(Üstbaşlık: Psikoloji Sokağa Çıkınca Neye Benzer?)

Soma ve Psikoloji: Psikologlar Soma’ya Nasıl

Bakabilir?Doç.Dr. Ulaş Başar Gezgin

ulasbasar@gmail.comhttp://www.slideshare.net/dr_gezgin

http://www.linkedin.com/in/ulasbasargezgin

Psikolojinin Altalanları Açısından

• Endüstriyel/örgütsel psikoloji

• Gelişim psikolojisi• Eğitim psikolojisi• Sağlık psikolojisi• Sosyal/politik psikoloji• Adli psikoloji• Klinik psikoloji

• Bilişsel psikoloji• Kültürlerarası psikoloji• Kişilik psikolojisi• Medya psikolojisi• Çevre psikolojisi

Endüstriyel/Örgütsel Psikoloji ve Soma

• Eleştiri: Egemen güçlerin her bir olayı münferit/tekil gösterip arkadaki sistematik altyapıyı görünmez kılması

• İhmal?• İşveren-çalışan ?• Örgütsel hiyerarşi• Yöneticiler ve işçiler• Mühendisler• İş güvenliği ?• Vardiya değişimi?• Denetim?

• Yorgunluk? Stres? Kaygı? Psikolojik taciz?

• Taşeron• Tecrübesizlik?• Güvencesizlik• Bilinç• Sendika• Alternatifsizlik?• Kader? • Çaresizlik?

Gelişim Psikolojisi ve Soma

• Yaşamboyu Gelişim• Çocuk işçiler• Genç işçiler• Yaşlı işçiler• Yaş • Aile• Yaşam döngüsü

• İşçilerin akraba olması• Sosyalleşme• Çeşitli gelişim

modelleri• Geride kalan çocuklar• Televizyondan ikincil

etkiler yaşayan çocuklar

Eğitim Psikolojisi ve Soma

• Eğitim(sizlik)?• Eğitim şart???!!!• ‘Sürekli eğitim’• Sürekli tüketim kalemi olarak eğitim• Psikolog-işçi benzerliği örneği: • Eğitim maliyetinin çalışana yıkılması• Psikologların vasıfsızlaştırılması /

güvencesizleştirilmesi

Sağlık Psikolojisi ve Soma

• Hastalık algısı• Akciğer hastalıklarının yaygınlığı• Kot taşlama işçileri• Ölüme yönelik bilişsel süreçler

Sosyal/Politik Psikoloji ve Soma

• Kimliklenme• Arkadaş grupları• Geride kalan ailelerin kendi aralarındaki ilişkiler• Cezasızlık• İtaat ve itaatsizlik• Otoriterlik• Tepkiler– Yazıklanma– Suçlama– Sokakta protesto vd.

Adli Psikoloji ve Soma

• Suçlu psikolojisi• Tanık psikolojisi• Sanık psikolojisi• Hükümlü psikolojisi• Usul (yargılamadaki psikolojik süreçler)• Cezasızlık (bkz. Sosyal psikoloji)• Başka madenlerdeki işçiler• Aynı madende çalışmaya devam edecek işçiler• Aynı madenin ve diğer madenlerin ‘yasal’ sahipleri• Hukuken: İş kazası (tekil ve anlık) / iş cinayeti (tekil/toplu??? ve

planlı) / katliam (toplu ve planlı)

Klinik Psikoloji ve Soma

• Toplumsal travma– Bireysel travma karşıtı olarak– Doğal travma karşıtı olarak (eleştiri: Deprem doğaldır; ama

onun etkileri toplumsaldır. Örn/ Japonya’da daha şiddetli depremlerde ölümler azken; Türkiye’de daha fazla.)

• Deprem, iç savaş ve Soma benzerliği ve benzemezliği• Patolojizasyon• Travma Sonrası Stres Bozukluğu• Milli Yas (siyasal ve psikoloji işlevleri: normalizasyon,

rahatlama, vicdan, kendini aklama)

Bilişsel Psikoloji ve Soma

• Bellek çalışmaları• Flaş bellek• Tepki zamanı çalışmaları• Erişilebilirlik etkisi

Kültürlerarası Psikoloji ve Soma

• Zonguldak’taki Çinli maden işçileri• Uluslararası tepkiler, uluslararası dayanışma• Soma’daki değişik kesimlerden işçiler?• (Türkçe ve Kürtçe ağıtlar yakılması)• Cemevlerindeki anmalar• İşçilerin farklı şehirlerden gelmesi• Kır/kent farkları

Kişilik Psikolojisi ve Soma

• ‘Kahraman madenci’ imgesi• Kişilik farkları

Medya Psikolojisi ve Soma

• Söylem çözümlemesi: • İşçilerin vs. işverenlerin/devletin açısından

bakan medya• Anaakım medya vs. alternatif medya• Yurttaş gazeteciliği ve sosyal medya• Kalıpyargılar• Kader söylemi, öte dünyaya erteleme

Çevre Psikolojisi ve Soma

• Çevrenin iki anlamı:– Ekoloji– Yaşanılan yer

• Çevre sorunlarına yönelik algı• Fiziksel yaşam alanları• İş ortamı (ergonomi)• Yerleşim biçimleri• Ev yapısı

Soma ve Psikoloji

• Psikolojinin bakışı: bkz. Slayt 1-14.• Peki psikoloji Soma’dan ne öğrendi?• Depremden ne öğrenmişti?• Gezi’den ne öğrenmişti?• ‘Dışarı’da yaşananların akademik psikolojiye

etkileri.• ‘Dışarı’nın dönüştürücülüğü ve/ya da etki

etmezliği...• Açık uçlu bir soru demeti.