Saša - Brojanje saobraćaja

SAOBRAAJNI FAKULTETTRAVNIK

BROJANJE SAOBRAAJA PALE - SARAJEVOSEMINARSKI RAD

Predmet: Saobraajno ininjerstvo

Mentor: Student:

Travnik, 2014.SADRAJ1. UVOD............................................................................................................................... 1.2. OSNOVNI POKAZATELJI NA PODRUJU ZA PERIOD OD 2011 DO 2013...... 2.

3. BROJANJE SAOBRAAJA......................................................................................... 3.

3.1. Metoda runog brojanja........................................................................................ 3.3.2. Automatsko brojanje saobraaja.......................................................................... 5.

4. OBIM I STRUKTURA VOZILA NA MAGISTRALNOM PUTU M-5.................... 7.

4.1. Vremenski period od 06:00h do 09:00h Sarajevo - Pale.................................... 7.

4.2. Vremenski period od 14:00h do 17:00h Sarajevo Pale.................................... 8.

4.3. Vremenski period od 06:00h do 09:00 Paleh Sarajevo.................................... 9.

4.4. Vremenski period od 14:00h do 17:00h Pale Sarajevo................................... 10.

5. VRSTE VOZILA............................................................................................................. 10.

6. FAKTORI VARIJACIJE SAOBRAAJA.................................................................. 11.6.1. Faktor vrnog sata................................................................................................. 11.

7. PROPAUN FAKTORA VRNOG SATA................................................................. 12.

8. OSVRT NA REZULTATE............................................................................................ 14.

9. ZAKLJUAK................................................................................................................. 15.

10. POPIS LITERATURE................................................................................................. 16.

11. POPIS TABELA............................................................................................................ 17.

1. UVODBrojanje saobraaja sprovodi se radi prikupljanja podataka o intenzitetu i strukturi saobraajnih tokova. Osnovni podatak je prosjeni godinji, dnevni saobraaj (PGDS) i dobija se tako to se ukupan protok vozila za godinu dana na jednoj dionici puta podijeli sa brojem dana u godini.Prikupljanje podataka potrebno je zbog saobraajnog i urbanistikog planiranja, zbog planiranja budue saobraajne mree ili oblikovanja nekog vorita, zbog eventualne rekonstrukcije postojee saobraajne mree i izgradnje novih saobraajnih pravaca.Na relaciji Pale Sarajevo, saobraaj se odvija u dva smjera na magistralnom putu M-5. Kroz ovaj seminarski obradit emo osnovne pokazatelje u periodu od 2011. do 2013. God, na pomenutom podruju. Takoer emo pomenuti svrhu brojanja, naini brojanja,unijeti podatke o dnevnom prometu u vremenu od 06.00 do 09.00 sati i od 14.00 do 17.00 sati, vrste vozila, odrediti vrni sat, odrediti faktor vrnog sata, osvrt na rezultate.

12. OSNOVNI POKAZATELJI NA PODRUJU ZA PERIOD OD 2011 DO 2013

Osnovni pokazatelji na podruju optine Pale prebivalita za period od 2011. do 2013. godine - broj stanovnika, broj vozaa, broj vozila, vrsta i duina cesta, sigurnosti cestovnog saobraaja (broj saobraajnih nezgoda - s poginulima, s tee ozlijeenima, s lake ozlijeenima, s materijalnom tetom).

Optina Pale broji 16.355 stanovnika, dok u Palama ivi 22.800. Od toga vozilom upravlja i vozilo posjeduje oko 76% stanovnitva.

Na dionici Pale - Sarajevo od 2011. do 2013 . godini, dogodile su se 5.344 saobraajne nezgode. U tim nezgodama je poginulo je 414 osoba, dok je ozlijeenih bilo 956 osoba. Kao i u veini gradova, tako i u Palama mlaa i starija populacija je izloena visokom riziku u saobraaju.

Tabela 1. Uzronici saobraajnih nesrea

Prilikom analize navedenih saobraajnih nezgoda, ustanovljeno je da je veina saobraajnih nezgoda uzrokovana sa dva ili vie propusta, odnosno dogaanje saobraajne nezgode najee nije uzrokovano samo jednim propustom. U istraivanju se pokazalo da su u 200 saobraajnih nezgoda sa teim posljedicama evidentirana oko 343 uzroka.

23. BROJANJE SAOBRAAJA

Brojanje saobraaja sprovodi se radi prikupljanja podataka o intenzitetu i strukturi saobraajnih tokova. Osnovni podatak je proseni godinji dnevni saobraaj (PGDS) i dobija se tako to se ukupan protok vozila za godinu dana na jednoj deonici puta podeli sa brojem dana u godini. Dunost upravljaa dravnim i lokalnim putevima je da redovno vode statistiku o protoku vozila, na osnovu koje se sprovodi racionalno i efikasno upravljanje putevima.Brojanje saobraaja moe se vriti: metodom runog brojanja i automatskom metodom.

3.1. Metoda runog brojanjaBrojanje saobraaja, prvobitno je bilo runo, poelo se koristiti kao nain na koji su se prikupljali podaci o optereenjima odreenih saobraajnica (prometnica), kategorijama vozila koja se kreu po njima i sl.Razlikujemo dvije vrste brojanja:1. Statiko - broje sevozilakoja u odreenom vremenskom intervalu prou kroz odreeni presjek ceste. Tako se dobivaju podaci o optereenju ceste, a koriste se pri dimenzioniranju prometnica i vorita.2. Dinamiko - to je brojanje saobraajnih tokova. Njime se ustanovljuje jaina,smjer i put saobraajnih strujanja (tokova). Metode brojanja saobraaja su:1. metoda obinog mjerenja na vornim tokama2. metoda obinog mjerenja registarskih oznakavozila3. metoda obiljeavanja listiima4. metoda ispitivanja5. metoda brojakih znaaka6. anketiranje domainstavaVrijeme brojanja ovisi o svrsi brojanja. Ako je osnovnim brojanjem odreeno vrijeme vrnog optereenja moe i kratkotrajno brojanje od pola sata do 2 sata dati potrebne rezultate. Podaci o dnevnom optereenju dobivaju se 16 satnim brojanjem u 2 smjene (6-14 i 14-22 sata). Pri brojanju treba odabrati karakteristine dane kada su optereenja prosjena. Odnos dnevnog i nonog prometa dobit e se 24 satnim brojanjem.Metoda obinog mjerenja navornim tokama - Slui za utvrivanje prometnih tokova brz obzira na izvor i cilj tih tokova. Brojaka mjesta postavljaju se na svakoj prilaznoj cesti prema raskriju. Biljee se smjerovi kretanja vozila.3Metoda biljeenja registarskih oznaka vozila - Sastoji se u biljeenju registarskih oznaka, a nedostatak je to se brojanje mora provesti istovremeno na cijelom podruju zbog ega je potreban veliki broj sudjelovatelja pri brojanju.Metoda obiljeavanja listiima - Voza pri ulazu u grad nalijepi listi odreenog oblika i boje ovisno o tomu da li se zadrava u gradu ili samo prolazi i slino.Metoda ispitivanja - Sastoji se u ispitivanju vozaa od kuda dolaze,kamo idu,da li se zadravaju i slino. Potreban je veliki broj brojaa i brojanje istovremeno na cijelom podruju.Metoda brojakih znaaka - Znake se podijele vozaima u vrnim satima u vremenu od 3 sata.U razmacima od pola sata treba pokupiti znake i podatke zabiljeiti u formulare.Anketiranje domainstava - Dijelove grada treba podijeliti u sektore,te obavijestiti stanovnitvo o anketi.Domainstva se anketiraju o obavljenim vonjama u nekom odreenom danu. Tabela 2. ta anketni list mora sadravati1.zanimanje

2.spol

3.broj vonji

4.poetak i svretak vonje

5.prometno sredstvo

6.svrhu vonje

7.broj vozila

8.parkiranje i slino

Vrijeme trajanja brojanja odreuje se u zavisnosti od svrhe brojanja, te imamo: kratkorono i dugorono brojanje.Kratkorono brojanje od pola sata do 2h koristi se najee za utvrivanje veliine protoka u asovima vrnog optereenja. Za utvrivanje mjerodavnog dnevnog optereenja dovoljno je brojanje od 16h. Za dugotrajno brojanje u toku itave godine pogodno je izabrati automatsko brojanje pomou elektronskih uraaja.Da bi se brojanje na brojakim mjesta obavilo jeftinije i za krae vrijeme potrebno je stalno brojanje samo na malom broju brojakih mjesta. Rezultat takvih brojanja na kljunim brojakim mjestima omoguuju zajedno sa rezultatima kratkotrajnih brojanja sa ostalih brojakih mjesta izvoenja zakljuka o cjelokupnom toku saobraaja. U zavisnosti od cilja, brojanje se moe organizovati:41. na poprenom presjeku puta (profilno brojanje);2. na odreenoj dionici puta i3. na posmatranom podruju (kordonsko brojanje).

Brojanje na poprenom pregledu puta se obavlja runo pomou brojakih listia. Na ovaj nain se dobivaju podaci o optereenju puta na tom poprenom presjeku, ali meutim ne dobivamo podatke o prostornoj raspodjeli saobraajnih tokova. Ovi podaci se koriste i za dimenzionisanje poprenih profila puta kao i pri praktinim zadacima regulisanja raskrsnica.

Brojanje saobraaja na odreenoj dionici puta spada u grupu tzv. dinamikom brojanju saobraaja. Organizuje se da bi se utvrdilo ukupno optereenje posmatrane dionice po obimu i strukturi saobraaja kao i promjene toka du dionice (obim vozila koji se ulijeva i izlijeva sa posmatrane dionice na prikljune puteve). Brojanje saobraaja na dionici puta je komplikovanije za izvoenje i planiranje, a potrebno je vie osoblja za brojanje i obradu prikupljenih podataka.

Brojanje na posmatranom podruju (kordonsko brojanje) se obavlja tako to se brojakim mjestima obuhvata odgovarajua gradska zona. Na ovaj nain utvruje se broj vozila koji ue i i zae iz posmatrane zone u odgovarajuem vremenskom periodu, ovi podaci slue za donoenje odgovarajuih zakljuaka o nainu regulisanja raskrsnica. O potrebi za novim garanim prostorima ili prostorima za parkiranje vouila, uvoenje pjeakih zona... Poslije brojanja skupljaju se podaci, a zatim se sistematiziraju i pripremaju za dalju obradu.

3.2. Automatsko brojanje saobraaja

Brojilo slui sa stalno prikupljanje podataka o znaajkama saobraajnih tokova na cestama. Preferira s koritenje automatskih brojila saobraaja s induktivnom tehnologijom, jer omoguuje brzo i tano mjerenje cestovnog saobraaja te pripada najnovijim rjeenjima koja mogu udovoljiti svim osnovnim i dodatnim potrebama u prikupljanju podataka o saobraaju na cestama. Osobito je vano da automatsko brojilo omoguuje tono razvrstavanje vozila u najmanje 8 skupina (prema europskom standardu).

Brojila saobraaja na cestama postavljaju se prema projektu. Mjerni ureaji saobraajnog toka (brojila saobraaja) mjere i memoriraju sve relevantne podatke osaobraaju: brojenje vozila po saobraajnom traku i smjeru; brzine vonje po vrsti vozila; uestalost; razmak izmeu vozila.

5Podaci se putem mjernih ureaja prikupljaju na karakteristinim mjernim mjestima na cestama. Interval prikupljanja podataka u pravilu je jedna minuta, to odgovara i vremenu obrade prikupljenih podataka.Mjerni sustav se moe bazirati na induktivnoj petlji ili drugim osjetilima ukljuujui i video imaging sustav. U pravilu primjenjuje se sustav za induktivno detektiranja vozila s dvije induktivne petlje po jednom prometnom traku. Induktivne petlje za detekciju vozila ugrauju se u kolnik s dva dovoda do ureaja za brojenje.Poloaj induktivnih petlji potrebno je tako odrediti da izmeu petlji i dovoda susjednih petlji postoji minimalni razmak od 50 cm. Dovodne i odvodne strane susjednih petlji istog smjera vonje (npr. na brzim cestama i autocestama s vie prometnih trakova u istom smjeru) trebaju leati u istoj ravnini. irina proreza (utora) u cesti za polaganje petlji iznosi 5-8 cm, a kad se radi o dovodima do spojne kutije od koje slijedi grananje (do nje vodi telekomunikacijski kabel) onda utor iznosi oko 10 cm. Dubina utora iznosi kod betonskog kolnika oko 5 cm.Kontinuirano prikupljanje podataka o saobraaju na cestama, tj. neprekidno brojenje saobraaja kroz cijelu godinu obavlja se stacionarnim automatskim brojilima. Mjesto prikupljanja podataka jest lokacija brojenja. U uporabi je nekoliko generacija i vrsta brojila. Zajednika im je znaajka da koliine prometa biljee kumulativno u zadanim intervalima i po voznim trakovima, to pri dvotranim cestama istodobno zna i promet po smjerovima. U primjeni su tri tipa brojila: SBH/DL 2000,Peek Traffic ADR-2000iMikrobit QLD-6CX. U nastavku su opisane glavne znaajke pojedinih tipova brojila, kljune za analizu sa stajalita teorije prometnih tokova. Jedan od najvanijih detalja kod stalnog brojanja saobraaja je odreivanje potrebnog broja mjesta brojanja, odnosno stanica za automatsko brojanje. Predpostavlja se da podaci o saobraaju (intenzitet saobraaja) imaju normalnu raspodjelu. Broj stanica automatskog brojanja je obino manji od 30, a srednja vrijednost i varijacija su nepoznate. Da bi se odredila veliina minimalnog uzorka koja e obezbjediti zadovoljavajuu tanost koristi se ''t'' raspodjela. Opti oblik jednaine ove raspodjele je:= Gdje je : = procentualna vrijednost ''t'' raspodjele sa (n-1) stepeni slobode; = 1 (procenat izabranog nivoa povjerenja / 100); = aritmetika sredina; = sredina uzorka;s = standardna devijacija uzorka;n = veliina uzorka (broj stanica za brojanje).

Formula moe biti napisana u konanoj formi izraavajui standardnu devijaciju i vjerovatnou greke u relativnom smislu u odnos na srednju vrijednost uzorka.

6Koristei koeficijent varijacije (KV) umjesto standardne devijacije i nivo preciznosti (NP) umjesto greke srednje vrijednosti, jednaina za broj stanica za brojanje saobraaja je:n = Gdje je:KV = koeficijent varijacijeNP = nivo precioznosti (greka srednje vrijednosti za izabrani interval povjerenja)

4. OBIM I STRUKTURA VOZILA NA MAGISTRALNOM PUTU M-5

Magistralni put je javni put koji povezuje vee gradove i vanija privredna podruja u Bosni i Hercegovini i koji se nadovezuju na mreu odgovarajae kategorije puteva sa susjednim dravama.

4.1. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Sarajevo Pale

Dan brojanja: PetakTabela 3. Protok vozila Sarajevo Pale od 06:00h do 09:00h

7Ukupan broj vozila u vremenskom periodu od 06:00h do 09:00h je: 558 voz.

4.2. Vremenski period od 14:00 do 17:00 Sarajevo Pale

Dan brojanja: PetakTabela 4. Protok vozila Sarajevo Pale od 14:00h do 17:00h

Ukupan broj vozila u vremenskom periodu od 14:00h do 17:00h je: 1004 voz.

84.3. Vremenski period od 06:00 do 09:00h Pale Sarajevo

Dan brojanja: SubotaTabela 5. Protok vozila Pale Sarajevo od 06:00h do 09:00h

Ukupan broj vozila u vremenskom periodu od 06:00h do 09:00h je: 601

94.4. Vremenski period od 14:00 do 17:00h Pale - Sarajevo

Dan brojanja: SubotaTabela 6. Protok vozila Pale Sarajevo od 14:00h do 17:00h

Ukupan broj vozila u vremenskom periodu od 14:00h do 17:00h je: 796

5. VRSTE VOZILA

U predhodnim tabelama navedeno je vie vrsta vozila, od kojih je najvei protok kod putnikih automobila, zatim protok autobusa za javni gradski saobraaj. Moemo vidjeti da auto-vozovi ne koriste ovu dionicu puta, te da je slab i protok vozila tekih teretnih vozila.

Bicikl i motocik imaju slab protok, tj. bicikl nikako a motocik 6 u vremenskom periodu od 14:00h do 17:00h iz razloga to je zimski period godine.

Kombi vozila slue za transport manjih koliina robe (paketa, pote i sl.), te njihov protok je neravnomjeran za dan i vremenski period.

106. FAKTORI VARIJACIJE SAOBRAAJAFaktor varijacije saobraaja (FVS) predstavlja mjesenu varijaciju saobraaja za sve dane u sedmici. Ovaj faktor se koristi za korigovanje dopunskog brojanja da bi se izraunao PGDS. Podaci za proraun FVS se prikupljaju stalnim brojanjem i mogu se klasificirati zavisno od funkcionalne klasifikacije saobraajne mree.FVS se izraunava primjenom sljedeih postupaka: Izraunava se prosjean saobraaj za svaki dan u sedmici (ponedjeljak, utorak, srijeda, etvrtak, petak, subota i nedjelja), za svaki mjesec i za svaku stanicu automatskog brojanja saobraaja. Izraunaju se mjeseni prosjeci (prosjek 24-satnog brojanja saobraaja za odreen mjesec. Izrauna se prosjek grupe dobijajui tako faktor grupe za svaki dan u sedmici i svaki mjesec u godini. Konano, izrauna se prosjean faktor uzimajui u obzir prethodne etiri godine. Ekstremno niske vrijednosti se predhodno eliminiu.

6.1. Faktor vrnog sata

Obzirom da se najkompleksnije varijacije saobraaja dogaaju tokom jednog sata, saobraaj u jednom vrnom satu je kritina veliina za operativne analize. Analize kapaciteta, kao i druge vrste analiza fokusiraju se na saobraaj u vrnom satu tokom vremena od 15 minutnih intervala.Odnos izmeu saobraaja u toku jednog sata i ekvivalentnog maksimalnog protoka definie se kao faktor vrnog sata FVRS.

FVRS =

FVRS u urbanim sredinama je generalno u granicama od 0.80 do 0. 98. Manje veliine ukazuju na vee varijacije saobraaja tokom jednog sata. Vrijednosti FVRS iznad 0, 95 su indikacija veeg intenziteta saobraaja i kapacitivnih ogranienja.

117. PROPAUN FAKTORA VRNOG SATA

Proraun faktora vrnog sata za vremenski interval od 06:00 07:00h, a zatim u intervalu od 07:01 08:00h, pa u intervalu od 08:01 09:00h za tabelu 3 i tabelu 4. Broj vozila u odreenom vremenskom periodu za smjer Sarajevo Pale.

Proraun faktora vrnog sata za broj vozila u intervalu od 06:00 07:00h48; 58; 57; 46

FVRS = = = 0,90 Proraun faktora vrnog sata za broja vozila u intervalu od 07:01 08:00h43; 64; 79; 31

FVRS = = = 0,68

Proraun faktora vrnog sata za broja vozila u intervalu od 08:01 09:00h34; 40; 26; 29

FVRS = = = 0,80



FVRS = = = 0,91


FVRS = = = 0,74

12Proraun faktora vrnog sata za vremenski interval od 06:00 07:00h, a zatim u intervalu od 07:01 08:00h, pa u intervalu od 08:01 09:00h za tabelu 5 i tabelu 6. Broj vozila u odreenom vremenskom periodu za smjer Pale - Sarajevo.



FVRS = = = 0,77


FVRS = = = 0,86



FVRS = = = 0,91


FVRS = = = 0,81

138. OSVRT NA REZULTATE

Brojanje prometa se vrilo u dva razliita dana, petak i subotu. Vrilo se u jednom danu u dva razliita vremenska intervala. Brojanje se vrilo u dva razliita smjera i to: Sarajevo Pale i Pale Sarajevo.

Iz datih tabela moemo vidjeti da je petkom vei protok nego subotom. Petkom u intervalu 14:00h do 17:00h je najvei protok vozila.

Faktor vrnog sata se kree od 0,68 do 0,91. Pa moemo zakljuiti da imamo varijacije saobraaja tokom jednog sata.

149. ZAKLJUAK

U toku izrade seminarskog rada mogli smo da nauimo mnoge stvari u vezi brojanja saobraaja, kako i na koje naine se broji i analizu brojanja. Obradili smo mi faktor vrnog sata, ta je vrni sat i kako se rauna.

Visok stepen automobilizacije dovodi do toga da je najvei protok putnikih automobila. A vrni sat za petak i za vremenski period od 06:00 do 09:00h je od 07:01 do 08:00h, za vremenski period od 14:00 do 17:00h od 15:01 do 16:00h. Taj vrni sat je u intervalima kada radnici idu na posao (djeca u kolu) i kada se vraaju. Vrni sat za subotu i za vremenski period od 06:00 do 09:00h je od 07:01 do 08:00h, za vremenski period od 14:00 do 17:00h od 15:01 do 16:00h.

1510. POPIS LITERATURE

[1] Kulovi, M.: Uvod u saobraajno inenjerstvo, Saobraajni fakultet Travnik 2011.

- Internet izvori: http://bs.wikipedia.org/wiki/Pale http://bihamk.ba/dokumenti/statistike/saobracajne_nezgode_2009.pdf http://automoto.ba/stranica/crne-statistike_975.html http://www.fmup.gov.ba/files/file/projekti/Polazne-osnove-strategije.pdf

1611. POPIS TABELA

Tabela 1. Uzronici saobraajnih nesrea............................................................................... 2.Tabela 2. ta anketni list mora sadravati............................................................................... 4.Tabela 3. Protok vozila Sarajevo Pale od 06:00h do 09:00h............................................... 7.

Tabela 4. Protok vozila Sarajevo Pale od 14:00h do 17:00h............................................... 8.

Tabela 5. Protok vozila Pale Sarajevo od 06:00h do 09:00h............................................... 9.

Tabela 6. Protok vozila Pale Sarajevo od 14:00h do 17:00h.............................................. 10.

17

Documents

Saša - Brojanje saobraćaja