Sociologija - pravoslavlje

Seminarski rad - Sociologija:Pravoslavlje

UvodPravoslavlje je jedna od najrasprostranjenijih hrišćanskih religija, zajedno

sa katoličanstvom i protestantizmom. Trenutno, pravoslavlje obuhvata rusku, Gruzijsku, Jermensku, Rumunsku, Bugarsku, Makedonsku, Grčku i Srpsku pravoslavnu crkvu.

Pravoslavlje je nastalo po raskolu hrišćanske crkve na Rimsku (katoličku) i Vizantijsku (pravoslavnu). Raskol se dogodio 1054. godine zbog različitih tumačenja Biblije. Taj sukob, koji se završio raskolom, trajao je od početka 9. veka. U hrišćanstvu pre raskola bilo je vrlo malo dogmatskih i liturgističkih razlika između Rima i Carigrada, ali kako su crkveno političke borbe narastale, razlike su postajale veće. Najveći povod raskola bila je promena osmog člana Simbola vere - filiokve, koje je načinio Zapad. Raskol se završio 1054. godine, kada su uzajamnim prokletstvom jedni druge isključili iz Crkve i to prokletstvo je trajalo do 1964. godine, kada su anateme skinute od Vaseljenskog patrijarha Antigore Prvog i Rimskog pape Pavla Šestog.

Istorija hrišćanske crkve može se podeliti u tri perioda:

1. Od rođenja Isusa Hrista do 313. godine, kada je Rimski car Konstantin Veliki dao Hrišćanima pravo da slobodno šire svoju veru. Ovaj period je poznat kao RANA CRKVA.

2. od 313. do 1054. godne, dakle do velikog raskola kada se odvajaju Istočna pravoslavna i Zapadna rimokatolička crkva.

3. od 1054. do danas. U tom periodu svakako najznačajniji događaj datira iz 16. veka kada je došlo do otcepljenja protestanata od rimokatoličke crkve.

Hrišćanstvo je u stvari verovanje u Isusa iz Nazareta, Sina Božijeg, koji se rodio na zemlji pre oko 2008 godina, bezgrešnim začećem u porodici Josifa drvodelje i njegove žene Marije. Isus, što u prevodu znači Spasitelj iHristos, što u prevodu znači pomazanik, je došao na zemlju da okaje grehe čovečanstva, prinoseći sebe kao žrtvu na krstu. Bogoslovsko tumačenje je da je hrišćanska vera samo Hristovo znanje o najvažnijim tajnama bića i života, koje se mogu znati samo verovanjem u njega. To su saznanja o Bogu, anđelima, ljudskoj duši,

1Nikolić Miloš 103-27-08


stvaranju i kraju sveta, čovekovom grehu, spasenju, poslednjem sudu, večnom životu i carstvu Božijem kao o krajnjem cilju čovekovog zemaljskog života.



Glavne razlike u hrišćanskom učenju između pravoslavne i katoličke crkve

Do 1054. godine Crkva je, osim malih trzavica, živela u blagodatnom miru. Istočna i zapadna crkva bile su jedno. Zajedno su učestvovale na Vaseljenskim saborima, zajedno donosile svete dogme i kanone i živele u međusobnoj bratskoj ljubavi. A onda je zbog uvođenja u Zapadnoj crkvi učenja da Sveti duh ishodi i od Boga Sina, došlo do kobne podele u jednoj Crkvi. Tokom vremena Zapadna crkva je uvela još nekoliko novih pogrešnih učenja koja su u suprotnosti sa odlukama Vaseljenskih sabora i tako se jaz između dve crkve još više povećao.

Filiokve - Po drevnom učenju Crkve Hristove, Sveti Duh ishodi samo od Boga Oca. To tumačenje je sankcionisao Drugi Vaseljenski Sabor na kome su bili predstavnici cele Crkve. Tokom vremena na zapadu se počelo javljati novo učenje, najpre u Španiji, da Sveti Duh ishodi i od Sina. Takvo učenje je bilo osuđeno i na Istoku kao i na Zapadu. Međutim, to učenje se iz Španije širilo po celoj zapadnoj crkvi i početkom 11. veka, oko 1014 godine, u vreme pape Benedikta osmog, a po nastojanju Nemačkog cara Henrika prvog, to učenje je uneto u simbol vere u Rimokatoličkoj crkvi. To je izazvalo ogorčenje na Istoku i u vreme Carigradskog patrijarha Mihaila Kerularija 1054. godine, došlo je do raskola, i odcepljenja Rimokatoličke crkve od istočne Pravoslavne crkve.

O bezgrešnom začeću Presvete Bogorodice - Po učenju crkve, greh koji su učinili Adam i Eva u raju zbog čega su bili od Boga kažnjeni, nasledan je i svi se ljudi rađaju sa tim grehom. Krštenjem se čovek oslobađa tog greha. Samo je Gospod Isus Hristos bezgrešno začet u utrobi Presvete Bogorodice na nadprirodan način blagoreći Duha Svetoga. Pravoslavna crkva uči da je, shodno tome, i Presveta Bogorodica koja je rođena prirodnim putem od Joakima i Ane bila podložna praroditeljskom naslednom grehu. U 9. veku, opet u Španiji,



javlja se novo učenje da je Presveta Bogorodica, iako začeta prirodnim putem u utrobi materinskoj oslobođena praroditeljskog greha. U početku je bilo protivljenja ovom učenju pa čak i zvanične osude. Međutim, ovo učenje je prihvatio moćni jezuitski red u Rimokatoličkoj crkvi i papa Pije deveti, i svojom papskom bulom od 8. decembra 1854. godine proglasio je ovo učenje za dogmu.

O papskoj nepogrešivosti - Po učenju pravoslavne Crkve gospod Isus je glava Crkve a Episkopi kao naslednici svetih apostola upravljaju Crkvom blagodaću Svetog Duha. Rimokatolička crkva uči da je Hristos nevidljiva glava Crkve na nebu, a rimski papa, kao naslednik na katedri apostola Petra koji je bio prvi apostol Hristov, je vidljiva glava crkve na zemlji. Tako je po njihovom učenju, papa namesnik Božiji na zemlji. Kao takav on mora biti i nepogrešiv. Ovo učenje je na zapadu dugo delovalo neograničeno. Papa Pije deveti je na Vatikanskom saboru 1870. godine ovome učenju dao snagu dogmata. Ovom učenju ima dosta protivljenja i na Zapadu, a posle pomenutog sabora jedan deo vernika nije prihvatio njegove odluke, nego se izdvojio od rimokatoličke crkve. To su starokatolici.

O svetim tajnama - Rimokatolička crkva ima i priznaje sedam svetih tajni kao i u Pravoslavnoj crkvi. Razlika u učenju o svetim tajnama je u tome što rimokatolička crkva uči o mehaničkom dejstvu blagodati na onoga nad kim se sveta tajna vrši. Po ovome učenju sveta tajna je provodnik kroz koji blagodat dolazi na primaoca bez obzira na njegova osećanja, verovanje ili moral. Da bi objasnili ovo učenje oni blagodat upoređuju sa lekom previjenim na ranu. Kao što dejstvo leka ne zavisi od volje ili vere bolesnika, tako i dejstvo blagodeti ne zavisi od čovekovog unutrašnjeg raspoloženja. Za razliku od ovog učenja, Pravoslavna crkva traži puno učešće primaoca svetih tajni i traži od njega da bude saradnik Duha Svetoga u primanju blagodeti.



Papske indulgencije - Po učenju Pravoslavne crkve, svaki čovek ima zadatak da svojim životom, verom i dobrim delima uzrasta duhovno do mere i visine svoga Tvorca. Gospod Hristos je postavio vrhovni ideal: Budite savršeni kao što je savršen Otac vaš nebeski. Odlaskom sa ovog sveta čovek nosi samo svoja pravedna dela koja su njegov jedini kapital i sa kojima će pred Bogom dati odgovor za proživljeni život u ovom svetu. Crkva se moli za svoje upokojene članove da Bog bude prema njima milostiv i da im oprosti grehe, ali glavni kriterijumBožijeg suda je lični život čovekov. Nasuprot tom učenju, Rimokatolička crkva uči da su pojedini ljudi, kao što su svetitelji pa čak i sam Hristos, svojim životom i radom stekli veće zasluge nego što su njima lično potrebne. Te zasluge se čuvaju u riznici crkve. Tom riznicom rukuje i rukovodi papa kao poglavar Rimokatoličke crkve. On može iz te riznice, onima kojima nedostaje dobrih dela, dodati potrebnu količinu i taj će biti spasen i opravdan pred Bogom. Taj suvišak dobrih dela je prodavan za novac i nastala je u Rimskoj crkvi prava trgovina. Od tog novca, papa Lav deseti podigao je Crkvu Svetog Petra u Rimu. Ovoj trgovini i svetogrđa u crvi, prvi se usprotivio Martin Luter i napravio novi raskol u Rimokatoličkoj crkvi odvojivši od nje veliki deo svojih pristalica (protestanti). Indulgencijom se opraštaju i potiru ne samo učinjeni gresi već i oni koji će biti učinjeni. Indulgencija (na latinskom to znači snishođenje, praštanje, olakšanje) važi i za mrtve i za žive članove crkve.

O čistilištu - Po pravoslavnom učenju duša posle smrti izlazi na Božiji sud, gde po svojim zaslugama dobija mesto svoga boravka - raj ili pakao. Posle smrti, čovek nema mogućnosti pokajanja ili popravke. rimska crkva, međutim, uči da osim raja i pakla, postoji i čistilište. To je srednje stanje za one duše koje nisu dovoljno prevedne da idu u raj niti smrtno zgrešili za odlazak u pakao. Ona odlaze u čistilište da se čiste od svojih grehova i da tu provedu onoliko vremena koliko je potrebno za njihovo očišćenje. Zbog toga su važne indulgencije. Ukoliko živi srodnici otkupe iz riznice rimokatoličke crkve potrebnu meru dobrih dela za umrloga, on će pre biti oslobođen muka u čistilištu.



Opšti kratak komentar svih učenja i novotarija Rimokatoličke crkve bio bi, da su sva ona posledica sklonosti zapadnog čoveka da sve rešava razumom uzdajući se u njegovu svemoć, pa čak i u najsuptilnijim pitanjima teologije koja se mogu pojmiti samo dubokom verom. Debele zastore tajni, Bog razotkriva ispred očiju onih, koji su ceo svoj život posvetili Njemu, kod koga su ključevi i odgonetke svih zagonetki, koje golicaju običnu ljudsku radoznalost.

O pravoslavnom verovanjuHrišćanstvo direktno potiče od vere Jevreja čija su osnovna obeležja:

- postoji jedan Bog, stvoritelj i gospodar svemira;

- čovek je stvoren na sliku Božiju, ali se, u jednom trenutku, pobunio protiv svog stvoritelja i zato mu preti osuda;

- Bog je pravedan sudija, ali i milostiv. Tako čoveku omogućava oslobođenje od suda i to se čini pokornim prinošenjem žrtava;

- Bog se objavio Jevrejimai pozvao ih da budu njegov narod;

- Bog će jednog dana uspostaviti svoj red u grešnom svetu i svoj izabrani narod će osloboditi od neprijatelja. Onda će postaviti izabranog poslanika, Mesiju, da večno vlada.

Hrišćanstvo usvaja starozavetnu dogmatiku, ali je i dopunjava. Ona sebe predstavlja kao ispunjenje starozavetnih mesijskih nada i očekivanja. Ono je Novi Zavet. Tako i poznata izreka glasi: "Novum Testamentum in Veteri latet, Vetus in Novo patet" (Novi zavet je u Starom skriven, a Stari zavet je u Novome otkriven).

Hrišćanske dopune starozavetne dogmatike mogu se ukratko ovako prikazati: Stari zavet veli: Bog je jedan. Hrišćanstvo to usvaja pa dodaje "ali u toj jednoj, jedinstvenoj Božjoj suštini postoje tri lica Božja: Otac, Sin i Sveti Duh." Otud i naziv Sveta trojica. U starom zavetu Bog se svom narodu javljao na različite načine. Po hrišćanskom verovanju ne samo da se javljao, "nego je



on, iz prevelike ljubavi prema rodu ljudskom, primio na sebe ljudsku prirodu i poživeo sa ljudima, da bi ih spasao od večne propasti koja bi im sledovala zbog greha". Desilo se to kada se "drugo lice Svete Trojice, Bog Sin", dakle ljudskoj pojavi - Isus iz Nazareta, "ovaplotio od Duha Svetoga i Marije Djeve i postao čovek". Hrišćanima su dokaz za ovu tvrdnju čuda koja je Isus činio, posebno Vaskrsenje.

Hristos je ustanovio i svoju Crkvu. Preko Crkve, Duh Sveti, osvećuje ljude i moralno ih uzdiže. Najsvetlija od svih ličnosti među ljudima, za hrišćane je Sveta Devica Marija Bogorodica, Majka Hristova.

Prema starom zavetu čovek, kao kruna stvaranja Božjeg, kao jedino lice stvoreno prema Božjem liku, je malo manji od anđela. Po Novom zavetu, pak, Hrišćanin se obraća Bogu kao svom Ocu koji je na nebesima, što je u starozavetnom dobu nečuveno. Duša ljudska, se posle smrti tela, seli u duhovni svet. Tamo dobija mesto prema zaslugama na zemlji. Takvo stanje će potrajati do dana opšteg vaskrsenja, kada će se duša ponovo sastati sa telom i tako izaći na konačni sud Božji. Biće to kada se Isus drugi put vrati na zemlju. Posle će nastati večni život...

Izvori pravoslavne vereIzvor pravoslavne vere je Biblija ili Sveto pismo.Biblija je zbirka svetih

knjiga,koje su jevrejske i hrišćanske organizacije proglasile svojim kanonima-''zato što su one proizvid Božijeg nadahnuća''.

Biblija se deli na Stari zavet i Novi zavet.Knjige koje su napisane pre Hrista sačinjavaju Stari zavet, a knjige koje su napisane za vreme i posle Hrista sačinjavaju Stari zavet, knjige koje su napisane za vreme i posle Hrista sačinjavaju Sveto Pismo Novog zaveta.

Stari Zavet se sastoji od 46 knjiga koje su podeljene na zakonske, istorijske, poučne i proročke.

Zakonske knjige je napisao Mojsije o stvaranju sveta, životu ljudi, potopu i nastanku jevrejskog naroda. U njima se nalaze jevrejski životni zakoni, pa se zbog toga i nazivaju zakonskim.



U istorijskim knjigama izložena je dalja istorija jevrejskog naroda.

Poučne knjige sadrže moralne pouke o životu, životnu mudrost i slavljenje Boga.

Proročke knjige su Božje opomene jevrejskom narodu kao i proročasnstvo o sudbini jevrejskog naroda i dolasku Mesije.

Novi Zavet se sastoji iz 27 knjiga, isto kao i starozavetske dele se u iste četiri grupe (zakonske, istorijske, poučne i proročke).

Zakonske knjige sastoje se iz četiri Jevanđelja - po Mateji, Marku, Luki i Jovanu. U njima je izložen rad Hristov.

Istorijske knjige su dela apostolska u kojima su izloženi događaji iz vremena osnivanja prve hrišćanske crkve i putovanja apostola Pavla.

Poučne knjige su apostolske poslanice kojih ima ukupno 21. Od njih je 14 napisao Pavle, a pisali su ih i Petar (2), Jovan (3), Jakov(1) i Juda (1).

Proročka knjiga - Apokalipsis ili Otkrovenje Svetog Jovana Bogoslova u kojoj je opisana Crkva pred drugi Hristov dolazak.

Sveto predanje - su hrišćanski spisi koji potiču od svetih otaca koji pišu o praksi stare crkve.

Najznačajnija predanja su kanoni sedam vaseljenskih sabora:

1. U Nikeji, 325. godine

2. U Carigradu, 381. godine

3. U Efesu, 431. godine

4. U Halkidonu, 451. godine



7. U Nikeji, 787. godine



Ovi vaseljenski sabori su održavani da bi se utvrdilo šta je pravoverno a šta jeretičko.

Simbol vereSimboli vere su najkraće izložene istine hrišćanske vere u

veroispovedanju pravoslavne crkve.

U istoriji je poznato nekoliko simbola. Apostolski simbol, Simbol Svetog Atanasija Velikog i Simbol Sv. Grigorija Neokesaarijanskog. Ali u pravoslavnoj crkvi je najčešće upotrebljavan tzv. Nikejskocarigradski Simbol vere, sačinjen od dva vaseljenska sabora - 325. godine u Nikeji i 381. u Carigradu. Sastavljen je od dvanaest članova:

"1. Verujem u jednog Boga, Oca, svedržitelja, tvorca neba i zemlje i svega vidljivog i nevidljivog.

2. I u jednog Gospoda Isusa Hrista, Sina Božjeg, Jedninorodnog, od oca rođenog pre svih vekova; Svetlost od Svetlosti, Boga istinitog od Boga istinitog, rođenog, ne stvorenog, jednosuštnog sa Ocem kroz koga je sve postalo;

3. Koji je radi nas ljudi i radi našega spasenja sišao sa nebesa i ovaplotio se od Duha Svetoga i Marije Djeve i postao čovek.

4. I koji je raspet za nas u vreme Pontija Pilata, i stradao i pogreben;

5. I koji je vaskrsao u treći dan po pismu.

6. I koji se uzneo na nebesa i sedi s'desne strane Oca

7. I koji će opet doći sa slavom da sudi živima i mrtvima, i Njegovom carstvu neće biti kraja.

8. I u Duha Svetoga, Gospoda životvornog, koji od Oca ishodi, koji se sa Ocem i Sinom zajedno poštuje i slavi, koji je govorio kroz Proroke.

9. I u jednu, svetu, sabornu apostolsku crkvu.

10. Ispovedam jedno krštenje za oproštenje grehova.

11. Čekam vaskrsenje mrtvih.



12. I život budućeg veka. Amin.

Odlike pravoslavljaU skladu sa Hristovim rečima "da dolazi čas kad se nećete moliti Ocu ni

na ovoj gori ni u Jerusalimu" i shvatanjem da je Bog kao Duh svuda prisutan, u pravoslavlju se smatra da se moliti može svuda. Zajedničke, pak, molitve ili druge bogoslužbene radnje obavljaju se na osvećenim mestima, kojih u pravoslavnoj crkvi ima četiri vrste" hramovi, kapele, zvonici i groblja.

Crkva je osvećena zgrada namenjena bogosluženju. Crkve se posvećuju nekim događajima iz Hristovog života (Vaznesenje gospodnje), Bogorodičinog života (Vavedenje) ili života svetaca (Sveti Nikola), a događaj ili svetitelj kome crkva posvećena svečano se slavi. U prvo vreme bogosluženja su služena po kućama, a prvom crkvom se smatra soba u kojoj je Hrist sa apostolima imao tajnu večeru, jer je na njoj ustanovljeno najvažnije Hrišćansko bogosluženje - Pričest. Ovi činovi su se obavljali posle u katakombama i pećinama sve do ukaza cara Konstantina Velikog koji je i sam počeo da gradi ove hramove. Osnovni tipovi hramova su bazilične crkve, vizantijske crkve koje su nastale transformacijom baziličke crkve. Postoji još i romanski i gotski tip hrama. Unutrašnjost hrama se deli na pripratu, srednji deo hram i oltar. Srednji deo hrama je odvojen od oltara ikonostasom. Oltar u svom sastavu ima žrtvenik (udubljenje u oltarskom zidu, severno od svetog prestola na kome se čuvaju sveti predmeti koji su u bogosluženju), gornje mesto (uzvišeno mesto u oltaru na kojem za vreme čitanja apostola sedi episkop u vreme liturgije, predstavljajući Isusa Hrista kao učitelja) i đakonik(orman u kome se čuvaju knige, ikone, odežde i drugi predmeti koji se koriste tokom bogosluženja).

Monaštvo je udruženje članova crkve koji su dali doživotne zavete. Monaštvo se javilo u 4. veku kada je Vizantiji Hrišćanstvo postala glavna religija i tada je moralni nivo hrišćanskog društva znatno opao. Oni koji su želeli da vode pravi hrišćanski isposnički život morali su da se povlače u pustinje. Osnivači usamljeničkog života su Pavle Tivejski, Pahomije Veliki, Antonije Veliki i Makarije egipatski. Vremenom, pustinjaci su počeli da stupaju u veze između sebe i tako je nastao prvi manastir koji nije imao određene norme ponašanja. Vasilije Veliki prvi je detaljno napisao sve propise da monaške zajednice mogu



biti muške ili ženske. Prema stepenu asketskog života monasi se dele na rasoforne monahe (koji se tek spremaju da prime postrig), maloshimnike ili postrižnike (koji su položili obične monaške zavete i stekli puna monaška prava) i na velikoshimnike ili shimonahe (koji su se obavezali na ispunjenje najstrožijih zaveta). Oni nose karakteristični odeću koja se zove kukulj, a čini je ogrtač sa kukuljicom. Najpoznatiji srpski manasir je Hilandar koji se nalazi na Svetoj Gori pored ruskih (Pantelejmon), grčkih (Esfigmen, Velika Lavra Svetog Atanasija) manastira, osnovan 1198. godine od strane Svetog Save i Svetog Simeona.

Ikona izobražava lik Isusov i događaje iz njegovog dramatičnog života. Pored Isusa na ikonam se pojavljuje i Bogorodica, anđeli i sveci. Protiv ikona su se bunili političari i sveštenstvo. Car Lav teći je izdao dekret 726. godine protiv ikona. Naše najpoznatije ikone su ikona Bogorodice Trojeručice i Isus Hristos Pantokrator koje se nalaze u Hilandaru, freska Beli Anđeo u manastiru Mileševo, Sveti ratnici u Manasiji i dr.

Liturgija je čin ustanovljen u znak sećanja na Tajnu večeru, na kojoj je isus prelomio heb i pružajući ga apostolima rekao: "uzmite, ovo je telo moje", a zatim je pružio čašu vina uz reči "pijte iz nje svi, jer ovo je krv moja Novoga Zaveta, koja se za vas i za mnoge proliva radi otpuštanja grehova". Apostoli su posle raspeća, sledeći njegove reči "ovo činite za moj spomen", ovaj čin ponavljali, prvo u sobi u kojoj je održana Tajna večera, da bi se kasnije običaj raširio u celom hrišćanskom svetu. Želeći da uveličaju ovaj čin, Hrišćani su ga paratili molitvama i pesmama, da bi tek u 4. veku dobio ustaljeneforme, zaslugom Sv. Jovana Zlatoustog i Sv Vasilija Velikog po kojima su liturgije i dobile ime. teća liturgija, pređa osvećenih darova, služi se samo u izuzetnim prilikama.

Prva osobina pravoslavlja je da "strogo čuva kontinuitet crkvene vere i crkvenog ustrojstva". Dogmatskim odlukama sedam Vaseljenskih sabora, od kojih je poslednji održan 787. godine u Nikeji, ništa se suštinski novo niti dodaje niti oduzima. Kako bi to jedan ruski teolog rekao: "reč pravoslavlje u istočnij upotrebi znači pravo veličanja Boga". Pravoslavni bogoslov Solovjev je takođe tvrdio kako je "integralna istina koju je otkrio Isus Hristos sačuvana samo u pravoslavnoj crkvi koja u budućnosti treba da bude savršena, univerzalna i da



ujedini čovešanstvo". Neki kao suštinu pravoslavlja navode da ono "ne zahteva spoljašnje potčinjavanje već teži da iznutra preporodi ljusku dušu. Jer carstvo Božje ne dolazi vidljivim putevima nego tajanstvenim "preporođajem unutrašnjeg čoveka".

Druga osobina je sabornost ili katoličnost, što znači pravoslavlje nije namenjeno svim narodima, svim generacijama, ljudima svih vremena.

Treća osobina pravoslavlja je decentralizovana organizacija. Pravoslavna crkva izdeljena je na pojedine autokefalne pomesne crkve. One su samostalne administrativno, crkveno, pravno i finansijski. Obično se rasprostranjivanje autokefalnih crkava poklapa sa teritorijama na kojima žive pojedini narodi. Ipak, autokefalnost ne znači i duhovno razjedinjavanje jer autokefalna crkva ne može da menja dogme, moralno učenje, liturgiku i opšte kanone.

U pravoslavnom svetu nema patrijarha koji je nadređen svim poglavarima autokefalnih crkava. Carigradski patrijarh, prozvan i vaseljenski, samo je prvi među jednakima.

Osobenosti srpskog pravoslavljaOpstajući vekovima između istoka i zapada, srpsko pravoslavlje je, pored

onoga što je dolazilo iz Vizantije, uvek primalo štošta i od zapadne kulture. Tragovi topg dopunjavanja kultura vidljivi su u građevinarstvu, književnosti, muzici, kao umetničkim izrazima jednog narodnog duha koji se na ovim prostorima razvijao.

U srpskom pravoslavlju najdublji trag je ostavio prvi arhiepikop Srpske crkve Sava Nemanjić. Živeći i radeći u vreme kada su Srbi imali svoju državu, i jednu nacionalnu crkvu, on je, u stvari, postavio temelje za očuvanje identiteta svog naroda i u vekovima kada je živeo pod tuđinskom vlašću. Jer specifičnost čoveka iz srpskog naroda je vekovima bila upravo ta pripadnost crkvi.



Srpsko pravoslavlje ima dve osobenosti karakteristične sam oza nju. To su:

krsna slava i religiozno transformisana kosovska tragedija.

Fenomen slave nije sasvim osvetljen. Činjenica je ipak da ovu vrstu praznika imaju samo Srbi. U nizu dosta raznorodnih pretpostavki, najlogičnijom se čini teorija kako je to, u stvari, prehrišćanski kult koji je, posle pokrštavanja Srba, hristijaniziran, i koji predstavlja uspomenu na dan pokrštavanja porodice.

Fenomen kosovskog boja u samom pravoslavlju je sasvim specifičan. U potpuno oformljenom hrišćanskoj duči naroda, teška tragedija kosovske bitke podignuta je iznad istorijske realnosti i pretvorrena u "nacionalni mit svenarodnog iskupljenja". Kao što hrišćani u Hristovoj smrti, pored stradanja vide i najavu dolaska boljih vremena, isto tako je i srpski narod počeo da veruje kao taj strašni poraz od nehrišćanskih osvajača, u stvari, nosi nadu za jedno buduće oslobođenje.



ZaključakPored drugih monoteističkih religija koje su dale velik idoprinos i značaj u

razvoju civilizacije, u Hrišćanstvu, posebno u Pravoslavlju došla je do izraza etičnost, smisao za pravdu i jedinstvo ljudske zajednice. U Pravoslavlju, Bog i čovek uspostavljaju vezu na osnovama pravičnosti, iskrenosti i ljubavi.

Iz te ljubavi Bog stvara čoveka po svom liku, a Njega čovek za uzvrat prihvata kao svoga Stvoritelja. hrišćanstvo nije socijalni već religiozni pokret. Ne zanima ga socijalni položaj ljudi već izbavljenje i spasenje njihove duše. Za saznanje ove hrišćanske nauke zaslužni su pored Hrista, i Njegovi učenici koji su išli mežu ljude i propovedali veru.

Hrišćanstvo je jedinstvena vera, a Isus Hristos je ličnost kakva nije postojala pre niti će nastati posle Njega.

Postoje velika remek dela Pravoslavlja u umetnosti i književnosti.

Osnovni značaj je u tome da je Pravoslavlje u svet doneo nove odnose među ljude i to na principima apsolutne ljubavi među svima.

Nije dovoljno samo roditi se kao Hrišćanin, nego treba da se živi po hrišćanskim pravilima i zakonima. U Hrišćanstvu ništa ne mora, sve je prepušteno čovekovoj slobodnij volji, slobodi izbora da nešto čini ili ne čini.

Čisto hrišćansko učenje jedino ima Pravoslavlje. U Pravoslavnoj crkvi ništa nije menjano od učenja Isusa Hrista, kao što je slučaj sa Zapadnom crkvom.

Glavna osobina pravoslavnog načina života jeste zajednica svih ljudi u crkvi.



LITERATURA1. Slobodan Reljić, Momčilo Petović, Srpsko pravoslavlje, Litera, Beograd,

1989

2. Protođakon Ljubomir Ranković, Život srpske crkve, Biblioteka "Glas Crkve", Valjevo, 1989


Documents

Sociologija - pravoslavlje