Rynek walutowy Kontrakty terminowe na waluty na GPW

Rynek walutowy

Kontrakty terminowe na waluty

na GPW

1

Rynek walutowy• Rynek zdecentralizowany – ceny (kursy walut) powstają praktycznie w

każdej chwili w tysiącach miejsc na świecie.• Rynek bez granic• Największy rynek finansowy świata

Uczestnicy handlu walutami:

1. Instytucje finansowe (największe banki inwestycyjne i komercyjne)

2. Rządy państw, banki centralne

3. Brokerzy (hurtowi)

4. Pozostałe instytucje finansowe (ubezpieczyciele, fundusze inwestycyjne, banki komercyjne, brokerzy detaliczni…)

5. Przedsiębiorstwa (głównie zabezpieczenie kursów), fundusze hegdingowe, spekulanci (inwestorzy)

2

Kontrakt terminowy

• Umowa między 2 stronami : nabywca i sprzedawcą

• Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego w przyszłości po określonej cenie

• Sprzedawca/wystawca zobowiązuje się do sprzedaży instrumentu bazowego w przyszłości po określonej cenie

• Kontrakty są rozliczane pieniężnie (z wyjątkiem kontraktów na obligacje)

Kontrakt terminowy to inaczej zakład o to jaka będzie cena instrumentu bazowego w terminie rozliczenia kontraktu terminowego

3

4

-5000

-4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

2000

3000

4000

5000

40 45 50 55 60 65 70

zysk

/str

ata

w z

ł

nabywca

wystawca

Porównanie zysków/strat – gra o sumie zerowej

zysk

strata

5

Zalety kontraktów terminowych (o tym będziemy dzisiaj mówić)

• Liniowy profil wypłaty• Wysoka dźwignia finansowa • Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki)• Wysoka płynność, niskie koszty• Gra na wzrost/spadek• Zmiana ceny uzależniona od zmian cen

instrumentów bazowych

6

Standard kontraktów walutowych na GPW

Instrumenty bazowe

USD/PLN

EUR/PLN

CHF/PLN

7


Nazwa

skrócona

• FXYZkrr• gdzie:• F – rodzaj instrumentu (futures),• XYZ – skrót nazwy instrumentu bazowego

(np. USD dla kursu USD/PLN oraz EUR dla kursu EUR/PLN)

• k – kod określający miesiąc wykonania • rr – dwie ostatnie cyfry roku wygaśnięcia

Zawsze w obrocie znajdują się 3 serie wygasające w najbliższych 3 miesiącach kalendarzowych oraz 3 serie wygasające w kolejnychmiesiącach kończących kwartały (zmiana od 1 kwietnia 2010)

Miesiące wygasania

8

Miesiąc Kod

styczeń F

luty G

marzec H

kwiecień J

maj K

czerwiec M

lipiec N

sierpień Q

wrzesień U

październik V

listopad X

grudzień Z

9


Wartość

kontraktu

• 1.000 USD*• 1.000 EUR* • 1.000 CHF*

Np. przy kursie EUR/PLN na

Poziomie 3,9020 – wartość

kontraktu EUR to 3.902 PLN* Wartość kontraktu zmieniona z 10.000 na 1.000 waluty bazowej od 1 maja 2012


• Dla kontraktu EUR kurs giełdowy np. 390,20 - to wartość 100 EUR w PLN

• Natomiast wartość kontraktu to 3.902 PLN

równowartość 1.000 EUR w PLN• Oznacza to także, że 1 EUR warte jest 3,9020 PLN• Kontrakty są notowane w złotych za 100 jednostek waluty

(czyli za 100 USD, CHF lub EUR) z dokładnością do 0,01 zł

• 1 pip (pips, punkt, tik) to najmniejsza zmiana kursu (4 miejsce po przecinku – np. zmiana kursu z 3,9020 na 3,9021 lub z 390,20 na 390,21)

• 1 figura to zmiana o 100 punktów (np. zmiana z 3,9020 na 3,9120 – zmiana na drugim miejscu po przecinku. Analogicznie – z 390,20 na

391,20) 10

11


Dzień wygaśnięcia: Kontrakty wygasają w trzeci piątek miesiąca wygaśnięcia.Obrót wygasającą serią kończy się o godzinie 10:30 w dniuwygaśnięcia kontraktów. Po godzinie 11.00 odbywa się fixing NBP.

Na jego podstawie określane są ostateczne kursy rozliczeniowe (z dokładnością do 0,01 PLN za 100 USD lub EUR).

Pierwszy dzień obrotu nowej serii:

Pierwszy dzień sesyjny po dniu wygaśnięcia poprzedniej

serii kontraktów.

12

Zasady obrotu

notowania ciągłe w godz. 8:30 – 17:20 Wszystkie kontrakty terminowe mają dogrywkę Jednostka transakcyjna – 1 kontrakt obrót wspomagany działaniem animatora rynku Szczegóły dotyczące obrotu opisane są w:

Warunkach obrotu dla różnych par walut Szczegółowych Zasadach Obrotu Giełdowego Regulaminie Giełdy

Dokumenty są dostępne na stronie internetowej giełdy

www.gpw.pl

http://www.gpw.pl/

13

Kontrakty walutowe – sesja giełdowa

Widełki statyczne = +/- 3%

Widełki dynamiczne = 4 zł

Maksymalny wolumen zlecenia składanego do

arkusza zleceń = 1000 kontraktów

Transakcje pakietowe:

Minimalny wolumen zlecenia = 200 kontraktów

TYPY ZLECEŃ

1. Zlecenia z limitem ceny (można je wykorzystaćjako zlecenie take profit)2. Zlecenia PCR (po cenie rynkowej)3. Zlecenia PKC (po każdej cenie)4. Zlecenia z wielkością ujawniana, z wielkościąminimalną5. Zlecenia z limitem aktywacji – dzięki nim możliwajest budowa strategii w których wykorzystujemy stoploss, stop entry.

14

FUSDU09 - 14 września 2009

KUPNO SPRZEDAŻ

liczba kontraktów w zleceniu limit w zleceniu limit w zleceniu

liczba kontraktów w zleceniu

1 289,33 289,65 1

2 289,10 289,66 1

6 289,01 289,95 2

1 289,00 289,98 4

10 289,00 290,00 10

2 289,00 290,13 4

1 288,65 290,15 2

1 288,61 290,20 12

8 288,60 290,46 1

1 288,57 290,48 2

Arkusz zleceń

15

Depozyty zabezpieczające• Służą zabezpieczeniu zobowiązań kupującego/sprzedającego - zabezpieczeniu ryzyka

dziennej zmiany ceny kontraktu – proces bieżących rozrachunków rynkowych (tzw. równanie do rynku)

• Stanowią tylko część wartości kontraktu – określony % wartości• Wartość depozytu liczona od ostatniego kursu rozliczeniowego• Wielkość wyznaczana przez KDPW (WIG20 – średnia ważona, pozostałe – największa

zmiana dzienna w ciągu ostatnich 12 miesięcy)• Wpłacane na rachunek inwestora w DM• KDPW określa jeden poziom depozytu - minimalny – poziom który zawsze musi być

utrzymywany

• DM maja swobodę w określaniu depozytu wstępnego – ale w większości wyliczają go jako 1,2 -1,4 x depozyt minimalny

• Od sierpnia 2009 do inwestowania na pochodnych trzeba mieć Numer Klasyfikacyjny Klienta (NKK) nadawany przez KDPW (poprzednio Numer Identyfikacyjny Klienta (NIK))

16

Dźwignia finansowa• Wartość kontraktu na EUR (kurs kontraktu terminowego

413,00 (PLN za 100EUR)*10) = 4.130 zł

• Depozyt właściwy 5% = 206,6 zł (5% * 4.130 zł)• Depozyt wstępny 1,2*5%=6%= 247,9 zł (6% * 4.130 zł)• Dźwignia finansowa 16,7 krotna (100%/6%)= 16,7

• Zmiana kursu kontraktu o 1% to 41,3 PLN (kontrakt 1.000EUR) - zysk/strata dla inwestora

• Stosunek zysku/straty do depozytu zabezpieczającego 41,3zł/247,6 zł= 16,7%

17

18

Wycena kontraktów na indeksy i na akcje

F - cena futuresS - cena spotr – stopa wolna od ryzyka (w skali roku)T - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu

F - cena futuresS - cena spote – podstawa logarytmu naturalnegor – stopa wolna od ryzyka (w skali roku)δ – stopa dywidendyT - liczba dni do dnia wygaśnięcia kontraktu

TrSeF )(

)365

1(T

rSF

19

Wycena kontraktów walutowych

F - kurs odniesienia

S - przemnożony przez 100 kurs średni waluty której kurs jest

instrumentem bazowym wyznaczony na fixingu NBP w dniu

roboczym poprzedzającym sesję, na którą jest wyznaczany kurs

odniesienia

N - liczba dni od dnia ostatniej sesji poprzedzającej sesję, na

którą wyznaczany jest kurs odniesienia do dnia wygaśnięcia

kontraktu WIBOR, LIBOR, EURIBOR.

Szczegóły w SZOG (Szczegółowe Zasady Obrotu Giełdowego)

n/365WA)ST%(W_BAZO+1

n/3651 S=F

)_%( KWOTOWANAWST

OBLICZANIE KURSU TERMINOWEGO

Obliczmy kurs odniesienia dla kontraktów na USD

wygasających za 3 miesiące, dane (22 IX 2009):KURS spot USD/PLN = 2,8050

STOPY PROCENTOWE 3M:

WIBOR3M PLN=4,17%, LIBOR3M USD=0,2950%

20

18,283365/9000295,01

365/900417,0150,280

)(

n/365LIBOR(USD)+1

n/3651 S=F

PLNWIBOR

Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest wyższe od oprocentowania waluty kwotowanej to kurs terminowy jest niższy niż kurs spot. Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest niższe od oprocentowania waluty kwotowanej to kurs terminowy jest wyższy niż kurs spot (np. USD/PLN i EUR/PLN)

Punkty swapowe(dane z marca 2010)

21

Para walutowa/Data wygasania

06.2010 (90 dni)09.2010 (180

dni)03.2011 (1 rok)

EUR/PLN 260 490 1060

USD/PLN 255 449 930

CFHF/PLN 175 385 842

EUR/USD -1 -4 -3

AUD/USD -57 -130 -288

EUR/HUF 362 698 1345

22

Źrtódło: NBP

KURS TERMINOWY I KURS SPOT

Kursy terminowe wyznaczane są przez rynek na podstawie

kursów spot oraz oprocentowania walut wchodzących w skład

pary (punkty SWAP).

Kursy spot zmieniają się a wraz z nimi zmieniają się kursy

terminowe.

Zmiany rynkowych stóp procentowych nie mają tak dużego

(w krótkim terminie) wpływu na kurs terminowy, jak zmiany

kursów spot.

23


Rynek walutowy nie pozwala na długie istnienie zleceń z

kursem odbiegającym od teoretycznych kursów terminowych

(po niekorzystnej stronie – za wysokie kupno lub za niska

sprzedaż) – jeżeli taka sytuacja zaistnieje – zostanie to

wykorzystane przez rynek.

Ta zasada dotyczy również animatora – czyli animator nie

może składać zleceń z limitami odbiegającymi od kwotowań

na innych rynkach).

RYNEK EFEKTYWNY24


• Jeżeli limity zleceń odbiegają od prawidłowej wyceny – zostanie to natychmiast wykorzystane przez rynek.

• Najlepszą gwarancją, że oferty są prawidłowe (rynkowe) – jest liczba animatorów, wysoka wartość zleceń w arkuszu oraz nieograniczony dostęp inwestorów do rynku.

25

Arbitraż

Możliwości dokonania arbitrażu:Kontrakty przewartościowane - cena rynkowa

powyżej teoretycznej• Sprzedaż kontraktów + kupno walut spot (lub

innej serii kontraktów)

Kontrakty niedowartościowane - cena rynkowa poniżej teoretycznej

• Kupno kontraktów + sprzedaż walut spot (lub innej serii kontraktów)

26

Ryzyko

• RYZYKO RYNKOWE– wynika ze zmian kursu kontraktu, która zależy od zmian

ceny instrumentu bazowego

– jest potęgowane przez efekt dźwigni - małe wahania kursów na rynku kasowym mają proporcjonalnie większy wpływ na wartość depozytu zabezpieczającego

– może doprowadzić do poniesienia strat przekraczających wielkość pierwotnej inwestycji – straty mogą być wyższe niż pierwotnie wpłacony depozyt zabezpieczający

27

Ryzyko

• Ryzyko braku płynności

– może wynikać z małej aktywności inwestorów i animatorów na rynku

– płynność może być różna na różnych seriach

kontraktów terminowych

– zawarcie transakcji może być utrudnione lub będzie

pociągać za sobą dużą zmianę kursu

– na rynku kontraktów walutowych animatorem jest DM

BOŚ SA

28

Ryzyko

• Ryzyko makroekonomiczne – np. zmiany stóp procentowych

• Ryzyko polityczne – niestabilna sytuacja gospodarcza i polityczna w państwie

• Ryzyko zamachu terrorystycznego (mocniej reaguje np. USD – osłabienie, kurs CHF się umacnia – waluta na trudne czasy)

29

30

Podpisanie kontraktu w USD eksportowego, początek 2009 roku, kurs USD/PLN = 3,4000

100.000 USD = 340.000 PLN (przewidywane przychody)

Marża producenta 15% - przewidywany zyskKoszty produkcji

15.000 USD=51.000 PLN

289.000 PLNRealizacja kontraktu, dostawa, zapłata – wrzesień 2009 roku, kurs USD/PLN = 2,8000, otrzymana kwota w USD

100.000 USD

Sprzedaż 100.000 USD w banku po kursie 2,8000, 280.000 PLN

Strata na kontrakcie handlowym 9.000 PLN (zamiast 51.000 zysku)

Koszt zabezpieczenia – futures USD/PLN

Koszty utrzymania depozytu zabezpieczającego w biurze maklerskim

Zabezpieczenie: kontrakt handlowy

Firmy, których zyski zależą w znaczącym stopniu od kursów walut lub

cen surowców, jeżeli nie zabezpieczają swoich kosztów przed

wzrostem lub przychodów przed spadkiem – stają się (świadomie lub

nieświadomie) spekulantem na rynku walutowym lub surowcowym.

Niezabezpieczony eksporter ma (w efekcie) otwartą pozycję długą

na walutowych kontraktach terminowych, importer – pozycję krótką.

Najbardziej ryzykują ci, którzy nie zdają sobie sprawy z tego, jakim

ryzykiem są obarczone ich inwestycje w instrumenty bazowe, lub z

tego, że ponoszą ryzyko kursowe związane z prowadzoną

działalnością gospodarczą.

Instrumenty pochodne są dla niektórych jedyną możliwością uniknięcia ryzyka rynkowego.

Zabezpieczanie ryzyka

31

Czy kurs walut ma znaczenie przy inwestowaniu w złoto (i nie tylko)

32

3 miesiące

33

34

Zalety kontraktów terminowych

• Liniowy profil wypłaty• Wysoka dźwignia finansowa • Niskie ryzyko kredytowe (dzienne rozrachunki)• Wysoka płynność, niskie koszty• Gra na wzrost/spadek• Zmiana ceny uzależniona od zmian cen instrumentów

bazowych

Bezpieczeństwo obrotu

• Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. – rozliczanie i bezpieczeństwo transakcji

• Fundusz gwarancyjny• Mark-to-Market – kontrola ryzyka • Przejrzystość arkuszy zleceń• Transakcje z innymi inwestorami (a nie np. tylko z

właścicielem platformy CFD). GPW nigdy nie jest stroną transakcji.

• Anonimowość35

36

Dziękuję za uwagę !

Czy mają Państwo pytania ?

Prosimy też o pytania na adres:

[email protected]

Documents

Rynek walutowy Kontrakty terminowe na waluty na GPW