی ئایدیۆلۆژی و سیاسییەوە خاوەن سیستەم و هێزی چارەسەركردنی پرسەكانی و كوردستان باشوری كۆمەڵگای و تاك هیوادارم كە جەماوەر خاوەنداریەتی لە پارتی چونكە كوردستان، دیموكراتی چارەسەری هەتاكو ئێستا تاكە پارتە كە بەشێوەیەك راست و دروست بەرگری لە بەها و نرخە نــەتــەوەیــیــەكــانــی گــەلــی كـــورد دەكـــات.

ئا/ ئارام پێنجوێنی

پـــــــرســـــــیـــــــار/ بــــــۆچــــــی مــــــــــاوەی ــی هــەرێــم درێـــژكـــرایـــەوە؟ ــەت ــای ســەرۆكب��اش��ووری ل��ە كێشەكان گوڵپی/ فایق د. رەشنووسی ل��ەوان��ەش ی��ەك زۆرن، كوردستان

بخرێتە ك��ە ك��وردس��ت��ان هەرێمی دەس��ت��ووری بێگومان ریفڕاندۆمەوە. نەخرێتە یان ریفراندۆم هەیە. نادیموكراتی خالی زۆر دەستووردا لەناو داواكاریانكردووە ئۆپۆزسیۆن خالەكانی، زۆربەی كاتە ئەو و بكرێت دەستووردا لە چاكسازی كە بخرێتە ریفڕاندۆمەوە، ئەوە وەك كێشەی سەرەكی بوو؛ بەاڵم خەڵك چاوەڕوانی ئەوە بوو كە دەستوور گۆڕانكاری بە سەردابێت و بخرێتە ریفڕاندۆمەوە، كە چی ئێمە بینیمان پارتی و یەكێتی هەستان بە دوو شتی تر و دوو یاسایان دەركرد بۆ درێژكردنەوەی پەرلەمان و سەرۆكی هەرێم. ئێمەی جەماوەریش نییە. ئێمە پێویستمان بە هیچ پێویستمان بەوە چاكسازی هەیە، پێویستمان بەوە هەبوو گۆڕانكاری كە چی بكرێت، دەستووردا رەشنووسی بە سەر ئەوان هەستان بەجێگای ئەوەی ئەو كارە بكەن ئەم كارەیان كرد و ئەوەش رووبەڕووی ناڕەزایی خەڵك بووەیە. خەڵكی هەرێمی كوردستان زۆرینەی بەوە

د. فایەق گوڵپی؛

پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان لە رووی ئایدیۆلۆژی و سیاسییەوە خاوەن سیستەم وپرسەكانی كۆمەڵگایە چارەسەركردنی هێزی

Page 19: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

17 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [چاوپێكەوتن

ناڕازین، بۆ چی ناڕازین؟. لەبەر چەند هۆكارێك. كەی پەرلەمان دەدات بڕیار هەڵبژاردن یەكەم؛ یان درێژبكرێتەوە و نەمێنێت كەی و بمێنێت یان بكرێتەوە درێ��ژ هەرێم سەرۆكی ویالیەتی تەنها هەڵیبژاردووە. خەڵك هەرێم سەرۆكی نا. ماوەی درێژكردنەوەی لە بڕیار دەتوانێت خەڵك ئەوان بدات، بە پێی یاساش هەردووكیان ماوەیان كە ماوە كەمیان ماوەیەكی پێهاتووە. كۆتاییان هەم پەرلەمان و هەم سەرۆكی هەرێمیش كۆتاییان پێ بێت. بەدرێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكی هەرێم كە سەلماندی دەسەاڵت تر جارێكی پەرلەمان و ن��ادات و مافی خەڵك بە داخ��وازی خەڵك گوێ پێشێل دەكات ئەمە الیەكی مەسەلەكەیە. الیەكی تری مەسەلەكە ئەوەیە بۆچی ئەوەیان كرد. واتا بۆچی ماوەی تەمەنی سەرۆكایەتی سەرۆكی هەرێم بەڕای من دوو هۆكاری سەرەكی بكرێتەوە. درێژ هەیە. هۆكاری یەكەمیان هۆكاری ناوخۆیییە. واتا پەیوەندی بە نێوان پارتی و یەكێتی و پەیوەندی بە رێككەوتنی ستراتیژیی نێوان ئەم دوو الیەنەوە هەیە. یەكێتی دەیەوێت دڵسۆزی خۆی بۆ پارتی ببێتە زۆرتر ماوەیەكی هەرێم بنوێنێت. سەرۆكی سەرۆكی هەرێم و بۆ ئەوەش سەرۆكی هەرێم یان پارتیش رازی بێت پۆستی سەرۆكی ئێراق بدرێت بە یەكێتی ئەمە یەكێك لە هۆكارەكانە. هۆكاری دووەم؛ ئەوەیە سەرۆكی هەرێم نزیكەی دوو مانگە هێزی سوپا و پێشمەرگەی بردۆەتە سەر سنووری و ئابووری ئابلۆقەیەكی و كوردستان رۆژئ��اوای كوردستان، رۆژئ���اوای سەر خستوەتە سیاسی دژی دیموكراتیش پارتی راگەیاندنی كەناڵەكانی كوردستان رۆژئ��اوای لە كە دەستكەوتانەیە ئەو لە الیەن )PYD( و ئەنجومەنی گەلی رۆژئاواوە هەوڵدەدات هەمانكاتیشدا لە و بەدەستهاتووە ل��ەرۆژئ��اوای كوردستان ك��ورد ب��ااڵی دەس��ت��ەی بێكاریگەر بكات و رۆژبەرۆژ هەڵبوەشێنێتەوە و رۆڵ و پێگەی ئەم دامەزراوەیە نەهێڵێت، ئەم كارەش بۆ گەلی كورد زۆر بەخراپی دەشكێتەوە. كارێكە كە دوژمنانی كورد دەیكەن، بەاڵم سەرۆكی هەرێم بۆ ئەو كارە دەسەاڵتی حكومەتی هەرێم، پێشمەرگە و و ماددە و راگەیاندنی بەكار هێناوە. بێگومان ئەو كارەش بۆی كێ دەكات، بۆ نەیارانی كورد دەیكات، ئەگەر مەسعوود بارزانی دوو ساڵی تر بمێنێتەوە بۆ ئەوەی ئەو بەرنامەیە جێ بەجێ بكات دەمێنێتەوە. ئێستا توركیا و فەڕەنسا زۆر حەز دەكەن مەسعود ماوەی بۆ بمێنێتەوە هەرێم سەرۆكی بە بارزانی دوو ساڵی تر، لەبەر ئەوەی دژایەتی گەلی كورد بكات لە رۆژئاوای كوردستان، دژی پارتی یەكێتی ئیرادە بێ خەڵكێكی و بێت دیموكراتی"پەیەدە" بێنێتە سەر حوكم لە رۆژئاوای كوردستان. بە بڕوای من هۆكاری دووەمیش ئەمەیە كە ماوەی سەرۆكی درێ��ژك��ردوەت��ەوە. تر ساڵی دوو بۆ هەرێمیان

ــــــــەدا ــــــــارودۆخ ـــــار/ لـــــــەم ب ـــــرســـــی پدەبــێــت؟ چــی هەڵوێستی ئــۆپــۆزســیــۆن د. فایق گوڵپی/ ئۆپۆزسیۆن لەناو پەرلەمان تا ئێستا كار و خەبات و تێكۆشانی كردووە، بەاڵم سەركەوتوو نەبووە. لە دەرەوەی پەرلەمانیش تەنیا

پێی بە كردوویانە كە ئەوەی ك��ردووە. رەخنەی هیچ یاسایەك پێكهاتووە و پشتیان بە یاسایەك هەرێم سەرۆكی ویالیەتی ئەوەی بۆ نەبەستووە درێژبكەنەوە. سەرۆكی هەرێم خەڵك هەڵیبژاردووە و دەبێت خەڵك ویالیەتەكەی نوێ یان درێژ بكاتەوە لە یاسایەك هیچ ئەوەش دوای پەرلەمان، نەك پەرلەمان و یاسای سەرۆكایەتی هەرێمیش بوونی نییە تاكو بڵێت بە پێ ئەم یاسایە ویالیەتی سەرۆكی هەرێم درێژ دەكرێتەوە. لەبەر ئەوەش ناڕەزایەتی زۆر هەیە، بەاڵم ناڕەزایەتییەكە تەنیا ناڕەزایەتییە؛ لە هەرێم سەرۆكی بەتەمایە ئۆپۆزسیۆن چونكە كاتی گەڕانەوەدا هەڵوێست نیشان بدات و لەبەندی ئەوەن كە ئاخۆ سەرۆكی هەرێم ئەو یاسا قەبوڵ دەكات یان نایكات. دوای ئەوەش بەرەو هەڵبژاردنی پەرلەمان و ئەنجومەنی پارێزگاكان و سەرۆكی هەرێم دەڕۆین بە بڕوای من زۆر زەحمەتە ئۆپۆزسیۆن تا دوای هەڵبژاردن شتێك بكات یان خۆپیشاندانێك بكات، مەگەر ئەوەی كە كاری دیپلۆماسی بكات بۆ نمونە ئێستا لە UN و یەكێتی ئەوروپا سكااڵیان تۆمار كردووە لە دام و دەزگا مەدەنی و جیهانیەكان و رێكخراوی كۆمەڵەی مەدەنی و NJO و دەتوانن لە دەتوانن بكەن، تۆمار سكااڵ بەغداش لەسەر داداگای دەستووری ئێراقیش سكااڵ تۆمار بكەن، چونكە ئەوە كارێكی نایاساییە، نابێت كارێكی وەها نییە، دیار وایان جوولەیەكی ئێستا تا بكرێت. بەرپرسی راگەیاندنەكانەوەیە. رێگەی لە تەنیا نەهاتوونەتە ئێستا تا ئۆپۆزسیۆنەكان یەكەمی وەها ئەمە بڵێن و بكەن قسەیەك و دەرەوە ئەوەیە. ئێمەیە هەڵوێستی و نەبووە یان بووە هەڵبژاردنەكان دوای تا ئۆپۆزسیۆن ناچێت لەوە هەڵوێستێكی وەها دەرببڕێت. تا دوای هەڵبژاردنەكان قسە ئ��ەوە بەدەستهێنا سەركەوتنیان ئەگەر دەستنەهێنا بە سەركەوتنیشیان ئەگەر ناكەن بدەن. نیشان تر هەڵوێستی كاتە ئەو لەوانەیە

گەلی كاتێكدا لــە رۆژئــــاوا لــە پــرســیــار/ ــەرامــبــەر بە ــەب ـــورد دەیـــەوێـــت خـــۆی ل كدەرەكییەكان دەســتــێــوەردانــە و هێرش بپارێزێت و سیستەمی خۆبەڕێوەبەرایەتی الیەنێكی چــەنــد ــێــت، ــن ــمــەزرێ داب خـــۆی بێنە بــراكــوژی شــەڕی دەیانەوێت ناوخۆ نوێیەی رێككەوتنە ــەم ئ ئــاخــۆ ــــاراوە، ئكاریگەریەكی چ پارتی و یەكێتی نێوان ـــــاوای كــوردســتــان دەبــێــت؟ ــەســەر رۆژئ لد. فایق گوڵپی/ ئٍێستا بە ئاشكرا پارتی دژی ئەوان دەیەوێت كوردستانە. رۆژئ��اوای شۆڕشی تەسلیمی پارتی بن. كاتێك تەسلیم نابن فشاری ئابووری و سیاسی و راگەیاندنی لەسەریان دروست كوردستان رۆژئاوای لە هێزیش هەندێك دەكات، پارتی عەقڵیەتی بە و نزیكن پارتییەوە لە كێشە ئەوانەش هەر و دەك��ەن كەوت و هەڵس ئەوەی بۆ یەكێتیش دەكەن. دروست رۆژئاوا بۆ رێكەوتنی ستراتیژی لە گەڵ پارتی هەیە ماوەیەكی ئەوانەی دەبێت هەڵوێستی هەمان ئەویش تر ئەنجومەنی لەناو ئێستا یەكێتین دۆستی كە ب��ااڵی ك��ورد لە رۆژئ���اوادا جێ دەگ��رن ئەوانیش

پارتی وەكو بكەن پاشەكشە دەیانەوێت ئێستا پێشكەوتنخواز )پێشڤەڕۆ( ئەویش ئەویش دەیەوێت ئینسیحاب"پاشەكشێ" لە دەستەی بااڵی كورد بكات. بە داخەوە پارتی دەسەاڵتی هەرێمی كوردستان بۆ دژایەتی كردنی پارچەیەكی تری كوردستان بە كار دەهێنێت ئەوەش لە رابردوو وەها بووە. پارتی باكووریش شۆڕشی و رۆژه��ەاڵت شۆڕشی دژی ئاراستە كراوە لە الیەن هێزە نێو دەوڵەتیەكان و دژایەتی شۆڕشی ئەوەی بۆ هێزە هەرێمیەكانەوە زۆرتر پارتی ج��ارەش ئەم بكەن. ك��ورد گەلی

ئٍێستا بە ئاشكرا پارتی دژی شۆڕشی رۆژئاوای كوردستانە. دەیەوێت ئەوان تەسلیمی پارتی بن. كاتێك تەسلیم

نابن فشاری ئابووری و سیاسی و راگەیاندنی

لەسەریان دروست دەكات، هەندێك هێزیش لە

رۆژئاوای كوردستان لە پارتییەوە نزیكن و بە

عەقڵیەتی پارتی هەڵس و كەوت دەكەن و هەر

ئەوانەش كێشە بۆ رۆژئاوا دروست دەكەن. یەكێتیش

بۆ ئەوەی رێكەوتنی ستراتیژی لە گەڵ پارتی

هەیە ماوەیەكی تر ئەویش هەمان هەڵوێستی

دەبێت ئەوانەی كە دۆستی یەكێتین ئێستا لەناو ئەنجومەنی بااڵی كورد لە رۆژئاوادا جێ دەگرن ئەوانیش ئێستا دەیانەوێت پاشەكشە

بكەن وەكو پارتی پێشكەوتنخواز )پێشڤەڕۆ( ئەویش ئەویش دەیەوێت ئینسیحاب"پاشەكشێ" لە دەستەی بااڵی كورد

بكات

Page 20: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

18] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

واتا دەك��ات، دژایەتی كەمتر یەكێتی و دەك��ات ب��اوەڕەدام لەو من دەیكات. نهێنی بە یەكێتی ئەو و خراپە زۆر كوردستان باشووری رەوش��ی كارەی ئەوان دەیكەن گەل پێی ناراحەتە و گەلی گەل ناكات. قەبول لێیان كوردستان باشووری ئەو سیاسەتەی ناتوانن و دژیان هەڵدەستێت لە ئەنجام. بگەیەنە كوردستان رۆژئ��اوای لە هەیانە

ماوەی درێژكردنەوەی ئەم باشە پرسیار/ ــان چ ــوردســت ســەرۆكــایــەتــی هــەرێــمــی ككاریگەریەكی لەسەر هەڵبژاردنەكان دەكات؟م��اوەی درێ��ژك��ردن��ەوەی گوڵپی/ فــایــەق د. سەرۆكی هەرێم چەند كاریگەریەكی خراپی لەسەر هەڵبژاردنەكان دەبێت. یەك لەوانە خەڵك بڕوای بە هەڵبژاردن نامێنێت و خەڵك بڕوای بە دیموكراتیەت نامێنێت، متمانەی بە حكومەت نامێنێت. رەشبینی لەوانەیە دەب��ێ��ت. دروس���ت ج��ەم��اوەر الی ل��ە هەڵبژاردن ب��ەش��داری خەڵك كەمی رێژەیەكی بێت. ئەوە الیەنێكی كاریگەریەی نەرێنیەكەیەتی.الیەنێكی تریش ئەوەیە كە ئەو الیەن و لیستانەی كە بەشداری هەڵبژاردن دەكەن دەتوانن هەڵەكانی سەرۆكی ویالیەتی كردنەوەی درێژ بۆ دەسەاڵت هەرێم بۆ خۆیان بە كار بێنن دژ بە دەسەاڵت. ئەو پارتین. و یەكێتی الیەنانەش دەرەوی دەسەاڵتی ئۆپۆزسیۆنی ناو پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمان وەك )پارتی كوردستان دیموكراتی چارەسەری پارتی چارەسەری( دەتوانن سوود لەو هەواڵنەی دەسەاڵت بەكار بێنن و دەنگێكی زۆر بۆ خۆیان كۆبكەنەوە.كێشەكە ئەوەیە كە پەرلەمانێك بە عالەمی ئاشكرا و لەرۆژی رۆشن و لەبەرچاوی خەڵكەوە ئەوەندە كاری نایاسایی و ناڕەوا بكات. ئەگەر پەرلەمانێك لەناو هەریمێك س��ەرۆك و بكات ئەمە بتوانێت شێوەیەكی بە تر ساڵی دوو تەمەنی پەرلەماندا كاتی لە لەوانەیە بكاتەوە، درێ��ژ بۆ نایاسایی ئەنجام زۆر زۆر تەزویرێكی هەڵبژاردنەكانیشدا فالن دەنگی نمونە بۆ نەدرێت رێگا واتا بدەن. واتا بسووتێنرێت. هەمووی و دەركەوێت لیست چۆن توانیان لەپەرلەماندا ئیشێكی وەها بكەن بە تەزویراتیش شتێكی تر بكەن، بۆیە تەنیا شتێك كورد گەلی ئەگەر خەڵكە، خۆدی دەمێنێتەوە كێشەكەمان بەداخەوە بەاڵم هەبێت، ئیرادەیەكی لێرەدا ئەوەیە كە هەتا ئێستا گەلی ئێمە لە باشوری كوردستان هێشتا نەبووەتە خاوەن ئەو ئیرادەیەی كە دژ بە زوڵم و سیاسەتی نادیموكراتی و نایاسایی كوردستاندا بەشەی لەم چونكە بوەستێتەوە، سیاسی، فیكری، لەالیەنی زۆرە، كێشەمان رێكخستنی زۆر الوازین. ئیرادەی تێكۆشان الوازە، ئێمە بۆشایمان لە باشووری كوردستاندا زۆر زۆرە.یەكێتی پ��ارت��ی ئێستا چ��ۆن خ��ۆم ب���ڕوای ب��ە ئەو و رێكخستنە ئەو خاوەن بووەتە دیموكراتی ئیرادەیە و لە هەمانكاتدا ئەو مۆدێلی كاركردنەی پارتی ئاشتی و دیموكراتی"بەدەپە" و گەلی كورد لە باكوور و گەلی كورد لە ئەوروپا و تەنانەت پارتی بۆ دەتوانین ،"PJAK"كوردستان ئازادی ژیانی خاوەن ئەمانە وەربگرین. ئەساس بە خۆمان و رێكخستن خ��اوەن سیاسین، رێبازێكی و هزر

راستی بە ئەویش تایبەتن، كاركردنی مۆدێلێكی تایبەت ئایدیۆلۆژی و بیركردنەوە شێوازی ئەو هەموو رێكخستنییە و سیاسی كاری مۆدێلی و دەگەڕێتەوە بۆ رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن و ئەو كەلتوورە سیاسی و رێكخستنییە كە لەناو پەكەكەدا جێگیر كراوە. بە بڕوای من دەبێت بدات هەوڵ كوردستان باشووری ئێمەی خەڵكی بۆ چارەسەری كێشەكانی مۆدێلێكی سیاسی وەكووەكو یان دیموكراتی" یەكێتی پارتی ""PYDBDP "پارتی ئاشتی و دیموكراسی" لە باشووری كوردستان دروست و رێكبخات و لە رێگای ئەوەوە هێزێكی سیاسی خاوەن ئیرادە دروست بكات و لەم بكات. چارەسەر كێشەكانی دەتوانێت رێیەوەش

پـــرســـیـــار/ ئــامــادەكــاریــیــەكــانــتــان بۆ چارەسەری پارتی لیستی وەك هەڵبژاردن ــی كــوردســتــان كــە ئــێــوەش ــرات ــمــوك دیئاستێكدایە؟ چ لە لیستەدا لەو كاندیدن كوردستان ب��اش��ووری لە گوڵپی/ فایق د. باشوری لە زۆر خەڵكی هەیە، زۆری خەڵكێكی پەكەكەن"پارتی رێبازی الیەنگری كوردستان پەكەكە دەڵێن خەڵك كوردستان". كرێكارانی دڵسۆزە و پرەنسیپە بە و نەتەوەیی پارتێكی دەنگ خەڵكانە جۆرە ئەم كورد. مەسەلەی بۆ دەدەنە پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان، پارتی ل��ەب��ەردەم م��ەزن ه��ەرە ئاستەنگی ب��ەاڵم مۆڵەتیان ئێستا هەتا كە ئەوەیە چارەسەرییەوە نەداوە پێیان. ئەمجارە مۆڵەتی فەرمیان هەیە و بەشدارن و ئەمەش خاڵی هەرە پۆزەتیڤە. خاڵێكی حكومەتی لەنێوان ئێستادا لە كە ئەوەیە تریش توركیا و رێبەری گەلی كورد عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن و بزوتنەوەی ئازادیخوازی گەلی كوردستان دانوستانێك لەئارادایە و ئەمەش هەر خاڵی پۆزەتیڤن و خەڵكیش ترسی ئەوەی نەماوە لە دۆستایەتیكردن لە گەڵ هەتا كوردستاندا. دیموكراتی چارەسەری پارتی ئێستا بەهۆی سیاسەتی هێزە دەسەاڵتدارەكانەوە ئێستادا لە هەرچەندە دەترسا، ك��ورد خەڵكی دروستكردنی بۆنەی بە بوەتەوە كەم ترسە ئەو گفتوگۆ و هەوڵدان بۆ چارەسەری و پاشەكشەی كوردستان باشووری هەرێمی خاكی بۆ گەریال لە باكووری كوردستان و ئەوانە هەندێك رەوشی ناوچەیین لەم بارودۆخەدا كە بۆ پارتی چارەسەری ئاراوە. هاتوونەتە و باشە كوردستان دیموكراتی ئەو گەندەڵی و كەم و كورتیانەی كە لەناو پارتەكانی تا نەبووە. چارەسەریدا پارتی لەناو هەیە تردا حكومەتی بینایەكی چارەسەری پارتی ئێستا لەناو باشە نەكردووە، داگیر جێگایەكدا هیچ لە دیموكراتی "پارتی چارەسەری پارتی چارەسەری هەیە، دەسەاڵت كوردستاندا"دەستاودەستكردنی پێشتر من سەرۆكی پارتی چارەسەری بووم، ئێستا سەرۆكی پارتی چارەسەری نیم. ئێستا هەڤالێكی تر سەرۆكی پارتی چارەسەرییە. دەستاودەستكردنی دەسەاڵت بە شێوەیەكی ئاشتی ئەمەش مۆدێلێكی جوانە. خالێكی تری پۆزەتیڤ بۆ پارتی چارەسەری هاوسەرۆكییە، سیستەمێكی خاوەن كە ئەوەیە ئەویش لە دوو كەس یەك پیاو و یەكیان ژن پێكدێن.

ئەو گەندەڵی و كەم و كورتیانەی كە لەناو

پارتەكانی تردا هەیە لەناو پارتی چارەسەریدا نەبووە. تا ئێستا پارتی چارەسەری

بینایەكی حكومەتی لە هیچ جێگایەكدا

داگیر نەكردووە، باشە لەناوپارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستاندا دەستاودەستكردنی

دەسەاڵت هەیە، پێشتر من سەرۆكی پارتی چارەسەری بووم،

ئێستا سەرۆكی پارتی چارەسەری نیم. ئێستا هەڤالێكی تر سەرۆكی

پارتی چارەسەرییە. دەستاودەستكردنی

دەسەاڵت بە شێوەیەكی ئاشتی ئەمەش مۆدێلێكی

جوانە. خالێكی تری پۆزەتیڤ بۆ پارتی

چارەسەری ئەوەیە كە خاوەن سیستەمێكی هاوسەرۆكییە، ئەویش لە دوو كەس یەك پیاو و یەكیان ژن پێكدێن.

پارتی چارەسەری لەدژی ماوەی درێژكردنەوەی سەرۆكی هەرێم لێدوانی باڵو كردەوە، بەاڵم هیچ

راگەیاندنێك باڵوی نەكردەوە و گەمارۆ هەیە و هۆكارەكانیشی زۆرن.

سیاسەتی باشووری شتی زۆر خراپی تێدایە یەك

لەوانە نادیموكراتە

Page 21: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

19 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [چاوپێكەوتن

بەڕێوەبردنی لە دیموكراتیەت واتا هاوسەرۆكی كاروبار و زیاترە لەیەك كەس، واتا دیموكراتیەتە بۆ دەرفەتدان بە ژن لە گۆڕەپانی سیاسیشدا. خاڵی الوازمان راگەیاندنی پارتی چارەسەرییە، لە رووی شتە ئەم ئەوەی بۆ الوازین، زۆر راگەیاندنییەوە جۆانانەی پارتی چارەسەری بگەێننە خەڵك لەگەڵ ئەوەش، گەمارۆی راگەیاندنی دەوروبەرە لەسەرمان بە شێوەیەكی بەرفراوان بەرێوە دەچێت. بۆ نموونە درێژكردنەوەی ماوەی لەدژی چارەسەری پارتی هیچ بەاڵم كردەوە، باڵو لێدوانی هەرێم سەرۆكی هەیە گەمارۆ و ن��ەك��ردەوە ب��اڵوی راگەیاندنێك باشووری سیاسەتی زۆرن. هۆكارەكانیشی و شتی زۆر خراپی تێدایە یەك لەوانە نادیموكراتە.

رێبەری بانگەوازی لەچوارچێوەی پرسیار/ ــــاالن بۆ ـــۆج ئ ــا ئ ــدوڵ ــەب ــی كــــورد ع ــەل گئاشتیانەی و دیموكراتیانە چــارەســەری كۆنفرانس ـــوار چ بەستنی و كــێــشــەی ئەنجامدانی بــەرێــزتــان ــاوەدا، ــن ــێ پ ــەم ل

ـــۆن دەبــیــنــن؟ ــر چ ــێ كــۆنــفــرانــســی هــەولپارتی دوو تا من رای بە گوڵپی/ فایەق د. و سیاسی پێگەی و جێگە ئەوەندە دەسەاڵتدار هێزی گەڵ لە پەیوەندیان و هەبێت ئابووریان ناودەوڵەتی و ناوچەیی بێت، زەحمەتە كۆنفڕانسی ب��اش��ووری ك��وردس��ت��ان ئەنجام ل��ە ن��ەت��ەوەی��ی بدرێت. هێزی تریش هێزی ئۆپۆزسیۆن باشووری هەیە پڕۆژەیان هەندێك چی ئەگەر كوردستانە، خراپ نییە، بەاڵم لە مەسەلەی نەتەوەییدا سیاسەتی باشووری هێزی تێنەپەڕاندووە. دەسەاڵتدارانیان كوردستان چ ئەوانەی لە دەسەاڵتدان و چ ئەوانەشی لەئۆزسیۆندان، هیچ نەتەوەیی نین. لە گەڵ ئەوەی بەاڵم نەتەوەیییە، كێشەیەكی كورد كێشەی كە سیاسەتی ئێمە نەتەوەیی نییە. ئەمە گەوەرەترین خەلەلە. دوژمنی ئێمە توركیا و ئێران و دۆستەكانی ئەوان ئێراق، توركیا و سوریا لە دژی گەلی كورد كار دەكەن ئەوان یەكێتی داگیركەرانی كوردستانیان هەیە داگیركەرانیان یەكێتی ئەوان باشە هەیە، هەبێت. رزگاركەرانمان یەكێتی ئێمەش پێویستە

لە و ناكەن پەسەند ك���رداری بە ئەمە ئ��ەوان كورد گەلی ئەوە بێجگە دەكەن. درۆ گوتاریشدا لە كورد گەلی دەكات. نەتەوەیی یەكێتی داوای هەر جێگایەك سەركەوتن و دەسكەوت هەبێت چ باكووری لە چ یان بێت كوردستان باشووری لە كوردستان بە هی خۆی دەزانێت. بۆ نمونە كاتێك ئێراق، كۆماری س��ەرۆك ب��ووە تاڵەبانی ج��ەالل هەڤااڵنی پەكەكە لە روسیا ئاهەنگێكیان گێڕابوو و دە هەزار دۆالریان خەرج كردبوو، نوێنەری یەكێتی نیشتمانیش بۆ ئەو ئاهەنگە لە روسیا بانگهێشت كرابوو، بەاڵم نەهاتبوو. خەڵكی رۆژئاوا و رۆژهەاڵت ئەوان هاتووە باشووردا بەسەر كارەساتێك چ خەفەتیان خواردووە، هێزێكی سیاسی وەك پەكەكە دەكەن. نەتەوەیی یەكێتی باسی ئاپۆ رێبەر و ئێمەیان دنیادا لە ئەوانەی و ئێمەش دۆستانی دەوێت بە هەموو دیموكراتخواز، رۆشنبیر داوا دەكەن كورد یەكبگرن، بەاڵم بەرپرسانی كورد لە باشوری مەسەلەی ناكەنەوە لێ بیری ئەوەی كوردستان پارەوەن. و دەسەاڵت بەدوای بەس نەتەوەیییە،

لەوە ناچێت ئۆپۆزسیۆن تا دوای هەڵبژاردنەكان هەڵوێستێكی وەها دەرببڕێت. تا دوای هەڵبژاردنەكان ئەگەر سەركەوتنیان بەدەستهێنا ئەوە قسە ناكەن ئەگەر سەركەوتنیشیان بە

دەستنەهێنا لەوانەیە ئەو كاتە هەڵوێستی تر نیشان بدەن

………

هێزێكی سیاسی وەك پەكەكە و رێبەر ئاپۆ باسی یەكێتی نەتەوەیی دەكەن. دۆستانی ئێمەش و ئەوانەی لە دنیادا ئێمەیان دەوێت بە هەموو دیموكراتخواز، رۆشنبیر داوا دەكەن كورد یەكبگرن، بەاڵم بەرپرسانی كورد لە باشوری كوردستان ئەوەی بیری لێ ناكەنەوە

مەسەلەی نەتەوەیییە، بەس بەدوای دەسەاڵت و پارەوەن

Page 22: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

20] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

وتار

كامەران گوڵپیپێش ئەوەی بچینە ناو بابەتەكەوە سوپای میسر دوای كودەتاكەی بەسەر سەرۆكی هەڵبژێردراودا گۆڕەپانی بۆ كۆپتەرەكانەوە ناردنی ڕێگەی لە خۆپیشاندانەكان دەیەوێت ڕێژەی خۆپیشاندەرانی بزانێت، الدراو ك��ار لە سەرۆكی الیەنگرانی شێوەیە بەم دیموكراسی جیهاندا هەموو لە هەڵنەسەنگێنراوە، بەاڵم لە میسردا لەبەر ئەوەی كۆشكی كۆماری بەدرێژایی میژووەكەی دەرگای پاڵپشتی سوپا كە بووە وااڵ سەرۆكانێك بۆ بەڕووی دەرگ��ای هەربەزۆری بۆیە لێكردوون، چونكە داخست، هەڵبژێردراودا سەرۆكێكی ئەقڵیەتی بەڕێوەبردنی واڵت بۆ زیاتر لە شەش دەیە هەر بەدەست كەسانی سەربازیەوە بووە بۆیە چاودێرانی سیاسی ئەم خاڵەیان لە ال وون بوو كاتێك بەخۆشحاڵیەوە لێدوانیان دەدا سەبارەت بە گۆڕانكاریەكان لە دوای ڕوخانی مۆبارەك، ئێستا با بچینە سەرناوەرۆكی بابەتەكە؛ كۆماری میسری عەرەبی لە ساڵی "1953"زاییندا دامەزرا، دوای ڕژێمی بەسەر ئازادیخواز ئەفسەرانی كودەتای بەهەمان شێوەی كە فاروقدا مەلیك پاشایەتی نجیب( )محمد ف��اروق مەلیك كاتێك ئێستا كرد دەستنیشان بەرگری وەزی���ری وەك��و ی كە مورسی موحەمەد دكتۆر شێوەی بەهەمان دەستنیشان بەرگری وەزی��ری وەكو )سیسی( دوای ك��ودەت��ا سیناریۆی ه��ەم��ان وات��ە ك��رد شەش دەیە دووبارە دەبێتەوە بۆیە ئەو ووتەیە دەكاتەوە؟ دوبارە خۆی مێژوو كە ڕاستە زۆر بەڵێ لە واڵتی فیرعەونەكاندا و دوای دروستبوونی نامۆ سەرۆكێكی ع��ەرەب��ی میسری ك��ۆم��اری واڵت سەربازی ساڵەی چەندین بەئەقڵیەتی لەسەر كورسی دەسەاڵت دانیشت بێئاگا لەوەی كە دیموكراسی لە میسردا جێگیربوونی مەحاڵە و دەرەكییە یەكێكیان كە ڕەهەند دوو لەبەر دەرەك��ی ڕەه��ەن��دی ناوخۆیییە. تریان ئ��ەوی بەرژەوەندی چەند واڵتیكدا دەبینیەوە لە خۆی میسری گەلی ئەگەر مەترسیەوە كەوتوەتە كە ئازاد بێت لە بڕیاری سیاسی خۆیدا ئەو واڵتانەش

)سعودیە، ئیمارتی عەرەبی، دەوڵەتی ئیسرائیل( ئیسرائیل لە جگە واڵتانە ئەم ئ��ەوەی لەبەر بنەماڵە فەرمانڕەوایەتیان دەكات بۆیە ڕاستەوخۆ دیموكراسیەوە. گەردەلولی بەرلێشاوی دەكەونە هەرچی ئیسرائیلیشە گرفتی سینای بۆ دروست بوو كە دوای چل ساڵ ئااڵی میسری شەكایەوە و گەمارۆی سەركەرتی غەزە كە هەموو جیهان نەیتوانی بیشكێنێت، بەاڵم دوای ئازادی گەالنی دەروازەی دیكتاتۆری ڕژێمی دەست لە میسر هاتوچۆ و كرایەوە فەلەستیندا بەڕووی رەفەح حۆسنی ووتی ئیسرائیل بەجۆرێك ئازادكرا، ئەمە ئیسرائیل بۆ بوو خەزێنەیەك مۆبارەك ناوخۆییە ڕەهەندی هەرچی دەرەكی، ڕەهەندی ئەوا لە سیستەمی بەڕێوەبردنی واڵت و ئەقڵیەتی كە دەبینێتەوە خۆی سەركردەكانیدا سەربازی بەدرێژایی فەرمانڕەوایەتی شەست ساڵ واڵت لە ژێر یاسای )باری نائاسایی( بەڕێوە دەبرا. نمونەیەكی زیندوو بۆ كەسێك كە خۆی بەئازادیخواز دەزانێت دەرەوە وەزیری مۆبارەك دەسەاڵتی بەدرێژایی عەرەبی كۆمكاری گشتی ئەمینداری دواتر بوو ئازادی ئااڵی ئێستا )عەمروموسایە( ئەویش بووە بەشدار خۆی بەمەرجێك دەكاتەوە بەرز و سی درێژایی بە پۆلیسیدا دەسەاڵتێكی لە پێنج ساڵ. لێرەوە مورسی كرایە قوربانی یەكەم وێستگەی ژیانی دیموكراسی لە میسردا بەجۆرێك بەفیشەك مەدەنی بەخۆپیشاندانی الیەنگرانی ئەمنیەكانەوە هێزە الی��ەن لە دران��ەوە وەاڵم بەشێوەیەك كە سوپاش بێالیەنی خۆی لە دەستدا.میسری دوای مەلیك فاروق ئاودێر كرا بەئەقڵیەتی عدولناسر( )جمال كاتێك بۆنمونە سەربازی، دەسەاڵتی گرتە دەست ڕاستەوخۆ قەدەغەی فرە میسر كە جۆرێك بە یاسایەك بە كرد حزبی دەبێت تەنها لە الیەن حزبێكەوە بەڕێوە ببرێت بۆیە بەهاتنی جمال عبدوالناسر ئازادی خنكێنرا و دیموكراسی پێچرایەوە و هێزی سەربازی زاڵكرا بەسەر لۆژیكی ئەقڵدا، بەداخەوە ئێستا كەسانێك دەبینرێت وێنەی ئەو پیاوە بەرز دەكەنەوە بێئاگا لەسەر فرەیی ئ��ازادی خنكێنەری كە ل��ەوەی سێیەم ئ��ەم دوای ب��ووە. پیاوە ئ��ەو دەستی سەرۆك میسری گرتە دەست كە بەهەمان شێوە ئەنور )محمد ئەویش هەبوو سەربازی پلەی ساداتە( كە لەسەر هەمان ڕێچكەی پێشوو دژی ئازادیەكان بوو بەجۆرێك دەستورێكی عورفی دانا كە بۆ ماوەی چل ساڵ میسری پێوە گیرۆدە بوو، سادات لە ساڵی "1981"دا لە كاتی نمایشێكی سەربازی سوپاكەیدا كوژراو و دوای ئەو سەرۆكی چوارەم هاتە جێگەی كە ئەویش )محمد حۆسنی فەرمانڕەوایەتی م��اوەی كە ب��وو م��ۆب��ارەك( میسردا مێژووی لە دادەنرێت ماوە بەدریژترین

كە چل و یەك ساڵی خایاند. ئێستا كاتی ئەوە بەو بكرێت ئاشنا بەڕێز خوێنەری كە هاتووە نەهامەتیانەی كە میسر گیرۆدەی بوو لە سەردەمی سەرۆككۆماری پۆستی بەوەرگرتنی ئ��ەودا خۆیدا لە سیاسی ژیانی جومگەكانی هەموو سەرۆكوەزیران، )دانای نمونە بۆ كرد قەتیس كۆلیژەكانی ڕاگری پارێزگارەكان، وەزیرەكان، زانكۆ( بەجۆرێك هاواڵتیانی میسر لەژێرحوكمی فەرمانڕەوایەتی ب��ەدرێ��ژای��ی ب��وون عورفیدا بەپێی میسر، گەالنی شۆڕشی تا م��ۆب��ارەك سااڵنەی موچەی كۆمار سەرۆك میسر یاسای سامانی بەاڵم بووە، دوالر )48000( تەنها بەجۆرێك تێپەڕاند میلیاری چەندین مۆبارەك ئەمە تەنها یەك خوێندنەوەی بۆ دەكرێت ئەویش ئەوەیە كە لە قووتی خەڵكی دزراوە و ژمارەی بانكی خۆی و بنەماڵەكەی پێ پڕ كراوەتەوە لە بانكەكانی جیهاندا. دەرخستنی كەموكورتیەكانی گەالن شۆڕرشی پێش میسری فەرمانڕەوایانی خەڵكیەوە الی��ەن لە ڕاستیەكانە زانینی بۆ بەشێوەیەكی بابەتیانە دوور لە دەمارگیری حزبی و ئایدیۆلۆژی؛ چونكە لە هەرێمدا هەندێك نوسەر و ڕۆشنبیر پەیدابوون تەنها ڕووداوەكان لە چاوی حزبەكەیانەوە دەبینن بۆیە دەبێت گواستنەوەی و تاریك الیەنە بێت پیشەییانە ڕووداوەك���ان ڕوو. بخرێتە بەباشی رووداوەك��ان شاراوەكانی دوكتۆر مورسی هەڵەی زۆر بوو لە بەڕێوەبردنی واڵتدا بەجۆرێك خەڵكی هەستیان بەفەرامۆشكردن گەلی لە ڕووی كاتێك وتارەكانیدا لە دەك��رد الیەنەكانی نەیتوانی ه��ەروەك دەك��رد میسری ئۆپۆزسیۆن لە خۆی كۆبكاتەوە لەسەر شێوازێك كە هەمووان پێی ڕازی بن. دیارە دۆخی سیاسی میسر دەستێوەردانی دەرەكی زۆر لە پشت بوو

هەڵدەسەنگێنرێت پتەرەوە لەڕێگەی كۆ دیموكراسی دوای كودەتا میسر لە

ئەگەر گەلی میسری ئازاد بێت لە بڕیاری سیاسی خۆیدا ئەو واڵتانەش

)سعودیە، ئیمارتی عەرەبی، دەوڵەتی ئیسرائیل( لەبەر ئەوەی ئەم واڵتانە جگە لە ئیسرائیل بنەماڵە

فەرمانڕەوایەتیان دەكات بۆیە ڕاستەوخۆ دەكەونە بەرلێشاوی گەردەلولی

دیموكراسیەوە

Page 23: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

21 وتار] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

بۆ شكستهێنانی دەسەاڵتی ئیخوانەكان كە خۆی دەبێت بەاڵم دەبینیەوە، مورسیدا دوكتۆر لە كە كاتێك بكات پرسیارە ئەم كەسێك هەموو شەرعیەت بۆ بن پێوەر دەنگدان سندوقەكانی ئیتر بەهیچ جۆرێك ڕەوا نییە لەژێر هەرناوێكدا پێش بەسەردەسەاڵتدا بكرێت كودەتا بێت دەسەاڵتەكە ماوەی یاسایی كاتی تەواوبوونی بۆیە هەموو ئازادیخوازێك ئەوە بزانێت كە ئەوەی مورسی بەدەسەاڵتی بەرامبەر ڕوویدا میسر لە كودەتایە؛ چونكە شەرعیەتی لە الیەن زۆرینەی خەڵكەوە پێبەخشرابوو نەك هێزی سەربازیەوە میسردا لە دیموكراسی دەڵێن چاودێرانیش یەكێك چونكە گۆڕنرا؛ لە سوپاوە الی��ەن لە هەڵبژاردنە؟ دیموكراسی گرنگەكانی پایە لە ئەو نوسینەی نوسەر دەیەوێت بینوسێت دەبێت پەیامی گەیاندنی ڕاستیەكان بێت بەخوێنەران نەك چەواشەكردنیان لە پێناو دەركەوتن لە شاشەی تیڤیەكانەوە. ڕاستیەك هەیە لە ڕۆژهەاڵتی ناویندا بەگشتی ئەویش ئەوەیە كە كاربەدەستانی واڵت دیموكراسی بە نامۆن سیاسیەكان سەركردە و بۆیە دەزان��ن دەسەاڵتەكانیانی بەخۆركەی و بەڵكو ڕاستەوخۆ؛ ناكەن هەڵبژاردن دژایەتی دەكەن هەڵبژاردن دەرئەنجامەكانی دژایەتی لێرەوە قەیران دەست پێدەكات، ئەگەر لەبەرئەوە لەژێر بدەن بەدەسەاڵتیان كەڕتوشێك نەبێت نەیاندەهێشت هەرگیز ئەوا دیموكراسیدا ناوی ڕووداوەك��ان��ی بۆیە بكرێت، هەڵبژاردن باسی لێدەكەوێتەوە زۆری قوربانی هەڵبژاردن دوای لە واڵتدا، بەجۆرێك الیەنی دۆڕاو لە پرۆسەی هەڵبژاردندا سەرۆكەكەی بەفریادڕەس ناودەبات

بخرێتەوە. دوور سیاسی كایەی لە ئەگەر ق��ەب��وڵ��ك��ردن��ی ژی��ان��ی دی��م��وك��راس��ی ڕووی ڕاس��ت��ەق��ی��ن��ەی دەس���ەاڵت���ە دی��ك��ت��ات��ۆر و وەكو بۆیە دەك��ات، ئاشكرا پاوانخوازەكان گرۆپێكی یەك تیمی دەسەاڵتە قۆرخكارەكان ناوچەكەدا ل��ە دەك���ەن ك��ار تیمێك وەك��و ب��ەڕووی گ��ەالن ب��ەك��ران��ەوەی بەرگرتن ب��ۆ بەشەڕی گەالن و سەرقاڵكردنی دیموكراسیدا واڵتدا. لە حزبێنە و پاشاگەردانی و ناوخۆ ناوچەكە تری واڵتێكی هەر وەكو میسریش خۆری ئازادی بەڕوودا هەڵهات دوای ڕژێمێكی دیكتاتۆری بۆیە كۆبونەوەی ڕقی چەندین ساڵە و ئەمانە بێكاری و خزمەتگوزاری نەبونی و چەندین كەم وكورتی تردەبنە هۆی ئالَۆزی لەو كەوتە میسر مۆبارەكدا سەردەمی لە واڵتدا، ژێر قەرزێكی كەم وێنە لە جیهاندا كە )27( میلیار دوالری تێپەڕاند، هەروەك لە ڕاپرسیەكی گۆڤاری )باردی( ئەمریكیدا هاتووە كە مۆبارەك بەپلەی حەڤدەهەمین دیكتاتۆر دێت لە جیهاندا.سوپای میسر بەم هەنگاوەی میسری گێڕایەوە بۆ چوارگۆشەی یەكەمی پێش شۆڕشی میسری كە مۆبارەك بەمیراتی بۆی بەجێهێشتبون ئەویش ئەوەیە كە میسر لە ڕیزبەندی بیست و پێنجەمین واڵتدا دێت لە جیهاندا لە ڕووی گەندەڵیەوە.دەبێت بۆچون و ڕوئیای ئیسالمیەكانیش نوێ بكرێتەوە بەوەی كە گرتنەدەستی دەسەاڵت بۆ و هاواڵتیانە خۆشگوزەرانی هینانی فەراهەم گێڕانەوەی مافی هاواڵتیبوونە دوور لە ئایدیا و بیری تەسكی حزبایەتی. لەوانەیە ئەگەر ئەمجارە

چانسی دیموكراسی تاقی بكرێتەوە لە میسردا بگۆڕدرێت؛ واڵت��ەدا لەو سیاسی هاوكێشەی چونكە لە كۆتایدا هەر دەبێت ئیرادەی گەالن سەربكەوێت بەسەر لۆژیكی هێز و تۆقاندندا.

دەبێت هەموو كەسێك ئەم پرسیارە بكات كاتێك كە سندوقەكانی دەنگدان پێوەر بن بۆ شەرعیەت ئیتر بەهیچ جۆرێك ڕەوا نییە لەژێر هەرناوێكدا بێت كودەتا بكرێت

بەسەردەسەاڵتدا پێش تەواوبوونی كاتی یاسایی ماوەی دەسەاڵتەكە بۆیە هەموو ئازادیخوازێك ئەوە بزانێت كە ئەوەی لە میسر ڕوویدا بەرامبەر بەدەسەاڵتی

مورسی كودەتایە؛ چونكە شەرعیەتی لە

الیەن زۆرینەی خەڵكەوە پێبەخشرابوو نەك هێزی

سەربازیەوە

Page 24: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

22] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

وتار

كوردۆشوانی

ئێستا كە نیوەی تەمەنی ساڵی دوو هەزار و سیانزە ئاڵۆزی و ناكۆكی مژی و تەم هێشتا و تێپەڕیوە ب��ەرن��ەداوە، دەڤ��ەرەك��ەی ئاسمانی ئاریشەكان و ئەوەی دەگوزەرێ و هیشتا ئەنجامەكەی روون نییە كۆمەڵێ شتی سەیر و سەمەرەی تێدا بەدی دەكرێت، هەڵبەتە مەبەستم ڕوداوەكانی كوردستان و ناوچەكە و رۆژهەاڵتی ناوەڕاسەتە كە ئێستا ڕۆژەڤی سەرەكی میدیاكانە و خەڵكی بەگشتی بەخۆیەوە سەرقاڵكردووە. ئەوەی دەزگاكانی راگەیاندنی لە باشوری كوردستان لە كە سەرەكییە مژاری دوو داگیركردووە بەزۆری كۆتایی مانگی شەشدا روویانداوە لە دید و تێڕوانینی دژبەیەك شێوازی دوو بە سیاسیدا الیەنی هەندی پێناسە بۆ ڕووداوەكان دەكرێت. دیارە پێناسەكردنی رووداوەكان بە پێی بەرژەوەندی حزبی و ئایدیۆلۆژی حزبی ب��ەرژەوەن��دی بەتەنها و دەكرێت ڕەنگڕێژ لەبەر چاو دەگیرێت. دوور و نزیك هیچ كەسێك لە بەرژەوەندی بەالی دەژبەرەكاندا الیەنە چوارچێوەی نەتەوەیی و نیشتمانیدا ناڕوات، هاوتەریب لە گەڵ ئەو دوو ڕوداوەشدا كە رۆژەڤی حزبەكان و میدیاكانیانە تری بەشەكانی لە چارەنوسساز و گرنگ رووداوی كوردستاندا بونی هەیە، بەاڵم نەك ناكرێت بە رۆژەڤی سەرەكی؛ بەڵكو بەهەند وەرناگیرێت و هیچ گرنگییەكی پێ نادرێت. بابەتی سەرقاڵكردنی خەڵك لەم ماوەیەدا درێژكردنەوەی وادەی سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان لیستی الیەن لە كە بوو كوردستان پەرلەمانی و قسەی بە تێیانپەڕاند، دراو بۆ دەنگی دەسەاڵتەوە دەسەاڵتداران ئەوەی ئەنجامیانداوە لە پیناوی سازان پێناو لە و دەستور پ��رۆژەی سەر لە رێكەوتنە و بەرژەوەندی گشتیدا بەو كارە هەستاوەن، بەاڵم ڕاو بۆچونی ئۆپوزسیون پێچەوانەیە و ئەو كارە بە كارێكی ناڕەوا و نادیموكراتی و لێكترازان و كودەتا ناو دەبەن، خەڵك سەرقاڵكردنی تری بابەتێكی هەمانكاتدا لە درێژكردنەوەی پێچوانەی بە میسرە، رووداوەكانی لە میسر كورتكردنەوە و ویالیەتی سەرۆكی هەرێم، كۆتایی پێهێنانی دەسەاڵتدارێتی مورسی و ڕاگرتنی دەستوری ئەو واڵتە ئەنجام درا و ئەوەش جۆرێكی تر لە بۆچونی دژ بەیەكی لە باشوری كوردستان بە دوای

خۆیدا هێناوە.البردنی هەرێم دەسەاڵتدارانی دووەم��دا م��ژاری لە محەمەد مورسی بە كارێكی باش دەزانن و پێیان وایە

داخوازییەكانی چونی بەدەنگەوە سوپاكردی ئەوەی خەڵكی سەرشەقام بوو كە بە شێوازی حكومی مورسی ڕازی نەبوون، ئۆپوزسیونی ئیسالمێش لە كوردستان پێیان وایە ئۆپوزسیونی میسر بەهاوكاری سوپای ئەو واڵتە كودەتایان بەسەر شەرعیەتی مورسیدا كردووە بۆ ئەوەی لە كورسی دەسەاڵت دوری بخەنەوە، ئێستا خەمی ئەو حزبانەی الی خۆمان لە الیەك بەشێكیان خەمەكەیان دریژكردنەوەی سەرۆكایەتی و پاراستنی كورسییە، لە الیەكیتر و بەشێكی تریان خەمی گەورەیان لە سەرۆكایەتی خستن و دورخستنەوەی مورسییە، خەمخۆرەكانی كورسی و مورسی جارێ لە خەمی واڵت و گەلەكەی خۆیان نەپرسی، دەسەاڵتدارانی كوردستان خەڵك ئیرادەی لە رێز دەبێت وایە پێیان ئەگەر بگیردرێت و داخوازیەكانیان لە بەرچاو بگیردرێت ئەوە البردنی و میسریەكان بۆ تەنها نەك بەاڵم ڕاستە، بۆ ئ��ەوە پێویستە بەڵكو لەسەركورسی، مورسی كوردستانیش بەڕاو ببینرێت كە خەڵك سەرۆكی نوێ بۆ خۆی هەڵبژێرێت نەوەكو سەرۆك خۆی بسەپێنی بەسەر خەڵكدا، خۆ ئەگە قسە لە سەر هەڵبژاردن و شەرعیەتە مورسی هەڵبژاردەی خەڵك بوو، ئامانجی بابەتێكی ئەوە نەكرد چی و كرد چی و بوو چی ترە، ئەم تێكەڵ و پێكەڵكردنە لە گوتار و بانێك و دوو هەوا لە كردار و دوو فاقی لە سیاسەتدا چەندە ڕاستگۆیی زیاتر ل��ەوەش دەگەیەنێت بەگەل زیان سیاسیەكان ڕەش دەكات و حزبە دەسەاڵتدارەكانیش لەم ئ��ەوەی گ��ەل، توڕەیی نەشتەری بەر دەخاتە ماوەیەدا بەگفتار زۆرترین جار ناوی هێنرا لە دەمی ڕاگەیاندنەكان بۆ دەگ��وازرای��ەوە سیاسیەكانەوە دەستەواژەی سازانی نیشتمانی بوو، بەاڵم لە كرداردا ئەوەی بەدی دەكرێت نەك سازان، بەڵكو لێكترازانی نیشتمانی و نەتەوەیش خەریكە روودەدات، ئەوەتا لە باشوری كوردستان حكومی یاسایی كۆتایی پێدێت، بیانوی بە ناكرێت چۆڵ دەس��ەاڵت كورسی ب��ەاڵم لە قۆناغە، ئەم بۆ پێویستی و زەرورەت��ی سەرۆك كاتێدا لەم قۆناغەدا و پیشتریش سەرۆكایەتی هەرێم لە و نەبووە نەتەوەیی یەكڕیزی و تەبایی هەوێنی ئایا نەهاتووە، ب��ەدی نیشتمانی سازانی سایەیدا ڕاب��ردوودا كارێك هەنگاوی لە هەشت ساڵی دەبێت دوو و و ساڵ مانگ بەشەش نەنرابێت بۆ یەكەمی ساڵ ئەنجام بدرێت؟ لەالیەكی تر ئایا ئەو شینەی بۆ دەسەاڵتەكەی مورسی دەكرێت لە پێناوی چیدایە و چی بۆ كورد دەستەبەر دەكات ئەگەر ئەوەیش هەشت ساڵ سەرۆك بێت؟ لە ڕاستیدا خەمی كورد نە خەمی كورسیە و نەخەمی مورسیە، خەمی گەورەمان نەبونی هەڵوێستی نەتەوەیی و تەبایی و سازانی گشتییە لە پێناوی گەل و نیشتمانەكەماندا، خەمی كورد ئەوەیە لە باشوری كوردستان دەسەاڵتدار خۆی نەسەپێنێت هەڵبژاردن خۆیدا ساتی و كات لە و گەلدا بەسەر دەستنیشان سەرۆكێك و نوێنەر و بدرێت ئەنجام بێت، خەڵكەكەی دڵسۆزی و خزمەتكار كە بكرێت كوردستان هەرێمی حكومەتی ئەوەیە كورد خەمی و سەرجەم الیەنە سیاسەكان پشتیوانی لە پرۆسەی ئاشتی نێوان دەوڵەتی توركیا و بزاڤی ئازادیخوازی بەكردەوە و ئاشكرا بە بكەن كوردستان باكوری

و هەستیار م��ژارە ئەو نزیكی ساردوسڕی بە نەك چارەنوسسازە ببنەوە، خەمی كورد ئەوەیە بەهەموو دەستكەوتەكانی لە پشتگیری و پشتیوانی الیەك رۆژئاوای كوردستان بكەین و هاوكار بین بۆ ئەوەی نەچن، دەست لە بەدەستخراون دەسكەوتانەی ئەو نەك هاوشێوەی رژێمی توركیا دژایەتی بكەن و شەڕ سەردا بە سنوریان و بكرێت ساز بۆ ئاژاوەیان و تێكۆشانی و ئەوەیە خەبات كورد دابخرێت، خەمی رۆژهەاڵتی كوردستان بە ئەنجام بگات و چیتر لە مافی ڕەوای خۆیان بێبەش نەكرێن و الوەكان تەنها لەبەر سێدارە پەتی بەردەم ڕاپێچی كوردانە بیروڕایەكی و كوردە نەتەوەی گەورەی خەمی ئەوانە نەكرێن، سەرەكی رۆژەڤ��ی و بكرێت لەسەر كاری پێویستە هەموو الیەك بێت نەك دەسەاڵت و كورسی و مورسی.

ـی؟! ـ ـ ـ ـ ـ ـ مورسـ و ورسی ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ كـ و ورد ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ كـ ـی ـ ـ ـ ـ خەمـ

خەمی كورد ئەوەیە بەهەموو الیەك

پشتیوانی و پشتگیری لە دەستكەوتەكانی رۆژئاوای كوردستان

بكەین و هاوكار بین بۆ ئەوەی ئەو دەسكەوتانەی بەدەستخراون لە دەست نەچن، نەك هاوشێوەی

رژێمی توركیا دژایەتی بكەن و شەڕ و ئاژاوەیان بۆ ساز

بكرێت و سنوریان بە سەردا دابخرێت، خەمی كورد

ئەوەیە خەبات و تێكۆشانی رۆژهەاڵتی كوردستان بە ئەنجام بگات و چیتر لە

مافی ڕەوای خۆیان بێبەش نەكرێن و الوەكان تەنها لەبەر بیروڕایەكی كوردانە ڕاپێچی بەردەم پەتی سێدارە نەكرێن، ئەوانە

خەمی گەورەی نەتەوەی كوردە و پێویستە كاری لەسەر بكرێت و رۆژەڤی

سەرەكی هەموو الیەك بێت نەك دەسەاڵت و كورسی و

مورسی

Page 25: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

23 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [چاوپێكەوتن

گــەڵ، لــە تایبەتدا دیمانەیەكی لــە یەكینەكانی گشتی فـــەرمـــانـــداری پاراستنی گەل )YPG( "سیپان حەمۆ" بە دژ هێرشەكانی كە رایدەگەینێت شاری عەفرین لە توركیا پیالنڕێژكراون سێماڵكای ســنــووری داخستنی بە و هێرشانە ئەو كوردستانیش باشوری حەمۆ هــاوكــات و پێكرد دەســتــیــان ئەو ئامانجی كە خستەڕوو ئەوەشی دەسكەوتەكانی تێكدانی هێرشانە ــــاوای كــوردســتــان و ــە لــە رۆژئ ــوردان كرێگریكردنە لەبەشداریكردنی كوردان لە

كۆنفرانسی جنێف دا .

ئا/ دیجلە حسین

پرسیار/ ئامانج لەو هێرشانەی بۆ سەر شاری عەفرین و دەوروبەری چی بوو؟

هێرشانە ئەو ئامانجی راستیدا لە وەاڵم/ لە هاوكات بوو. كوردان پێگەی الوازكردنی گەڵ هێرشی گروپە چەتەكان بۆ سەر شاری

عەفرین، گەمارۆیەكی قورسیش خرایە سەر ئەو شارەكە لەالیەك هێزەكانی بەناو سوپای ئازاد و لەالیەكی ترەوە گروپە چەتەكان و لەالیەكی تریشەوە داخستنی دەروارزەی سنوری نێوان كوردستان رۆژئ��اوای و كوردستان باشوری دروست ناوچەیە ئەو خەڵكی بۆ كارەساتی كرد. داڕێژەرانی ئەو پیالنانەش لە دژی شاری عەفرین و خەڵكی رۆژئاوای كوردستان بەرێوە چوون بە داخستنی سنورەكانیشەوە لە الیەن هاوكات، كران. كردەیی و ئامادە توركیاوە كوردستان باشوری هێزەكانی هەڵوێستی بوێری بە هێرشكارانیشیدا، چونكە شانبەشانی شاری بە دژ هێرشەكانی دەستپێكردنی داخراو سێماڵكا سنووری دەروازەی عەفرین كوردستانیش باشوری هەرێمی حكومەتی و ژمارەیەكی زۆر پێشمەرگەی لەسەر سنوورەكان

جێگیر كرد.

پرسیار/ ئاخۆ ئامانج لەم نزیكبوونەوەی حكومەتی هەرێمی باشوری كوردستان چی بوو؟ ئایا هاوپەیمانیەك لە نێوان و ــان كــوردســت هــەرێــمــی حكومەتی

توركیا بۆ الوازكردنی پێگەی كوردان لە رۆژئاوای كوردستان و سوریادا هەیە؟

نێوان لە هاوپەیمانییەك نازانم من وەاڵم/ و كوردستان باشوری هەرێمی حكومەتی ئەو گروپانەدا كە هێرش دەكەنە سەر شاری عەفرین هەیە یاخود نا، مێژوو هەموو ئەمانە دەسەلمێنێت، راستییەكانیشی و دەخاتەڕوو بەاڵم داخستنی دەروازەی سنووری سێماڵكا و جێگیركردنی پێشمەرگە لەسەر سنوورەكان، هێرش كە داوە چەتەكان گروپە بە بوێری گروپە سەرێكانی. و عەفرین سەر بكەنە چەتەكان دەیانوت:"كوردان كەوتوونەتە وێزەی یەكتر، گرفتێك كەوتۆتە نێوان كوردەكانەوە و ئەمەش كوردان عاجز دەكات". ئەگەر ناكۆكی ناتوانن ئ��ەوان بێت، قووڵ هێندە نێوانیان بە لەبەرامبەر جێگەیەك و شوێن هیچ لە ئێمە رابووەستن و ئەوانە بەم تێگەیشتنەوە دەڵیم بۆیە كرد. بە هێرشەكانیان دەستیان بوێری سنوری دەروازەی ئەو بەداخستنی زیاتر درا بە گروپە چەتەكان و هاوكارانیان بۆ

هێرش كردنە سەر سەرێكانی و عەفرین.

گەل؛ پاراستنی یەكینەكانی فەرمانداری

رۆژئاوای كوردستان بە خەڵكی پێشمەرگە سوكایەتییە هێنانی

Page 26: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

24] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

ــە ــەن پـــرســـیـــار/ ئـــاخـــۆ نــاكــۆكــی الیرۆڵ لەسەر كاریگەری سیاسیەكان گەل پاراستنی یەكینەكانی پێگەی و

نابێت؟یەكینەكانی شتێك ه��ەر پێش وەاڵم/ هیچ ناكۆكی بنەمای لەسەر گەل پاراستنی الیەن و هێزێك دروست نەبووە. یەكینەكانی پاراستنی گەل، بۆ پاراستنی بەرژەوەندیەكانی گەلەكەمان لە رۆژئاوای كوردستان دامەزراوە و خاوەن ئەو رۆڵ و بەرپرسیاریەتەیە. ناكۆكی كاریگەریەكی هیچ سیاسیەكانیش الیەنە لەسەر "یەپەگە"، نابێت. گروپە چەتەكانیش چونكە ك��رد، هەڵەیان هێرشانەیاندا ل��ەو ناكۆكییە لەسەر گەل پاراستنی یەكینەكانی

سیاسیەكان دروست نەبووە. پاراستنی ف��ەل��س��ەف��ەی ب��ە "ی��ەپ��ەگ��ە"، بەم دام��ەزرا، كورد گەلی بەرژەوەندییەكانی سیاسییە هێزە نێوان ناكۆكی هۆیەشەوە كوردییەكان كاریگەری لە )YPG( ناكەن. یەكینەكانی پاراستنی گەل پێی نایە سێیەمین لەسەر خ��ۆی و دامەزراندنییەوە ساڵەی

كورد گەلی نەتەوەییەكانی مافە پاراستنی پەروەردە دەكات و پێدەگەیەنێت بۆ ئەوەش پرسە سیاسییەكانی نێوان دەستەی بااڵی كورد و سنووری باشوری كوردستان كاریگەریان لە "یەپەگە" نەكرد، بەاڵم ئەگەر "یەپەگە" خۆی بەگوێرەی جواڵنەوەیەك یان الیەنێكی سیاسی ئەو ب��ەر دەك��ەوت��ە ئ��ەوك��ات رێكبخستایە، كاریگەرییانەوە. بۆیە توانای پووچەڵكردنەوەی و هەبوو چەتانەشی گروپە ئەو پیالنەكانی و گۆڕەپان سەرجەم لە هەنگاو بە هەنگاو مەیدانەكاندا گورزی لە گروپە چەتەكاندا گوند

بە گوند گروپە چەتەكانی وەدەرنا.

پــرســیــار/ ئــەو گــروپــە چــەتــانــە چۆن یا كوردیەكانەوە؟ هەرێمە هاتبوونە

پێشتر خۆیان لەوێدا جێگیركردبوو؟لەژێر گروپانە ئ��ەو راستیدا لە وەاڵم/ دەمامكی هەوڵی هاوكاریكردندا هێرشیان كرد. گروپێك چەتە ماوەیەك بەر لە ئێستا هاتنە هەرێمەكەوە و ویستیان بەناوی پەنابەرێتییەوە گەلەكەشمان ببن. جێگیر شوێنێك ل��ە دەرگای خۆیانیان بۆ كردنەوە، بەاڵم لە گەڵ دەستپێكردنی هێرشەكان، بینیمان كە ئەوان چەكە قورسەكانیان دەرهێنا و دەستیان كرد خەڵكی و هێزەكانمان سەر بۆ هێرش بە دەڤەرەكە. هەر بۆیە ئێمەش لەوێ دەستمان بە پاكسازی كرد. "یەپەگە"، بە بەرخۆدانێكی داستانئاسایانە لەو گوندەوە دەستی پێكرد و گوند بە گوندی دەڤەرەكەی لەو چەتانە خاوێن كردەوە كە بەناوی سوپای سوریای ئازادەوە دەجواڵنەوە. دوای شەڕ و پێكدادانێكی )10( پاشان دەرك��ران، گوندە لەو سەرەتا رۆژە، بە سەرە لە گوندی جیلبیر و بێنێ دەركران بۆ كە كرایەوە خاوێن لێ گوندەكانیان و فەرماندارییان بڕیارگەی چەتانە گروپە ئەو شاری رووبكەنە لەوێوە دەیانویست و بوو عەفرین. سەرەتا ئەو هەرێمە گەمارۆ دران و هەرێمی سەرتاسەری پاشان خاوێنكرانەوە، یەكینەكانی كۆنترۆڵی ژێر كەوتە ك��وردان لەم گرنگ هەرە خاڵی گەلەوە. پاراستنی هێرشانەدا، ئەو گروپە چەتانە بە شێوەیەك قورس تێكشكاندن و هیچ ئیرادەیەكیان نەما گەل. پاراستنی یەكینەكانی بە لەبەرامبەر یەكینەكانی پۆاڵیینی بەرخۆدانی ئیرادەی و پ��اراس��ت��ن��ی گ��ەل ل��ەب��ەرام��ب��ەر ب��ە چەكە قازانج مەزنی سەركەوتنێكی قورسەكانیان

كرد.

پرسیار/ ئەی ئەگەر وا بوو بۆچی ئێوە پەیمانێكتان لە گەڵیان ئیمزا كرد؟

وەاڵم/ بۆ ئەوەی خەڵكی دەڤەرەكە بتوانن بە هیچ گرفتێك هاتووچووی شاری حەلەب، شام و شارەكانی تر بكەن و بۆ ئەوەش رێگاكان بكرێنەوە لەگەڵ ئەو گروپە چەتانەدا دانیشتین. لەبەرەنگاربوونەوەی كە ئ��ەوەش لەگەڵ بەاڵم تێكشكان، گروپانە ئەو سەربازییدا ئێمە داوامان لێیان كرد كە وا لەسەر مێزی گفتوگۆ بەیەكەوە دانیشین و رێكبكەوین. لە دانیشتنەكەماندا لەسەر چوار خاڵ رێككەوتین. یەكەمین ئەوە بوو كە كۆنترۆڵی ئەو گوندانە دەبێت لە دەستی یەكینەكانی پاراستنی گەلدا تەواوی بە عەفرین رێگاكانی دووهەم؛ بێت. بكرێنەوە. سێیەمین خاڵیش رۆشنكردنەوەی رووداوی كوشتنی سەركردەی لیوای تەوحید "شامیلە" كە لە رۆژی یەكەمی پێكدادانەكاندا گەلەكۆمە بە خۆیاندا لەناو ئ��ەوان ك��وژرا. كوشتیان و دواتر دەستیان بە هێرشەكانیان كرد و وەكو هۆكاری شەڕەكەش كوژرانی ئەو پێكدادانەدا و شەڕ لەم نیشاندا. كەسەیان كرد. بەرخۆدانیان قارەمانانە یەكینەكانمان گەلەكەشمان بە هەمان شێوە بەرخۆدانی كرد بۆ ئەوەش سەركەوتین. گەلی عەفرین شەو و رۆژ )24( كاتژمێر بۆ ئەم بەرخۆدانە لەسەر پێ بوو. ئەم بەرخۆدانەی گەل، گروپە چەتەكانی لەدەست ق��ورس و زۆر چەكێكی ترساند. چەتەكاندا هەبوو، لیوای تەوحید )13( تانكی خۆیان سنگی یەكینەكانمان بەاڵم هێنابوو، كرد بە قەڵغان و بە چەكەكانی دەستیان و بە پشتیوانی گەلەكەمان ئەو گروپە چەتانەیان

تێكشكاند.

پرسیار/ كێ و چە الیەنێك پشتگیری عەفرین شاری لەدژی هێرشانەی ئەو ــەری دەكرد و ئامانجیان لەو و دەوروب

پەالمارانە چی بوو؟ژێر لە گروپێك دوو لەناوچەكە وەاڵم/ "یوسف و س��ەالح��ەدی��ن" ناوی"كەتیبەی سەر هێرشانەی ئەو سەركێشی ئەلعەزما"، شاری عەفرینیان كردووە و لەژێر ناوی سوپای سوریای ئازاددا دەجوڵێنەوە. لەگەڵ ئەوەی كە ئەو دوو گروپە چەتە لە هێرشەكاندا پێشڕەوی دانیشتنەكەماندا لە بەاڵم بوون، هێرشەكان لەگەڵ ئەو گروپانەدا رێگەمان پێیان نەدا كە لە چاوپێكەوتنەكانماندا دانیشن و ئامادە بن، چونكە ئەو دوو گروپە خیانەتكار بوون، ئێمە ئازادمان وت كە بە سوپای وەكو پێشمەرج نابێت ئەو گروپانە لە دانیشتنەكانماندا ئامادە بن و رێگەیان پێنەدرا و هەر وەهاشمان كرد. دەتوانم بەهەموو قەناعەتێكمەوە بڵێم؛ ئەگەر گروپە ئەو بەرپرسیاری ئەلعەزمای یوسف

ئەو پارتە سیاسییانەی دەیانەوێت هێزێكی

سەربازی دروستبكەن، خۆیان لە چاوپێكەوتن و

دانیشتنیش نزیك ناكەنەوە، ئەمە هەڵوێستیانە. ئەمەش شێوەیەكە لە خراپكاری

و دژ بە نرخ و بەها خوڵقاوەكانی گەلەكەمان و لە دژی ئاسایشی

هەرێمەكەمانە. گروپی )10 ــ 15( كەسی كۆدەبنەوە و دەڵێن ناومان فاڵنە

كەتیبەیە، ئەوە كەلتووری ئێمەی كوردان نییە، ئەوە كەلتووری سوپای ئازادە كە هەر چەند كەسەیەك

لەیەك كۆدەبنەوە و ناوێك بۆ خۆیان پەیدا

دەكەن، ئەوەش كەلتورێكی چەتەواریە و هیچ

پەیوەندیەكی بە كەلتوری كوردەوە نییە

Page 27: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

25 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [چاوپێكەوتن

گوندی بێتەوە با دەزانێت، كورد بە خۆی بێنێ و لەوێ بەخۆی بڵێت من كوردم، یەپەگە ناڵێت، نادات و وتەیەكیشی پێ دەستی لێ بەاڵم دەیبینین كە خەڵكی گوندی بێنێ چی لێ دەكەن و خودی خۆشی دەزانێت؛ چونكە هەر خۆی دەزانێت چی بەسەر خەڵكی دەڤەرەكەدا خەڵكی و گەلەكەمان ئێمە، ن��ەك هێنا. خیانەتكاران دەیەوێت بەتایبەتی دەڤەرەكە دادگایی بكات. من وەكو كوردێك دەڵێم ئەم هەرێمە هەرێمی كوردانە، هێرشكردن و هەموو جواڵنەوەیەك لەدژی ئەم هەرێمانە، خیانەتە. دەشێ كێشە لەنێوانماندا هەبێت، بەاڵم نابێت ئەم گەلە و ئەم واڵتە بكەین بە قوربانی ئەو وەها پرەنسیپێكی لە بیر ئ��ەوان كێشانە. ناكەنەوە. با بێن لەنێو خۆماندا پرسەكانمان تاووتوێ بكەین و چارەسەریان بكەین، بەاڵم نەهێڵن هێزە دەرەكییەكان خاكەكەمان داگیر

بكەن.

دەكــەن كە لــەوە باس ئێوە پرسیار/ نــاوی لــەســەر چەتە گروپێكی چەند ناوچە هێرشی ــازاد ئ سوریای سوپای سوپای نەك ــردووە، ك كوردیەكانیان ئەو باشە ئەی نەوایە، ئــازاد سوریای گروپانە كێن و چییان دەوێت؟ بۆ چی ئازاد سوریای سوپای بەراستی ئەگەر لەدژی رژێمی ئەسەدە بۆچی مۆڵەت بە

وەها كردەوەیەكی قیزەون دەدات؟ش��اری س��ەر ب��ۆ هێرشەیان ئ��ەو وەاڵم/ عەفرین بەراستی پرستیج و سۆنعەی ئەوانی

گروپە هێرشانەی ئەو گەڵ لە تێكشكاند. چەتەكان بۆ سەر شاری عەفرین، هەڵوێستی گروپە چەكدارەكان لەبەرامبەر بە شۆڕشیش روون و ئاشكرا بوو، چونكە ئەو هەڵسوكەوت سەرشۆڕیەكی بۆوە ئەوانە نزیكایەتیەی و مەزن بویان، ئەوان بەو هێرشانەیان نیشانیاندا بەڵكو نییە، ئاواكردن و مەبەستیان شۆڕش ئەو بەم هێرشانە دەیانەوێت پێگەی كورد الواز بكەن. ئەوانە دەستیان لە شەڕی دژ بە رژێمی سوریا بەردا و هێرشیان كردە سەر گەلەكەمان سەر هەڵیانكوتایە گەلەكەمان. رۆڵەكانی و هەرێمێك كە هیچ دام و دەزگا و بنكەیەكی دەوڵەت و هێزەكانی دەوڵەتی سوریای لێنییە و لە دژی ئێمە شەڕیان كرد. بەم هێرشەیان الیەنگری شۆڕشن، چەند تا كە سەلماندیان یاخود؟ شۆڕشە ئامانجیان كە نیشانیاندا "ئیمال تەوحید لیوای دەرەوەی وتەبێژی سیمال" بە زمانی خۆی ووتی، دەبێت ئێمە زۆر و بە پەلە كۆتایی بەم كارە بهێنین، چونكە تەڵەكەی لەناو تەڵەكەدا بێنی و هەستی بە گروپە ئەو كە دەركەوتەڕوو كرد. پیالنەكە خیانەتكارە كوردانە لەناویاندان چوون لە گەڵ بەدرەدین" "سەاڵحەدین دانیشتوون. توركیا و توركیا بۆ چ��وون بەرپرسیارەكانیان و تازەیان هێزێكی كە ووت��ووە توركیایان بە و "ئیتحادی سیاسی"یەوە بەناوی پێكهێناوە شەڕ دەكەن. خۆم چووم و چاوم بە نوێنەری چەند پارتێك كەوت كە لەناو ئەو ئیتیحادەدا كرد. دۆخەكەمان باسی و گرتووە جێگەیان پێم وتن كە لەسەر ناوی ئەوان لە گەڵ توركیا

لە پیالنەكانیان بەگوێرەی كردووە، قسەیان دەرەوە لە هێرشەكە تورك؛ دەوڵەتی گەڵ شاری لەناو ئەوانیش و پێدەكرد دەستی بەمشێوەیە و پێدەكرد دەستیان عەفرینەوە كۆنترۆڵی ژێر دەخستە عەفرینیان ش��اری چوارچێوەی لە تەوحید لیوای خۆیانەوە. پیالنەكەدا لە دەرەوە دەستیان بە هێرشكرد و شەڕەكە ماوەی )25( رۆژ بەردەوام بوو، بەاڵم بینییان كە ئەوانەی وتبویان لەناوەوە دەكەونە نەكرد. هیچیان هێرشكردن، و جموجۆڵ

لە گەڵ ئەو هێرشانەی گروپە چەتەكان بۆ سەر

شاری عەفرین، هەڵوێستی گروپە چەكدارەكان

لەبەرامبەر بە شۆڕشیش روون و ئاشكرا بوو،

چونكە ئەو هەڵسوكەوت و نزیكایەتیەی ئەوانە بۆوە سەرشۆڕیەكی مەزن بویان،

ئەوان بەو هێرشانەیان نیشانیاندا مەبەستیان شۆڕش و ئاواكردن نییە، بەڵكو ئەو بەم هێرشانە دەیانەوێت پێگەی كورد

الواز بكەن

Page 28: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

26] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

پاشان لیواكە لەڕێگەی بێتەلەوە قسەیان لە گەڵ خیانەتكارەكان كرد و پێیان وتن" ئێوە،

ئێمەتان هەلخەڵەتاند".

چەندە باسانە قسەو ئەمە پرسیار/ راستە كە دەڵێن یەكینەكانی پاراستنی نادات تر بەالیەنەكانی گەل مۆڵەت كە هێزی سەربازی بۆ خۆیان دروست

بكەن؟هەتاكو نییە هێزیان ئەوانە ئاخر وەاڵم/ تەنیا و بكەن دروس��ت سەربازی هێزێكی الیەنانە ئەو ب��ەس. و قسەكردنە ئیشیان

پیالنی ئەوەیان بوو لە باشوری كوردستانەوە پێشمەرگە بهێنن. وەكو بڵێی گەلی رۆژئاوای كوردستان خۆی پێ ناپارێزرێت و ناتوانێت ئەو كە بكات، دروس��ت خ��ۆی بۆ هێزێك رۆژئ��اوای گەلی بە سۆكایەتییە هەوڵەش لە كوردستان رۆژئ��اوای گەلی كوردستان. تێكۆشاوە، كوردستان چوارپارچەی هەر لە هێزێكە گ��ەل پاراستنی یەكینەكانی دەڤەرێكی لە ئەگەر گەلە. ئەم رۆڵەكانی ترەوە هێز بهێنرایە، ئەوە بەو واتایە دەهات كوردستان رۆژئ���اوای خەڵكی ئێمەی كە توانای خۆپاراستنمان نییە و ناتوانین خۆمان بەڕێوە ببەین .لە سەرێكانی ئەندامێكی پارتی )عەال سوریا ك��وردی دیموكراتی یەكێتی قاسم( كاتێك شەڕەكانی سەرێكانی دەستی پێكرد هاتە ریزەكانی یەپەگەەوە و قارەمانانە و دروست كەسێكی بەراستی بوو. شەهید خاوێن بوو، لە هۆشمەندی زانینی نرخی واڵت و نیشتمان و گەلەكەیدا بوو. نرخی ئازادی

لە ال بوو.دەی��ان��ەوێ��ت سیاسییانەی پ��ارت��ە ئ���ەو لە خۆیان دروستبكەن، سەربازی هێزێكی چاوپێكەوتن و دانیشتنیش نزیك ناكەنەوە، لە شێوەیەكە ئەمەش هەڵوێستیانە. ئەمە خراپكاری و دژ بە نرخ و بەها خوڵقاوەكانی گەلەكەمان و لە دژی ئاسایشی هەرێمەكەمانە. گروپی )10 �� 15( كەسی كۆدەبنەوە و دەڵێن ناومان فاڵنە كەتیبەیە، ئەوە كەلتووری ئێمەی كوردان نییە، ئەوە كەلتووری سوپای ئازادە كە هەر چەند كەسەیەك لەیەك كۆدەبنەوە

ئەوەش دەكەن، پەیدا خۆیان بۆ ناوێك و كەلتورێكی چەتەواریە و هیچ پەیوەندیەكی بە

كەلتوری كوردەوە نییە.

پرسیار/ ئامانج لەو هێرشانە بەگشتی دەكرێت كوردیەكان هەرێمە لەدژی

چییە؟رێگرتنە هێرشانەی، ئەو ئامانجی وەاڵم/ كۆنفرانسی ل��ە ك��ورد ب��ەش��دارب��وون��ی ل��ە جنێف كە دەیانەوێت لەسەر ناوی دەستەی كۆنفرانسە ئەم بەشداری ك��وردەوە ب��ااڵی تێكدانی ئامانج لەهەمانكاتشدا و بكەن وەكو ئێمە كوردە. گەلی دەستكەوتەكانی یەكینەكانی پاراستنی گەل بەردەوام دەبین بەرژەوەندییەكانی پاراستنی تێكۆشانی لە

گەلی كورد لە بەرزترین ئاستدا.ئەوانە هێزیان نییە

هەتاكو هێزێكی سەربازی دروست بكەن و تەنیا ئیشیان قسەكردنە و

بەس. ئەو الیەنانە پیالنی ئەوەیان بوو لە باشوری كوردستانەوە پێشمەرگە بهێنن. وەكو بڵێی گەلی رۆژئاوای كوردستان خۆی پێ ناپارێزرێت و ناتوانێت هێزێك بۆ خۆی دروست بكات، كە ئەو هەوڵەش سۆكایەتییە بە گەلی رۆژئاوای كوردستان

هەڵوێستی هێزەكانی باشوری كوردستان بوێری بە هێرشكارانیشیدا، چونكە شانبەشانی دەستپێكردنی هێرشەكانی دژ بە شاری

عەفرین دەروازەی سنووری سێماڵكا داخراو و حكومەتی هەرێمی باشوری كوردستانیش ژمارەیەكی زۆر پێشمەرگەی لەسەر سنوورەكان جێگیر كرد

Page 29: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

27 وتار] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

دیار غەریب

و سوریا لە سەرەتا لە كە بەعس پارتی زەكی و عەفلەق میشیل دەستی لەسەر ئەرسۆز لە )1947/4/7(دا و لەسەروبەندی فەرەنسا لە دەسەاڵتی سەربەخۆیی سوریا دامەزرا، توانی لە ماوەیەكی كوردتدا لە زۆر واڵتی عەرەبیدا تۆوی خۆی بچێنێت و گەشە پارتە ئەم ئێراقدا. لە بەتایبەتی بكات، نەتەوایەتی بۆ بانگەوازی ئ��ەوەی بەهۆی عەرەبی دەكرد و لە هەمانكاتدا بانگەشەی بۆ سۆسیالیزم دەكرد و دژی داگیركەری و ناعەدالەتی قسەی دەكرد، زوو گەشەی كرد؛ و گەالن شۆڕشی سەردەمەدا لەو چونكە چەمكی سۆسیالیستی دوو بابەت بوو، شۆڕش و جواڵنەوە سیاسییەكانیان پێ دەپێوران. زیاتر زەمینەسازی ئێراقدا لە رەوتانە ئەم پەنجاكانەوە ناوەڕاستی لە هەربۆیە بوو، )پارتی بەعس( بووە پارتێكی كاریگەر لە ئێراقدا و توانی خۆی بگەیەنێتە ئاستێك كە بەشداری حكومەتی عەبدولكەریم قاسم بكات. لە سەرەتاوە و دواتریش لە )1963/2/8( لە ببینێت سەرەكی و كاریگەر رۆڵێكی گەاڵ )عەبدولسەالم عارف(دا بۆ رووخاندنی دەسەاڵتی )عەبدولكەریم قاسم(، بەاڵم هەر چۆن بەشداریكردنیان لە حكومەتی )قاسم(دا زۆر درێژەی نەكێشا، هاوپەیمانییەكەیان زیاتر مانگێك چەند )عارف(یشدا گەاڵ لە درێژ نەبوویەوە و هەردووكیان بە دەركردنی

بەعسییەكان كۆتاییان هات. بەخۆیدا بەعس حزبی كە وایانكرد ئەمانە بچێتەوە و خۆی ئامادە بكات بۆ خولێكی

ساڵی هەتا دەسەاڵت. بەدەستهێنانی تری )1963( پارتی بەعس سەرەڕای بانگەشەی بۆ عەرەبایەتی، الیەنی چەپگەری الیەنێكی )فوئاد و پارتەدا ئەو لەناو بوو كاریگەر بەعسی سەركردەی یەكەمین رەكابی(كە بوو. هێڵە ئ��ەم نمونەیەكی ب��وو ئێراق و رەكابی فوئاد كە وایكرد ئ��ەوەش هەر ئێراق قەومییەكانی الیەنی لە هاوڕێكانی دژایەتییان بەعسەوە ناو راستڕەوەكانی و ئەزموونە و سەرنەكەوتنی ئەو دوو بكرێت ئەزموونی )قاسم و شیوعی( لە ئێراقدا كە بە نموونەی ئەزموونی چەپ بەناو دەكران، چەپگەرایەتی كە ئ��ەوەی هۆكاری بوونە لەناو رەوش��ە ئ��ەم بچێت، الوازی ب��ەرەو بەعسیشدا بە ئاشكرا دەركەوت و دەرفەتی بۆ راستڕەوەكان دروست كرد كە هەژموونی لە ببن ب��ااڵدەس��ت و بكەن زی��اد خۆیان پارتەكەدا و لێرەوە )ئەحمەد حەسەن بەكر( كورسی سەر سەركەوتنە تكریتییەكان و )سەدام ب��ەڕووی دەرگاشیان و دەس��ەاڵت چاالكی گەنجێكی كە ك��ردەوە حسێن(دا )1968 /7 لە )17/ دواتر بوو. توندڕەو

دا جڵەوی دەسەاڵتی ئێراقیان گرتە دەست و هەردوو سەركردە )ئەحمەد حەسەن بەكر )1968 �� 1979( و سەدام حسێن )1979 حوكمی س��اڵ )35( نزیكەی )2003 ��

ئێراقیان كرد.دوای رووخاندنی رژێمی بەعس لە )2003/4/9(لە و هەڵوەشێندرایەوە بەعس پارتی دا، كە هاوپەیمانەكاندا حوكمی س��ەردەم��ی بڕیاری دەكرد، بریمەر(سەرۆكایەتی )پۆل ریشەكێشكردنی بەعس درا. بانگەشەی ئەوە كێشەكانی ریشەكێشكردنی بە كە دەك��را )10( ئەوەتا دەكرێت. چارەسەر ئێراق رووخاندنی بەسەر تێپەڕی زیاتر س��اڵ بڕیاری ئاستێك ت��ا و بەعسدا رژێ��م��ی ریشەكێشكردنی بەعس جێبەجێ كرا. بەاڵم دەبینین بارودۆخی ئاسایشی ئێراق نائارامە. ئەم بارودۆخە ناچارمان دەكات بپرسین، ئایا دوای بەعس ئێراق بە چی ئاقارێكدا چووە

یاخود دەچێت؟!بۆ وەاڵمی ئەم پرسە پێویستە هەمەالیەنە ئایا بپرسین و دەس��ت بگرینە بابەتەكە

سەدام وابەستەی ئێراق كێشەكانی هەموو حسێن و بەعس بوون؟ ئەگەر وابوو بۆچی كاتێك كۆتایی بە دەسەاڵتی سەدام حسێن و بەعس هات كێشە و قەیرانەكان چارەسە نەبوون؟ ئەی لە ئەمڕۆدا كە زیاتر لە )10( ساڵ بەسەر رووخاندنی دەسەاڵتی بەعسدا چارەسەر ئێراق كێشەكانی و تێپەڕیوە كێشەكان كە بڵێین دەك��رێ��ت ن��ەب��وون، وابەستەی بەعس نین و بەعس لەم بوارەدا قوربانی نییە؟ ئەگەر ئەمانە هیچیان نییە، ئەی هۆكاری سەرەكی كێشەكانی ئێراق چین

و چی ئاڕاستەیەك دەگرن. بە هاوپەیمانان دەسەاڵتی )2003( ساڵی پشتیوانی بە و برێمەر پۆل سەرۆكایەتی ئێراق نوێی دەسەاڵتدارانی زۆری بەشی بڕیاری بە كە ك���ردەوە ل��ەوە جەختیان ریشەكێشكردنی بەعس دەتوانن ئێراق بەرەو كەناری ئارام ببەن. ئەوەبوو لە ڕێگەی ئەم بڕیارەوە ژمارەیەكی زۆری خەڵكی ئێراقیان لە بەشداریكردن لە پرۆسەی سیاسی ئێراق بێبەش كرد. تەنیا بەمەوە نەوەستان، لەبن سوپایەكی ئێراق سوپای كە ئەوەی ناوی بەعس پارتی داردەستی و سەركوتكەرە ئەو هەڵوەشاندنەوەی بە هەستان ب��ووە، سوپایە و لەو قۆناخەدا بەشی زۆری كورد و ئێراقییەكان پێیان وابوو ئیتر سەردەمێكی نوێ لە ئێراقدا دەست پێ دەكات و ئاشتی، بە دەبێت. دیموكراتی، سەقامگیر ئارامی، تێڕوانینەوە، هەندێك الیەن ئەم پێچوانەی و كەس پێیان وابوو كە ئەو بڕیارانە نابنە بەڵكو كێشەكان، چارەسەركردنی هۆكاری ئاڵۆزتر بارودۆخەكە كە دەكرێت گومان ئەم خاوەنی كوردستان لە ئەوەی بكەن. تێڕوانینە بوو، پارتی چارەسەری دیموكراتی كوردستان بوو. ئەم پارتە پێی وابوو كە ئەم دەكات دروست زیاتر كاردانەوەی بڕیارانە و نائارامی دروست دەكات، چونكە زۆربەی بوون، بەعسی ناسنامە بە ئێراقییەكان )ئەندام پلەی لەسەرو زۆریشیان بەشێكی دەیگرێتەوە، بڕیارانە ئەو كە فیرقە(بوون بڕیارەكە ئەو كەسانەی زۆری بەشی بەاڵم و دەزانی گوناح بەبێ خۆیان دەیگرتنەوە تۆمەتیان كە دەك���ردەوە ل��ەوە جەختیان

دوای )10( ساڵ لە رووخانی رژێمی بەعسی سەدام ئێراق بەرەو كوێ؟!!

Page 30: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

28] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

وتار

ئەنجام نەداوە، ئەمەش وای كرد كە ئەمانە ببنە زەمینەیەك بۆ ئەوانەی دژی پرۆسەی ئەو ئەمە هاوكاتی ئێراقن. بونیادنانەوەی بڕیارەی كە سەبارەت بە سوپا درا، لە الیەك رەش و سپی سوپای تێكەڵكرد و ئێراقی لە دەكرا كە بەشكرد بێ ئەزموون كۆمەڵێك ببنە هاوكارێكی باش بۆ كۆنترۆڵكردنی باری نەبوو، زیانەی ئەم تەنیا ئێراق، ئاسایشی و دیارییەك كردە ئەزموونەی ئەو بەڵكو كە كرد الیەنانە و گروپ ئەو پێشكەشی لە ئێراقدایە. ئاڵۆزی لە بەرژەوەندییان میلیشیا لەبەردەم دەرفەتی ئەمەشدا گەاڵ كرد دروس��ت الیەنەكاندا سەربازییەكانی كە هەر یەكە و ببنە حاكمی ناوچەیەك و

ئێمە ئەوەشمان بینی كە چەندە زیانی بە ئێراقی گەیاند. لەمانە بە ئازارتر ئەوە بوو كە دەرفەتی لێپرسینەوەیەكی دادوەرانەی نەدایە فەرماندارانە ئەو دواتر و ئێراقی دادگ��ای لەبەردەم دەسەاڵت بەپێی بەرژەوەندی خۆی ئەركدار ئەوانەی تایبەت بڕیاری بەپێی و كرد كە نزیكن لێیەوە لە نموونەی )عەبدول

ئەمیر زەیدی و وەفیقە سامەرای(.پ���ارت���ی چ����ارەس����ەری ج��ەخ��ت��ی ل���ەوە بڕیاری لە جێگەی پێویستە دەكردەوە كە كە بدرێت بڕیار بەعس، ریشەكێشكردنی لە بكرێت. ریشەكێش بەعس كەلتووری بڕیار سوپا، هەڵوەشاندنەوەی جێگەی بۆ دادوەران����ە لێپرسینەوەیەكی بدرێت

بۆچی رێكبخرێت. بااڵكانی سوپا بەرپرسە ئەمە دەگوترا؟ چونكە ئاماژە بۆ ئەوە دەكرا كە هۆكاری نەهامەتییەكان )بەعس و سوپا(بەعسی كە عەقڵییەتەیە ئەو بەڵكو نین، كردە ئەو دڕندەیە و سوپای كردە ئالییەتێك بەعس ئەگەر دیارە پارتێكەوە. بەدەستی لە نەژادپەرستی عەرەبی، لە دەسەاڵتخوازی بنەماڵە تاكە و حزب تاكە و كەس تاكە داببڕێت، لە قۆرخكردنی ئابووری داببڕێت، خۆباییبوون لە و دەرەوە وابەستیی لە لەبەرامبەر گەلەكەی داببڕێت، ئەوا دەكرێت )بەعس (یش ببێت بە پارتێك كە بتوانێت واڵتە ئەم كۆمەڵگای و تاك بە خزمەت بكات. خۆ ئەگەر سوپاش لەم چەمكانە و لە

پارتی چارەسەری جەختی لەوە دەكردەوە كە پێویستە لە جێگەی بڕیاری ریشەكێشكردنی بەعس، بڕیار بدرێت كە كەلتووری بەعس ریشەكێش بكرێت. لە جێگەی هەڵوەشاندنەوەی سوپا، بڕیار بدرێت لێپرسینەوەیەكی دادوەرانە بۆ بەرپرسە بااڵكانی سوپا

رێكبخرێت. بۆچی ئەمە دەگوترا؟ چونكە ئاماژە بۆ ئەوە دەكرا كە هۆكاری نەهامەتییەكان )بەعس و سوپا(نین، بەڵكو ئەو عەقڵییەتەیە كە بەعسی كردە ئەو دڕندەیە و سوپای كردە ئالییەتێك

بەدەستی پارتێكەوە. دیارە ئەگەر بەعس لە نەژادپەرستی عەرەبی، لە دەسەاڵتخوازی تاكە كەس و تاكە حزب و تاكە بنەماڵە داببڕێت، لە قۆرخكردنی ئابووری داببڕێت، لە وابەستیی دەرەوە و لە خۆباییبوون لەبەرامبەر گەلەكەی داببڕێت، ئەوا دەكرێت )بەعس (یش ببێت بە پارتێك كە

بتوانێت خزمەت بە تاك و كۆمەڵگای ئەم واڵتە بكات

Page 31: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

29 وتار] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

چەمكی دەسەاڵتی هێز داببڕیت و بیخەیتە مەدەنییەوە، دەسەاڵتێكی چاودێری ژێر بە پرۆسەی بوو گەورەترین خزمەت رەنگ بونیادنانەوەی ئێراق بكات. خۆ ئەگەر بڵێیت لە هەموو باسمان كرد كە ئەو چەمكانەی بەرپرسەكانی و بەعسییەكان بەرپرسە سوپادا هەیە و لە دەرەوەی بەعس و سوپا لە كەسدا نییە، یاخود ئەو چەمك و تێگانە لە پلە بەرزەكانی بەعس و سوپادا هەیە و لە پلە نزمەكانیاندا نییە بە هەڵەدا دەچین. پارتەكانی كە بڵێین ناكرێت ه��ەروەه��ا دەسەاڵتی لە بەشدار دەس��ەاڵت دەرەوەی ئەمڕدا بێ بەشن لەو چەمكانە و داماڵراون

لێی. دوای )10( ساڵ لە رووخاندنی رژێمی بەعس و بڕیاری ریشەكێشكردنی بەعس و بڕیاری دەبینین ئێراق، سوپای هەڵوەشاندنەوەی دەبینەوە ئەو چەمكانە رووب��ەڕووی هەمان

بەعس دەبووینەوە. رووبەڕووی پێشتر كە ئەو ئێراق ئاستی لەسەر ب��ەاڵم نەماوە، جیاواز زۆر دەبات بەڕێوە ئێراق چەمكەی پێ كاری بەعس كە چەمكانەی لەو نییە دەكرد. چەمكی دەسەاڵتخوازی تاكە كەس، تاكە پارت و تاك مەزهەب و گروپ هۆكارێكی

سەرەكی ملمالنێیەكانی ئێراقن. و پۆلیس ئاسایش، سوپا، كۆنترۆڵكردنی هەواڵگری لە الیەنی پارتە دەسەاڵتدارەكانەوە، هۆكارێكی تری بەردەوامی قەیرانەكانە. گرنگی نەدان بە ئاشتەوایی ناوخۆ و پشتبەستن بە دەرەوە یەكێكی ترە لەو هۆكارانەی كە ئێراق جێگیر نابێت. لە گەاڵ ئەمانەشدا پشتبەستن بە ئابووری پەترۆڵ و گرنگی نەدان بە بواری ئێراقی خۆماڵی، پیشەسازی و كشتوكاڵ زیاتر وابەستەی دەرەوە كردووە و ئەمانەش قەیرانەكان قوڵتر دەكاتەوە، ئەم هۆكارانەش هەمان ئەو هۆكارانەیە كە )سەدام و بەعس(

كاتێك هیچ كە قۆناخەی ئەو گەیاندە ی چاوەڕوانیان نەدەكرد.

ن��ەت��ەوە ئاسایشی ئەنجومەنی ئ���ەوە یەكگرتوەكان بڕیاریدا كە ئێراق لە ژێر بەندی حەوتەم لە میساقی نەتەوە یەكگرتوەەكان كە دێ��ت واتایە ب��ەو ئەمەش دەربچێت، ئێراق ئیتر دەبێتە خاوەنی سەروەری خۆی سەربازی و ئابووری سیاسی، كەرتی و خۆی بەسەربەخۆیی بەڕێوە دەبات و لەبن چاودێریدا نابێت. ئەمەش بەو واتایە دێت كە ئەوەی لە ئێراقدا ببێتە دەسەاڵتدار دەتوانێت ببێتە سەدامێكی تر. هاوكات دەتوانێت ببێتە و ئەزمونێكی سەركەوتوو بۆ نمونەیەكیش كاتێك دوای��ی ئەمەی ب��ەاڵم دیموكرات، بەرجەستە دەبێت كە سەركردەكەكان و پارتە سیاسیەكان خۆیان لەو چەمكانە دابماڵن كە بەعس كاری پێ دەكرد و ئێستاش زۆربەی

الیەنەكان بەو رێچكەیەدا دەچن.

بە بێ باشتركردنی گوزەرانی مندااڵن ناتواندرێت بگوترێت جەژنتان پیرۆز بێت؛ چونكە ئەوە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەكگرتوەكان بڕیاریدا كە ئێراق لە ژێر بەندی حەوتەم لە

میساقی نەتەوە یەكگرتوەەكان دەربچێت، ئەمەش بەو واتایە دێت كە ئێراق ئیتر دەبێتە خاوەنی سەروەری خۆی و كەرتی سیاسی، ئابووری و سەربازی خۆی بەسەربەخۆیی بەڕێوە دەبات و

لەبن چاودێریدا نابێت. ئەمەش بەو واتایە دێت كە ئەوەی لە ئێراقدا ببێتە دەسەاڵتدار دەتوانێت ببێتە سەدامێكی تر

Page 32: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

30] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

وتار

عەبدولرەحمان رەسول

جوانەكانی پرۆسە لە یەكێك ه��ەڵ��ب��ژاردن بێت ڕاستگۆیانە مەرجێك بە دیموكراسی بۆ لەمپەرێك هیچ و تەزویرات و فێل بێ بە بەردەم ئەو حیزب و هێز و كەسایەتیانەی كە بە چ هەڵبژاردنەدا لەو بەشداربن دەیانەوێت دەنگدانی بێت بۆ نوێنەر یاخود خۆ پااڵوتن بێت بۆ نوێنەرایەتی. سەركەوتنی هەر هەڵبژاردنێك بەندە بە گەشەی دیموكراسی كرداری دەسەاڵت و حكومەت لەو كۆمەڵگەیەی كە هەڵبژاردنەكەی هەمانكاتیشدا لە دەدەرێ���ت. ئەنجام تێدا وشیاری خەڵكیش ڕۆڵی كاریگەر دەگێڕێت بۆ كۆمەڵگەیەكی بەرەو كۆمەڵگە ئاراستەكردنی باشتر و ئازادتر بۆ پرۆسەی هەڵبژاردن و دوای دەنگ هاواڵتی تاكی جۆرە بەو هەڵبژاردنیش بدات لە سەر ئەساسی ڕاستگۆیی و لێهاتوویی، توانایی دەستنیشان كردنی كەسانی دڵسۆز لە ناو نوێنەرەكاندا هەبێت باشترینیان هەڵبژێرێت بە بێ ڕەچاوكردنی الیەنگری حیزبی و مەزهەبی و نەتەوەیی یاخود بەبێ ڕەچاوكردنی ئەم حیزبە گەورەیە یاخود بچوكە ئەو نوێنەرە سەربەخۆیە یاخود حیزبییە، فاڵن نوێنەر پارە دەبەشێتەوە بۆ دەنگدان یاخود كوڕی یان خزمی فاڵن كەسە یان لە فاڵن عەشیرەتە یاخود ئەو نوێنەرە هەژارە دیینە بێ یاخود دیینە بە سەرمایەدارە یان لەم شارە یاخود لەو شارە نیشتەجێیە ئەگەر هات كەسی دەنگدەر وشیاری بە هێزی هەبوو دڵسۆزانە و نەكرد ڕەچاو سەرەوەی ئەمانەی كە نوێنەرەی ئەو بەخشییە خۆی دەنگەكەی دلسۆز و لێهاتووە و خاوەن كەسایەتێكی باشی لە دلسۆزی و وەفاداری ئەوا كوردستان هەیە لە دوای هەڵبژاردن باشتر بەرەو كۆمەًڵگەیەكی الیەك هەموو وەردەچەرخێت. باشتر و ئازاد باش دەزانین لە كوردستاندا ماوەی هەشت ساڵە

نەكراوە پارێزگاكان ئەنجومەنی هەڵبژاردنی هەڵبژاردنی دواخستنی دەن��گ��ۆی ئێستاش ئەنجومەنی پارێزگاكان هەیە. لە ژێر نارەزایەتی خەڵكی كوردستاندا بوو لە چوار ساڵ لەمەوبەر هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی پەرلەمانیش ئەنجامدرا. ئەگەر چی فێڵ و تەزویراتێكی زۆر ئەنجامدرا، دەسەاڵتدارەكان حیزبە الیەن لە كە پەرلەمان بچنە نوێنەرانێك تواندرا بەاڵم ئەكتیڤ بن و وەكو ئۆپۆزیسیۆن نوێنەرایەتی بێ ئەوانیش چەندە هەر بسەلمێنن، خۆیان كەم كوڕی نەبوون. لە قۆناخی ئێستادا بەرەو كاتی هەڵبژاردنەكان دەچین لە كوردستان بڕیار لە هەڵبژاردن سێ )2013/9/21( لە كە بوو ئەوانیش بدرێت ئەنجام كوردستان باشوری نوێنەرانی ه��ەرێ��م، )س��ەرۆك��ی هەڵبژاردنی پارتە پارێزگاكان(. ئەنجومەنی پەرلەمان، لە كوردستان ب��اش��ووری دەس��ەاڵت��دارەك��ان��ی كوردستان پەرلەمانی ناو لە )2013/6/30(ئەویش سیناروێك سازكردنی بە هەستان )دواخستنی یاساكانی پرۆژە تێپەراندنی بە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم و درێژكردنەوەی ماوەی تەمەنی پەرلەمان(. لەم ڕۆژەدا قسە لە ئەنجومەنی ئەندامانی هەڵبژاردنی دواخستنی پارێزگاكانیش دەكرێ . بەپێی یاسا دواخستنی كوردستان هەڵبژاردنەكانی ل��ە ی��ەك ه��ەر پێچەوانەی یاسایە؛ چونكە ئێستا كوردستان لە حالەتێكی ئاسایی و ئاسایشی باشدایە و هیچ نییە. كوردستاندا لە ئاژاوەێك و شەڕ جۆرە پەیوەندی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە گەڵ ئێراقی حكومەتی و بەگشتی دراوسێیەكانی زۆر باشە، هەروەها هیچ ڕووداوێكی سروشتیش وەكو الفاو و زەمین لەرزە و گەردەلوول و...وەك یەكێتی و پارتی كە ن��ەداوە ڕووی هتد بەكاری هەڵبژاردنەكان دواخستنی بۆ پاساو و هەڵبژاردن دواخستنی نیهێنی تەنها بهێنن. هەبوونی ماددەی )64( لە پرۆژەی دەستووری ماددەیە ئەو پێی بە و كوردستان هەرێمی سەرۆكی هەرێم نابێت لە دوو هەڵبژاردن زیاتر خۆ هەڵبژێرێت بۆ سەرۆكایەتی هەرێم. پارتی بەرژەوەندی پێناوی لە كوردستان دیموكراتی سازكردنی ب��ە هەستا شەخسی و حیزبی یەكێتی پەرلەمانانی ئەندام كە سیناریوێیەك بوونە ئەكتەری كارا بۆ دواخستنی هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم و دەنگیان بە پرۆژە یاسایەكدا لە پێناو بەرژەوەندییە حیزبیەكانیان و بە پێی ئەو پرۆژە یاسایە هەڵبژاردنی سەرۆكی هەرێم بۆ دوو ساڵی تر دواكەوت ئەگەر چی بە شێكی زۆر

لە خەڵكی كوردستان متمانە بەو دوو ساڵەش دووس��اڵ. نەك ساڵە چ��وار دەڵێن و ناكەن پارتی و یەكێتی یاسایە ئەم تێپەراندنی بە بەرژەوەندییەكانی پێناو لە كە سەلماندیان لە هێشتنەوەی دەسەاڵتیان هەرچی و خۆیان دەستیان بێت دەیكەن. گرنك ئەوەیە بەالیانەوە كە ئەو دوو حیزبە لە دەسەاڵت بمێننەوە. دەبێ تاكی هاواڵتی كوردستان ئەوە بزانێت تێپەراندنی ئەم پرۆژە یاسایە بە واتای سەپاندنی یاساكانی ئۆتۆكراتییە كە لە دوای ئەمەش ئەگەر بۆیان بچێتە سەر ئەوا كۆمەڵگە ڕاپێچ دەكەن بەرەو سیستەم و فەرمانڕەوایی و دیكتاتۆریەت. لەبەر تەنها كە نیشانیاندا )2013/6/30( ئ��ەوەی بەرژەوەندی دەسەاڵتیان گەرەكە. بۆیە لەسەر هاواڵتی دەنگدەر پێویستە بە بەرپرسیاریەتیەوە هەڵبژاردنەدا ئەم تێپەڕاندنی گەڵ لە مامەڵە هوشی هاشوو نە شێوەیەك هیچ بە و بكات ڕاگەیاندنە كوردییەكان و نە سەروەت و سامان و ئۆتۆمبیل و بەڵێنی درۆینەی بریقەداری كاتی پروپاگەندەی هەڵبژاردنەكان كاریگەری هەبێت لەسەر ئاراستەكردنی دەنگدانەكانی خەڵك. بۆ كۆمەڵگا بتوانین الیەكمان هەموو بە ئەوەی و یاسایی بێ و مافی بێ و نەهامەتی لەم كاتێك بەپێچەوانەوە بكەین. ڕزگار هتد ...شایەستە كە كەسانەی بەو دەنگەكانماندا قورس باجی هاواڵتین ئێمەی تەنها نەبوون دەكەین ئاراستە كۆمەڵگە خۆمان و دەدەی��ن پڕاوپڕ نەهامەتی و تاریكی و جەهل و بەرەو دەنگدانەدا لەم پێویستە بۆیە كێشەكان. لە نەفرەت لە تەزویر و دەنگفرۆشتن و گەندەڵی ئاراستەكردنی پێناو لە بكەین. یاسایی بێ و كومەڵگەی كوردستان بەرەو كۆمەڵگەیەكی ئازاد و بەرابەر و ڕاستگۆیانە دەنگ بەو نوێنەرە بدەین دانەنا بەشیاو كەسیشمان كە كە شایەستەیە با دەنگ نەدەین باشترە و لەوەی كە دووبارە دەنگ بدەینەوە بەو نوێنەرانەی كە شایەستەی نوێنەرایەتی خەڵك نین. دەبێ ئەوە بزانین ئەوا ئینسانەكانن داهاتووی خۆیان دیاری دەكەن كە ئاخۆ چ جۆرێكیان بوێت دەنەخشینن. هەڵبژاردن كە ئینسانەكان هەموو بۆ تاقیكردنەوەیەكە ئاراستەی كۆمەڵگای كوردستان دیاری دەكەن بە كام ئاراستە وەرچەرخێت بەباشتر و ئازادتر و بەرابەر یا خود بەخەراپتر و گەندەڵتر و بێ یاسایی تر و لێوان لێوی بیكاری و لە كێشە و

گرفتی تر[email protected]

ان؟! ـ ـ ـ ــگۆیی كامی ـ رێودان و ڕاست ـ ـ ژاردن لە نێوان فـ ـ ـ ـ هەڵب

Page 33: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

31 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [وتار

ـت... ـ ـ ـ ـ دەنێ مل ـه ت ـ ـ ـ ـ تاتۆری ـ ـ ـ ـ دیکـ به ره و واڵت

نه ریمان ئه حمه د

ده سه اڵت: توانستی )پۆتانسیلی( هیز و چه وسانه وه ی که ڵه که بووه .

کۆمه ڵگایه ک ل��ه ه��ه ر ده س����ه اڵت ک��ات��ێ گروپێ ده س��ت ده که ویته و پیشده که وێ هه ر چینێکی ه��ه ر ی��ان عه شیره تێ ی��ان ده سه اڵته ئه و چه نده ئه وا کۆمه ڵگایه ک، جێی خ��ۆی ب��گ��رێ، ب��ه و ئ��ەن��دازه ی��ه ش به ره و مرۆڤه کان بۆ ئ��ازادی و دیموکراتی نه مان و له ناو چوون ئه چێ، وه ک ده بینن زهنیه تی و ده وڵه ت دروستبوونی له دوای ده وڵه تگه را و که وتنه ده ستی ده سه اڵت بۆ ده سه اڵته ی ئه و لێوه رگرتنه وه ی و چینیک

که ده بوو له ده ستی کۆمه ڵگادا بوایه. ه��ه م��وو دنیا ل��ه ش��ه ڕدای��ه ب��ه رام��ب��ه ر به هه اڵتی خ��ۆر له تایبه ت به ده س���ه اڵت، خۆرهه اڵتی گه النی که بینیمان ناوه راست ناوه راست چیتر قبوڵی ناکه ن که ده سه اڵتی به اڵم بێ، تاکه که سێکدا له ده ستی ره ها ئه وه ی که جێگه ی داخه ئه وه بوو که ئه و باو باهۆزه یان ئه و ته وژمه که هه ستا به رامبه ر ده سه اڵت له الیه ن گروپێکی تر، که به هه مان و دیموکراتیه که نا ده سه اڵته عه قڵیه تی هه ژمونگه راکان هێزه به رژه وه ندی به پێی نه بووه و وه رگیرا لێ سودی تر جارێکی هۆی ئه وەی که سود بگه یه نێته کۆمه ڵگای

خۆرهه اڵتی ناوه راست.ده سه اڵت رووب��ه روی گروپێک که زۆرج��ار ئه بنه وه بۆ ئه وه نییه که ده سه اڵت بکه وێته

ده ست کۆمه ڵگا، به ڵکو بۆ ئه وه یه که خۆیان ده سه اڵت بگرنه ده ست، زۆرجار وای لێ دێ و رێکده که ون ده س��ه اڵت دژه و ده س��ه اڵت هه ریه که ئه وی تر قایل ده کات به به ژداری له ده سه اڵته که. نمونه ی ئه مه ش )رۆبه رت مۆگابی( سه رۆکی زیمبابۆی بوو که نزیکه ی )35( ساڵه سه رۆکی ئه و واڵته یه ، له ساڵی که چانگه رای( )مۆرگان له گه ڵ )2009(دژی ده سه اڵتی مۆگابی بوو رێککه وتن له سه ر دابه شکردنی ده سه اڵته کانی ئه و واڵته ، واته ده س��ه اڵت به و راده ی��ه بۆته نه خۆشیه ک و

گه النی جیهان له ناو ده چن به هۆیه وه .ئه وه ی که ئاشکرایه له کوردستانیش حه ز کێشه ی بۆته ده س��ه اڵت��ه ئ��ه و بۆ ک��ردن سێ کوردستان له گه له ، ئه م سه ره کی سه رۆکی که هه یه به رێوه بردن ده زگ��ای هه رێم بۆ خۆی به ته نیا زیاتر له سه رۆکی که هه یه ده سه اڵتی په رله مان و حکومه ت هاواڵتیان هیچ کام له م ده زگایانه به نوێنه ری راسته قینه ی خۆیان نازانن، له بنەڕه تدا ئه بێ بریاردان ته نیا که سێ نه بێ؛ به ڵکو هه موو کۆمه ڵگا بکه وێته به رێوه بردنی و به یه که وه

واڵت به رێوه ببرێ.ب���ه داخ���ه وه ئ��ه م ده زگ��ای��ان��ه ل��ه س��ه ر به کار حکومرانی سیستمی دیکتاتۆرکردنی نمونه ی کورده وایدا، کۆمه ڵگای له ده که ن ئه مه ش له )30(ی)6(دا بینیمان په رله مانی کوردستان بێ گوێدانه هیچ به رپرسیارێتیه ک پێشێلکردنی و کۆمه ڵگا خ��وداو به رامبه ر ده نگ و ئیراده ی خه ڵک که به دنگی خه ڵک ببووه سه رۆکی هه رێم و پێشێلکردنی یاسا و دور له هه ر پێوانێکی ئه خالقی، جارێکی تر واڵت به ره و دیکتاتۆریه ت هه نگاوی ناو و مه سعود بارزانی هه ڵبژێردرایه وه به سه رۆکی کوردستان خه ڵکی له زۆرێ��ک که هه رێم، به ڵکو نازانن؛ خۆیانی سه رۆکی به نه ک ئه بێته س��ه رۆک��ه ئ��ه م ئه که ن هه ست وا که واته پاشه رۆژدا، له گه وره مه ترسیه کی ئه بێ هه وڵبده ین ده سه اڵت بکه وێته ده ستی گه ل؛ چونکه ئه گه ر له ده ستی چینێکدا بێ ده ر کوردستان ئێستای بارودۆخه ی ئه م

ئه نجامه که ی ئه بێ.بیڵێم خۆیه تی جێگه ی ل��ێ��ره دا ئ���ه وه ی له بارزانی مه سعود دانانه وه ی که ئه وه ی به رژه وه ندی هه موو دونیایه و له هه مان کاتدا به اڵم دراوسێیه، به رژه وه ندی واڵتانی له به ته نیا له به رژه وه ندی کورددا نییه ، چونکه سود به هه موو دونیا ئه گه یه نێ ته نیا کورد به رژه وه ندیانه له داگیرکه ران که واته نه بێ به پێی ک��ه س���ه رۆک ببێته که سێک ک��ه ئه و بۆ بکات، کار ئه وان به رژه وه ندیه کانی مه به سته ش که سێ له مسعود بارزانی باشتر به رێز وته یه کی لێره دا کاره . ئه م بۆ نییه )عه بدوڵاڵ ئۆج ئا الن(م بیر دێته وه که ده ڵێ دابڕان یه کدا و بیست له سەدەی "ئه گه ر له زیهنیه تی ده وڵه تگه رایی و خستنەگه ری ئامرازه کانی سیاسه تی دیموکراتیانه به دی نه یه ت ئه وا به ته نیا کێشه ی کورد بەسه بۆ ئه وه تا سه ده یه کیتر خۆرهه اڵتی ناوه راست هێزه ب��ه رژه وه ن��دی گۆره پاننێکی وه ک هه ژمونگه راکان بهێڵێته وه ، له هه مان کاتدا پێچه وانه که شی راسته " و هه روه ها سودی بۆ تورکیاش هه یه ، تاکو بتوانێ به بیانوی پااڵوتنی نه وتی هه رێمی باشوره وه بۆریه کی تری نه وت ره وانه ی ئه و واڵته بکا که ئه مه ش به مەسعود بارزانی نه بێ به هیچ سه رۆکێ هه مانکاتدا له ناکرێ، بێ که جێگره ه وه ی سودی بۆ ئێران هه یه ، چونکه یه کێتی به هه ڵبژاردنی مه سعود بارزانی پۆستی سه رۆک کۆماری بۆ خۆی مسۆگه ر ئه کاتەوە، ئه مه ش به رژه وه ندیه کانی چوارچیوه ی ئه که وێته

ئێرانه وه .ب��ارزان��ی مه سعود ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ی ک��ه وات��ه بابه تێکی هه رێمی نییه و له و چوارچیوه یه دا مه سه له یه کی ئه مه به ڵکو نامێنێته وه ، جیهانیه و به رژه وه ندی هه موو دونیای تیایه .ئه وه ندی نییه ده سه اڵتێک هیچ پاشان ده سه اڵتی کوردی به توانا بێ، له مانه وه ی خۆی له ده سه اڵت سیاسه تێ که باش ئه یزانن دانه به زن، کوردستان له چۆن که ئه وه یه بوون کەوا ئێستا فێر ئه م مه به سته ش بۆ رۆڵی کاتێکدا له بەکاربهێنن. یاسا چۆن

Page 34: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

32] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

وتار

سه ره کی یاسا له هەموو دونیادا فراوانکردنی ده سه اڵته به تایبه ت له هه رێمی کوردستاندا و هه ر کاتێ یاسا که وته ده ستی ده سه اڵت ئه وا کۆمه ڵگا توشی الدان ئه کات، ئه وه ی که مه سعود بارزانی و به رپرسانی بااڵی یه کێتی له م دواییه دا کردیان به ره و نه مانی ته واوه تی داخه وه به چونکه ئه بات، دیموکراسیمان ده ستور که ئ��ه وه ی بیانوی به یه کێتی بارزانیان مه سعود په رله مان بگەڕێته وه بیانوشیان هه رێم، سه رۆکی به هه ڵبژارد خه ڵکی به اڵم میلله ته ، داخ��وازی ئه مه بۆ کوردستان باش تێگه یشتوه و له وه ش زیاتر

خه ڵک گه وج مه که ن.م��ن ده پ��رس��م ل��ه خه ڵکی ک��وردس��ت��ان و کاربه ده ستان و هه موو چین و توێژێک له م کوردستانه دا و به تایبه ت مه سعود بارزانی که ئایا ئه م شێوه ژیانه ی لێره ئه گوزه رێ قابیلی

میلله تی کورده .؟که زیاتر له ده هه زار ساڵه کورد له خاکی میزۆپۆتامیا ژیان ئه کات و له پێناو پاراستنی ئه و خاکه یدا ده یان و سه دان شۆڕش به رپا بوه وه میلیۆنه ها مرۆڤی کورد بۆ پاراستنی ئه و خاکه شه هید بووه ، هیچ گه لێ ئه وه نه ی

میلله تی کورد قوربانی نه داوه بۆ نیشتمانی خۆی، ئیستاش ئێوه له سه ر کورسیه کی ره ق و ته ق، هه موو ئه و قوربانیدانه تان له به رچاوی هیچ ک��وردا مێژوی له سڕییه وه ، جیهان قۆناغێ ئه وه نده ی ئێستا هه ستیار نه بووه ، شه ڕمان کوردستانه وه چواربه شی هه ر له تۆش ده ک��ه ن، ناراسته وخۆ و راسته وخۆ

لێره وه له خه می کورسیه که دای.؟خه ڵکی گشت له داواک���ارم لێره وه بۆیه پارتی الیه نگرانی و ک��ادر و کوردستان په رله مانی ب��ری��اڕه ی ب��ه م که یه کێتی و بێ جارکیش بۆ و نه بن رازی کوردستان ب��ه رژه وه ن��دی پێش میلله ت ب��ه رژه وه ن��دی حزبه کانیان بخه ن و سانسۆر بخرێته سه ر له سه ر واژۆ هه تا بارزانی، خودی مه سعود ئه و بریاره نه که ن، بۆ ئه وه ی دیموکراسیه ت له واڵت جارێکی تر نه که وێته ژێر خاکه وه و واڵت نه بێته واڵتێ که بۆنی دیموکراسی لێ هه ڵبگیرێ، با هه موو چین و توێژه کان، رێکخراوه کانی کۆمه ڵی مه ده نی، ده زگاکانی راگه یاندن و که سایه تی ئایینی ئه م هه رێمه،

رۆڵ بگێڕن تا ئه م پرۆسه یه سه ر نه گرێ.

ئه وه ی لێره دا جێگه ی خۆیه تی بیڵێم ئه وه ی که دانانه وه ی مه سعود بارزانی

له به رژه وه ندی هه موو دونیایه و له هه مان کاتدا له به رژه وه ندی واڵتانی

دراوسێیه، به اڵم به ته نیا له به رژه وه ندی کورددا نییه ، چونکه سود به هه موو

دونیا ئه گه یه نێ ته نیا کورد نه بێ که واته داگیرکه ران له به رژه وه ندیانه که که سێک ببێته سه رۆک که به پێی

به رژه وه ندیه کانی ئه وان کار بکات، بۆ ئه و مه به سته ش که سێ له مسعود بارزانی

باشتر نییه بۆ ئه م کاره

Page 35: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

33 ] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [چاوپێكەوتن

نەجیبە عومەر، هاوسەرۆكی پارتی چارەسەری ـــــدارەدا ـــەم دی ــی كــوردســتــان ل ــمــوكــرات دیشەڕی و هەڵبژاردنەكان سەر تیشكدەخاتە نێوان الیەنەكان و قۆڵكردنەوەی كێشەكانی دەڵێت:"دواخستنی و كوردستان هەرێمی پارێزگاكان ئەنجومەنی هەڵبژاردنەكانی هەڵوێستێكی هــەرێــم، ــەتــی ســەرۆكــای و كوردستان پەرلەمانی نادیموكراتیانەیە. الیەنەكانیەوە هەموو بە پێشدا خولی لە كۆمەڵێك بەڵێنیان بە خەڵكدا و كارنامەیان دەیبینین كە ــەوەی ئ ــەاڵم ب پێشكەشكرد، لە ــك زۆرێ نــەكــراوە و چــارەســەر كێشەكان هەموو پێش ــەوە. ــۆت ب قوڵتر كێشەكان هەرێمی لە بــااڵدەســت عەقڵیەتی شتێك و دەكــرێ پێ پارتایەتی و زاڵە كوردستاندا حزب و رێكخراوی پێ دروستدەكرێت، ئەمەش عەقڵیەتێكی وابەستەیە، بە تایبەت وابەستە بە هێزی دەرەوە وەكو هێزەكانی سەردەست

لە كوردستان و رۆژهەاڵتی ناوەڕاست".

هێدی ئەحمەد

ــی ــەرۆك ــاوس ــێــدوانــێــكــی ه ــار/ لـــە ل ــی ــرس پكە هاتبوو رۆژێك چەند پێش پارتەكەتاندا ناو ئۆپۆزیسیۆنی و دەسەاڵت نێوان شەڕی بۆ زیاتر كە باشە پێم بێ واتایە. پەرلەمان خوێنەرانمان شی بكەنەوە، مەبەستان چییە؟هەرێمەكە گشتی بە دەزان��ن الیەك هەموو وەك ـ باشوری تێدەپەڕێت. زۆر جددیدا گۆڕانكاری ناو لە ناوەندی لە گرنگ هەرێمێكی وەكو كوردستانیش هەموو هەرێمەكانی كوردستان و رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا ئەوە وادەی ئیتر و تێدەپەڕێت گۆڕانكاریدا ناو بە ه��ات��ووە ك��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی س��ەرۆك��ای��ەت��ی هەرێم، هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێمی كوردستان و هەروەها خۆیدا كاتی لە پارێزگاكان ئەنجومەنی هەڵبژاردنی ئەنجام بدرێت. هێشتا بە تەواوەتی دیار نییە، بەاڵم بەتەنیا كە ئەوەیە ئەگەر دەبیندرێ ئێستا ئەوەی هەڵبژاردنی چونكە بكرێت؛ پەرلەمان هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی هەرێم و ئەنجومەنی پارێزگاكان دوا خرا. بێگومان ئەمە هەڵوێستێكی نادیموكراتییە. هەموو ئەو كاتی لە هەیە، هەڵبژاردنیان كە سیستەمی واڵتانە ئەوەش پێش و دەكەن خۆیان هەڵبژاردنی خۆیدا هەموو ئامادەكارییەكی بۆ دەكەن، بەاڵم لە هەرێمی

كوردستان بە داخەوە هیچ هەڵبژاردنێكمان لە كاتی خۆیدا ئەنجام نەداوە. بە پلەی یەكەم هێز و الیەنی دەسەاڵتدار و دواتر الیەنەكانی تری ناو پەرلەمان وەك لە كەم وكورتیانەیان لەو بەشێك ئۆپۆزیسیۆنیش،

سەرشانە.ئێمە دەزانین لە ساڵی )2009( كە هەڵبژاردن ئەنجام الیەنەكانیەوە هەموو بە كوردستان پەرلەمانی درا، كۆمەڵێك بەڵێنیان بە خەڵكدا و كارنامەیان پێشكەش كرد، بەاڵم ئەوەی كە دەیبینرێت ئەوەیە كە كێشەكان چارەسەر نەكراوە و زۆرێك لە كێشەكانیش بگرە قوڵتر بۆتەوە. پێش هەموو شتێك عەقڵیەتی بااڵدەست لە دەكرێ پێ پارتایەتی و زاڵە كوردستاندا هەرێمی و حزب و رێكخراوی پێ دروستدەكرێت كە ئەمەش عەقڵیەتێكی وابەستەیە، بە تایبەت وابەستە بە هێزی دەرەوە وەكو هێزەكانی سەردەست لە كوردستان و

رۆژهەاڵتی ناوەڕاست.پشت الیەنانە و هێز ئ��ەو كە ئ��ەوەی لەجیاتی خۆیان ئیرادەی هێشتا بن، جەماوەر بە ببەستوو سەربەخۆ نەكردووە لەو دەوڵەتە سەردەستانەی كە ملمالنێیانەی ئەو كە دەبینین زۆر جار بۆیە هەیە. گرێدراوی دەب��ن، دروس��ت كوردستاندا هەرێمی لە ناوەڕاستدا رۆژه��ەاڵت��ی لە كە ملمالنێیانەیە ئ��ەو

نەجیبە عومەر؛بەهۆی وابەستەبونیان ئۆپۆزیسیۆنیش هەمان كردار و رەوشتی دەسەاڵت

دوبارە دەكاتەوەدەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆنی ناو پەرلەمان بێ هیوایی لە ناو خەڵكدا دروست دەكەن

Page 36: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

34] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

لە كە ناكۆكیانەیە ئەو گرێدراوی هاوكاتیش هەیە. بۆیە دەبن. دروست دەسەاڵتدارەكاندا هێزە نێوان هێزی رەوشتەكانی و كردار هەمان ئۆپۆزیسیۆنیش ئاستێك تا ئەمە كە دەكاتەوە دوبارە دەسەاڵتدار بێباوەڕی لە ناو خەڵكدا دروستكردووە. ئەو هێزانەی فشار پێویستە دەزانن، ئۆپۆزیسیۆن بە كە خۆیان بهێنن بۆ ئەوەی هێزی دەسەاڵتدار بە سیاسەتەكانی خۆیدا بچێتەوە. لە بنەماشدا هێزی ئۆپۆزیسیۆن بۆ بەرەو هەیە كە دەسەاڵتەی سیستەمە ئەو ئەوەیە ئەوەی بەاڵم ببات، دیموكراتیزەبوون و گۆڕانكاری ئێمە لە ساڵی )1992(وە دەیبینین، بە دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆنی ناو پەرلەمانیشەوە دەیانەوێ پەیامێكی وەها بە خەڵك بدەن كە گۆڕانكاری ئەنجام نادرێت بێگومان دروستدەكەن. خەڵكدا لەناو بێهیوایی و ئێمە ئەمە بە هەڵەیەكی گەورە دەزانین؛ چونكە دنیا خۆی لە ناو گۆڕانكارییەكی گەورەدایە و بەردەوامیش نەوەی نوێ، فكری نوێ بەرهەم دێنێت. لە دنیاشدا گەڵ لە دەبێت. دروست نوێ ئایدیۆلۆژیای و فكر ئەوەی ئاستەنگێكی زۆر دەنێنەوە بۆ ئەوەی فكر و رەنگی جیاواز نەیتە كایەوە، لە هەمانكاتیشدا ئەوەی كەم و هەموو دەك��ات، گۆڕانكاری بانگەشەی كە

یان دەبێ كورتیەكانی دەسەاڵت دووبارە دەكاتەوە. بە گوشار دەسەاڵت بهێنێتە سەر رێگا و بە رێكەوتن و سازانی نیشتمانی هەندێ شت چارەسەر بكەن، یان بەرەو هەڵبژاردن بچێت و ئەو سیستەم و دەسەاڵتەی هەیە هەڵبوەشێتەوە و سیستەمێكی نوێ ئاوا بكات. ئەوە بینیمان ئەوەی رابردوودا ماوەی لە بەداخەوە پەرلەمان ناو ئۆپۆزیسیۆنی و دەس��ەاڵت كە بوو چارەسەركردنی و سیاسی ئیرادەی دەربڕینی لە كێشەكان بە شێوەیەكی چارەسەرئامێز هەڵسوكەوتیان نەكرد. زیاتر كارەكانیان لە قوڵكردنەوەی كێشەكاندا و پەرلەمان پێویستە بۆیە چارەسەری. هەتا بووە و را بۆ بگەڕێنەوە كوردستان باشوری الیەنەكانی ناڕەزایەتیانەی و ئەو خۆپیشاندان ئیرادەی خەڵك. كە لە سااڵنی )2006(، )2007( و تەنانەت )2008( خەڵك دەریان بڕی، هیچ كاتێ گوێیان لە را و بۆچونی بنەڕەتی گۆڕانكارییەكی ئەوەی بۆ نەگرت خەڵك دروستبكەن، بەاڵم لە گەڵ ئەو گۆڕانكاریانەی كە لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست و هەرێمەكەدا دروست بوو، وەكو الساییكردنەوەیەك هەوڵیاندا هەندێ شت بكەن، بەاڵم ئەو كێشانەی كە پەنگی خواردۆتەوە، نابینن و وەكو ئەوەی كە نوێ گۆڕانكاری دروستدەبێت هەڵسوكەوت

دەكەن.و چین هەموو بە خەڵك )2011(ش���دا ساڵی لە ئەم سیستەمە دەبێ كە بوو وا پێی توێژەكانیەوە پێویستە و ب���ڕوات بنەڕەتی گ��ۆڕان��ك��اری ب���ەرەو سیستەمی سیاسی لە هەرێمی كوردستاندا بگۆڕدرێت. زیاتر سیاسیەكان الیەنە و هێز هەموو دەبینین هەڵوێستی دەسەاڵتخوازانەیان گرتە بەر، نەك ئەوەی خۆی كەسێك هەر بكەن. چارەسەر كێشەكان كە خەڵك داواكارییەكانی لە گوێیان و راستزانی بە پەرلەمان ناو ئۆپۆزیسیۆنی هێزی ئەگەر نەگرت. هەموو ئەو شوباتدا )17(ی خۆپیشاندانەكانی لە خوێنەی ڕژا، ئەو هەموو خەڵكە كوژرا و زۆر جار ئەو چاالكییە جەماوەرییەش كە ئەنجامدرا، وەكو ئەوەی ئەوان خۆیان كردویانە و خەڵكی تریان لێ بێبەری بكات؛ پرسیار شتانە ئەم خەڵك پێویستە كرد، پەرلەمان؟ بچنەوە تر جارێكی بوون ئامادە بۆچی بۆچی دانیشتنیان لە پەرلەمان ئیدانە نەكرد؟ بۆچی فشارێكی گەورەتریان دروست نەكرد كە هەر ئەو كاتە دانیشتنە زۆربەی بۆچی بدرێت؟ ئەنجام هەڵبژاردن دەبێ و... كرد؟ شاراوەیی بە قۆڵیەكانیان پێنج خەڵك ئەم پرسیارانە لەم هێزانە بكات؛ ئێوە چیتان كرد و لەسەر چی رێككەوتن؟ بۆچی دور لە كامێرا و بێ گەڕانەوە بۆ رای خەڵك گفتوگۆتان كرد؟ لەسەر چی سازشتان كرد؟ كێ ئێوەی هێنایە الی یەكتری؟ كامە هێزی سەردەست لە كوردستاندا ئێوەی هێناوەتە الی یەكتری، تا ئەم كێشانە ئەوەند بڕواتەوە دواوەوە و پەنگ بخواتەوە؟ بۆ لە كاتی خۆیدا حسابی ئەو هەموو خوێنەی كە رژا نەتانخواست؟ بۆچی لە كاتێكدا كە داوای هەڵوەشانەوەی حكومەتتان دەكرد، لەسەر بێ و پەرلەمان چوونەوە تر جارێكی بنەمایەك چ شەرت و مەرج دانیشتن و یاسا نادیموكراتیەكانتان

واژۆ كرد؟پێویستە لە دەسەاڵتیش بپرسین؛ ئێوە چەند جارە كێشەكان دەتانەوێ كە خەڵك بە دەدەن پەیمان چارەسەر بكەن و چارەسەری ناكەن؟ ئەو رێكەوتنانەی دروست دەسەاڵتداردا حزبی دوو هەر نێوان لە كە ئایا خەڵكدایە؟ بەرژەوەندی لە چەندە تا دەبێت

هێزی دەرەوە ئێوەی نەهێناوەتە الی یەك بۆ ئەوەی لە كە بڵێن خاڵ یەك دروستبكەن؟ رێكەوتنە ئەو بەرژەوەندی گەلی كورددا بێت؟ دەبێ ئەو پرسیارەش لە ئۆپۆزیسیۆنیش دەڵێت دەس��ەاڵت بۆ بكەین، هەرێم سەرۆكی ویالیەتی م��اوەی درێ��ژك��ردن��ەوەی ئاگادارە؟ واتە رێككەوتنێك هەیە لە نێوان الیەنەكانی ناو پەرلەمان بۆ ئەوەی دەستور بگەڕێتەوە پەرلەمان، درێژ هەرێم سەرۆكایەتی م��اوەی ئ��ەوە جیاتی لە

بكرێتەوە؟

ماوەی درێژكردنەوەی دوابـــەدوای پرسیار/ كادیرانی لە هەندێ هەرێم سەرۆكایەتی یەكێتی دەستیان لە كار كێشایەوە؟ ئامانج

چی بوو؟ـ بێگومان لە ناو ئۆپۆزیسیۆنی ناو پەرلەمانیشدا زۆر بۆچونی جیاواز هەیە. لە ناو حزبەكانی دەسەاڵتیشدا عەقڵیەتە ئ��ەو ه��ەی��ە. ج��ی��اواز بۆچونی و رای نادیموكراتیە كە بۆتە مۆدێلێك لە باشوری كوردستان، مۆدێلێكی كالسیكە و سیستەمێكی دیموكراتیك نییە. كامەیان پەرلەمانیش ناو ئۆپۆزیسیۆنی پارتەكانی ئاگاداری ئەو پەیوەندیانەن كە لە ئاستێكی سەرەوە لە گەڵ دەوڵەتانی سەردەست لە كوردستان دەكرێت؟ دیموكراتی شێوەیەكی بە بڕیارەكانیان هەروەها تا پەرلەمانیش ناو ئۆپۆزیسیۆنی پارتەكانی نییە. ئێستا نەیانتوانیوە كۆنگرەیەكی دیموكراتی ببەستن و بەڕێوەبەرێك بۆ خۆیان دابنێن. پەرلەمانتار هەیە دەنگی ناڕەزایەتی خەڵكیان پێ كردەوە، بەاڵم ئێستا بۆ واژۆی��ان كە كەسانەیە ئەو ریزی س��ەرەوەی لە درێژكردنەوەی ماوەی ویالیەتی سەرۆكی هەرێم كرد. زۆریان ژمارەیەكی یەكێتیشدا پەرلەمانتاری ناو لە دەڵێت یەكێتی ئەنجومەنی بەاڵم ك��ردووە، واژۆی��ان ئێمە ئاگاداری ئەم شتە نین. ئەمانە ئەوە دەگەیەنێ بۆچونی و را نەبێت، دیموكرات پارتیەك ئەگەر ئەندامەكانی خۆی یەكال نەكردبێتەوە، ئەگەر بە را و بۆچونێكی هاوبەش رێكەوتن ناكات، ئەو كاتە چۆن ئاوا بانگەشەی ئەوە بكات كە دیموكراسی دەتوانێ لە ئێستا كە نیشتمانییەی رێكەوتنە ئەو دەكات؟ نێوان پارتی و یەكێتی هەیە لە زۆر رووەوە كێشەی تێكەوتووە، بەاڵم هێشتا بەردەوام دەكات. ئەندامانی پرسیار مافی خۆیانە كوردستان نیشتمانی یەكێتی بكەن؛ ئەگەر بێ ئیزنی ئەوان كراوە، دەبێ هەموویان دەرەوەی لە یەكێتی پەیوەندییەكانی دەنگ. بێنە ناو ئۆپۆزیسیۆنی كە دەدات لێدوان كوردستان پەرلەمانیش پێشتر ئاگاداری ئەو بابەتە بووە. ئەگەر وایە پێویستە ئەندامانی ئۆپۆزیسیۆنی ناو پەرلەمانیش ئەو پرسیارە بكەن كە كەی ئەو رێكەوتنەتان كردووە؟ ئایا كاتێك كە توركیا پارتی و یەكگرتووی لە یەكتری و گۆڕان ئێران كە كاتێك یاخود كردۆتەوە؟ نزیك ك��ردۆت��ەوە؟ نزیك یەكتری لە یەكێتی و كۆمەڵ پێویستە خەڵك ئەم پرسیارانە بكات لەو كەسانەی كە خۆیان بە نوێنەری خەڵك دەزانن لە پەرلەماندا. بێگۆمان كێشەی ئێمە لەوەدایە كە ئۆپۆزیسیۆنیش بە پێ بەرژەوەندییەكانی لە گەڵ دەسەاڵت رێكدەكەوێ و لە گەڵ هێزێكی سەردەست لە كوردستاندا سازش دەكەن. بۆ نمونە بۆ یەكگرتووی ئیسالمی پاشەكشەی دیموكراتی پارتی بەرامبەر لە كە كرد دۆزان��ە لەو كوردستان كردبویەوە؟ دەبێ خەڵكی كوردستان ئەمە بزانێ بۆ چی گوێ لە دەنگی ئەوان ناگیردرێ، بەاڵم

پێم وایە ئەوە بۆچوونێكی هەڵەیە كە پێیان وابێت بە چوونە دەسەاڵت دەتوانن ئیال گوڕانكاری دروست

بكەن. بەراستی ئەوان ئەگەر مەبەستیان گوڕانكاری

بێت دەیانتوانی لە ماوەی ئەم چوارساڵدا بیانكردبا. لە ئێستا بەدواوەش ئەگەر ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان بیانەوێت دەتوانن هەنگاو بنێن، بەاڵم بەمەرجێك زیهنیەتی نادیموكراتی و زیهنیەتی نانەتەوەییانەی خۆیان بگوڕن، بەمەرجێك

گوێ لە راوبۆچوونی خەڵك بگرن. ئەوانیش واز لەو

كۆبوونەوانەی لە دەرەوەی راگەیاندن و رای خەڵك

دەبەسترێن، بهێنن و پێش هەموو شتێك پێویستە لەناوخۆدا دیموكرات بن

Page 37: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

35 چاوپێكەوتن] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

لە گۆڕانكاری دەیانەوێ تونس و میسر هەوای بە هەموو ئەو پێ بە بۆ بكەن؟ دروست كوردستاندا ناڕەزایەتیانە كە خەڵك هەیەتی، خوێندنەوە ناكەن؟ و دەسەاڵت كە دەگەڕێتەوە ئەوە بۆ هۆكارەكەشی ئۆپۆزیسیۆنی ناو پەرلەمان بە پێ ئەو عەقڵیەتەی كە خەڵك بە بنەما وەربگرێ هەڵسوكەوت ناكەن؛ چونكە هێشتا عەقڵیەتێكی كالسیكی باوی پارتایەتی هەیە لە باشوری كوردستان. ئەمەش وای كردووە كە كێشەكان لە الیەنانە و پ��ارت ئەم هەموو ببێتەوە. قووڵتر مەدەرەسەیەكدا پەروەردەیان بینیوە. مەدرەسەیەكە كە مومارەسەی دیموكراسی تێدا نییە. لە شوێنێكدا وەك پارتی ناتوانی پەروەردەی دیموكراسی ببینی، بكەی؟! دیموكراسی بانگەشەی دەت��وان��ی چ��ۆن پێ قەناعەت خۆت ئەندامەكانی ناتوانی هێشتا تۆ بكەی، چۆن دەتوانی بانگەشەی ئەوە بكەی هەرێمێك بگۆڕی؟ لە كوردەواریدا وتەیەكی وەها هەیە؛"ئەوەی نەگرێتە بەرد پێویستە شوشەیە، لە ماڵەكەی كە ناو ئۆپۆزیسیۆنی و دەسەاڵت بەاڵم دراوسێكەی"، و شوشەیە لە خانووەكەیان هەموویان پەرلەمان زۆرێك لە شوشەكانیان شكاوە. لە حاڵەتێكی وەهادا ئەوی دەكات، ئاشكرا هەندێ شت سڕی یەكێكیان لەو زۆرێ��ك ت��ر. ئ��ەوی شتی هەندێ س��ڕی تریان الیەنانەی كە پەرلەمانتاران رێكەوتنی نهێنیان كردووە بە ناوی پەرلەمانی هەرێمی كوردستانەوە كردویانە، بە ناوی مەكتەب سیاسی پارتەكانەوە كردویانە. ئەو شتانەی كە ئێستا لە بەرامبەر یەك ئاشكرای دەكەن، چارەكێكی كێشەكانە. لەبەر ئەوەی هەموویان خاوەن یەكتر كۆنی مێژووی كاتێ نین، باش مێژوویەكی هەڵدەدەنەوە، لە بەرامبەر یەكتردا هەموویان لە یەك ئاستدان. بۆیە هێزێك ناتوانێ فشار لەسەر ئەوی تر

دروست بكات.خاڵێكی تر كە دەمەوێ باسی بكەم، تەنیا رەخنەگرتن و دەنگ بەرزكردن لە پەرلەمان بەش ناكات. هێزی ئۆپۆزیسیۆنی ناو پەرلەمان دەیتوانی لە چوار ساڵی رابردوودا وا بكات كە پێشوەختیش هەڵبژاردن دروست لە و پەرلەمان هۆڵی بچێتەوە نەبوو ناچار ببێت. هەموو دانیشتنەكاندا دابنیشێت، بەاڵم لەسەر زۆر شت رێكەوتن و خەڵكی باشوری كوردستان تا ئێستاش نازانن ئەو رێكەوتنە پێنج قۆڵیانە لەسەر چی بوون. ئەمانە چ��وون؟ بۆچی پەرلەمان، چوونەوە چۆن هەمووی كۆمەڵێك پرسیارن كە لە الی خەڵك ناڕونن؟ كاتێ ئەم شتانەی ناڕون بێت، شەڕە قسەكانیشیان بێ ئەنجامە. هەندێ جار كە پرسیار لە ئۆپۆزیسیۆنی پەرلەمان دەكەن بۆ چی تا ئێستا هیچتان نەكردووە دەڵێن كرد؟ بانگەشەتان هەموو ئەو ئەوەی وێڕای زۆر وایە پێم من كرد. ئاشكرا راستیەكانمان ئێمە زۆر راستی تر هەیە كە ئاشكرا بكرێن. چۆن پێكەوە مەكتەب سیاسی بوون، ئەندامی سەركردایەتی حزبێك بوون، زۆربەی زۆریان لە ناو یەكدان و هەمووشیان سڕی یەكتری دەزانن. تەنانەت ئەوانەی كە لە پارتی ئەوەندەی سێ ببنەوە جیا كوردستان دیموكراتی بێتەوە، جیا یەكێتیشدا ناو لە ئەوەی دەزان��ن. تر هەر ئەوەندە دەزانێت. ئەوەی كە لە ناو گۆڕانیشدا كێشە بەاڵم دەزانێت، ئەوەندە هەر بێتەوە، جیا تەنیا هێنانەزمانی كێشەكان نییە؛ چونكە تۆ تەنیا هەڵیناوەشێنیت، ئەی چۆن بونیادی دەنیتەوە؟ پێم وایە ئەم شەڕانە ناڕەزایەتیەكی زۆری لە الی خەڵك دروستكردووە. تەنانەت وای لە خەڵك كردووە كە بێزار

بن. بڕوام وایە ئەمە شەڕێكە بۆ ئەوەی ئیتر خەڵك باوەڕی بە هەڵبژاردن نەبێت. بەڕای من دەبێ خەڵك بەم هێز و الیەنانە بڵێت ئیتر بەسە. دەبێ سنورێكیان ئیرادەی خەڵك بە نییە ئەوەیان مافی دابنێت. بۆ یاری بكەن؛ ئەو هەموو بانگەشە بكەن و لە كردەوەدا بە پێویستە بۆیە نەكەن. جەوهەری هەوڵدانێكی

هەموومانەوە رێی لە بەردەم ئەو بێ هیواییە بگرین.

پرسیار/ نەوشیروان مستەفا، رێكخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان لە یەكێك لە لێدوانەكانیدا رایدەگەیەنێت كە دەیانەوێ ببنە دەسەاڵت. ئێوە ئەم لێدوانە چۆن شرۆڤە دەكەن؟ بەڕای ئێوە ئایا دەبێ ئۆپۆزیسیۆن بێتە دەسەاڵت تا

بتوانێ گۆڕانكاری بكات؟بێگاتە خۆیە مافی هێزێك هەموو وایە پێم من ـ خۆی بۆ دەنگ زۆرترین دەتوانێ ئەگەر دەسەاڵت. كۆ بكاتەوە، با بێتە دەسەاڵت. خەڵكیش پێ خۆشە رەنگ و هێزێكی جیاواز بێتە دەسەاڵت، بەاڵم كێشەكە لەوەدا نییە كە تۆ دەسەاڵتی یان ئۆپۆزیسیۆنی، یان گۆڕانكاری بتوانی تا بیتە دەسەاڵت دەبێ مسۆگەر دەبێ كە ئ��ەوەی هەڵەیە. ئەمە بكەی، دروس��ت

گۆڕانكاری دروست بكات ئۆپۆزیسیۆنە.گۆڕانی و بكات دروست فشار دەبێ ئۆپۆزیسیۆن پێویستە كە ئ��ەوەی وای��ە پێم من بسەپێنێت. گۆڕانكاری دروست بكات ئەقڵیەتە. ئێستا پێم وایە ئەو پارتانەی كە خۆیان بە ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان دەزانن هیچیان خاوەن ئەو عەقڵیەت و زیهنییەتە نین كە گۆڕانكاری دروست بكەن، خەڵكیش لە چوارساڵی رابردوودا ئەو ئەنجامەی بینی. نمونەی هەرە بەرچاو و بچووك؛ لەكاتێكدا كە ئێمە باسی گەندەڵی دەكەین، بێگۆمان یەكێتی و پارتی هەتا سەر ئیسقان گەندەڵن. هەر لە پاش دامەزراندنی پەرلەمان لە ساڵی )1992(

ئەم و بوویەوە روون خەڵك بۆ ساڵێك پاش ەوە راستیەیان بەچاوی خۆیان بینی. ئێدی لە ساڵی )94( هەتا رۆژی ئەمڕۆمان ئەمە بە وازحی خەڵك دەبینێت. كوردستاندا لە دەسەاڵتداران. چینێكی و گەندەڵن وەكو دوو هێزی مشەخۆر لەسەر ئیرادەی خەڵكن و تێكۆشانی و رەنج نانەتەویین، هەڵوێستی خاوەنی خەڵك بەهەدەر دەدەن و كۆمەڵێك خەڵكی دەوڵەمەند و فەقیر خەڵكی تێكۆشانی و رەنج لەسەر بوونە دووارادە هەتا و شەهیدان خوێنی لەسەر و هەژار ئەمڕۆشمان رۆژی هەتا و ك��ردووە خراپەكاریان درێژە بە تەمەنیان دەدەن. لەوانە ئەو فشارانەی كە بووبێت، دروست لەناڕەزایەتیەكانی خەڵك بەگشتی شتدا هەندێك لە بێت شكلێیش شێوازێكی بە الیەك لە بەاڵم نابێت، ئەرێنیان هەنگاوی هەندێك هەنگاوێكیان لەو گەندەڵیانە بۆ دواوە نابێت، لەالیەكی ترەوە قۆڵتریان كردۆتەوە. بۆیە ئەو سەرمایەداریەی هیچ لە پێشدەكەوێت كوردستاندا هەرێمی لە كە بەوەدا لەبەرامبەر نییە. وێنەی جیهاندا جێگەیەكی تۆ پێویستە خاوەن ئەقڵیەتێكی دیموكراتی و رادیكاڵ بی هەتا بتوانی ئەو گۆڕانكاریانەی پێویستە بیكەی، بەاڵم بەداخەوە ئەو زیهنیەتەی كە لە ئێستادا ئێمە وەكو ناوپەرلەماندا ئۆپۆزسیۆنی لەناو دەیبینین، پێویستە دەی��خ��ۆن، ئ��ەوان دەڵێن و وای��ە ئ��ەوەی ئێمەش بیخۆین. نەك ئەوەی كە هەموو خەڵك بخۆن و لێ بەهرەمەند بن. مەسەلەن، لە ماوەی رابردوودا فراكسیۆنی كوردستانیان لە پەرلەمانی ئێراقدا دروست

هەم هەوڵەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان و

هەمیش ئەو راگەیاندنانەی كە گرێدراون بەوانەوە

بە تەلەفزیۆنی رووداو و زاگرۆسیشەوە بەراستی

رۆڵێكی زۆر نیگەتیڤ دەگێڕن. لە قۆناخێكی بەم شێوەیەدا

پێویستە بەو سیاسەتە نانەتەوەییانەی خۆیاندا بچنەوە. بێگۆمان ئەمە

هەڵوێستێكی دیكتاتۆرانەیە، تەنانەت ئەو هێزانەشی كە لە بەرامبەر بەو كردەوانە

بێدەنگن ئەوانیش هاوبەشی ئەم نزیكبوونانەن

......................

پارتی دیموكراتی كوردستان دەیەوێت بە

زۆری قاعیدەی جەماوەری خۆی لە رۆژئاوای كوردستان دروست بكات كە ئەمەش دروست نابێت و مۆمكین نییە. خەڵك لە رۆژئاوای

كوردستان بە سااڵنە خوێن دەرێژێت، هەتاكو ئەو

دەسكەوتانەی بەدەستهێناوە. پێویستە پارتی دیموكراتی كوردستانیش ئەو راستیە

بزانێت كە ئەو پارتە كالسیكانەی كە بەسااڵنە

لەباشوری كوردستان بەخێویان دەكات و

مەعاشیان دەداتێ بەو شێوەیە ناتوانن گوڕانكاری لە رۆژئاوای كوردستان

ئەنجام بدەن

Page 38: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

36] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[

چاوپێكەوتن

كرد لەسەر چ ئەساسێك ئەو فراكسیۆنەیان دروست حزبەكانیان ئەندام لە كامە هەر ئ��ەوەی بۆ كرد. ئازاد بكرێت و سزای سیاسیان لەسەر هەڵبگیردرێت و لەسەر ئەمە تەوافۆقیان كرد. ئەی سزای سیاسی بۆ خەڵكی تری مەدەنی نییە. ئەی چەندین خەڵك لەسەر بیرورای ئازاد لە زیندانەكاندا نین. لە دەرەوەی لەسەر سیاسی سزای تر پارتی ئەی پارتانە ئەو نەبووە. بۆ نمونە ئێمە وەكو پارتی چارەسەری، هیچ ئێمە رووبەرووی سزای سیاسی بەئەندازەی پارتێك نەبۆتەوە. ئێمە تەنانەت وەكو پارتەكەشمان بە سااڵنە قەدەغەكراوین. باشە ئەگەر تۆ خۆت بەنوێنەری ئەو دەكەی. دروست چۆن گۆڕانكاری دەزان��ی، خەڵكە پێویستە بەڵكو نابێت، خۆ بۆ تەنیا گۆڕانكاری بەشێوەیەك بێت كە هەموو كەس و الیەنێك بگرێتەوە. وەكو پارتێك هەر كاتێك ئەمڕۆشماندا رۆژی لە ئۆپۆزسیۆنێكی ناو پەرلەمان دەڵێت كە من دەمەوێت ببمە دەسەاڵت، پێویستە ئەوە باش بزانن كە ئەگەر گەیشتن لەكاتی كە بێت بەوە باوەڕی هێزێك هەر بەدەسەاڵت كێشەكان چارەسەر دەكات، ئەمە هەڵەیە و هەڵەیەكی كۆشندەشە. تۆ پێویستە خاوەن پرۆژەی چارەسەری بیت كە ئاخۆ بەچ شێوازێك دەتوانی ئەو كێشانە چارەسەر بكەی. هەموو ئەو پارت و الیەنانە و بەتایبەت خۆدی ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمانیش لەو ئەندام بە دەدرێت مۆچەیەی ئەو كە قەناعەتەدان مۆچەیەش ئەو تەنانەت و زۆرە زۆر پەرلەمانتارێك كە دەدرێتە پەرلەمانتاری خانەنشینیش ئەوەش هەر زۆرە، بەاڵم كامە پارتی ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان هات پرۆژەی كردیە و وەرگ��رت مۆچانەی ئەو نیوەی و هەر خەڵكەكە. خزمەتی خستیە و خزمەتگوازری دەبێت زۆر زۆر دەوڵەمەند بن، ئینجا خزمەتی خەڵك بكەن. ئەی باشە ئەو مۆچەی زیادەی كە باسی لێوە نەدا. بەكەسیشتان و گرت وەرتان ئێوەش دەكەن ئێوەدا پرۆژەكانی لە كام هیچ پەنای لە خەڵك ئیستراحەتی نەكرد. بۆیە خەڵك پێویستە لێپرسینەوە لەمانە بكات. باشە ئەی كە تۆ هەتا دوێنی دەتووت من پەیامم بۆ خەڵكی فەقیر و هەژار هەیە و لە رۆژی ئەمڕۆدا تۆ لە بچووكترین هەنگاوە دەستی پێبكەی، خەڵك چۆن باوەڕی بە تۆ بكات كە ئەو كاتەی تۆ تر من وەكو باش دەكەی. كاری بەدەسەاڵت بووی پێمان وایە ئەو زیهنیەتەی كە پێ وا بێت و بڵێت ببم بەدەسەاڵت ئەو كاتە كێشەكان چارەسەر دەكەم، تەنیا و نادیموكراتیە ئەقڵیەتێكی لەخۆیدا خۆی زیهنیەتێكی ناكرێت. چارەسەر كێشە بەدەسەاڵت دیموكراتی پێویستە، زیهنیەتێكی نەتەوەیی پێویستە. هەتا ئێستا پەرلەمانی هەرێمی كوردستان هەموو ئەو دەوڵەتانی داخوازی لەسەر دەگرێت، كە بڕیارانەی نكۆڵی ناتوانێت كەسیش و گرتوویەتی سەردەست لەوە بكات. تەنانەت ئەو بڕیارانەشی لەسەر بنەمای ئەو و نوسراوەتەوە رەگەزیش جیاكاری ئەقڵیەتی یاسایانەی لەژێر ناوی دیندا كە ئایەتی قۆرئانی زۆر زۆر لەوانە رادیكاڵتر یاسای داناوە ئەوانە هەموو لە ئێران، لە گەڵ دەوڵەتانی وەكو ژێر ئەو پەردانە و توركیا و سوریا بۆ ئەوەی ئەوانیان لێ عاجز نەبن وەریانگرتووە. هەتاكو ئیرادەیەكی سەربەخۆ نەبێت، ناتوانین بڵێن پەرلەمانی هەرێمی كوردستان بۆوە بە وایە ئێمە پێمان بۆیە ئیرادەی خەڵكی كوردستان، یان دوو یان بێت یەك ئۆپۆزسیۆن هێزی ئەگەر گۆڕانكاریەكان لەسەر كاریگەری دەتوانێت سێش،

دانێت.پەرلەمانی هەرێمی كوردستانیش ئیدی پێویستی بە خوێنی تازەیە. بە ئەقڵیەتی تازەیە، بە ئەقڵیەتێكی بەشداری ئەویش بێت رادیكاڵ كە دیموكراتیانە نەكردبێت لەناو ئەو گەندەڵیانەی كە كراوە و دەكرێت هیچ پێویستە هەروەها ئێستاشدا، لە و رابردوو لە سنورێك نەناسێت، سنورەكانی دەوڵەتانی سەردەست نەناسێت، بە پەیام و قسەی دەوڵەتانی تر لە لێرەدا داواكاریەكانی پێ بە پێویستە نەكۆتێت. دەه��ۆڵ خەڵك بفكرێت و بەو پێیەش و لەسەر بنەمای رەوشی ئێستا هەرێمی كوردستان گفتوگۆ بكات، لەبەر ئەوە پێم وایە ئەوە بۆچوونێكی هەڵەیە كە پێیان وابێت بە چوونە دەسەاڵت دەتوانن ئیال گوڕانكاری دروست بكەن. بەراستی ئەوان ئەگەر مەبەستیان گوڕانكاری بێت دەیانتوانی لە ماوەی ئەم چوارساڵدا بیانكردبا. لە ئێستا بەدواوەش ئەگەر ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان بەمەرجێك بەاڵم بنێن، هەنگاو دەتوانن بیانەوێت نانەتەوەییانەی زیهنیەتی و نادیموكراتی زیهنیەتی خۆیان بگوڕن، بەمەرجێك گوێ لە راوبۆچوونی خەڵك دەرەوەی لە كۆبوونەوانەی لەو واز ئەوانیش بگرن. راگەیاندن و رای خەڵك دەبەسترێن، بهێنن و پێش بن. دیموكرات لەناوخۆدا پێویستە شتێك هەموو پێویستە ئەندامەكانی خۆیان قەناعەت پێ بێنن كە چۆنە پەرلەمان بەهەندێك شت كاریگەر نەبن و نەچنە ئۆپۆزسیۆنی پارتەكانی پەرلەمانەوە. سایەی ژێر ناوپەرلەمان لە زۆر كۆنفرانس و كۆبوونەوەدا بینیوومە بە پیاوەكان و ژنانیشیانەوە ئەگەر وتارێكیان هەبێت سەنای و وەس��ف دەسەاڵتدارەكان لەپارتە زیاتر دەسەاڵت دەدەن. بێگۆمان ئەمە بەو واتایە نییە كە دەسەاڵت ڕەوایە، دەیكات كە ئەو شتەی دەسەاڵت ئەوەی كە هەتا ئێستا كردۆیەتی ناڕەوایە و پێویستە خەڵك ئێدی بە پرۆپاگەندەكانی ئەو هێز و الیەنانە

هەڵنەخەڵەتێت.

كوردستان ــاوای رۆژئ بە سەبارەت پرسیار/ مــاوەی لــە كــوردســتــان دیموكراتی پــارتــی دوایـــیـــدا هــەوڵــێــكــی زۆیــــدا هــێــز ڕەوانــــەی ــــاوای كــوردســتــان بــكــات، هــاوكــات لە رۆژئیەكێتی پارتی خۆیدا لێدوانەكانی و خیتاب دیموكراتی"پەیەدە"ی زۆر تاوانبار كرد بەوەی كە لە وێدا ناهێڵیت هیچ هێزێكی تر لەدەرەوەی خۆیان بجۆڵێت و خەباتیان هەبێت، ئێوە ئەو رۆژئاوای بۆ دیموكرات پارتی هەوڵدانانەی

كوردستان چۆن دەبینن؟و كوردستان دیموكراتی پارتی هەوڵەكانی هەم ـ هەمیش ئەو راگەیاندنانەی كە گرێدراون بەوانەوە، بە تەلەفزیۆنی رووداو و زاگرۆسیشەوە بەراستی رۆڵێكی زۆر نیگەتیڤ دەگێڕن. لە قۆناخێكی بەم شێوەیەدا خۆیاندا نانەتەوەییانەی سیاسەتە بەو پێویستە بچنەوە. بێگۆمان ئەمە هەڵوێستێكی دیكتاتۆرانەیە، تەنانەت ئەو هێزانەشی كە لە بەرامبەر بەو كردەوانە لە نزیكبوونانەن. ئەم هاوبەشی ئەوانیش بێدەنگن ئیرادەی بە كوردستان رۆژئاوای لە خەڵك كاتێكدا خۆی و بەهێز و تواناكانی ئەو هەرێمانەی هەیە ئازادی كردۆوە. ئەم هەڵوێستەی لەسەر رۆژئاوای كوردستان كە كودەتایەك كودەتا. بۆ هەوڵدانێكە دەكرێت، لەدەرەوەی ئیرادەی ئەو خەڵكەیە. پارتی دیموكراتی جەماوەری قاعیدەی زۆری بە دەیەوێت كوردستان

كە بكات دروس��ت كوردستان رۆژئ���اوای لە خۆی لە خەڵك نییە. مۆمكین و نابێت دروست ئەمەش رۆژئاوای كوردستان بە سااڵنە خوێن دەرێژێت، هەتاكو پارتی پێویستە بەدەستهێناوە. دەسكەوتانەی ئەو دیموكراتی كوردستانیش ئەو راستیە بزانێت كە ئەو پارتە كالسیكانەی كە بەسااڵنە لەباشوری كوردستان بەخێویان دەكات و مەعاشیان دەداتێ بەو شێوەیە ئەنجام كوردستان رۆژئ��اوای لە گوڕانكاری ناتوانن بدەن. پێویستە ئەو پارتانە لەناو رۆژئاوای كوردستان و لەناو خەڵكەكەیاندا لەوێدا كار بكەن. پەیەدە و ئەو هێزانەی كە لەگەڵ پەیەدەدا كۆبوونەتەوە، كۆمەڵێك دەیەوێت پارتی داوە. رەنجیان بەسااڵنە كە هێزن باشوری لە تابلۆیەی ئەو كوردستان رۆژئ��اوای لە كوردستاندا هەیە بەسەر رۆژئاوای كوردستانیش فەرز بكات. خەڵكی رۆژئاوای كوردستان ئامادەی شتێكی كەمتر هیچی ئەوان هەوڵەكانی و نییە بەمشێوەیە نییە لەو هەواڵنەی كە توركیا وەكو گروپە چەتە و هەوڵی و كوردستان رۆژئاوای دەینێرێتە نەیارەكان لەبار بردنی ئەو دەسكەوتانە دەدات، بۆیە پێویستە لە بچنەوە. خۆیاندا نادیموكراتیانەی سیاسەتە بەو كاتێكدا بانگەشەی گوڕانكاری یان هەندێك جارێیش بانگەشەی یەكێتی نەتەوەیی دەكەن كە هیچ بەالیدا نەچوون، ئەوا پێویستە ئیدی ئەو لێدوانانەی خۆیان هەندێك هاوسەنگ بكەن و بە زۆترین كات دەرگای رۆژئاوای كوردستان كە گرتۆیانە بیكەنەوە و بەراستی پێویستە خەڵكیش ناڕەزایەتی نیشان بدات، خەڵك پێویستە ناڕەزایەتیەكی زیاتر نیشان بدات. دەیانەوێت بە خەڵكەكەمان لە رۆژئاوای كوردستان بڵێن ئەگەر نەتانەوێت ببنە بەشێك لە ئێمە ئێمە دەتانكوژین لە برسان، بەاڵم با باش بزانن كە نە خەڵك و نەش هیچ

هێز و الیەنێك ئەم هەڵوێستەیان قەبوڵ ناكات.

ــی چـــارەســـەری بــاس ــارت ـــو پ پــرســیــار/ وەكنێوان بێواتای شــەڕی هێنانی كۆتایی لە ئۆپۆزسیۆنی ناوپەرلەمان و دەسەاڵت دەكەن، ئێوە چۆن كۆتایی بەم شەڕە دێنن؟ بەرنامە و پرۆژەتان لەمەو بەدوا لە باشوری كوردستان

بەچ شێوازێك دەبێت؟كوردستان دیموكراتی چارەسەری پارتی وەكو ـ لە م��اوەی راب���ردوودا رووب���ەرووی زۆرت��ری��ن سزای و دیموكراتی هەڵوێستە هۆی بە بۆینەوە، سیاسی نەتەوەییەكانمانەوە. بەردەوام لە چاالكی جەماوەریدا بووین و بەبەردەوامیش هەوڵی سەركوت كردنیان داین، بەاڵم ئێمە هیچ كاتێك كۆڵمان نەدا و بەپێچەوانەوە دەتوانین كە ئێستاشدا لە كرد. زیاترمان پێداگری بەشداری هەڵبژاردن بكەین، ئەمە بە بەرەی رەنج و تێكۆشانی هەموو ئەندام و دۆست و الیەنگرانی پارتی چارەسەری و ئەو كەسە دیموكراتخوازانە دەزانین كە لە گەڵ هەڵوێستەكانی پارتی چارەسەریدا بوون. ئەمە كە وایە پێمان و تێكۆشانەیە ئەو و رەنج بەرەی چارەسەری، پارتی بۆ نییە دەسكەوت تەنیا ئەمە لە گەلەكەمان هەموو بۆ دەسكەوتێكە ئەمە بەڵكو بەرامبەر لە ئێمە چونكە كوردستاندا، باشوری راوەستاین نادیموكراتیەكان هەڵوێستە هەموو بە تێكۆشانی بووین پەرلەمانیش دەرەوەی لە هەتا و دیموكراتیانەكانمان بەرێوە بردۆوە و لە دژی هەموو نادیموكراتی و گەندەڵ هەڵوێستی و ناعەداڵەتی رووب��ەرووی كە پێشلكاریانەی ئەو و چینایەتی و

Page 39: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

37 چاوپێكەوتن] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

و راوەستاوین ئەبێتەوە گەنجان و ژنان مافەكانی لەسەر و جەماوەركەماندا گەڵ خەڵك لە ب��ەردەوام هێزێك هیچ كوردستان باشوری لە بووین. جادە لێدان و داخستنی ئێستا رووب��ەرووی گرتن و هەتا بارەگا و سۆكایەتی نەبووتەوە، بەاڵم ئێمە هیچ كاتێك كۆڵمان نەداوە. لە رۆژی ئەمڕۆشدا پێمان وایە ئەوەی كە پێشی بخەین، تەنیا بۆ پارتی چارەسەری نییە، لە ئەمڕۆكە كە دەسكەوتانەی بەو خزمەتە بەڵكو باشوری كوردستان بەدەستهاتوون. ئەندامانی پارتی چارەسەری بۆ بەدەستخستنی ئەو دەسكەوتانە هەر كردووە تێكۆشانمان و ڕژان��دووە خوێنی یەكەیان ئەو دیموكراتیزەكردنی بۆ ئەمڕۆشماندا رۆژی لە و

دەسكەوتانە تێكۆشانمان دەبێت. دەسكەوتێكی و گەورە ئەمە چانسێكی وایە پێمان هەڵبژاردنەكان ب��ەش��داری دەت��وان��ی��ن ك��ە م��ەزن��ە ئاستەنگیانەمان لەو ئێمە كۆمەڵێك بكەین، چونكە تێپەڕاندووە و هاوكات بە چوونە پەرلەمانمان جارێكی تر خوێنێكی تازە و رەنگێكی جیاواز دەبین؛ چونكە هەڵگری ئێمە دەزانێت، راستیە ئەو كەس هەموو فەلسەفە و ئایدیۆلۆژیایەكین كە هیچ كاتێك لەسەر ناكات. مساومە خەڵك داخوازیەكانی و دەسكەوت ئێمە هێزێكین لە ماوەی رابردوو و ئێستا و ئایندەشدا هیچ دەوڵەتێكی سەردەست لە كوردستان و ناوچەكەدا پشتگیری نەكردۆین و ئەوەی كە پشتگیریمان دەكات، جەماوەر و گەلەكەمانە. لەو چوارچێوەیەدا ئێمە بڕیار و كارنامە و كەسایەتیەكانیشمان لەسەر داخوازیەكانی گەلی كوردستان دەبێت. لەو باوەڕەش داین كە ئێمە دەبین بەو رەنگ و دەنگە جیاوازەی كە لە پەرلەماندا هیچ كاتێك رێگەی نادەین یاسا یان هیچ بڕیارێك لە دژی بەرژەوەندیەكانی خەڵك بگیردرێت. ئێمە لە دژی ئەو نادادی و ناعەداڵەتی و گەندەڵییەی كە رۆژبەرۆژ قوڵتر دەبێت بە شێوەیەكی رادیكاڵ رادەوەستین و مەرجەعی بڕیارگرتنمان خەڵكە و هەمیشە لە گەڵ رای خەڵكەكەماندا دەبین و لە ئێستا بە دواوەش لە گەڵ

رای خەڵكەكەماندا دەبین.پەرلەماندا لەناو تەنیا جەماوەری هێزێكی وەك��و ئۆپۆزسیۆن نابین، بەڵكو لە ماوەی رابردووشدا وەكو ئۆپۆزسیۆنێكی جەماوەر بەبەردەوام بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی خەڵك لەسەر شەقام بووین و لە ئێستاشدا ئۆپۆزسیۆنی دەتوانین هەبین لەپەرلەماندا ئەگەر و یەكخەین جەماوەری ئۆپۆزسیۆنی و پەرلەمانی دیموكرتیزەكردنی بۆ بكەین بەهێزتر تێكۆشانێكی هەموو ئەو یاسا و بڕیارانەی كە خزمەت بە گەلەكەمان بكات. پێش هەموو شتێك ئێمە رەنگێكی نەتەوەیی كوردستانەوە. هەرێمی پەرلەمانی ناو دەخەینە زیهینەتێك كە خاوەنداریەتی لە هەموو ئەو شەهیدانە لە و بەدەستهێناوە دەسكەوتانەیان ئەم كە بكات كە ئەوەی وەكو گەنجان و ژنان وەكو هەمانكاتدا لیستەكەمان، لیستی گەنجان و ژنانە دەمانەوێت بە و دیموكراتیانە ئەقڵیەتێكی بە و نوێ زیهنیەتێكی بە بێ ئەوەی هیچ سنورێكی بەرژەوەندی تاكەكەسی بناسین بە پێ ئەو پرەنسیپ و پێوانانەی كە دامانناوە دەتوانین گوڕانكاری بنگەهی لە پەرلەماندا بكەین و ئەو بڵێن ئیدی كە ئەوەی لەبەردەم بین ئاستەنگ دوو ئ��ەو ل���ەدەرەوەی هەیە، رەنگە ئ��ەم و رەن��گ رەنگەی ئەو دوو تریش هەیە. رەنگێكی رەنگانەش ناتوانن كە سەرچاوەكەیان لەیەك شوێنەوە هاتوون جیاوازترەوە بەرەنگێكی بكات. چارەسەر كێشەكان

هەبێت. تر هێزەكانی لەسەر كاریگەریمان دەتوانین هەروا كە لە ماوەی رابردووشدا كاریگەریمان لەسەر لە كە ئەوەی لەگەڵ هەبووە تریش الیەنی و هێز

دەرەوەی پەرلەمانیشدا بووین.ئێمە یەكەمین پارتین كە زەمینەی مۆمارەسەكردنی گەنجانمان لەناو پارتەكەماندا رەخساندووە بۆ كایەی بەشداری و بگەێنن پێ خۆیان ئەوەی بۆ سیاسی كە پارتین یەكەمین هاوكات و بكەن سیاسەت پارتەكەمان هەیە. ژنمان سیاسی كادێری زۆرترین وەكو مەكتەبێكە بۆ پەروەردەكردنی كادیری سیاسی ژن. یەكەمین پارتین كە رێژەی ژنان لە پارتەكەماندا "47%"ە و هاوكات بە سیستەمی هاوسەرۆكایەتی كە رەگەزگەرایی ئەقڵیەتی تێپەڕاندنی بۆ سیستەمێكە كار و ئیش ناوەندگەرایی ئەقڵیەتی تێپەڕاندنی و لە خولی پێشدا بۆ بەشداری پەرلەمانیش دەكەین. یەكەمین لیست بووین كە سەرۆكی لیستەكەمان"هیوا"، ژن بێت. ئەمەش وای كرد لە پەرلەماندا هەندێك پارت یان گروپ سەرۆكەكەیان ژن بێت. ئێمە بەشانازییەوە دەڵێن كە ئەم كەلتور و نەریتە جۆانە بكەینە مۆڵكی باشوری كوردستان و پێشی بخەین و ببێتە مۆدیڵێك بۆ هەموو هێز و الیەنە سیاسیەكانی تر. بەو پێیە ئێمە لە دەرەوەی پەرلەمانیش كاریگەریمان هەبوو و لە ئێستا بەدواوە لە ناوپەرلەماندا دەتوانین كاریگەری

زیاترمان هەبێت.و هێز هیچ تێكۆشانی و رەن��ج لە نكۆڵی ئێمە ئەگەر قەناعەتەشداین ل��ەو ناكەین، الیەنێكیش لەسەر ئەو ئاراستەیە كە لە ئێستادا لەسەری دەڕۆن خۆیان نەگوڕن و بە ئاراستەیەكی چارەسەر ئامێزدا نەڕۆن ناتوانن خەڵكیش هانی ئەوە بدەن كە باوەر بە دیموكراتیزەكردن و گوڕانكاری بێت. بە پشت و پەنای خەڵك دەتوانین فشارێكی زیاتر دروست بكەین بۆ و نادیموكراتی ئەقڵیەتی دیموكراتیزەكردنی بۆ توانیوومانە نانەتەوەیی. بەنەتەوەییكردنی زیهنیەتی لە پرسە نەتەوەییەكاندا ڕاوبیر و بۆچوونی زۆرێك لە الیەنەكان بگوڕین و بەو هۆشیاریە نەتەوەییە كە لە توانیوومانە كردۆوە دروستمان كوردستاندا باشوری ئەوەی بۆ هۆیەك بكەینە نەتەوەیی هۆشیاریە ئەو هێزە لەسەر بكات دروس��ت زیاتر فشاری خەڵك

دەسەاڵتدارەكان لە مەسەلە نەتەوەییەكاندا.پرسەكانمان كە دەڵێن ئێمە خەڵكی ج��ار زۆر و گەندەڵی پرسی دەڵێن ئێمەش بەاڵم گەندەڵیە، پرسی نەتەوەیی بوون بەیەكەوە گرێدراوە. بەشێكی زۆری هەرێمی كوردستان ئەگەر لە ئێستادا لە بواری و ناعەداڵەتی و بیكاری و گەنجان و ژن��ان مافی سزای سیاسی دەناڵێنێت، هۆكارەكەی ئەو زیهنیەتە بۆ ناگەڕێتەوە كە نادیموكراتیەیە و نانەتەوەیی دەوڵەتانی ئیرادەی بە خۆی زیاتر و خەڵك رای سەردەستەوە گرێدراوە. زۆر جاریش بۆ ئەوەی ئەو بكەن چارەسەر قۆڵبوونەتەوە زیاتر كە كێشانەی بەجێی ئەوەی خۆیان بێنە الی یەكتر كە چی هێز و دەوڵەتانی سەردەستی كوردستان ئەوانی هێناوەتە هەاڵنە تێڕوانینە ئەم دەتوانین ئێمە یەكتر. الی زۆر ژنانیش پرسەكانی بۆ چارەسەركردنی بگوڕین. بنبەست رووب���ەرووی ئێدی كە ئ��ەوەی وەك��و جار ماوەی لە كە هەروا نابێت، چارەسەر و بوینەتەوە رابردوودا لەبەرامبەر بە ژنكوشتن و توندوتیژیەكانیدا بێدەنگ نەبووین لە ئێستاش بەدوا پەرلەمان دەیكەین بە سەكۆیەك بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ناحەقیانەی

لە دژی ژنان دەكرێت و رووبەروویان دەبێتەوە.

پەیامێكتان ئــەگــەر لەكۆتاییدا پرسیار/ هەبێت؟

ـ پێویستە ئیدی خەڵك چاوكراوەتر بێت. راستیەكان لەسەر خەڵك كە قەناعەتەدام لەو ببینێت. باشتر بەرزدایە. ئاستێكی لە ناڕەزایەتیەكانیشی و پێیە خەڵك ئامادەیە بە رۆژان و مانگان لەسەر جادە و و سیستەم ئەو لەدژی پێداگری و بێت كۆاڵنەكان گوڕانكاری نەبن ئامادە ئەگەر وا كە دەسەاڵتانەی بكەن ئەوا ئەوان ئامادەن چۆكیان پێدا بدەن. لەماوەی رابردووشدا خەڵكی ئێمە ئەو هەڵوێستانەی لەبەرامبەر هەندێك هەیانبوو دەسەاڵت لە ناڕەزایەتیانەی ئەو نەیانتوانی ئەوانیش و گرت ئۆپۆزسیۆن لە گوێیان ببن بەچارەسەری، لەوانەیە خەڵك لە هەندێك الوە تا ئاستێك بێ ئۆمید بێت، بەاڵم لە گشتیدا خەڵك ئۆمید گوڕانكاری. خەڵكیش بە هەیە زۆری باوەڕییەكی و پێویستە ئێدی خاڵێك بۆ ئەو ملمالنێیەی كە گرێ كوێرە دروست دەكات دانێت و نوێنەری راستەقینەی خۆی دەستنیشان بكات و ئەوەی كە راستە بە بێ سێ و دوو تەنیا لەراگەیاندنەكانەوە نا، پێویستە خۆی ئەو

حەقیقەتەی هەیە و راستە بەچاوی خۆی بیبینێت.كوردستانیش دیموكراتی چارەسەری پارتی وكو نەهاتووی لەبن بڕوای و هێز بە تەواومان ب��اوەڕی خەڵك هەیە و خەڵك خاوەن رۆح و وێژدانێكی زیندووە و لە داهاتووشدا هێزی خۆی نیشانی دەسەاڵت و ئەو

هێزانەی كە كێشەكان دووبارە دەكەنەوە دەدات.

پێم وایە زۆر زۆر راستی تر هەیە كە ئاشكرا بكرێن.

چۆن پێكەوە مەكتەب سیاسی بوون، ئەندامی سەركردایەتی حزبێك بوون، زۆربەی زۆریان لە ناو یەكدان و هەمووشیان سڕی یەكتری دەزانن. تەنانەت ئەوانەی كە لە

پارتی دیموكراتی كوردستان جیا ببنەوە سێ ئەوەندەی تر دەزانن. ئەوەی لە ناو

یەكێتیشدا جیا بێتەوە، هەر ئەوەندە دەزانێت. ئەوەی كە لە ناو گۆڕانیشدا جیا بێتەوە، هەر ئەوەندە دەزانێت، بەاڵم كێشە تەنیا هێنانەزمانی كێشەكان نییە؛ چونكە تۆ تەنیا هەڵیناوەشێنیت، ئەی

چۆن بونیادی دەنیتەوە؟

Page 40: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

38] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[ وتار

رۆژ ئەحمەددادگای بااڵی كۆپنهاگن لە واڵتی دانیمارك بڕیاریدا مافی پەخشكردن لە تەواوی كەناڵەكانی كۆمپانیای ڕۆژ تەلەفزیۆنەكانی كە میزۆپۆتامیا، پەخشی تیڤی، نوچە تیڤی و ئێم ئێم سی لەخۆ دەگرن، بە لێسەندنەوەی مافی پەخشكردن سزا بدات و دواجار بە یەكجاری دایانخات. كۆمپانیای ناوبراو بە پێنج ملیۆن كرۆنی دانیماركیش )زیاتر لە دوو

میلیۆن یۆرۆی ئەوروپی( سزا دراوە.كۆمپانیاكە گەر باجی سزا ئابوریەكە بدات ئیتر “تاوانبارە بەڵێ كە دەسەلمێنیت تۆمەتە ئەو كوردستان كرێكارانی پارتی الیەنگریكردنی بە بەرهەمانەی كە ئەو باڵوكردنەوەی و )پەكەكە( پەرەدەدەن بە تاوان و تیرۆریزم.” ئەگەر باجی سزا ئابوریەكەش نەدات، ئەوە بەیەكجاری كەناڵەكانی بۆ هەڵبژاردەیەكی سزاكە كەواتە دادەخرێن، كۆمپانیای ناوبراو نەهێشتۆتەوە لە داخستن زیاتر. ناوبراو دادگای ی “یاساییە” بەناو هەوڵە ئەم الیەن لە گەورەیە گومانی جێگای دانیمارك لە ئەوروپا، یەكێتی ئەندامی و ئەوروپی واڵتێكی

هەرچەندە جێگای شۆكێكی لۆكاڵیشە. ئەوەی جێگای شۆكی لۆكاڵیە بێهەڵوێستی ئەو مافی و راگەیاندن ب��واری لە ئەمڕۆ كوردانەیە لەم چی كە دەك��ەن، كار ڕادەربریندا ئ��ازادی باسە زۆر بێئاگا خۆیان نیشاندەدەن و پاسیڤیان هەڵبژاردووە لە بڕی هەڵوێستی دیموكراتخوازی، لەوەش كوردستاندا. باشووری لە بەتایبەتی هونەرمەندانی بێدەنگی ترسناكتر، و سەرسامتر باشووری ئەوانەی بەتایبەتی دیسان ك��وردە، كوردستان كە زۆربەیان لە دیاسپۆرا )هەندەران، و دەك��ەن و ك��ردوە ژیانیان و...هتد( تاراوگە هەرچەندە لە هەموو توێژێكی گەلی كورد زێدەتر

خزمەتێكی و ك��ردووە كەنااڵنە لەو قازانجیان لەو كراوە هونەریان و بەخۆیان بێوێنە ئێجگار هەڵوێستێكی لەبری ئەمڕۆ چی كە كەنااڵنەوە، جددی هونەرمەندانە، هەڵپەرستییان هەڵبژاردووە زۆربەیان كاتێكدا لە نایەت، لێوە فزەیان و ناسنامەی واڵتانی ئەوروپایان هەیە و دەتوانن لە دژی ئەو بڕیارە بوەستنەوە و رێگای یاسایی و لۆبی سیاسی بگرنەبەر لەو واڵتانەی تیایدا دەژین یان ژیاون، كەچی بێهەڵوێست و بێباك و بێدەنگن.ئەم بێدەنگیە نائەخالقیەی ئەوان زەنگێكی ئێجگار ترسناكە بۆ داهاتووی ئازادی دەربڕینی كورد لە ئەو ئەوروپادا، چونكە پاسیڤبونی كوردستان و پرسەكانی لەمەڕ ڕوو خستە هونەرمەندانەی ئازادی ڕادەربرین و دیموكراسی بۆ خودی خۆیان و گەلەكەیان وەك یەكێك لە بێمافترین هاواڵتیەكانی

دنیای ئەمڕۆ.كە بوو میزۆپۆتامیا پەخشی كۆمپانیای ئەوە خودانی مێد تیڤی و دواتر میدیا تیڤی و ئینجا رۆژ تیڤی و ئێستاش نوچە تیڤی و ئێم ئێم سی بۆ ب��ەدواوە )1995( ساڵی لە كۆمپانیاكە یە. یەكەمجار كوردی كردە خاوەنی پەخشی ئاسمانی، خۆرهەاڵتی دەوڵەتەكانی لە زۆرێ��ك ئەوكاتە چەشنەیان لەو ئاسمانی كەناڵیكی ناوینیش نەبوو. لەوەبەدوا كە دەستی بە كارەكانی كرد، بێبەرامبەر خزمەتەتێكی كەوتە كۆمپانیایە ئەو كوردانەی هونەرمەندە ئەو ت��ەواوی بێوێنەی و لە سااڵنی نەوەدەكاندا بە هەر هۆكارێك واڵتیان و سیاسی ئینتیمای و ئەوروپا بۆ جێهێشتبوو

حزبی جیاوازیشیان هەبوو.ئەوان لەو كەناڵەوە ئیتر ناسران بە “هونەرمەند” و ناو و دەنگێكی وایان بۆ خۆیان درووست كرد كۆمپانیایە، ئەو كەناڵەكانی هەبونی بەبێ كە دەبوو لە كۆاڵنەكانی ئەوروپادا گۆشەگیر بمانایە و دەمێك بوو دەستبەرداری ئەو تۆزە بەهرەیەش و ببوون ئاشنا پێی كوردستاندا لە كە ببوون

ناویان لێنابوو "هونە".كورد هونەرمەندانی ئەوروپا، لە دەمانە ئەو یەك لە دوی یەك ڕیز دەبوون تا بەرهەمەكانیان كۆمپانیای ك��ەن��ااڵن��ەی ئ��ەو و پەخشبكرێن میزۆپۆتامیش بە ماڵە كوردەواریەكانی دەگەیاند دوای ئەمڕۆ، چی كە دیاسپۆرادا. و واڵت لە گەشتونەتە هونەرمەندانە لەو زۆرێ��ك ئ��ەوەی و حزبی میدیای و خۆپەرستیەكانیان ئامانجە سێبەر شەڕیان لەسەر دەكەن لە باشووری واڵتدا پڕیان هەیە، باش و گیرفانێكی و جەماوەرێكی دەڵێی ئەو كەنااڵنەی كۆمپانیای میزۆپۆتامیایان

هەر نەناسیووە.گومانی تیادا نییە كە ئەم بێدەنگیە دواجار ئەخالقی

ئەوان بەتەواوی دەخاتە ژێر پرسیارەوە، چونكە سەرباری بێوەفایی، خستیە ڕوو كە ئەوان ڕێزیان بۆ سەرەتایترین ئەخالقەكانی خودی هونەر نییە كە ئازادی و مافی دەربڕینە، لەم دۆزەشدا ئازادی نەیانەوێت، و بیانەوێت چونكە بنەمایە؛ خۆیان ئەوانت هەر كوردن. زیاتر لەوەش، بێهەڵوێستن لە لەسەر كەناڵیك كە پەرەی بە بەهرەكانیاندا

تاراوگە و پاراستنی لە پەراوێزكەوتن.خودی دەرون��ی لە پیشەیەكە هونەر ڕاستە ئارەزووی لە و یەكەمجار سەرهەڵدەدات تاكەوە تاكەوە جێگای خۆی لە هۆشیاری تاكدا دەگرێت، بەاڵم دواجار هونەر پەیوەستبونێكی لێنەبڕاوەی كۆمەاڵیەتی هەیە، بە بێ ئەو وابەستەبونەش بە خولیاو بە درێژە هونەرمەند مەحاڵە جڤاكەوە، شاكارە مێژووی ب��دات. خۆی بەرهەمەكانی و هونەریەكانی دنیا گەواهی ئەو ڕاستیەن؛ چونكە ئەو بەرهەمە هونەریانە سەرئەنجام بۆ خوێنەران، گوێگران و تەماشاكارانە، نەك خودی هونەرمەند

بەتەنیا.مرۆڤ مەخلوقێكی كۆمەاڵیەتیە و ئەمەش هونەر و ئەخالق بە دەك��ات��ەوە وابەستە دیسانەوە كێشەكانی جڤاك و بەها گشتیەكانی گەشەپێدانی كۆمەڵگە بۆ هەبوونی چانسی باشتربوون. دیارە هونەرمەندی كە وایكردووە هۆكارەشە ئەم هەر راستگۆ و خاوەن ئەخالقی هونەری، بە درێژایی مێژوو لەسەر راستینەی ئەو كۆمەڵگەیەی كە تیایدا ژیاون و دەژین كار بكەن تا مەیسەركردنی چانسی هونەرمەندان هەڵوێستی هەربۆیە باشتربوون،

زێدە گرنگە لە ساتەوەختە مێژووییەكاندا.ئەوەی كە تۆقێنەریشە، ئەو كاتەیە كە هونەر و هونەرمەند ئیتر هەڵوەستە ناكەن و لەبەر قازانجی زاتی لەسەر كێشەی گشتی جڤاك نایەنە گۆ. ئەم هەلپەرستیەی هونەرمەندان زێدە ترسناكە؛ چونكە خەساندنێكی ب��ەرەو هونەریان و هونەرمەندان تاوەكو باودا، سیستەمی لەناو دەبات ئەبەدی وای لێدێت كۆمەڵگە تەنیا لە ئەرشیفی بێویژدانی بكاتەوە بۆ جێگایەكیان نارسیستیدا زبڵدانی و هونەرمەندانی بێهەڵوێستی بكات. پێناسەیان و كەناڵەكانی داخستنی لەبەرامبەر ك��وردی��ش و هەلپەرستی ئ��ەو میزۆپۆتامیدا كۆمپانیای ئەو ناشایستەیەی داه��ات��ووە و خۆپەرستی

هونەرمەندە بێدەنگانەی خستە ڕوو.ئەم بێدەنگیە ترسناكە، نەك تەنها لەبەرئەوەی ناسكەكانی“ هەست “هونەرمەندە بێوەفایی كە خستە ڕوو لەبەرامبەر ئەو كەنااڵنەدا كە خزمەتیان كردبوون، بەڵكو پاسیڤبونێكی بێئابڕووی ئەوانیشی باو سیستەمی ستەمی نێوان لە كە نیشانداین لە الیەك و مافە دیموكراتیكە گشتیەكانی جڤاك

سزادانی پەخشی میزۆپۆتامیا چی خستە ڕوو؟

سزاكە بەشێكە لەو هەوڵ و پیالنە دوژمنكارانەی ئەوروپا بەرامبەر بە گەلی كورد

Page 41: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

39 وتار] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

لە الیەكی دیكەوە، ئەوان بەبێدەنگی و پاسیڤی باویان سیستەمی ستەمی سەپاندنی الیەنگری

هەڵبژارد.ئاست ل��ە ئ��ەوان)ه��ون��ەرم��ەن��دان( بێدەنگی كۆمپانیای تەلەفزیۆنەكانی ق��ەدەغ��ەك��ردن��ی بەشێكن ئ��ەوان كە ڕوو خستیە میزۆپۆتامیادا و دۆڕان لە كە خەسێنراوانەی هونەرمەندە لەو كۆیلبوون و تەسلیمیەت بە ستەمی سیستەمی باو شتێكی دیكەیان نییە بیدەنە دەست كۆمەڵگەیەك كە بەدەست چەوساندنەوەی ئێتنیكیەوە نزیك بە سەدەیەكە دەناڵینێت. ئەوان هەلپەرستن؛ چونكە بێدەنگن لەبەرامبەر بڕیارەكانی سیستەمی باو گەر خۆسەپێنیش و سەركوتگەر بڕیارانیە ئەو چی بن، وەك بریاری سزادان و داخستنی كۆمپانیای

میزۆپۆتامیا لە دانیماركەوە.و بێشەرمی هەڵبژاردنی ئەوان بێدەنگیەی ئەو بێشەرەفی و بیئەخالقی هونەرییە لەبری ئەخالقی هونەری، كە وای كردوە لە پێناو ئامانجە تایبەتیە نوزەیكی هەلپەرستانە ئەمڕۆ بەرتەسكەكانیاندا، سزا ئەو بەرامبەر لە نەیەت لێوە ناڕەزایەتیان بێشەرمە دژە دیموكراتیكەی كە سیستەم لەسەر

كۆمپانیای پەخشی ناوبراو سەپاندویەتی.الیەنێكی دیكەی سەپاندنی ئەم سزایە لە دادگای كەناڵەكانی بەسەر دانیماركەوە كۆپنهاگی راستینەی میزۆپۆتامیادا پەخشی كۆمپانیای سیستەمی دادوەری بەناو “دیموكراتی” ئەوروپای خستە ڕوو لە بەرامبەر كورد و ئازادی ڕادەربرین و دیموكراسی بۆ ئەم گەلە بندەستە لە خۆرهەاڵتی

ناویندا.كورد لە جەنگدایە، تێكۆشانی چەكداری هەیە و ئاشتی، جەنگ، بۆیە، دەكات. مافەكانی داوای سەرباز، گەریال، برینداربوون، كوشتن، گرتن، بەندكراوی سیاسی و خۆپیشاندان و مانگرتن و ئەمانە هتد، ... و ئاالن ئۆج عەبدوڵاڵ ئازادی ئەم رۆژان��ەی رۆژەڤ��ی لە لێنەبراوەن بەشێكی نەتەوەیە، بۆیە میدیاكانی كورد ناكرێت و ناتوانن راوەستە لەسەر ئەو بابەتانە نەكەن، گەر ڕاستگۆ بن لە گەڵ خۆیان و لە گەڵ خەڵك و خوێنەریاندا و بكەن بابەتانە ئەم لەسەر ڕاوەستە دەبێت كۆمپانیای میزۆپۆتامیاش تەنیا ئەمەی كردووە، دادگاكەی وەك تیرۆریزم” “پەرەپێدانی نەك كۆپنهاگنی دانیماركی ئێستا و دادگاكانی بەریتانیا

و بەلژیكاش پێشتر پێناسەیان بۆ كردووە.بۆیە، ئەو سزایە خستیە ڕوو كە دانیمارك وەك میدیا ئەو دەیەوێت ئەوروپا یەكێتی ئەندامێكی كوردیانە لەسەر كاركردن لەسەر راستینەی كورد بە دژ ئەزەلەوە لە ئەمەش هەڵبگرن، دەست پرەنسیبە هەرە سەرتاییەكانی ئازادی ڕادەربرین و رۆژنامەگەری ئازادی سەرەتاییەكانی بەندە و ئەوروپا و دانیمارك هەرچەندە دیموكراسیە، و دیموكراسی و “م��اف بۆ بانگەواز ب��ەن��او؛

ئازادیەكان” دەكەن.“تیرۆر” ئەوە “تیرۆریزم”ە لەسەر قسە ئەگەر چەندین پێناسە و رەهەندی جیاواز لە خۆ دەگرێت،

گەر قسە لەسەر باڵوكردنەوەی دەنگ و بۆچوونی ئەوانەیە كە ئەوروپا بە “تیرۆریست” دەیانناسێنیت شاشەی لە ڕۆژان���ە خۆ دەی پەكەكە، وەك رۆژنامە و رادیۆ لە جیهانیەكانەوە، تەلەفزیۆنە خوێنەرانی و تەماشاكەران ئەوروپاییەكانەوە، جیهان و ئەوروپا گوێبیستی بۆچونی ئەو الیەنانە “تیرۆریستیان”دەناسێنێت بە ئەوروپا كە دەبن و تەنانەت شەڕی چەكداری خوێناوی دەكەن و تا لە سوریاوە دەب��ڕن و سەریش دەك��وژن ژن تەلەفزیۆنێكی لەسەر تەنیا بۆ دەی مۆریتانیا،

كوردی بەوشێوەیە هێرش دەكەن؟سزاكە گومان درووست دەكات كە بەشێك بێت لەو هەوڵ و پیالنە دوژمنكارانەی كە لە ئەوروپاوە سزاكە چونكە دەكرێن، كورد گەلی ئاراستەی دانوستانی پرۆسەی كە دەرك��راوە كاتێكدا لە توركیا لە كورد پرسی ئاشتیانەی چارەسەری هەنوكە رۆژەڤی ئەو واڵتە و خۆرهەاڵتی ناوینە. دیوێكی كە ئامانجیەتی ئەوەی سەرباری ئەمە بە كورد، لەسەر زانیاریەكان و رووداو دیكەی باش و بە خراپ، لەو كەنااڵنەوە ئەگەنە دەست هاواڵتیانی كورد بە زمانەكانی توركی و كوردی و زاراوە كوردیەكانی كرمانجی، سۆرانی، زازاكی و

هەورامی كە ئەو كەنااڵنە پەخشی دەكەن.دیارە كوردیانە كەناڵە ئەو خستیەروو سزاكە بە پەیوەندی و دان��ەوە زۆری��ان كاریگەریەكی پوچەڵكردنەوە هەوڵی ڕاگەیاندنە بەكرێگیراوەكانی و بابەتەكان راستینەی شیواندنی لە ئەوروپا هەربۆیە ك��وردەوە، سیاسی پرسی بە پەیوەند

دەخوازن بەیەكجاری دایان بخەن.ئاشكرایە لە وەتەی پرۆسەی دانوستانی ئاشتیانە بۆتە توركیا لە كورد كێشەی چارەسەری بۆ رۆژەڤ، هێرشەكان لە ئەوروپاوە بۆ سەر كورد رۆژ لە دوای ڕۆژ چڕتر دەبنەوە. پێویستە لە بیرنەكرێت كە لە سەرەتای ئەمساڵدا سێ چاالكوانی ژنی زۆر فەرەنسا، پایتەختی پاریسی لە كورد ناسراوی و تیرۆركران ئەوروپادا “دیموكراسی” دڵی لە بەڵكو نەكراون، ئاشكرا نەك بكوژان ئێستا تا

دەشاردرێنەوە.كاتێك تۆمەتبارێك لە ئەوروپا دەستگیر دەكرێت ئەنجامی كوشتن، بەتایبەتی تۆمەتێك، بە لێكۆڵینەوەكان دوای چەند هەفتەیەك یان مانگێك رادەگەیەنرێن، كە چی لە مانگی یەكی ئەمساڵەوە هەتا ئێستا لێكۆڵینەوەكان لەسەر ئەو تۆمەتبارەی دەستگیركراوە بە كوشتنی ئەو چاالكوانە كوردانە لە پاریس دەرناخرێن، بۆ؟ لە كاتێكدا پەكەكش وەك هێزی یەكەمی كورد لە ناوچەكە راگەیاندووە كە ئاشكراكردنی ئەو تاوانبارانە سەنگی مەحەكە لە ئاشتی بۆ دانوستانەكان بە ب���رەودان بۆ توركیادا، بەاڵم دیارە ئەوروپا ناخوازێت ئاشكرایان بكات، وەك هەوڵێك بۆ پەكخستنی دانوستانەكان یان ئەوەیە خۆیان دەستیان لەو تیرۆرەدا هەیە؟ بوو هێرش یەكەم چاالكوانانە ئەو تیرۆركردنی بۆسەر پرۆسەی ئاشتی و دیموكراتیزەكردنی توركیا بە چارەسكردنی كێشەی ماف و ئازادیەكانی كورد

لە ڕێگای دانوستانی ئاشتیانەوە، ئێستاش ئەوەتا هێرش بۆ سەر كەناڵە كوردیەكانیش دەكەن تا بتوانن ئەوەی دیوێكی دیكەی رووداوەكانە لەسەر وەك ك��ورد، تاكی دەست نەگاتە كورد پرسی هەوڵێك بۆ درێژەپێدان بە سەركوتكردن و سزا و هێرشەكان بۆ سەر گەلی كورد و بێئاگاكردنی دەستی بە دەهێنرێت بەسەریان ل��ەوەی كورد واڵتانی ناوچەكە و ئەوروپا و زلهێزەكانی دیكەی

جیهان.ئەو دیموكراتیزەبونی بە بەندە ك��ورد پرسی هەتا دەبینم، دابەشكراوە بەسەریدا واڵتانەی نەكرێت چارەسەر كورد كیشەی واڵتانەدا لەو دیموكراسی مانایەكی نییە لەو والتانەدا، بەاڵم كە و دابەشكرد پێشتر كوردستانی كاتێك ئەوروپا ئەمڕۆ دەبێت هەڵوێستی بەرپرسیارانەی هەبێت، ئایا چارەسكردنی پرسی كورد و دیموكراتیزەبونی ئەو واڵتانە بە ڕاستی ئامانجیەتی، گەر ئا، ئەم هێرشە یەك لە دوا یەكانە لەسەر كورد بۆ چی؟ دوای كوشتنی ئەو چاالكوانانە لە فەرەنسا، ئەمڕۆ داخستنی كەناڵەكانی كۆمپانیای میزۆپۆتامیا لە ئەو دیموكراتیزەبونی كە ڕوو خستیە دانیمارك دابەشكراوە بەسەردا كوردستانیان كە واڵتانەی بە هیچ شێوەیەك ئامانجی ئەوروپا نییە، چونكە ئەو قازانجی لە لەوشێوەیە پێشوەچونێكی سیستەمە سیاسی و ئابوریەدا نییە كە ئەوروپا نییە. دەكات نوێنەرایەتی ئەمڕۆ ئەمریكا دوای هەروەها، هۆشیاری كوردانیش لەسەر داگیركاری و ماف و ئازادیەكانیان كە ئەو كەناڵە كوردیانەی كۆمپانیای میزۆپۆتامیا كاریگەریان لەسەر هەیە، درێژخایەنەكانی ستراتیژە پێچەوانەی ت��ەواو ئەو و ناوچەكەدا لە ئەوروپایە دەسەاڵتدارانی دابەشكراوە، بەسەردا كوردستانیان واڵتانەی وایكردووە كە جەوهەریكەیە هۆكارە ئەمەش دژ ئینجا و ناوزڕاندن بە شێوەیە، بەو ئەمڕۆ ئازادی و دیموكراسی پرەنسیبەكانی هەموو بە ڕابوەستن، كۆمپانیا ئەو لەبەرامبەر دەربڕین چونكە میدیاكانی كۆمپانیای ناوبراو لەسەر پرسی كە هەیە جددییان هەڵوێستی ك��ورد سیاسی

ئەوروپا نیەتی و ناشخوازێت هەیبێت.كۆمپانیای داخستنی بڕیاری و سزادان دواجار بۆ ك��ە روو خستیە میزۆپۆتامیا پەخشی بەریتانیا پێشتر ك��ورد، پرسی دژایەتیكردنی بە ئەوروپا واتە دانیمارك، ئەمرۆش بەلژیكا، و هەموو دەربرینی ئ��ازادی مافی گەڵ لە گشتی گەالنن لە ناوچەكەدا، لە دەرەوەی كورد نەبێت. زیاتریش، زۆر بێ ئابڕو و دژە دیموكراتیكن لەسەر سەپاندنی لە ناكەن شەرم بۆیە كورد، پرسی ناڕەواترین لە یاساكان بۆ پیشێلكردن و خستنە ژێر پێی مافی ئازادی دەربرینی ئەوانەی ئەمڕۆ جیا لە میدیای باو و كۆیلەی سیستەمی باو لەسەر ڕاستینەی پرسی كورد رادەوەستن و بە هەڵویستێكی ئەخالقیەوە رووداو و زانیاریەكان

لەسەر كورد بۆ جیهان دەگوازنەوە.

Page 42: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

40] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[ ژن

زیالن مانیفستۆی ژیانەئۆج ئاالن:" چاالكی و هەڵسەنگاندنەكانی هەڤاڵ زیالن لە چاالكییەكانی من گەورەترە"

ئا/ دڵناز حەسەن

لە س��اڵ��ی"1972" لە و كناجی"یە "زەی��ن��ەب ن��اوی ناوەندی شاری مەاڵتیا لە دایكبووە. بەئەسڵی خۆی لە مەاڵتیایە. شاری نزیكی ئەلماڵی گوندی خەڵكی نێو دەوروبەرەكانیدا بە بنەماڵەی ماموركی دەناسرێن. دەرچووی بەشی شێورمەندی رێنوێنی و دەروونیە لە زانكۆی ئینۆنۆی مەلەتی. بەر لەوەی بەشداری ریزەكانی گەریال بێت، وەك تەكنیككاری بەشی پشكنینی تیشك ژیانی كاریكردووە. مەلەتی گشتی نەخۆشخانەی لە هاوسەرێتی پێكەوە ناوە و هاوسەرەكەی خەڵكی گوندی خلیای سەربە ناوچەی ئەییلی شاری ئامەدە. ئەویش دەرچووی هەمان بەشە. كاتێ لە دوا ناوەندی دەیخوێند هەستی بەالی چەپگەری و كوردایەتیدا دێ و لە سااڵنی زانكۆیدا خولیای بیرو هزر و ئایدیۆلۆژیای"پەكەكە"ی ال دروست دەبێت و لە ساڵی"1995" لە دێرسیم بەشداری ریزەكانی گەریال دەبێ. هەڤاڵ زیالن بەرلەئەنجامدانی خۆی لەپاش نامەیەكی چەند فیدایانەكەی چاالكییە بەجێهێشتوون كە لەئێستاشدا، نامەكانی ژنە تێكۆشەر مانیفستۆیەی وەكو زیالن گەلەكەمان، قارەمانی و لە تەعبیر زیندووە، رێنمایدەرێكی و ئازاد ژیانێكی دوێنی و ئەمڕۆ و داهاتووشمان دەكات. هەڤاڵ"زەینەب ك��ن��اج��ی"، ن��اس��راو ب��ە ه��ەڤ��اڵ"زی��الن" ل��ەب��ەرواری لەچاالكییەكی دێرسیم ش��اری لە "1996/6/29فیدایانەدا لەدژی كۆمەڵێك لە جەندرمەكانی ئەرتەشی تورك خۆی تەقاندنەوە و بەم چاالكییەش الپەڕەیەكی

نوێی لە مێژووی كوردستاندا كردەوە.لە بەشێكی لەنامەكانیدا هەڤاڵ زیالن كە بۆ رێبەری گەالن و ئ��االن" ئۆج "عەبدوڵاڵ بەرێز ك��ورد، گەلی هاوڕێبازانیدا و ه��اوڕێ و بەتایبەتی كورد گەلی و بە دەڵێت:"تێكۆشانەكەمان وەه��ا نووسیوویەتی بۆتە و سەریهەڵداوە پارتیمان"پەكەكە" رێبەرایەتی تاكە دەبێتە دەچ��ێ تا و مرۆڤایەتی هەموو هی لە یەكەمە ج��ارێ بۆ چەوساوەكان. گەلە هیوای مێژوودا گەلێك زیندوو و بەرز دەكاتەوە و بە شوێنی قۆناخی رووب����ەرووی كە دەگەیەنێ خ��ۆی رەوای هێنراوەتە و بۆتەوە سەرتاسەری لەنێوچوونێكی ئاستی بێ بناخەییەوە. كاتێ لە مێژووی هەر گەلێك دەڕوانین بەتایبەتیش هەندێ لەسەركردە و رێبەرانی شۆڕش هەن كە لە قۆناخەكانی شۆڕشدا تێدەكۆشن و شۆڕش بەرەو سەكەوتن و رزگاری دەبەن و مۆركیان لەسەردەمی خۆیانداوە. مێژوو سەلماندویەتی كە هیچ بزوتنەوەیەكی نەتەوەیی و پارچە یان چین لە واتایەكی نەهێناوە بەدەست سەركەوتنیان رێبەر بێ راستدا لەبەرامبەر راستینەی گەلێك كە راستینەیەكی ژیانی نییە. لەهەموو بوارێكەوە وشك بووە. هێندە لەخۆی بیانیكرابیچ كە بەروارد ناكرێ لەگەڵ گەالنی دیكەدا. نەتەوەیی لەنرخە كە گەلێكدا راستینەی لەبەرامبەر داماڵرابێ. سیاسیەكان و كۆمەاڵیەتی و كەلتوری و لەم بێ. جیاواز زۆر ناچارە پەكەكە رێبەرایەتی

روانگەیەشەوە رێبەری پارتی بەژیانێكی لە زۆربوارەوە پێشكەوتووتر زیاتر و نوێ زیاتر تایبەت، زیاتر ژیانی بە خۆی ژیانی كە لەدوخێكدایە و دەژێینێ هەموو مرۆڤایەتی ببەخشێ. گرنگی و بەپێزی رێبەر لەم خاڵەدا رەهەندێكە كە ناتوانرێ قسەی لێوە بكرێ. رەنجی كوردستاندا لەمێژووی كە پێشكەوتنەی ئەم سەرچاوەی خۆی خودی ئەوە، پێشكەوتنی ئەوە.

خۆشەویستیە، پێكەوەنەر و گشتگیرە.سەرۆكی من...

چاالكی ئەنجامدانی بۆ دەبینم بەخشەندە خ��ۆم گیانبازی. ئێمە گەر لەبەرامبەر رەنج و خەباتی بێوچان و نەبڕاوەی ئێوەدا گیانی خۆشمان بەخت بكەین هێشتا كەمە. خۆزگە لەگیان و رۆحمان زیاتر شتێكی دیكەمان

هەبوایە بمانبەخشیایە.ئێوە بە ژیانی خۆتان سەرلەنوێ گەلێكتان خوڵقاندەوە. ئێمەش بەرهەمی ئێوەین. ئێوە تەئمیناتی مرۆڤایەتی ژیانتان جیهانن. و مرۆڤایەتی و كوردستان گەلی خۆشەویستی و غیرەت و باوەڕی و شەرەفمان پێدەدا. مردن تا م��رۆڤ بەمیلیۆنان و كوردستان ت��ەواوی پەیوەستن پێتانەوە. ئەم سەرنجڕاكێشییەی ئێوە بێ ئەندازە كاریگەرمان دەكات. لەو كاتانەدا كە تووشی زۆری و زەحمەتی دەبین. بیر لە خۆشەویستی ئێوە دەكەینەوە و هێزی مەعنەوی لێوەردەگرین. ئێوە لە هەموو كەس زیاتر پەیوەستن بە شەهیدانەوە. لەسەر ئەم بناخەیەش بەهیچ شێوەیەك چاومان لەدوامانەوە ئەم لەئەنجامدانی دەبینم ئەركدار خۆم نامێنێ. چاالكییەدا و هەست بە بەرپرسیاریەتیش دەكەم. لەو پاشڤەڕۆییەكانم، تێپەڕاندنی رێگای تاكە ب��اوەڕەدام دەبێ و ش��ەڕە پراكتیزەكردنم خۆ و ئ��ازادب��وون دەخ��وازم بەجێبهێنم. ش��ەڕەش ئەم پێویستیەكانی فەرهاد، كەماڵ، مەزڵوم، هاوڕێیانم تاقیبكاری ببمە لە خ��اوەن و روناهی و بێریڤان بێریتان، بەسێ، بەرخۆدانییەكانیان دەربكەوم. دەخوازم ببمە نوێنەری لەبەرامبەر دەخ���وازم گەلەكەم. ئ��ازادی خواستی ئیمپریالیزمەوە لەالیەن ژن بەكوێلەكردنی سیاسەتی بۆمب بەخۆمدا بتەقێنمەوە و گەورەیی رەق و كینی بەرخۆدانی رەمزێكی ببمە و ڕوو دەربخەمە خۆم دەخوازم گەورەیە. زۆر ژیانم ئیدیعای كورد. ژنانی گەورە. چاالكییەكی و پڕواتا ژیانێكی خاوەنی ببمە تێكۆشانی رزگاری نەتەوەییمان بە ڕێبەرایەتی سەرۆك دەگات بەسەركەوتن نزیكدا زۆر ئایندەیەكی لە ئاپۆ و گەلە مەزڵومەكەم لەنێو خێزانی مرۆڤایەتی جیهاندا

بەپێگەی رەوای خۆی دەگات.خاوەنی ببمە دەخوازم گەورەیە. زۆر ژیانم ئیدیعای ژیانێكی پڕ واتا و چاالكییەكی گەورە. بەهۆی ئەوەی مرۆڤایەتیم زۆر خۆش دەوێ، دەمەوێت ئەم چاالكییە

ئەنجام بدەم.زیالن شەهید گیانبازییەی چاالكییە ئەو پاش هەر و شەهیدان بۆ وەفایەك وەكو ئاالنیش ئۆج رێبەر لە و دەك��ات گرنگ هەڵسەنگاندنی زی��الن شەهید

مانیفستۆی وەكو زیالن هەڤاڵ هەڵسەنگاندنەكانیدا ئازادی و ژیانی ئازاد بەناو دەكات و وەها باس لە زیالن

و چاالكییە گیانبازییەكەی دەكات.چاالكی زی���الن، ه��ەڤ��اڵ چاالكیەی ئ��ەو بێگۆمان كۆمەڵگای لەنێو رەنگە ب��وو. م��ەزن بەرخۆدانێكی لەنێو بەاڵم هەبێت، ئەوە وەكو نمونەی مرۆڤایەتیدا كەسێتی گرنگە. هێجگار چاالكییە ئەو ئێمە گەلی لەنێوان"پەكەكە"دا. زەینەب كناجی هێمایەكی مەزنە زیالن لەو نامەیەی كە بۆ ئێمەی نوسیووە وەسێیەتێكی كردووە كە تیایدا ئەركێكی خستۆتە سەرشانی ئیچمە. من دەمەوێت ئەو ئەركە پێكبهێنم. لەو نامەیدا دەڵێت:" ئەم تێگەیشتنی پێویستی، لە دەتوانن باشتر ئێوە بەباشی دەتوانن ئێوەش هەر و تێبگەن وەسێتە لەالیەك شێوەیە ب��ەم زی��الن ب��ك��ەن". جێبەجێ بەرپرسیاریەتی ئێمەی وەك خاوەنداریەتی راستەقینە ئاشكرا كردووە و لە الیەكی دیكەشەوە ویستوویەتی دەتوانم كردەییەوە. واری بخرێتە خاوەندارییە ئەم بڵێم جوانترین و راسترین پێناسەی لەسەر ریزەكانی پارتیمان خوڵقاندووە. ئێمە ئەم هەڤاڵەمان نەبینیوە گەڵ لە نییە، رابردویشی ئەوەندە تێكۆشانێكی و بەمانا دوایی هەتا ئەو هەڵسەنگاندنی من ئەوەشدا دەبینم. شەهید زیالن زیاتر لە هەموو شەهیدانی دیتر گەیشتۆتە ئەو راستیە و ئەو زاناییە و هەتا دواییش نزیكی هێڵی بڕیار بۆتەوە. بۆ ئەوەش من هەتا دوایی چاالكییە بەم بەرامبەر لە خۆم رێ��زی و حورمەت فیدایانەی شەهید زیالن دادەنێم. پێش هەموو شتێك بۆ سەر زیالن چاالكییەی ئەو كە بزانرێت پێویستە ناكات و خۆی دوژمنێك بوو كە سنوری خۆی ناس

بەهیچ پێگەیەكەوە نابەستێتەوە. شت هەندێك سەرۆكایەتی بۆ لەسەرەتادا زی��الن دەڵێت:"لە مێژووی هەر گەلێكدا بەتایبەتی لە قۆناخی بەرەو تێدەكۆشن كە سەرۆكایەتییانەی ئەو شەڕدا رزگاربوون دەچن، مۆری ژیانكردنی ئەو قۆناخە دەخەنە سەر... مێژوو دەریدەخات كە بەبێ سەرۆكایەتی، هیچ مانایەكی بە نەتەوەیی و چینایەتی بزوتنەوەیەكی

راست ناگاتە سەركەتن.ئەو نوێ بوون و پێشكەوتنەی كە لەئاستێكی بەرزدا پێی بە وات��ە دەك��ات، سەرۆكایەتی نوێنەرایەتی بیركردنەوەی مرۆڤی نوێ، كۆمەڵگایەكی نوێ هەموو ژیانی خۆی بە پێی ژیانی گەل بەرێوە دەبات. قەدەری خۆی لە قەدەری گەلدا دەبینێتەوە. لە ئێش و ئازار و سۆز و داوای گەلدا بە قوڵی دەژی. ئەركی پراكتیكی كە بۆ رزگاربوونە لەبەرزترین پلەدا رادەگەینێت. من باوەڕم سەرۆكایەتی بۆ شێوەیە بەو پێناسەیەكی كە وایە هیچ ئەكادیمیسیانێك و میلیتانێك ناتوانێت ئەو كارە الیەنێكەوە بەهەموو و وابچووكدا دێرێكی لە بكات. پێناسەیەكی راست بۆ سەرۆكایەتی كردووە، ئەمەش ئەوە دەردەخات كە زیالن گەیشتۆتە ئەو پەری زانایی.س��ەرچ��اوەی خ��ۆی��دا كەسایەتی ل��ە زی��الن ه��ەڤ��اڵ جیاكراوەكان پارچە و یەك دەكاتە خۆشەویستی

Page 43: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

41 ژن] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

دەخوڵقێنێت. نوێ مرۆڤێكی و یەك دەگەیەنێتە ژنێكی وا و نزیكبوونی ژنێكی ئازاد بەو شێوەیە كە لەوانەیە لەرادەی ئێمەشدا تێپەڕێن. بەالیەنی كەمەوە هەرچەندە گرنگە، رادەكێشێت ئێمە كە ئەوەندەی بین ئەوە وەك ئێمە ئەوەی بۆ نەبین، واش ئەگەر و بەرامبەر ئەركی ئەو وەسیەتە بین، ئێمە وزەیەكی تر جارێكی لێرەدا من بەاڵم دەكەین، سەرف زۆر بابەتەی كە دەگوترێت ئەو بكەمەوە روونی دەمەوێ تەنها بۆ من نییە، باسی بابەتەكە كەسایەتیەكە كە دەتوانێت پێناسەیەكی بەو شێوەیە بكات ئەو پێناسەیە و پێوانێكە من بۆ ئەمەش دەگرێتەوە. هەموومان زیالن شەهید كە پێوانانەی لەو خاوەن هەوڵدەدەم بۆمی دیاری كردووە بجۆڵێمەوە. هەركەسێكیش لەئێمە ئەگەر بەراستی دەیەوێت خاوەنداری لە سەرۆكایەتی بكات، ئەوا پێویستە، بەرپرسیاریەتی خۆی لەبەرامبەر شێوە بەباشترین و بێنێت بەجێ پێوانانە ب��ەو ئەمە كەسێك ئەگەر بدات، پراكتیزەكردنیان هەوڵی چونكە م��رۆڤ، لێناكەم، ن��اوی من نێنێت، بەجێ منەوە، چاالكی تێڕوانینی لە زیالنە. ئێمە، پێوانەی و هەڵسەنگاندنەكانی هەڤاڵ زیالن لەچاالكییەكانی من

گەورەترە. لە بەشێكی تری هەڵسەنگاندنەكانیدا رێبەر ئۆج ئاالن دەڵێت:"هەڤاڵ زیالن لە یەكێكی تر لە نامەكانیدا كە بۆ گەلی واڵتپارێزی كوردستان و رای گشتی شۆڕشگێر دەنووسێت، دەڵێت:"لە مێژووی هەر گەلێكدا رووداوی گرنگ و مێژوویانەی ئەوتۆ هەن چارەنووسی ئەم گەلە دەگۆڕن وەكو شۆڕشی بۆرژوازی فەرەنسی و شۆڕشی بلشەفێكی روسی و شۆڕشی ئیسالم. هەر وەك چۆن ئەم رووداوە و شۆڕشانە كاریگەری گەورەیان كردۆتە و رێ��ڕەو مێژوودا لە شێوەش بەهەمان مێژوو سەر ئاراستە و دەستنیشان مرۆڤایەتیان چارەنووسی

كردووە و لە هەمانكاتیشدا لە مێژووی گەالندا گەلێك لەسەر پەنجەیان شوێن كە دەركەوتن سەرۆكایەتی مێژوودا بەجێ ماوە. نمونەی ئەوانەش، ئەسكەندەری مەزن، لینین، مائۆ، حەزرەتی مەحەمەد. ئەمانە وەكو كرداریدا ل��ەواری گرنگەكاندا زۆر قۆناخە لە چۆن بوونەتە رێبەری گەلەكانیان لە هەمانكاتیشدا بوونەتە نەتەوەیی رزگ��اری ب��ەرەی مرۆڤایەتیش. رێبەری كوردستان بەرفراوان بووە و خۆی گەیاندۆتە هەر چوار و رێكدەخات خۆیدا لەناو گەلەكەمان و دونیادا الی بەیەك دەست و یەك گیان گەلی كوردستانمان جێگەی شەڕی سیاسەتی و گرتووە رزگاریدا لەشەڕی خۆی تایبەتی توركیا ریسوا دەكات و بەدونیای دەناسێنێت. هاوكات لەگەڵ ئەوەی گەلەكەمان بەئاواكردنی دەزگا نەتەوەییەكانی خۆی هەنگاو بەهەنگاو بەرەو دەسەاڵتی خۆی دەچێت. وەكو ئاواكردنی پەرلەمانی كوردستان لە دەرەوەی واڵت و رێكەوتنەكانی ناو كوردەكان كە لەم بێگومان دەبەسترێت نەتەوەیی بنەمای لەسەر شەڕەدا ئێمە قوربانی زۆر گران دەدەین، چونكە ئێمە ئیمپریالیزم كە هارین گەلێك سەربازی هێزی دژی بەاڵم دەكەین، و شەڕ دەكات و پشتگیری هاوكاری هێندە كورد گەلی ئێمەی مێژوودا لە جارە یەكەم و بوونە نەتەوەی و بووین واڵتپارێز بووینەوە، بەرز نزیكی رزگاری دەبینەوە و جارێ یەكەمینە كە ئێمە بەو رادەیە دەبینە خاوەن كەرامەت و بەسەر بڵندی و شانازییەوە دەڕوانینە رووی مرۆڤایەتی، چونكە ئێمە بۆ رزگاری خۆمان شەڕ دەكەین. ئەم شەڕەمان كە ئەمڕۆ بۆتە سیمبۆلێكی ئەفسانەیی و جوانی و بەرخۆدانی بەو شێوەیەش كردومانەتە موڵكی سەرتاپای مێژووی مرۆڤایەتی، بەاڵم گومان لەوەدا نییە كە ئەمە خۆی لە خۆیدا نەهاتۆتە دی و بەرخۆدانانی ئێمە دروستیان كردووە، هەڤاڵ كەمال و فەرهاد و زەكیە و بێریڤان

و روناهی و هەڤااڵنی ئەوان بۆیە پێویستە بەخاوەن هەڤااڵنە ئەو كە بەرخۆدانەی نەریتە لەو دەركەوین دەستیان پێكردووە، بۆیە وەكو پێویستیەكی گرێدان ئاپۆ و شەهیدانی بەسەرۆك و پارتیمان پەكەكە بە بەهەڤااڵنی خۆم و زیندانەكان بەرخۆدانی و شۆڕش كە شەڕی رزگاری لەسەر چیاكان دەكەن لە گەڵ گەل و واڵتەكەم من ئەو چاالكییە فیداییە جێبەجێ دەكەم بەو ورە و هێزەی كە من لە گەلەكەم وەری دەگرم و من دەچمە سەر دوژمن و من خۆم دەكەم بەوەاڵمێك بۆ هیوای رزگاربوونی گەلەكەم. من بانگی هەموو دونیا دەكەم و پێیان دەڵێم ئیتر ببیستن ئێمە زارۆكی ئەو و كراوە زەوت لێ واڵتی كە قارەمانەی گەلە چیایە ئیتر دەمانەوێت و بالوبوونەتەوە دونیادا لەچوارالی رزگاری بهێنین بۆ واڵتەكەمان، ئێمە دەمانەوێت ئیتر لەهەركەس كە ئێمە بەرین بەسەر مرۆڤانە ژیانێكی ئەڤینداری و خوازین برایەتی و ئاشتیخوازین زیاتر ژیان بە وابەستەبوونمان و مرۆڤایەتین و سروشت دەردەبڕین. ئێمە نامانەوێت نە ببڕین و نەش بكوژرین، بەاڵم بەزرۆ ئێمەیان خستۆتە شەڕ و هیچ رێگایەكی و رزگاریمان هێنانەدی بۆ نەماوە لەبەردەمدا ترمان دەوڵەتی و ئیمپریالیزم هێزی شەڕە ئەو تاوانباری بێدەنگ ئەمەش لەبەرامبەر بەكرێگیراویانە توركی بوون تاوانی هەرە گرانە. بەڵێ...ئێوە بەچاوی خۆتان بەمەش لەبەرامبەر و دەڕێژرێ خوێن هێندە دەبینن بێدەنگ دەمێنن بۆیە تاوانباری هەرە گەورە ئێوەن. لە كۆتاییدا ساڵو و رێزی بێپایانی خۆم ئاراستەی سەرۆك ئاپۆ و شەرڤانانی ئازدی و گەلی كوردستان دەكەم و سەرجەم مرۆڤایەتی پێشكەوتووخواز دەكەم و دڵنیام جیهان و هەڵدێ سەرلەنوێ میدیا رۆژێ كە لەوەی

روون دەكاتەوە.

Page 44: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

42] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[ ژن

ئۆج ئاالن؛شارستانیەت لەسەر بنەمای دەستبەسەرداگرتنی بەهاكانی ژن دامەزراوە

ن/ عەبدوڵاڵ ئۆج ئاالن

لە باوەڕی دایکی پیرۆزەوە پەڕینەوە بۆ باوەڕی باوک دەبێتە هۆی بە بەرداکردنی قەڵغانی پیرۆزی بەم دەشێت )ئەنالیتیک(یی. گریمانە ژیری بۆ شێوەیە ریشەی داکوتانی سیستەمی باوکساالری بە ئەگەرێکی بەهێز دابینێین. لەڕووی مێژووییەوە لە میانەی بەڵگەی بەهێزەوە دەتوانین بیسەلمێنین کە سەرهەڵدانە شکۆدارەکەی زهنییەتی باوکساالری نزیکەوە لە بووە. فوراتدا �� دیجلە حەوزی لە دوای سەرهەڵدانی 4000 پ.ز( �� سااڵنی )5500 لە میزۆپۆتامیای خواروو لە تەواوی میزۆپۆتامیا کۆمەاڵیەتی کەلتورێکی بە ب��ووە باڵوبۆتەوە، پێشەنگ. لە رێگای تۆمارە شوێنەوارناسییەکانەوە ئەم بۆ پەڕینەوە لە بەر کە دەبێتەوە روون کەلتوورە، لە چاخەکانی میزۆلیتیک و نیئۆلیتیکدا بناری و سەروو میزۆپۆتامیای لە زۆریش بە و دایکساالری کۆمەڵگای پێدەشتەکاندا �� چیا پێشەنگ بووە. لە کەلتووری نووسراویشدا چەندین سەرەداوی ئەم راستییە دەبینرێت. فاکتەرە ئایینی و زمانەوانییەکانی پشت بەستوو بە ژن چەندەی

بڵێی پێشکەوتووە. دەتوانین بڵێین بۆ یەکەمین جار لە ئاستێکی جددیدا کێشە کۆمەاڵیەتییەکان لە جڤاتە باوکساالرییەکان سەریهەڵدا کە لە گەڵ تێپەربوونی کاتدا لە دەوری پیاوی بەهێز بوو بە باوەڕییەک. ئەم سەرەتایەی و دەستپێدەکات مندااڵنەوە لە ژنان، کۆیالیەتی ژن دەکات. ئامادە پیاویش کۆیالیەتی زەمینەی و پیاوە کۆیلەکان چەندە ئەزموونی کۆکردنەوەی هەمووشیانەوە لەسەرووی بێنن بەدەست بەها زێدە �� بەرهەم، بەو رادەیە دەخرێنە ژێر کۆنترۆڵ و دەسەاڵت دەچێت چەندەی بااڵدەستییەوە. و پیاوی رێککەوتنی دەبێت. بایەخدار دەستڕۆیی

بەهێز + پیاوە تەمەندارە بە ئەزموونەکە + شامان پێکەوە وەک توێژێکی خاوەن جیاکاری ناوەندێکی دەسەاڵت پێکدێنن کە رووبەڕووبوونەوەی ئاستەمە. لەم ناوەندەدا بۆ بەدەستهێنانی حوکمڕانی زهنی، ژیری گریمانەیی چیرۆکێکی میتۆلۆژیانەی ئاوارتە مێژووی لە میتۆلۆژییەی دونیا ئەم پێشدەخات. دەوروب��ەری لە دەیناسین سۆمەردا کۆمەڵگای ئەرز خولقێنەری ئاستی تا ئیالهیکراودا پیاوی پیرۆزی کاتێکدا لە ئاسمان شکۆدار دەکرێت. و و ئیالهیبوونی ژن تا دەکرێت بچووکدەکرێتەوە و دەسڕێتەوە، پیاو وەکو خاوەن هێزێکی موتڵەقی تۆڕێکی لەمیانەی و دەچەسپێنرێت بااڵدەستی بۆ شتێک هەموو ئەفسانەوە سەرسوڕهێنەری �� خولقێنەر حوکمکراو، �� حوکمڕان پەیوەندی خولقێنراو دەگۆڕێت. ئەم دونیا میتۆلۆژییەی بەسەر تەواوی کۆمەڵگادا دەسەپێنرێت و وایان لێدەکرێت گێڕانەوەیەک وەک ئەوەی دوای بکەن قەبوڵی بەهای سەرەکی بەدەست دێنێت دەبێت بە ئایین. لە خ��وازی��ارە کە پیاوەیە ئەو بەهێز، پیاوی مەنگەنەی دایک �� ژن رزگاری بێت و لە میانەی پێگەی نێچیروانییەوە ئەم هێزە بەدەست دێنێت. شانسی نێچیروانی بەهرەی و جەستەیی هێزی راوی سەرکەوتووانەی زیاد دەکات. ئەو یەکینەیەی خوازیارن کە دەکات ئاوای الوان��ەدا ئەو لەگەڵ سەرکەوتنی وەربگرن ئەزموونەکەی لە سوود یەکەمین لەوانەیە دەکات. فەراهەم بۆ زیاتریان بنەمایە ئەم لەسەر مێژوو سەربازی ماهییەتی یەکەمجار بۆ پیاو بەمجۆرە بێت. سەریهەڵدا لەمێژوودا بەرامبەر بە ژن زاڵ بوونێکی بەرچاوی بە دەست هێناوە. بەو رێکەوتنەی لەگەڵ تەمەندارانی تیرەدا پێشی خستووە باوکساالرێتی لە بەرامبەر

دایکساالرێتی بەهێز دەکات. دوا ئەڵقەی رێکەوتنەکە شامانە کە شیفا بەسەر موعجیزەیە. خاوەن و دەبەخشێتەوە کۆمەڵگادا ئەرک و رۆڵی هاوبەشی راهیب و سیحرباز لەخۆوە یەکەم لەوانەیە پەروەردەیە. کارەکەی دەگرێت. گەڵ لە کەمێک بێت. کومەڵگا ن��او پسپۆڕی فێلبازی تێکەڵیش بێت، پسپۆری شامان بەرەبەرە لەناو کۆمەڵگادا بە دەزگا دەبێت. شامانەکانیش لە خانەدانێتیدا، ئاواکردنی لە پیاون. زیاتر سیستەمی هێز سێ هەر رێککەوتنی میانەی دایکساالری زەبرێکی کوشندەی بەردەکەوێت. لە ملمالنێی پەنجەی شوێن سۆمەرییەکاندا دەقە لە سایەی نێوانیان دەبینین. بەرفراوانی و توند منداڵەکانە، خاوەنی هەم پیاو سیستەمەدا ئەم

منداڵێکی خاوەن ببێتە خوازیارە هەم باوکیانە؛ زۆر �� بە تایبەتیش کوڕ بۆ بەهێز بوونی ��، هەم بە پاڵپشتی ئەمانە بەها کەڵەکەبووەکانی دەستی دایک �� ژن زەوت دەکات. سیستەمی موڵکایەتی هاوبەشی موڵکی تەنیشت لە دەکەوێت. پێش خانەدانیش تایبەتی موڵکی راهیب، دەوڵەتی پەرەی سەندووە. لەم الیەنەوە باوکایەتی کردنی بۆ میراس ئەوەی بۆ واتا پێویستە. مندااڵنیش مافی ک��وڕ� تایبەتی بە �� بمێنێتەوە مندااڵن

باوکایەتی مەرجە. هەرچەندە ئەم ملمالنێیە لە کۆمەڵگای سۆمەردا تا بەاڵم بچێت، تێک ژن دژی هاوسەنگییەکەی بەڕێوەچووە. هاوسەنگ پ.ز( 2000( سااڵنی کە پیاو �� ژن جیاوازی ملمالنێی لێکۆڵینەوەی تا رۆژگاری ئەمڕۆمان هاتووە لەناو هەمەڕەنگییە هەوڵی دەبێت. بەخشتر ئەزموون مێژووییەکەی ئەنجامدانی دەدەین. تاڕادەیەکی مەزن راهیبەکان کردن( رازی و )ئیقناع مەشروعییەت رێگای لە ەوە کارەکانیان رادەپەڕێنن. گەورەترین بەهرە و پاوانکردنی لەمەدا گووتەی خوداوەند و داناییان

پیاوی بەهێز، ئەو پیاوەیە کە خوازیارە لە مەنگەنەی ـ ژن رزگاری بێت دایکـ و لە میانەی پێگەی

نێچیروانییەوە ئەم هێزە بەدەست دێنێت. هێزی جەستەیی و بەهرەی

نێچیروانی شانسی راوی سەرکەوتووانەی زیاد دەکات. ئەو یەکینەیەی لەگەڵ ئەو الوانەدا ئاوای دەکات کە خوازیارن سوود لە ئەزموونەکەی وەربگرن سەرکەوتنی زیاتریان بۆ فەراهەم دەکات. لەوانەیە

یەکەمین ماهییەتی سەربازی مێژوو لەسەر ئەم

بنەمایە سەریهەڵدا بێت

Page 45: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

43 ژن] ژماره 31[ ] 2013/7/15 [ ] ساڵی سێیەم [

زانستە. گووتەی خوداوەند و داهێنانە زانستییەکان هێزێکی مەزنی بەڕێوەبەرایەتییان پێدەبەخشێت. سەرمایەداریشدا لە تەنانەت بکەین لەبیر نابێت کە بێنینەوە خۆمان بیر بە ئەوە هێزە. زانست قۆناخی لە تایبەتی بە نیولیتیک کۆمەڵگای لە دانراوە. کۆمەک زانستە بناخەی ئەم تەلخەلەفدا و رۆڵی خوداوەندەکانی ژن �� دایک لەم قۆناخەدا بابەتەکانی ت��ەواوی لە دەبێت یەکالکەرەوەیە. رستن، گ��ڵ��ک��اری، م��اڵ��ی، ئ��اژەڵ��ی رووەک، پیرۆزدا ماڵی و خانوو)ماڵ( ئاش)دەستار(، باش لە رۆڵی دایک �� ژن وەک یەکەمین مامۆستا خوداوەند �� دایکە ئینانای بانگەشەی تێبگەین. ئەنکی پیاو لە گەڵ خوداوەندی لە ملمالنێکەیدا ME �� کە دەڵێت: "خۆم داهێنەری )104( بەهاببینرێت. باش دزراوە" لێم بەاڵم گەورەکەم، ��واتا زۆربەی داهێنانەکان لە الیەن دایک �� ژنەوە لە ئەمانەیان بەڕێوەبەرەکان پیاوە دۆزراوەتەوە.

تاڕادەیەک شارستانێتی قۆناخی دزی. ژنەکان لەسەر ئەم بنەمایە بونیادنراوە.

شوێنگەی ژن و خێزان لە سیستەمی زەقورەدا چی بەسەر هات؟ پرسیارێکی گرنگە. رکابەرایەتی ئایینی دایکە �� خوداوەند بەرامبەر ئایینی راهیبی و زەق سۆمەرییەکاندا دەق��ە لە زەق��ورەک��ان، بە جیاواز شێوەی ئۆپۆزسیۆنە ئەم بەرچاوە. سایەی لەژێر ژنەکان راهیبە دەبینێت. خۆیەوە خۆیاندا پەرستگا ئاوا دەکەن. تەنانەت هەر شارێک نموونەی دامەزرێنەریان هەیە. ژنێکی خوداوەندە بەرچاو ماجەڕاکانی)بەسەرهاتنەكانی( خوداوەندی ئێراقی ناوی دەشێت �� ئوروک ئینانایە. ئوروک ئەمڕۆ لە "ئوروک" ەوە هاتبێت �� وەکو یەکەمین خۆی جێگای کە سۆمەرییەکان دەوڵەتشاری شایستەی نموونەیەکی گ��رت��ووە، م��ێ��ژوودا لە لێکۆڵینەوەیە. لەبەرئەوەی شاری یەکەمین پادشا �� پیاو گلگامێشە كە بەناوبانگە. شیمانە دەکرێت

ئوروک یەکەمین نموونەی دەوڵەتشار بێت. سااڵنی )3800 �� 3000 پ.ز( لە مێژوودا وەکو سەردەمی لە شارەکە دامەزراندنی دەکرێت. باس ئ��وروک الیەن ئینانای خوداوەندە ژنەوە، ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە دێرینە و رۆڵی ژن �� دایک تا ئەو کاتەش پێشەنگە. تێکۆشانی ئوروک بەرامبەر بە ئەریدۆ �� کە شاری خوداوەند ئەنکییە و لەوانەیە یەکەمین دەوڵەتی راهیبی بێت �� کراوە بە داستان. بە ئەندازەی ئەوەی لە کەسایەتی ئینانا و ئەنکیدا نموونەی بەرجەستەی ملمالنێی نێوان ژن �� پیاو پیشاندەدات، الیەنە داستانییەکەشی دەخاتە روو. خوداوەنده وێنەی کاتدا بەسەرچوونی گەڵ لە ژن کاڵ دەبێتەوە. وەکو دیارە لە قۆناخی بابلدا رادەیەک بە دێت. مسۆگەر دۆڕانێکی دووچ��اری دەبێتە کۆیلە کە ئیتر سۆزانییەکی فەرمی تایبەت

و گشتییە.

تاڕادەیەکی مەزن راهیبەکان لە رێگای مەشروعییەت )ئیقناع و رازی کردن(ەوە کارەکانیان رادەپەڕێنن. گەورەترین بەهرە و داناییان لەمەدا گووتەی خوداوەند و پاوانکردنی زانستە.

گووتەی خوداوەند و داهێنانە زانستییەکان هێزێکی مەزنی بەڕێوەبەرایەتییان پێدەبەخشێت. نابێت لەبیر بکەین تەنانەت لە سەرمایەداریشدا زانست هێزە. ئەوە بە بیر خۆمان بێنینەوە کە لە کۆمەڵگای نیولیتیک بە تایبەتی لە قۆناخی تەلخەلەفدا بناخەی ئەم زانستە دانراوە. کۆمەک ـ دایک لەم قۆناخەدا یەکالکەرەوەیە. دەبێت لە تەواوی بابەتەکانی و رۆڵی خوداوەندەکانی ژنـ رووەک، ئاژەڵی ماڵی، گڵکاری، رستن، ئاش)دەستار(، خانوو)ماڵ( و ماڵی پیرۆزدا باش لە رۆڵی

ـ ژن وەک یەکەمین مامۆستا تێبگەین دایکـ

Page 46: Roji welat jimare 31

] ~ [[email protected]

44] ساڵی سێیەم [ ] 2013/7/15 [ ] ژماره 31[ راپۆرت

ئێران؛

لە مــــــاوەی )8( رۆژدا )75( لە سێـــــــدارە دەداسیاسەتی لە درێ��ژەی ئێران ئیسالمی رژێمی لە ب��ەردەوام��ە خەڵكەكەیدا سەركوتكردنی لەو هاواڵتیان، بڕی و كوشت و س��ێ��دارەدان چوارچێوەیەدا داواكاری گشتی پارێزگای قەزوین لە سێدارەدرانی )5( كەسی لەقەزوین كە )3( كەسیان بە تۆمەتی بازرگانی كردن بە ماددەی بە تۆمەتی كوشتن تر هۆشبەر و )2( كەسی

راگەیاند.)ئیسماعیل سادقی نیارەكی(، رۆژی"2013/7/7" شوێنی لە رۆژنامەنووسیدا كۆنفڕانسێكی لە ژووری داواكاری گشتی پارێزگای رایگەیاندووە: "لەو )5( كەسەی لە سێدارە دراون )3( كەسیان بە تۆمەتی بازرگانی كردن بە ماددەی هۆشبەر و )2( كەسی تریشیان بە تۆمەتی كوشتن لە

سێدارە دراون.ئێران ئیسالمی رژێ��م��ی ئ��ام��ارەك��ان بەپێی لە سیاسەتی بە درێ���ژەدان چوارچێوەی لە راب��ردوودا رۆژی )6( لە م��اوەی سێدارەداندا واتا لە ڕۆژی 2 تا دوێنێ 8ی تەمووز بەم )5( كەسەوە كە لە زیندانی قەزوین لەسێدارە دراون بەگشتی )75( كەسیان بە تۆمەتی جیاجیا لە

سێدارەدراون.

)11( كەس لە زاهیدان لە سێدارە دەدرێن كە )5(یان ژنن

تەمووز )6(ی شەممە رۆژی لەبەیانی سەر )11( كەسی كە )5(یان ژن بوون بە تۆمەتی لە ه��ۆش��ب��ەرەوە، م���اددەی بە بازرگانیكردن زیندانی ناوەندی زاهیدان لە سێدارە دراون. بەپێ

راپۆرتی كۆمەڵەی چاالكانی مافی مرۆڤ لەئێران، ئەو )11( گیراوە كە رۆژی پێنجشەمە 4ی تەموز زاهیدان ناوەندی تاكە كەسی زیندانی رەوانەی كرابوون، سەر لەبەیانی رۆژی شەمە 6ی تەموز

لەو زیندانەدا لەسێدارە دران.رۆژی"2013/8/7"، )3( كەسی تر بە تۆمەتی بە كردن بازرگانی و كارهێنان بە و كوشتن ئابادی دیزل لەزیندانی هۆشبەرەوە م��اددەی كاتێكدایە لە ئەمە لەسێدارەدران، كرماشان زیندانی لە تر كەسی )3( رۆژدا لەهەمان كە

ئەردەبیڵ لە سێدارە دران.

شایانی باسە سزای لە سێدارەدان دوای هەڵبژاردنی سەرۆكی نوێی ئێران )حەسەن رۆحانی(، رووی تۆمەتی لەسەر رۆژانە و كردووە بوون لەزیاد ئەوەش و دەدرێن لەسێدارە هاواڵتیان جیاجیا لە مرۆڤ مافی رێكخراوەكانی الی نیگەرانی دروست نێونەتەوەییەكان رێكخراوە و ئێران ئەو كەسانە ژم��ارەی تەنیا هاوكات ، ك��ردووە دیارن كە بەشێوەیەكی ئاشكرا لە سێدارەدراون و بانگەشە دەكرێت كە ژمارەیەكیش بە نهێنی و بێ ئاگاداركردنەوەی كەسوكارەكانیان لە سێدارە

دراون.

ژیاننامەی گەریالی شەهید"دانا عومەر ساڵح"، ناسراو بە "ئەسكەندەر"گەریالی شەهید"دانا عومەر ساڵح"، ناسراو دایكی"پەروین ن��اوی بە"ئەسكەندەر"، ع��ەل��ی م��ح��م��د"ە و ل��ە س���اڵ���ی"1973" دای��ك��ب��ووە. ل��ە سلێمانی ش����اری ل��ە ناوەندی خوێندكاری ئەسكەندەر شەهید بووە و لە ساڵی"1994" ئاشنایەتی لەگەڵ كوردستان گەلی ئازادیخوازی بزوتنەوەی پەیدا دەكات و بەشداری ریزەكانی گەریال

ل��ە گ��ەڵ لە ل��ە كامپی زەل��ێ و دەب��ێ��ت كردووە خەباتی گەریالیەتی گۆڕەپانەكانی لەوانە لە خاكورك، بادینان و بۆتان ماوەتەوە گرتووە. لەئەستۆ پێشەنگایەتی ئەركی و ش����ەه����ی����د"دان����ا ع����وم����ەر س���اڵ���ح"، س������اڵ������ی"1998/7/28" ل��ە ه��ەرێ��م��ی مارینۆس ك��ات��ۆ، چ��ی��ای ل��ە و ب��ۆت��ان دەگ��ات��ە ل��وت��ك��ەی ب���ەرزی ش��ەه��ادەت.

Page 47: Roji welat jimare 31

دۆندی شۆڕش

لە تەم و مژی شەوی شۆڕشدالەناو زیندان و زامی كۆشكدا

كورد زۆر هەستیارە تۆیان وا دیوەهەموو ویژدانیان بۆت راچەنیوەروونە بەرچاویان لەسەر رێبازتزۆر بەرزە یادت فەرمانە ڕازت

كەلەبچەی دەستت هەڵقەی دەستمانە

نەتەوایەتی هەر لە تۆ جوانەدۆندی شۆڕشین شاهیدن بەكۆپێشەوای نەمر و رێبەرمان ئاپۆ

1999/2/15سەرسپی

Page 48: Roji welat jimare 31

Rojî Wilat

گەریالی شەهید"دانا عومەر ساڵح"، ناسراو بە"ئەسكەندەر"

Organî Rageyandinî Partî Çareserî Dîmukratî Kurdistan[Jimarey: 31] [Salî: 2013]