Offi

ciee

l org

aan

der

wer

ktui

gbou

wku

ndig

e st

udie

vere

nigi

ng ‘G

ezel

scha

p Le

eghw

ater

’ te

Del

ft |

jaa

rgan

g 17

- d

ecem

ber

2012

- n

o. 2

Optische camouflageVerberg jezelf voor anderen

in een auto rijdenNu kan echt iedereen

Automatisch rijden

huis willen wonen?Altijd al in een geprint

3D-printen

duisterhierover nog in het De wetenschap tast

Donkere energie

3

Shel

l

Wat houdt je functie in? Wat is er leuk aan, Wat is minder leuk?Ik heb eerst zo’n 6 jaar bij Shell Pernis gewerkt in met name grootschalige onderhoudsstops (turnarounds) van fabrie-ken van de raffinaderij. Vanaf februari dit jaar werk ik als project engineer in Singapore. Dat project bestaat uit het bouwen van een nieuwe chemiefabriek op Jurong Island.Als project engineer ben je simpel gezegd verantwoor-delijk voor een goed verloop van een project. Dat betreft budget, planning en de kwaliteit van het ontwerp en de bouw. Technische projecten bij Shell kunnen varieren van relatief kleine aanpassingen aan een bestaande fabriek tot gigaprojecten zoals een nieuw productieplatform of een petrochemisch complex. Wat ik erg interessant vind aan de baan is dat zowel het oog voor (technische) details als het behouden van overzicht voor de grote lijn van groot belang is. Een nadeel is dat sommige collega’s te nadrukkelijk pro-cedures als een doel op zich nastreven in plaats van als een middel om tot een goed resultaat te komen.

hoe ben je van WerktuigbouWkunde bij shell terecht gekomen, Wat trok je aan?Na mijn afstuderen heb ik op shell.com een open sol-licitatie geplaastst, waarna ik uitgenodigd ben om het sollicitatieproces te doorlopen. Na ook de Shell Recruitment Day (interne assessment) succesvol afgerond te hebben, begon Shell met het zoeken naar een beschikbare positie. Uiteindelijk kon ik vrij snel beginnen in Pernis als reliability engineer. De belangrijkste reden om bij Shell te solliciteren

was om te kunnen werken voor een technisch/technolo-gisch gedreven bedrijf waarbinnen ook internationaal ook goede mogelijkheden zijn. Daarnaast is het erg interessant om te werken bij een bedrijf dat meedenkt en -werkt aan oplossingen voor de wereldwijde energievraag.

hoe gebruik je je studie-kennis in je huidige baan?Direct gebruik van studiekennis is nauwelijks aan de orde. Voor het technische inzicht en het stellen van een aantal slimme vragen helpt de brede achtergrond van WB natuur-lijk altijd. Verder is het systematisch denken in systemen er in Delft ook aardig ingebracht. Dat helpt erg bij het behou-den van een groter overzicht.

Wat is de beste tip die je kan geven voor een Werk-tuigbouWkundestudent die geïnteresseerd is om bij shell te solliciteren?Praat zeker even met mensen die je kent die bij Shell wer-ken. Zij kunnen je zondermeer wat praktische tips geven om je voor te bereiden op het sollicitatieproces. Verder gel-den natuurlijk te standaardtips: wees duidelijk voor jezelf wat je wilt en waarom en laat je van je beste kant zien!

Wouter Scholtens

Shell |advertorial

"Koelen of gekoeld worden"- Thomas Duijnstee

1

De nieuwe Slurf ligt weer op de mat. Er kan genoten worden van een fantastisch tijdschrift vol mooie artikelen. Wij hebben er met zijn allen keihard aan gewerkt om een mooi tijdschrift neer te zetten. We hebben het dit weekend zelfs met een Slurfer minder moeten doen, dus het was niet allemaal even gemakkelijk.

Onze eindredacteur Serge Klapwijk geeft een goede uitleg over wat je tegenwoordig allemaal kan met 3D-printen. De beste secretaris ooit, Thomas Duijnstee, schreef een goed stuk over adaptive cruise controle en heeft daarnaast ook nog de taak op zich genomen om een column te schrijven. Steven Goes, onze nieuwe commissaris Lay-Out, heeft zich uit de naad gewerkt om een stuk te schrijven over een drukpak. Hiermee kun je je veilig in de hoogte bevinden. De Slurfjongste, Frederike Geesink heeft een leeghendarisch verhaal geschreven over het doorzichtig maken van de huid. Daarnaast heeft ze een mooie DIY geklust. Als laatste hebben we een Slurfgenoot, Sander van der Berg, die in Suriname zit, hij heeft een artikel geschreven over een heel ander soort energie, namelijk donkere energie.

Ikzelf heb me verdiept in optische camouflage technologie. Hierbij laat men voorwerpen doorzichtig lijken zonder dat ze dat werkelijk zijn. Dit gebeurt met opgenomen beelden die geprojecteerd worden op het voorwerp.

Naast onze stukken van de Slurfredactie zijn er ook nog verscheidene artikelen die door anderen zijn geschreven. De Leeghwateractiviteiten worden besproken. Verder geeft Vereniging Oud Leeghwater informatie over een bedrijf en staat er een interview in met een oud-lid. Daarnaast is er nieuwe informatie over het onderwijs. Ook is er een groot lustrumartikel, met alle in en outs rond het lustrum. Ten-slotte zijn er lustrumgadgets en is er een speciale lustrum-poster met alle lustrumactiviteiten.

Dit was mijn laatste Slurf waarin ik een artikel heb mogen plaatsen. Ik heb enorm genoten van alle Slurfweekenden, vergaderingen en bovenal mijn Slurfgenoten. Het was een fantastische tijd. Ik wil allereerst oud-Slurfer Jeffrey Minnaard bedanken en daarnaast nog twee potentiële Slurfers, Iris Snuverink en Edvard Svedhem, voor hun hulp tijdens het weekend. Serge Klapwijk, ik wens je heel veel succes toe als hoofdredacteur en ik weet zeker dat je het in goede banen zal leiden.

Suzanne Kuijs, hoofdredacteur

| Redactioneel

Algemene VoorwaardenDe Slurf verschijnt vijf maal per jaar en is een uitgave van Gezelschap Leeghwater, de studie-vereniging van werktuigbouwkundige studenten aan de Technische Universiteit Delft. Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden en/of open-baar gemaakt worden door middel van boekdruk, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestem-ming van Gezelschap Leeghwater.

Gezelschap Leeghwater verklaart dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kan zij op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Tevens is zorgvuldig gezocht naar rechthebbenden van de gepubliceerde illustra-ties, dit is echter niet in alle gevallen na te gaan. Wanneer u denkt auteursrechten te hebben kunt u contact opnemen via onderstaande gegevens. Gezelschap Leeghwater aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissin-gen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie.

RedactieHoofdredacteur: Suzanne KuijsEindredacteur: Serge KlapwijkSecretaris: Thomas DuijnsteeCommissaris Lay-Out: Steven GoesRedacteur: Frederike GeesinkRedacteur: Sander van der BergQQ'er: Sjoerd HengeveldMet dank aan de ROSRechthebbende coverfoto: Scenic Reflection

Verzending'de Slurf' wordt verzonden aan de ereleden, het college leden van verdiensten, de leden van studievereniging Gezelschap Leeghwater en de Vereniging Oud Leeghwater. De Slurf wordt ver-zonden aan instellingen binnen en buiten Delft, alle professoren van de faculteit 3mE en bedrijven waarmee Gezelschap Leeghwater samenwerkt. De PR-afdeling van de faculteit ontvangt 200 exem-plaren ten behoeven van voorlichting.

SlurfcommissieLijkt het je leuk om de Slurfcommissie te verster-ken? Stuur dan een mail naar Slurf@leeghwater.nl

AbonnementenHet aanvragen van een abonnement kan via de vermelde gegevens. Een abonnement op 'de Slurf' kost 14 euro per jaar. Nieuwe abonnementen kunnen het gehele jaar door ingaan. Een abon-nementsjaar loopt gelijk met een collegejaar en dus wordt de eerste maal het abonnement pro rata berekend.

Oplage & Druk3 000, Drukkerij de Swart, Den Haag

Gezelschap LeeghwaterFaculteit 3mEMekelweg 2, 2628 CD DelftTel: +31 15 27 86 501Fax: +31 15 27 81 443info@leeghwater.nlwww.leeghwater.nlAbn-Amro : 44.23.10.919Giro : 66967

5

Inhoud |

Adaptive cruise controlHoe je auto slimmer zal gaan cruisen

pagina 28

3D-printenVervaardigingskunde zal nooit meer hetzelfde zijn

pagina 24

Donkere energieHet mysterie van deze onbekende energievorm

pagina 18

Redactioneel | 4

Inhoud | 5

Van het bestuur | 7

Leeghwateragenda en -activiteiten | 8

Optische camouflage | 10

VOL | 12

Onderwijs | 16

Donkere energie | 18

Do it yourself | 21

Gadgets | 22

3D-printen | 24

Adaptive cruise control | 28

In het kort | 30

Suit up | 32

Lustrum | 36

Column | 39

Onzichtbare olifanten-huid | 40

Nawoord | 42

Adverteerdersindex:

Shell | 2Van Oord | 6Honeywell | 15DDB | 26Alliander | 34Heerema | 43Frames | 44

Optische camouflageVoor wie altijd al eens in rook wilde opgaan

pagina 10

7

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

“Caelum et terras miscere - Hemel en aarde bewegen.” 145 jaar geleden gebeurde dit toen Adriën Huet zijn geloof in zijn eigen ideeën uitte door proefondervindelijk zijn fantasieën te verwerkelijken. Dit jaar zullen de fantasieën over het 29ste lustrum worden gerealiseerd. Wederom zal duidelijk worden dat Gezelschap Leeghwater met al het enthousiasme en toewijding vanuit de leden en het Bestuur tot alles in staat is. Niet alleen tijdens de opening van het lustrum op 17 december zullen hemel en aarde worden bewogen, maar ook gedurende alle lustrumactiviteiten de rest van het jaar.

Onze mooie vereniging werd 145 jaar geleden opgericht. Inmiddels is het Gezelschap uitgegroeid tot een van de meest toonaangevende studieverenigingen binnen Delft. Tevens is Gezelschap Leeghwater de oudste studievereniging van Nederland. De viering van het 29ste lustrum is daarom groots en zeker 145 procent verdiend. Komend lustrum staan vier aspecten centraal; het enthousiasmeren, het kweken van naamsbekendheid, het versterken van sociale banden en het uiten van

onze maatschappelijke betrokkenheid. Dit alles begint op 15 december in “Zaal Staal” in Rotterdam tijdens het Leeghwater lustrumgala. Na een geslaagd ‘Regel-Je-Date Feest’, staan er tweehonderd koppels te popelen om op een galante manier het feestelijke begin van het 29ste lustrum te vieren.

Gedurende het jaar zullen er meer activiteiten plaatsvinden waar de bovenstaande aspecten tot uiting zullen komen. Zo zal op 21 februari tijdens het gigantische lustrumfeest ‘Mechnificent’ iedere Delftenaar zich bewust worden van de omvang van Gezelschap Leeghwater.

Zintuigen van menig werktuigbouwer zullen worden geprikkeld tijdens het lustrumsymposium op 12 maart en Gezelschap Leeghwater zal haar maatschappelijke betrok-kenheid tonen tijdens de lustrumloop op 5 juni. Tussen deze activiteiten door zal ook iedere andere Leeghwaterac-tiviteit in een feestelijk lustrumjasje gestoken worden. Het vooruitzicht naar al het groots dat we komend jaar zullen bereiken doet de harten van de bestuurders harder kloppen en motiveert ons nog verder te denken.

Lustrum is hetgeen dat de komende weken met dikke groene letters vermeld moet staan in ieders agenda. Een week vol extraverte activiteiten en vermaak. Dit is onze fantasie als Bestuur en dit is wat wij de komende periode gaan verwerkelijken.

Jeroen RoozendaalVoorzitter Gezelschap Leeghwater

Van het bestuur |

8

| Leeghwater

LunchLezing TAg heuerAls afsluiter van de eerste studieperiode was er een lunchlezing van TAG Heuer, de wereldberoemde fabrikant van mechanische horloges. Tijdens de lunch van dinsdag 16 oktober luisterden 150 hongerige Olifanten naar het ver-haal van Jean Charles Rousset over zijn werk als ontwerper van deze baanbrekende mechanische horloges. Dat studen-ten Werktuigbouwkunde echte techneuten zijn bleek wel toen de gehele zaal aandachtig keek naar de werkingsprin-cipes die op het whiteboard getekend werden.

Open dAgenGezelschap Leeghwater heeft ook dit jaar haar steentje bijgedragen aan de open dagen van de TU Delft. Op 19 en 22 oktober is de faculteit 3mE volgestroomd met scho-lieren van het VWO die zich wilden oriënteren op hun studiekeuze. Door middel van een rondleiding door de hele faculteit maakten zij in één dag kennis met de studie Werktuigbouwkunde. Natuurlijk is Gezelschap Leeghwater een belangrijke factor in het leven van een student Werk-tuigbouwkunde. Daarom stond Le Monsieur ook trots bij de deuren van het kantoor met allerlei typische Leeghwa-terartikelen zoals de Slurf, het jaarboek, de agenda en een fotocollage.

eSp eindbOrreLDe Eerstejaars Start Periode is dit jaar afgesloten met een gezellige borrel in de ontvangsthal van de faculteit. Naast eerstejaars studenten waren ook alle docenten uitgenodigd die de studenten in de voorgaande periode de beginselen van de Werktuigbouwkunde hebben geleerd. Hierdoor was er voor de studenten de perfecte gelegenheid om op een laagdrempelige manier hun laatste vragen te stellen voor-dat ze de drukke tentamenperiode ingingen.

LunchLezing heinekenEen nieuwe periode brengt ook nieuwe lunchlezingen met zich mee. De aftrap was aan Heineken, die op 12 november onze faculteit heeft bezocht om een lunchlezing te geven. Zoals altijd konden studenten ook dit keer onder genot van een broodje luisteren naar het verhaal van een toonaange-vend bedrijf. Jan Kempers vertelde vanuit zijn rol als Ma-nager Sustainable Development over Heinekens brouwerij in Zoeterwoude. Met de ambitie om in 2020 de ‘groenste’ brouwerij ter wereld te zijn is er voor de heer Kempers een hoop werk aan de winkel. In zijn verhaal ging hij dan ook in op het verduurzamen van het hele proces dat voorafgaat aan het drinken van een biertje.

cLvv LunchOm het College Leden van Verdienste te informeren over alle ontwikkelingen die bij Gezelschap Leeghwater gaande zijn heeft het 145ste bestuur op donderdag 15 november een lunch georganiseerd. Tijdens een lustrumjaar vol activitei-ten is het natuurlijk heel prettig om met deze waardevolle leden een goed gesprek te voeren over alles wat Gezelschap Leeghwater aangaat. Als complete verassing heeft de heer

LeeghwATerAgendA15 december Lustrumgala16 december Dies17 december Opening lustrumweek21 december Diesreceptie1 t/m 10 februari Wintersport12 t/m 21 februari De Delftse Bedrijvendagen

9

van Woerkom na een prachtige speech zijn oude maar in perfecte staat verkerende jacquet geschonken aan Gezel-schap Leeghwater. Hiervoor is het bestuur hem uiteraard zeer dankbaar.

MeSA weekendOm de internationale banden van ons Gezelschap aan te halen zijn de werktuigbouwkundige studieverenigingen van Imperial College London, de Technische Universiteit van Aachen en ETH Zurich naar Delft gekomen. In het weekend van 17 november is er tijdens lange vergaderin-gen veel geleerd van elkaars werkwijze.

SOLLiciTATieTrAining LSgOp 20 november is er in samenwerking met de Laurens Simonse Groep een workshop georganiseerd in het La-gerhuysch. In tweeëneenhalf uur tijd leerden een groep Olifanten de tips en tricks van het solliciteren. Om goed voorbereid te zijn op het spannende proces gaven twee car-rièrecoaches de leerzame trainingen, waarna er de moge-lijkheid was om feedback op je Curriculum Vitae te krijgen.

LunchLezing gOOf hAMerSDe eerste lunchlezing van het jaar die in het teken van het 29ste lustrum stond, was van de CEO van IHC Merwede. Op 27 november vertelde Goof Hamers over zijn indrukwek-kende loopbaan en zijn leven als topman in het bedrijfsle-ven. Een kudde van 130 ambitieuze Olifanten was aanwe-zig om wat op te steken van het indrukwekkende verhaal.

SinTerkLAASOm te controleren of alle studenten wel netjes bij hun colleges aanwezig waren, heeft de Goedheiligman ook dit jaar een bezoek gebracht aan onze faculteit. Alle leden van Gezelschap Leeghwater konden hun schoen zetten op het kantoor. Dat werktuigbouwers heel hardwerkende studen-ten zijn bleek wel toen alle schoenen de volgende ochtend voorzien waren van een presentje.

cOMMiSSiekenniSMAkingSdinerAlle commissies zijn ondertussen gevuld en vol goede moed aan het jaar begonnen. Om al deze commissieleden de mogelijkheid te geven elkaar beter te leren kennen is op 10 december het commissiekennismakingsdiner gehouden. Tijdens een fijne maaltijd en onder het genot van een koud drankje zijn tot in de vroege uurtjes de banden tussen de commissieleden versterkt. Met het enthousiasme bleek het wel goed te zitten, wat veel vertrouwen biedt in de nade-rende lustrumactiviteiten.

ALvDe eerste Algemene Ledenvergadering van het 145ste Leeghwaterjaar was een feit. Tijdens deze drukke vergade-ring zijn na goedkeuring van de ALV de volgende commis-sies gewisseld dan wel geïnstalleerd: de Kalendercommis-sie, de Casecommissie, de Business Tour Commissie, de Funreiscommissie, de Ivoorcommissie, de Lustrumcom-missie en de Mediacommissie. Bijzonder was dat de Case en BTC zijn samengevoegd tot één commissie, daarnaast wijzigde de samenstelling van de Symposiumcommissie, de Galacommissie en de Lustrumfeest Commissie.

10

And

beyo

nd

Heb je altijd al de mantel van Harry Potter willen lenen om onzichtbaar te zijn? Dat hoeft nu niet meer met een techniek genaamd optische camouflage. Bij optische camouflage word je kort gezegd om de tuin geleid.Door opgenomen beelden te projecteren met de juiste afstand, kan er diepte gezien worden. Hiermee kunnen mensen onzichtbaar gemaakt worden. Tevens kunnen beelden geprojecteerd worden op apparaten waardoor het lijkt alsof je er doorheen kan kijken.

Onzichtbare mantelWat wil je nog meer dan een mantel omslaan en voor de rest van de wereld verdwijnen. Dit is al enige tijd geen fictie meer. Optische camouflage maakt gebruik

van de ‘augmented reality’ technologie. Dat is een type technologie die door Ivan Sutherland op Harvard University in 1960 is ontdekt. Deze technologie voegt computer gegenereerde informatie toe aan de zintuiglijke waarnemingen van de gebruiker. Het verschil tussen ‘augmented reality’ en ‘virtual reality’ is dat bij deze laatste technologie de echte wereld wordt vervangen door een andere werkelijkheid, terwijl er bij de augmented reality technologie elementen worden toegevoegd aan de werkelijkheid. Bij ‘augmented reality’ systemen moet vanuit een bepaalde invalshoek worden gekeken om de toevoegingen aan de werkelijkheid te kunnen waarnemen.

Om optische camouflage te realiseren heb je een aantal onderdelen nodig. Namelijk een kledingstuk dat is gemaakt van retro-reflecterend materiaal, een digitale camera, een computer, een projector en een speciale half zilveren spie-gel ook wel een ‘combiner’ genoemd. Het kledingstuk, van retro-reflecteren materiaal, is bedekt met duizenden kleine kralen. Wanneer licht op een van die kralen valt, weerkaatst het licht in precies dezelfde richting als waar het vandaan kwam. Dit is uniek, want normaal gesproken kaatst het licht alle kanten op. Retro-reflecterende materialen komen vaak voor, denk hierbij aan stoplichten en fietsreflectoren. Om de persoon te laten verdwijnen, moet de achtergrond opgenomen worden met een videocamera. Daarna worden deze beelden met gebruik van een computer geprojecteerd

Optische camouflage

11

Optische camouflage technologie toegepast

Daily

new

s

De werking van optische camouflage

How

Stuf

f Wor

ks

op het retro-reflecterende kledingstuk. Om de dieptes te la-ten kloppen, moet de projector goed afgesteld worden. Nu is de achtergrond zichtbaar op de mantel en lijkt het alsof de persoon met de mantel onzichtbaar is.

OntwikkelingenIn Japan heeft men een nieuwe technologie ontwikkeld om de achterbank van een auto volledig transparant te laten lijken. Dit doen ze door middel van de optische camou-flagetechniek. Deze technologie, ontwikkeld door de Keio Universiteit in Japan, maakt gebruik van een systeem met naar achteren gerichte camera’s om het zicht achter de auto vast te leggen. De beelden die de camera’s filmen wor-den geprojecteerd op de achterbank van de auto via een half doorlatend spiegelscherm, gemaakt van een zogeheten recursieve reflector.

In optisch zicht heeft deze nieuwe technologie een inte-ressante eigenschap, omdat het licht weerkaatst in de richting van inval. Deze weerkaatste beelden worden door een computer gecorrigeerd. Vervolgens worden de beelden op schaal weergegeven, zodat de beelden op ware grootte lijken. Het bijzondere aan deze ontwikkeling is dat het lijkt alsof je echt door de auto heen kan kijken, in plaats van dat je een indirect beeld te zien krijgt van wat er achter de auto afspeelt. Daarnaast is het uniek dat de beelden steeds ver-anderen naarmate je verder naar achteren rijdt. De beelden worden telkens aangepast met de nieuwe videobeelden, op diepte geschat en op de juiste grootte weergegeven.

Er zijn al meerdere auto’s die gebruik maken van achter-aanzicht camera’s die ervoor zorgen dat bestuurders ach-teruit kunnen rijden zonder dat ze daadwerkelijk achteruit hoeven te kijken. Dit Japanse systeem heeft het voordeel

van diepte zien en zorgt er bovendien voor dat voorwer-pen op ware grootte verschijnen op de plek waar ze zich ook echt bevinden. De Universiteit Keio hoopt uiteindelijk auto’s compleet transparant te laten lijken.Bewegende apparaten van de buitenkant onzichtbaar

laten lijken is nog niet mogelijk. Wel zou in vliegtuigen de cockpitvloer doorzichtig gemaakt kunnen worden, wat kan bijdragen aan het zorgvuldig landen van een vliegtuig. Er zijn ook potentiële applicaties mogelijk op medisch gebied. Optische camouflage kan namelijk gebruikt worden om als dokter door je eigen handen en instrumenten heen te kun-nen kijken. Dit zorgt voor een onbelemmerd zicht op het onderliggende weefsel.

Al met al zijn er al veel leuke toepassingen bedacht voor optische camouflage. Die zullen waarschijnlijk wel binnen een redelijke tijd uitgevoerd worden. Nu is het wachten tot we onzichtbaar over straat kunnen lopen om vervolgens in onze onzichtbare auto te kunnen stappen.

Suzanne Kuijs

12

| Vereniging Oud Leeghwater Alumnivereniging Werktuigbouwkunde TU Delft

MESA IDEA League weekend

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

NieuwsAlumnidag Werktuigbouwkunde TU DelftTer ere van het 29ste lustrum van Gezelschap Leeghwater zal op zaterdagmiddag 23 maart de alumnidag voor Werk-tuigbouwkunde aan de TU Delft plaatsvinden. Tijdens deze dag kunt u weer een kijkje nemen op de faculteit, verne-men hoe de opleiding Werktuigbouwkunde er momenteel voor staat en heeft u uitgebreid de tijd om uw oude studie-genoten weer eens te spreken.

Interessante sprekers zullen aan het woord komen. Zo zal de decaan, Theun Baller, de dag openen zodat u op de hoogte blijft van de ontwikkelingen op de faculteit en binnen de studie. Bertrand van Ee zal als voorzitter van de Raad van Bestuur van Royal HaskoningDHV spreken en Wiebe Draijer, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad zal vervolgens het woord nemen. Zowel Bertrand van Ee als Wiebe Draijer hebben Werktuigbouwkunde aan de TU Delft gestudeerd. Na deze sprekers heeft u de keuze tot diverse parallelle programma’s, zoals het bezoeken van vakgroepen, een inspirerend verhaal van een jonge onder-nemer die vertelt over zijn eigen bedrijf, het bezoeken van het Science Centre, het volgen van een college of het be-kijken van de dreamteams zoals het Nuon Solar Team. Als afsluiting van de dag wordt er een borrel in het vernieuwde Lagerhuysch gegeven, waar alle oude herinneringen opge-haald kunnen worden.

Vereniging Oud Leeghwater LinkedInDe LinkedIn van Vereniging Oud Leeghwater is een goede manier om op de hoogte te blijven van alles wat zich binnen Gezelschap Leeghwater, de faculteit en de studie Werktuigbouwkunde afspeelt. Daarnaast kunt u makkelijk

in contact komen met andere alumni. Als Werktuigbouw-kunde BSc. of ir. bent u van harte uitgenodigd om lid te worden van deze groep.

MESA IDEA LeagueSinds enkele jaren bestaat er een samenwerking tussen verschillende werktuigbouwkundige studieverenigingen in de vorm van de MESA IDEA League. Om deze samenwer-king te verbeteren en samen een groot evenement neer te zetten hebben wij onze zusterverenigingen uit Aken, Zürich en Londen een weekend mogen ontvangen in Delft. Helaas kon de zustervereniging uit Parijs niet aanwezig zijn bij dit weekend. Het doel van het weekend was om samen een opzet te maken voor een internationale case, waarbij alle deelnemende universiteiten deelnemers aanleveren. De uitkomst van dit weekend was erg goed. Iedere studie-vereniging heeft nu iemand die verantwoordelijk is voor het neerzetten van de internationale case. Het streven is om deze case dit jaar al te realiseren.

Start commissiesInmiddels zijn alle commissies weer van start gegaan. Veel lustrumcommissies, zoals de Gala-, Feest-, Reis- en Sym-posiumcommissie zijn al bijna een jaar druk bezig met de voorbereidingen van de grote lustrumactiviteiten. Maar dit jaar zijn er nog drie commissies bijgekomen, namelijk de Lustrumcommissie, de Mediacommissie en de Lustrum-loopcommissie. De Lustrumcommissie zorgt nog voor tal van activiteiten, stunts en misschien zelfs voor een wereld-record tijdens het lustrumjaar. De Mediacommissie zorgt ervoor dat dit alles ook vastgelegd wordt en er aan het eind van het jaar een mooie DVD verschijnt. De Lustrumloop-commissie gaat een sponsorloop organiseren, waarbij geld opgehaald wordt voor een goed doel.

13

Een loopband van ForceLink

Fran

k N

ieuw

enhu

is

Het bedrijf van...Onder onze alumni zijn er een aantal ingenieurs die een eigen bedrijf hebben. Ook in deze editie is er een alumnus geïnterviewd over het starten van zijn onderneming.

Ir. F.J.M. Nieuwenhuis

Naam: Frank NieuwenhuisBedrijf: ForceLink B.V.Functie: CEO, eigenaarAantal werknemers: 15

Wat doet het bedrijf?ForceLink maakt apparatuur voor revalidatie. We maken speciale loopbanden voor het behandelen van mensen met loopaandoeningen als gevolg van bijvoorbeeld een beroerte of een trauma. We projecteren doelvlakken en obstakels op de band. Mensen moeten hierop reageren en zo trainen ze hun aanpassingsvermogen.

Waar ligt de toekomst van uw bedrijf? De toekomst voor dit bedrijf ligt wereldwijd en is tegelij-kertijd heel dichtbij. De branche waarin wij werken is een echte nichemarkt. Het blijven innoveren is het belang-rijkste, dat doen we vanuit Nederlandse expertise met korte lijnen. Wij werken veel samen met universiteiten en hogescholen en verwerken de resultaten van onderzoek tot leuke nieuwe producten, die we daarna wereldwijd af kunnen zetten. We zullen zeker gaan uitbreiden in zowel producten als markten.

Hoe bent u tot deze onderneming gekomen? We deden een management buy-out van mijn vorige werk-gever. Ik was daar acht jaar lang directeur in loondienst. De toenmalige eigenaar wilde zich concentreren op één van de producten die daar ontwikkeld en geproduceerd werden. Deze tak heb ik toen samen met een studievriend Peter Martens, oud-Leeghwaterbestuurder, opgekocht.

Wat waren uw ambities?Het een keer ‘echt-zelf-doen’. Het duurde dan ook niet lang of ik zat al in een management baan. Ik begon als hoofd ontwikkeling bij een bedrijf, toen ben ik enkele jaren productspecialist geweest, vervolgens ben ik in de verkoop bij Enraf Nonius gaan werken. Daarna werd ik directeur bij Bonte in Zwolle; vertalen van klantvragen en via ontwik-keling naar een product toe werken. Financiën en perso-neel kwamen erbij, een steeds groter stuk van het geheel.

Innovatie was de rode draad en toen de kans zich voordeed wilde ik het een keer echt helemaal doen: zelfstandig zijn.

Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?We hebben een verdeling waarbij Peter meer de product-ontwikkeling doet en ik meer de verkoop. Ik heb heel veel externe contacten en krijg mails van over de hele wereld. Daarnaast doe ik een stuk management. Enkele keren per dag de werkvloer oplopen voor de productievoortgang en daarbij op alle details letten. Problemen zien en oplossen; van inkoop, ontwikkeling, verkoop tot kwaliteitssysteem. Soms een handelsreis, soms klantbezoek en natuurlijk over-leg met de medewerkers. Heel veel schakelen dus.

Wat is je advies voor werktuigbouwers die hun eigen onderneming willen starten?Vooral de niet-werktuigbouwkanten van ondernemen zijn moeilijk. Technisch ben je vaak veel verder dan ‘de markt’. Salaris wordt betaald door de klanten. Die betalen voor kwaliteit, maar kwaliteit is heel breed. De balans vinden tussen alle kanten van het ondernemen is een uitda-ging. Eén ding helemaal uitwerken kan niet, de tijd moet verdeeld worden en alles moet tegelijk gebeuren zodat er een juiste balans is. Op die manier kan je langzaam alles laten groeien en verbeteren. Veel dingen moeten worden opgepakt en geprobeerd worden. Veel gaat er niet zoals gedacht wordt, soms bijsturen, soms stoppen, maar altijd doorgaan.

14

Joch

em W

it

J. Wit

InterviewVanuit de Vereniging Oud Leeghwater wordt er elke Slurf een alumnus geïnterviewd. Zo krijgen studenten een goed beeld van waar je terecht kunt komen met de studie.

Als u aan Delft denkt, waar denkt u dan aan?Ik heb altijd met veel plezier in Delft gewoond en gestudeerd. Een geweldige stad om de zelfstandigheid van op kamers wonen te ontdekken. De vrijheid enerzijds, maar ook het buffelen voor tentamens anderzijds en altijd aan het eind van je geld nog een stukje maand over. Ok denk ik natuurlijk aan het 25ste lustrum van Leeghwater in 1992, waarvan ik penningmeester was. Erg leuk om ruim een jaar bij de voorbereiding van zo’n event betrokken te zijn, waarbij je onderweg samenwerkt met twee Leeghwater besturen.

Hoe is uw studie verlopen?In mijn eerste jaar heb ik vol gas gegeven en mijn Propedeuse in één jaar gehaald. Daarna ben ik het wat rustiger aan gaan doen en ben ik in Delft komen wonen. Ik heb er diverse baantjes naast genomen en ben actief geworden binnen Gezelschap Leeghwater. Uiteindelijk heb ik daardoor toch zes jaar nodig gehad om af te studeren. Ik was de laatste die bij professor van Holst afstudeerde en tegelijkertijd de eerste bij professor Lodewijks. Met name op de afstudeeropdracht kijk ik met voldoening terug. Het was een veelzijdige opdracht met betrekking tot het trillingsgedrag van transportbanden, waarbij ik met name de invloed van de bandsnelheid heb onderzocht. De opdracht omvatte een theoretische analyse van het trillingsgedrag, het uitvoeren van metingen op de TU Delft en op locatie en het ontwikkelen van een simulatiemodel.

Kunt u een korte schets van uw carrière geven?Ik ben bij Deerns begonnen bij de afdeling Studie en Ontwikkeling, waar ik simulatiemodellen voor energiestudies en logistieke studies heb ontwikkeld.

Na twee jaar ben ik teamleider geworden van de expertisegroep Transport en Logistiek, een groep van specialisten op het gebied van gebouwgebonden transportinstallaties. Deze groep is de afgelopen jaren uitgegroeid tot de grootste en meest veelzijdige groep onafhankelijke adviseurs op dit vakgebied in Nederland. Ik ben zelf vooral in het voortraject van nieuwe projecten betrokken. In deze fase dimensioneer ik samen met de architect de benodigde ontsluiting van een gebouw. Ik voer indien noodzakelijk logistieke studies of verkeersmetingen uit om de aard en omvang van het verkeer vast te stellen. Vervolgens stel ik door middel van lift simulaties de benodigde verkeersroutes en transportinstallaties vast.

Met name de afwisseling en samenwerking binnen dit werk spreken mij bijzonder aan: samen een gebouw ont-werpen dat functioneel en toekomstvast is, en zowel binnen de esthetische visie van de architect, het budget en het pro-gramma van eisen van de opdrachtgever past. De afgelopen jaren doe ik dat voornamelijk voor hoogbouw, ziekenhuizen en luchthavens.

In welk opzicht gebruikt u Werktuigbouwkunde?Ik adviseer dagelijks over de concrete toepassing van mechanische installaties. Daarbij moet je veel kennis over maatvoering, veiligheid, kosten, praktisch gebruik en normen paraat hebben. Hoewel er niet altijd innovatie aan te pas komt, moet ik goed weten wat de grenzen van de bestaande techniek zijn en wat praktisch haalbaar is. De vaardigheden, die ik hiervoor in Delft heb meegekregen, komen daarbij zeer goed van pas: het algemene technische inzicht, de juiste balans tussen hoofdlijnen en details en altijd kritisch blijven op je eigen werk.

Welk advies heeft u voor de huidige student?Zorg dat je geen spijt krijgt van de dingen die je niet hebt gedaan.

Naam: Jochem WitBedrijf: Deerns Nederland BVFunctie:

Woonplaats:

Teamleider expertise Transport en LogistiekNootdorp

Afstudeerrichting: TransporttechnologieJaar van afstuderen: 1996

16

| Onderwijs

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

Tentamentraining Statica

BachelorDe kinderen zijn weer zoet, het vele strooigoed is opgeruimd en de Goedheiligman is weer terug in Spanje. Net als de Goedheiligman heeft onderwijsland ook weer veel zoetigheid in petto. Zo kwam Prof. Robert Babuska in aanmerking voor de ‘beste docent van de TU Delft 2012’. Daarnaast is er vooruitgang geboekt in de curriculum-herziening van de bachelor Werktuigbouwkunde.

TenTamenTraining STaTicaDoor Gezelschap Leeghwater zijn er in het collegejaar 2011-2012 tentamentrainingen gehouden voor de vakken Sterk-teleer 1 en Analyse 2. De tentamentrainingen werden in de herkansingsperiode van deze vakken gehouden. Dit jaar wordt er weer een pilot met tentamentrainingen neerge-zet waarvan de eerste training afgelopen oktober plaats-vond voor het vak Statica. Met een recordopkomst van 130 eerstejaarsstudenten is er duidelijk veel interesse onder de studenten om het vak Statica beter onder de slagtanden te krijgen. Van deze 130 studenten heeft tweederde het vak met een voldoende afgesloten. In het tweede kwartaal van het eerste semester zal er een tentamentraining worden gegeven voor het vak Sterkteleer 1.

BeSTe DocenTVanuit de faculteit 3mE is Prof. Robert Babuska aangedra-gen als kandidaat voor ‘Beste docent van de TU Delft 2012’. De ‘Beste docent van de TU Delft’-prijs is een beloning voor de beste docent van de Technische Universiteit Delft. Elke faculteit draagt een docent als kandidaat aan, waarna een jury één docent verkiest. De jury bestaat dit jaar uit: de Rector Magnificus, één lid van de Studieverenigingenraad, twee leden van de Studentenraad en de winnaar van 2011. Door de beste docent wordt er naast een persoonlijke prijs ook een bedrag van 5 000 euro ontvangen voor onder-wijsvernieuwing. Tot onze teleurstelling heeft Prof. Robert Babuska de prijs niet gewonnen. Zijn collega vanuit de faculteit EWI, Dr. Joost de Groot, is de gelukkige winnaar geworden. Voor Gezelschap Leeghwater zal Prof. Robert Babuska toch de beste docent van de TU Delft blijven.

Herziening BacHelor curriculumHet nieuwe curriculum begint meer vorm te krijgen. Naast twee onderwijskundigen van de Universiteit van Utrecht, is er een team samengesteld bestaande uit de volgende personen: René Delfos, Guido Janssen, Paul Breedveld, An-ton van Beek en Alistair Vardy. Dit team voert iedere week een overleg over het nieuwe curriculum. Daarin wordt

samen met genodigde docenten gekeken naar de invulling en samenhang van alle eerstejaarsvakken en -projecten. De samenhang van de vakken dient niet alleen binnen de kwartalen goed te zijn, maar ook binnen alle drie de studie-jaren. Zoals al in eerdere edities van de Slurf vermeld is, zal in 2013 voor het eerste studiejaar het nieuwe curriculum ingevoerd worden; het tweede en het derde jaar zullen naar verwachting in 2014 volgen.

Voor het eerste studiejaar is het noodzakelijk dat het pro-gramma zo snel mogelijk vastligt. Er kan dan ook al gezegd worden dat elk kwartaal van een eerstejaarsstudent er als volgt uit gaat zien: 3 ECTS wiskunde, 6 ECTS mechanica en 6 ECTS project. Dit maakt met vier kwartalen 60 ECTS voor de propedeuse. De mechanicavakken die gegeven zul-len worden zijn: Statica, Sterkteleer, Thermodynamica en Dynamica. In de projecten gaat er gebruik gemaakt worden van de het concept ‘CDIO’. Dit concept bestaat uit Conceive, Design, Implement and Operate en wordt in de praktijk door de ingenieur veel gebruikt.

In de loop van dit collegejaar en met name volgend kwar-taal zal er veel meer bekend zijn over de indeling van het eerste jaar en wellicht ook meer van het tweede en derde jaar. Jullie zullen op de hoogte worden gehouden.

informaTievoorziening op BlackBoarDZoals veel studenten weten, worden er door de faculteit EvaSys-Enquêtes uitgeschreven. Dit zijn de enquêtes die een aantal studenten aan het eind van iedere periode krijgen om zo een vak te evalueren. Het lijkt soms alsof hier niks mee gedaan wordt, maar er wordt wel degelijk geke-ken naar de uitkomst van deze enquêtes. Deze uitkomsten zijn te vinden onder het tabblad ‘Organizations’ op Black-board, ga daar naar ‘Onderwijsevaluatie 3mE’. Hier is alle in-formatie terug te vinden die met onderwijskwaliteitszorg te maken heeft. Onder de kop ‘Kwartaalrapportages’ zijn de uitkomsten van de enquêtes terug te vinden.

17

Disp

ute

Off

shor

e Te

chno

logy

The logo of Dispute Offshore Technology

Drink organised by Dispute Offshore Technology

Disp

ute

Off

shor

e Te

chno

logy

MasterThe bachelors programme of Mechanical Engineering is the perfect base for the curriculum of Offshore and Dredging Engineering. This multidisciplinary masters programme is open to all Mechanical Engineering enthusiasts, who are willing to learn a little bit extra. As the programme is open for Civil Engineering and Maritime Engineering students too, the courses cover very diverse topics.

offSHore anD DreDging engineeringWhile the title of the masters programme might suggest only two directions one can head in for this curriculum, the master has four specializations. Next to the core cur-riculum, specializations in Bottom Founded Structures, Floating Offshore Structures, Dredging and Ship and Offshore Constructions can be chosen. If you found all the large mechanical subjects in your bachelor pretty interes-ting, the sizes of the structures we are dealing with might surprise you even more. Jackets, FPSOs, TLPs, SPARs and semi-submersibles; different types of structures, which will all be discussed to make you ready for the energy and dredging sector.

DiSpuTe offSHore TecHnologyThe study association of Offshore and Dredging Enginee-ring takes care of the quality of the education within the curriculum by taking place in the Education Committee and supports its members by, for example, offering old exams to practice. Next to this, DOT is responsible for the contact between students and companies. To do so, DOT organizes a Company Day twice a year, of which one of them might be noticed last 7th of December in the Faculty Room. Company dinners and excursions, always followed by a social gathering with enough drinks, will make your masters curriculum even more fun. As the programme is widely supported by the Offshore Companies, internships, graduation projects and even first jobs can easily be found.

informaTionIf you are interested in joining us in February, or you are longing for more offshore information, feel free to contact us via DOT@TUDelft.nl. Do not forget to visit our website at www.DOT.TUDelft.nl to stay tuned with the latest informa-tion on our activities.

18

Wor

d Pr

ess

Er zijn vele vormen van energie. Zo bestaat er bewegings-, elektrische-, warmte-, stralings-, chemische- en groene energie. Daarnaast is er ook nog donkere energie. Een hele andere soort energie, maar wat houdt dit nou eigenlijk in?

Donkere energie

19

Een minder bekende vorm van energie is donkere energie. Tot nu toe tast de wetenschap nogal in het duister, maar misschien zou deze vorm van energie wel het antwoord kunnen zijn op vele natuurkundige vragen.

Donkere energieVeertien jaar geleden werd ontdekt dat de uitdijing van het heelal versnelde. Toentertijd was er al wel heel wat jaren besef van de uitdijing. Er ontstond echter onbegrip toen de versnelling van de uitdijing aan het licht kwam. De enige manier om dit te verklaren was het introduceren van een onbekende kracht die zich gedraagt als een kosmo-logische constante en zou moeten werken als een nega-tieve zwaartekracht. Deze kracht wordt ook wel donkere energie genoemd. Deze hypothetische vorm van energie zou verantwoordelijk zijn voor de versnelde uitdijing van het universum. Donkere energie zou volgens deze theorie overal en gelijkmatig verdeeld zijn in het heelal. Sterker nog, het grootste gedeelte van het universum zou uit deze energie moeten bestaan. In deze versnelde uitdijing zit een hoeveelheid energie opgesloten die, als je het in massa om-rekent, 73 procent van de totale massa van het heelal bevat. Voor de rest bestaat het uit 23 procent donkere materie en slechts vier procent gewone materie.

rooDverschuivingAls je langs de kant van de weg staat hoor je de sirene van een ambulance in hogere tonen als hij aan komt rijden en in lagere tonen zodra hij voorbij is. Dit komt doordat de golven in elkaar worden gedrukt als de ambulance aan komt rijden en worden uitgerekt nadat hij gepasseerd is. Dit effect, bekend als het Doppler effect, is ook toepasbaar op licht en men noemt het dan roodverschuiving. De rode kleur heeft de grootste golflengte van het zichtbare licht-spectrum. Sterrenstelsels of exploderende sterren stralen licht uit dat uitrekt tijdens de reis naar aarde, terwijl het universum verder uitdijt. De reden van de uitrekking is dat de lichtbron van de aarde weg beweegt.

De mate van uitdijing is te meten door een simpele formu-le. In deze formule worden de golflengtes gebruikt om een waarde ‘z’ te bepalen. In de formule wordt de golflengte van het licht bij aankomst op aarde afgetrokken van de initiële golflengte van het licht bij vertrek van de lichtbron, waarna dit getal weer wordt gedeeld door de initiële golflengte. Indien de waarde van ‘z’, ook wel de uitkomst van de deling, gelijk is aan één betekent het dat het verschil in grootte van het heelal tussen het moment van lichtuitstraling en lichtaankomst op aarde twee keer zo groot is.

De cameraIn tegenstelling tot het menselijke oog kunnen camera’s wel lange tijd naar de hemel kijken en steeds meer licht opslaan. De ‘Dark Energy Survey’, ook wel DES, heeft een nieuwe camera nodig om het universum te observeren. Door het gebruik van de donkere energie camera kunnen astronomen zwakkere objecten, die zich op grotere afstand bevinden, detecteren. Een noodzakelijk goed voor de astro-nomie.

De camera’s die normaal worden gebruikt voor de op-tische astronomie bestaan uit een rij van digitale chips genaamd ‘Charge Coupled Devices’, ook wel CCD’s. Elke chip is verdeeld in miljoenen pixels. De elektronen gege-nereerd door het licht dat elke pixel raakt worden omgezet in een digitale waarde die door een computer kan worden getoond en opgeslagen. Conceptueel is de DES hetzelfde als ieder huis-, tuin- en keuken-digitale camera. Het grootste ontwerpverschil zit hem in het feit dat de normale digi-tale camera is ontworpen om plaatjes vast te leggen van heldere objecten. De voor de DES ontworpen camera, de DECam, zal kleine hoeveelheden licht waar moeten nemen en dan voornamelijk roodverschoven licht. Net zoals de DES een internationale samenwerking is, zal ook de DECam in verschillende landen worden vervaardigd.

De nieuwe camera moet een grote kijkhoek hebben om grote delen van het universum af te kunnen speuren. Hij zal een gebied ter grootte van twintig manen, gezien vanaf de aarde tegelijk, kunnen analyseren. Om zo’n groot gebied te kunnen observeren zijn er vijf lenzen in het systeem nodig, elk specifiek gevormd voor de correctie van optische onnauwkeurigheden. Dit optische correctie systeem zorgt voor een 2,2 graden gezichtsveld. Het zijn flinke lenzen; de grootste heeft een diameter van maar liefst 98 centimeter.

De 570 megapixel camera bevat 74 Charge Coupled Devices gevoelig voor roodverschoven licht. Deze CCD’s zijn speciaal ontworpen bij het Lawrence Berkeley National Laboratory, oftewel LBNL. Door bijvoorbeeld de lange lichtgolven door een dikkere laag siliconen te laten reizen is de kans om ze te detecteren groter. De CCD’s in deze camera zijn daarom tien keer dikker dan de conventionele CCD’s. Het DECam brandvlak zal bestaan uit tweeënzestig CCD’s met een resolutie van 2048 bij 4096 pixels. Daarnaast zijn er vier zogeheten guider CCD’s en acht focus en afstemming CCD’s met allemaal een resolutie van 2048 bij 2048 pixels.

20

Blanco telescoop met observatorium

Dark

Ene

rgy

Surv

ey

Het quantumrendement van de antireflecterende coating is geoptimaliseerd. Dit houdt voor rood licht, met 900 na-nometer golflengte, in dat meer dan negenig procent van het licht wordt doorgelaten. Meer dan zestig procent van het licht wordt doorgelaten indien het licht een golflengte tussen de 400 tot 1000 nanometer heeft. De DECam zal opereren onder een temperatuur van min 100 graden Cel-sius om elektronenruis te beperken, de koeling gebeurt met behulp van vloeibaar stikstof. Om condensatie te voorko-men op de CCD’s zal de DECam opereren bij een extreem lage druk van 0,0001333 Pascal.

Het laagruis uitleessysteem zorgt ervoor dat er een geheel digitaal beeld kan worden uitgelezen en opgenomen in zeventien seconden. Dit is erg kort voor een plaatje van deze grootte. Hierdoor kan de camera worden uitgelezen in de tijd die het kost om een telescoop naar de volgende kijkpositie te draaien. De ruis in het uitleessysteem zal zo laag zijn dat bij een beeldelement van 130 000 elektronen, er minder dan 25 elektronen van ruis in elk beeldelement zullen zitten. De elektronica registreert de gegevens in de vorm van een Multi-Extensie Fits bestand, MEF-bestand, en zal ook zorgen voor een instrument- en kwaliteitscontrole.

Het combinatie sluiter-filter systeem heeft een cartridge stijl filterwisselaar. Deze wisselaar kan maximaal acht filters houden, die met een diameter van 62 centimeter de grootste ooit geproduceerd zijn. De Dark Energy Survey zal gebruik maken van vijf filters die astronomen hebben aangewezen. Elke filter laat een relatief breed spectrum van kleuren door, zoals rood, groen of blauw licht. Door het vergelijken van de relatieve hoeveelheid licht gedetecteerd door elke filter voor elk object in een afbeelding, kunnen as-tronomen een zeer goede schatting maken van de roodver-schuiving van elk object. Deze filters worden geproduceerd door Asahi Spectra, een bedrijf met het hoofdkantoor in Tokio. De sluiter, geproduceerd aan de universiteit van Bonn in Duitsland, is het grootste rolluik in zijn soort. De filter-wisselaar is vervaardigd aan de Universiteit van Michigan.

Het Hexapod bedieningselement is het laatste grote onder-deel van de DECam. De hexapods zorgen voor een real-time focus en een goede uitlijning om een hoge beeldkwaliteit te behouden.

victor m. Blanco telescoopDe DECam zal worden gemonteerd in de Victor M. Blanco telescoop bij het Cerro Tololo Inter-American Observatory, oftewel CTIO. Het CTIO is gelokaliseerd op de top van twee bergen in de Andes bij Chili. De bergen zijn Cerro Tollolo en Cerro Pachon, ze zijn respectievelijk 2,2 en 2,7 kilometer hoog. Ze liggen beiden ongeveer 460 kilometer ten noorden van Santiago.

Om een goed beeld te geven van de afmetingen van de Blanco telescoop wordt op de afbeelding het observatorium weergegeven. De groene cirkel geeft de plek weer waar de DECam geïnstalleerd zal worden. De rode cirkel laat een persoon zien als referentiepunt voor de grootte van de telescoop en het ophangpunt.

Voor de moeilijke natuurkundige theorieën zal empirisch bewijs moeten worden gevonden. Met de DECam zullen de astronomen een extra oogje op het universum kun-nen houden. Extra werktuigkundige invloed is misschien ook wel net wat er nodig is om nog meer te leren over het heelal.

Sander van der Berg

21

Do it yourself |

3. Met het lustrumlogo als

sjabloon kan het lasdraad in de

goede vorm gebogen worden.

1. Hoe meer lustrumgadgets, hoe beter. Een zenuwspiraal kan

in iedere vorm gemaakt worden, maar dit logo is een echte

uitdaging.

4. Knip een tweede stuk draad af voor het handvat. Buig het

eind in een ronde vorm. Hoe kleiner het rondje, hoe

moeilijker het spel wordt.

6. Probeer met het handvat de

hele spiraal te volgen. Pas op dat

je hem niet aanraakt, anders

gaat het lampje branden. Daag je

vrienden uit om te zien wie het

best overweg kan met dit stuk

gereedschap voor succes.

5. Om de zenuwspiraal

compleet te maken moet de

minkant van de batterij worden

verbonden met het begin van

de spiraal. Het handvat wordt

aan het draadje gesoldeerd.

2. Soldeer de batterijclip, de LED

en de weerstand in serie. Let op

dat het lange pootje van de LED

aan de pluskant moet komen.

- 9 Volt batterij - 2,4 mm lasdraad- batterijclip - houten plank van 30x15 cm- rode LED - geprint lustrumlogo- 470 Ohm weerstand - buigtang of combinatietang- flexibel draadje - soldeergereedschap

Benodigdheden

Als echte werktuigbouwkundige ben je natuurlijk dol op gadgets. Nog leuker is het echter om de gadgets zelf te maken. In deze rubriek wordt precies uitgelegd hoe deze gadgets gemaakt worden. In deze editie: de speciale lustrumzenuwspiraal.

22

| Gadgets

> Raak nooit meer van de regen in de drup met deze fancy Leeghwaterparaplu.www.leeghwater.nl | € 3,-

> Word je ook niet graag opgelicht? Koop dan deze Leeghwater fietslampjes voor een mooi prijsje. www.leeghwater.nl | € 1,45

> Als je olifantengeheugen je af en toe in de steek laat, dan is deze usb-sleutel van acht gigabyte echt iets voor jou.www.leeghwater.nl | € 8,-

> Met dit boekje raak je je belang-rijke notities nooit meer kwijt.www.leeghwater.nl | € 1,-

23

< Voor deze prijs mag je niet mokken over deze gave Leeghwaterbeker.www.leeghwater.nl | € 0,-

Je speelt op zeker, met de lustrum-kaarten van Gezelschap Leeghwater.www.leeghwater.nl | € 0,-

In de koude winter zorgt dit mooie leeghwatervest ervoor dat je er warmpjes bijzit.www.leeghwater.nl | € 10,-

> Deze bierviltjes geven ook nog iets moois om naar te kijken als je biertje op is.www.leeghwater.nl | € 0,-

>

>

24

Tota

l Int

erac

tive

Solu

tions

Printen in twee dimensies is passé. Binnenkort zou alles van huizen tot organen uit een printer kunnen gaan rollen.Traditionele productietechnieken maken al eeuwenlang ontwikkelingen door. Toch is er de afgelopen decennia een nieuwe vorm van het vervaardigen van objecten ontwik-keld die boren, zagen, frezen, lassen en gieten tot het verleden kan laten behoren. Het driedimensionaal printen oftewel 3D-printen lijkt niet alleen maar nuttig voor het printen van schaalmodellen. Het proces opent nieuwe deu-ren voor het fabriceren van werktuigen, maar bijvoorbeeld ook menselijk weefsel.

EindElozE vormvrijhEid3D-printen is een proces waarbij een driedimensionaal object gemaakt wordt op basis van een driedimensionaal CAD-model. 3D-printen is een zogenaamd additief proces. Dat houdt in dat het object wordt gevormd door het sta-pelen van lagen materiaal. Dit in tegenstelling tot een af-neemproces, waarbij juist lagen materiaal worden wegge-haald. In 1986 ontwikkelde Dr. Carl Deckard de eerste vorm

van driedimensionaal printen; het Selective Laser Sintering oftewel SLS. Hierna zijn er vele andere vormen ontwikkeld, die in twee groepen zijn onder te verdelen. Ten eerste zijn er technieken waarbij een materiaallaag wordt gevormd door smelten. Ten tweede zijn er technieken waarbij een li-quide stof stolt tot een vaste materiaallaag. Het grote voor-deel van 3D-printen ten opzichte van afneemprocessen is dat er qua vormvrijheid bijna geen limiet is en er nagenoeg geen restproducten zijn. Ook kunnen assemblages met bewegende onderdelen in een keer geprint worden.

rapid manufacturingTot voor kort werd 3D-printen alleen gezien als een hulp-middel voor het maken van relatief kleine prototypes en schaalmodellen. Dit is beter bekend als ‘rapid prototyping’. Door een fysiek schaalmodel te maken kan in een ont-werpproces gekeken worden hoe een idee in de realiteit uitpakt. Een eindproduct maken door middel van een 3D-printer, ofwel ‘rapid manufacturing’, leek altijd ver weg. Dit kwam doordat het proces erg traag was en het slechts enkele kunststoffen kon printen in beperkt formaat. De huidige printers kunnen een scala aan verschillende maten eindproducten maken van materialen uiteenlopend van voedsel tot glas. Wel blijft de processnelheid een barrière voor de grootschalige invoering, evenals de kosten. Voor-lopig blijft 3D-printen alleen voor stuk- en serieproductie weggelegd.

3D-printen

25

De Voxeljet VX4000 3D-printer

Voxe

ljet

gEprintE racEmonstErsHet Belgische Formula Group T besloot bij het ontwerp van hun racewagen voor de Formula Student competitie de productie van hun carrosserie op een geheel nieuwe manier aan te pakken. De carrosserie van circa 2 meter lang en 1,20 meter breed werd volledig geproduceerd door een 3D-printer. Hierin konden onderdelen als de ophanging en verbindingselementen volledig worden geïntegreerd. Ook konden er aan het oppervlak van de carrosserie aerodyna-mische texturen worden aangebracht die met normale pro-ductieprocessen vrijwel onmogelijk te maken zouden zijn.

Zelfs in Hollywood is het 3D-printen van auto’s in trek. In de nieuwe James Bond film, ‘Skyfall’, worden drie 3D-geprinte schaalmodellen van de Aston Martin DB5 als stuntdummy gebruikt. De één op drie schaalmodellen, gemaakt door het Duitse bedrijf Voxeljet, bestonden uit achttien verschil-lende onderdelen.

stEEn uit dE cartridgEEnrico Dini bewijst dat 3D-printen op een nog grotere schaal mogelijk is. Zijn bedrijf D-Shape heeft een enorme 3D-printer ontwikkeld, die met zand en een bindmiddel stenen structuren kan printen. Op een laag zand worden volgens het 3D-model druppels bindmiddel op specifieke plaatsen neergelegd. Vervolgens wordt een nieuwe laag zand aangebracht waar ook weer druppels bindmiddel op worden aangebracht. Dini’s eerste creaties waren koraal-structuren voor kustreparatie. De ambitie is om uiteindelijk huizen te kunnen printen met lokaal verkregen zand. Het belooft bouwkundigen een veel grotere vormvrijheid te ge-ven. Verder zijn zowel het zand als het bindmiddel natuur-lijke stoffen en zijn er vrijwel geen restproducten, waardoor het bouwproces veel milieuvriendelijker zal worden.

transparant vliEgtuigOok in de lucht- en ruimtevaarttechniek worden de mo-gelijkheden van 3D-printen bekeken. EADS, moederbedrijf van Airbus, schat dat de massa van een vliegtuig met 65 procent kan afnemen als die gemaakt zou zijn van al-leen 3D-geprinte onderdelen. Airbus gebruikt inmiddels al 3D-printen voor het fabriceren van onderdelen die met andere methodes te complex zijn. Zo heeft de A380 speciale ophangbeugels en de Eurofighter Typhoon onderdelen van de airconditioning die uit een printer zijn gekomen.

Bastian Schaefer, een cabine-ingenieur bij Airbus, werkt al twee jaar met een team aan een vliegtuigconcept die volledig 3D-geprint is. Allereerst zal men losse onderdelen printen, maar de ambitie is om in 2050 een vliegtuig volle-dig in één keer uit een gigantische multi-materiaal printer te halen. Aluminium, bio-polymeren en koolstofnanobuis-versterkte materialen zouden uit de cartridge moeten komen van een printer van 80 bij 80 meter. Hierdoor zou heel specifiek de elasticiteit gevarieerd kunnen worden, wat onder andere de eerder genoemde massabesparing oplevert. Tevens zou door de vormvrijheid de aerodynamica aanzienlijk verbeterd kunnen worden ten opzichte van de huidige vliegtuigen. De romp van het concept van Schaefer heeft een bionische structuur en is volledig transparant, zodat de passagiers zonder hoogtevrees van het uitzicht kunnen genieten.

lEvEnsrEddEndE printErAnthony Atala maakt de toekomst van 3D-printen nog bizarder. Zijn onderzoek richt zich namelijk op het printen van huidweefsel en organen. Hiermee hoopt Atala een oplossing te hebben voor het grote donortekort. Door een beetje celmateriaal af te nemen, kan er meer celmateri-aal aangegroeid worden. Door vervolgens een 3D-scan te maken van het missende stuk huid of orgaan kan men in een 3D-printer het celmateriaal in lagen opbouwen tot een perfecte kopie. Ook onderliggende, functionele lagen van zenuwen en bloedbanen kunnen hierin verwerkt worden.

Als driedimensionaal printen de groeispurt van afgelopen jaren doorzet, belooft het levens te veranderen. Je eigen auto en huis zouden in de toekomst uit een printer kunnen komen rollen. Het zou zelfs je leven kunnen redden, de mogelijkheden lijken eindeloos. 3D-printen zal een grote stempel gaan drukken op hoe werktuigen en andere objec-ten worden vervaardigd.

Serge Klapwijk

28

Cara

dvice

Een comfortabelere manier van rijden, minder ketting en kop-staartbotsingen en minder files. De mogelijkheid tot het bereiken van deze idealen ligt er al een tijd. Het rijden met ‘adaptive cruise control’ verandert veel op de weg. WerkingsprincipeAdaptive cruise control regelt de snelheid en de afstand tot de voorligger van de auto. Wanneer de auto te dicht bij zijn voorligger komt vermindert het systeem de hoeveelheid gas die wordt gegeven of remt het zelfs. De bestuurder kiest de gewenste snelheid en de computer de afstand tot de voorligger. Door middel van een sensor meet het systeem de afstand tot de voorligger. Zonder voorligger rijdt de auto de ingestelde snelheid als een regulier cruise control systeem. Als er een andere auto van baan wisselt, remt het

systeem af om te zorgen dat de afstand gehanteerd blijft. Zodra de baan vrij is, neemt de auto de ingestelde snelheid weer aan. Net zoals bij het gewone cruise control principe kan de bestuurder tijdens het rijden altijd zelf ingrijpen en het systeem uitschakelen. Het adaptive cruise control sys-teem kan gebruikt worden tot snelheden van tweehonderd kilometer per uur. radarDe sensoren maken gebruik van twee verschillende tech-nieken. De eerste techniek, radar, gebruikt radiogolven en de tweede, Lidar, maakt gebruik van laserpulsen. Beiden bepalen de afstand tot en het oppervlak van de objecten door de tijd te meten tussen het uitzenden van een puls en het opvangen van een reflectie van de puls. De laatst genoemde heeft een veel kleinere golflengte, namelijk één centimeter versus tien micrometer tot tweehonderden-vijftig nanometer, waardoor deze ook kleinere objecten in kaart kan brengen. Door middel van het Doppler-effect kan de snelheid van voorwerpen worden bepaald.

comfortabelerHet gebruik van adaptive cruise control kan het autorijden een stuk comfortabeler maken. In de huidige situatie wor-den bestuurders zwaar belast met het constant concentre-ren op de afstand tot de voorligger en de snelheid van de auto. Met het gebruik van adaptive cruise control vallen

Adaptive cruise control

29

Afstand houden door adaptive cruise control

driv

eand

stay

aliv

e

Auto

sava

nt

Afremmen door adaptive cruise control

een hoop van deze bezigheden weg en hoeft de bestuurder bijna alleen nog maar te sturen. Daarnaast wordt filerijden een stuk gemakkelijker. De bestuurder hoeft namelijk niet telkens op te trekken en te remmen, want het systeem volgt de snelheid van zijn voorganger.

VeiligerHet systeem werkt tevens als een zogenoemd ‘pre-crash’ systeem. Door het snelle reactievermogen van het systeem kan het eerder ingrijpen bij een dreigende botsing dan de mens zelf kan. Daarnaast kan het systeem bij drukte veel beter inschatten wat de snelheid van de voorliggers is dan mensen dat kunnen. Hierdoor kan het systeem eerder reageren.

VerkeersstroomAls er meer auto’s worden uitgerust met adaptive cruise control, zullen auto’s minder vaak onnodig remmen. Bij drukte kunnen de afstanden regelmatiger en minder groot worden. Daarnaast kunnen de gemiddelde snelheden het-zelfde blijven als bij gemiddelde drukte. Mochten er toch files ontstaan, dan zullen deze sneller verdwijnen, omdat het systeem ervoor zorgt dat de auto zijn voorligger scherp blijft volgen.

Wist je dat...

De limousine van het 145ste Leeghwaterbestuur, de Doutzen Cruise, een Cadillac Fleetwood uit 1997, beschikt over het reguliere cruise control systeem. Dit systeem heeft de controle over de motor , een 4.5 liter V8 met wel 290 pk. Eigenlijk is de limousine zwart, maar door de wrap ziet deze er alsnog ivoorkleurig uit.

intelligente systemenEr worden tegenwoordig ook auto’ s op de markt gebracht waarin het adaptive cruise control systeem is gekoppeld aan het navigatiesysteem. Zo wordt er al automatisch afge-remd voor bochten. Daarnaast zijn er auto’s die de adaptive cruise control koppelen aan andere intelligente systemen. Een camerasysteem in de auto herkent verkeers- en matrixborden onderweg en geeft de maximumsnelheid door aan het adaptive cruise control systeem. Ook wordt er gebruik gemaakt van een lichtassistent. Deze wisselt van groot licht naar dimlicht afhankelijk van het buitenlicht, de wegverlichting en eventueel tegenliggend verkeer. Al deze systemen worden aan elkaar gekoppeld en op die manier worden steeds meer taken uit de handen van de bestuur-der genomen.

In het huidige klimaat zijn alleen de luxure bolides uit-gerust met dergelijke intelligente systemen en adaptive cruise control. Er is op dit moment daarbuiten ook weinig vraag om het te implementeren in de middenklasse auto’ s. Vooralsnog blijft de discussie of dit bijdraagt aan de veilig-heid of dat deze juist afneemt door een vermindering van concentratie. Op de lange termijn is het natuurlijk de vraag wanneer autobestuurders overbodig worden en de auto autonoom kan rijden.

Thomas Duijnstee

30

| In het kort

Cank

ler

Zwart gat

Gras

sroo

tsbl

og

Drank voor de larven

Jack Nicholson in ‘The Shining’

Fanp

op

AlcohollArvenEen onderzoeksteam van de universiteit van Texas heeft ontdekt dat wanneer larven gewend zijn aan alcohol, zij meer leervermogen hebben onder invloed van alcohol dan zonder. Waar in eerste instantie het leervermogen verminderde nadat de larven werden blootgesteld aan voedsel doordrenkt met alcohol, was het leervermogen van de larven na zes dagen constant alcohol binnen te hebben gekregen gelijk aan dat van normale larven. Ze blijken zelfs slechter te leren wanneer ze geen alcohol meer krijgen. De bevindingen vormen de eerste indicatie van cognitieve alcoholafhankelijkheid in ongewervelde dieren. Het doet vermoeden dat een deel van de gedragsverandering al op celniveau begint.

ZwArt gAtWetenschappers hebben het meest massieve zwarte gat gevonden tot nu toe. De massa van dit zwarte gat is zeven-tien miljard keer zo groot dan die van onze zon. Normaal gesproken maken de massa’s deel uit in de orde van grootte van 0,1 procent uit van de gehele massa van haar sterren-stelsel. Opvallend is dat dit zwarte gat veertien procent uit-maakt van de totale massa van het sterrenstelsel. Weten-schappers zijn op zoek naar de relatie tussen de massa van sterrenstelsels en de zwarte gaten die zich daarin bevinden. Hierin zijn ze op zoek naar de meest extreme gevallen om bepaalde theorieen op te stellen en te testen.

horrorsportSporten om af te vallen kan tegenwoordig gewoon vanaf je bank. Uit een onderzoek van universiteit van Westminster is gebleken dat tijdens het kijken van een horrorfilm men in anderhalf uur honderddertien calorieën verbruikt. Het kijken van een horrorfilm leidt tot een versnelde bloed-doorstroming, een snellere hartslag en een verhoging van adrenaline. De adrenaline is het gevolg van stress. Dit resulteert ook in een vermindering van eetlust en een versnelling van de stofwisseling. De meeste calorieen zul je verbranden tijdens het kijken naar ‘The Shining’ met Jack Nicholson. Tijdens deze film verbrand je 184 calorieen. Dit is bijna gelijk aan een uur wandelen.

31

Pops

ci

Waterproofpapier

Mas

habl

eDe luchtparaplu

grist

PowerWalk

luchtpArApluOntwerpers Je Sung Park en Woo Jung Kwon hebben een unieke paraplu ontwikkeld. Deze bestaat alleen uit het handvat. De lucht-paraplu is een eenvoudig elektronisch apparaat dat de lucht van de onderkant van de paraplu inneemt en vervolgens uitschiet aan de bovenkant om een gordijn van lucht te vormen welke regendruppels tegen houdt. De hoeveelheid lucht die wordt gecirculeerd kan handmatig worden aangepast naar hoe hard het regent. Ook kan de paraplu nog worden ingeklapt, zodat deze in de tas kan worden meegenomen.

pApier 2.0Dr. Roberto Cingolani, wetenschappelijk directeur van het Istituto Italiano di Tecnologia in Italië en zijn team heb-ben een nanotechnologische proces dat papier waterdicht, magnetisch en antibacterieel maakt. Het nieuwe proces is gebaseerd op het verkrijgen van de afzonderlijke molecu-len, monomeren, in papier om dit vervolgens te verbinden met specifieke nanodeeltjes die samen een polymeer vormen dat vervolgens wordt verspreid in een oplossing. Dit nanotechnologische proces, legt de basis voor het ver-anderen van de eigenschappen van papier. Als je ijzeroxide nanodeeltjes toevoegt aan de polymeermatrix dan is het magnetisch papier; zilveren nanodeeltjes geeft antibacteri-ele eigenschappen. Men kan dit papier uitprinten, vouwen en er nog gewoon op schrijven.

powerwAlkDe soldaten van tegenwoordig dragen allerlei appara-tuur met zich mee op hun missies. Om dit allemaal van energie te voorzien moeten de soldaten zware batterijen meenemen. Veel exoskeletten zijn bedoeld om het lopen te verlichten maar de PowerWalk van Bionic Power, Canada is bedoeld om elektriciteit op te wekken. De beugels wegen 0,8 kilogram en kunnen bij een normale wandeling op een rustig tempo twaalf Watt aan energie opleveren. Dit bete-kent dat men na een uur wandelen maar liefst vier mobiele telefoons kan opladen.

32

Wal

l-pix

Interessant of leuk; het Red Bull Stratos project was een succes. De ‘pressure suit’ heeft daar een groot aandeel in gehad.Vanaf een hoogte van ruim 38 kilometer sprong Felix Baumgarter in vrije val naar beneden. Hierbij haalde hij gemakkelijk een snelheid van meer dan 1 100 kilometer per uur. Hoe hij dit overleefd heeft? Onder andere omdat hij een drukpak droeg.

OnderscheidEr kan onderscheid gemaakt worden tussen twee soorten drukpakken. Er zijn pakken die het menselijk lichaam deels beschermen en slechts tot een bepaalde hoogte gedragen kunnen worden. Deze pakken worden door sommige pilo-ten gebruikt. Verder zijn er pakken die een mens van top tot teen beschermen. Deze pakken noemt men ook wel ruim-tepakken. Dit laatstgenoemde pak werd gedragen door Felix Baumgartner. Hij droeg dit pak omdat hij tegen vele gevaren beschermd moest worden tijdens zijn vrije val.

de grOndslagIn 1931 werd het eerste volledige drukpak ontworpen door ingenieur Evgeniy Chertovsky in Leningrad, Rusland. In dit pak, de CH-1, kon een persoon zich nauwelijks bewegen. In 1934 werd het eerste praktische drukpak geproduceerd door Wiley Post. Dit pak bestond toen uit drie delen: lang ondergoed, een rubberen luchtdruklaag en een buitenste deel van parachutestof waarbij de armen en benen met gewrichten vast zaten zodat men zich wel kon bewegen. Na jaren van experimenteren zijn de pakken tegenwoordig nog makkelijker in gebruik.

atmOsfeerIn een drukpak moeten dezelfde condities als op aarde worden gecreëerd en dat is lastig. In de ruimte heeft men op verschillende hoogtes te maken met verschillende om-standigheden. Druk en temperatuur zijn afhankelijk van de hoogte boven zeeniveau. Om de omstandigheden uit te leg-gen: De atmosfeer is verdeeld in vijf lagen, daarna bereikt men de ruimte. Wij leven in de eerste laag, de troposfeer. Na achtien kilometer bereikt men de stratosfeer. Hier is de missie van Red Bull naar vernoemd. De stratosfeer is een laag die tot ongeveer vijftig kilometer gaat. Hierna komt de mesosfeer die tot tachtig kilometer gaat, daarna de ther-mosfeer die tot zevenhonderd kilometer gaat en tot slot de exsosfeer die tot achthonderd kilometer gaat. De laatste drie lagen laten we echter buiten beschouwing.

Suit up

33

Verschillende lagen in de atmosfeer met bijbehorende temperatuur

Digi

scho

ol

Een drukpak dat wordt opgeblazen

Wire

d

OverlevenOp zeeniveau is de luchtdruk gemiddeld 101 300 Pascal, ongeveer één bar. Hoe hoger in de lucht, hoe lager de druk. Op negentien kilometer hoogte, in de stratosfeer, is de druk bijna gehalveerd. Door een lagere druk kan er bij een mens caissonziekte optreden. Verder heeft bloed door een lagere druk een lager kookpunt en zal het al bij een temperatuur van 37 graden Celsius gaan koken. Dit is gelijk aan onze lichaamstemperatuur. Dus om te voorkomen dat je spon-taan gaat koken, moet men een volledig drukpak aan in de stratosfeer.

Een drukpak is, net als een autoband, in wezen een op-geblazen ballon die geblokkeerd wordt door een rubber materiaal, vaak neopreen beklede vezels. Zodra het drukpak is opgeblazen, levert dit een tegendruk en kan een mens overleven in de ruimte.

ZuurstOfDrukpakken kunnen geen gebruik maken van normale lucht die bestaat uit 78 procent stikstof, 21 procent zuur-stof en één procent andere gassen omdat de lage druk gevaarlijk lage zuurstofconcentraties in de longen en het bloed zou veroorzaken, net als bij het beklimmen van een hoge berg. De meeste drukpakken zorgen daarom voor een zuivere zuurstofatmosfeer om een goede ademhaling te realiseren. Ruimtepakken krijgen de zuurstof van een ruim-tevaartuig, via een navelstreng of van een rugzak met een life support systeem dat de astronaut of skydiver draagt.

isOlatieEen drukpak moet tegen verschillende temperaturen kunnen. In de eerste drie lagen van de atmosfeer verschillen de temperaturen van min zestig graden Celsius tot twintig graden Celsius. Om hiermee om te gaan zijn de meeste drukpakken zwaar geïsoleerd met lagen stof, zoals Neopreen, Gore-Tex en Dacron. Dit is verder bedekt met een reflecterende buitenste laag, Mylar of witte stof, om zonlicht te reflecteren. Een astronaut of skydiver produceert warmte van zijn of haar lichaam. Als deze warmte niet wordt verwijderd zal de helm beslaan. Het vocht wat dan aan de binnenkant van de helm komt te zitten, zal door de lage temperatuur in de lucht gaan bevriezen. Hierdoor kan men niet meer door de helm heen kijken. Om deze overtollige warmte te verwijderen, gebruiken ruimtepakken ventilatoren of warmtewisselaars voor het koelen van de lucht.

Een drukpak moet worden voorzien van lithiumhydroxyde busjes. Dit heeft als functie om de koolstofdioxide die de astronaut of skydiver uitademt te verwijderen. Koolstofdi-oxide kan in de kleine ruimte van het pak dodelijk zijn voor een mens.

Een drukpak is een essentie vanaf een hoogte van negen-tien kilometer. Felix Baumgartner zou zijn vrije val dus niet hebben overleefd als hij geen beschermend pak droeg. Hij zou exploderen door de druk- en temperatuurverschillen als de wetenschap hem geen handje had geholpen bij dit indrukwekkende project.

Steven Goes

PePijn FluksFunctie: Senior Consultant Adviesgroep bij AllianderStudie: MSc Mechanical EngineeringJaar van afstuderen: 1996

Het is pas kort geleden dat ik bij Alliander ben begonnen. Tijdens mijn vorige update als oud Leeghwaterbestuurder in de Slurf was ik nog aan het zwoegen om met enkele partners een “start-up” in de LED-sector van de grond te krijgen. Het was een geweldige ervaring, maar door de “rollercoaster” die we meemaakten werd het ook een ontdekkingsreis naar welke balans bij mij paste. Ik heb er toen voor gekozen om uit die onderneming terug te treden, en een omgeving te zoeken waar ik meer van dit soort ondernemingsplannen zou kunnen begeleiden. En dan bij voorkeur op het gebied van energiebesparing of hernieuw-bare energie. Ik kwam met Alliander in contact via het Smart Energy Collective: Ik werk nu als Senior Consultant bij de Adviesgroep. Deze interne club met adviseurs heeft als voornaamste doel om de operationele onderdelen van Alliander, die iedere dag garant moeten staan voor een betrouwbare en betaalbare energievoorziening, te onder-steunen bij deze transitie. Dit is een uitdaging voor de hele organisatie, wat maakt dat Alliander een boeiende dyna-miek biedt tussen mensen, markt en technologie.

Riny VeRmueFunctie: Technisch Trainee bij AllianderStudie: MSc Systems and ControlJaar van afstuderen: 2010

Voor mijn studie Werktuigbouwkunde had ik nooit verwacht dat ik in de energiesector zou te komen werken. Tijdens mijn studie kwam ik echter met veel energiebedrijven in contact, wat nog eens werd versterkt door een jaar als voorzitter van Gezelschap Leeghwater. Met Alliander was de klik er al snel vanwege het innovatieve karakter en de mensen die er werken. De sfeer is informeel, open en collegiaal. Dit is een interessante sector om in te werken, met veel uitdagingen die de energietransitie met zich meebrengt. Zo hebben we bijvoorbeeld te maken met meer decentrale opwek (bijv. biogas en zonne-PV), meer duurzame energiebronnen (fluctuerende zon en wind) en de opmars van de elektrische auto. Alliander heeft als netwerkbedrijf de rol om de energietransitie te faciliteren en dat zorgt ervoor dat je als technisch trainee met uitdagende opdrachten aan de

slag kunt. Ook heb ik recentelijk met een team Alliander trainees de NRG Battle World Edition in Kuala Lumpur gewonnen met een case over biogas. Gedurende een week hebben we tegen andere teams gestreden, die elk een eigen case moesten uitwerken en presenteren. Onze opdracht was het creëren van maatschappelijke betrokkenheid en nieuwe financieringsvormen voor biogasprojecten. Met het door ons gepresenteerde adopt-a-cow principe voor crowdfunding van biogasprojecten overtuigden we de jury en het publiek en werden tot winnaars gekozen. Een FANTastische ervaring!

OVeR AlliAndeRAlliander is een energienetwerkbedrijf. Wij zorgen voor re-gionaal transport van elektriciteit en gas naar onze klanten. Veilig, betrouwbaar en betaalbaar. In Nederland maken dagelijks 3,3 miljoen klanten gebruik van onze diensten.Alliander is verantwoordelijk voor energietransport in verschillende regio’s in Nederland. Via onze energienetten distribueren wij elektriciteit en gas naar klanten. Om in de energiebehoefte van vandaag en morgen te kunnen voor-zien, werkt Alliander aan een toekomstbestendig netwerk. De energieketen is een aaneenschakeling van productie tot en met verbruik van energie. De productie, handel en verkoop van energie aan klanten vindt plaats in een vrije markt, waarbij de klant zijn eigen energieleverancier kan kiezen. Het regionale transport van energie is de exclusieve verantwoordelijkheid van netbeheerders.

Het werken aan een duurzame energievoorziening is de belangrijkste uitdaging van Alliander. De omgeving van Alliander is in beweging. Ontwikkelingen in de politiek, economie, technologie en samenleving hebben invloed op de strategische keuze. Er is een verandering in vraag naar en aanbod van energie door onder andere een toename van duurzame decentrale energieproductie. Verder wordt elektriciteit ten opzichte van gas steeds belangrijker in de energiebehoefte. Alliander speelt in op deze ontwik-kelingen en zorgt voor de passende oplossingen in het energienet. Alliander ziet het werken aan een duurzame energievoorziening als een maatschappelijke verantwoor-delijkheid voor vandaag en voor de generaties na ons. Het inspelen op de ontwikkelingen in de energievoorziening vraagt flexibiliteit van het energienetwerk én van ons net-werkbedrijf. De technologische ontwikkelingen, zoals het digitaliseren van het netwerk, bieden de mogelijkheid nog beter inzicht te krijgen in de energiestromen op het net.

34

kenmeRken AlliAndeR

• EnErgiEnEtwErkbEdrijf

• 6850 mEdEwErkErs

• 3 miljoEn ElEktricitEitsaansluitingEn

• 2,6 miljoEn gasaansluitingEn

• lEngtE van hEt ElEktricitEitsnEtwErk: 88.679 kilomEtEr

• lEngtE van hEt gasnEtwErk: 42.563 kilomEtEr

35

tEchnisch trainEEshipWe geloven in jouw talent. Je krijgt de kans om drie ver-schillende functies uit te proberen. Zo ontdek je gaande-weg op welke plek jouw talent de meeste waarde heeft. We leiden je op tot specialist (engineer) of juist generalist (projectmanager). En, je staat er niet alleen voor. Je wordt gekoppeld aan een mentor en ontvangt de begeleiding die jij nodig hebt. Jouw ontwikkeltraject is uniek en afgestemd op jouw wensen en ambities. We verwachten veel van je. Hoe meer initiatief je toont, hoe interessanter het trai-neeship voor je wordt. Uitdagende opdrachten trek je zelf naar je toe. Voor het Technisch Traineeship kun je online solliciteren. Na positieve ontvangst van jouw CV voorzien van motivatie nemen we contact met je op. We nodigen je uit voor een capaciteiten- en persoonlijkheidstest. Daarna heb je gesprekken met jouw toekomstige collega’s en de manager van het Technisch Traineeship. Je kunt op elk moment in het jaar instromen in het Alliander Technisch Traineeship.

Technisch talent is de basis van Alliander. Veel kennis van gas en elektriciteit hebben we in huis. Maar, de wereld ver-andert. Bijvoorbeeld door de toename van zonnepanelen, windenergie en elektrisch vervoer. Daarom zoeken we jong technisch talent. In ruil voor jouw ideeën, investeren we in jouw carrière bij Alliander. Help jij ons bij onze grootste uit-daging? We maken het energienet klaar voor de toekomst.Werktuigbouwkunde, elektrotechniek, of ben jij meer bedrijfskundig onderlegd? Onze technische opdrachten en projecten zijn divers. Bereken jij voor een nieuwe woonwijk het effect van warmtepompen? Breng je de kwaliteit van ons gasnetwerk in kaart? Of bedenk jij hoe slimme techno-logie ons netwerk kan verbeteren?

Wil je solliciteren op het Technisch Traineeship? Stuur dan je CV en een motivatiebrief naar starter@alliander.com of kijk voor meer informatie op traineebijalliander.com.

advertorial Alliander

36

| Lustrum

Geze

lscha

p Le

eghw

ater

De Lustrumfeest Commissie

Lustrumopening en -feestBijna is het zover, het 29ste lustrum staat op het punt om los te gaan. Met allemaal fantastische activiteiten op de agenda weten we zeker dat het weer een leeghendarisch lustrum zal worden. Een lustrum van dit kaliber dient natuurlijk grandioos geopend te worden. LuFeCo 29, de Lustrumfeest Commissie, is al maanden bezig om ervoor te zorgen dat wij op maandag 17 december met zijn allen het lustrum op een spectaculaire manier kunnen inluiden.De opening van het lustrumjaar belooft heel wat te wor-den, maar wat kunnen we eigenlijk allemaal verwachten? Destructie en lawaai, dat weten we zeker. Om iedereen te laten horen dat het lustrum geopend gaat worden, zal er in de lunchpauze een demonstratie worden gegeven van een straalmotor met afterburner. Deze zal 120 tot 145 decibel produceren, meer dan de 117 decibel van een olifant. Na dit straalgeweld zullen er speeches volgen van decaan Theun Baller en de loco-burgemeester Pieter Guldemond met af-sluitend onze eigen Commissaris Lustrum Lennart Nordin. Lennart zal beginnen met aftellen, waarna het lustrum-jaar onder het genot van de speciale lustrumtaart en een ijskoud Fantje knallend geopend zal worden.

Lawaai was er al, maar waar sloeg destructie op? Wat dacht je van de ‘Jaws of Life’ hydraulische knipschaar die gebruikt wordt door de brandweer om beknelde mensen uit hun auto te bevrijden? Altijd al in het echt willen zien, maar geen zin om de auto van je ouders om een boom te vouwen? Speciaal voor ons lustrum zal Holmatro op de openingsdag demonstraties geven en een autowrak openknippen. Holmatro zal ook met een complete vrachtwagen aankomen waarin nog veel meer tools verborgen zullen zitten. Is er meer? Ja, natuurlijk willen

we ook zelf wat doen. Voor 3mE zal een ‘scream-machine’ neergezet worden. Deze attractie slingert twee personen rond waarbij g-krachten van 3,5 G gegenereerd worden, dus gegarandeerd gillen. Ook zal er de hele dag voor 3mE een container staan van één van onze hoofdsponsoren, Huisman. Het ouderwetse touwtrekken wordt containertrekken, hoever ga jij die container 17 december van zijn plaats krijgen?

De Lustrumfeest Commissie is tot nu toe vooral gericht op de opening. We doen echter onze naam ook eer aan. Tijdens de opening zal namelijk de presentatie van het door de LuFeCo georganiseerde lustrumfeest Mechnificent worden gehouden. Na maandenlang plannen, boeken en verga-deren zal dan eindelijk de locatie, het thema en de line-up bekendgemaakt worden.

Wij zijn er zeker van dat we het lustrum groots kunnen inluiden, alleen niet zonder jullie. Graag nodigen we jullie uit om met ons op 17 december het lustrum te openen. Elke pauze is er wat te doen, dus kom lekker naar buiten voor een warm soepje. Houd verder altijd in je hoofd: mocht je een vliegtuig horen neerstorten, dan is de opening begon-nen. Rest ons te zeggen: tot 17 december bij de opening en natuurlijk tot 21 februari bij Mechnificent.

37

Bras

serie

Staa

l

De locatie van het 29ste Lustrumgala: Zaal Staal

LustrumgalaHet lijkt nog maar zo kort geleden; vier Olifanten werden gevraagd om het mooiste gala sinds vijf jaar te realiseren. Geweldig, een mogelijkheid om een onvergetelijk en zo gezellig mogelijk feest neer te zetten voor een fantastisch publiek. Toen, een jaar terug, leek het lustrum nog ver weg. De vorige diës moest immers nog komen.

Het jaar is erg snel voorbij gevlogen. Na het opstarten is er direct een duidelijke lijst met alles wat geregeld moet worden. Een locatie, entertainment, promotie, het ligt al-lemaal vrij voor de hand. Wat je later merkt is dat er een extra waslijst aan andere minstens zo belangrijke zaken bij komt. Het ene berust op het andere, maar het andere kan niet geregeld worden als niet eerst het ene geregeld is en dat soort fratsen. Het zijn zaken die elke commissie bekend voor zullen komen, zeker degene die toewerken naar één groot evenement.

Ondanks dat je niet alles direct vast kunt leggen is het een verrijkende ervaring om te zien hoe je evenement vorm be-gint te krijgen, en daarmee evenredig je commissiegenoten en onmisbare QQ’ers steeds beter leert kennen. Een onver-getelijk beleidsweekend in de Franse vroege zomerzon met als thema ‘back to basics, hakken tot je er bij neervalt’. Een weekend waar hout gehakt moest worden en zelfgevangen vis verorberd werd. Bovendien liet het ons inzien hoe ver we gekomen zijn met de hedendaagse beschaving en hoe belangrijk bepaalde tradities zijn. We zijn op charmant en elegant gebied gegroeid. Wanneer een beter moment deze kant te laten zien dan op het gala op de verjaardag van Gezelschap Leeghwater en de start van het 29ste lustrum?

Het ‘College Regeltechniek’, het ‘Regel-Je-Date Feest’ en de ‘Pasdag’ liggen achter ons en ik denk dat we van een succes mogen spreken. Het Lustrumgala is in elkaar gepuzzeld als een waar werktuig. In de prachtige ambiance van Zaal Staal zullen ‘The Groovedoctor’ en ‘Suzy and The Suits’ zorgen voor topentertainment. Om klokslag twaalf uur is Gezelschap Leeghwater officieel jarig en zal dat met een leeghendarisch ‘special event’ gepast worden ingeluid.

De Galacommissie hoopt ook jou in een strak rokkostuum met charmante date op 15 december in ‘Zaal Staal’ mogen verwelkomen en daarmee het gala als een succes kunnen bestempelen.

SymposiumMeer dan tweeduizend jaar geleden waren het de Oude Grieken die samenkwamen voor een goed glas wijn en een diep gesprek. Tijdens deze symposia, wat letterlijk samen drinken betekent, werden de meest uiteenlopende gesprek-ken gevoerd over wetenschap, filosofie en religie. Tegen-woordig vinden deze gelegenheden minder vaak plaats en zit er een wetenschappelijkere tint aan, maar de essentie van samenkomen en nadenken over een onderwerp is hetzelfde gebleven.

Elke tweeënhalf jaar organiseert Gezelschap Leeghwater een symposium over de meest actuele en radicale onder-werpen binnen de Werktuigbouwkunde. Dit jaar staat het symposium natuurlijk in het teken van het lustrum van Gezelschap Leeghwater. Tijdens dit prachtige evenement nodigen wij als commissie sprekers uit het binnen- en bui-tenland uit om jullie kennis over Werktuigbouwkunde te vergroten en jullie te inspireren om verder te kijken binnen de studie. Op 12 maart zullen alle sprekers samenkomen in de prachtige zaal van museum ‘Het Prinsenhof’ om hun kennis met jullie te delen.

Dit jaar wordt het raakvlak tussen de Werktuigbouwkunde en de natuurlijke wereld onderzocht met als thema ‘Bio Inspired Design’. De homo sapiens heeft slechts 200 000 jaar gehad om zich te ontwikkelen, de natuur om ons heen heeft dus al een voorsprong van miljoenen jaren. Bio Inspired Design maakt gebruik van deze voorsprong door de natuur goed te bestuderen en daarmee stappen te maken binnen de techniek. Denk bijvoorbeeld aan het kijken naar vogels om te vliegen, naar jachtluipaarden om te sprinten en natuurlijk naar de almachtige olifantenSlurf voor het precies verplaatsen van zware goederen.

Mar

cosle

al

de Octavio Frias de Oliveira brug in Sao PauloW

ikim

edia

Het Christo Redento beeld in Rio De Janeiro

38

| LustrumDeze relatief nieuwe aanpak binnen de werktuigbouwkun-de staat nog in de kinderschoenen, maar heeft veel poten-tie. Wanneer we kijken naar de ontwerpen die nu al uit de natuur zijn voortgekomen en de efficientieslag die daar-mee gemaakt is, gaat deze aanpak zeker een grote invloed hebben op technische ontwikkeling. Laat je inspireren en fascineren door grote sprekers uit verschillende hoeken van de techniek. We zien je graag op 12 maart.

LustrumreisHet werktuigbouwkundige strijdtoneel speelt zich steeds vaker buiten Nederland af. Om later als kersverse werktuigbouwkundig ingenieur goed beslagen ten ijs te komen is het daarom belangrijk al eens studiegerelateerd buiten de landsgrenzen gekeken te hebben. Aan het eind van dit collegejaar vertrekt een groep van dertig enthousiastelingen dan ook naar het hiervoor uitermate geschikte Brazilië. Brazilië is een zogeheten BRIC-land, wat inhoudt dat het door zijn grootte en snelle groei een economische grootmacht is.

De Lustrumreis Commissie van Gezelschap Leeghwater is momenteel druk bezig met het organiseren van de reis. Voor de deelnemers belooft het een onvergetelijke ervaring te worden. Tijdens de drieweekse reis wordt een aantal van de belangrijkste Braziliaanse metropolen bezocht. Daar worden alle ins en outs van het Braziliaanse business- en social life uitgebreid onderzocht. São Paulo is met een bevolking van meer dan negentien miljoen inwoners de grootste bestemming. Dankzij haar invloed op zowel commercieel als financieel gebied is São Paolo een stad met een enorme internationale macht. Eén van de andere bestemmingen, Rio de Janeiro, is beduidend kleiner, maar

wordt daarom niet minder fantastisch. Beroemd van het over de stad uitkijkende Christusbeeld en de hagelwitte stranden van Copacobana is Rio de Janeiro natuurlijk een plek die de afreizende Werktuigbouwers moeten bezoeken.

Het Braziliaanse bedrijfsleven is divers en daarom heel in-teressant. Petrobras zit in de olie- en gassector, maar omdat het een staatsbedrijf is, is er een volledig andere bedrijfscul-tuur dan in Europese bedrijven in dezelfde sector. Het bin-nenland kent enorme mijnen en een uitgebreide staalin-dustrie. Er worden auto’s geproduceerd voor onder andere Volkswagen en Embraer maakt hypermoderne vliegtuigen.

Natuurlijk staan er deze zomer niet alleen Braziliaanse bedrijven op het programma. De laatste jaren zijn er steeds meer Europese, waaronder Nederlandse bedrijven geweest die zich in Brazilië gevestigd hebben. Huisman, DSM, Philips, AkzoNobel, Boskalis, TNT en vele andere bedrijven zien Brazilië namelijk als belangrijke groeimarkt. Voor zover mogelijk brengt de delegatie van Gezelschap Leeghwater dan ook een bezoek aan de Braziliaanse afdelingen van die bedrijven om te zien hoe ze de zaken daar aanpakken.

Dankzij de bezoeken aan zowel lokale bedrijven als mul-tinationals krijgen de deelnemers een beter inzicht in de internationale werktuigbouwkunde. Met hun nieuwe erva-ringen krijgen ze een beter idee wat ze na hun afstuderen te wachten staat. Met hun nieuw verkregen kennis krijgen ze een tool die ze kunnen toevoegen aan hun gereedschap voor succes.

39

Scal

arch

ives

Tot mijn verbazing ben ik er de afgelopen weken achter ge-komen dat het met de kennis op het gebied van de gala-eti-quette van de nieuwe generatie studenten niet zo goed zit. Het betreft het komende Lustrumgala, een fantastisch eve-nement, waarvan ik het eenieder zou aanraden te attende-ren. Het geval wil echter dat het dit jaar een schrikkeljaar betreft. Volgens de gala-etiquette zou dit moeten resulteren in het feit dat de vrouw de heer benadert met de vraag of hij haar wil vergezellen op deze mooie avond. De heer kan de vrouw vervolgens bij hem thuis uitnodigen voor een kop thee en eventueel meer dan dat. Daarnaast ben ik van me-ning dat de gala-etiquette überhaupt wat meer aandacht verdient dan deze nu krijgt. Waar het studentenverenigin-gen betreft worden de etiquette strak gevolgd, echter heb ik moeten observeren dat dit wat Gezelschap Leeghwater en een aantal andere studieverenigingen betreft nog wel achter blijft. Belangrijk is het zeker want men weet; hoe charmanter de date hoe beter er geëpibreerd kan worden.

Simon Carmiggelt omschreef in 1954 het werkwoord epi-breren. Graag wil ik voortborduren op de afkomst van het betreffende werkwoord. Carmiggelt, een bekende schrijver en columnist, kwam het woord in maart 1953 tegen aan een gemeenteloket, alwaar het gebruikt werd door een ambte-naar. Een man in de rij voor Carmiggelt wachtte al een tijd op een stuk en was toch enigszins geïrriteerd om het feit dat het nog niet af was. De ambtenaar reageert hierop door te zeggen dat het alleen nog even geëpibreerd hoefde te worden. Daar een nieuw werkwoord geboren was, wordt

het tegenwoordig zeer multi-interpretabel gebruikt. De let-terlijke betekenis is het niet nader aan te geven werkzaam-heden verrichten waarvan men de indruk wil geven dat ze belangrijk zijn, ook al stellen ze helemaal niets voor.

In de Slurf hebben wij de gewoonte om, als we nog geen geschikte afbeelding hebben gevonden, een afbeelding tij-delijk in te vullen met een willekeurige afbeelding, waarna wij rustig verder kunnen epibreren over het uiteindelijke plaatje. Elk redactielid heeft zijn eigen voorkeur. De ene vindt het prettig te kijken naar schaars geklede vrouwen, de ander kiest voor platen van snelle auto’s of voor een sim-pel bloemenboeketje. Ik prefereer echter schilderijen uit het impressionisme. Bovenstaand schilderij is genaamd ‘Soleil Levant’, de opkomende zon, gemaakt door Claude Monet in 1873. Nu ik voor de keuze gesteld werd een afbeelding te kiezen voor mijn column, leek mij dit een uitstekende mo-gelijkheid om dit prachtige werk nogmaals af te beelden.

Op een gegeven moment is de gele dwerg vol in zicht en zijn je ogen gewend aan de prachtige combinatie van kleu-ren. Monet weet dit moment op een prachtige manier te illustreren. Het moment waarop je je realiseert dat je niet voor altijd zult kunnen kijken naar deze zonsopkomst. Er zal weer moeten worden doorgegaan met de orde van de dag. De column moet af, het artikel moet InDesign in en de Slurf moet op de bus.

Thomas Duijnstee

Column|

40

Corn

ell U

nive

rsity

Met een microscoop onder de huid kijken leek tot nog toe onmogelijk. Door een nieuwe technologie van onderzoekers van het MESA+ Instituut voor nanotechnologie is het ineens een reëel toekomstperspectief geworden.De onderzoekers zijn er in geslaagd afbeeldingen te maken van voorwerpen die niet zichtbaar zijn. Deze voorwerpen bevinden zich namelijk achter een licht verspreidende laag materiaal. Daardoor kun je niet door dit materiaal heen kijken. Deze uitvinding biedt vele mogelijkheden binnen de nanotechnologie en op medisch gebied.

Verstrooid lichtLichtstralen gaan in ondoorzichtige materialen niet rechtdoor, maar volgen een onvoorspelbaar pad. Dit geldt

bijvoorbeeld voor verf, huid, papier en matglas. Voor mate-rialen die nog een klein beetje licht in rechte lijn doorlaten bestonden er al krachtige methoden om er doorheen te kijken. Bij de oude methode wordt er een detector achter het materiaal gezet, waarmee kan worden gemeten hoe het materiaal het licht verstrooit. De lichtbron kan hiervoor gecorrigeerd worden, zodat het licht toch door het mate-riaal heen gestuurd wordt. Bij deze methode moet er dus eerst gedetailleerde kennis worden opgedaan hoe lichtstra-len een weg door het materiaal volgen, waarna de recon-structie van een beeld vrij eenvoudig is. Nu is er vooraf geen informatie meer nodig over het materiaal of over het af te beelden object.

chaotisch spikkelpatroonBij de nieuwe methode wordt een fluorescerend voorwerp achter een laag van een materiaal gezet, dat wel doorschij-nend maar niet doorzichtig is. Het materiaal laat dus licht door, maar vanwege de verstrooiing is het niet mogelijk er doorheen te kijken. Door middel van een laserstraal wordt dit voorwerp indirect gescand. De laserstraal schijnt op een vast punt van het materiaal en wordt verstrooid. Daardoor wordt het voorwerp verlicht door een chaotisch spikkel-patroon. Het licht dat door het materiaal terugkomt wordt opgevangen door een sensor die de hoeveelheid licht meet. Deze lichtverdeling bevat een soort versleutelde informatie over de vorm van het object.

Doorzichtige olifantenhuid

41

Het hiervoor besproken werkingsprincipe van de nieuwe techniek

Uni

vers

iteit

Twen

te

De hoek waaronder de laserstraal op het materiaal schijnt wordt systematisch gevarieerd, waardoor het spikkelpa-troon verschuift en de gemeten lichtintensiteit verandert. Voor iedere situatie kan de intensiteit worden afgebeeld als een tweedimensionale afbeelding. Deze afbeelding vormt nog geen beeld van het verborgen voorwerp, maar bevat wel de benodigde informatie voor de reconstructie. Lange tijd hadden de onderzoekers geen idee hoe ze die informa-tie konden gebruiken en of het überhaupt mogelijk was om een reconstructie te maken.

Het transformeren van de beelden van de lichtintensiteit naar een beeld van het voorwerp wordt het inverteren van de autocorrelatie-functie genoemd. Een computer voert een kansrekening uit om eerst de vorm van het onderliggende object te schatten. Aan de hand van deze verwachting maakt de computer een fluorescentiepatroon, dat wordt vergeleken met het werkelijke patroon. Op grond daarvan verbetert het model zijn verwachting en dit wordt net zo vaak herhaald tot er bijna geen verschil meer is.

FluorescentieVoor het onderzoek werd een fluorescerende letter pi van vijftig micrometer achter een stuk matglas geplaatst. De grootte van dit object komt ongeveer overeen met een menselijke cel. Om het object zichtbaar te maken is het belangrijk dat het fluorescerend is. Het moet immers oplichten in een andere kleur dan het opvallende laserlicht. Voor het blote oog valt dit vaak niet op omdat het gereflecteerde licht in de oorspronkelijke kleur overheerst. Toch voldoen veel materialen wel aan deze eis. Een van de uitdagingen is om de techniek ook toepasbaar te maken op niet-fluorescerende voorwerpen.

Biologisch weeFselBij het gebruik van de letter pi kenden de onderzoekers de afbeelding, dus wisten ze eigenlijk al waar ze naar zochten. Om de methode te testen is ook een stukje biologisch weef-sel gebruikt. Het team slaagde erin om een dun schijfje van de stam van een lelietje-van-dalen vrij nauwkeurig af te beelden. Het grote voordeel van deze techniek is dat je in allerlei levende materialen kunt kijken, zonder schadelijke straling te gebruiken.

Toch zijn er ook beperkingen aan deze techniek. Het ver-schil tussen een bepaalde vorm rechtop of ondersteboven is niet te zien. Verder is het verschil tussen bijvoorbeeld een regelmatige zeshoek en achthoek nauwelijks te zien. Dit komt door de lage gevoeligheid voor vormen die op een cir-kel lijken. Het succesvolle reconstrueren van het biologische preparaat demonstreert de potentie van deze methode. Kijken door huid en weefsels is een mogelijke toepassing, maar naar verwachting pas over een jaar of tien. Voorlopig is de techniek nog te langzaam voor dergelijke toepassin-gen. Ook de toepassing op driedimensionale voorwerpen zal nog verder onderzocht moeten worden.

nieuwe microscopiemethodenDe onderzoekers verwachten dat deze ontdekking nieuwe microscopiemethoden zal opleveren, waarmee het moge-lijk wordt om ondanks verstrooiing een haarscherp beeld te vormen. In eerste instantie zal dit vooral van belang zijn in de nanotechnologie. Zo kan er in computerchips door de chiplagen heen gekeken worden om de onderdelen te inspecteren. In principe is het met deze techniek ook mo-gelijk om door iemands kleding heen te kijken, maar door het gebruik van zeer intens laserlicht kan dit zeker niet onopgemerkt gebeuren.

Over ongeveer tien jaar zal de techniek waarschijnlijk snel genoeg zijn voor nuttige toepassingen in de nanotechno-logie. Het gebruik van laserlicht in plaats van schadelijke straling opent ook verschillende nieuwe mogelijkheden voor medisch en biologisch onderzoek. De mooiste toepas-sing voor werktuigbouwers zal zeker het kijken onder de huid zijn. Daarbij spreken we natuurlijk over de huid van een olifant, want over deze fantastische dieren wil iedereen meer leren.

Frederike Geesink

42

Eindelijk was het zover: het Slurfweekend. Al sinds de vo-rige editie keek ik ernaar uit, toen ik één dagje heb mogen proeven. De indrukken die ik tijdens deze dag heb gekregen smaakten zeker naar meer. Vrijdag kregen we direct een potentiële Slurfer op bezoek, Iris Snuverink. Ook oud-Slurfer Jeffrey kwam de gezelligheid op het kantoor opzoeken. Deze versterking kwam zeer gelegen, omdat Sander er helaas niet bij kon zijn. Na een trage start konden de InDe-sign skills weer uit de kast gehaald worden en kwamen de motivatie-Fantjes ons zeker ten goede. Aangezien er na het harde werken een JvB-huisfeest op de planning stond, werd er verzameld bij Suzanne. Hier werd de beerpong aange-zwengeld, waar iedereen fanatiek aan meedeed. Helaas eindigde het huisfeest eerder vanwege geluidsoverlast. Alleen voor Serge was de avond echter nog niet voorbij.

Vanwege de perfecte planning van de TU om dit weekend de kaartlezers te vervangen hadden we zelf geen controle over de toegang tot de faculteit. Dit resulteerde erin dat er

zaterdag geen oud-Slurfers meer zijn langsgekomen en dat we om vijf uur moesten verplaatsen naar de UB. Gelukkig wist de Dönerking ons daar ook te vinden en hebben we onze buikjes weer vol kunnen eten. ‘s Avonds vertrokken we uiteraard richting de Danzig. De trein reed echter de verkeerde kant op en zo kwamen we in de Beurs terecht.

Onze nieuwe werkplek had als voordeel een groot bureau-eiland inclusief audiovisueel, waardoor zelfs de zondag pro-ductief uitpakte. Potentiële Slurfer Edvard Svedhem heeft ons geholpen met de laatste loodjes. Jammer genoeg heeft Sinterklaas dit weekend nog geen gaatje in zijn agenda voor ons kunnen vinden. Wellicht komt hij later langs met alle kadootjes, gedichten en surprises die hij natuurlijk al lang en breed klaar heeft liggen.

Namens de Slurfcommissie,Slurf Hoogh!Frederike Geesink, SJ

| Nawoord