Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
2
Sổ tay hƣớng dẫn sử dụng
Ecopolicy®
Biên dịch từ bản tiếng Anh1: Ecopolicy® The
Cybernetic Strategy- and Simulation Game by
Frederic Vester
Manual computer vesion 2.6
Tái bản 2010
Nhà xuất bản: MCB Nhà xuất bản GmbH, Quản lý Điều khiển học
Bionics, Lederer str. 17, 80.331 Munich, Đức
www.mcb-publishing-house.net
Biên tập và trình bày: Dipl. Geol. Gabriele Harrer, Severine Müller, Dipl. Inf.
Josef Müller, Malik Management Zentrum St Gallen AG.
Chúng tôi cảm ơn Tiến sĩ Leonie Solomons và Mike van de Wijnckel đã đóng góp các
ý kiến hữu ích.
1 Biên dịch: Thạc sỹ Vũ Hữu Kháng- Giám đốc Trung tâm Thông tin tin học, Văn
phòng Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng
3
Ecopolicy®
Chiến lƣợc điều khiển - và Phần mềm Mô phỏng
Tác giả Frederic VESTER
Sổ tay hƣớng dẫn sử dụng trên máy tính phiên bản 2.6
Sử dụng theo cách của bạn
để có hiểu biết mới
về môi trường phức hợp của chúng ta
4
ECOPOLICY ®
CD-ROM CHO HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOWS
® ecopolicy được phát triển bởi Giáo sư, Tiến sỹ Frederic VESTER, Munich,
và được bảo vệ bởi luật bản quyền quốc tế. Kể từ khi Frederic VESTER ra nhập vào
Malik Management Zentrum St.Gallen AG, bản quyền thuộc Malik Management
Zentrum St.Gallen AG.
Đây là phiên bản chương trình phần mềm mô phỏng nội dung của ecopolicy ®,
là một sản phẩm của Malik Management Zentrum St.Gallen AG, Geltenwilenstrasse
18, CH - 9001 St.Gallen, http:www.malik-mzsg.ch
Ý tưởng và lý luận khoa học: Frederic VESTER
Phát triển phần mềm: Michael Stoltz và Josef Müller
Hỗ trợ: Gabriele Harrer
Minh họa: Peter Schimmel
Thiết kế màn hình: imagon GmbH
Âm nhạc: Hannes VESTER
Video clips: Anne VESTER
Ảnh động: Beate Stoltz
Đọc lời dẫn: Jenny Evans và Harry Täschner
Chương trình được dựa trên khung chương trình phần mềm Ökolopoly ® của
Frederic Vesters, được phát hành bởi Otto Maier Verlag Ravensburg với nguồn gốc
của nó là chương trình Kybernetien mô phỏng môi trường từ nghiên cứu của UNESCO
năm 1976 “hệ thống đô thị trong khủng hoảng”, phát triển bởi Frederic VESTER.
Chương trình máy tính này chỉ có thể được cài đặt với bản gốc CD-ROM. Nó
không được sử dụng đồng thời bởi những người khác nhau trên thiết bị khác nhau.
Mọi sự sao chép và chuyển giao bản sao cho bên thứ ba đều bị cấm.
Chương trình phần mềm có trên website: www.ecopolicy.net
5
Bản quyền thuộc 2010 Malik Management, St Gallen. Bản quyền và bằng sáng
chế đã được bảo hộ. Nghiêm cấm việc sao chép, tái sản xuất, cho thuê, cho mượn, biểu
diễn và phát thanh chương trình này.
6
TỔNG QUAN VỀ CHƢƠNG TRÌNH VÀ CÁCH SỬ DỤNG
Bốn chương hướng dẫn bạn tất cả các khía cạnh của chương trình.
Chƣơng 1 cung cấp thông tin đầy đủ về các hệ thống tương tác qua lại với nhau
như thế nào và tại sao nhiều người phát hiện ra rằng ecopolicy mở ra cách nhìn mới về
sự vật hiện tượng.
Chƣơng 2 đưa ra các chỉ dẫn cụ thể cho tất cả các biến thể của chương trình.
Nó chỉ ra tất cả các lựa chọn mà bạn có khi thể nghiệm với đất nước Cybernetia và
một số quốc gia khác.
Chƣơng 3 giải thích các kiến thức về ecopolicy - ý nghĩa của 08 lĩnh vực của
cuộc sống, các mối liên kết tương hỗ và các mối quan hệ toán học của chúng.
Chƣơng 4 giới thiệu các cách khác mà bạn có thể sử dụng ecopolicy. Nó đưa ra
những ví dụ của một số biến thể với những thách thức lớn hơn cho những người sử
dụng nhiều kinh nghiệm.
Khởi động nhanh
Với những người hăng hái muốn sử dụng ngay, có thể sử dụng trên bản demo
(bấm vào “Giới thiệu”) hoặc bằng cách bắt đầu đầu tư các hoạt động trong nước
Cybernetia (nhấp vào nút “Start Game”). Máy tính sẽ giới thiệu cho bạn các giải thích
trong tài liệu hướng dẫn này.
Nội dung
Đọc hướng dẫn sử dụng tất cả các cách thức để đảm bảo rằng bạn nắm được nội
dung của ecopolicy và khả năng vô tận của nó.
Phụ lục: Cài đặt phần mềm chạy trên mạng nội bộ
Mạng ecopolicy Version: thông tin cài đặt và khả năng bổ sung
7
MỤC LỤC 7
1. ecopolicy và nhận thức về các nguyên lý hệ thống 9
Những điều có thể học hỏi từ ecopolicy 11
Mục đích của cuộc sống: cân bằng bền vững 13
Tại sao ecopolicy phát triển như là một game? 14
2. Cách sử dụng ecopolicy 17
Giới thiệu: Chương trình demo 18
Bắt đầu sử dụng 19
Điều hành 20
Sử dụng mức độ cao 22
Tùy chọn 24
- Tương tác
- Tình trạng hiện tại
- Hiển thị điểm số cao
- Điều chỉnh thời gian sử dụng
- Điều chỉnh âm thanh
Các lĩnh vực 25
Các hàm số 27
- Kết thúc của chương trình
- Chấm điểm
Bảng điều khiển 30
- Quốc gia lựa chọn / Ngôn ngữ
- Các thẻ sự kiện
- Nhà nước ban đầu
- Xem hàm số
- Hàm số
- Khoảng thời gian
8
Các biến thể ecopolicy
3. Những gì đằng sau ecopolicy? 37
Tám lĩnh vực của cuộc sống 37
Ảnh hưởng của hệ thống 45
Các đồ thị mô tả sự phụ thuộc 47
Các điểm hành động 63
Kết thúc của ecopolicy và chấm điểm 68
4. Tùy chọn trong ecopolicy 74
Tình huống ban đầu và mục tiêu 74
Sử dụng với có hoặc không có thẻ sự kiện 76
Phát triển các mối quan hệ khác 79
Hiển thị sự ảnh hưởng đến nhau của các yếu tố 77
Thử các chiến lược 97
Sử dụng nhập vai và các ứng dụng mở rộng 100
Phụ lục
Yêu cầu về phần cứng và cài đặt 109
9
PHẦN 1. ECOPOLICY VÀ NHẬN THỨC VỀ CÁC NGUYÊN
TẮC CỦA HỆ THỐNG
10
Ecopolicy và nhận thức về các nguyên tắc của hệ thống
Với khoảng hai thập kỷ qua, xã hội đã mở rộng nhận thức về môi trường. Tuy
nhiên, chúng ta hầu như không bắt đầu phát triển sự hiểu biết làm thế nào tất cả mọi
thứ trong thế giới của chúng ta được kết nối với nhau. Mỗi sự can thiệp trong hệ thống
phức hợp mà chúng ta đang sống có ảnh hưởng- phản hồi phức tạp, sự chậm trễ, sự trì
hoãn tác động trở lại.
Khó có thể có lý do tốt hơn cho việc học làm thế nào để áp dụng nhận thức về
các nguyên tắc của hệ thống. Nếu chúng ta có thể học trực quan thấy được sự tương
tác lẫn nhau trong lĩnh vực công nghiệp hóa cao, chúng ta sẽ nhận ra rằng nó thực sự
không thể dự tính hoặc phát triển một cách riêng rẽ. Thật không may, cho đến nay
chúng ta vẫn tiếp tục cố gắng để làm mọi thứ theo cách cũ.
Chúng ta có xu hướng tin rằng nếu chúng ta có thể xây dựng một con đường tốt
hoặc vận hành trơn tru nhà máy, hay thông qua một đạo luật có tác động sâu rộng hoặc
đào tạo nhà hóa học hàng đầu, thì tất cả những yếu tố này sẽ tương tác hài hòa với
nhau. Và chúng ta ngạc nhiên khi mọi thứ bất ngờ ngoài tầm kiểm soát, khi chúng bộc
lộ ra những hậu quả muộn mằn ở đâu đó nữa hoặc xảy ra sự không tương thích với
nhau. Khi sự ảnh hưởng lẫn nhau của các sự kiện bị bỏ qua, thì ngay cả các dự kiến đã
được sắp đặt cũng có thể dẫn đến sự hỗn loạn.
Khi chúng ta cố gắng thiết lập thế giới của mình, chúng ta phải sử dụng chiến
lược thừa nhận sự tác động lẫn nhau và cơ chế tự điều tiết trong và giữa các thành
phần trong hệ thống. Điều này có thể được thực hiện trên thực tế. Suy nghĩ trên
phương diện hệ thống không có bất kỳ khó khăn nào hơn so với suy nghĩ trên phương
diện các sự vật cô lập - nó chỉ là sự khác nhau mà thôi.
Dĩ nhiên một chương trình không thể giải quyết các vấn đề môi trường. Tuy
nhiên, nó có thể hiển thị rõ ràng các phương pháp tiếp cận cần thiết nếu chúng ta
muốn tìm giải pháp giải quyết vần đề. Trong thực tế, bằng cách sử dụng một chương
trình mô phỏng không có nhiều phức tạp này, với chỉ một máy tính và các dữ liệu có
sẵn tại thời điểm đó, nó đã có thể dự đoán thảm họa hạn hán trầm trọng hơn bởi sự trợ
giúp phát triển thiếu kế hoạch ở châu Phi Sahara. Hậu quả tồi tệ nhất của sức tàn phá
của nạn hạn hán này có thể ngăn ngừa được.
11
Nhà tâm lý học Dietrich DORNER phân tích các hành động của người dân và
các chuyên gia trong các tình huống tương tự và phát hiện ra rằng, cả hai làm những
sai lầm nghiêm trọng như nhau trong việc nhận ra và trù tính hệ thống phức tạp, bởi vì
chúng ta đã không bao giờ học được cách để quản lý các hệ thống phức tạp.
Ecopolicy có thể giúp chúng ta khám phá về sự tương tác hay là tư duy hệ
thống, cái mà đưa ra được sự điều khiển định hướng tương lai và quản lý được thế giới
phức hợp của chúng ta.
Những gì chúng ta có thể học hỏi từ ecopolicy
Quốc gia hư cấu Cybernetia, cũng như hai quốc gia hư cấu khác trong chương
trình, là phương tiện để thể hiện những kinh nghiệm thực tế một cách vui vẻ rằng thật
dễ dàng can thiệp vào hệ thống có thể mang lại thành công một cách bất ngờ. Tại đây,
bạn có thể tìm thấy sự thể nghiệm về hệ thống phức hợp. Bạn sẽ đầu tư tiền bạc, sự
ảnh hưởng và các ý tưởng trong nỗ lực đem đến cho người dân Cybernetia sự thịnh
vượng về kinh tế, môi trường lành mạnh, hạnh phúc cá nhân và sự ổn định chung. Mục
đích là để tạo ra một trạng thái cân bằng cho phép có thể đạt tới mức cao nhất về chất
lượng cuộc sống.
Chương trình của chúng ta mô phỏng các nước hư cấu là Cybernetia, Cybinia
và Cyboria, được sử dụng để thể hiện một cách dí dỏm rằng thật dễ dàng can thiệp vào
một hệ thống phức tạp và nó có thể đưa đến những sự phát triển bất ngờ. Bạn có thể
trải nghiệm một cách vui vẻ rằng bạn có thể điều khiển những hệ thống phức tạp để cố
gắng đạt tới sự thịnh vượng về kinh tế, điều kiện môi trường lành mạnh, cũng như
hạnh phúc cá nhân thông qua việc đầu tư tiền bạc, sự ảnh hưởng và các ý tưởng, và
cũng là để ổn định tình hình đất nước của bạn. Bằng cách này, bạn có thể chỉ ra rằng
sự tác động được chuyển hóa trong môi trường của chúng ta, rằng chúng tạm thời ẩn
đi, rồi lại tái hiện ở đâu đó và tác động trở lại một cách bất ngờ ở một số điểm. Mục
đích là để đạt được một trạng thái bền vững của sự cân bằng, với chất lượng cuộc sống
càng cao càng tốt.
Cái gì xảy ra không thành vấn đề, bạn được khuyến khích để cố gắng phân tích
một cách khách quan những lý do cho những hành động cụ thể của bạn. Bạn sẽ được
học những gì ảnh hưởng đến đầu tư, các khoản đầu tư xấu, các hậu quả lâu dài, sự
chậm trễ sẽ xảy ra và không thể lật ngược lại hướng đi của mọi thứ trong một hệ thống
12
năng động, liên tục thay đổi. Một khi sự can thiệp bắt đầu hành trình của nó qua hệ
thống mạng, hiếm khi nó có thể bị dừng lại. Trong đa số trường hợp, nó có thể được
bù đắp, cân bằng phần nào; cũng có trường hợp nó sử dụng các tác động làm thay đổi
phương hướng phần nào thông qua tự điều chỉnh. Mối quan hệ nhân quả lâu dài như
vậy được chứng minh trong các nền kinh tế và môi trường.
Một khi hệ thống bị đưa ra khỏi trật tự của nó, bằng cách sử dụng sự hiệu chỉnh
riêng lẻ hầu như không thể giải quyết được vấn đề. Trong hầu hết các trường hợp, mọi
thứ càng trở lên mất trật tự hơn, vì giai đoạn mới của sự phát triển đã bắt đầu từ lâu:
động lực nội tại của hệ thống đã luôn luôn thúc đẩy sự phát triển.
Việc cấp bách hơn hết của ngày hôm nay là chúng ta học để hiểu rõ hơn cách
vận hành của các hệ thống và những thứ người ta phải chú ý đến, để các hệ thống này
không trở nên bất ổn. Trong cuốn sách phi hư cấu cuối cùng của mình “ Nghệ thuật
của những tư tưởng và công cụ kết nối để ứng phó với sự phức tạp ", Frederic
VESTER đã mô tả rất chi tiết với các ví dụ minh họa sinh động: những phương pháp
và các công cụ hiện đại đang tồn tại để tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập thành
công phương pháp mới đối phó với sự phức tạp.
13
Mục đích của cuộc sống: trạng thái cân bằng
Trong các hệ thống tồn tại thực, cân bằng luôn luôn có nghĩa là một sự ổn định
nhất định trong mối quan hệ của các phần tử trong hệ thống với nhau. Tuy nhiên, sự ổn
định này không phải là bất biến, giống như người ta sống trong một tòa nhà mà trên
thực tế thì những phần tử này liên tục thay đổi, di chuyển. Thay vào đó, nó là một
dòng chảy liên tục thay đổi, không ngừng điều chỉnh theo sự ảnh hưởng của môi
trường, một chương trình của sự tác động và sự phản ứng trở lại. Trong thế giới của
các vật đang tồn tại, bao gồm cả chúng ta nữa, được tin rằng: một hệ thống càng cứng
nhắc bao nhiêu thì càng phát triển nhiều vấn đề cần giải quyết bấy nhiêu, vì thế nó sẽ
trở nên bất ổn theo thời gian.
Vì vậy, sự ổn định trong tự nhiên là cái mà không bao giờ được tìm thấy trong
các hình thức hoàn toàn tĩnh. Thay vào đó, tự nhiên có những năng lực điều khiển nhẹ
nhàng, nó điều chỉnh không ngừng sự hình thành và tan rã của tất cả các thành tố liên
quan, làm cho hệ thộng hoat động tối ưu. Đó chính là trạng thái cân bằng động. Với
điều này, một hệ thống đạt tới trạng thái tự điều chỉnh: Hệ thống đạt được sự cân bằng
với chi phí năng lượng tối thiểu - mà không lãng phí nguyên liệu, không bị trở ngại bởi
những gì nó tạo ra và không tăng trưởng một cách cưỡng bách. Tất cả điều đó sẽ làm
thay đổi môi trường của hệ thống theo cách vốn có của nó, không thể làm mất sự cân
bằng động của hệ thống. Sự cân bằng động kiềm chế nguy cơ của sự sụp đổ.
Nếu các thành tố (bộ phận) của một hệ thống, giống như nhân loại với công
nghệ của mình, can thiệp vào sự cân bằng ở trình độ cao của môi trường sống, phá vỡ
sự tự điều chỉnh, trạng thái cân bằng cao hơn này sẽ bị ngưng trệ. Tuy nhiên, sự ngưng
trệ này chỉ diễn ra trong một thời điểm cụ thể mà thôi, còn về hệ thống tổng thể thì lại
tiến đến một trạng thái cân bằng mới.
14
Tại sao ecopolicy phát triển nhƣ là một game?
Sự hiểu biết nhẹ nhàng về các mối quan hệ nhân quả. không nghi ngờ gì nữa, là
cách học tiết kiệm và hiệu quả nhất hiện có, thông qua các sự việc thực tế, nó khai thác
tối đa tiềm năng năng lực trí tuệ của chúng ta..
Bản chất của ecopolicy là gì?
Các game là những mô hình. Mô hình là một phần của thực tế được tác giả lựa
chọn để tạo ra nó. Các game còn mô phỏng thực tế. Mặc dù người ta sử dụng những
lợi ích của sự trừu tượng - cụ thể là, không phải chịu hậu quả có thể nguy hiểm trong
thực tế - một trong những cái không phải đối phó với những bất lợi của nó là tốt, tức là
sự hy sinh của kinh nghiệm và do đó, là hoạt động của các chức năng tư duy. Do đó
việc thử nghiệm mang tính vui sử dụng của thực tại giúp ta hiểu thế giới tốt đẹp hơn vì
nhiều lý do. Một mô phỏng đặc biệt không làm gián đoạn thực tế, không khoa trương
nó. Thay vào đó, cố gắng để hiểu được thực tế với tất cả sự phụ thuộc lẫn nhau, để
nhận ra các mẫu của nó.
ecopolicy đã được hình thành như là một chương trình sự kiện, mà trong mô
phỏng hiện thực hóa những hậu quả của một quyết định và do đó điều chỉnh - đã được
dự đoán trên cơ sở hợp lý vào một cái gì đó khác hơn có được dự định. Như một
chương trình mô phỏng, tạo thành cùng với niềm vui sử dụng thuần khiết, tập luyện
một ít trong suy nghĩ về sự tương tác của hệ thống phức tạp, cho phép người sử dụng
trải nghiệm các quy trình kiểm soát và tự điều chỉnh các quy trình trong một môi
trường sống.
Với các sản phẩm giáo dục giải trí, tác giả nhằm mục đích thúc đẩy người sử
dụng nâng cao nhận thức về sinh thái, không phải bởi các sự kiện riêng nó mà còn có
nghĩa là chất lượng nghệ thuật và trải nghiệm đa phương tiện. Cùng với sự kết hợp
linh hoạt các yếu tố nghệ thuật, âm nhạc, tiếng ồn, lồng tiếng, hình ảnh động và video
để hấp dẫn người sử dụng.
Làm thế nào để mô phỏng đƣợc chính sách và cuộc sống
Chính trị, sản xuất, sức ép của môi trường, chất lượng cuộc sống, vệ sinh môi
trường, giáo dục và phát triển dân số là những lĩnh vực quan trọng của cuộc sống con
15
người. Trong ecopolicy, tất cả chúng đều liên kết với nhau. Đối với mỗi nước trong số
ba nước, bản chất của mối quan hệ giữa các mối liên kết của các lĩnh vực là khá khác
nhau. Các kết nối được định nghĩa bởi một loạt các mối quan hệ toán học (hầu hết
trong số đó không tuyến tính), để tất cả các quyết định giải phóng một chuỗi các hiệu
ứng và những hậu quả phức tạp. Những hiệu ứng này được thảo luận chi tiết hơn trong
chương ba.
Đây là những mối quan hệ rất dễ dàng có thể xuất hiện trong đời sống thực.
Dòng chảy của các ảnh hưởng được thể hiện bằng cách mô phỏng các mối liên kết
giữa các lĩnh vực riêng lẻ. Và hậu quả trong một lĩnh vực có thể tiếp tục gây thêm thay
đổi ở những lĩnh vực khác.
Xem tình trạng của Cybernetia và những thay đổi từ vòng quanh bạn có thể
theo dõi bạn đang làm như thế nào theo số điểm đang chạy. Thành công của bạn sẽ
được đánh giá điểm số cuối cùng.
Thành công trong ecopolicy là một vấn đề về tầm nhìn xa và trực giác. Ngay cả
quyết định nhìn là đúng vào lúc đầu có thể trở thành sai. Điều tương tự cũng xảy ra
trong đời sống thực tế.
Nhiều người ra quyết định chính trị và kinh tế vẫn nghĩ rằng, các biện pháp
riêng lẻ tăng cường xây dựng đường cao tốc, trợ cấp một chi nhánh hoặc ngành công
nghiệp hoặc hợp lý hoá nó mạnh mẽ, thanh toán bù trừ những vùng rộng lớn đất nông
nghiệp, quy mô lớn sử dụng thuốc trừ sâu, hoặc kích thích tiêu thụ năng lượng nhân
tạo - sẽ chỉ ảnh hưởng đến một khía cạnh của xã hội. Sau đó, họ rất ngạc nhiên khi
toàn bộ công trình được ném ra khỏi đường đua.
Không có cách nào để xem ảnh hưởng lâu dài sau một vòng duy nhất, nó có thể
mất 10 đến 20 năm. Là một "thủ lĩnh" trong ecopolicy bạn có thể sử dụng điểm số của
bạn phát triển xác định mức độ của trực giác điều khiển học của bạn. Dần dần bạn tìm
thấy chiến lược đúng cho một hệ thống liên kết với nhau.
Trong quá trình tạo ra ecopolicy, một mô hình mô phỏng phù hợp, chúng tôi đã
phải lấy ba yếu tố để tính toán:
- Một mức độ hợp lý, các hàm số bảng phải phản ánh thực tế dòng chảy của các
hiệu ứng.
16
- Chúng phải được liên kết với nhau để tạo ra đầy đủ phản hồi và thời gian trễ.
- Hình ảnh của các hàm số, như là một mô hình cho một vùng lãnh thổ của con
người và nguồn lực của nó, phải được phối hợp với nhau trong một cách mà chúng sẽ
hoạt động trong ecopolicy.
Những tính năng này có nghĩa là ecopolicy có thể làm sáng tỏ ảnh hưởng đặc
trưng trong các hệ thống phức tạp mở. Mặc dù những hạn chế nặng nề của “chủ nghĩa
hiện thực” của chương trình và thiếu kết quả của các chi tiết, nó thực hiện tốt các công
cụ trình chiếu thông thường. Các tương tác giữa các tham số đặc biệt là hiển thị trong
các hệ thống phức tạp, không có hàm số riêng rẽ được xem xét trong sự cô lập. Hiệu
ứng có thể xảy ra ở những nơi mà bạn không trực tiếp can thiệp.
Bạn học để tạo ra việc sử dụng của các tương tác phức tạp của các hàm số.
Ecopolicy rõ ràng chỉ ra rằng, tác động gián tiếp đóng một quan trọng và thực sự gần
như đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong hệ thống liên kết với nhau. Nếu bạn sử
dụng chương trình với một nhóm thay vì một mình (xem chương 4), người ra chính
sách được bao quanh bởi các bộ trưởng nội các, các chuyên gia và các nhà vận động
hành lang. Các cuộc thảo luận không thể tránh khỏi sẽ mở ra một mức độ hoàn toàn
mới. Các chương trình sẽ dạy cho nhóm của bạn một nhận thức mới về vấn đề của
chính sách bền vững. Bạn sẽ tìm hiểu làm thế nào để điều khiển một cách linh hoạt.
Chúng tôi hy vọng, bạn sẽ có rất nhiều niềm vui!
17
2. CÁCH SỬ DỤNG ECOPOLICY?
Sử dụng ecopolicy nhƣ thế nào?
Màn hình tiêu đề ecopolicy xuất hiện sau khi bạn bắt đầu chương trình từ đĩa
CD ROM. Nhấp nút chuột để hiển thị màn hình cho phép bạn truy cập phần chính của
chương trình:
Sử dụng chuột để click vào các lĩnh vực mà bạn muốn:
- Introduction- Giới thiệu
- Start game- Bắt đầu sử dụng
- Control panel- bảng điều khiển
- Exit- thoát khỏi chƣơng trình.
18
Giới thiệu chƣơng trình demo
- Introduction- Giới thiệu
Khi bạn click vào phần giới thiệu (introduction), bản trình diễn (demo) tự động
sẽ hướng dẫn qua cho bạn về chương trình và khả năng đa dạng của nó, chỉ cho bạn sự
vận hành quan trọng nhất khi sử dụng chương trình.
Khi đến cuối phần giới thiệu hoặc khi bạn muốn dừng lại (bất cứ lúc nào), bạn
sẽ trở lại màn hình khởi động.
Khi đang sử dụng, bạn có thể truy cập vào phần demo bất cứ lúc nào bằng cách
click vào Option
Chúng tôi hy vọng bạn có hứng thứ khi sử dụng và thu được những kiến thức
mới sau hành trình của bạn thông qua thế giới điều khiển học của ecopolicy.
19
Start game- Bắt đầu chƣơng trình
Sau khi nhấp vào Start game và nhập tên của mình, bạn sẽ thấy màn hình về đất
nước hư cấu Cybernetia với tám lĩnh vực của đời sống quốc gia mà chính phủ của bạn
phải chịu trách nhiệm điều hành.
Trước tiên, bạn được chào đón như là thống đốc của đất nước hư cấu này, với
địa vị này, bạn có thể cải thiện đất nước với các quyết định sáng suốt trong nhiệm kỳ
của mình.
20
Điều hành -Govern
Nhấp chuột vào Govern sẽ đưa bạn đến màn hình của Điều hành, nơi mà trạng
thái của mỗi lĩnhvực được chỉ ra bởi các thanh màu sắc với các độ cao khác nhau. Bạn
có thể tìm hiểu thêm về khái niệm và trạng thái của từng lĩnh vực trong Areas.
Màn hình Govern là nơi bạn đưa ra các quyết định và các khoản đầu tư của
mình trước mỗi vòng sử dụng (round). Đây là nơi bạn có thể thâu tóm tất cả các lĩnh
vực riêng lẻ trong tay và đưa ra kế hoạch ngân sách hàng năm của bạn.
Để làm điều này, đầu tiên bạn hãy xem số điểm hành động bạn đã có ở góc trái
phía dưới màn hình. Bạn cũng có thể xem bạn đang ở vòng (round) nào trong chương
trình.
Tiến trình của một vòng sử dụng
Vào lúc bắt đầu của chương trình và vào đầu của mỗi vòng mới - máy tính sẽ ấn
định cho bạn số điểm hoạt động.
21
Điểm số hoạt động này đại diện cho vốn, sự tự tin, sự ảnh hưởng, lao động,
nguyên vật liệu, vv, và tượng trưng cho khả năng của bạn để can thiệp. Những điểm
hoạt động này có thể được đầu tư vào bất kỳ lĩnh vực nào trong bốn lĩnh vực có thể
trực tiếp bị ảnh hưởng bởi sự can thiệp của bạn, như các lĩnh vực:
Sanitaion (Vệ sinh môi trƣờng) Quality of life (Chất lƣợng cuộc sống)
Production (Sản xuất) Education (Giáo dục)
Ngược lại, các lĩnh vực Policy (chính sách), Environmental stress (sức ép
môi trƣờng), Growth rate (tỷ lệ tăng dân số) và Population (dân số) chỉ có thể bị
ảnh hưởng gián tiếp - hay nói cách khác, phải thông qua sự tác động trong hệ thống.
Bạn không thể điều chỉnh trực tiếp các lĩnh vực này với điểm hoạt động của bạn.
Phân bổ các điểm hoạt động
Để đầu tư trong bốn lĩnh vực đầu tiên của cuộc sống, sử dụng con trỏ chuột để
click chọn lĩnh vực. Điều này kích hoạt lĩnh vực được đầu tư và hiển thị màu. Một
bảng điều khiển màu xám xuất hiện với một thanh màu liên kết, biểu tượng + mũi tên
chuột, bạn có thể đầu tư bất kỳ số lượng điểm hoạt động bạn hiện có trong lĩnh vực
này. Bạn có thể sửa hoặc phân phối lại điểm hoạt động này vào lĩnh vực khác như bạn
muốn, cho đến khi bạn quyết định thông qua kế hoạch ngân sách của bạn trong vòng
này, bằng cách nhấp vào start (bắt đầu). Nếu bạn không phân bổ tất cả các điểm của
bạn, số điểm còn lại sẽ được chuyển sang vòng sau .
Lưu ý: sản xuất cũng có thể được thu gọn lại từ vị trí ban đầu của nó. Chỉ lĩnh
vực này bạn mới có thể làm được điều này. (Điều này vẫn sẽ lấy đi chi phí điểm hoạt
động của bạn).
Các phần màu xám của các thanh phản ánh những thay đổi bạn đã thực hiện
bằng cách đầu tư điểm hoạt động trong vòng hiện hành. Các màu sắc của các thanh sẽ
cho bạn những ý tưởng về điều kiện của các khu vực tương ứng:
Màu xanh: OK Màu vàng: Còn nhiều vấn đề Màu đỏ: Nghiêm trọng
Bấm vào lĩnh vực (Areas) để xem mức độ của cột chỉ báo điểm số và ý nghĩa
của từng khu vực. Điều này sẽ cung cấp cho bạn sự mô tả chính xác hơn về tình trạng
hiện tại.
22
Tất nhiên, mục tiêu lý tưởng là chuyển tất cả các thanh sang màu xanh. Điều
này là rất khó khăn trong trường hợp tỷ lệ tăng dân số (Growth rate) và dân số
(Population), vì những lĩnh vực này không thể tác động trực tiếp.
Dòng chảy của hiệu ứng
Nhắp chuột vào Start và bạn có thể xem những kết quả của các khoản đầu tư
của bạn trên màn hình. Cảnh quan biến mất vào phía sau, hệ thống tác động chạy tiến
trình của nó, không có sự thay đổi nào có thể xảy ra. Bạn có thể xem những chuỗi kết
nối và các tác động trở lại nào từ các quyết định của bạn, được tạo ra trên đất nước của
bạn. Các kết quả có thể thật kinh ngạc. Cũng như trong cuộc sống thực, mặc dù có
những ý định tốt nhất và kế hoạch rõ ràng hoàn hảo, một cái gì đó có thể trở nên hoàn
toàn sai trong một lĩnh vực, như là kết quả của mối quan hệ tương tác của các hành
động của bạn, ngay cả khi bạn đã không làm bất cứ điều gì sai trong lĩnh vực đó.
Nếu bạn cần một thời gian để xem các dòng chảy riêng biệt của hiệu ứng, nhấp
vào Tạm dừng (Pause) để dừng hành động. Bấm trở lại khi bạn đã sẵn sàng tiếp tục.
23
Bạn cũng có thể thay đổi tốc độ của hình ảnh mô phỏng. Menu Options cho
phép bạn truy cập các cài đặt khác nhau trong khi sử dụng chương trình.
Kết quả của một vòng
Sau khi các dòng chảy khác nhau của các hiệu ứng đã chạy tiến trình của chúng,
một bình luận ngắn gọn về các trạng thái sẽ bật lên.
Mạng biến mất khi bạn nhấn Tiếp tục (continue), và sự phát triển của các điểm
hoạt động cho bạn thấy rằng quyết định của bạn đã ảnh hưởng đến khả năng của bạn
để hành động trong năm tiếp theo trong nhiệm kỳ.
Cũng như trong cuộc sống thực, trong mỗi vòng kế tiếp, bạn sẽ có nhiều hơn
hoặc ít hơn điểm hoạt động để hành động; nó phụ thuộc vào thành công của bạn trong
các lĩnh vực khác nhau của đời sống quốc gia của bạn. Những điểm này có thể được
khấu trừ, nhưng tổng số cuối cùng của điểm hoạt động sẽ không bao giờ nhỏ hơn
không.
Sự sắp xếp này đưa đến cho bạn một cơ hội sau mỗi vòng để phân tích các tác
động tương quan với nhau từ sự can thiệp của bạn và cân nhắc những quyết định mới
(và có lẽ tốt hơn) cho năm sau.
Khi một lĩnh vực đã bước vào giai đoạn tiếp theo sau khi chạy mô phỏng và
hiển thị trạng thái đã được thay đổi, bạn sẽ tìm hiểu thêm về tình hình mới của đất
nước bằng cách nhấp vào hình ảnh màu và bạn có thể so sánh điều này với tình hình
trước bằng một cú nhấp chuột.
Tiếp tục sử dụng
Nhấp vào Tiếp tục (continue) để đi vào vòng tiếp theo. Như với tất cả các ảnh
hưởng lâu dài, hậu quả thực sự của quyết định của bạn sẽ không là hiển nhiên chỉ sau
một vòng - có thể mất 5 năm hoặc nhiều hơn trong nhiệm kỳ. Các thiết lập cơ bản cho
phép một nhiệm kỳ là 12 vòng (năm). Nhưng bạn có thể mở rộng hoặc rút ngắn nó tại
trung tâm điều khiển.
Nếu nhiệm kỳ của bạn kéo dài, và không có thảm họa xảy ra bới các quyết định
của bạn, điểm của bạn sẽ hiển thị trình độ của bạn về tài năng điều khiển học như là
một thống đốc.
24
Các ảnh hƣởng và các biến khác can thiệp:
Thẻ chỉ dẫn sự kiện:
Như trong một hệ thống mở, quốc gia của bạn cũng phải hứng chịu các sự kiện
không lường trước được có nguồn gốc ở đâu đó.
Điều này hoàn toàn tùy thuộc vào bạn, liệu bạn có đối phó với mặt này ngay lập
tức hoặc chờ đợi và làm quen với chương trình trước đã. Nếu bạn thiết lập Thẻ sự kiện
trong Bảng điều khiển ON, ảnh hưởng bên ngoài với một hiệu ứng tích cực hay tiêu
cực được bật lên sau mỗi vài vòng sử dụng. Thẻ sự kiện được điều khiển bởi máy sự
kiện ngẫu nhiên. Chúng ảnh hưởng đến tám lĩnh vực cũng như các điểm hoạt động của
bạn.
Những sự kiện này- “tin tốt” (good news) hoặc “tin xấu” (bad news) được trình
bày với bạn như là tin tức trên truyền hình và bình luận về mặt tác động mà chúng có
trong chương trình của bạn.
Tùy chọn (Options)
Từ nút này, bạn vào menu Options của ecopolicy bất cứ lúc nào.
Bạn có thể chọn một vài tùy chọn nào đó ở đây trong thời gian của chương
trình. Bằng cách đưa con trỏ chuột đến (mà không cần nhấp), một giải thích ngắn mở
ra phía bên phải. Máy tính mở ra tùy chọn tương ứng khi bạn nhấp chuột vào một hộp
cụ thể.
25
- Chỉ dẫn và trợ giúp (Introduction and help): Tùy chọn này cho phép bạn
truy cập vào giới thiệu trong lúc sử dụng. Khi đến cuối giới thiệu hoặc sau khi nhấp
Quit bạn tự động quay trở lại trạng thái chương trình hiện tại của bạn.
- Trạng thái hiện tại của chƣơng trình (Curent game status): Tùy chọn này
cung cấp cho bạn thông tin về tình trạng của đất nước trong lúc đang sử dụng chương
trình, và xem xét sơ bộ về nhiệm kỳ của bạn cho đến nay.
- Hiển thị điểm cao (Display Hight Score): Tùy chọn này cho phép bạn xem
danh sách các thành viên của Câu lạc bộ các Nhà tư tưởng điều khiển học để xem kết
quả của những người tiền nhiệm của bạn, để bạn so sánh với họ và xác định hiện trạng
của bạn so với mục tiêu của bạn.
- Tốc độ mô phỏng (Simulation speed): Ở đây bạn có thể thay đổi tốc độ của
hình ảnh mô phỏng hoặc chọn chuỗi hành động và phản ứng có thể nhìn thấy hoặc bạn
sẽ chỉ xem kết quả tổng thể.
- Âm thanh (Sound): Ở đây bạn có thể thay đổi tốc độ thay đổi âm lượng của
nhạc và video clip của ecopolicy. Cài đặt này chỉ có thể truy cập nếu được hỗ trợ bởi
card âm thanh của bạn.
Các lĩnh vực (Areas)
Đương nhiên, thật là thú vị trong khi đang sử dụng mà nhìn đằng sau hậu
trường trong từng lĩnh vực và đánh giá sự phát triển của nó: ở đâu và làm thế nào tôi
đã can thiệp? Những gì xảy ra như một hệ quả? Tình trạng hiện tại nghĩa là gì? Bạn
biết tất cả những điều này thông qua các lãnh vực (Areas). Ở đây bạn có thể nhận được
thông tin về tình hình hiện tại trong nước, trải nghiệm trạng thái trong mỗi lĩnh vực
bằng chính bản thân bạn và có được đánh giá ban đầu về hướng tiếp cận của bạn.
Để truy cập vào một lĩnh vực cụ thể, bạn di chuyển con chuột ngang qua toàn
bộ màn hình đã được hiển thị ban đầu và chọn khu vực bạn muốn bằng cách nhấp vào
nó.
26
Mỗi lĩnh vực của cuộc sống sẽ được trình bày với các sự kiện thiết yếu của
mình trên bảng điều khiển riêng của nó.
Bạn có thể thấy các vòng trước và các biện pháp can thiệp của bạn trong lĩnh
vực này trên đường cong phát triển. Ngoài ra, bạn có thể gọi các hiệu ứng âm thanh
khác nhau, zoom hình ảnh động và các hiệu ứng trên cửa sổ hiển thị mở rộng có chứa
thêm thông tin và tham khảo về tình hình hiện tại của bạn, cơ hội và rủi ro. Bạn sẽ biết
nơi để nhấp chuột vào một hình ảnh động khi con trỏ chuột biến thành một biểu tượng
nhỏ trong khi di chuyển trên màn hình. Bạn sẽ tìm thấy lời giải thích ngắn gọn về lĩnh
vực của cuộc sống ở phía trên và phân định trạng thái hiện tại phía dưới, được hiển thị
bằng một thanh trượt bên cạnh các cột màu. Vị trí của thanh trượt có thể được thay đổi
với mũi tên con trỏ. Bạn sẽ tìm hiểu ý nghĩa của từng trạng thái từ các đoạn trích được
thay đổi. Dĩ nhiên, điều này sẽ không có hiệu lực trên tiến trình của chương trình.
Khi bạn muốn quay trở lại chương trình của bạn, hãy nhấp vào Govern.
27
Các hàm số - Functions
Với menu này, bạn có thể xem mối quan hệ giữa các lĩnh vực của cuộc sống và
tình hình hiện tại của chúng. Những mối quan hệ này cung cấp sự hiểu biết tốt hơn về
các cách thức hệ thống hoạt động và do đó là một cơ sở hữu ích để dựa vào đó đưa ra
các quyết định.
Có 18 mối quan hệ giữa 8 lĩnh vực đời sống. Mỗi một mối quan hệ có thể được
truy cập bằng cách nhấp vào các đường dẫn có hiệu lực. Nút này tương ứng với nút
“View functions” (Xem hàm số) trong Bảng điều khiển (Control Panel), bạn có thể sửa
đổi bổ sung hàm số để tạo ra các biến thể riêng của chương trình.
28
Quit (Kết thúc chƣơng trình)
- Thoát (có kèm đánh giá) - Quit (with assessment): Trò sử dụng sẽ được kết
thúc bất kể trạng thái hiện tại của bạn và số vòng đang sử dụng. Kết quả sử dụng của
bạn sẽ được đánh giá.
- Thoát (không có đánh giá) - Quit (without assessment): Trò sử dụng sẽ được
kết thúc bất kể trạng thái hiện tại của bạn và số vòng bạn đã sử dụng. Sự thực hiện của
bạn sẽ không được đánh giá và bạn sẽ trở lại trực tiếp đến màn hình lựa chọn ban đầu.
- Hủy bỏ (Cancel): Quay lại chương trình.
Điểm số (Scoring)
Trò sử dụng được tự động kêt thúc khi số vòng bạn thiết lập trong Bảng điều
khiển được đạt tới, hoặc mục tiêu của bạn nhắm tới đã đạt được. Trò sử dụng kết thúc
sớm chỉ xảy ra nếu bạn đạt được “thiên đường trên trái đất”, hoặc nếu quyết định của
bạn dẫn đất nước của bạn đến thảm họa và bạn bị hạ bệ bởi một cuộc cách mạng vì sự
lựa chọn kém cỏi của bạn.
29
Trong mọi trường hợp, máy tính sẽ tính điểm cho bạn, kết quả sẽ xuất hiện như
một tài liệu trên màn hình. Bạn có thể in nó ra nếu bạn thích hoặc lưu nó như một tập
tin pdf. Nếu bạn đạt đến một kết thúc quá sớm, một màn hình đặc biệt sẽ xuất hiện
sớm hơn.
Mặc dù chương trình có thể kết thúc sớm bởi vì bạn đã đạt được mục tiêu của
bạn hay nguyên nhân từ thảm họa, điểm số của bạn vẫn sẽ được tính toán. Ngoài đánh
giá về tình trạng cuối cùng của tất cả các lĩnh vực của đời sống quốc gia và một đánh
giá nhiệm kỳ của bạn, bạn sẽ nhận được một điểm số một khi bạn đã hoàn thành 5
hoặc nhiều hơn số vòng sử dụng. Điểm số này xác nhận mức độ tài năng về điều khiển
học của bạn và cho bạn biết liệu bạn có đủ điều kiện là thành viên trong Câu lạc bộ của
những Nhà tư tưởng điều khiển học '.
Bằng cách nhấn vào nút mô phỏng (Simulation), bạn có thể hiển thị tất cả các
đường cong chỉ ra sự tiến triển của mỗi lĩnh vực của đời sống. Nút Print được sử dụng
để in tờ tóm tắt số điểm cũng như các đường cong. Ngoài ra còn có Danh sách điểm
cao (nhấp vào End game trước). Nó cung cấp một danh sách 10 người sử dụng hàng
đầu với tên và điểm số. Bạn có thể gọi danh sách này trong các chương trình sau đó để
so sánh.
30
Xem trang 67 để biết thêm chi tiết về sự kết thúc của chương trình và tính toán
số điểm.
Nhấp chuột bất cứ nơi nào trên màn hình Điểm cao để về màn hình bắt đầu của
ecopolicy.
Bảng điều khiển (Control panel)
Khi bạn nhấp vào Control panel (Bảng điều khiển), màn hình Game settings
(Cài đặt chương trình) được hiển thị. Đây là nơi bạn có thể tùy chỉnh trạng thái ban
đầu chương trình của bạn trước khi bạn bắt đầu sử dụng, để thử thách bản thân một
cách đặc biệt.
31
- Quốc gia lựa chọn: Bạn có thể chọn một quốc gia trong số ba nước được cung
cấp trong chương trình, bằng cách nhấp vào nút tương ứng, với các thiết lập tiêu chuẩn
của nó, mà các đường cong tiến trình (progressions) và giá trị ban đầu được đưa ra.
Những hình ảnh của các nước này xuất hiện bằng cách nhấp vào nút lựa chọn. Ngay
sau khi bạn đã chọn nút “Accept” (chấp nhận), ecopolicy thiết lập đất nước được lựa
chọn.
- Ngôn ngữ (Language): Bạn có thể chọn phiên bản tiếng Đức hoặc tiếng Anh
của chương trình.
- Thẻ Sự kiện (Even card): Bạn có thể chọn, sự kiện ngẫu nhiên ảnh hưởng đến
chương trình vào những thời điểm bất ngờ, như trong cuộc sống thực vậy.
- Trạng thái ban đầu và sửa đổi giá trị (Intial state and “modify values”): Trạng
thái ban đầu cung cấp cho bạn thông tin về tình trạng ban đầu của đất nước. “Sửa đổi
giá trị” cho phép bạn nhập các giá trị ban đầu của bạn trong ba nước. Điều kiện tiên
quyết: Do cầm quyền khéo léo của bạn, bạn đã được chấp nhận vào danh sách top ten
32
nhà tư tưởng điều khiển học trong nước thích hợp! Nhập giá trị ban đầu mới của bạn
trong cửa sổ mở ra bằng cách nhấn vào mũi tên màu đỏ.
Xác nhận bằng việc kích chuột vào nút Accept - Chấp nhận. Bằng cách này,
bạn có thể thử nghiệm với tình huống ban đầu mà bạn thiết kế cho mình. Những giá trị
này sẽ được cấp cho chương trình đang diễn ra (nếu bạn không thoát khỏi chương
trình) và / hoặc các chương trình sau nữa trong quốc gia được lựa chọn ngay sau đó.
Xem hàm số (View function): Chức năng này cho bạn thấy làm thế nào các lĩnh
vực của đời sống quốc gia của bạn liên quan đến các hàm số toán học liên quan. Với
khả năng này, có thể xem các đường cong hiệu ứng khác nhau trên màn hình ngay cả
trước khi sử dụng.
Bạn click vào mối quan hệ mà bạn quan tâm (nó sẽ thay đổi màu sắc) trên mạng
mở ra và tương tác hàm số xuất hiện trên màn hình của bạn, kết hợp với một giải thích
văn bản.
- Sửa đổi hàm số (modify function): Bảng điều khiển cung cấp cho Nhà tư
tưởng điều khiển học cấp cao một cơ hội để hình thành hàm số của mỗi nước phù hợp
với ý tưởng của riêng họ trong lãnh thổ hư cấu, và do đó mô phỏng các điều kiện kinh
tế xã hội, văn hóa khác nữa. Để sửa đổi một hàm số, nhấp vào đường cong ở bất kỳ
điểm nào với con trỏ chuột. Con trỏ chuột thay đổi thành một bút chì. Bạn có thể sử
dụng bút chì để lấy “đường cong” và vẽ lại nó trong cách bạn muốn với con trỏ chuột
…
33
Nếu bạn bấm vào hộp văn bản màu xám, một con trỏ nhấp nháy sẽ xuất hiện ở
đó. Tại đây, bạn có thể viết bình luận của bạn trên đường cong mới. Khi bạn hoàn
thành các văn bản và muốn chấp nhận những thay đổi cho chương trình tiếp theo, bạn
click vào nút “Accept” - Chấp nhận. Cổng vào của bạn, ý tưởng của bạn sẽ không
được lưu vĩnh viễn. Nếu bạn muốn lưu các đường cong, các văn bản và giữ nguyên
các giá trị của trung tâm điều khiển một cách lâu dài thì bạn phải sử dụng nút Game
variants ở đó.
- Thời gian (Duration): Tùy chọn này cho phép bạn thay đổi số vòng. Tại đây
bạn có thể xác lâp khoảng thời gian của chính phủ của bạn tới các giá trị khác (hiện
thời được thiết lập đến 12 năm). Để kết thúc thiết lập này, click vào thanh thiết lập
theo mong muốn thời gian của chính phủ, trong cửa sổ được mở ra bằng cách nhấn vào
mũi tên màu đỏ. Khi có chỉ dẫn, xác nhận với Accept- Chấp nhận.
- Biến thể chương trình (Game variants): Tùy chọn này cho phép bạn lưu trữ và
tải lưu các chương trình. Với nút này, bạn có thể lưu các biến thể chương trình của
riêng bạn trên ổ cứng, tải về và đổi tên chúng sau đó thay đổi giá trị ban đầu hoặc các
chức năng cho các quốc gia có liên quan.
34
Những bức tranh của 5 trang tiếp theo truyền tải những ấn tượng nhỏ về cuộc
sống trong các đất nước “của bạn”, và sự kết thúc sắp đến trong nhiệm kỳ của bạn:
Nước công nghiệp hóa- Cybernetia – Mô tả chất lượng cuộc sống (Quality of Life)
Nước công nghiệp hóa Cybernetia – Mô tả tình hình Giáo dục (Education)
35
Đất nước đang phát triển Cyboria – Hình ảnh của lĩnh vực “tái tạo môi
trường”
Đất nước đang phát triển Cyboria – Hình ảnh của lĩnh vực “Giáo dục”
36
Nước công nghiệp hóa Cybernetia – Bị thay thế
Nước mới nổi Cybinia – Bị thay thế
37
Nước đang phát triẻn Cyboria – Bị thay thế
3. NHỮNG GÌ ĐẰNG SAU ECOPOLICY?
Những gì đằng sau ecopolicy?
Tám lĩnh vực của cuộc sống
Trước khi bạn bắt đầu sử dụng và đôi khi trong lúc sử dụng chương trình, sẽ rất
tốt khi bạn xem định nghĩa chính xác về các lĩnh vực khác nhau của cuộc sống. Điều
này cần đặc biệt khuyến khích nếu bạn có nhiều người cùng sử dụng hoặc bạn đóng
vai trò chính trong nhóm sử dụng. Với cách mà tám lĩnh vực được đặt tên làm cho họ
có rất nhiều cách giải thích khác nhau, và nhanh chóng có thể gây hiểu lầm giữa các
người sử dụng của ecopolicy trong lúc thảo luận về chiến lược sử dụng. Một người sử
dụng là nhà khoa học có lẽ sẽ hiểu ecopolicy trong một ý nghĩa hoàn toàn khác về cụm
từ “chính sách môi trường xanh”. Một nữ doanh nhân giải thích nghĩa của thuật ngữ
này có thể khác với cách hiểu của một bác sĩ.
Để hiểu biết tốt hơn về những gì diễn ra trong chương trình, cũng như tương tác
động lực mà sự mô phỏng này dựa vào, các trang sau đây cung cấp cho bạn một lời
giải thích chi tiết trong tám lĩnh vực của đất nước Cybernetia. Tất nhiên, một số định
38
nghĩa khác nhau có thể áp dụng ở các nước khác, bạn có thể tìm thấy giải thích dưới
thanh trạng thái (View Status) trong quá trình sử dụng các chương trình tương ứng.
Bạn cũng có thể tìm thấy tất cả các thông tin này rất hữu ích trong việc thiết kế
đường cong riêng của bạn.
Trong phần sau đây, bạn sẽ tìm thấy 8 lĩnh vực như chúng đã được định nghĩa
cho Cybernetia.
Bạn sẽ được học trực tiếp các giải thích cho các nước khác trong khi sử dụng
chương trình. Những gì được sắp đặt ở đây là “khu vườn
chốn địa đàng- như một quốc gia” của từng lĩnh vực, cái
mà được xác định là các mục tiêu chiến lược của bạn.
Chính sách – Policy
Khu vực này bao gồm các khả năng và các tùy chọn
có sẵn cho người đứng đầu nhà nước và nội các, hoặc đảng
cầm quyền. Lĩnh vực này của đời sống quốc gia phản ánh
quyền uy và quyền lực ra quyết định của chính phủ, và nó
lúc tròn, lúc khuyết tùy theo tầm nhìn, tính đại chúng và sự
sáng suốt trong chương trình của chính phủ. Nó cũng phản ánh mức độ hợp tác giữa
chính phủ và quốc hội.
Phạm vi đánh giá về chính trị dao động từ -11 (bị lật đổ bởi một cuộc nổi dậy)
đến +38 (Chủ tịch danh dự cho Đời sống) và tiến triển thông qua các giai đoạn trung
gian dưới đây (bạn cũng có thể nhìn thấy trong ecopolicy ở nút Areas):
- Chủ tịch danh dự cho cuộc sống
- Với đa số rất lớn
- Quản lý với đa số tuyệt đối
- Duy trì quyền lực thông qua thỏa hiệp
- Đứng không vững, chính sách gây tranh cãi
- Không có sự tin tưởng
- Suy thoái và bạo loạn
- Bị lật đổ bởi một cuộc nổi dậy
39
Trong khi các khả năng hoạt động chính trị được phản ánh trong các điểm hoạt
động nhận được mỗi vòng, lĩnh vực chính sách được xem như là một kết quả thâu
nhận được từ các sự kiện. Vì vậy, bạn không thể tác động trực tiếp đến lĩnh vực này
bằng cách đầu tư điểm hoạt động ở đây.
Vệ sinh môi trƣờng – Sanitation
Lĩnh vực này phải giải quyết với các vấn đề: bảo
vệ môi trường, cải tạo đất đai, tái chế chất thải và nguồn
năng lượng tái tạo. Như một quy luật, phòng hơn chống,
đó là cần vận hành quy trình thân thiện với môi trường
trong sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, môi trường
làm việc giàu tính nhân bản, duy trì các chu kỳ sinh thái
hơn là khắc phục thiệt hại đã xảy ra.
Sự an toàn về môi trường có liên quan đến các
phương pháp sản xuất cũng như sản phẩm gì được sản xuât ra.
Điều này có nghĩa rằng ít nhất ở Cybernetia, sự tái tạo môi trường là nhiều hơn
so với kỹ thuật bảo vệ môi trường, mặc dù các hoạt động làm sạch môi trường được
bao gồm trong phạm trù này. Đây là lý do tại sao nó có tác động lâu dài cho đến một
mức độ nhất định của đầu tư, và lý do tại sao những tác động này mất đi từ lâu trong
trường hợp là các chiến dịch môi trường lẻ tẻ. Trong thang đánh giá của ecopolicy, các
giá trị là rất rộng từ số không (đất đai và các nguồn tài nguyên đang bị cướp phá) đến
30 ( không gian sống còn nguyên sơ, phong cách sống thích nghi tốt).
Phạm vi giữa hai giá trị cho tái tạo môi trường, (mà cũng có thể được kiểm tra
với Areas) dao động thông qua:
- Thử nghiệm nuôi mới
- Đổi mới sinh thái cơ bản
- Những hành động sáng tạo đầu tiên
- Một số tái tạo môi trường
- Điều chỉnh nhỏ bất chấp thừa nhận sự cần thiết
- Bảo vệ môi trường thấp
- Chỉ có vài nỗ lực, nhiều thất bại
40
- Các nguồn lực bị cướp phá.
Sản xuất – Production
Lĩnh vực này phản ánh không chỉ là năng
suất và tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp
và hàng thủ công, mà còn là sản xuất nông nghiệp,
doanh số bán hàng của hàng hóa và dịch vụ - sức
mạnh kinh tế tổng thể, nếu bạn muốn hiểu là như
vậy. Chỉ lĩnh vực này, điểm hoạt động có thể được
trừ. Ví dụ, nếu bạn muốn tăng tỷ trọng của khu
vực dịch vụ để giảm áp lực môi trường từ các sản
phẩm sản xuất và chất thải, điều này có thể thực
hiện được bởi một mức độ tương ứng cao của tái
tạo môi trường hoặc bằng cách giảm chỉ số sản xuất.
Định nghĩa chính xác của sản xuất và phân phối của các ngành riêng biệt thay
đổi rất lớn, tùy thuộc vào việc bạn đang sử dụng ecopolicy trong một quốc gia công
nghiệp phát triển (dịch vụ), một quốc gia mới nổi (nền kinh tế chỉ dựa trên nguyên liệu
thô, nông nghiệp nhỏ lẻ và nhiều ngành nghề đào tạo chuyên nghiệp) hoặc một nước
đang phát triển, nơi mà có lẽ nông nghiệp, đánh bắt cá và du lịch là chiếm ưu thế.
Phạm vi đánh giá cho lĩnh vực sản xuất cho thấy giá trị tối ưu là khoảng giữa hai cực -
số không (nền kinh tế trì trệ) và 30 (dư thừa, áp lực tiêu thụ). Phạm vi giữa hai thái cực
được đánh giá như sau:
- Sản xuất quá thừa thãi
- Sản xuất quá nhiều, có các vấn đề bán hàng
- Sản xuất nhiều, xuất khẩu mạnh
- Đầy đủ
- Điều chỉnh nhỏ
- Rất ít
- Tình hình kinh tế trong trạng thái xấu.
Sức ép môi trƣờng – Environmentel Stress
41
Tất cả những hậu quả tồi tệ từ các hành động của chúng ta là: khí thải, nước
thải, chất thải nhiệt, tiếng ồn, cạn kiệt tài nguyên, phá hủy môi trường sống và rừng, sự
gián đoạn các chu kỳ tự nhiên, tắc nghẽn giao thông và đô thị xuống cấp, với tất cả các
tác động lâu dài. Do đó, lĩnh vực này bao gồm sinh thái con người cũng như khoa học
môi trường và sinh quyển.
Ở đây sức ép không chỉ có nghĩa là đo lường các tổn thất, mà còn là tính bất ổn,
thiếu sự tự điều chỉnh và phá vỡ sự cân bằng. Các giá trị của lĩnh vực dao động giữa số
không (không bị xáo trộn, nguyên vẹn hệ sinh thái) và 30 (quy luật tự nhiên bị phá
hủy). Các điều kiện giữa hai thái cực được đánh giá như sau:
- Không thể cứu vãn thiệt hại
- Tự nhiên tự điều chỉnh kết thúc
- Báo động
- Nguy cấp
- Lo ngại
- Không đáng kể
- Tối thiểu
- Không bị ảnh hưởng, nguyên vẹn hệ sinh thái
Giáo dục – Education
Lĩnh vực này bao gồm nhiều thông tin và kiến
thức hơn từ trường học, giáo dục người lớn, phương tiện
truyền thông hoặc các sáng kiến công dân. Nó bao gồm các kiến thức phổ thông về lối
sống lành mạnh, sự tự nhận thức, nâng cao nhận thức môi trường và thời gian giải trí
có ý nghĩa. Nó cũng còn bao gồm cả mở rộng tầm nhìn trí tuệ, khoan dung và kế hoạch
hoá gia đình có trách nhiệm (kiểm soát sinh đẻ).
Ngoại trừ ảnh hưởng bên ngoài, sự hiểu biết sâu
sắc một khi đã đạt được sẽ khó quên. Nhưng trong một
nền dân chủ có rất nhiều ảnh hưởng có thể cản trở giáo
dục, chẳng hạn như chính sách phương tiện truyền thông
không phê phán, kiểm soát báo chí, trường học tồi tàn và
42
luật pháp không khoan dung, và họ có thể sử dụng ở đây thông qua các thẻ sự kiện. Vì
vậy, giáo dục có thể dao động giữa số không (sự ngu dốt và không khoan dung) và 30
(nắm chắc điều khiển học của các nguyên tắc hệ thống), trong khi các giá trị trung gian
của phạm vi này như sau:
- Có tư duy suy nghĩ và hành động
- Có hiểu biết sâu rộng.
- Thông tin được mở rộng
- Thông tin bị giới hạn
- Thiếu thông tin và sự quan tâm
- Thiếu kiến thức và sự khoan dung
Chất lƣợng cuộc sống – Quality of life
Khu vực trọng yếu này của ecopolicy liên quan với sức khỏe, sự thịnh vượng và
an ninh của người dân, và do đó bao gồm: có công việc phù hợp, chất lượng nhà ở,
hoạt động thư giãn và các nơi giải trí. Lĩnh vực này chịu ảnh hưởng từ rất nhiều
hướng.
Giao tiếp xã hội và cuộc sống gia đình hài hòa cũng được tính đến, cùng với
nghệ thuật và vui sử dụng, đời sống tình dục tích cực, khuyến khích trí tuệ, sáng suốt
và vui thú tuổi già.
Kết quả là, chất lượng cuộc sống là thước đo thực sự của các điều kiện quốc
gia. Khi chỉ số này chạm đáy, chính phủ bị miễn nhiệm và chương trình kết thúc. Khi
chỉ số bằng không có nghĩa là sụp đổ, nạn đói và chiến tranh. Khi chỉ số là 30, có
nghĩa là đất nước của bạn đã đạt được mức cao nhất của phúc lợi và hài lòng. Chất
lượng cuộc sống có thể có các giá trị sau:
- Tiêu chuẩn cao nhất
- Rất tốt
- Tốt
- Trung bình
- Khá thấp
43
- Nghèo nàn
- Sụp đổ và đói kém
Tỷ lệ tăng dân số– Growth rate
Ở đây chúng ta đang đối phó với biến động dân
số: nhập cư, di dân, và những thay đổi trong tỷ lệ sinh và
tử, tất nhiên, có thể giảm do tai nạn, dịch bệnh, cũng như
sinh đẻ có kế hoạch. Chính phủ không thể can thiệp trực
tiếp tỷ lệ tăng dân số, mặc dù có nhiều người có cảm
nhận rằng tăng trưởng dân số có thể được nâng lên bởi
cung cấp các ưu đãi về thuế và hỗ trợ của chính phủ cho
trẻ em, hoặc giảm bớt chương trình kế hoạch hóa gia
đình.
Trong thực tế, như chúng ta biết, không phải tác động của phương pháp - không
phải trong thế giới công nghiệp hóa hoặc trong thế giới thứ ba. Thay vào đó, mức
sống, tôn giáo, trình độ cá nhân tiếp thu cái mới đóng một vai trò quan trọng ở đây,
cùng với sức khỏe nói chung và sự sẵn sàng trợ giúp y tế. Vì lý do này, tỷ lệ tăng
trưởng dân số không thể bị ảnh hưởng trực tiếp bằng cách đầu tư các điểm hoạt động.
Tỷ lệ tăng trưởng khoảng từ số không (bị đe dọa tuyệt chủng) đến 30 (dân số bùng nổ)
và có các giá trị trung gian sau đây:
- Sự bùng nổ của dân số
- Tăng trưởng mạnh
- Tăng trưởng hạn chế
- Không tăng trưởng
- Giảm nhẹ
- Lão hóa dân số
- Gần đến tuyệt chủng
Dân số - Population
44
Khu vực này phản ánh điều tra dân số hiện tại,
cũng như thành phần và nhu cầu của dân số: mật độ dân
số, suy giảm tuổi thọ, quy mô của lực lượng lao động và
cơ cấu xã hội. Mật độ dân số đóng một vai trò quyết định
trong Cybernetia (cũng như ở khắp mọi nơi trên thế giới).
Nó đại diện cho sức mạnh tổng thể của người dân cũng
như áp lực tổng thể lên lãnh thổ và tài nguyên của họ.
Kết quả là, ảnh hưởng của mật độ dân số trên cả
nước dao động như một chức năng của tình trạng ở các lĩnh vực khác. Ở Cybernetia
những con số trên cán cân có thể tương đương với con số của cuộc điều tra dân số
(hàng triệu). Cũng như tỉ lệ tăng trưởng dân số, quy mô dân số chỉ có thể bị ảnh hưởng
gián tiếp, không phải do hoạt động đầu tư điểm hoạt động. Cũng như lĩnh vực sản
xuất, giá trị tối ưu của dân số (population) là khoảng giữa hai cực giữa số không (điêu
tàn, đất đai hoang vu) và 48 (đe dọa sụp đổ). Các giá trị trung gian là:
- Gần sụp đổ
- Mật độ quá cao, tình trạng thiếu nguồn cung cấp
- Mật độ cao, công việc và nhà ở thiếu thốn
- Mật độ trung bình, tính đa dạng tốt
- Đủ chỗ cho tất cả mọi người
- Mật độ thấp, nhiều không gian trống
- Dân cư thưa thớt, biệt lập
- Bị bỏ rơi.
Trong thiết kế chương trình, chúng tôi chủ ý tránh ấn định một con số giá trị
chính xác cho điều kiện riêng biệt của một khu vực (lĩnh vực) trên thanh cán cân, từ
đó, sự chuyển đổi sang bất kỳ sự đo lường nào là không rõ ràng. Thay vào đó, ký hiệu
mã màu sắc của cột với màu xanh lá cây là tốt (OK), màu vàng (hỗn loạn) và màu đỏ
(nguy cấp) chỉ có nghĩa là để hiển thị gần đúng điều kiện của từng lĩnh vực của đời
sống quốc gia trong phạm vi giữa các thái cực.
Bảng trên trang 46 tóm tắt những thái cực của tám lĩnh vực của cuộc sống của
ecopolicy có thể dao động.
45
Ảnh hƣởng của Hệ thống
Trong năm mô phỏng của bạn trong nhiệm kỳ, máy tính cho thấy mạng lưới
mối tương quan giữa 8 lĩnh vực trong quốc gia của bạn cùng với các hiệu ứng và tác
động trở lại trong tiến trình của nó. Các lĩnh vực bị ảnh hưởng được kết nối bằng các
mũi tên trong một mạng lưới các hiệu ứng. Vì để cho rõ ràng, nên chỉ những mối quan
hệ rõ ràng và quan trọng nhất mới được đưa vào xem xét, làm cho hệ thống trong
chương trình khá chính xác. Và có thể được lựa chọn thông qua các tùy chọn hàm số.
Các tác động hệ thống hoạt động hoàn hảo và các yếu tố ảnh hưởng được minh họa
trong biểu đồ dưới đây
Khi hệ thống hiệu ứng xuất hiện trên màn hình, các mạch vô hình kết nối các
lĩnh vực của đất nước trở nên hữu hình. Thực sự đây là nơi hành động được diễn ra
nhưng thường không được công nhận.
Như đã giải thích trong Chương 1, để hiểu một hệ thống, việc nhận ra các mối
quan hệ giữa các thành phần của hệ thống quan trọng hơn là việc xem xét từng lĩnh
vực riêng lẻ của nó một cách biệt lập. Trong trường hợp này, có nghĩa là cần phải xem
xét cả 8 lĩnh vực của cuộc sống cùng với tất cả các dữ liệu và các sự kiện của chúng.
Trong việc tìm kiếm chiến lược thành công ở đây, điều quan trọng nhất là nhận ra vai
trò của mỗi thành tố (thành phần) của hệ thống. Trong hệ thống của mỗi nước trong ba
nước ở đây, vai trò của mỗi khu vực (lĩnh vực) có thể khác nhau. Bạn hãy thử xem,
bạn không bao giờ có thể khám phá ra vai trò này trong tự thân mỗi lĩnh vực riêng rẽ-
bạn phải nhìn vào mối quan hệ của nó trong hệ thống.
Một số lĩnh vực (ví dụ như chất lượng cuộc sống với 5 đầu vào và 4 đầu ra)
dường như kết nối với hầu hết các lĩnh vực khác. Đây là những nơi mà các mối liên hệ
chính của sự kiện cắt giao nhau. Như vậy, các lĩnh vực là rất quan trọng trong hệ
thống, bao gồm cả hai sự tác động: ảnh hưởng sâu sắc của cả hệ thống và ảnh hưởng
bởi chính nó. Chúng có xu hướng phát huy và trải nghiệm hiệu ứng domino. Mặt khác,
các khu vực khác (chẳng hạn như Áp lực môi trường hoặc Tốc độ tăng trưởng) xuất
hiện chỉ có một tác dụng nhỏ trên hệ thống, mặc dù chúng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi
các lĩnh vực khác. Chúng thường hoạt động như các chỉ dẫn. Nhưng gián tiếp, chúng
có thể tạo ra các hiệu ứng rất bất ngờ.
46
Cũng ở các lĩnh vực khác, chẳng hạn như Sản xuất, Dân số, cho thấy hiệu quả
sau một thời gian trì hoãn. Khi bạn đầu tư điểm hoạt động ở đây, những thay đổi
thường không xảy ra cho đến năm tiếp theo. Sau đó, một lần nữa, một số lĩnh vực của
hệ thống có hiệu lực cũng có thông tin phản hồi hiệu lực vào bản thân chúng, do đó
làm suy yếu hoặc tăng cường tình trạng của những lĩnh vực này. Vì lý do đó, chúng có
thể phản ứng theo những cách bất ngờ.
Bằng cách theo sau các mối quan hệ chỉ ra trên hệ thống có hiệu lực, nó rất dễ
dàng phân biệt giữa tác động trực tiếp và gián tiếp và do đó, có được một cảm nhận về
chuỗi các hiệu ứng mà kết quả từ những thay đổi trong một lĩnh vực. Tất nhiên, ở đây
mũi tên chỉ chỉ hướng đi của các hiệu ứng. Sức mạnh của những hiệu ứng này, với đặc
tính tích cực hay tiêu cực và động lực của sự tiến hóa của chúng có thể được tập hợp
từ các đường cong được mô tả trong phần tiếp theo.
Trong chương trình, bạn nhận được những thông tin chiến lược quan trọng nhất
bởi quan sát mạng lưới các hiệu ứng. Thường thì sự tác động trở lại đáng ngạc nhiên
của một can thiệp - thậm chí nó chuyển đến một tác dụng ngược lại trong cùng một
vòng - sẽ cung cấp thông tin về cách chạy cụ thể của hệ thống dưới những điều kiện
47
khác nhau, và sẽ nói cho bạn biết rất nhiều về những gì bạn nên tiếp tục can thiệp ở đất
nước của bạn. Những sự tác động trở lại này sẽ làm rõ hệ thống bị tổn thương sẽ làm
thế nào để bị rối loạn hoặc mạnh mẽ lên. Bạn sẽ thấy hệ thống có hiệu lực xác định các
động lực nội tại của các bộ phận của hệ thống, cho dù hiệu ứng có xu hướng được
khuếch đại hoặc thậm chí tách chúng ra.
Khi tham gia trong một nhóm, hoặc như một ngưởi chủ trò, bạn nên thường
xuyên dựa trên hệ thống có hiệu lực như một công cụ ra quyết định khi nhóm nghiên
cứu thảo luận về các chiến lược phù hợp, để có được sự nắm bắt tốt hơn các hiệu ứng
phức tạp giữa các lĩnh vực của cuộc sống. Điều này sẽ giúp bạn tìm hiểu làm thế nào
để suy nghĩ và hành động theo một cách phản ánh sự nhận thức về mối tương quan hệ
thống.
Các đồ thị mô tả sự phụ thuộc
Khi bạn đã đi qua ecopolicy, về nguyên tắc, bạn đã tinh thông một số tính toán
khá phức tạp. Điều này là do các liên kết giữa các lĩnh vực riêng biệt của chương trình
điều khiển học của chúng ta phù hợp với những mối quan hệ toán học cụ thể - cả 18
mối quan hệ này chủ yếu là hàm số phi tuyến.
Những mối quan hệ này được thể hiện trong hệ thống hiệu quả của chúng ta chỉ
đơn thuần là những mũi tên. Nhưng những mũi tên này thực sự đại diện cho một cái gì
đó khá phức tạp. Các mối quan hệ không chỉ đơn thuần là tích cực hay tiêu cực, mạnh
mẽ hay yếu ớt. Chúng có thể thay đổi tùy thuộc vào sức mạnh và thời gian của sự tác
động. Do đó, mỗi mũi tên phải được gọi là những động lực của riêng chúng, cái mà có
thể được diễn đạt như hàm số toán học.
Các mối quan hệ toán học mà đường cong của chúng ta được lập trên đó là
những hàm số bảng. Thay vì rõ ràng, các công thức toán học đơn nhất như y = f (x),
chúng được xác định trên cơ sở các bảng của tương quan giá trị số rời rạc. Tác giả đã
chọn các mối quan hệ này trên cơ sở kinh nghiệm của mình với quy hoạch vùng và các
vấn đề thực tiễn liên kết được xử lý bởi Frankfurt Rhine-Main Conurbation Planning
Association. Các hàm số sau đó được sửa đổi để sử dụng có ý nghĩa hơn sau nhiều
vòng thử nghiệm.
48
Vì chúng ta đang đối phó với một hệ thống hiệu ứng năng động, không có mối
quan hệ cố định giữa các thành phần của hệ thống. Do đó các đường cong không hiển
thị trạng thái sức ép môi trường, ví dụ, sẽ tiếp cận với một mức độ nhất định của Sản
xuất. Thay vào đó, nó cho thấy cách Sức ép môi trường sẽ thay đổi như là kết quả của
một mức độ Sản xuất.
Vì vậy, ví dụ như đồ thị 4 cho thấy rằng, với một mức độ Sản xuất là 20 (trục
x), sức ép lên môi trường, bất kể mức độ hiện tại của nó, sẽ tăng thêm sáu điểm (trục
y). Trục x luôn luôn cho thấy mức độ, nghĩa là, vị trí trên cán cân cho một khu vực cụ
thể, trên trục y-cho con số của các bước và hướng của sự thay đổi trên cán cân.
Ở các trang sau, bạn có thể nhìn thấy sự phát triển của tất cả 18 đồ thị của
Cybernetia (bốn trong số chúng trong phần tiếp theo trên điểm hoạt động). Các mối
quan hệ của các thành phần trong hệ thống với thành phần khác sẽ được giải thích.
Các đường cong cho các quốc gia khác và sự giải thích cho chúng có thể được
gọi lên trên màn hình. Đối với người đọc quan tâm đến điều khiển học, các loại đường
cong cơ bản nằm dưới cả hai: các sự kiện thực tế và các mô phỏng này được giải thích
“các vật ảnh hưởng đến một vật khác như thế nào” bằng cách sử dụng một loạt các ví
dụ thực tế. Chúng tôi cũng chỉ ra rằng những đường cong này liên quan như thế nào
đối với ecopolicy của chúng ta.
49
Các đồ thị của riêng đất nƣớc Cybernetia
Đồ thị 1: Ảnh hƣởng của Tái tạo môi trƣờng lên Áp lực môi trƣờng
Ảnh hƣởng của Tái tạo môi trƣờng –Sanitation (Bao gồm: bảo vệ môi
trường, cải tạo, tái chế, công nghệ sinh học, nguồn năng lượng tái tạo, bảo tồn không
gian mở, không gian làm việc của con người)
Áp lực môi trƣờng- Environmental stress (Bao gồm: khí thải, nước thải, chất
thải nhiệt, tiếng ồn, cạn kiệt tài nguyên, phá hủy không gian mở và các khu rừng, sự
gián đoạn của chu kỳ tự nhiên, ách tắc giao thông và đô thị chật hẹp).
Chỉ có thể được hiểu, nếu bạn nhận ra rằng, các biện pháp không đáng kể hoặc
chỉ sửa chữa, thường không làm giảm Sức ép môi trường - đúng hơn, họ có thể thực sự
tăng sức ép bằng cách tăng tiêu thụ năng lượng, hoặc bằng cách di chuyển sức ép ở nơi
khác. Ví dụ, suy nghĩ về các hiệu ứng trên không khí và nước từ lò đốt rác tại các bãi
chôn lấp. Vì vậy, đồ thị thực sự cho thấy sự gia tăng Áp lực môi trường lúc đầu. Như
sự tiến bộ về Tái tạo môi trường, sức ép lên môi trường dần dần rút đi và sau đó nhanh
hơn - bởi vì khi bạn dùng nhiều biện pháp hoặc việc sử dụng quy trình mới hoặc các
phương pháp kinh doanh khác, các hiệu ứng trở nên liên kết với nhau hơn và do đó
củng cố lẫn nhau thuận lợi.
50
Đồ thị 2: Tác động của Tái tạo môi trƣờng lên chính nó
Tác động của Tái tạo môi trường (Sanitation) lên chính nó (tác động tự điều tiết
của bảo vệ môi trường, cải tạo, tái chế, công nghệ sinh học, tái tạo nguồn năng lượng,
bảo tồn không gian mở, không gian làm việc của con người…lên chính chúng) là việc
bảo vệ chống lại các quan niệm sai lầm rằng, một khi đạt được một mức độ cao của tái
tạo môi trường, mang đến cho bạn sự toàn quyền hành động để không ngừng gây ra
những thiệt hại môi trường mới. Ngay cả các biện pháp bảo vệ môi trường sâu rộng
hoặc các chiến dịch cải tạo cũng không thể ngăn cản được sức ép cao lên môi trường,
cũng như chúng không đủ để ổn định môi trường vĩnh viễn. Đó là lý do tại sao chúng
tôi đưa ra điểm dừng (break): khi chỉ số Tái tạo môi trường đạt 22 điểm (và sau khi nó
đã có một hiệu ứng cao tác động lên Áp lực môi trường), giá trị luôn luôn trả về 21
điểm.
Đồ thị số 3: Tác động của Sản xuất với Sản xuất
51
Tác động của sản xuất lên chính nó (phản hồi phức hợp của ngành công
nghiệp, hàng thủ công, nông nghiệp và dịch vụ lên chính nó)
Chắc chắn sẽ có một số người sử dụng lúng túng. Ban đầu, có một vòng lặp
phản hồi tích cực đều đều: Sản xuất hầu như tăng hàng năm trên chính nỏ, như là kết
quả của cơ chế quen thuộc của doanh số bán hàng tăng lên và tự động hóa, .v.v.. Tuy
nhiên, hiệu ứng này đạt đến một ngưỡng 7 điểm. Dưới mức này, Sản xuất là thấp, cái
mà nó có vẻ như là hàng thủ công tự duy trì và độc lập tăng trưởng. Từ 22 điểm trở
lên, tình hình gây được ấn tượng sâu sắc - sản xuất tăng trưởng trở lại, do sự phụ thuộc
vào tăng trưởng (2 điểm mỗi năm), cho đến khi nó chạm một điểm cực đại. Ở đây, do
bão hòa thị trường và dư thừa công suất lớn, tốc độ tăng trưởng giảm mạnh và sự sụt
giảm sản xuất đến 4 điểm. Đây là mối nguy hiểm thường gặp của sản xuất thừa, nó
được biết đến như là nhân tố phải chịu trách nhiệm cho sự sụp đổ của một số công ty
và thậm chí toàn bộ ngành công nghiệp, chẳng hạn như sản xuất thép, đóng tàu.
52
Đồ thị 4: Tác động của Sản xuất lên Áp lực môi trƣờng
Tác động của Sản xuất (Lĩnh vực công nghiệp, hàng thủ công, nông nghiệp và
dịch vụ) lên Áp lực môi trƣờng (khí thải, nước thải, chất thải nhiệt, tiếng ồn, cạn kiệt
tài nguyên, phá hủy không gian mở, sự gián đoạn của chu kỳ tự nhiên, giao thông ách
tắc và đô thị xuống cấp) cũng là phi tuyến và phát triển theo cấp số nhân, tức là nó
tăng tốc. Phát hiện này dựa trên kinh nghiệm của 30 năm qua. Nói cách khác, nếu bạn
nhân đôi Sản xuất (bởi sự so sánh với đầu tư ít hơn), bạn sẽ không chỉ tăng gấp đôi Áp
lực môi trường – mà bạn có nhiều nguy cơ tăng gấp bốn lần nó, bởi vì bạn sẽ phải dựa
vào các phương pháp cao cấp hơn, đòi hỏi phải có thêm năng lượng và tài nguyên và
dẫn đến xử lý chất thải phức tạp hơn. Ví dụ - điện hạt nhân và các nhà máy tái chế
nhiên liệu hạt nhân, chất dẻo và sản xuất thuốc trừ sâu, thiệt hại gây ra bởi các dự án
đập lớn như đập Aswan, hoặc hậu quả của việc gia tăng mật độ giao thông. Những
phát triển này chỉ có thể chậm lại bằng cách khám phá những kỹ thuật mới và loại bỏ
những phương pháp có hại cho môi trường, sử dụng nhiều năng lượng, khi chấp thuận
các phương pháp mới, như chúng ta đã thảo luận ở phía dưới khi đề cập đến lĩnh vực
“Tái tạo môi trường- sanitation”.
53
Đồ thị 5: Ảnh hƣởng của Áp lực môi trƣờng lên chính Áp lực môi trƣờng
Ảnh hưởng của Áp lực môi trường trên chính nó (khí thải, nước thải, chất thải
nhiệt, tiếng ồn, cạn kiệt tài nguyên, phá hủy không gian mở, sự gián đoạn của chu kỳ
tự nhiên, ách tắc giao thông và đô thị hóa) có một vòng lặp phản hồi nội tại sẽ mang
lại nhiều sự ngạc nhiên cho người sử dụng. Khi Áp lực môi trường tăng lên, khả năng
tự làm sạch của nhiều hệ thống tự nhiên cũng tăng lên đến một ngưỡng nhất định (mặc
dù có giới hạn), cũng nhiều như sức đề kháng của cơ thể tăng lên đối với bệnh tật khi
bạn rèn luyện cơ thể. Vì vậy, khi lượng nước ô nhiễm tăng lên, khối lượng lớn nước
được kích hoạt khả năng tự làm sạch, tất nhiên điều này chỉ hoạt động đến một giới
hạn nhất định, mà chúng tôi đã thiết lập tại 24 điểm Áp lực môi trường. Sau đó, tự điều
chỉnh sụp đổ, nước trở thành bị ô nhiễm nghiêm trọng, và con người sẽ buộc phải làm
toàn bộ công việc của mình với nhà máy xử lý nước đắt tiền.
54
Đồ thị 6: Ảnh hƣởng của Áp lực môi trƣờng lên Chất lƣợng cuộc sống
Ảnh hƣởng của Áp lực môi trƣờng (khí thải, nước thải, chất thải nhiệt, tiếng
ồn, cạn kiệt tài nguyên, phá hủy không gian mở, sự gián đoạn của chu kỳ tự nhiên, ách
tắc giao thông và đô thị hóa) lên Chất lƣợng cuộc sống (y tế, an ninh, có công việc
phù hợp, chất lượng nhà ở, sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt động
giải trí) cũng là tiêu cực theo cấp số nhân. Trong khi một giá trị rất thấp cho Áp lực
môi trường làm tăng Chất lượng cuộc sống (nếu chỉ nhờ vào những tác động nhẹ
nhàng của hoang sơ tự nhiên), khi Áp lực môi trường đạt 10 điểm, đồ thị bắt đầu giảm
nhiều hơn và dốc nhiều hơn nữa (hậu quả: khói, tình trạng thiếu nước và ô nhiễm
nước, ách tắc giao thông, đất bị ô nhiễm, sự sụp đổ của ngành nông nghiệp và gia tăng
ảnh hưởng xấu đến sức khỏe), cho đến khi Chất lượng cuộc sống bị giảm đi gần 30
điểm khi quy luật tự nhiên bị méo mó. Dù mức độ trước đây của nó là gì thì khi chất
lượng cuộc sống trở về 0, tương đương với sự sụp đổ cấu trúc xã hội. Sự sụp đổ này
không phải là quá nhanh từ lúc ban đầu, nhưng khoảng thời gian sau sẽ rất nhanh, bạn
có thể trải nghiệm qua các lần sử dụng.
55
Đồ thị 7: Ảnh hƣởng của Giáo dục lên Giáo dục
Ảnh hƣởng của Giáo dục lên chính nó (nghĩa là, sự tự điều chỉnh, phức tạp
một lối sống lành mạnh, tự nhận thức, trường học, giáo dục người lớn, các sáng kiến
công dân, kiểm soát sinh đẻ) theo một logic tương tự như các phản hồi nội bộ của Áp
lực môi trường. Do đó, sự đi xuống tạm thời tới khoảng điểm thấp có nghĩa là khi đó,
mức độ của Giáo dục là thấp, nhiều người chống lại thông tin mới và thậm chí có thể
được gọi là người thù địch với việc học tập. Điều này làm phiền họ, làm cho họ cảm
thấy lo lắng. Sau thực chất của giáo dục, sự chống đối kết thúc, mọi người nhận ra giá
trị của sự mở rộng tầm nhìn của họ. Nếu mức độ Giáo dục tiếp tục tăng, vòng lặp phản
hồi tiêu cực trước đó biến thành vòng lặp tích cực - bạn bắt đầu mở rộng kiến thức của
bạn trên lĩnh vực của riêng bạn và nhìn tới các mối tương quan. Quá trình này có thể
bắt đầu va vấp một lần nữa, nếu ta bắt đầu xem xét tự soi rọi mình ở mức cao hơn
chuẩn mực chung; sự tự mãn có thể gây trở ngại đến học tập.
56
Đồ thị 8: Ảnh hƣởng của Giáo dục lên Chất lƣợng cuộc sống
Ảnh hƣởng của Giáo dục (lối sống lành mạnh, tự nhận thức, trường học, giáo
dục người lớn, các sáng kiến công dân, kiểm soát sinh đẻ) lên Chất lƣợng cuộc sống
(y tế, an ninh, có công việc phù hợp, chất lượng nhà ở, gần các nơi giải trí, các hoạt
động vui sử dụng) là mối quan hệ tỷ lệ thuận, hầu như tuyến tính. Trong Cybernetia,
tuy nhiên, có một ngưỡng ở mức độ giáo dục 10 điểm. Dưới mức này, thiếu kiến thức
và phán xét nghèo nàn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cuộc đấu tranh cho sự sống còn,
thông tin liên lạc, ... Nâng giáo dục cao hơn ngưỡng giá trị này có ảnh hưởng tích cực.
Tuy nhiên, các biện pháp can thiệp chỉ riêng trong lĩnh vực Giáo dục không thôi thì
hầu như không thành công trong việc cải thiện Chất lượng cuộc sống. Cuối cùng, cái
nhìn sâu sắc vào các mối quan hệ kinh tế và chính trị, như lời giải thích của khái niệm
trên cho thấy, không chỉ đơn thuần là kết quả của Giáo dục.
57
Đồ thị 9: Ảnh hƣởng của Giáo dục lên Tốc độ tăng trƣởng
Ảnh hƣởng của Giáo dục (lối sống lành mạnh, tự nhận thức, trường học, giáo
dục người lớn, các sáng kiến công dân, kiểm soát sinh đẻ) lên Tốc độ tăng trƣởng (tỷ
lệ sinh, tỷ lệ tử, tai nạn, nhập cư và di cư) thông qua xem xét cách sống, tự nhận thức,
thời gian giải trí có ý nghĩa và kiểm soát sinh đẻ, rất khác nhau tùy thuộc trình độ giáo
dục. Ở một cực thấp hơn, tất cả mọi thứ nắm lấy tiến trình tự nhiên của nó và Tốc độ
tăng trưởng dân số chỉ tăng 2 điểm cho mỗi vòng. Với việc cải thiện Giáo dục, Dân số
tìm thấy trạng thái cân bằng và hiệu ứng tác động lên Tốc độ tăng trưởng dân số là
bằng không, nghĩa là, Tốc độ tăng trưởng dân số vẫn không đổi. Từ ngưỡng giá trị 10
trở lên, chúng ta quay trở lại chính sách dân số, lúc này có xu hướng khuyến khích
sinh; và dân số ngày càng bao trùm chính sách này. Cuối cùng, ở mức độ Giáo dục là
21 điểm, mọi người đưa ra quyết định một cách có ý thức hoặc sử dụng hoặc không sử
dụng biện pháp tránh thai, trên cơ sở sự nhận thức sâu sắc, niềm tin tôn giáo, hoặc
thậm chí từ những sự tính toán. Từ điểm này, sự kiểm soát chương trình tốc độ tăng
trưởng dân số có thể tự do lựa chọn giữa +4 và -4, tức là, có thể đưa Tốc độ tăng
trưởng trong tầm kiểm soát. Trong thực tế, chúng ta thấy rằng cả hai xu hướng lên và
xuống được nhìn thấy ở các nước phát triển văn hóa ở trình độ cao (Mỹ và Trung
Quốc, như những ví dụ tương phản).
58
Đồ thị 10: Ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống lên Chất lƣợng cuộc sống
Ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống lên chính nó (y tế, an ninh, có công
việc phù hợp, chất lượng nhà ở, sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt
động giải trí) là rất dễ thăng hoa. Từ các cuộc khảo sát người tiêu dùng và các thống
kê chi tiết khác mà chúng tôi tìm thấy một Chất lượng cuộc sống rất thấp tạo ra sự cải
thiện đơn giản thông qua cuộc đấu tranh cho sự sống còn của chính nó. Nhưng điều
này là như vậy chỉ ở một mức độ rất cơ bản. Do đó, chúng tôi thấy một vùng nhỏ trong
đồ thị từ 2-3 điểm. Sau đó, đến mức độ nào đó, một giai đoạn của sự thiếu quan tâm
bắt đầu. Tiếp theo là tại 10 điểm bởi đợt thứ 2 của sự cải thiện, được kích hoạt bằng
cách truy cập vào khoảng giữa của nâng cao Chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, khi
người ta quá hài lòng, họ trở lên thiếu thận trọng – sự lạm dụng nguồn tài nguyên bắt
đầu và chúng ta thấy sự tham lam, áp lực lên tiêu dùng, sự mong muốn sản xuất nhiều
hơn và nhiều hơn nữa, đua tranh quyết liệt. Vì vậy, Chất lượng cuộc sống giảm xuống
một lần nữa.
59
Đồ thị 11: Ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống lên Tốc độ tăng trƣởng
Ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống (y tế, an ninh, có công việc phù hợp,
chất lượng nhà ở, sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt động giải trí)
lên Tốc độ tăng trƣởng (tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử, tai nạn, nhập cư và di cư) có thể được giải
thích bằng các số liệu thống kê của biến động dân số của nhiều quốc gia khác nhau.
Khi Chất lượng cuộc sống thấp, tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh cao, mình nó có thể làm chậm
Tốc độ tăng trưởng dân số mạnh mẽ. Khi dân chúng bắt đầu làm ăn sung túc, sinh đẻ
sẽ tăng đều đặn trong một thời gian khá dài. Với một mức sống đặt biệt cao và tăng
liên kết trong sở thích, du lịch, giáo dục thường xuyên, và như vậy, ảnh hưởng của
Chất lượng cuộc sống giảm xuống đến số không. Trong vài Dân số, chúng ta thậm chí
nhìn thấy ảnh hưởng tiêu cực, mặc dù điều này không được hiển thị trong đồ thị của
chúng ta.
60
Đồ thị 12: Ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống đến chỉ số Chính sách
Các ảnh hƣởng của Chất lƣợng cuộc sống (y tế, an ninh, có công việc phù
hợp, chất lượng nhà ở, sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt động giải
trí) lên Chính sách (tầm nhìn chiến lược, quyền hạn, được nhân dân yêu mến, các
chương trình sáng suốt, năng lực ra quyết đinh). Một cuộc sống chất lượng thấp sẽ
nảy sinh mong muốn thay thế các nhà lãnh đạo hoặc thay đổi chính phủ, nhưng điều
này mất đi nhanh chóng để đáp ứng thậm chí các cải tiến nhỏ, thông qua ảnh hưởng
của việc so sánh với điều kiện trước đó. Các đồ thị tiếp cận giá trị của số không. Bắt
đầu với một Chất lượng cuộc sống là 12 điểm, tín nhiệm với nhân dân tăng lên, nhưng
chỉ chậm chạp – Dân số chỉ chờ đợi. Chất lượng cuộc sống phải tăng đáng kể trước khi
tín nhiệm của nhân dân đổi với các chính trị gia chuyển biến vượt lên bởi các đơn vị
riêng lẻ. Nói cách khác, cho dù loại bỏ được sự không hài lòng thì sự lãnh đạo chính
trị vẫn phải nỗ lực đáng kể để thu được điểm tán thành nhiều hơn. Tuy nhiên, khi họ
bắt đầu đạt được, những đánh giá tích cực tăng lên gần như liên tục.
61
Đồ thị 13: Ảnh hƣởng của Dân số lên chất lƣợng cuộc sống
Ảnh hƣởng của Dân số (điều tra dân số, mật độ dân số, phân hóa lứa tuổi, lực
lượng lao động, cơ cấu xã hội) lên Chất lƣợng cuộc sống (y tế, an ninh, có công việc
phù hợp, chất lượng nhà ở, sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt động
giải trí) là đơn giản hơn so với những ảnh hưởng nêu trên. Nó tương tự như ảnh hưởng
của Áp lực môi trường lên Chất lượng cuộc sống (đồ thị 6). Nhiều người thì sẽ cần
nhiều nước sạch, nhiều năng lượng, nhiều nguyên liệu hơn và tạo ra nhiều chất thải,
khí thải và tiếng ồn - cho đến khi chúng ta phải đối mặt với sự căng thẳng của nhiều
khu vực bị tắc nghẽn nặng nề. Không có gì trong số này thực sự bắt đầu ảnh hưởng
đến Chất lượng cuộc sống cho đến một ngưỡng giá trị nhất định của mật độ dân số đạt
được ở mức 15 điểm. Cho đến lúc đó thì những lợi thế và bất lợi của tăng dân số ở
trạng thái cân bằng. Có thể có ít không gian xanh ở các thành phố, nhưng điều này
được cân bằng bởi có cơ hội lớn hơn về giải trí, truyền thông, giáo dục thường xuyên,
.v.v… Có nhiều người làm phiền bạn trong thành phố, nhưng bạn cũng có nhiều cơ hội
có thêm những người bạn mới. Vượt trên ngưỡng này, mặc dù Chất lượng cuộc sống
giảm mạnh do căng thẳng, thường liên kết với cảm giác bị cô lập trong đám đông.
Chất lượng cuộc sống cũng bị ảnh hưởng cuối cùng bởi các vấn đề ngày càng nhiều
lên của nguồn cung cấp, xử lý chất thải, giao thông, chất lượng nhà ở, an ninh chống
tội phạm, thiếu các khu giải trí gần đó và chi phí cuộc sống.
62
Đồ thị 14: Ảnh hƣởng của Tốc độ tăng trƣởng lên Dân số
Ảnh hƣởng của Tốc độ tăng trƣởng (tỷ lệ sinh, tử, tai nạn, nhập cư và di cư)
lên Dân số (điều tra dân số, mật độ dân số, phân hóa lứa tuổi, lao động, cơ cấu xã
hội). Dân số giảm bởi Tốc độ tăng trưởng thấp (tử vong vượt quá sinh) và tăng lên bởi
Tốc độ tăng trưởng cao. Càng có đông dân lúc khởi đầu thì dân số càng có xu hướng
tăng nhanh. Vì vậy, đồ thị này đòi hỏi một yếu tố tăng trưởng. Nó cung cấp cho sự hỗ
trợ lẫn nhau của các ảnh hưởng và sự tác động trở lại (phản hồi tích cực) cả hướng lên
và hướng xuống, giống như trong cuộc sống thực. Đương nhiên, giải thích trên không
thể bắt đầu bảo phủ lên các nghiên cứu trong quá trình thiết kế chương trình. Ví dụ,
cũng có những hiệu ứng xảy ra vì các đồ thị được liên kết với nhau. Thời gian trễ cũng
đã được đưa vào và các cấp độ, tốc độ của dãy số cũng cần phải được điều chỉnh cho
phù hợp với chúng.
63
Điểm hoạt động (The activity points)
Điểm hoạt động là “vốn liếng chính trị” của chính phủ và do đó nó còn là đại
diện của nhiều thứ hơn là tiền bạc. Chúng tượng trưng cho cơ hội để bạn diễn tập như
là một chính trị gia ở đất nước Cybernetia. Do đó, điểm hoạt động của bạn phản ánh
khả năng ra quyết định của bạn, và đại diện cho quyền lực và tín nhiệm của bạn trong
dân chúng, doanh nghiệp và ngành nghề. Chúng biểu thị quyền uy, sự tin tưởng,
nhưng chúng cũng biểu thị là tiền, lao động, năng lượng, nguyên vật liệu thô và nguồn
cung cấp thực phẩm an toàn.
Điểm hoạt động trực tiếp hay gián tiếp phụ thuộc vào tất cả các lĩnh vực của
cuộc sống quốc gia. Chúng được tính toán lại sau mỗi vòng, như là một hàm số của
các sự lựa chọn của bạn và các kết quả của các quyết định của bạn. Điểm hoạt động
được tự động ấn định cho bạn vào đầu mỗi năm trong nhiệm kỳ của bạn. Điều này
không được thực hiện đồng nhất cho tất cả các quốc gia trong chương trình. Ví dụ,
trong đất nước đang phát triển được mô phỏng, bạn thường xuyên nhận được điểm
hoạt động mới trong hình thức viện trợ phát triển.
Thẻ sự kiện thỉnh thoảng cũng sẽ thay đổi vốn điểm hoạt động của bạn.
Tính điểm hoạt động
Các đồ thị từ 15 đến 18 phản ánh mối quan hệ giữa 4 khu vực có ảnh hưởng đến
số lượng các điểm hoạt động (dân số, chính trị, sản xuất và chất lượng cuộc sống)
được minh họa và giải thích chi tiết ở các trang sau. Sau mỗi vòng, máy tính sử dụng
các hàm số bảng này để tính toán có bao nhiêu điểm hoạt động được ấn định.
Các đồ thị này làm rõ ràng con số tổng của điểm hoạt động bạn đạt được sẽ
được phân phát cho bạn ở vòng tiếp theo.
Điều này không được thực hiện giống nhau cho tất cả các quốc gia trong game.
Ví dụ, trong các nước đang phát triển được mô phỏng, bạn thường xuyên nhận được
điểm hoạt động mới trong hình thức viện trợ phát triển.
Thẻ sự kiện thỉnh thoảng cũng sẽ thay đổi vốn điểm hoạt động của bạn
64
Đồ thị 15: Ảnh hƣởng của Dân số lên điểm hoạt động
Đồ thị 15 cho thấy sự ảnh hƣởng của Dân số (điều tra dân số, mật độ dân số,
phân hóa độ tuổi, lực lượng lao động, cơ cấu xã hội) lên điểm số hoạt động. Đường
cong tăng lên khá hợp lý với tăng trưởng Dân số. Nó chỉ dễ dàng có được hơn với
nhiều người hơn. Nhưng điều này không phải như vậy dưới mọi hoàn cảnh. Ví dụ, nếu
nó trở nên không thể cung cấp lương thực cho Dân số vì mức độ quá thấp của Sản
xuất, thì chúng ta nhìn thây tình hình ngược lại – tăng mỗi người dân sẽ thêm gánh
nặng cho nền kinh tế. Chương trình lấy những mối tương quan này vào tính toán bằng
cách liên kết sản xuất với yếu tố cung ứng. Nếu điều tra dân số là 9 triệu hay ít hơn,
yếu tố này không vận hành, dẫu sao thì sự đóng góp của dân số vào điểm hoạt động là
số không. Bắt đầu tại 10 triệu, vì vậy, các yếu tố cung cấp chuyển đổi các điểm hoạt
động được tạo ra bởi Dân số vào những điểm tiêu cực khi Sản xuất là quá thấp (ít hơn
7), vì vào thời điểm này tự túc là thỏa hiệp. Có một nhu cầu lớn hơn với hàng hóa nhập
khẩu, ví dụ, khi ngốn hết các nguồn tài nguyên mà có thể đã được cung cấp cho các
mục đích khác.
65
Đồ thị 16: Hiệu quả của Chính sách lên điểm số
Chính sách (tầm nhìn chiến lược, quyền hạn, được nhân dân yêu mến, các
chương trình sáng suốt, năng lực ra quyết đinh) cũng trừ điểm hoạt động khi danh
tiếng của các chính trị gia bị mất đi. Điều này có nghĩa là sự lựa chọn đưa ra quyết
định đã làm thu hẹp thêm: Các chính trị gia sẽ không mạo hiểm các biện pháp không
được lòng dân, và cố gắng làm hài lòng tất cả mọi người, ngay cả với một người mà
danh tiếng không có gì hoặc hơi tích cực, hoặc sự đóng góp vẫn là số không. Điểm số
sau đó tăng dần dần, nhưng thậm chí vào lúc tốt nhất, cũng chỉ làm tăng thêm 5 điểm.
Điều này nên chỉ ra rõ ràng rằng, những người ra quyết định chính trị không phải là
những người đưa ra đề xuất hoàn hảo như các phương tiện thông tin đại chúng làm cho
chúng ta tin là như vậy. Thay vào đó, họ là những người giữ các nhiệm vụ bình thường
trong một cỗ máy lớn và chịu rất nhiều sự o ép. Họ phải xem xét lợi ích của một số
lượng lớn các nhóm và các hiệp hội. Họ phải phục tùng đường lối của đảng, họ phải
chịu đựng áp lực của quan liêu (phân quyền) theo sáng tạo riêng của họ và họ cũng
phải tránh khiêu khích các cử tri để không gây nguy hiểm cho cơ hội tái tranh cử.
66
Đồ thị 17: Hiệu quả của Sản xuất lên điểm số
Sản xuất (công nghiệp, hàng thủ công, nông nghiệp, khu vực dịch vụ) làm cho
sự đóng góp tăng giảm tuyến tính với điểm số hoạt động lần đầu tiên. Sau một khoảng
tăng mạnh trong vùng âm của đồ thị, nó đi qua giá trị ngưỡng vào vùng dương của đồ
thị (giai đoạn bùng nổ) tại mốc chỉ số Sản xuất là 5. Tại điểm 8 của đường cong, nó
nằm ngang thêm một chút, rồi tăng dần dần. Ở đỉnh cực đại, khi Sản xuất sụp đổ từ dư
thừa, nó sẽ làm cho điểm số lại rơi vào vùng âm của đồ thị. Có hai cách đưa các lĩnh
vực Dân số và Sản xuất vào sự hòa hợp: Hoặc Sản xuất có thể được điều chỉnh bởi mật
độ dân số - như là cách tiếp cận ở các nước công nghiệp phát triển (đầu tư hỗ trợ và
các biện pháp khác), hoặc Dân số phải điều chỉnh mức độ sản xuất, như được thực
hiện ở các nước thế giới thứ ba (thông qua kiểm soát sinh đẻ, quốc gia tự lực tự cường
và hỗ trợ cộng đồng).
67
Đồ thị 18: Hiệu quả của Chất lƣợng cuộc sống lên điểm số
Chất lƣợng cuộc sống (y tế, an ninh, có công việc phù hợp, chất lượng nhà ở,
sống gần các nơi vui sử dụng giải trí, có nhiều hoạt động giải trí) ảnh hưởng tới điểm
số của bạn theo một cách rất giống nhau. Rõ ràng, với Chất lượng cuộc sống rất thấp,
các điểm hoạt động phải giảm mạnh (đóng góp âm). Một khi Chất lượng cuộc sống đạt
đến mức tối thiểu là -6 điểm, mọi người là tương ứng về khả năng đạt thành tích, sáng
tạo và đổi mới. Với sự tăng lên của khả năng tự quyết và tham gia vào quá trình ra
quyết định, và rồi họ phát triển thêm các phẩm chất lãnh đạo. Sự đóng góp là tương tự
như Chính sách và đạt tới mức cao nhất ở 6 điểm. Hãy nhớ rằng điểm số không được
phân bổ sẽ được tự động chuyển sang năm tiếp theo của nhiệm kỳ; không có khoản nợ
nào có thể được phát sinh. Không giống như ngân sách quốc gia, tài khoản điểm hoạt
động của bạn không thể được rút ra đến mức thâm hụt.
Thử nghiệm tại ecopolicy phải luôn luôn làm với điểm số hoạt động có sẵn.
Trong lập kế hoạch cho một chiến lược đặc biệt, nó là khôn ngoan để tính toán trước
từ các đồ thị 15 đến đồ thị 18 bao nhiêu điểm có thể trở nên có sẵn từ bốn lĩnh vực
này.
68
Kết thúc của ecopolicy và chấm điểm
Như đã thảo luận, Bảng điều khiển (control panel) đưa ra hai cách khác nhau
để quyết định độ dài của chương trình. Bạn có thể kết thúc sau một số vòng nhất định,
hoặc sau khi đã đạt được những mục tiêu kết quả nhất định. Vào thời điểm đó, điểm số
sẽ được tính toán.
Trong bất kỳ trường hợp nào, cố gắng tránh kết thúc chương trình sau khi sử
dụng ít hơn 5 vòng. Bạn không thể bỏ qua những hậu quả của các chính sách của bạn,
bằng cách sử dụng đầu tư ngắn hạn để tạo ra sự thịnh vượng giả tạo và sau đó kết thúc
chương trình sau chỉ có hai hoặc ba vòng – không có điểm số nào được tính cho bạn.
Mặt khác, đôi khi chương trình có một kết thúc “cưỡng bức” sau chỉ vài vòng sử dụng;
cố nhiên, kết quả này sẽ được đánh giá.
Do đó, có một số cách để chương trình kết thúc:
1 – Đã đủ số vòng đƣợc ấn định.
Đây là một kết thúc bình thường, và điểm số sẽ tự động xuất hiện sau vòng cuối
cùng.
Trước tiên, bạn sẽ xem một danh sách của tám lĩnh vực, với một mô tả ngắn
gọn về tình trạng cuối cùng của mỗi chỉ số được chỉ ra dưới thanh trạng thái (View
Status).
Thứ hai, điểm số và đánh giá tương ứng về tài năng điều khiển học của bạn như
một người sử dụng ecopolicy – được tính toán từ số vòng trải qua, Chất lượng cuộc
sống, Chính sách và điểm số hoạt động.
Cuối cùng, nếu kết quả chương trình của bạn cho thấy rằng bạn có một nhận
thức cao mối tương quan, bạn sẽ có tên trên danh sách 10 người sử dụng tốt nhất như
là một ứng cử viên của “Câu lạc bộ các nhà tư tưởng điều khiển học” - hoặc thậm chí
là một thành viên của câu lạc bộ này.
Có một danh sách riêng biệt điểm số cao cho mỗi nước trong ba nước. Tuy
nhiên, từ khi ở nước Cybernetia, cùng một danh sách sẽ xuất hiện, thậm chí khi giá trị
ban đầu và đồ thị đã được sửa đổi. Bạn nên tính đến sự đồng nhất của điều chỉnh cài
69
đặt cùng với tên của bạn, do đó, các chương trình bạn đã sử dụng có thể được phân
biệt với những bản theo tiêu chuẩn ban đầu.
2. Chất lƣợng cuộc sống hoặc lĩnh vực quan trọng khác đã đổ vỡ.
Nếu Chất lượng cuộc sống giảm xuống dưới số không, điều này tất nhiên là một
thảm họa, và được hiển thị như vậy trên màn hình. Nếu quyết định của bạn làm cho
một số lĩnh vực khác rơi vào cực âm, một hiệu ứng dây chuyển (domino effect) cũng
có thể xảy ra sẽ làm chương trình kết thúc sớm. Sau đó, sự phát triển này đã làm dấy
lên một cuộc cách mạng. Bạn phải chạy trốn khỏi đất nước và nhường vai trò lãnh đạo
cho người khác.
Khi điều này xảy ra, xuất hiện một báo cáo tóm tắt, đề cập đến tình trạng của
Chất lượng cuộc sống, Dân số, Áp lực môi trường, Sản xuất và Chính sách, điều này
tùy thuộc vào lý do bị sụp đổ, mặc dù thậm chí là các trạng thái này trước khi bị sụp
đổ, đôi khi được nhìn nhận là không tồi. Trong những trường hợp này, điểm số được
tính như bình thường sau khi thông báo.
3. Chất lƣợng cuộc sống đạt đến mức cực đại trên và các điều kiện trong
tất cả các lĩnh vực là màu xanh lá cây.
“Thiên đường trên trái đất” xuất hiện với một cầu vồng. Phía dưới có bản mô tả
về tương lai của bạn như một chính trị gia, Quyết định của bạn đã hoàn toàn đổi mới
chính phủ và nền kinh tế, và nếu bạn thích, bạn có thể nghỉ hưu đến một hòn đảo ở
Caribbean với lương hưu hoàng gia. Một lần nữa, điều này được thực hiện bởi việc
tính toán số điểm bình thường như được mô tả trong mục 1.
Tính điểm
Để cung cấp một quỹ nhỏ nhiều tính cạnh tranh hơn, máy tính sẽ tự động tính
toán một số điểm (S) bằng cách sử dụng công thức sau đây:
Công thức này có nghĩa là:
70
- Số điểm kiếm được trong lĩnh vực Chất lượng cuộc sống (Q) được nhân 3, giá
trị của ảnh hưởng Chính trị (Pol) là tăng gấp đôi và cả hai được thêm vào số lượng
vòng sử dụng (R). Tổng số được nhân với 10 (thừa số I).
- 10 được thêm vào số vòng sử dụng (R) (thừa số II).
- Số điểm cuối cùng của điểm hoạt động (AP) được đưa ra lúc kết thúc, được
tăng gấp đôi và chia cho số lượng vòng sử dụng (R) (thừa số III).
- Thừa số I được chia cho thừa số II và cộng với thừa số III để tạo ra kết quả.
Kết quả là điểm số của bạn (S)
Điểm số cuối cùng nhân với 0,95 và được làm tròn số.
Một vài ví dụ:
Chất lượng cuộc sống là 16 điểm, chỉ số chính trị là 4, 12 vòng được sử dụng và
điểm hoạt động cuối được đưa ra là 11. Điểm số được tính từ thông tin này:
Nhưng nếu Chất lượng cuộc sống đã đạt chỉ có 7 điểm, chính trị đứng ở -4, và
chỉ có 5 vòng sử dụng, với 6 điểm hoạt động đưa ra vào cuối, điểm số sẽ là 14.
Kết quả không phải là thực sự đáng mừng. Để được cân nhắc là thử nghiệm tốt,
bạn phải đạt được vài thứ tương tự như các giá trị quy mô sau đây không nhiều hơn 10
vòng:
Chất lượng cuộc sống: 26 Chính trị: 20 Điểm số hoạt động: 30
Trong trường hợp này, điểm số sẽ là 70. Nếu bạn có 20 vòng để đạt được các
giá trị trên, thì điểm số của bạn sẽ giảm xuống đến 49.
Mặt khác, nếu các giá trị đã đạt được chỉ trong 5 vòng (điều này là hầu như
không thể), điểm số sẽ không tăng đáng kể, vì trong trường hợp cụ thể này, điều kiện
tốt sẽ được thanh toán với “sec không tiền”, điểm số sẽ không được hiển thị cho đến
những vòng sau. Tuy nhiên, số điểm trong trường hợp này sẽ là 94, không ít hơn tất cả,
bởi vì sự dự trữ cao của điểm hoạt động là có sẵn mặc dù số vòng trải qua ít.
71
Tất nhiên, điểm số mặc dù với những tính toán phức tạp (một công thức tính
toán cẩn thận luôn có kết quả tốt) cũng không quá quan trọng. Trong công thức đặc
biệt này, ví dụ, số vòng yêu cầu có thể đóng một vai trò quá rộng trong tính toán, và
Dân số thấp được xem xét cũng không phải là dương (kiểm soát tỉ lệ sinh do giáo dục
cao) và cũng không phải là âm (tỷ lệ tử vong cao khi điều kiện sống tồi tệ). Mặc dù
vậy, bản đối chiếu cuối cùng cung cấp cho bạn sự tham khảo về tài năng điều khiển
của bạn.
Đánh giá số điểm:
Vào cuối của ecopolicy, điểm số của bạn, ví dụ cho Cybernetia, sẽ được đánh
giá theo thang điểm sau: Nếu bạn nằm trong số 10 người sử dụng tốt nhất cho đến nay,
tên của bạn sẽ xuất hiện, cùng với điểm số của bạn trên “Danh sách điểm số cao” cho
các quốc gia tương ứng.
Từ 80 điểm trở lên
Bạn là một thiên tài! “Câu lạc bộ của các nhà tư tưởng điều khiển học” vui
mừng chào đón bạn vào hàng ngũ của họ. Nếu chỉ những người như bạn trong vị thế
quyền lực thì các thế hệ tương lai sẽ có thể suy nghĩ về những hành động của ông cha
mình với niềm vui thích thực sự, thay vì bị mất tinh thần.
Từ 60 đến 79 điểm
Bạn đã đạt được mục tiêu của bạn với sự khác biệt. Quyết định khôn ngoan và
tầm nhìn xa trông rộng của bạn đã cải thiện các điều kiện trong hệ thống của bạn bằng
một số cách. Bạn có thể tự xem xét mình như một ứng cử viên cho “Câu lạc bộ các
nhà tư tưởng điều khiển học”.
Từ 40 đến 59 điểm
Bạn đang tiến tới sự thông thạo xử lý các tương tác trong chương trình mô
phỏng này. Thực hiện như là một tổng thể, tình hình đất nước của bạn đã không được
cải thiện ngoạn mục, nhưng bạn đã đạt được trạng thái cân bằng ổn định, đảm bảo một
chất lượng cuộc sống nhất định cho tương lai.
Từ 20 đến 39 điểm
72
Không phải là một khởi đầu tồi tệ, nhưng suy nghĩ của bạn có lẽ vẫn còn quá
thiển cận. Bạn có thể cải thiện điểm số của bạn bằng cách tham gia với cách tiếp cận
có tầm nhìn xa hơn trong các quyết định của bạn, khi bạn tiếp tục sử dụng.
Từ 5 đến 19 điểm
Để trở thành một nhà điều hành tốt, bạn phải học cách suy nghĩ với tầm nhìn xa
hơn và xem xét sự tương tác giữa các khu vực. Điều này sẽ làm cho quyết định của
bạn chín chắn hơn và ít bốc đồng hơn, và giúp bạn tránh các phản ứng cực đoan thiển
cận.
Ít hơn 5 điểm
Đã vén được bức màn lên từ toàn bộ các phân đoạn của Dân số với quyết định
của bạn, trước khi bạn tiếp tục giành ra một ít thời gian để xem xét các thông tin và
hướng dẫn để sử dụng ecopolicy. Mặt khác, bạn có thể đang thực nghiệm khám phá
các giới hạn của quyền tự do của con người trong quá trình ra quyết định và nhận ra
rằng ở phía bên kia một điểm nào đó, tự do còn lại bất ngờ lao xuống đến số không.
Tổng quan động lực
Nếu một nhấp chuột vào nút mô phỏng trong bảng cân đối, sự phát triển của 8
lĩnh vực cũng như các điểm bàn thắng kiếm được trong suốt toàn bộ thời gian của
chương trình được xắp đặt trong hình thức của đồ thị phát triển động.
Bạn có thể in ra sự tăng trưởng chi tiết của tất cả 8 lĩnh vực, bao gồm cả số
điểm cùa điểm phân bổ cho nhau, bằng cách sử dụng nút in (print), để bạn có thể tóm
tắt lại một lần nữa các quyết định của bạn và những tác động mà chúng thực hiện.
73
74
4. TÙY CHỌN TRONG ECOPOLICY
Tình hình và mục tiêu khởi đầu khác:
Bên cạnh Cybernetia, từ bảng điều khiển, bạn có thể truy cập vào hai quốc gia
khác, từng được miêu tả bởi một đồ họa thích hợp:
Đất nước mới nổi Đất nước đang phát triển
Ở vị trí của màn hình chính của Cybernetia, trong khi sử dụng chương trình,
bạn thấy một minh họa của đất nước bạn hiện nay, với các khu vực của cuộc sống
được chỉnh sửa phù hợp (xem màn hình trên các trang 34 đến 37). Để giữ các điều
kiện ở đó, các nước này có tình huống hoàn toàn khác nhau ban đầu và khác nhau các
giá trị bắt đầu, với những đồ thị và giải thích riêng của chúng.
Khi bạn chọn các quốc gia này từ bảng điều khiển, bạn sẽ phát hiện ra bạn phải
phát triển các chiến lược mới để cải thiện khả năng tồn tại, khác với những cái mà bạn
đã sử dụng cho Cybernetia.
Vì lý do này, chúng tôi đã bao gồm một tổng quan về các giá trị khởi đầu cho 4
quốc gia khác nhau so sánh với Cybernetia. Đương nhiên những giá trị ban đầu không
có nghĩa là một sự phản ánh chính xác thực tế. Vài tình huống ban đầu cũng yêu cầu
sự giải thích lại về một số lĩnh vực của cuộc sống, một sự gần gũi hơn với điều kiện
thực tế. Vì vậy, lời giải thích của một số lĩnh vực như Chất lượng cuộc sống, đối với
một bộ lạc rừng nhiệt đới sẽ khác so với ở Cybernetia.
Giá trị ban đầu cho Cybernetia (Giá trị tiêu chuẩn):
Điểm hoạt động: 8
Tái tạo môi trường: 1 Chất lượng cuộc sống : 9
Sản xuất : 9 Tốc độ tăng trưởng : 20
Áp lực môi trường : 13 Dân số : 23
Giáo dục : 4 Chính trị : 0
Giá trị ban đầu cho Cybinia (quốc gia đang nổi lên):
Điểm số hoạt động: 8
75
Tái tạo môi trường: 1 Chất lượng cuộc sống : 9
Sản xuất : 9 Tốc độ tăng trưởng : 20
Áp lực môi trường : 17 Dân số : 23
Giáo dục : 2 Chính trị : 0
Giá trị ban đầu cho Cyboria (đất nƣớc đang phát triển):
Điểm số hoạt động: 10
Tái tạo môi trường: 2 Chất lượng cuộc sống : 3
Sản xuất : 3 Tốc độ tăng trưởng : 20
Áp lực môi trường : 20 Dân số : 22
Giáo dục : 2 Chính trị : -1
Lưu ý:
Các nước đang phát triển nhận được điểm hoạt động bổ sung cho vài vòng như
là ‘viện trợ phát triển’. Nhưng viện trợ này giảm xuống 2 điểm hoạt động cho mỗi năm
trong nhiệm kỳ. Thậm chí, nếu những khó khăn dường như không thể vượt qua trong
nỗ lực đầu tiên của bạn với đất nước này, đừng bỏ cuộc. Bạn thực sự có thể làm cho
nó hoạt động.
Một khi bạn đã chạy Cybernetia một vài lần và đã có biện pháp nhất định để
thành công với nó, bạn có thể sẽ ngạc nhiên khi khám phá ra rằng bạn chỉ là một người
chưa có kinh nghiệm trong những quốc gia khác. Một chiến lược thành công cao cho
Cybernetia theo lối cổ truyền có thể là một thất bại hoàn toàn trong một quốc gia đang
phát triển (thật không may điều này thường tỏ ra như là các trường hợp trong cuộc
sống thực).
Tại mỗi nước, các liên kết giữa các khu vực của cuộc sống đất nước là khác
nhau. Không thể có kế hoạch nào là chuẩn mực cho tất cả các tình huống. Bạn luôn
luôn phải chú ý đến các điều kiện địa phương.
Có lẽ điều quan trọng nhất bạn sẽ học sử dụng ở các quốc gia khác là điều kiện
và tình huống ban đầu khác nhau, bạn cũng cần có chiến lược xử lý khác nhau để cải
thiện khả năng tồn tại của nước bạn.
76
Thực tế nào đó – chẳng hạn như quyền kiểm duyệt các phương tiện truyền
thông nghiêm ngặt dưới chế độ chuyên chế - có thể được phản ánh bằng cách hạn chế
phân bổ các điểm hoạt động cho một số lĩnh vực nhất định. Ví dụ, nếu bạn cắt bỏ
khoản đầu tư vào giáo dục một khi nó đã đạt đến 6 điểm, bạn sẽ tạo ra một chế độ độc
tài.
Làm cho tình huống ban đầu tồi tệ hoặc đặt tầm quan trọng lệch lạc vào một
lĩnh vực nào đó, có thể thách thức bạn trong một cách hoàn toàn mới. Thách thức này
là khác những gì đã xảy ra khi bạn chọn một quốc gia hoàn toàn khác, kể từ khi bạn có
thể thiết lập những tình huống rất cụ thể (ví dụ, phân bổ chỉ có 2 điểm hoạt động thay
vì 8, thiết lập Chính trị tại -6, thiết lập cả Sản xuất và Áp lực môi trường rất cao ở mức
20 điểm, hoặc kìm hãm Sản xuất với chỉ 4 điểm, v.v – xem mô tả của các lĩnh vực này
tại mục 3.1).
Với cách tiếp cận này, bạn sẽ cố gắng tự mang đến cho mình tình thế khó xử -
một loại của quản lý khủng hoảng. Và bạn sẽ ngạc nhiên (như chúng tôi đã lưu ý ở
phần trước) rằng bạn phải hành động khó khăn thế nào để cứu đất nước.
Thực sự là không có công thức chung cho quản lý. Nó có thể là buồn cười để
tạo ra những tình huống khó khăn ban đầu, cái mà bạn thiết kế ra rồi lại giải quyết nó
và đưa nó cho người sử dụng khác như là những thách thức. Hãy xem chúng bắt đầu
giải quyết vấn đề như thế nào, và tiếp cận với giải pháp trong bao lâu.
Bạn có thể đem đến cho nhau các thử thách của khó khăn tăng lên, dù cho chỉ
mình bạn đã tự tìm thấy giải pháp.
Đó là hữu ích để tắt hệ thống tác động để thử những tình huống ban đầu trước
thời gian, vì vậy bạn không phải dành quá nhiều thời gian thử nghiệm các sự khởi
động khác nhau. (Một số tình huống ban đầu không thể là đúng và chắc chắc dẫn đến
một thảm họa).
Sử dụng có hoặc không có thẻ sự kiện
Nếu bạn thiết lập thẻ sự kiện lên ON, thẻ sự kiện sẽ được xử lý tự động sau mỗi
vài vòng trong khi sử dụng bởi chương trình sự kiện ngẫu nhiên. Các tập hợp của hoàn
cảnh hiện tại có thể bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi sự kiện bất ngờ, như thường xảy ra
77
trong cuộc sống thực. Bất kỳ chính phủ tốt nào cũng phải có khả năng để đối phó với
những bất ngờ như vậy.
Nếu bạn muốn sử dụng mà không có những ảnh hưởng từ bên ngoài này hoặc
các biến can thiệp, thì để thẻ sự kiện trong Control Panel là OFF. Điều này tạo ra mấy
thứ giống như « điều kiện thí nghiệm » cho mô phỏng ecopolicy - một hệ thống khép
kín có quá trình cuối cùng có thể được xác định trước (mặc dù ở một nỗ lực rất lớn).
Tất nhiên, không có những điều đó trong cuộc sống thực.
Mặt khác, với các thẻ sự kiện, chương trình là một hệ thống mở thực sự. Ở một
mức độ nào đó, các thẻ này mô phỏng những ảnh hưởng bất ngờ và các biến can thiệp,
những thứ mà trong thực tế liên tục nảy sinh - những điều mà có thể ảnh hưởng đến
một nước từ bên ngoài.
Những loại thẻ sự kiện được kích hoạt bởi:
- Các chính sách của các nước khác, các mối quan hệ quốc tế, các tổ chức đa
quốc gia, quan hệ ngoại thương, chiến tranh, căng thẳng chính trị, khủng hoảng;
- Hiện tượng sinh thái và y tế toàn cầu (dịch bệnh, AIDS, kháng ký sinh trùng,
lỗ hổng ở tầng ozone);
- Thay đổi tổng quan về nhận thức, thay đổi trong các giá trị, xu hướng trí tuệ,
thời trang, sửa đổi pháp luật, kiểm duyệt báo chí;
- Các ảnh hưởng „ngẫu nhiên‟ khác, chẳng hạn như kết quả của những khám
phá khoa học, sáng chế phát minh.
Thẻ sự kiện cũng giúp bạn làm quen với một số những sai lầm đặc trưng trong
lập kế hoạch, quyết định chính trị và dự báo. Các ví dụ sau cần quan tâm:
- Các dự án lớn mà mất thời gian quá lâu để lập dự án và xây dựng, nó đã lỗi
thời và / hoặc không hiệu quả trước khi chúng được hoàn thành;
- Hậu quả của sự coi thường mối quan hệ sinh thái;
- Lạm dụng chính trị - ví dụ, các biện pháp bảo vệ môi trường quan trọng được
đưa ra một cách quan liêu;
78
Một sự tích tụ các biện pháp phù phiếm được tạo ra bởi các hoạt động mù
quáng, chẳng hạn như trợ cấp giết mổ gia súc (mà vẫn không làm giảm việc sản xuất
sữa), hoặc một khoản khấu trừ thuế được đưa ra nhưng sau đó bị thu hồi.
Mặt khác, thẻ sự kiện được tạo ra cũng khuyến khích xây dựng một số lựa chọn
thay thế thân thiện với môi trường và giúp làm cho bạn nhận thức được lợi ích của
việc quản lý sinh thái - ví dụ:
- Một sự sửa đổi của pháp luật quản lý năng lượng để mở đầu cho những thay
đổi tiến bộ cao hơn đối với tiêu thụ điện cao, và thúc đẩy các phản hồi vào hệ thống;
- Chuyển đổi từ các doanh nghiệp nông nghiệp sản xuất dư thừa, làm suy giảm
đất sang canh tác sáng tạo mang tính sinh thái;
- Việc giới thiệu các phong cách học tập mới để giải quyết vấn đề mở mang
kiến thức.
Cuối cùng, việc sử dụng thẻ sự kiện sẽ giúp bạn hoạt bát hơn với các yếu tố thời
gian và sự phụ thuộc lẫn nhau - ví dụ, cải thiện tầm nhìn xa và tính linh hoạt của bạn,
và nhận thức của bạn về dự trữ và rủi ro.
Hơn 80 sự kiện được xây dựng trong phiên bản ecopolicy hiện nay, có thể có cả
hậu quả tiêu cực hay tích cực trong tiến trình của chương trình. Những thay đổi chúng
gây ra (ví dụ: trừ điểm số điểm, nâng cao Chất lượng cuộc sống, ngăn chặn Giáo dục
và vân vân) được tích hợp vào tiến trình của chương trình một cách tự động bởi máy
tính, có nghĩa là nó không phải được thực hiện bởi người sử dụng.
79
Phát triển các mối quan hệ khác
Ecopolicy cũng cung cấp các tùy chọn của sự mô phỏng một đất nước tưởng
tượng với những điều kiện chương trình rất riêng của nó. Máy tính, tuy nhiên, thông
qua tùy chọn này chỉ một lần, bạn đã đạt được điểm số 80 hoặc nhiều hơn ở cả ba
nước. Sau đó, bạn có thể thay đổi quá trình của một hoặc một số các đồ thị cho
Cybernetia tại bảng điều khiển (Control panel).
Rõ ràng, không có nhiều ý nghĩa trong việc đưa ra những thay đổi này tùy tiện.
Nhưng nếu bạn đã sử dụng đủ lâu với các chiến lược khác nhau để có được sự làm
quen tốt với các dòng điều khiển học của hiệu ứng trong ecopolicy, và nếu bạn đã nắm
bắt được động lực của các đồ thị, bạn chắc chắn sẽ có ý kiến riêng về việc mặc định
điều kiện của Cybernetia sẽ có giá trị ngang nhau, như trong trường hợp một quốc gia
dầu mỏ dưới đây sẽ nói lên điều này.
Ví dụ, trong một quốc gia dầu mỏ, ảnh hưởng của Giáo dục lên Tốc độ tăng
trưởng có thể là hoàn toàn khác nhau, Sản xuất (trong trường hợp này là hóa dầu) có
thể có một hiệu ứng khác lên Áp lực môi trường, và phản hồi của Dân số lên điểm hoạt
động có thể hoàn toàn không giống nhau. Ở đây bạn có thể áp dụng kiến thức chuyên
ngành và thích ứng với các đồ thị với điều kiện mới. Bạn sẽ thấy rằng chiến lược mới
hoàn toàn cần thiết để cải thiện tình hình tại quốc gia của bạn.
Hãy nhìn vào ảnh hưởng của lĩnh vực Tái tạo môi trường lên chính nó như là
một ví dụ về cách một mối quan hệ có thể được thay đổi. Trong thảo luận về đồ thị
quan hệ lập trình cho các nước tưởng tượng của mình, chúng tôi đã giả định trong sự
hiểu biết về điều kiện hiện tại và kinh nghiệm trước đây - rằng một loạt biện pháp như
bảo vệ môi trường, các chiến dịch cải tạo môi trường.v.v… sẽ không tự duy trì, và
chúng cũng sẽ không đủ để ổn định bền vững. Do vậy, Tái tạo môi trường vượt quá
một điểm nhất định thì bản thân nó tiếp tục giảm (đồ thị trái, bên dưới).
Bây giờ tưởng tượng về mô hình của một quốc gia tương lai, nơi lĩnh vực Tái
tạo môi trường đạt được kết quả tốt nhất có thể - một cải tiến lâu dài, và dần dần
chuyển đổi từ chỉ đơn thuần là sửa chữa thiệt hại sang cải tạo dài hạn, tự duy trì cải tạo
sẽ tự động mang lại cho Tái tạo môi trường nhiều cách xử lý hơn nữa.
80
Trong trường hợp đó, ngay từ đầu sẽ chỉ tái tạo các nguồn năng lượng đã qua sử
dụng và chỉ những quy trình thân thiện với môi trường sẽ được áp dụng. Trạng thái
tâm lý 'kiểm soát thiệt hại” của ngày hôm nay sẽ là một điều của quá khứ.
Hiệu ứng này sau đó có thể hiển thị một sự phát triển tương tự như một trong
các đồ thị dưới đây: Một nỗ lực lớn hơn ban đầu có thể được yêu cầu, với một phản
hồi hơi tiêu cực. Nhưng sau đó, ngành công nghiệp, nông nghiệp và dân số rộng lớn sẽ
bắt đầu điều chỉnh theo điều kiện thay đổi. Lý tưởng mà nói, hành vi của họ trong rất
nhiều lĩnh vực sẽ là nguyên nhân để lĩnh vực Tái tạo môi trường củng cố chính nó và
trở thành một yếu tố có tầm quan trọng ngày càng tăng.
Đồ thị ban đầu có thể Đồ thị mới
NHỮNG ĐIỀU NÀY ẢNH HƢỞNG ĐẾN NHAU NHƢ THẾ NÀO?
Chúng ta nhìn thấy nó một lần nữa ở trên - nó không phải là tất cả để biết các
bộ phận bị cô lập của một hệ thống. Điều cần quan tâm là phải biết sự tương tác giữa
các thành phần. Chúng ta cần có kiến thức không chỉ về những gì được kết nối, mà còn
là cách nó được kết nối, tính chất của các mối quan hệ tương ứng.
Mối quan hệ này được minh họa trong triển lãm các chuyến du hành của tác giả
ở Our World - một hệ thống liên kết, đã được chạy trong hơn 10 năm, và trong cuốn
sách “Hệ thống đô thị trong khủng hoảng”, nguyên mẫu quan trọng nhất ở đây đã được
làm theo. Hiểu được những nguyên mẫu này sẽ truyền cảm hứng cho bạn để phát triển
81
các đồ thị của bạn và sẽ giúp bạn thiết kế có ý nghĩa. Chúng được mô tả dưới đây theo
các phân hệ nhỏ như sau:
I. Quan hệ tuyến tính
II. Những quan hệ phi tuyến tính đơn giản
III. Mối quan hệ bậc cao
IV. Hiệu ứng với giá trị giới hạn hoặc ngưỡng
V. Hiệu ứng của phản hồi
VI. Hiệu ứng với độ trễ thời gian
I. Quan hệ tuyến tính
Trong mối quan hệ tuyến tính, sự ảnh hưởng thay đổi cùng một mức độ như là
nguyên nhân.
Nếu chúng ta bỏ một trọng lượng ra khỏi một lò xo, nó kéo vòng xoắn ra một
khoảng cách nhất định. Một khối lượng lớn gấp đôi sẽ kéo vòng xoắn xa hai lần như
vậy, và ba lần trọng lượng kéo vòng xoắn xuống ba lần xa hơn (Tất nhiên, ở đây chúng
ta chỉ được xử lý với các khu vực trong phạm vi mở rộng đàn hồi).
Ở đây sự tác động là tỷ lệ thuận với nguyên nhân của nó - mối quan hệ chạy
trong một đường thẳng. Nó không quan trọng cho dù dòng này là bằng phẳng hoặc
82
dốc, hoặc đi lên hay xuống (nói cách khác, cho dù mối quan hệ cân bằng hay tỷ lệ
nghịch). Để lấy một ví dụ từ hệ sinh thái: Một không gian màu xanh lá cây tạo ra một
số lượng oxy. Một không gian lớn hơn ba lần sẽ sản xuất ba lần oxy, mười lần không
gian sản xuất mười lần oxy, và cứ như vậy.
Lưu ý:
Trong ecopolicy, các mối quan hệ trực tiếp giữa hai yếu tố này không mô
phỏng như trong các ví dụ ở đây, thay vào đó, tập trung bao nhiêu vào những yếu tố
thay đổi thì nó như một hàm số về tình trạng của yếu tố khác. Tuy nhiên, chúng tôi đã
mô tả mối quan hệ trực tiếp trong chương này để làm cho nó dễ hiểu hơn về những
loại đồ thị khác. Trong các mối quan hệ tác động trong Cybernetia, chỉ có sự ảnh
hưởng của Giáo dục đến Chất lượng cuộc sống (đồ thị 8) xấp xỉ hiệu ứng tuyến tính.
Hãy nhớ rằng, đây chỉ là một đóng góp với Chất lượng cuộc sống, không phải là ảnh
hưởng của Chất lượng cuộc sống lên chính nó.
II. Đơn giản hóa mối quan hệ phi tuyến tính
Trong mối quan hệ phi tuyến, hiệu quả không thay đổi với mức độ tương tự như
nguyên nhân của nó. Trong những trường hợp như vậy, có một số khả năng rất khác
nhau.
Các ví dụ điển hình là những ảnh hưởng mà chúng tham gia làm tăng khả năng
hoặc tiến trình theo luật số mũ. Nếu đường kính của mạch máu giảm một nửa (ví dụ,
83
từ xơ cứng động mạch), bạn không thể đánh giá rằng một nửa lượng máu chảy qua
(như sẽ là trường hợp với một mối quan hệ tuyến tính). Trong thực tế, chỉ có một phần
sáu (!) số máu trước đây chảy qua ống. Nếu đường kính động mạch giảm xuống còn
1/4, thì lưu lượng máu giảm xuống còn 1/256 số máu ban đầu.
Ảnh hưởng theo cấp số mũ (y = xa), tương tự như (y = a
x), có đặc điểm là tiến
hóa theo từng mức, và theo một số trường hợp thậm chí là một sự bùng nổ.
Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất của việc này là sự tăng trưởng theo cấp số
nhân của dân số thế giới. Mối quan hệ giữa số lượng xe trên một đơn vị diện tích bề
mặt đường phố và ô nhiễm không khí cũng là hàm mũ, hoặc tại bất kỳ tỷ lệ nhiều hơn
so với cân bằng. Nhiều sự đi lại tạo ra ùn tắc giao thông nhiều hơn, do đó, khí thải tăng
không chỉ với số lượng xe, mà còn với các số dặm cho mỗi chiếc xe. Hơn nữa, quá
trình làm nóng không khí lên, thúc đẩy nhiệt đảo ngược, mức độ khói xây dựng, tiếp
tục giữ khí thải khói tại chỗ. Trong quốc gia Cybernetia, chúng ta tìm ra nhiều loại
tăng trưởng theo cấp số nhân trong các mối quan hệ của Sản xuất ảnh hưởng lên Áp
lực môi trường (đồ thị 4), Áp lực môi trường lên Chất lượng cuộc sống (đồ thị 6) và
Dân số lên Chất lượng cuộc sống (Đồ thị 13).
84
Một nhóm nữa của quan hệ phi tuyến đơn giản liên quan đến bão hòa giá trị.
Những người đã lái xe đều biết rằng, nếu bạn tăng đột ngột lượng khí đốt, hiệu quả lớn
hơn nhiều ở tốc độ thấp so với ở một tốc độ cao hơn. Tốc độ càng cao, nó có thể được
tiếp tục tăng thêm xăng hơn. Các đồ thị tiếp cận giá trị bão hòa, tiệm cận.
Hiệu ứng như vậy là rất phổ biến trong cuộc sống thực. Nếu bạn dành nhiều
tiền hơn cho nghiên cứu, đầu tiên chất lượng của các kết quả nghiên cứu được cải
thiện. Nhưng tại một số điểm, một giá trị đạt được mà không thể được vượt quá khoản
85
tiền mà bạn đã bỏ vào. Một ví dụ khác: Quảng cáo tạo ra tiêu thụ cao hơn. Tuy nhiên,
khi tất cả mọi người đã mua một sản phẩm nhất định, tiếp tục quảng cáo không thể
tăng doanh số bán hàng nữa. Giá trị bão hòa đã đạt được.
Trong Cybernetica (thường cũng như ở nơi khác) hiệu ứng này tương ứng với
ảnh hưởng của Chất lượng cuộc sống nên Tốc độ tăng trưởng (đồ thị 11).
III. Mối quan hệ bậc cao
Đáng xem xét hơn là những mối quan hệ phức tạp cũng có thể đến với hiệu ứng
phi tuyến tính. Một ví dụ sinh động là mối quan hệ giữa số lượng nước thải và khả
năng tự làm sạch của nước.
86
Trong ecopolicy, mối quan hệ này xuất hiện trong sự tương tác giữa Tái tạo môi
trường, Sản xuất và Áp lực môi trường và phản hồi tương ứng của chúng (cụ thể là
trong trường hợp của đồ thị 5). Loại này của mối quan hệ là biểu đồ hóa trong hình
minh hoạ bên trái trên trang tiếp theo.
Quả bóng là đại diện cho các điều kiện của một hồ nước. Lúc đầu, nó là một
trạng thái cân bằng ổn định (A) trong một máng cao. Nếu quả bóng lên đến đỉnh đồi
(tương ứng với sự tăng lượng nước thải đổ vào hồ), đầu tiên sẽ tự điều chỉnh (trong
trường hợp này khả năng tự làm sạch của hồ) sẽ tăng lên tương ứng - nhưng chỉ lên
đến điểm mà độ dốc bắt đầu ở vị trí (B). Thậm chí ngay cả khi lực đẩy (tương tự cho
lượng nước thải) không tăng, quả bóng vẫn lăn nhanh hơn về phía bên phải. Trừ khi
lực đẩy (lượng nước thải) là giảm mạnh, quả bóng sẽ cuộn trở lại so với vị trí đỉnh (C).
Sau đó, các điều kiện thay đổi. Bây giờ nó không đủ khả năng hoặc có thể cắt
đứt hoàn toàn lực đẩy. Thậm chí không xử lý nước thải ở những nơi bỏ hoang, quả
bóng sẽ lăn không ngừng sâu xuống.
Hồ đã “sụp đổ”, và trở thành một “xác chết” ô nhiễm nước. Giống như quả
bóng, một khi đã rơi xuống đáy sâu thì chi phí để đưa nó lên trạng thái ban đầu sẽ là
rất lớn, bởi vì các trở ngại cần phải vượt qua là lớn hơn nhiều.
87
Có một mối quan hệ tương tự giữa phân bón và năng suất cây trồng (ở trên, bên
phải). Thực vật không thể phát triển mà không có chất dinh dưỡng và chúng phát triển
tốt hơn với phân bón bổ sung. Vì vậy, ban đầu phân bón cải thiện năng suất cây trồng.
Nhưng vượt qua một điểm nào đó, năng suất không thể tăng lên được bằng cách bổ
sung thêm phân bón (đây là giá trị bão hòa). Sau đó, hiệu quả bất ngờ đảo ngược, và
bổ sung thêm phân bón thường thiệt hại đất và thực vật - cho đến khi đất bị cứng với
các loại muối, thảm thực vật bị phá hủy và kết quả cuối cùng là hoàn toàn xói mòn đất.
Các đổ vỡ như vậy không chỉ giới hạn cho nông nghiệp. Chúng ta cũng đã nhìn
thấy chúng trong sản xuất công nghiệp, nơi chúng có thể là kết quả của dư thừa năng
suất, vượt quá các giá trị giới hạn và vội vã áp đặt các quy định về môi trường. Do đó,
hiện tượng này được thể hiện ở Cybernetia không chỉ ở phản hồi của Áp lực môi
trường mà còn ở hiệu quả Sản xuất trên chính nó.
Đối với một ví dụ khác của một mối quan hệ với một số thay đổi hướng đi, hãy
nhìn vào ảnh hưởng của chi phí quảng cáo trên lợi nhuận: Với chi phí thấp, lần đầu
tiên tổng thể chi phí cao hơn so với thu nhập bổ sung tạo ra lợi nhuận suy giảm (1).
Khi chi phí tăng, tại một số điểm mối quan hệ đảo ngược (2) và cuối cùng đạt đến giá
trị tối đa của nó (3). Từ đây, lợi nhuận không thể tăng cho dù bạn tăng bao nhiêu
quảng cáo. Điều ngược lại xảy ra, thêm chi phí lại làm giảm lợi nhuận hơn nữa (4).
88
IV. Hiệu ứng với giá trị giới hạn và giá trị ngƣỡng
Nếu bạn không kéo dây cung, nó sẽ không thể bắn ra mũi tên. Mũi tên được bắn
ra chỉ sau khi dây cung đạt đến một sức căng nhất định. Vì vậy, sức căng ban đầu cũng
phải qua một ngưỡng nào đó. Nếu hơn nữa, mũi tên sẽ vượt xa hơn các mũi tên sẽ đi.
Nhưng nếu sức căng vượt quá một giá trị cực đại quan trọng (giá trị giới hạn), mũi tên
sẽ không đi bất cứ nơi nào cả - cung đã bị gãy.
89
Hiệu ứng với ngưỡng và giá trị giới hạn xuất hiện trong nhiều mối quan hệ
trong ecopolicy và có thể được nhận ra bởi thiếu sự tiến bộ ban đầu, theo sau là một sự
phát triển và cuối cùng là một sự rơi xuống trong đồ thị (ví dụ ở đồ thị 3, đồ thị 7, hoặc
đồ thị 17). Sự phát triển của loại này đặc biệt quan trọng trong việc đánh giá rủi ro sinh
thái. Ví dụ, sự phát triển có thể bị đảo ngược tất cả nếu chúng đạt đến một giới hạn
nhất định, nhưng thay vào đó dẫn tới một sự bùng nổ hay thảm họa khác.
V. Hiệu ứng của phản hồi
Một hiệu ứng bắt nguồn từ một điểm nhất định trong một hệ thống cần không
chỉ là nhắm tới các yếu tố khác trong hệ thống. Nó cũng có thể giống như boomerang
trở lại điểm bắt đầu. Tùy thuộc vào việc liệu ảnh hưởng có được tăng cường hoặc được
tổ chức trong một trạng thái ổn định cân bằng bởi quá trình này, chúng ta nói về phản
hồi tích cực hay tiêu cực.
A) Phản hồi tích cực: Phản hồi tích cực có nghĩa rằng những tác động tăng
cường lẫn nhau. Ví dụ, càng có nhiều người, sẽ càng có đông trẻ em. Càng có nhiều trẻ
sơ sinh thì rồi lại càng có nhiều người lớn –những người lớn này lại sinh ra nhiểu trẻ
em nữa. Và cứ như vậy.
Đây là quan hệ phi tuyến tính, tiến triển theo cấp số nhân được tạo ra bởi kết
quả phản hồi tích cực tăng lên giữa số lượng người và số lượng trẻ sơ sinh (hình minh
họa bên trái). Hình minh họa bên phải cho thấy một ngân hàng thất bại như là một ví
dụ về phản hồi tích cực đi xuống.
90
Phản hồi tích cực vốn có trong cách mà cả hai, lãi suất đơn và lãi suất kép được
tính toán (tự củng cố phát triển đi lên), nhưng nó cũng là nguyên nhân của một sự sụp
đổ ngân hàng điển hình (tự củng cố phát triển đi xuống). Một ví dụ khác là hiệu ứng
tăng giá khi lương tăng. Ví dụ khác nữa là chuỗi phản ứng phân hạch hạt nhân.
Miễn là giữ dưới một giá trị giới hạn, sự phản hồi tích cực tạo ra sự bùng nổ lớn
hoặc ít hơn, và nó không bao giờ cố định. Mặt khác, kết quả thu được tích cực cũng là
động cơ của cuộc sống, trong đó diễn ra ngay giai đoạn đầu.
B) Phản hồi tiêu cực
Kết quả phản hồi có tính tiêu cực, hiệu quả hoạt động theo hướng ngược nhau
và do đó có sự khác nhau trong điều khiển. Điều này có thể quan sát những thay đổi
trong Dân số. Sự gia tăng dân số dẫn đến mật độ dân số cao hơn, căng thẳng hơn, do
đó làm giảm tuổi thọ, tăng vô sinh và do đó làm suy yếu tăng trưởng dân số. Hoặc
trong trường hợp mật độ quá cao, nó thậm chí có thể gây ra một sự suy giảm mạnh mẽ
trong dân số (bên trái).
Một ví dụ khác: Động vật chạy nhanh hơn, thường xuyên hơn, sẽ bắt được
nhiều con mồi để ăn, do vậy sẽ béo lên. Sự béo lên này làm cho nó sẽ chậm chạp hơn,
sẽ ít chạy, con mồi cũng ít bị bắt, nó sẽ ăn ít và sẽ giảm cân. Hiệu ứng trả lại này có
thể gián đoạn trong xã hội văn minh ngày nay, bởi vì người béo cũng dễ dàng lấy thức
ăn như người gầy. Trong trường hợp này, cơ chế điều tiết ở trình độ cao hơn can thiệp-
sẽ mạnh hơn hoặc có thể là yếu ớt.
91
Do đó, hệ thống hoạt động với kết quả trả về có tính tiêu cực thường ổn định về
nguyên tắc. Mỗi thay đổi trạng thái sẽ điều chỉnh chính nó thông qua phản hồi. Phản
hồi tiêu cực có tính chất chu kỳ ổn định, đó là nền tảng của tất cả hệ thống tự điều
chỉnh cân bằng. Trong ecopolicy hệ thống tương tác giữa Tốc độ tăng trưởng, Giáo
dục, Dân số và Chất lượng cuộc sống tuân theo nguyên tắc này.
C) Sự tƣơng tác trở lại đan xen nhau
Các thành phần của hệ thống cũng có thể có ảnh hưởng ở nhiều vòng lặp trong
một thời điểm. Một ví dụ điển hình là ngọn nến. Nó gồm cả tác động trả lại mang tính
tích cực và có cả tiêu cực. Đầu tiên là phản hồi tích cực (màu xám mũi tên): ngọn lửa
lớn hơn, thêm sáp tan chảy và được hấp thụ bởi nút bấc.
Sáp có bấc, ngọn lửa sẽ lớn hơn. Nhưng điều này không làm cho ngọn nến bị
phá hủy tức thi, bởi vì có vòng lặp tương tác lồng nhau tuần hoàn giữa kích thước
ngọn lửa và sáp trong bấc.
92
Một ngọn lửa lớn (hình minh họa bên trái) gây ra sáp trong bấc để đốt cháy
nhanh hơn. Tiếp tế không theo kịp, bấc chính nó bắt đầu đốt cháy và ngắn hơn. Ngọn
lửa nhỏ hơn một lần nữa, nhưng làm như thế cho phép bấc hấp thụ sáp tốt hơn, sau đó
nó trở nên lớn hơn và nhỏ hơn lần nữa, vv, cho đến khi nó đạt trung bình không đổi và
do đó đạt được trạng thái cân bằng giữa đốt và sáp cung cấp (hình minh họa bên phải).
Do đó, khi bạn thắp một ngọn nến, sự tương tác của hai vòng phản hồi xuất
hiện và dần dần bị giảm xuống.
Một ví dụ khác: Sự lặp đi lặp lại về trạng thái khói bụi và khí thải rất khó chịu
làm cho công chúng quan tâm đến việc giảm ô nhiễm không khí. Điều này tạo ra sự
tích cực của báo chí và truyền hình, những nỗ lực của họ lại làm tăng thêm sự quan
93
tâm chung, làm cho các phương tiện truyền thông thậm chí còn chủ động hơn, cho đến
khi phản hồi tích cực đẩy mọi thứ đến một ý nghĩa làm kích hoạt phản hồi tiêu cực bên
ngoài vòng lặp: Các chính trị gia và các cơ quan chính phủ cảm thấy cần phải làm gì
đó để giảm ô nhiễm không khí.
Ngay sau khi các biện pháp thích hợp đã được công bố, sự quan tâm của công
chúng bắt đầu giảm xuống và các phương tiện truyền thông sẽ chuyển sang những câu
chuyện khác. Có lẽ mức độ quan tâm giảm xuống một cách lặng lẽ.
Điều này làm cho việc quan tâm đến lợi ích công cộng nóng trở lại, phản hồi
tích cực được thiết lập trong sự vận động trở lại - và toàn bộ quá trình cuối cùng lắng
xuống rồi ngừng lại bởi một giải pháp thực hiện (ví dụ: một kế hoạch cảnh báo khói).
Quá trình điển hình này được xem xét trong ecopolicy. Ví dụ, nhìn các phản hồi
thay đổi Chất lượng cuộc sống lên chính nó: Khi mọi người được mãn nguyện, họ bắt
đầu không lo lắng nữa (Đồ thị 10).
VI. Ảnh hƣởng với độ trễ thời gian
Sự tiến triển của một hiệu ứng theo thời gian cũng quan trọng như các loại ảnh
hưởng khác lên chính nó. Điều này đặc biệt đúng nếu một hiệu ứng phản hồi bị trì
94
hoãn. Áp dụng một sự hiệu chỉnh quá sớm hoặc quá muộn có thể dễ dàng biến hiệu
quả mong muốn trở thành cái đối ngược của nó.
Xe ô tô đi chệch nhẹ trên đường. Nếu bạn điều chỉnh bánh lái (phản hồi tiêu
cực) quá muộn, sự điều chỉnh theo một hướng đi không có hiệu lực cho đến khi xe đã
thực sự đi theo hướng khác. Sự chệch hướng trở thành sự rung lắc, sự rung lắc trở
thành sự trượt bánh, và ô tô dừng lại ở trong một cái rãnh.
Ở đây, mặc dù nó đã được dự định khi điều chỉnh lại, phản hồi tiêu cực có sự
tăng cường khá hơn là hiệu quả bị nén lại. Thời gian kéo dài trở thành phản hồi tích
cực.
Tình hình cũng tương tự như một nông dân khi nhận ra rằng, anh ta đã trồng
quá nhiều khoai tây khi giá đã tăng, là quá muộn. Khi giá giảm mạnh thì trồng khoai
95
tây không còn giá trị nên không ai còn muốn trồng khoai tây nữa. Đột nhiên, khoai tây
trở nên rất khan hiếm và giá tăng cao hơn trước. Do vậy, bây giờ mọi người lại lao vào
trồng khoai tây, làm cho thừa mứa khoai tây. Giá lại giảm xuống thấp nhất, trong khi
mùa màng vẫn phải cày xới, nên một số nông dân bị phá sản, số còn lại không bao giờ
trồng khoai tây nữa. Hoặc họ có bài học từ toàn bộ sự việc và bây giờ phản ứng với thị
trường vừa phải hơn, hoặc phản ứng tại thời điểm chính xác, tức là, ở một thời điểm
không có tính chất chu kỳ.
Như trong trường hợp đầu tiên, phản ứng thái quá được đưa vào khi thời gian
đã trễ. Trong một số trường hợp, sự kết hợp này tạo nên một thảm họa với một hiệu
ứng phản hồi đơn lẻ.
Kết nối sự biến thiên của các đồ thị khác nhau, ecopolicy cung cấp nhiều cơ hội
cho các loại phản ứng có tác động thái quá này. Bạn có thể đang tiềm ẩn nguy cơ rất
lớn mà không biết đến việc cần phải cải tiến ngắn hạn, và sau này việc khắc phục sẽ
mất rất nhiều công sức, thậm chí còn trở nên vô dụng.
Trong một vòng lặp điều khiển lồng vào nhau, một số lượng điều chỉnh hoạt
động trên chính nó thông qua nhiều bước trung gian, với các hiệu ứng mà thường
không trực tiếp nhận biết - ít nhất là ngay khi thời gian đã trôi qua. Tùy thuộc vào các
kiểu ràng buộc có liên quan (hàm mũ, tuyến tính, phương pháp giá trị giới hạn, phản
hồi tiêu cực, có hoặc không có thời gian trễ), phản hồi có thể được khuếch đại, biến
thành cái đối lập của nó. Và như vậy, bạn có thể cho biết những gì đang xảy ra chỉ khi
bạn nhận thức được các mối liên hệ cũng như biến đổi của nó theo thời gian.
Trong những trường hợp này, chúng ta thực sự đang đối phó với quả bom thời
gian. Ví dụ, suy nghĩ của nhà khai thác nguyên liệu thô, sự suy giảm của một sản
phẩm khoáng sản đơn lẻ như thiếc, titan, platinum hay uranium. Khi quặng cạn kiệt,
các ngành công nghiệp cung ứng nguyên liệu thất bại, nó sẽ làm tê liệt toàn bộ các
thành phần kinh tế chỉ trong một vài năm.
Bạn cũng thấy tình hình tương tự khi sản xuất nhỏ làm xói mòn đất nông
nghiệp, hoặc khi nước bị ô nhiễm rò rỉ ra khỏi bãi chôn lấp và đe dọa nguồn nước
ngầm và hệ thống sông ngòi. Cơ chế tương tự là hành động trong những thay đổi được
chỉ ra trong vùng tiểu khí hậu đối với việc gia tăng khí cac-bon đi-ô-xin và đáng ngại
96
hơn là làm rộng thêm lỗ thủng ôzôn. Ví dụ khác là sức đề kháng của vật ký sinh và
virus tăng lên từ từ hoặc sự thay đổi trong sự cân bằng của chúng, mà trước đây chúng
duy trì trong sự cản trở lẫn nhau.
Khi thời gian đã hết, những quả bom thời gian này có thể mang lại thảm họa bất
ngờ cho toàn bộ dân số, các tổ chức kinh tế hoạc dinh dưỡng, mặc dù các vấn đề là tự
do phát triển rất nhanh và đáng ngờ. Sự tăng trưởng của các khoản nợ phá vỡ kỷ lục ở
các nước phát triển điển hình như Mexico, Brazil, Venezuela và thậm chí cả Mỹ đã
chứng minh cho nguyên tắc này.
Đến một mức độ nhất định, tiến trình này đạt tới mức phát triển giới hạn của hệ
thống. Nếu những giới hạn này bị vượt quá, các sự kiện đột nhiên sẽ diễn biến tuân
theo hướng phản hồi tiêu cực cao hơn, trong đó tất nhiên có thể phóng ra rồi quay
ngược trở lại chống phá các hệ thống liên kết. Ngày càng tăng dần, hệ thống là nền văn
minh của con người. Hệ thống mất đi sự cân bằng của nó.
Hay nói cách khác, tăng trưởng sẽ diễn ra cho đến khi nó đạt đến các giới hạn
của chính nó. Khi vượt quá, các sự kiện đột nhiên diễn biến theo phản hồi đảo ngược,
nó có thể phản ứng lại với hệ thống với một cấp độ khủng khiếp.
Nếu phát triển vượt quá mức chịu đựng tối đa, tại một số điểm, nó sẽ đánh dấu
một mốc giá trị giới hạn tuyệt đối sẽ gây ra sụp đổ hệ thống. Giải pháp nằm trong sự
nhận ra điểm rẽ trọng yếu và giữ chỉ số ở dưới giới hạn đó, phù hợp sự logic của các
đồ thị, đó là điển hình của các hệ thống tồn tại được.
A = Giá trị giới hạn tuyệt đối M = Mức tối đa chấp nhận được C = Điểm tới hạn
97
Trên đây là một số đồ thị điển hình có thể ẩn chứa trong hệ thống liên kết. Đi
vào dòng chảy của sự tương tác điều khiển học này có thể giúp bạn hiểu rõ các điều
kiện bền lề, các quốc gia hoặc các nền văn hóa với Cybernetia.
Một khi bạn đã tìm thấy các quan hệ mới và chính xác, các hàm số đồ thị sửa
đổi trong ecopolicy chắc chắn giúp bạn khám phá những cách nhìn nhận mới về thế
giới của chúng ta.
Thử các chiến lƣợc
Cho đến nay, chúng ta đã thảo luận cơ bản về hoạt động từ vòng này sang vòng
khác trên cơ sở các phản hồi tức thì từ các sự kiện. Điều này chỉ đơn giản là phản ứng
với sự kiện khi chúng xảy ra - một chiến lược chúng ta biết từ hầu hết các chính trị gia.
Tuy nhiên, bạn cũng có thể thử thiết lập một chiến lược cụ thể trước khi chương
trình bắt đầu, như là một loại chính sách của chính phủ dự định cho 5 hay 10 năm sau.
Bạn có thể phát triển nó, ví dụ, thông qua một nhóm thảo luận chi tiết. Cố gắng không
để đi chệch chiến lược của bạn, mặc dù có sự kiện xấu xảy ra.
Các quyết định thường được đưa ra một cách tương tự như trong cuộc sống
thực - trong kế hoạch năm năm, kế hoạch tài chính trung hạn, các dự án quy mô lớn
như nhà máy tái chế biến nhiên liệu hạt nhân hoặc kế hoạch để củng cố đất canh tác,
có thể mất hơn 20 năm. Một số kế hoạch này là thiển cận, và không ai muốn chúng
chút nào nữa, thậm chí ngay cả trước khi chúng hoàn thành. Tuy nhiên, họ tiếp tục
không thay đổi, vì pháp luật hoặc theo hợp đồng. Đây là một khu vực khác, nơi một số
thực tế trong suy nghĩ trên phương diện hệ thống không thể làm tổn thương.
Trong ecopolicy, thường chỉ bằng cách thử nghiệm với các chiến lược chương
trình khác nhau mà chúng ta tìm hiểu những gì sẽ có ý nghĩa khi can thiệp trong một
lĩnh vực theo cách nhất định nào đó tại một thời điểm nhất định trong một khoảng thời
gian. Áp dụng phương pháp tương tự ở những nơi khác nhau hoàn thành tốt nhiều hơn
nữa, hoặc ít hơn nữa, hoặc một cái gì đó hoàn toàn khác nhau hơn mong đợi - tùy
thuộc vào từng việc, ví dụ, bạn chuyển cùng điểm thu được từ Sản xuất vào Giáo dục
hơn nữa, và cho dù bạn làm điều này trước hoặc sau khi Chất lượng cuộc sống nhất
định đã đạt được.
98
Bạn sẽ khám phá ra rằng đôi khi nó có thể làm cho ý nghĩa hơn, hiệu quả hơn,
và tiết kiệm điểm hơn để ảnh hưởng đến một lĩnh vực gián tiếp hơn là trực tiếp. Ví dụ,
để làm thay đổi Chất lượng cuộc sống thông qua Giáo dục, Dân số hoặc Áp lực môi
trường (và điều này sẽ lần lượt trải qua trong ecopolicy). Điều này thường dẫn đến một
tình trạng ổn định hơn, trong khi đầu tư trực tiếp vào Chất lượng cuộc sống có thể bị
lãng phí, tùy thuộc vào trạng thái của tình huống.
Bạn cũng có thể sử dụng điều này như là một cách để nghiên cứu những ảo
tưởng của sự thịnh vượng (chẳng hạn như kiểu gây ra thông qua các chính sách “thùng
thịt lợn”). Ví dụ, nếu tất cả mọi thứ được đầu tư hết vào Chất lượng cuộc sống, Sản
xuất, kết quả là một sự bùng nổ ngắn hạn với rất nhiều điểm hoạt đông mới. Nhưng
tình hình sụp đổ một cách nhanh chóng - tương tự như những gì đã xảy ra như công
nghiệp hóa nông nghiệp làm cạn kiệt nguồn dự trữ cuối cùng của đất canh tác.
Sử dụng chương trình với các chiến lược khác nhau cũng cho thấy rằng bạn
không thể kiểm soát hợp lý một hệ thống phức tạp với những gì cục bộ, khu vực
ngành, hoặc bằng cách nhấn mạnh vào một khu vực mà bạn ưa thích (một sự cám dỗ
lớn trong phiên bản đóng vai của chương trình được mô tả trong phần tiếp theo). Kinh
nghiệm sẽ cho thấy rằng, một sự phân bố đều các điểm hoạt động cũng không nhất
thiết có nghĩa là tốt.
Chương trình với các chiến lược được thiết lập sẵn cũng thể hiện rằng nguy cơ
căng thẳng trong một lĩnh vực luôn luôn phụ thuộc vào trạng thái của các lĩnh vực
khác. Mọi thứ đều là tương đối. Điều này tương tự như cuộc sống cá nhân. Tôi thành
công, cuộc sống gia đình tốt, vân vân. Sau đó, tôi có thể đối mặt với áp lực chuyên
nghiệp lớn hơn tôi muốn, nếu cuộc sống cá nhân là không vững vàng.
Bạn sẽ đặc biệt ngạc nhiên bởi cách thức mà các tình huống có thể có vẻ rất yên
tâm (ví dụ, khi số điểm chính trị không giảm, và thậm chí có thể cải thiện) có ẩn chứa
những mầm mống của thảm họa trong tương lai. Tình huống như vậy có thể chứng
minh là không ổn định trong thời gian dài, như một tình huống xấu mà bạn có thể nhận
ra ngay từ đầu.
Ví dụ, để đạt mức độ rộng lớn, các nước công nghiệp hóa “khỏe mạnh” đang
sống hiện thời, đã phải trả giá bằng chi phí của thế hệ tương lai. Một hệ thống phức tạp
99
có động lực phức tạp, phải mất đôi vòng để thực sự khám phá những gì đang xảy ra và
ảnh hưởng lâu dài của các can thiệp sẽ thực hiện.
Thách thức đặc biệt của chiến lược trong chương trình là nhận ra các hình mẫu
dòng chảy phức tạp với tất cả sự phân nhánh và các hậu quả của nó trước, chỉ giống
như bạn muốn trong một ván chơi của môn cờ vua cấp cao và tất nhiên bạn sẽ làm
điều này từ rất nhiều các tình huống đa dạng ban đầu. Kế hoạch dài hạn của bạn, mà
không thể được thay đổi, sẽ không có vấn đề gì xảy ra sau khi chúng được thông qua,
sẽ dẫn đến thành công chỉ khi bạn có thể đáp ứng các thách thức của việc dự báo dòng
chảy.
Như đã đề cập trong thảo luận của chúng ta, sử dụng với thay đổi tình huống
ban đầu thay đổi, cuối cùng bạn sẽ phát hiện ra rằng mỗi tình huống ban đầu đòi hỏi
phải có chiến lược riêng của mình để vượt qua những khó khăn vốn có. Một đất nước
phát triển không thể thay đổi theo các quy tắc tương tự như một nước công nghiệp,
như bạn có thể dễ dàng nhìn thấy với mô hình ecopolicy. Hơn nữa, chiến lược là
không thể chuyển nhượng được. Một giải pháp có thể là một thành công lớn trong một
trường hợp và thất bại cũng trong tình huống tương tự.
Trong chiến lược của chương trình, chúng tôi khởi đầu là thiết lập hiệu ứng
hiển thị chế độ “tắt” (OFF) trong bảng điều khiển qua một vòng bình thường đầu tiên
của chiến lược. Điều này cho phép bạn nhanh chóng so sánh sự thay đổi các biến thiên
chiến lược và in chúng ra mà không cần phải chờ đợi mỗi lần cho các trình tự đầy đủ
của các hiệu ứng xảy ra để mình sử dụng.
100
Sử dụng nhập vai và các ứng dụng mở rộng
ecopolicy nhƣ một chƣơng trình nhập vai
Chúng ta đã thảo luận thông tin có thể để thiết lập một chiến lược ngân sách
năm hoặc mười năm trước. Điều này đặc biệt tốt trong một nhóm, và trở thành thậm
chí còn sống động hơn nếu bạn tạo thành một “chính phủ” với những người khác.
Phân phối các lĩnh vực ảnh hưởng trong nhóm là Bộ hoặc các phòng ban.
- Người đứng đầu nhà nước, cũng là Bộ trưởng Tài chính, kiểm soát điểm hoạt
động.
- Bộ trưởng Thương mại đại diện cho “Sản xuất”.
- Thủ trưởng của Cơ quan Bảo vệ môi trường đại diện cho “Tái tạo môi
trường”.
- Bộ trưởng Giáo dục xử lý “Giáo dục”.
- Bộ trưởng Bộ y tế với phúc lợi phụ trách “Chất lượng cuộc sống”.
- Lĩnh vực“tốc độ tăng trưởng dân số” là của Lãnh đạo lĩnh vực nhân lực.
Trong một chương trình nhập vai, người đứng đầu chính phủ phải có khả năng
để thực hiện một lập luận thuyết phục cho ngân sách của mình, bởi vì cuối cùng nó đã
được thông qua bởi Quốc hội hoặc một phần lớn của nội các. Nếu có nhiều hơn sáu
người sử dụng, chính phủ có thể được khuếch đại với các cố vấn hoặc một quốc hội,
làm náo nhiệt các cuộc thảo luận.
Trong hầu hết các nền dân chủ, người đứng đầu chính phủ tiến đến cuộc bầu cử
mỗi bốn hay năm năm. Đương nhiên có thể được bầu lại nếu lĩnh vực chính trị là góp
phần vào các điểm số thu được (8 điểm trở lên).
Để bắt đầu, tất cả mọi người có khả năng sử dụng cho điểm số lĩnh vực cụ thể
của mình, bỏ qua các mối liên kết. Đó là trách nhiệm của nhóm để được tất cả mọi
người đưa ra quyết định sẽ đóng góp tốt nhất cho khả năng tồn tại của đất nước (và do
đó gián tiếp vào tài khoản điểm riêng của mỗi người sử dụng).
Đương nhiên, một nhóm người sử dụng cũng có thể làm cho tất cả các quyết
định và thực hiện tất cả các hành động cùng nhau - nhưng trong mọi trường hợp, đóng
101
vai -sử dụng chương trình cung cấp chỗ cho cuộc tranh luận. Màn hình của dòng chảy
của các hiệu ứng (mà trên một số máy tính, bạn có thể ngăn chặn bằng cách nhấn phím
<STOP> bất cứ lúc nào và khởi động lại bằng cách nhấn <GO> là một công cụ có giá
trị thảo luận, bởi vì họ cho phép bạn thực hiện theo các phản ứng dây chuyền, mà thay
đổi liên tục ngay cả trong quá trình của chương trình, và giải thích cho họ một cách chi
tiết.
102
Thể hiện vai trò lãnh đạo
Để đảm bảo rằng các mô phỏng dòng chảy của mối liên kết như là cuộc sống
thật càng tốt trong suốt trận đấu, chúng tôi đề nghị người sử dụng thể hiện các vai trò
sau:
Chủ tịch Hạ viện
Bộ trưởng nội các
Thành viên khác của Quốc hội
Lãnh đạo đảng
Trưởng Cố vấn khoa học
Đại biểu quốc hội
Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia
Các thành viên của Quốc hội
Thủ tướng Chính phủ
Bạn sẽ tìm thấy một mô tả chi tiết những vai trò này trong 'công cụ' đã đề cập
đến ở trên, vì vậy chúng tôi có thể bỏ qua nó ở đây.
103
Số lƣợng ngƣời sử dụng
Chạy thử nghiệm đã chỉ ra rằng bạn có thể sử dụng phiên bản nhập vai quốc hội
của chương trình với ít nhất là 15 người tham gia. Tuy nhiên, trong trường hợp đó, một
số trong những vai trò có thể được kết hợp. Số lượng lý tưởng là khoảng 30 đến 40
người tham gia.
Thời gian tham gia
Kế hoạch vận hành chương tình trong một thời gian từ 4 đến 6 giờ. Ít nhất là
bốn năm trong nhiệm kỳ (nhiều hơn nếu có thể) nên được thực hành, vì vậy mà hậu
quả và quyết định trở thành rõ ràng hiển nhiên trong quá trình thực hành. Hãy nhớ
rằng, học về dòng chảy của hiệu ứng liên kết và những hậu quả trong mô phỏng quan
trọng hơn điểm số cuối cùng cao.
Vật liệu cần thiết
Chúng tôi khuyên bạn nên bổ sung phiên bản máy tính với:
- Một số bản mở rộng của hệ thống hiệu quả của Cybernation
- Các giải thích của sự năng động của các đồ thị hiệu lực cá nhân
- Giải thích trong tám lĩnh vực của Cuộc sống và giá trị quy mô
- Giấy trống cho thông báo từ báo chí
- In mẫu cho đăng ký cử tri
- In mẫu cho đề xuất luật pháp
- Dấu hiệu với khẩu hiệu bầu cử
- Phiếu bầu
Đây chỉ là một trích đoạn nhỏ từ các hướng dẫn trong 'Kybernetien – Das
Parlament entscheidet 'Trong khi đó, Văn phòng Liên bang Đức cũng cung cấp tài liệu
hướng dẫn chi tiết về kinh nghiệm hơn nữa với vai trò sử dụng chương trình này.
104
Sử dụng chức năng cao cấp hơn
Cho các sự kiện đặc biệt trong các nhóm lớn hơn một phiên bản màn hình cỡ
lớn của ecopolicy (3 x 5 mét được xây dựng với động cơ quay các bánh xe) có sẵn. Nó
có thể được vay mượn từ Hessian, Bộ môi trường. Đây là phiên bản máy tính đặc biệt
hữu ích cho hoạt động nhanh chóng cố gắng ra các chiến lược dự kiến hoặc sửa đổi
những tình huống ban đầu, và tính điểm. Và nó sẽ hữu ích cho màn hình lớn, đặc biệt
là để hiển thị các luồng tương tác của hệ thống có hiệu lực.
Ngẫu nhiên, chúng ta cũng có thể chỉ ra rằng càng đơn giản hóa, nhiều đồ họa
hơn phiên bản máy tính của ecopolicy, tương thích với nhiều mô hình máy tính đi kèm
khác nhau của tác giả đã đi triển lãm trong nhiều năm. Trung tâm kiểm soát cho
Cybernetia triển lãm rất phổ biến với cả người lớn và trẻ em.
105
Kinh nghiệm cho đến nay
Tổng quan
Đĩa CD-ROM chương trình ecopolicy® có nguồn gốc từ công cụ mô phỏng lập
kế hoạch điều khiển học và công cụ quản lý “Giáo sư Vester ® Mô hình nhạy cảm”,
một phương pháp và phần mềm đã được giới thiệu thành công trong quản lý, đào tạo,
chính trị cộng đồng và quản lý sinh thái. Mô phỏng các quá trình điều khiển học thúc
đẩy mục tiêu của chúng tôi để hiểu rõ hơn về sự phức tạp mà không làm tăng dòng
chảy của thông tin khi đưa vào dưới hình thức một chương trình chiến lược. Nó cho
thấy những cạm bẫy của các thực hành thông thường tập trung vào các vấn đề bị cô
lập, giải quyết một trong số đó và tạo ra một số những cái mới - chỉ vì chúng ta không
biết về ảnh hưởng của hệ thống. Kết quả của cả hai chiến lược có thể được trải nghiệm
trong chương trình bởi điều hành nhà nước hư cấu không thành công với những quyết
định ngắn hạn hoặc dẫn nó theo hướng phát triển bền vững và do đó bước tới nhóm
đứng đầu với điểm số cao của chương trình.
Trải nghiêm
Trong 20 năm trải nghiệm này, cùng với các cuộc điều tra của viện Vesters
trong viện trợ phát triển, tư vấn và lập quy hoạch vùng, sự cung cấp dữ liệu của các
chuyên gia địa phương là khởi nguồn cho bối cảnh của ecopolicy và nó là sổ tay
hướng dẫn. Các thông tin phản hồi liên tục từ hàng ngàn người đã sử dụng trong
trường học và đào tạo quản lý cũng như các phiên bản trực tuyến trong loạt phim
truyền hình đã đề cập cũng giúp để đạt được sự thân thiện với người dùng thực sự của
các phiên bản CD-ROM.
Giáo dục theo mô hình của sự phụ thuộc lẫn nhau phức tạp giữa con ngƣời và
môi trƣờng
Ecopolicy có ứng dụng rất hữu ích trong việc quản lý công tác đào tạo, hội
thảo, và giới thiệu các khóa học về kinh tế và sinh thái. Sử dụng ecopolicy để mô
phỏng tương tác giữa con người và môi trường của mình, để chúng ta học rất nhiều
trong một thời gian rất ngắn. Xem chính mình trong những ý tưởng sau đây, bạn gặp
phải trong khi sử dụng chương trình, và xem liệu bạn có thể tìm thấy bất kỳ ví dụ
tương tự từ kinh nghiệm hàng ngày của riêng bạn:
106
-Tất cả các can thiệp trong một hệ thống liên kết có hậu quả của nó.
- Trong nhiều trường hợp, một sự can thiệp ở một nơi có phản hồi đáng ngạc
nhiên tác động lên chính nó, với số lượng khác nhau của sự chậm trễ.
- Sau một số bước trung gian, cơ chế này thường có thể đảo ngược những ảnh
hưởng của thay đổi ban đầu có vẻ tích cực, biến chúng thành vô ích hoặc thậm chí có
hại.
- Những tương tác phi tuyến đẩy nhanh tiến độ một số quy trình trong một cách
mà chúng không còn có thể được điều chỉnh (Tăng trưởng dân số, Áp lực môi trường).
- Các biện pháp dự phòng (thay thế công nghệ, giáo dục, kiểm soát sinh đẻ ban
đầu) có thể chuyển một phần vốn hành động hữu hạn của năng lượng, lao động và
sáng tạo trong chương trình, nhưng trước khi các biện pháp này được thực hiện, lợi ích
lớn hơn sau khi hệ thống của vòng lặp điều khiển chạy tiến trình của nó.
- Quá trình với các phản hồi tích cực (tăng trưởng dân số, tình trạng quá tải, phá
vỡ sự cân bằng của thiên nhiên) là đặc biệt nguy hiểm và nguy cấp, kiểm soát các quá
trình này cũng đòi hỏi các hành động mạnh mẽ nhất.
- Lập kế hoạch dài hạn và tư duy phòng ngừa là sự bảo vệ tốt chống lại việc
phải áp dụng sự kiểm soát đắt đỏ theo hướng ngược lại. Đó là hiệu quả phải suy nghĩ
trước, và nó dẫn đến mục tiêu nhanh hơn việc đáp ứng sự cách ly cho mỗi triệu chứng
khi nó phát sinh.
- Khắc phục sự tổn thất của chính nó không thể dẫn đến trạng thái cân bằng;
không có thể lặp lại liên tục các quyết định “chính xác” (một giới hạn chính sách cứng
nhắc).
- Một hệ thống phát triển ổn định tự điều chỉnh chỉ với sự thông minh, có động
lực chỉnh sửa liên tục, các quyết định linh hoạt.
Lợi thế chính của ecopolicy vượt qua cả những mô phỏng khép kín thông
thường (chẳng hạn Thế giới 'Mô hình' như Forrester) rõ ràng là: sự phát triển vẫn còn
mở, và dòng chảy của nó không thường xuyên xác định do trạng thái ban đầu.
Những người sử dụng, thử nghiệm Cybernetia, có thể đưa ra quyết định mới sau
mỗi vòng và thu được thông tin mới từ các sự kiện. Và như vậy, cũng giống như trong
107
cuộc sống thực tế, anh ta tự mình luôn luôn duy trì là một phần của hệ thống, một
người tiết lộ mình trong một trạng thái cân bằng rộng lớn. Anh ta không thể đứng
ngoài sự kiện chỉ như là một người quan sát. Cũng không phải anh ta có thể trở thành
một nhà độc tài, người can thiệp mà không phải gánh chịu hậu quả.
Thử nghiệm với cuộc sống thực
Chương trình chắc chắn là một cách tiết kiệm và hiệu quả nhất để tìm hiểu về
những mối quan hệ phức tạp, bởi vì nó sử dụng bộ máy tư duy của chúng ta đầy đủ.
Chương trình là các mô hình- mô hình của cuộc sống thực. Chúng cũng mô phỏng
cuộc sống thực tại. Bạn có lợi thế của sự trừu tượng hóa, (bạn ở trong nguy hiểm
không thật sự), nhưng bạn không phải chấp nhận bất lợi của nó (sự vắng mặt của bất
kỳ trải nghiệm thực tế). Hoạt động thực sự làm cho sức lực tinh thần của bạn hoạt
động.
Có nhiều lý do tại sao chúng ta thử các tình huống thực tế trong một chương
trình có thể giúp chúng ta hiểu được thế giới tốt hơn. Không phải là ít trong số này là
những quan hệ thuộc về con người. Ví dụ trong các game nhập vai, nơi bạn có thể hoạt
động những gì là cạnh tranh, thành công và thất bại có ý nghĩa trong một nhóm.
Đương nhiên, chương trình cũng cho phép các cá nhân thoát ra trong vài vai trò, can
thiệp và tương tác trong các sự kiện điều khiển học từ những sự thay đổi về quan điểm.
Yếu tố may mắn hiện diện trong ecopolicy bởi các thẻ sự kiện, cũng mô phỏng thực tế.
Nó là một bài tập đối phó với các sự kiện may rủi mà không đau đớn- các sự kiện may
rủi của các thứ cũng thường xảy đến với chúng ta trong cuộc sống thực.
Trên tất cả, ecopolicy là một chương trình của các sự kiện, một sự can thiệp -
tuy nhiên một cách hợp lý nó đã được lên kế hoạch trước - có thể có hậu quả hoàn toàn
ngoài ý muốn trong thực tế được mô phỏng. Vì lý do này, chỉ có một mô phỏng có thể
cung cấp cho bạn một sự hiểu biết thực sự của quá trình để kiểm soát và tự điều chỉnh
trong nơi con người sinh sống.
Sự căng thẳng của những mối nguy hiểm thực sự, cái mà có thể ngăn chặn quá
trình học tập, bị loại bỏ, dù vậy vẫn có rất nhiều hành động. Bằng cách này, chúng ta
trải nghiệm làm thế nào mà quá trình phức tạp của môi trường, kinh tế và phát triển
quốc gia hoạt động. Ngoài ra, chúng ta gặp phải vấn đề là như thế nào mà các động lực
108
vô hình của một hệ thống phức tạp dẫn đến các quyết định chính trị và kinh tế của
chúng ta đưa ra tiếp tục tạo ra cùng một sai lầm, mặc dù tất cả các dữ liệu và thực tế ở
trong tay.
Như một chương trình phần mềm mô phỏng, ecopolicy mang đến cho bạn
không chỉ sự hứng thú của game, mà còn một chút thực tập tinh thần làm thế nào để
đối phó với các hệ thống phức tạp. Bạn sẽ tìm hiểu về các cơ chế kiểm soát và tự điều
chỉnh tại nơi con người sống.
Về việc sử dụng bảng báo cáo
Bất cứ ai muốn tóm tắt các vòng chiến lược của mình có thể sao chép mẫu và
nhập dữ liệu có liên quan tại một thời điểm.
Đầu tiên, nhập tình trạng ban đầu (giá trị ban đầu của 8 khu vực) ở phía bên trái
và trên điểm số điểm cho vòng đầu tiên. Sau đó ghi lại trong 'Đầu tư' (Inv.) làm thế
nào bạn sẽ phân bổ điểm số điểm của bạn vào bốn lĩnh vực quyết định.
Bạn ghi các kết quả của vòng vào mục 'Kết quả‟(Res.), tức là những con số mới
ở trên cột trong 8 lĩnh vực. Bạn nhập vào điểm số điểm từ kết quả trên cột của vòng
tiếp theo.
109
Phụ lục
Yêu cầu phần cứng và cài đặt
- Yêu cầu phần cứng tối thiểu Pentium 166 MHz 433 MHz hoặc cao hơn
- Tối thiểu 16 MB RAM bộ nhớ chính, tốt hơn 32 MB RAM hoặc nhiều hơn
-16 MB đĩa cứng hoặc nhiều hơn
- Phần mềm hệ thống: Windows 98 / NT / 2000 / ME / XP / Vista / Windows 7
- Microsoft Media Player (tối thiểu phiên bản 7.1)
- Độ phân giải 800x600, 1024x768 hoặc cao hơn (toàn màn hình với mỗi độ
phân giải)
- Dải màu màu tối thiểu (16 Bit)
- CD-ROM, card âm thanh và loa, chuột và bàn phím
Uu tiên giới thiệu:
- Bạn sẽ có được chất lượng hình ảnh tốt nhất với độ phân giải màn hình
1024x768 pixels. Nếu bạn có một máy tính chậm, nó được khuyến khích sử dụng một
độ phân giải màn hình 800x600 pixels.
- Cùng áp dụng cho số lượng màu sắc. Nếu bạn có một máy tính chậm, nó được
đề nghị giảm số lượng màu sắc xuống mức high colour (16 Bit)./.