Siâp a Gofod / Shape and Space

GRADD / DEGREE

GRADD / DEGREE

Rydym yn defnyddio graddau (e.e. 90°) i fesur onglau

We use degrees (e.g. 90°) to measure angles

Ongl SgwârRight Angle

(90°)

Llinell SythStraight Line

(180°)

Troad CyfanFull Turn(360 °)

Ongl Lem(llai na 90°)Acute Angle

(less than 90°)

Ongl Aflem(llai na 180°, mwy na 90°)

Obtuse Angle(less than 180°, more than 90°)

Ongl Atblyg(llai na 360°, mwy na 180°)

Reflex Angle(less than 360°, more than 180°)

YMARFERION / EXERCISES

Disgrifiwch pob ongl fel / Describe the following as:

a) Ongl Sgwâr b) Llinell Syth c) Ongl Lem ch) Ongl Aflem d) Ongl Atblyg

a) Right Angle b) Straight Line c) Acute Angle d) Obtuse Angle e) Reflex Angle

3) 4)

5)6)

7) 8)

9)

10)11)

1) 2)

MESUR ONGLAU / MEASURING ANGLES

Rydym yn defnyddio ONGLYDD i fesur onglau.

We use a PROTRACTOR to measure angles.

Mae graddfa glocwedd a gwrthglocwedd ar yr onglydd

A protractor has a clockwise and anticlockwise scale

Os yw ongl yn troi (agor) yn glocwedd

mae angen defnyddio’r raddfa allanol

If an angle turns (opens) clockwise

you must use the external scale

Os yw ongl yn troi (agor) yn

wrthglocwedd mae angen

defnyddio’r raddfa fewnol

If an angle turns (opens) anticlockwise

you must use the internal scale

MESUR ONGLAU / MEASURING ANGLES

Cam 1: Rhoi canol yr onglydd ar

gornel yr ongl

Step 1: Put the centre of the

protractor on the corner of the angle

Cam 2: Troi’r onglydd fel bo 0° ar

un o’r llinellau

Step 2: Turn the protractor so that

0° is on one of the lines

Cam 3: Mesur i gyfeiriad yr ongl gan

gyfri 10°, 20°, 30° ac yn y blaen

Step 3: Start to count in the direction

of the angle 10°, 20°, 30° etc

10°

20°

30°

50°

40°

70°60°

0°

Cwblhewch y taflenni gwaithComplete the worksheets

CREU ONGL 70° / CREATING A 70° ANGLE

Cam 1: Rhoi canol yr onglydd ar ben

llinell syth

Step 1: Put the centre of the

protractor on the end of a straight line

Cam 2: Troi’r onglydd fel bod 0°

ar y llinell.

Step 2: Turn the protractor so that

0° is on the line

Cam 3: Mesur i gyfeiriad yr ongl gan

gyfri 10°, 20°, 30° ac yn y blaen.

Step 3: Start to count in the direction

of the angle 10°, 20°, 30° etc

Cam 4: Rhoi dot ar 70°

Step 4: Put a dot on 70°

Cam 5: Cysylltu’r dot â phen y llinell

Step 5: Connect the dot with the end

of the straight line

10°

20°

30°

50°

40°

70°60°

0°

70°70°

YMARFERION / EXERCISES

Gan ddefnyddio Onglydd a Pren Mesur,

dyluniwch yr onglau canlynol yn eich llyfrau.

Labelwch pob ongl fel hyn :-

Using a Protractor and Ruler,

create these angles in your books.

Label each angle like this :-

a) 60°b) 45°c) 130°d) 145°e) 75°

f) 105°g) 57°h) 168°i) 23°

35°

LLINELL SYTH / STRAIGHT LINE (180°)

Nid ydym bob amser yn darganfod onglau drwy eu mesur. Gallwn gyfrifo onglau.

We don’t always find angles by measuring. We can calculate angles.

Mae onglau ar linell syth yn adio i 180°

Angles on a straight line add to 180°

80°a

a = 180° – 80°a = 100°

162°b

b = 180° – 162°b = 18°

YMARFERION / EXERCISES

Cyfrifwch yr onglau sydd wedi eu marcio â llythrennau

Calculate the angles labelled with letters

50°a

138°

cb65°

d

117°

72°e

103°f

30°g

20°

50°

h100°

i

64°

TROAD CYFAN / FULL TURN (360°)

Nid ydym bob amser yn darganfod onglau drwy eu mesur. Gallwn gyfrifo onglau.

We don’t always find angles by measuring. We can calculate angles.

Mae’r onglau o amgylch pwynt yn gwneud troad cyfan. Mae nhw’n adio i roi cyfanswm o 360°

Angles around a point make a full turn.

They add to make a total of 360°

290°

a

235°b

a = 360° – 290°a = 70°

b = 360° – 235°b = 125°

YMARFERION / EXERCISES

Cyfrifwch yr onglau sydd wedi eu marcio â lythrennau

Calculate the angles labelled with letters

285°

a82°

b

c

32°

d24°

130°

e

170°

147°

f

g

156°44°

h

88°134°

CYFERBYN / OPPOSITE

Nid ydym bob amser yn darganfod onglau drwy eu mesur. Gallwn gyfrifo onglauWe don’t always find angles by measuring. We can calculate angles

Mae’r onglau CYFERBYN yn hafal. Mae hyn yn digwydd pan fo dwy linell yn croesi. Mae un ONGL GOCH ac un ONGL LAS yn adio i 180°The OPPOSITE angles are equal. This happens when two lines cross each other.One RED ANGLE and one BLUE ANGLE add to 180°

120°

60° q

p

150°x

zy

q = 60°p = 120°

y = 150°x = 30°z = 30°

YMARFERION / EXERCISES

Cyfrifwch yr onglau sydd wedi eu marcio â lythrennau

Calculate the angles labelled with letters

a 40°135°

b

cd

145°35°

29°151°

fe40°

i

g

h

150°

kL j

35°

m

n o 77°pq

r

tu

s