1

SORUN ÇÖZMEve

YARATICI DÜŞÜNME

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİİKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

Prof. Dr. Abdülkadir Varoğlu

2

KARAR SÜRECİ

ALTERNATİFLERİNGELİŞTİRİLMESİ

KURUMSAL AMAÇVE HEDEFLERİNBELİRLENMESİ

ALTERNATİFLERİNKARŞILAŞTIRILMASI VE

DEĞERLENDİRİLMESİ

ALTERNATİFLERARASINDAN

SEÇİM

KARARINUYGULANMASI

YÖNETİM

BİLGİ / GÖREVLENDİRME

BİLGİ / VERİ

BİLGİ / ÖLÇÜT

BİLGİ / KULLANICITEPKİSİ

(DÜZELTİCİFAALİYET)

(YENİALTERNATİFLERİNGELİŞTİRİLMESİ)

(AMAÇ VE HEDEFLERİNGÖZDEN GEÇİRİLMESİ)

AM

AÇ

VE

HED

EFLE

RİN

GÖ

ZDEN

GEÇ

İRİL

MES

İ VE

YEN

İ AM

AÇ

VE

HED

EFLE

RİN

BEL

İRLE

NM

ESİ

3

TÜM BİLGİLERİNTOPLANMASI

DENEYSEL VERİVE BİLGİLER

DİĞER VERİ VEBİLGİLER

PROBLEMİNBELİRLENMESİ

PROBLEMİN TANIMI

ALTERNATİF GELİŞTİRİLMESİ(HAREKET SEÇENEKLERİ,

DEĞİŞKENLER, VARSAYIMLAR,ETKİLİLİK ÖLÇÜTÜ)

SEÇENEKLERİN ANALİZİEN İYİ ÇÖZÜMÜN ELDE

EDİLMESİ

ÇÖZÜMÜN UYGULANMASI

MODELGELİŞTİRME

YÖNEYLEMTEKNİKLERİ

BİLGİSAYARKULLANIMI

UYGULAMA SONUÇLARININDEĞERLENMESİ

TECRÜBE, FİKİRYARGI, GÖRÜŞ

GERİ BESLEME

BİLGİ İHTİYACI PROBLEM ÇÖZÜMÜANALİTİK YÖNTEMLERE

İHTİYAÇ

4

KARAR SÜRECİ

PLANKARARÖLÇÜTÜ

TAHMİNSİSTEMİ

DEĞERSİSTEMİ

FİLTRESİSTEMİ

GİRDİBİLGİ

ÇIKTIKARAR

UYG

ULA

MA

GERİ BESLEME

5

YARATICILIĞI ARTIRMANIN İLKELERİ

1. YARGILAMAYI ERTELEMEK

2. SAYISAL ARTIŞ İLE KALİTEYİ BESLEMEK

3. ÖNERİNİN YENİ VE ÇARPICI OLMASINI SAĞLAMAK

4. FİKİRLERİ BİRLEŞTİRMEK VE GELİŞTİRMEK

5. İNCELEME SÜRECİNE ARA VERMEK

6

1. Bütün bilgi kanallarını açık tutmak,

2. Az sayıda önemli soruna yoğunlaşmak.

3. Güç oyunu yerine, zamanlaması doğru

ikna sürecini tercih etmek.

4. Kesinlik, yönlendiricilik ve katılıktan

kaçınmak (Ana fikir oyunu).

5. Misyonu çok boyutlu gözden geçirmek.

Yaratıcı Düşünmenin Temelleri

7

1. Tasarımcılık 2. Hizmette olma

a. Sosyal Atmosfer a. İnsanlara

b. Organizasyon b. Vazifeye

c. Öğrenme Süreçleri

(Zihinsel Modeller)

Yaratıcı Düşünme - Yaratıcı Gerilim

3. Öğreticilik

Gerçeğin

Algılanma

Düzeyleri

Sistemik Yapı

Davranış Kalıbı

Olaylar

Üretken

Yorumlayıcı

Tepkisel

8

Paylaşılan vizyonun oluşturulması Kişisel vizyon ve hayalleri teşvik Paylaşmak ve destek istemek Vizyon oluşumunu süreklileştirmek İçe ve dışa dönük olmak Negatif (korku) kaynaklı vizyon yerine

pozitif (tutku) kaynaklı vizyon geliştirmek

Yaratıcılık Yetenekleri

9

Zihinsel Modelleri Test Etme Kavramsallaştırma ve soyut düşünme Sorgulama ile şüphecilik dengesi Söylenenlerle yapılanları uyumlandırmak Savunmacı süreçleri minimize ederek her

ortamda konuşulanları benzer hale

getirmek

Yaratıcılık Yetenekleri

10

11

HAZIRLIK / KULUÇKA / AYDINLANMA / DENETİM

BEYİNGÖRSELLEŞTİRME

GÜNDÜZ RÜYASI

KAVRAMSALLAŞTIRMA

SAĞ

YARIMKÜRE

KULUÇKA VE

AYDINLANMA

İYİ TEPKİLER

DUYGUSAL YANITLAR

KİŞİLERARASI İLİŞKİLER

BAŞATLIK PROFİLİ

LİMBİK

PLANLAMA YAKLAŞIMI

ÖRGÜTLENMİŞOLGULAR

GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ AYRINTILAR

SOL

YARIMKÜRE

HAZIRLIK

VE

DENETİM

MANTIKLI DÜŞÜNME

OLGULARIN ÇÖZÜMLENMESİ

SAYILARIN İŞLENMESİ

SAĞBEYİN

SAĞALT

SOLBEYİN

SOLALT

12

Beynin sol lobu; konuşma, matematiksel işlemler, diziler, sayılar, mantık ve analiz gibi konularda üstün olup, ve lineer çalışmakta ve bilgiyi tek tek işlemektedir.Beynin sağ lobu, ritm, hayal kurma, renkler, boyut,hacim, müzik, sanat gibi fonksiyonlar icra eder, bilgiyi bütünsel ve şekilsel işler.

13

Yapılan araştırmalar beyin lopları ve hızlı öğrenme arasında şöyle bir ilişkinin olduğunu ortayakoymuştur.Beynin her iki lop fonksiyonlarını birlikte ve dengeli olarak kullanmayı içeren bir öğrenme"gerçek öğrenme"dir.

Sonuç: Beynin her iki lobunun fonksiyonları da öğrenmenin içine katılmalıdır.

14

Sistem Düşüncesi Olaylar, nesneler ve süreçler yerine

ilişkileri kendi sürekliliğinde algılamak “Düşman ve suçlu dışarıda”

düşüncesinden kaçınmak Stratejik açıdan önemli karmaşıklıklara ve

dinamik yapıya yönelmek Yüksek verimlilik alanlarına yönelmek Semptomlarla uğraşmaktan kaçınmak

Yaratıcılık Yetenekleri

15

YARATICI DÜŞÜNMEMEK İÇİN BAZI ALIŞKANLIK ÖNERİLERİ

Tepkisel olun: kendinizden kuşkulanın ve başkalarını suçlayın.

Kafanızda net bir sonuç olmadan çalışın.

Acil işi ilk önce halledin. Kazanan/kaybeden ilişkilerini düşünün. Kazanamıyorsanız uzlaşın Değişimden korkun ve geliştirmeyi bir

yana bırakın.

16

KARAR MALİYETİ

KISA UZUN

YÜKSEK

DÜŞÜK

KA

RA

R M

ALİ

YETİ

PLANLAMA UFKU

BELİRSİZLİK MALİYETİ

BİLGİ ELDE ETMEMALİYETİ

17

DURUM-BİLGİ İLİŞKİSİ

SPEKÜLASYON

EKSİK BİLGİ

TAM BİLGİ

BELİRSİZLİK RİSK BELİRLİLİK

BİL

Gİ T

ÜR

LER

İ

DURUM

18

FIRSATKARARI

PROBLEMKARARI

KRİZ KARARI

AZ BİLGİ BİRAZ DAHABİLGİ

ÇOK BİLGİ

SEZGİSEZGİÖN ALIR VE

OLAYLARI KONTROL

EDER

PROBLEMOLUŞUR KRİZ

OLUŞUR

OLAYLARINPEŞİNDEN

GİDEROLAYLARIPARALEL

ÇÖZER

LİDER FIRSAT KARARLARI VEREBİLENDİR

KARAR MODELLERİ

STRATEJİK DÜŞÜNME İÇİN ÖĞRENME YÖNTEMİ

ÖĞRENEN ORGANİZASYONLARA DÖNÜŞÜMÜN ENÖNEMLİ ARACI ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENMEYE GEÇİŞTİR.

1. ADIM

3. ADIM 2. ADIM

TEK DÖNGÜLÜ ÖĞRENME

1. ADIM: ÇEVREYİ ALGILAMA, TARAMA VE GÖZDEN GEÇİRME SÜRECİ2. ADIM: TOPLANAN BİLGİNİN NORMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI3. ADIM: UYGUN FAALİYETİNBAŞLATILMASI SÜRECİ

1. ADIM

3. ADIM 2. ADIM ARA ADIM

ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENME

1. ADIM: ÇEVREYİ ALGILAMA, TARAMA VE GÖZDEN GEÇİRME SÜRECİ2. ADIM: TOPLANAN BİLGİNİNNORMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI

ARA ADIM: NORMLARININ UYGUNLUĞUNUN SORGULANMASI

3. ADIM: UYGUN FAALİYETİN BAŞLATILMASI SÜRECİ

BASINÇGERİLİMİNE DAYALI

MİMARİLER

GELENEKSEL ORGANİZASYONLARDA ÖĞRENME SÜRECİ YAPISI

VAR OLAN BİLGİYE DAYALI

TEK DÖNGÜLÜ ÖĞRENME

ÖĞRENEN ORGANİZASYONDA ÖĞRENME SÜRECİ YAPISI

•ÇİFT DÖNGÜLÜ ÖĞRENMEYEDAYALI

•SORGULAMAYA DAYALI,YARATICI

ÇEKMEGERİLİMİNE DAYALI

MİMARİLER

ORGANİZASYON SİSTEMLERİ

BİLEN ORGANİZASYONBİLEN ORGANİZASYON1.AŞAMA: KATI BÜROKRASİ

•RASYONELLİK

•DEĞİŞİME UYUM GÜÇLÜĞÜ

ANLAYAN ORGANİZASYONANLAYAN ORGANİZASYON2.AŞAMA: ÜST YÖNETİM TAKIMI BÜROKRASİ

•DEĞİŞİMİ ANLAMA veALGILAMA

•ESNEK BÜROKRASİ

ORGANİZASYON SİSTEMLERİ

DÜŞÜNEN ORGANİZASYONDÜŞÜNEN ORGANİZASYON3.AŞAMA: PROJE ORG.

•ALT ve ORTA KADEMEPERSONELİN YÖNLENDİRİLMESİ

•DÜZELTME ve İYİLEŞTİRMENİNYAYGINLAŞTIRILMASI

ÖĞRENEN ORGANİZASYONÖĞRENEN ORGANİZASYON4.AŞAMA: ORGANİK YAPI

•ÖĞRENMENİN TEŞVİK EDİLMESİ

•YAYGIN AÇIK İLETİŞİM

•YAPICI DİYALOGLAR

24

SORUN ÇÖZMEve

YARATICI DÜŞÜNME

BAŞKENT ÜNİVERSİTESİİKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ

Prof. Dr. Abdülkadir Varoğlu