SABET YAYINLARI ÇÖZÜMLER · da kitle iletişim araçlarının büyük rolü vardır. Kitle İletişim Araçlarının Yararları Bireylerin dış dünyayı tanımasını sağlar

Ders – 01

Notlar

5İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!

İletişim Benimle Başlar

1. İLETİŞİM BİR SANATTIR

İletişimDuygu ve düşüncelerin çeşitli yollarla başkalarına aktarılmasına denir. İletişim insanın

doğumuyla başlayıp ölümüne kadar süren bir süreçtir ve insanlar ihtiyaçlarını karşılaya-

bilmek için doğru iletişim kurmak zorundadırlar.

Bir atasözümüzün dediği gibi “İnsanlar konuşa konuşa anlaşır.” ancak bunun için

kişilerin anlatmak istediklerini doğru cümlelerle ifade etmeleri gerekir.

Ayrıca etkili bir iletişim için iletişimi olumlu yönde etkileyen tutum ve davranışları bil-

mek ve uygulamak çok önemlidir.

a. İletişimi Olumlu Yönde Etkileyen Tutum ve Davranışlar:

1. Duygu ve düşüncelerimizi ifade etmeden önce iletişimi başlatıcı sözler kullanmalıyız.

(Merhaba, iyi günler, selamlar vb.)

2. Konuşurken karşımızdaki kişiye dönmeli ve onunla göz teması kurmalıyız.

3. Düşüncelerimizi açık ve anlaşılır bir dil ile ifade etmeliyiz.

4. Duygu ve düşüncelerimizi “ben dili” ile ifade etmeliyiz.

5. Karşımızdaki kişiye ön yargısız yaklaşmalıyız.

6. Empati kurarak karşımızdaki kişiyi anlamaya çalışmalıyız.

7. Kullandığımız jest ve mimiklere (beden dili) dikkat etmeliyiz.

8. Karşımızdaki kişiyi “etkili dinleme” tekniği ile dinlemeliyiz.

9. İletişim kurarken nezaket ve görgü kurallarına dikkat etmeliyiz.

İsabetli Bilgi

İletişim; yazılı, sözlü ve beden dili

(jest ve mimikler) olmak üzere

üç şekilde gerçekleşir.

İsabetli Bilgi

Ben Dili: Duygu ve düşüncelerimizi

karşımızdaki kişiyi suçlamadan ifa-

de etmektir. Örnek; “Sınavdan kötü

not almana üzüldüm.”

İsabetli Bilgi

Beden Dili: Jest, el – kol hareketleri

ile; mimik ise yüz ifadeleri ile yapı-

lan hareketlerdir.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

6

Ders – 01

İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!


İletişimi Olumlu Yönde Etkileyen DavranışlarAşağıdaki diyaloglarda geçen “iletişimi olumlu yönde etkileyen davranışlardan” hangilerinin kullanıldığını yanlarındaki nok-talı yerlere yazınız.

A. İletişimi başlatan cümleler kullanılması B. “Ben dili” kullanma C. Açık ve anlaşılır bir dil kullanma

D. Empati kurma E. Muhataba doğru dönmek ve göz teması kurmak F. Nezaket kurallarına dikkat etmek

� Mustafa, sabah uyandıktan sonra yatağını topla-

mış, kahvaltı yapmak için mutfaktaki annesinin

yanına gitmiş ve “günaydın anneciğim” demiştir.

......................................

� Annesi, Mustafa’ya dönmüş ve güler yüzle cevap

vermiştir.

......................................

� Okulda rahatsızlanan Mustafa, öğretmeninden

izin istemiştir.

......................................

� Öğretmeni onu anladığını ifade etmiştir.

......................................

� Doktora gitmekten korkan Mustafa’yı annesi ikna

etmeye çalışmıştır.

......................................

� Doktor önce Mustafa ile konuşup onun kaygılarını

gidermiş ve sonra onu muayene etmiş ve iyi

günler dileyerek birbirleriyle vedalaşmıştır.

......................................

Günaydın güzelyavrum.

Öğretmenim ateşimyükseldiği için kendimirahatsız hissediyorum.Bugün için sizden izin

alabilir miyim?

Rahatsızlanmanaüzüldüm. Bir an önce

iyileşmeni ver dersleregeri dönmeni bekliyorum.

Seni anlıyorum küçükkenben de doktordan korkar-

dım ancak gideceğimizdoktor çok iyi biri.

İyi günler doktorhanım.

İyi günler Mustafa.

Günaydın anneciğim.

1

2

1

2

3

4

5

6

4

5

6

3

(A) İletişimi başlatan cümleler kulla-nılması

(C) Açık ve anlaşılır bir dil kullanma.

(D) Empati kurma.

(F) Nezaket kurallarına dikkat etmek.

(E) Muhataba doğru dönmek ve göz teması kurmak.

(B) Ben dili kullanma.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Ders – 01

Notlar



İsabetli Bilgi

Sen dili: Karşımızdaki kişiyi

eleştirici, yargılayıcı ve suçlayı-

cı bir dil kullanma. “Çalışsaydın

böyle olmazdı.”

İsabetli Bilgi

Ön yargı: Bir kişiyi tanımadan

veya önceki olaylara bakılarak

elde edilmiş olumsuz fikir ve dü-

şüncelerdir.

Yargılayıcı olma: Kişiyi dinleme-

den suçlu olduğunu söylemek.

b. İletişimi Olumsuz Yönde Etkileyen Tutum ve Davranışlar:

1. Sorgulayıcı tutum sergilemek.

2. Emir vermek.

3. Küçümsemek ve önemsememek.

4. Düşüncelerimizi ifade ederken “Sen dilini” kullanmak.

5. Suçlayıcı ve yargılayıcı bir dil kullanmak.

6. İsim (lakap) takmak ve onunla alay etmek.

7. Nasihat edici veya tehdit edici bir dil kullanmak.

8. Ön yargılı olmak ve argo kelimeler kullanmak.

Olumsuz Tutum ve Davranışlara Günlük Hayattan Örnekler

A. Emir verme B. İsim takma C. Tehdit etmek D. Argo kelimeler kullanmak

Aşağıdaki numaralanmış cümlelerde iletişimi olumsuz yönde etkileyen tutum ve dav-ranışların neler olduğunu noktalı yerlere yazınız.

Baba: Çabukburayagel,hemendişlerinifırçalaveyatağayat.1

Çocuk: .......................................................................

Harun: Sulugöz,şişko,kirpi.2

Halil: .......................................................................

Anne: Dersçalışmazsanbirdahatelefonunugöremezsin!Helebirzayıfnotalozamangörüşürüz.3

Bilal: .......................................................................

Kadir: Cüşşşşş!!!ohaaa,lannnnn!4

Halil: .......................................................................

(A) Emir verme

(B) İsim takma

(C) Tehdit etmek

(D) Argo kelimeler kullanmak

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

8

Ders – 01

İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!


İletişimi Olumsuz Yönde Etkileyen DavranışlarAşağıdaki diyaloglarda geçen “iletişimi olumsuz yönde etkileyen davranışlardan” hangilerin kullanıldığını yanlarındaki nok-talı yerlere yazınız.

A. İsim takma B. Nasihat etme C. Sorgulayıcı

D. Sen dili E. Tehdit etme F. Suçlayıcı ifadeler kullanma G. Ön yargılı olma

1. Bugünkü yazılıdankaç aldın?

3. Çalışsaydın böyleolmazdı.5. Böyle giderse busene kesin sınıftakalırsın.

2. Ben 30 almışım.

4. Öğretmen zorsordu ne yapayım.

1. Bugünkü sınavım çokiyiydi 90 aldım. Sen kaç aldın?

3. Biraz daha çalışırsanprofesör olacaksın.

3. Çalışıyorum anneama matematiği birtürlü yapamıyorum.Zaten çalışsamda

olmayacak.

1. Yavrum başarılıolman için çokçalışmalısın.

2. Çalışmazsanbaban bilgisayar

oynamanıyasaklayacak.

2. Zayıf aldım malesef.

4. Çalıştım ama öğretmenzor sordu.

Okuldaki sınavından düşük not alan Kadir’e, o sırada

televizyon seyreden babası gününün nasıl geçtiğini

sormuştur.

1. .....................................................................................................

3. .....................................................................................................

5. .....................................................................................................

Sokağa çıkan Kadir’in arkadaşlarıyla arasında yandaki

konuşmalar geçmiştir.

Eve gidince, annesiyle konuşmaya çalışır ancak annesi

onunla ilgilenmeden cevap verir.

3. .....................................................................................................

1. .....................................................................................................

2. .....................................................................................................

3. .....................................................................................................

Sorgulayıcı

Nasihat etme

Suçlayıcı ifade kullanma

Tehdit etme

Sen dili kullanma

Ön yargılı olma

İsim takma

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Ders – 01

Notlar



Meraklısına

Dinlemesini bilenler, ülkeleri

fethetmesini bilenlerden daha

büyüktür.

Benjamin FRANKLIN

Başkalarını inandırmanın en iyi

yolu, onları dinlemektir.

Dale CORNEQIE

Bilginin doğal sonucu konuş-

mak, bilgeliğin ayrıcalığı ise

dinlemektir.

Oliver Wendel HOLMES

İletişimde Dinlemenin Önemi

İletişimde duygu ve düşüncelerin düzgün ifade

edilmesi kadar dinlemek de çok önemli bir yere

sahiptir.

Dinlemek muhatabın karşısında sadece susmak

değil aynı zamanda onun gözlerinin içine bakıp

onu dinlediğini ifade eden sözler ve davranışlar

sergilemektir.

Peki iletişimde iyi bir dinleyici olmak için neler

yapmalıyız?

İyi Bir Dinleyicinin Özellikleri

1. İyi bir dinleyici dikkatini karşısındaki kişi-

ye verir.

2. Konuşmacıyı sözünü kesmeden dinler.

3. Konuşmacıyla göz teması kurar.

4. Son sözü söylemek için çaba harcamaz.

5. Dinlerken başka şeylerle meşgul olmaz.

6. Konuşmacıyı anlamak için onun jest ve mimiklerine

dikkat eder.

7. Onu dinlediğini gösteren sözler söyler. (Evet, ta-

mam gibi.)

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Bil – Bul – Uygula

10 İsabet Ders Defteri ile Öğren - Çöz - Kazan!


Aşağıda verilen tutum ve davranışların iletişimi hangi yön-de etkilendiklerini karşılarına işaretleyiniz.

Tutum ve Davranışlar

Kendini tanıtmak.

Ön yargılı olmak.

Karşımızdaki kişiyi yönlendirmek.

Karşımızdakini teselli etmek.

Ben dili kullanmak.

Empati kurmak.

Argo kelimeler kullanmak.

Jest ve mimikleri kullanmak.

Sadece kendi düşüncemizi doğru

kabul etmek.

İnsanları olduğu gibi kabul etmek.

Hoşgörülü ve anlayışlı olmak.

Konuyu dolandırmak.

İsim (Lakap) takmak.

Konuşan ile göz teması kurmak.

nezaket açık ve anlaşılır ben dili

iletişim gözlerine jest ve mimik

yazılı empati sözlü ön yargılı

sözünü kesmeden

Aşağıdaki cümlelerde verilen boşluklara yukarıdaki keli-melerin uygun olanlarını yazınız.

1. İletişim kurarken yaptığımız el, kol ve yüz hareketlerine

.............................. denir.

2. Başkalarını tanımadan onlar hakkında olumsuz düşün-

memiz ................................. olduğumuzu gösterir.

3. Olumlu iletişim kurmak istiyorsak kendimizi başkasının

yerine koyarak ................................. yapmalıyız.

4. Geçmişte, Roma sokaklarında asılı bilgilendirme afişleri

............................ iletişime örnektir.

5. İnsanların duygu ve düşüncelerini başkalarına aktarma-

sına ............................ denir.

6. Küçük yerleşim yerlerinde belediyelerin yaptığı anonslar

....................... iletişimin örneklerinden biridir.

7. Biriyle konuşurken onun ....................... bakmalıyız.

8. Karşımızdaki insanları ...........................................................

dinlemeliyiz.

9. Başkalarıyla iletişim kurarken ....................... kurallarına

dikkat etmeliyiz.

10. Karşımızdaki kişiyle iletişim kurarken cümlelerimizi

....................... ile ifade etmeliyiz.

11. İletişim kurarken ............................................ bir dil kullanma-

lıyız.

3

3

3

3

3

3

3

7

7

7

7

7

7

7

jest ve mimik

empati

gözlerine

ben dili

sözümüzü kesmeden

açık ve anlaşılır

nezaket

iletişim

sözlü

ön yargılı

yazılı

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Test – 01



1. Söz ola kese savaşı,

Söz ola kestire başı

Söz ola ağılı aşı,

Bal ile yağ eder bir söz

Yunus Emre

Yukarıda verilen dörtlüğe bakılarak iletişim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez?

A) İletişimde kullanılan kelimeler çok önemlidir.

B) Söylediğimiz sözler karşımızdaki insanı olumlu veya

olumsuz etkiler.

C) İletişim doğru kurulmadığı zaman kötü sonuçlar do-

ğurur.

D İletişimde davranışların fazla önemi yoktur.

2. Gencin biri kürsüde konuşma yapan bir veterinere:

– Siz baytardınız değil mi?

diye sorunca, baytar (veteriner) gence şu cevabı ver-

miş:

– Evet bir yeriniz mi ağrıyordu?

Verilen diyalog sürecinde, gencin iletişimi olumsuz yönde etkileyen hangi davranışı sergilediği söylene-bilir?

A) Önyargılı olma B Alay etme

C) Tehdit etme C) İsim takma

3.

Bak oğlum! Başarılı

olmak için derslerine düzenli

ve çok çalışmalısın.

Yukarıdaki resimde babanın, iletişimi olumsuz yönde etkileyen hangi tutumu sergilediği söylenebilir?

A) Emir verme B) Ön yargılı olma

C Nasihat etme D) Alay etme

4. Gerçeği olduğu gibi konuşmak, gerçeğe saygı duymak

ilişki hastalıklarının en güçlü ilacıdır.

Doğan CÜCELOĞLU

Yukarıda verilen metne göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İnsanlar duygularını açık ve anlaşılır bir dille ifade

etmelidir.

B) İnsanları ve olayları olduğu gibi kabul etmeli ve ona

göre davranmalıyız.

C) İletişim hataları insanlar arasında problemlere ne-

den olabilir.

D Her yerde doğruyu söylemek ilişkilerin devamını

sağlayan en önemli faktördür.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Test – 01



5. “Zaten olacağı da buydu sınavı kazanamayacağın

belliydi.

“Çabuk yerine geç ve dersi dinle.”

“Boşver, herkesin başına gelir böyle şeyler.”

Buna göre;

I. Emir verme,

II. Sorgulayıcı tutum sergileme,

III. Nasihat etme,

IV. Ön yargılı davranma

gibi iletişimi olumsuz yönde etkileyen tutum ve davra-nışlardan hangisine örnek verilmemiştir?

A) I B II C) III D) IV

6. Dinlemek iletişimin en temel faktörlerinden biridir. Top-

lumumuzda da dinleme ile ilgili birçok atasözü ve deyim

türetilmiştir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin vurguladığı anlam iletişimi olumsuz etkiler?

A Kulak asmamak

B) Can kulağıyla dinlemek

C) Söz gümüşse sükut altındır.

D) Kulak kesilmek

7. Ben dili: Duygu ve düişüncelerimizi karşımızdaki kişiyi

suçlamadan ifade etmektir.

Verilen tanıma göre, aşağıdakilerden hangisinde “ben

dili” kullanıldığı söylenemez?

A) Okula gelmemene çok üzüldüm.

B Dondurma yerseniz hastalanırsınız.

C) Sınıftaki gürültüden rahatsız oluyorum.

D) Bu maçı alacağınıza inanıyorum.

8. Hayri: Merhaba! Bakkal amca.

Bakkal: Merhaba ufaklık.

Verilen diyalogta yapılan iletişim hatası aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Sen dili kullanma

B) Emir verme

C İsim takma

D) Ön yargılı olma

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Notlar


Ders – 02 Kitle İletişim Araçları ve Kamuoyu

Dikkat

Ülkemizde ilk gazeteler Kurtuluş

Savaşı yıllarında, ilk radyolar ise

1927’de kurulmuştur.

İlk televizyon yayınları 1960’larda

yapılmaya başlanmıştır.

1. Bir Tuşla Dünya Evimize geldia. Kitle İletişim Araçları

Duygu, düşünce ve gelişmeleri kısa sürede büyük insan topluluklarına aktaran araç-

lara kitle iletişim araçları denir.

Bu araçlar yazılı, sesli ve hem sesli hem görüntülü olmak üzere üç gruba ayrılır.

Yazılı Kitle İletişim Araçları

(İşitsel) Sözlü Kitle İletişim Araçları

Görsel ve İşitsel Kitle İletişim Araçları

Gazete

Kitap

Dergi

Afiş

Broşür

Radyo

Telsiz

Telefon

Televizyon

İnternet

Sinema

Bilgisayar

Akıllı telefon

Dikkat

Medya: Yazılı, sesli ve görsel tüm kitle iletişim araçlarına denir.

Meraklısına

2017 verilerine göre Türkiye’de kitle iletişim araçlarının kullanımı:

Türkiye’de aktif sosyal medya kullanımı 48 milyon civarında (Aynı kişilerin farklı

hesapları dahil)

Kullanıcılar günde 3 saatini sosyal medya platformlarında geçiriyor.

Ülkemizde televizyon karşısında geçirilen vakit ise günlük ortalama 2 saat.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Notlar



İsabetli Bilgi

Kamuoyu: Bir konu hakkında halkın

benimsediği genel düşünceye denir.

Örneğin; köylerine yakın bir yere

fabrika yapılacağını öğrenen köylü-

ler fabrikanın köy hayatını olumsuz

etkileyeceğini düşünmüşler ve fabri-

ka yapımına karşı çıkmışlardır. Köy-

lünün bu ortak görüşüne kamuoyu

denir. Bu ortak görüşün oluşmasın-

da kitle iletişim araçlarının büyük

rolü vardır.

b. Kitle İletişim Araçlarının Yararları

Bireylerin dış dünyayı tanımasını sağlar.

Ticari ürün ve hizmetlerin tanıtımını yapar. (Reklam gibi)

Farklı ülke ve kültürleri tanımamızı sağlar.

Toplumu ilgilendiren konularda kamuoyu oluşmasını sağlar.

Kültürel değerlerin genç nesillere aktarılmasını sağlar.

Toplumlar arasında yardımlaşma ve dayanışmayı sağlar. (Deprem, sel vb. doğal afet-

lerde.)

Yeni bilgiler edinmemizi, eğlenceli ve keyifli vakit geçirmemizi sağlar.

Dikkat

Kitle iletişim araçları bilinçli kullanıldığında birçok yararı olabileceği gibi bilinçsiz kul-

lanımında da birçok zararı olabilir.

c. Kitle İletişim Araçlarının Zararları

Kişiler arası iletişimi ve sosyal bağları azaltır.

İletişim kopukluğuna neden olur.

Zamanın boşa harcanmasına neden olur.

Ruhsal ve bedensel sağlık sorunlarına neden olur. (Obezite, korku, saldırgınlık vb.)

Kültürel yozlaşma ve millî benliğin kaybedilmesine sebep olabilir.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Notlar



Meraklısına

1876 – Graham Bell Telefonu

icat etti.

1983 – İlk cep telefonu üretildi.

2007 – İlk akıllı telefon üretildi.

Dikkat

Kültür: Bir toplumun gelenek, gör-

nekleri, maddi ve manevi değer-

leridir. (Yöresel yemekler, bayrak

sevgisi vb.)

İsabetli Bilgi

Radyo Televizyon Üst Kurulu

(RTÜK) radyo ve televizyon faa-

liyetlerini denetlemek amacıyla

1994 yılında göreve başlamıştır.

RTÜK belirlenen yükümlülükleri

yerine getirmeyen yayın organla-

rına gerekli uyarı ve cezaları ver-

mektedir.

3. Medya ve Toplumsal Değişim

Günümüzde dünya üzerinde hemen her yerde var olan medya ulusal ve uluslararası

etkileşimi sağlamaktadır. Bu etkileşimler toplumların yararına olabileceği gibi zararı-

na da olabilmektedir.

Teknolojinin gelişmediği dönemlerde insanlar birbirleriyle iletişim kurmak için uzun

zaman harcarlardı. Örneğin; bir kişinin diğerine yazdığı mektup günler ve haftalar

sonra eline geçmekteydi. Zamanla iletişimi sağlayacak bir çok alet üretildi.

Mesela 2000’li yılların başında akıllı telefonların icadı ile kişiler birbirleriyle sesli ve

görüntülü konuşabildikleri gibi birbirine resim, video veya gerekli olan evrakları da

internet üzerinden göndermeye başladılar ve böylece birçok ihtiyaçlarını kısa sürede

giderdiler.

Teknolojik aletlerin kullanımı toplumda hızla yayılsa da toplumun fikir, davranış ve

kültürünü asıl etkileyen medya aracı televizyon olmuştur.

Televizyon’un Topluma ve Kültüre Etkileri

Medya araçları içinde ülkemizde en fazla kullanım

oranı televizyona aittir. Dolayısıyla toplumun tu-

tum ve davranışları üzerinde en fazla etki de te-

levizyona aittir. Bu etkilere şu örnekleri vere-

biliriz.

Toplumun geleceği olan çocuklarımız her gün

birkaç saatini televizyonun karşısında geçir-

mekte bu da çocukların fiziki ve psikolojik geli-

şimini olumsuz yönde etkilemektedir.

Gençlerimiz izlediği film ve dizilerden etkilen-

mekte ve izlediği karakterlere özenmektedir.

(Konuşmaları, kıyafetleri, dinlediği müzikler, yemekler,

davranışlar.)

Giyim kuşamın, dış görünüşün, zenginliğin ön planda olduğu ahlaki değerlerin geri

planda bırakıldığı televizyon programlarıyla kültürel bir erozyona erozyona neden

olmaktadır.

Yapılan yayınlar kuşaklar arası kültürel çatışmalara sebep olmaktadır.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Notlar



Meraklısına

Birleşmiş Milletler İnsan Hak-

ları Bildirgesi’ne göre: “Herkes

düşünce ve ifade özgürlüğü

hakkına sahiptir; bu hak ser-

bestçe düşünme, hangi yoldan

ve nerede olursa olsun bilgi ve

görüş alma, araştırma ve yay-

ma özgürlüğünü içerir.”

Türkiye, Birleşmiş Milletler

İnsan Hakları Bildirgesi’ni

1949’da imzalayarak hükümle-

rini kabul etmiştir.

Bilgi Kutusu

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan tüm vatandaşlara, cinsiyet, milliyet, dil

ve din ayrımı gözetmeksizin anayasamız tarafından birçok hak verilmiştir.

Bu kanunlarla iletişim ve haberleşme ile ilgili haklarımız ve sorumluluklarımız belir-

lenmiştir.

Anayasamızda İletişim ve Haberleşme

MA

DD

E 20

Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip-

tir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.

Kimsenin evi ve özel yaşamı

gözlenemez.

Aile hayatımıza ait fotoğraflar

izinsiz yayınlanamaz.

Anayasamızın bizlere verdiği diğer bir hak ise düşünce ve ifade özgürlüğüdür.

MA

DD

E 26

Herkes düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına

veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.

Herhangi bir medya aracılığıyla

duygu ve düşüncelerimizi paylaşabiliriz.

Fikirlerimizi bir kişiye veya topluma

açıklayabiliriz.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Notlar



Dikkat

Sansür: Bazı ifade, bilgi ve belge-

lerin basın ve yayın organları tara-

fından yayınlanmasını engellemek

veya kontrol altına almaktır.

İsabetli Bilgi

Tekzip: Yalanlama ve düzeltme

demektir. Kişiler kendisiyle ilgili

yanlış veya yalan haber yapılması

halinde bu haberlerin düzeltilerek

yeniden yayınlanmasını isteme

hakkına sahiptir.

Madde 32. Tekzip hakkıDüzeltme ve cevap hakkı, ancak

kişilerin haysiyet ve şereflerine

dokunulması veya kendileriyle ilgili

gerçeğe aykırı yayın yapılması hal-

lerinde tanınır ve kanunla düzen-

lenir.

Dikkat

İnternet sitelerinin denetimi, Rad-

yo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)

tarafından yapılmaktadır.

Düşünce ve ifade özgürlüğü gibi kişisel haklarımızı basın ve yayın araçları olmadan

büyük ve geniş kitlelere ulaştırmak imkânsızdır. Bu yüzden basın – yayın araçlarının

korunması ve sınırlarının belirlenmesi için anayasamıza bazı maddeler konulmuştur.

Madde 28: Basın hürdür sansür edilemez.

Madde 30: Basın araçları suç aleti olduğu gerekçesiyle zap ve müsadere edilemez

veya işletilmekten alıkonulamaz.

Kitle iletişim araçlarından yararlanan insanların “doğru haber alma hakkı” olduğu

gibi, basın ve yayın organlarının “doğru haber verme sorumluluğu” vardır.

Basın Konseyi

Gazeteciler tarafından kurulan konseyin amacı haber alma hakkı ve doğru bilgi verme

sorumluluğu arasındaki dengeyi sağlamaktadır. Bunun için basın ahlâk ilkelerini kabul

etmişlerdir.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yayın yapan televizyon ve radyo kanalları denetle-

me yetkisine sahip olan kuruluştur.

1994 yılında kurulan kuruluş televizyon kanallarını denetlediği gibi çocukları, gençleri

ve aile hayatını korumak ve izleyicileri zararlı yayınlardan korumak amacıyla “akıllı

işaretler” denilen bazı semboller belirlemiştir.

Genel izleyici 7 yaş ve üzeri 13 yaş ve üzeri

Şiddet ve korku 18 yaş ve üzeri Olumsuz örnek

oluşturabilecek

davranışlar.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER



Kitle İletişim Araçları ve Kamuoyu

Aşağıda verilen bilgilerin doğru yada yanlış olduklarını ku-tucuklara işaretleyiniz

D Y

1.Kitle iletişim araçları insanlar arası etkileşimi artırır.

2.Kitle iletişim araçlarının uzun süre kullanımı sağlık sorunlarına neden olur.

3.Sosyal medyada sürekli vakit geçir-mek kişilerin sosyalleşmesini sağlar.

4.Gelişmeleri en hızlı ileten kitle ileti-şim aracı televizyondur.

5.Günümüzde mektup ve posta kuşları ile iletişim tamamen sona ermiştir.

6.Ülkemizde ilk radyo yayınları kurtu-luş savaşı sırasında başlamıştır.

7.Kitle iletişim araçları kültürel değer-leri olumsuz etkileyebilir.

8.

Günümüzde kitle iletişim araçları eğitimden, sağlığa ticaretten, aske-riyeye birçok alanda kullanılmakta-dır.

9.Kitle iletişim araçları, iletişimde ya-şanan bütün sorunları çözmüştür.

10.Günümüzde kitle iletişim araçlarının aşırı kullanımından dolayı yeni has-talıklar ortaya çıkmıştır.

11.Kitle iletişim araçları yardımlaşma ve dayanışmaya katkı sağlar.

12.Akıllı telefonlar sayesinde tüm ileti-şim sorunları çözülmüştür.

13.Kitle iletişim araçları sayesinde kü-tüphaneler cebimize kadar girmiştir.

özel hayatın akıllı telefonlar tekzip

kamuoyu görsel işitsel

kitap gazete dergi kitle iletişim

televizyon sosyal medya internet

televizyonlar hem işitsel hem görsel

Yukarıda verilen kelimeleri aşağıdaki boşluklara uygun şe-kilde yazınız.

1. Geniş kitlelere bilgi aktaran araçlara ..............................

araçları denir.

2. Ülkemizde en fazla kullanılan kitle iletişim aracı ................

................................ ve ...........................................dır.

3. İnsanların bir konu hakkındaki ortak fikrine

.............................. denir.

4. İnsanların akıllı telefonlar vasıtasıyla haberleştiği, resim

ve video paylaştığı platformlara .............................. denir.

5. .............................., .............................. ve .............................. gör-

sel iletişim araçlarına örnek gösterilebilir.

6. Kitle iletişim araçları .............................., .............................. ve

............................................................... olmak üzere üçe ayrılır.

7. Aşırı kullanımdan dolayı hastanelerde ..............................

bağımlılığı bölümleri açılmıştır.

8. .............................. başlangıçta ailelerin birlikte vakit geçir-

mesini sağlarken sonraları aile bireyleri arasında iletişim

kopukluğuna neden olmuştur.

9. Bir kimselerin izinsiz fotoğrafını çekmek anayasamızın

20. maddesindeki .............................. gizliliği ilkesine aykırı-

dır.

10. Hakkımızda yapılmış yanlış veya yalan haberleri

.............................. hakkımızı kullanarak düzeltilebiliriz.

3

3

3

3

3

3

3

7

7

7

7

7

7

kitle iletişim

televiz-yonlar akıllı telefonlar

kamuoyu

kamuoyu

Kitap dergi gazete

görsel işitsel

internet

özel hayatın

tekzip

Televizyon

hem görsel hem de işitsel

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER




Madde 20Özel hayatın gizliliği

Madde 26Düşünce ve kanaat

hürriyeti

Madde 30Basın araçları

işletilmekten

alıkonulamaz

Madde 32Tekzip hakkı

Madde 28Basın hürdür, sansür

edilemez

Aşağıda verilen durumların yukarıdaki maddelerden hangisiyle ilişkili olduğunu yanlarına yazınız.

Hayatı hakkında yalan haber yapılan

ünlü sanatçı, yasal hakkını kullanarak

gazeteye düzeltme yazısı dönderdi.

Sanatçı hangi hakkını kullanmıştır?

İş adamı hangi maddeyi ihlal etmiştir?

Fotoğraf çeken şahsın komşusunun hangihakkını ihlal etmiştir?

Vatandaşlar hangi haklarını kullanmıştır?

Caner hangi hakkını kullanmıştır?

Kamuoyunu bilgilendirmek için hakkında

haber yapılan ünlü iş adamı, tanıdıkları

vasıtasıyla haberi yayından kaldırttı.

Habersiz bir şekilde komşusunun

fotoğrafını çeken şahıs, bu fotoğrafları

sosyal medya üzerinden yayınladı.

Sokak röportajları yapan yerel televizyon

yeni eğitim sistemi hakkında vatandaşların

görüşlerini aldı.

Yapılan haberle ilgili olmadığı hâlde

fotoğrafı kullanılan Caner, anayasal

hakkını kullanarak durumu düzeltmiştir.

Madde 32

Madde 28

Madde 20

Madde 26İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER




İnternet

Aşağıda verilen bilgilerin hangi kitle iletişim aracıyla ilgili olduğunu yanlarına yazınız.

Televizyon

Gazete

Radyo

Sinema

Kişisel yeteneklere sahip insanların,

topluma örnek olup toplumu etkilediği

bir araç oldu.1

İlk olarak İstanbul’da kurulmuş ve binanın

üzerine yerleştirilen hoparlör aracılığıyla

yayın yapmıştır.

Yayılması ve gelişmesiyle

günümüzde bağımlılık yapacak bir

seviyeye geldi.

Haberleşme ve ticareti kolaylaştırmış ve

hızlandırmıştır.

Yayınlanan programlar nedeniyle toplumun

kıyafetlerine, yemeklerine ve yaşam şekline

etki etmiştir.

Yapılan programlar ile kültürler arası

etkileşimi arttırmış ve kültürel etkileşime

neden olmuştur.

Milli Mücadele yıllarında, TBMM lehine

kamuoyu oluşturmak için çıkarılmıtır.

2

3

4

5

5

4

1

1

2

3

2İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER


Test – 02 Kitle İletişim Araçları ve Kamuoyu

1.

Yukarıda verilen çizimlere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Televizyon çocukların zihin gelişimini etkilemekte-

dir.

B) Televizyon izleyen çocukların ayrıntı verme gücü

azalmaktadır.

C 7 yaşından küçük çocuklar kesinlikli televizyon izle-

memelidir.

D) Kitle iletişim araçlarının bilinçli kullanılması gerekli-

dir.

2. Cep telefonunun kapatıp Haziran’a kadar sınava

hazırlanan bir öğrenci 160 soruda 153’ünü cevapla-

yarak tıp fakültesini kazandı.

Çok fazla televizyon izleyen öğrenciler ders çalış-

manın çok sıkıcı olduğunu ifade etmişlerdir.

Ormanda kaybolan kampçılar telefonlarındaki GPS

özelliği ile yollarını buldular.

Verilenlere göre kitle iletişim araçları ile ilgili hangisi söylenemez?

A) Kitle iletişim araçlarının olumlu ve olumsuz yanları

vardır.

B) Televizyonun bilinçsiz kullanılması eğitimi olumsuz

etkilenmektedir.

C) Kitle iletişim araçlarının doğru kullanımı hayatımızı

kurtarabilir.

D Eğitim çağındaki kişiler kitle iletişim araçlarını kul-

lanmaları yasaklanmalıdır.

3. Haberler

Belgesel

Ders içerikli yayınlar

Yukrıda verilenlere göre televizyonun etkileriyle ilgili hangisi söylenirse yanlış olur?

A) Bizi günlük gelişmelerden haberdar eder.

B) Kültürel birikim edinmemizi sağlar.

C) Uzaktan eğitim almamızı sağlar.

D Sağlıklı yaşamamımızı sağlar.

4. 2017’de Türkiye’de internet ile ilgili yapılan bir araştır-

mada,

İnternet imkanına sahip ailelerin oranı % 80,7

İnternet üzerinden mal ve hizmet siparişi veren ya

da alan bireylerin oranı % 24,9 (16 - 74 yaş)

Bireylerin % 42,4’ü e-devlet hizmetleri kullandı.

İnsanlar en çok internet üzerinden giyim ve spor

malzemesi siparişi verdi.

Yukarıdaki bilgilere göre internet kullanımı ile ilgili hangisi söylenemez?

A Günümüzde kişiler arası iletişimde en çok kullanılan

araç internettir.

B) İnternet, en çok alışveriş yapmak iletişim için kulla-

nılmıştır.

C) İnternet kullanımı ticari faaliyetleri olumlu yönde et-

kilemiştir.

D) İnsanların interneti kullanma nedenleri farklılık gös-

termektedir.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER


Test – 02 Kitle İletişim Araçları ve Kamuoyu

5. Ülkemizde yayın yapan televizyon ve radyo kanalları

RTÜK tarafından denetlenir.

Aşağıdakilerden hangisi kanalların denetlenme ge-rekçelerinden biri değildir?

A) Çocukların ve gençliğin ruh sağlığının korunması

B) Kültürel yapının bozulmasının önlenmek istenmesi

C) Aile hayatının korunmaya çalışılması

D İfade özgürlüğünün önüne geçilmeye çalışılması

6. Ahmet ilkokula giden bir öğrencidir. Okuldan gelince

dinlenme amacıyla televizyonu açmıştır.

Açmış olduğu programlardaki akıllı işaretler aşağıda-ki gibi olduğuna göre Ahmet’in hangi programı izle-mesi onun için daha uygundur?

A) B

C) D)

7+

13+

7. Anayasamızda iletişim özgürlüğü ile ilgili hak ve sorum-

luluklarımız yer almaktadır.

Bunlardan bazıları şunlardır:

Basın hürdür sansür edilemez.

Basın araçları suç aleti olduğu gerekçesiyle müsa-

dere edilemez.

Kişilik haklarının ihlal edildiği haberler için tekzip

hakkı kullanılabilir.

Verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A Ülkemizde basın yayın özgürlüğü sorunsuz şekilde

uygulanmaktadır.

B) Ülkemizde televizyon ve radyo gibi araçlar kanunla-

rın korunması altındadır.

C) İnsanların iletişim hakları koruma altına alınmıştır.

D) İnsanlar yapılan haberlere karşı itibarlarını korun-

mak için yasal hakları bulunmaktadır.

8. Kitle iletişim araçları aynı anda birçok kişiye ulaşabilen

araçlardır. Bu araçların faydaları olduğu gibi birçok za-

rarı da vardır.

Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biridir?

A) Kültürel değerleri yeni nesile aktarır.

B) Farklı toplumları tanımamızı sağlar.

C Kültürel yozlaşmaya neden olur.

D) Toplumu ilgilendiren konularda kamoyu oluşmasını

sağlar.

İSABET Y

AYINLA

RI

ÇÖZÜMLER

Documents

SABET YAYINLARI ÇÖZÜMLER · da kitle iletişim araçlarının büyük rolü vardır. Kitle İletişim Araçlarının Yararları Bireylerin dış dünyayı tanımasını sağlar