Sáng kiến kinh nghiệm : Viết nhật kí lớp họcSáng kiến kinh nghiệm : Viết nhật kí lớp học Người thực hiện : Nguyễn Thị Huỳnh Mai 1 PHẦN MỞ

Sáng kiến kinh nghiệm : Viết nhật kí lớp học

Người thực hiện : Nguyễn Thị Huỳnh Mai

1

PHẦN MỞ ĐẦU

I. Bối cảnh của đề tài

Nhật kí được viết tại lớp 12A4 của trường THPT Sương Nguyệt Anh. Thực

hiện trong năm học 2009 – 2010.

Hiện tại đề tài đã được triển khai hết tháng thứ năm của năm học.

II. Lý do chọn đề tài

Là một giáo viên dạy học Ngữ văn, tôi rất tâm đắc với quan điểm nghệ

thuật của nhà văn Nguyễn Tuân: mỗi nhân vật trong trang viết của ông dù là ai họ

cũng phải là người nghệ sĩ trong nghề nghiệp của mình. Quan điểm này giúp cho tôi

suy nghĩ sâu hơn về nghề dạy học: Người giáo viên không chỉ có nhiệm vụ đứng trên

bục giảng để truyền thụ tri thức mà còn phải đảm nhiệm vai trò của một người thân

trong gia đình như người chị, người mẹ, người anh...sẵn sàng chia sẻ với các em

trong mọi hoàn cảnh, đó là công tác chủ nhiệm. Đây là một công việc rất khó, nó đòi

hỏi chúng ta phải có nghệ thuật (tức là có sự hiểu biết về tâm lí, biết ứng xử trước

các tình huống sư phạm vốn muôn màu muôn vẻ của học sinh phổ thông…).

Nhiều năm liền trong vai trò giáo viên chủ nhiệm, tôi nhận thấy mình còn

rất hạn chế trong việc nắm bắt tâm lí của học sinh, việc giúp lớp chủ nhiệm học tốt,

việc tư vấn hướng nghiệp. Chính vì thế, tôi luôn mong muốn mình phải làm một điều

gì đó nhằm khắc phục điểm yếu của mình. Và tôi đã nảy ra ý tưởng, tiến hành thực

hiện trong năm học này, là cho học sinh ghi nhật kí về lớp học.

III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:

Đề tài này áp dụng cho giáo viên và học sinh trong lớp chủ nhiệm (ở các khối lớp

trong trường trung học phổ thông vùng sâu, vùng xa, học sinh không có điều kiện

tiếp xúc thường xuyên với Internet).

IV. Mục đích nghiên cứu

Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

http://www.novapdf.com




2

Tiến hành thực hiện đề tài này, bản thân tôi mong muốn mình sẽ hiểu biết

nhiều hơn đời sống tâm lí của học sinh trong lớp chủ nhiệm; nắm bắt được những

nguyện vọng, hiểu được những khó khăn mà các em gặp phải trong quá trình học tập

để có những giải pháp kịp thời nhằm động viên, giúp đỡ và giáo dục các em.

Thông qua quyển nhật kí, học sinh cũng sẽ hiểu hơn những suy nghĩ, nguyện

vọng mà giáo viên muốn gửi tới các em. Ngoài ra, các em còn có cơ hội để trau dồi

kĩ năng viết văn của mình.

V. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu

Việc ghi nhật kí không phải là một điều mới mẻ đối với học sinh, nhất là học

sinh phổ thông. Tuy nhiên, điểm khác biệt giữa nhật kí lớp học với lưu bút của học

sinh là các em phải ghi lại những khó khăn mà các em gặp phải trong học trong học

tập, bày tỏ những nguyện vọng của các em đối với giáo viên bộ môn, chủ nhiệm, với

tập thể lớp để lớp học tập tiến bộ hơn. Các em cũng sẽ nói về những dự định nghề

nghiệp trong tương lai…

Nói tóm lại, theo quan điểm của tôi, việc ghi nhật kí lớp học như là mở ra một

cánh cửa để giáo viên chủ nhiệm (kể cả giáo viên bộ môn) và học sinh đến gần nhau

hơn.






3

PHẦN NỘI DUNG

I. Cơ sở lý luận

Trong hoạt động giáo dục, dù ở bất kì cấp học nào, nhu cầu giao tiếp giữa

học sinh và giáo viên luôn là một điều bắt buộc phải có. Ta gọi chung đó là Giao tiếp

sư phạm, tức là sự tiếp xúc, trao đổi giữa giáo viên và học sinh, sử dụng các phương

tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ nhằm thực hiện các nhiệm vụ giảng dạy – giáo dục có

hiệu quả.

Trong đề tài của mình, tôi chỉ nói đến hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ và

đặc biệt chú trọng đến dạng tồn tại là dạng viết.

So với nói, dạng viết có những ưu thế rất riêng, đó là sự chính chắn trong

suy nghĩ, trong việc lựa chọn ngôn từ, và điều quan trọng nhất là khi viết con người

sẽ thành thật hơn với chính mình, với những điều mà lúc bình thường, chúng ta

không bao giờ dám bày tỏ trước đám đông.

Hiểu được điều này, là một giáo viên chủ nhiệm, tôi đã lựa chọn hình thức

giao tiếp với học sinh của mình bằng cách yêu cầu các em ghi nhật kí lớp học. Thông

qua “việc ghi chép hằng ngày” các em có thể bày tỏ với giáo viên chủ nhiệm rất

nhiều điều mà lúc bình thường, trước một tập thể các em không có điều kiện để nói

và giáo viên không có đủ thời gian tìm hiểu.

Có một thực tế đã chứng minh cho hiệu quả của việc ghi nhật kí, Bác Hồ của

chúng ta, trong những năm tháng bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam, đã viết

Nhật kí trong tù. Thông qua quyển nhật kí (tác phẩm) này, chúng ta đã thấy được bức

chân dung tinh thần của một người chiến sĩ cách mạng vĩ đại.

Hiển nhiên, những trang nhật kí của tuổi học trò sẽ không tránh khỏi sự ngô

nghê, nhưng tôi cho rằng nó là những lời tâm sự quý báu. Thông qua hình thức giao






4

tiếp này, tôi tin mình sẽ hiểu các em hơn và làm tốt hơn vai trò của một giáo viên chủ

nhiệm.

II. Thực trạng của vấn đề.

1. Thuận lợi :

- Về phía giáo viên chủ nhiệm: Bản thân là giáo viên dạy văn nên tôi

không gặp khó khăn trong việc chuyển tải những yêu cầu, nguyện vọng của mình

vào trong quyển nhật kí để các em nắm bắt và thực hiện.

- Về phía học sinh : Phần lớn các em rất hào hứng với việc ghi nhật kí về

lớp học. Đây là lớp của những học sinh có học lực từ trung bình trở lên nên các em

không quá vất vả trong việc lựa chọn ngôn từ để ghi lại những điều mình suy nghĩ.

Một số em tỏ ra rất dạn dĩ và rất chân thật trong cảm xúc của mình. Thậm chí, có

những học sinh vốn rất nhút nhát, “sợ đám đông” vẫn viết được những trang cảm

động để giáo viên chủ nhiệm và tập thể thấu hiểu về mình.

2. Khó khăn:

- Về phía giáo viên chủ nhiệm: Đây là lần đầu tiên ý tưởng viết nhật kí về

lớp học được thực hiện nên giáo viên còn lúng túng trong việc triển khai những chủ

đề cụ thể của từng tháng để học sinh thực hiện (chủ đề bắt buộc của từng tháng, tuy

nhiên học sinh vẫn được phép viết về những gì mình bức xúc, những tâm tư, nguyện

vọng của bản thân). Giáo viên chưa đưa vào quyển nhật kí những lời khuyên về đạo

đức, các kĩ năng sống nên tính phong phú, đa dạng của nhật kí chưa cao. Giáo viên

cũng chưa có giải pháp để tất cả mọi học sinh đều ghi nhật kí (trong lớp, đến thời

điểm hiện tại, có 3 học sinh không ghi vào nhật kí).

- Một khó khăn nữa chính là việc nắm bắt thông tin của giáo viên chủ

nhiệm về lớp và giữa các thành viên trong lớp không nhanh chóng, tức thì, vì thế tính

thời sự của quyển nhật kí không cao.






5

- Về phía học sinh : Khó khăn lớn nhất đối với các em chính là quỹ thời

gian rất hạn hẹp. Do phải đầu tư cho việc học và thi tốt nghiệp, Cao đẳng, Đại học

nên tiến độ thực hiện đề tài ở các em chậm nhiều hơn so với dự kiến của giáo viên.

Các em có xu hướng nghiêng về cảm xúc cá nhân. Thậm chí, có một vài học sinh

không chịu “nói” và “nói” rất ít.

III. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề

Bước 1: Mở đầu.

Giáo viên sẽ là người đầu tiên đặt bút ghi vào quyển nhật kí và nói rõ lí do vì

sao mình yêu cầu học sinh làm công việc này cũng như học sinh sẽ ghi những gì vào

trong quyển nhật kí của lớp.

Bước 2: Giao việc cho học sinh.

Nhật kí sẽ do các học sinh ghi theo thứ tự tên trong sổ điểm. Theo dự kiến,

mỗi tuần sẽ có 5 học sinh đảm nhiệm.

Bước 3: Thu nhật kí.

Ngày thứ 7 của tuần, giáo viên yêu cầu học sinh giao lại nhật kí để đọc và

nắm bắt thông tin về lớp.

Bước 4: Điều chỉnh.

Do không có nhiều thời gian, giáo viên không áp đặt số lượng học sinh phải

viết nhật kí trong tuần; chỉ yêu cầu trong tuần phải có một vài trang nhật kí được

viết. Khi viết xong các thành viên sẽ giao cho lớp trưởng quản lí, các thành viên chỉ

được mượn về nhà 1 ngày, sau đó phải gửi lại cho lớp trưởng.

Bước 5: Phản hồi thông tin.

Sau một thời gian đọc, trước những yêu cầu chính đáng của các em đối với

giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm sẽ gặp gỡ, trao đổi và trả lời trực tiếp với các

em trên lớp. Với những học sinh gặp khó khăn trong học tập, giáo viên sẽ gặp riêng






6

và tìm hiểu thêm tâm tư, nguyện vọng để động viên, giúp đỡ các em. Các vấn đề

khác giáo viên sẽ trình bày trong nhật kí để cả lớp cùng đọc, nắm bắt và thực hiện.

VI. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.

Thông qua việc ghi nhật kí, bản thân tôi nhận thấy giữa giáo viên chủ

nhiệm và học sinh trong lớp thấu hiểu về nhau rất nhiều. Nhờ nó, tôi đã kịp thời động

viên, tạo cho các em niềm tin, nghị lực. Tôi là “chỗ dựa” cho các em và ngược lại.

Đây là một điều mà các năm học trước, trong vai trò giáo viên chủ nhiệm, tôi chưa

làm được. Tôi “tồn tại” trong quyển nhật kí như là người mẹ, người chị, người cô.

Các thành viên trong lớp như là một đại gia đình.

Sau đây là những kết quả cụ thể mà giáo viên chủ nhiệm và học sinh đã thu được

trong quá trình ghi nhật kí.

- Về phía giáo viên chủ nhiệm :

Giải quyết thoả đáng những nguyện vọng của học sinh đối với giáo viên bộ

môn Toán, Hoá, Sử.

Hiểu và động viên kịp thời những học sinh có biểu hiện sa sút trong học tập

(không thuộc bài, nói chuyện riêng) và những học sinh có dấu hiệu “trầm cảm”, chán

nản không muốn học.

Bày tỏ được quan điểm, mong muốn của mình để học sinh nắm bắt, thực hiện.

Thu hẹp được khoảng cách tâm lí giữa giáo viên và học sinh, tạo được niềm tin

của lớp và đã trả lời tư vấn hướng nghiệp cho 25 học sinh thông qua thư trao đổi.

- Về phía học sinh: (Dựa trên phiếu khảo sát 42 học sinh của lớp 12A4 vào ngày

25/03/2010)

Câu 1). Theo bạn, việc ghi Nhật kí lớp học có giúp cho giáo viên chủ nhiệm và

các thành viên trong lớp thêm hiểu biết về nhau?






7

a. có b. không c. ý kiến khác

78.6 % 4.8% 16.6%

Câu 2). Những nguyện vọng, tâm sự mà bạn gửi gắm vào Nhật kí có được giáo

viên chủ nhiệm, các thành viên của lớp quan tâm, thực hiện không?

a. có b. không c. có nhưng rất ít

54.8% 4.8% 40.4%

Câu 3). Nhật kí lớp học đã giúp ích được gì cho bạn trong năm học qua?

“Khi buồn, tôi cần có một người bạn và Nhật kí là người bạn thân để tôi thổ

lộ, tâm tình, chia sẻ và đồng cảm với nhau. Cảm ơn cô, cảm ơn những bạn 12a4 thân

yêu. Sau này, tôi sẽ nhớ mãi những kỉ niệm đẹp về mái nhà này.”

“Trong năm học qua, nhờ viết Nhật kí mình hiểu hơn tâm tư, suy nghĩ của các

bạn và kể cả những suy nghĩ của cô dành cho lớp.”

Câu 4). Theo bạn có nên tiếp tục viết nhật kí và phổ biến hình thức này rộng rãi

không?

Theo kết quả khảo sát, 92.8 % học sinh trong lớp đều cho rằng nên tiếp tục

viết và phổ biến hình thức này rộng rãi.

“Theo tôi, nên tiếp tục phổ biến hình thức này rộng rãi hơn để cô trò có thể

hiểu nhau nhiều hơn.”

“Cần tiếp tục phổ biến để các bạn tong lớp hiểu nhau hơn và giáo viên chủ

nhiệm hiểu được những khó khăn trong học tập của học trò mình.”

Câu 5). Những khó khăn mà bạn gặp phải khi viết Nhật kí?

Qua kết quả khảo sát, khó khăn của các em chia thành các dạng: (trừ những

học sinh cảm thấy mình không gặp khó khăn gì (19.1%)).






8

-Không có thời gian vì việc học chính khoá, học thêm quá nhiều: (9.5%).

-Vốn từ không nhiều để có thể viết thật hay, lạ, lôi cuốn và gây xúc động:

(9.5%).

- Có quá nhiều điều để nói: (20.5%).

- không biết nói gì: (20%).

- Sợ nói thật thì thầy cô, bạn bè sẽ buồn: (19%).

- Sợ mọi người không hiểu mình: (2.4%).






9

PHẦN KẾT LUẬN

I. Những bài học kinh nghiệm Nếu đề tài tiếp tục triển khai được trong các năm học tới, tôi nghĩ mình sẽ

giới hạn một số chủ đề cho học sinh viết trong từng tháng. Đặc biệt, giáo viên sẽ sưu

tầm những câu chuyện về lối sống đạo đức, những câu nói có tính chất giáo dục để

tác động sâu hơn nhận thức của các em. Hằng tháng, giáo viên sẽ tổng kết và phát

thưởng cho những bài viết tốt.

II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm

Chủ nhiệm là một công việc khó khăn vì đối tượng của người giáo viên rất đa

dạng, phức tạp. Tôi nghĩ, mỗi thầy cô giáo sẽ có những cách riêng để có thể làm tốt

sự nghiệp trồng người. Riêng tôi, khi nảy sinh ra một ý tưởng là để “bước thêm một

bước dài đến sự hiểu biết”. Lẽ tự nhiên, khi ta hiểu nhiều về ai đó ta sẽ thêm nặng

lòng về họ. Hiểu biết nhiều về học sinh cũng thế. Nhưng theo tôi, chính sự hiểu biết

đó giúp tôi làm tốt hơn vai trò của mình.

III. Khả năng ứng dụng, triển khai

Đề tài này cũng chỉ là một “con đường” trong vô vàn “con đường” mà giáo

viên vạch ra cho mình trong công tác chủ nhiệm. Theo tôi, nó thú vị và đặc biệt có ý

nghĩa khi ứng dụng vào những lớp học có học sinh cá biệt ở vùng sâu vùng xa, các

em vốn rất ngại bày tỏ quan điểm của mình trước đám đông.

IV. Những kiến nghị, đề xuất

Khi mạng Internet được phổ biến rộng khắp, nhật kí sẽ không chép tay mà giáo

viên sẽ tạo blog trên mạng để học sinh của lớp cùng viết, cùng trao đổi. Khi đó tính

thời sự của đề tài sẽ có.






10

TRÍCH DẪN NHẬT KÍ






11






12






13






14






15

TRÍCH DẪN “THƯ” TƯ VẤN HƯỚNG NGHIỆP






16






17

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. GS. Bùi Quang Tịnh, 2006, Từ điển tiếng Việt, Nhà xuất bản Từ điển Bách Khoa,

trang 677.

2. Những đièu giáo viên chủ nhiệm cần biết ( sách tham khảo), 2009, Nhà xuất bản lao động, trang 6.






18

PHỤ LỤC Trang

PHẦN MỞ ĐẦU

I. Bối cảnh của đề tài 1

II. Lý do chọn đề tài 1

III. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu 1

IV. Mục đích nghiên cứu 1

V. Điểm mới 2

PHẦN NỘI DUNG

I. Cơ sở lý luận 3

II. Thực trạng của vấn đề 4

III. Các biện pháp đã tiến hành 5

IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 6

PHẦN KẾT LUẬN

I. Những bài học kinh nghiệm 9

II. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm 9

III. Khả năng ứng dụng, triển khai 9

IV. Những kiến nghị, đề xuất 9

TRÍCH DẪN NHẬT KÍ 10




Documents

Sáng kiến kinh nghiệm : Viết nhật kí lớp họcSáng kiến kinh nghiệm : Viết nhật kí lớp học Người thực hiện : Nguyễn Thị Huỳnh Mai 1 PHẦN MỞ