Solunum Sistemi Solunum Sistemi Enfeksiyonlarında Enfeksiyonlarında Hızlı Tanı AraçlarıHızlı Tanı AraçlarıMaliyet – Etkinlik Maliyet – Etkinlik DeğerlendirmesiDeğerlendirmesi

Prof. Dr. Tanıl KocagözProf. Dr. Tanıl Kocagöz

Enfeksiyon Etkeni TanısıEnfeksiyon Etkeni Tanısı Öykü, fizik inceleme, radyolojiÖykü, fizik inceleme, radyoloji Laboratuvar incelemeleriLaboratuvar incelemeleri

Etkene özgül olmayan: Kan sayımı, formül, Etkene özgül olmayan: Kan sayımı, formül, periferik yayma, ESR, CRPperiferik yayma, ESR, CRP

Etkene özgül: Etkene özgül: Mikroskopi: En ucuz, en hızlı yöntem Mikroskopi: En ucuz, en hızlı yöntem

(balgam incelemesi)(balgam incelemesi) Kültür ve antimikrobiyal duyarlılık Kültür ve antimikrobiyal duyarlılık

incelemesi: Hızlı üreyen bakteriler için incelemesi: Hızlı üreyen bakteriler için etkin, ucuz; bazı bakteriler için yavaş veya etkin, ucuz; bazı bakteriler için yavaş veya olanaksız ; virüsler için etkin değilolanaksız ; virüsler için etkin değil

İmmünolojik testler: Antikor testleri özgül, İmmünolojik testler: Antikor testleri özgül, geç sonuç veriyor; antijen testleri hızlı, geç sonuç veriyor; antijen testleri hızlı, özgül, duyarlılığı düşüközgül, duyarlılığı düşük

Moleküler tanı: Hızlı, özgül, virüsler için en Moleküler tanı: Hızlı, özgül, virüsler için en önemli tanı aracı; zor?; pahalı?önemli tanı aracı; zor?; pahalı?

Üst Solunum Yolu Üst Solunum Yolu EnfeksiyonuEnfeksiyonu Etkenlerin %90’ı virüsEtkenlerin %90’ı virüs

Mikrobiyolojik tanının en önemli Mikrobiyolojik tanının en önemli amacı antibiyotik verip vermeme amacı antibiyotik verip vermeme kararını verebilmekkararını verebilmek

Bakteriyel enfeksiyonların %90’ında Bakteriyel enfeksiyonların %90’ında etken A grubu Beta Hemolitik etken A grubu Beta Hemolitik Streptokok (AGBHS). Tedavi Streptokok (AGBHS). Tedavi edilmezse romatizmal ateş, edilmezse romatizmal ateş, romatizmal kalp kapak hastalığı, romatizmal kalp kapak hastalığı, poststreptokoksik glomerülonefrit poststreptokoksik glomerülonefrit gibi komplikasyonlar gelişebiliyor.gibi komplikasyonlar gelişebiliyor.

Örnek AlmaÖrnek Alma

DakronluÇubuk

Bademcik

AGBHS Hızlı Antijen AGBHS Hızlı Antijen TestiTesti

Duyarlılık %80-90Duyarlılık %80-90

Boğaz KültürüBoğaz Kültürü

1. gün

Kanlı Agar (0,6TL) Bacit A (1TL)

1. gün

2. gün

SONUÇAGBHS

Basitrasin diski

Boğaz KültürüBoğaz Kültürü AGBHS’ların bugüne AGBHS’ların bugüne

dek penisiline dirençli dek penisiline dirençli olanı saptanmamış.olanı saptanmamış.

Antibiyogram yapılmaz.Antibiyogram yapılmaz. Tedavi penisilin ile Tedavi penisilin ile

yapılır.yapılır. Boğaz kültüründe Boğaz kültüründe

zaman zaman zaman zaman S. S. pneumoniaepneumoniae, , M. M. catarrhaliscatarrhalis yakalanabilir.yakalanabilir.

Solunum Yolu Solunum Yolu Enfeksiyonlarında Viral Enfeksiyonlarında Viral

EtkenlerEtkenler İnfluenza A ve B, Parainfluenza tip 1, 2 ve İnfluenza A ve B, Parainfluenza tip 1, 2 ve

3, İnsan Solunum Sinsityal Virüsü (RSV) A 3, İnsan Solunum Sinsityal Virüsü (RSV) A ve B, İnsan Metapnömovirüsü, İnsan ve B, İnsan Metapnömovirüsü, İnsan Koronavirüsleri OC43/HKU1 ve 229E/NL63, Koronavirüsleri OC43/HKU1 ve 229E/NL63, İnsan Rinovirüsleri (HRV) A ve B, İnsan Rinovirüsleri (HRV) A ve B, Adenovirüs türleriAdenovirüs türleri

İnfluenza bebek ve yaşlılarda ölümcül İnfluenza bebek ve yaşlılarda ölümcül olabilir; erken antiviral (oseltamivir) olabilir; erken antiviral (oseltamivir) tedavisi yaşam kurtarıcı olabilir. İlk 48 tedavisi yaşam kurtarıcı olabilir. İlk 48 saatte başlanmazsa etkisiz.saatte başlanmazsa etkisiz.

Etken mikroorganizmanın bilinmesi tedaviyi Etken mikroorganizmanın bilinmesi tedaviyi yönlendirir; gereksiz antibiyotik kullanımını yönlendirir; gereksiz antibiyotik kullanımını ortadan kaldırır.ortadan kaldırır.

Çoklu Polimeraz Zincirleme Çoklu Polimeraz Zincirleme TepkimesiTepkimesi Ekonomik ve hızlı tanı sağlıyorEkonomik ve hızlı tanı sağlıyor

Seçilmiş olgularda kullanıldığında çok etkinSeçilmiş olgularda kullanıldığında çok etkin

İzlenebilir ElektroforezObservable Real Time Electrophoresis (ORTE)

Alt Solunum Yolu Alt Solunum Yolu EnfeksiyonuEnfeksiyonu Bakteriler ön planda. Mikroskopla Bakteriler ön planda. Mikroskopla

inceleme en hızlı en etkin yöntem.inceleme en hızlı en etkin yöntem.

Mikrobiyolojik Kültürün Mikrobiyolojik Kültürün ÖnemiÖnemi

Enfeksiyon etkeninin kesin tanısıEnfeksiyon etkeninin kesin tanısı Antibiyotiklere duyarlılık Antibiyotiklere duyarlılık

saptayabilmesaptayabilme İyileşmenin izlenebilmesiİyileşmenin izlenebilmesi Yeniden enfeksiyon veya Yeniden enfeksiyon veya

tekrarlamaların ayırt edilebilmesitekrarlamaların ayırt edilebilmesi

Kültürde hızlı üreyen Kültürde hızlı üreyen mikroorganizmalarmikroorganizmalar

S. pneumoniaeS. aureus E. coli

K. pneumoniaeP. aeruginosa C. albicans

Antibiyotik Duyarlılık Antibiyotik Duyarlılık TestiTesti

QuiColor1TL

4-6 saat

Mueller Hinton Agar0,6TL

18-24 saat

Atipik Pnömoni Atipik Pnömoni EtkenlerininEtkenlerinin

Çoklu PZT ile saptanmasıÇoklu PZT ile saptanması

900

437277

Mycoplasma pneumoniae

Molekül Ağırlık Standartı

Legionella pneumophila

Chlamydia pneumoniae

600

310

1350

bp bp

Tüberküloz TanısıTüberküloz Tanısı Mikroskopla inceleme: Mikroskopla inceleme:

Hızlı, ucuz duyarlılığı Hızlı, ucuz duyarlılığı düşükdüşük

Kültür: Çok duyarlı, geç Kültür: Çok duyarlı, geç sonuç veriyorsonuç veriyor

Moleküler Yöntemler: Moleküler Yöntemler: Hızlı, duyarlı, pahalıHızlı, duyarlı, pahalı

Dekontaminasyon, Dekontaminasyon, KonsantrasyonKonsantrasyon

Kubica (NaOH – NALC) yöntemi: 45 Kubica (NaOH – NALC) yöntemi: 45 dakika, soğutmalı santrifüj gerektiriyor.dakika, soğutmalı santrifüj gerektiriyor.

MYCOPROSAFE

DECOMICS

Santrifüj gerektirmez

Bütün işlem20 dakika

Klasik ve Hızlı Kültür Klasik ve Hızlı Kültür SistemleriSistemleri

Löwenstein Jensen: 3-6 hafta, ucuz Löwenstein Jensen: 3-6 hafta, ucuz (0,5TL)(0,5TL)

Hızlı otomatize sistemler: 2 hafta, Hızlı otomatize sistemler: 2 hafta, pahalı? (7-25TL)pahalı? (7-25TL)

TK Kültür SistemiTK Kültür SistemiLöwenstein Jensen TK SLC

Ortalama üreme süresi 27 gün 14 gün

Mikobakteri izolasyon oranı %13,9 %15,4

Duyarlılık %84,3 %93,0

Toplam üretilenlere oranı %89, 4 %98,7

Kontaminasyon oranı %10,4 %0.3

Antijen testi ile M. tb ve TDM Antijen testi ile M. tb ve TDM ayrımıayrımı

Bütün M. tb suşları pozitif sonuç Bütün M. tb suşları pozitif sonuç verirken 99 çeşit farklı türden TDM verirken 99 çeşit farklı türden TDM negatif sonuç verdi.negatif sonuç verdi.

Özgüllüğü çok yüksek.Özgüllüğü çok yüksek. Kültürde üreyen mikobakterinin Kültürde üreyen mikobakterinin

tiplendirmesinde kullanılıyortiplendirmesinde kullanılıyor

PZT, Restriksiyon enzim PZT, Restriksiyon enzim incelemesi ile mikobakteri incelemesi ile mikobakteri

türlerinin saptanmasıtürlerinin saptanması

hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII hsp65 gen bölgesi PZT ile çoğaltılıp, BstEII and HaeIII enzimleri ile kesilirand HaeIII enzimleri ile kesilir

Restriksiyon biçemleri elektroforez ile Restriksiyon biçemleri elektroforez ile incelenirincelenir

““Line Probe Assay”Line Probe Assay”

INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, INNO-LiPA Mycobacteria (Innogenetics, Ghent, Belgium)Belgium)

16S-23S rRNA “spacer region”16S-23S rRNA “spacer region”; Biyotinli ; Biyotinli primerler ile PCRprimerler ile PCR

Tersine hibridizasyon; Tersine hibridizasyon; streptavidine-alkalen streptavidine-alkalen fosfataz fosfataz

M. tuberculosisM. tuberculosis, , M. kansasiiM. kansasii, , M. xenopiM. xenopi, , M. M. gordonaegordonae, , M. aviumM. avium, , M. intracellulareM. intracellulare, , M. M. scrofulaceumscrofulaceum, and , and M. chelonaeM. chelonae

Rifampisin ve İNH Rifampisin ve İNH direncidirenci

Tek nükleotit farklılıkların Tek nükleotit farklılıkların PZT ile ayırt edilmesiPZT ile ayırt edilmesi

Çoklu özgül PZT ile tür Çoklu özgül PZT ile tür saptanmasısaptanması

1: 1: M. xenopiM. xenopi; 2: ; 2: M. diernhoferiM. diernhoferi; 3: ; 3: M. gadiumM. gadium; 4: ; 4: M. bovis M. bovis (BCG); 5: (BCG); 5: M. interjectumM. interjectum; 6: Negatif kontrol (su); 6: Negatif kontrol (su)

Bu proje TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir.Bu proje TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir.

TK ile antitüberküloz TK ile antitüberküloz ilaçlara duyarlılk ve tür ilaçlara duyarlılk ve tür

belirlemebelirleme Ortalama 11 günde sonuç veriyorOrtalama 11 günde sonuç veriyor

TDMTDM

FloresFloresaanns s ReRezzonanonanss Ener Enerjiji TransferTransferii (FRET) Pro (FRET) Proplarıpları

Red640 Red640 ile işaretli ile işaretli FRET FRET ProPropları ile pları ile erime eğrilerierime eğrileri

Fluore

scence

(-

dF/

dT)

Temperature

Fluore

scence

(-

dF/

dT)

Temperature

RedRed705705 ile işaretli ile işaretli FRET FRET ProPropları ile pları ile erime eğrilerierime eğrileri

Gene XpertGene Xpert

Rifampisin direncine neden olan Rifampisin direncine neden olan rpoB mutasyon bölgesine rpoB mutasyon bölgesine

propların bağlanmasıpropların bağlanması

5’-3’-

-3’-5’

A

B

C D

E

Molecular Beacon

Target

Hybrid

Hızlı Tanı Ekonomik Hızlı Tanı Ekonomik KazancıKazancı

A.B.D. de 500 yataklı bir hastanede hızlı A.B.D. de 500 yataklı bir hastanede hızlı antibiyotik duyarlılık testi uygulaması ile antibiyotik duyarlılık testi uygulaması ile antibiyotik duyarlılık test sonuçlarının antibiyotik duyarlılık test sonuçlarının ortalama 5,2 saat daha erken verilen ortalama 5,2 saat daha erken verilen hasta grubunda:hasta grubunda:

mortalitenin ortalama %9,6’dan %7,9’a mortalitenin ortalama %9,6’dan %7,9’a düştüğü, düştüğü,

ortalama hastanede kalış süresini 12,6 ortalama hastanede kalış süresini 12,6 günden 10,7 güne indirdiği, günden 10,7 güne indirdiği,

hasta başına 1750$ tasarruf edildiği, hasta başına 1750$ tasarruf edildiği, bunun da hastaneye yıllık toplam 4 bunun da hastaneye yıllık toplam 4 milyon $ sağladığı hesaplanmıştır milyon $ sağladığı hesaplanmıştır

Korunma herşeyden Korunma herşeyden önemlidirönemlidir

TeşekkürlerTeşekkürler