Upload
dangkien
View
225
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Hastane Enfeksiyonlarında Sorun Olan Mikroorganizmalar
Dr. Nevin SARIGÜZEL
Acıbadem Sağlık Grubu
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
1 Kasım 2013 tarihinde Acıbadem Kadıköy Hastanesi’nde yapılan Dirençli Mikroorganizmaların Kontrolü Seminerinde sunuldu.
• Staphylococcus aureus
• Koagülaz negatif stafilokoklar
• Enterococcus faecium, Enterococcus fecalis
• Corynebacterium jeikeium
• Enterobacteriaceae
• Pseudomonas aeruginosa
• Acinetobacter baumannii
• Stenotrophomonas maltophilia
• Burkholderia cepacia
Mikroorganizma Anahtar Dirençler İlave Dirençler
Staphylococcus aureus Metisilin (tüm beta-laktamlar), vankomisin Penisilin, makrolidler, tetrasiklinler, klindamisin,
florokinolonlar
Koagülaz negatif stafilokoklar Metisilin (tüm beta-laktamlar) Penisilin, makrolidler, tetrasiklinler, klindamisin,
florokinolonlar
Enterococcus faecium,
Enterococcus fecalis
Vankomisin, ampisilin, aminoglikozidler Sefalosporinler, klindamisin, florokinolonlar, trimetoprim-
sulfametoksazol
Corynebacterium jeikeium Sefalosporinler, penisilinler, aminoglikozidler,
florokinolonlar
Makrolidler, tetrasiklinler
Enterobacteriaceae Sefalosporinler, florokinolonlar aminoglikozidler,
karbapenemler
Penisilinler, trimetoprim-sulfametoksazol
Pseudomonas aeruginosa Antipsödomonal sefalosporinler, Antipsödomonal
penisilinler, aminoglikozidler, florokinolonlar,
karbapenemler
Diğer beta laktamlar, trimetoprim-sulfametoksazol,
tetrasiklin
Acinetobacter baumannii Sulbactam, karbapenemler, aminoglikozidler Sefalosporinler, penisilinler, trimetoprim-sulfametoksazol,
florokinolonlar
Stenotrophomonas
Maltophilia
Trimetoprim-sulfametoksazol, tikarsilin klavulanat Karbapenemler, sefalosporinler, penisilinler,
aminoglikozidler, florokinolonlar
Burkholderia cepacia Trimetoprim-sulfametoksazol, karbapenemler,
florokinolonlar
Sefalosporinler, penisilinler, aminoglikozidler, tetrasiklinler
• Çok ilaca dirençli mikroorganizma
(Multidrug-resistant, MDR); ≥ 3 antibiyotik sınıfında, o sınıflar içindeki ≥ 1 ajana dirençli olan mikroorganizmalar
• Yaygın ilaç direnci (Extensively drug-resistant, XDR); Sadece ≤ 2 antibiyotik sınıfındaki ajanlara hassas, diğer tüm sınıflardaki ≥ 1 ajana dirençli olan mikroorganizmalar
• Tüm ilaçlara dirençli mikroorganizma
(pandrug-resistant); tüm antibiyotiklere dirençli olan mikroorganizmalar
Magiorakos AP, et al. Clin Microbiol Infect, 2012; 18:268-281
Direnç mekanizmaları;• Enzim üretimi ile antibiyotiklerin parçalanması:
Beta-laktamazlar ve aminoglikozidleri modifiye eden enzimler gibi
• Antibiyotiğin bağlanma bölgesinde değişiklik olması: Gram negatif bakterilerde gelişen florokinolon direnci
• Dış membranda veya porinlerde değişiklik sonucu ilaç geçirginliğinde azalma:P. aeruginosa’da OprD dış membran protein kaybı ile imipenem
direncinin gelişmesi
• Dışa atım (eflüks) pompası: Hücre içinden antibiyotiği dışarı atar. P. aeruginosa ve A.
baumannii’de görülür
Beta laktamazlar:
Gram negatif bakterilerde ilk plasmid aracılık eden beta laktamaz, 1960’da Yunanistan’da.
TEM (Temoniera) olarak adlandırıldı
TEM-1 ve TEM-2, en sık plamid aracılık eden beta laktamazlar; penisilinleri ve dar spektrumlu sflsp. (sefazolin ve sefalotin) hidroliz eder.
Bradford PA, et al. Clin Microbiol Rev 2001; 14:933
Enterobacteriaceae ve P. aeruginosa’da;
Plazmid kaynaklı sefamisinazlar,
Genişlemiş spektrumlu beta-laktamazlar,
Karbapenemazlar
GSBL,
İlk kez Almanya’da, 1983’te, Klebsiellapneumoniae
Enzim, SHV ile ilişkili
TEM ilişkili GSBL, Fransa’da, 1984’te
Çoğu sınıf A Ambler içinde sınıflandırılır
Kliebe C, et al. Antimicrob Agents Chemother 1985; 28:302
GSBL,
• GSBL çoğu beta laktam antibiyotiklere (penisilinler, sefalosporinler ve monobaktamaztreonam) dirence neden olan enzimlerdir
• Sefamisinleri (sefoksitin, sefotetan ve sefmetazol) ve karbapenemleri (imipenem, meropenem, doripenem ve ertapenem) etkilemez
• Beta-laktam inhibitörlerine (klavulanat, sulbaktam ve tazobaktam) de hassastır
GSBL, Gram-negatif organizmalarda yaygınKlebsiella pneumoniae,Klebsiella oxytoca, ve Escherichia coliAcinetobacter, Burkholderia, Citrobacter, Enterobacter,Morganella, Proteus, Pseudomonas,Salmonella, Serratia, ve Shigella spp.
Falagas ME, et al. J Hosp Infect 2009; 73(4): 345-54
GSBL çeşitleri;
• TEM beta-laktamazlar
• SHV beta-laktamazlar
• CTX-M beta-laktamazlar
• OXA beta-laktamazlar
• Diğerleri; PER, VEB, GES seyrektir, P. aeruginosa’da
BES, SFO, TLA nadir, Enterobacteriaceae
• Karbapenemazlar;
Karbapenemleri hidrolize eden beta laktamazlar
Karbapenemaz aktiviteli sınıf A beta-laktamazlar,
SME (Serratia marcescens enzim), kromozomal
NMC (non-metalloenzim karbapenemaz)ve
IMI (imipenem hidroliz eden) Enterobacter spp.
KPC (Klebsiella pneumoniae karbapenemaz) plazmid
GES (Guiana extended spectrum) –
Pseudomonas aeruginosa ve Klebsiella pneumoniae
• Sınıf B beta-laktamazlar (metallo-beta-laktamazlar);
beta laktamaz inhibitörleri ile inhibe edilemez, EDTA ile inhibe edilir
İlk kez IMP-1, 1991’de Japonya’da
IMP, VIM, GIM, SPM ve SIM
Doğal olarak oluşan- kromozomal kodlanır;
Aeromonas hydrophilia,
Chryseobacterium spp. ve
Stenotrophomonas maltophiliaWatanabe M, et al. Antimicrob Agents Chemother 1991; 35:147
Walsh TR, et al. Clin Microbiol Rev 2005; 18:306
• Kazanılan- plazmidde yerleşen integronlarla kodlanır,
türler ve cinsle arasında aktarılır
New Delhi metallo-beta-laktamaz (NDM-1);
ilk 2009’da, İsveç’te
kolistin ve tigesikline hassas
Klebsiella pneumoniae,
E. coli ve Enterobacter cloacaeYong D, et al. Antimicrob Agents Chemother 2009; 53:5046
Kumarasamy KK, et al. Lancet Infect Dis 2010; 10:597
• Penisilinlere, sefalosporinlere ve karbapenemlere dirençli, aztreonama hassas suşlarda MBL’den şüphelenilmeli
• Geniş spektrumlu sflsp. ve/veya karbapenemkullanımı önemli risk faktörü
• Enf. kontrol;
yüksek riskli hastalarda rektal tarama (Gijón D, et al. J Clin Microbiol 2012; 50:1558)
• Sınıf D beta-laktamazlar: OXA-tip enzimler Tercihen oksasilini hidroliz etmektedir
Acinetobacter baumannii ve
Enterobacteriaceae (özellikle K. pneumoniae,
E. coli, and E. cloacae)
Walther-Rasmussen J, et al. J Antimicrob Chemother 2006; 57:373
Poirel L, et al. J Antimicrob Chemother 2012; 67:1597
100’den fazla enzim, 5 alt aile (OXA-23, OXA-
24/OXA40, OXA-48, OXA-58, and OXA-51)
Enf. veya kolonizasyon gelişmesinde belirlenen risk faktörleri;• İleri yaş,• Altta bulunan hastalıklar ve bu hastalıkların ağırlığı,• Hastanın kurumlar arası transferi (özellikle bir
bakımevinden), • Hastanede yatış süresinin uzaması, • Gastrointestinal cerrahi veya transplantasyon,• İnvaziv araçlara maruz kalınması (özellikle sentral venöz
kataterler) ve • Antibiyotiklere özellikle sefalosporinlere maruz kalınması
Safdar N, et al. Ann Intern Med, 2002; 136: 834-844
Hastanelerde çok ilaca dirençli bazı mikroorganizmaların ortaya çıkışında seçilmiş faktörlerin önemi
Birçok ilaca dirençli
mikroorganizmalar (anahtar
direnç belirleyicileri ile
tanımlandı)
Sağlık bakım
çalışanlarının
kontamine elleri yoluyla
hastadan hastaya bulaş
Sağlık bakım
çalışanlarının
kontamine elleri
yoluyla çevreden
hastaya bulaş
Kolonize sağlık bakım
çalışanından
doğrudan hastaya
bulaş
Hava
yoluyla
bulaş
Antibiyotik baskısı
ile endojen
seleksiyon
Metisilin dirençli
S. aureus (MRSA)
+++ +/++ + +/- +
Vankomisin dirençli
enterokok (VRE)
+++ ++ _ _ ++
Genişlemiş spektrumlu beta
laktamaz (ESBL) oluşturan
Enterobacteriaceae
+++ + _ _ +++
İmipenem dirençli
Pseudomonas aeruginosa
+ + + _ +++
İmipenem dirençli
Acinetobacter baumannii
+++ +++ _ _ ++
Staphylococcus aureus
Mec A geni
• Mec geninin yapısal komponenti
• Anormal düşük affiniteli penisilin bağlayan protein 2a (PBP2A)’yı kodlar
• Metisilin vd. beta laktam ab.e direnç gelişir
• Mobil genetik element olan stafilokokal kaset kromozom (SCCmec) da bulunur
Staphylococcus aureus
• Nozokomiyal MRSA - SCCmec Tip 1-3
sıklıkla beta laktam direncine ilave olarak
aminoglikozidlere,
makrolidlere,
linkozamidlere (örn. Klindamisin) ve
tetrasiklinlere de yaygın direnç
Deresinski S. Clin Infect Dis, 2005; 40: 562-573
Staphylococcus aureus
• MRSA enf. ağır, fatal.
Ciddi MRSA enf.nın % 20’si ex, % 86’sı hastanede kazanılmış
Klevens RM, et al. JAMA 2007; 298:1763
Staphylococcus aureus
HA-MRSA için risk faktörleri; • Antibiotik kullanımı, • Hastanede yatışın uzaması, • Yoğun bakım, • İnvasive araçlar, • Hemodiyaliz,• MRSA kolonizasyon, ve• MRSA kolonizasyon veya enfeksiyonlu diğer
hastalara yakın mesafe **Bulaş temas veya kontamine damlacıklarla
Staphylococcus aureus
• Bazı Avrupa ülkeleri (Hollanda, Finlandiya ve Fransa) MRSA’nın düşük prevalansınısağlayabilmekte;
aktif surveyans kültürleri ve
temas önlemleri
• UHESA verilerine göre, ülkemizde hastane enfeksiyonlarına neden olan S. aureus’ un % 53.8’i metisiline dirençli bulunmuştur
UHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Staphylococcus aureus
• Hastanedeki ana rezervuarı, hastaların ön burun delikleri• Daha az oranda koltuk altı, el, kol ve kasık bölgesinde
sağlam deride yerleşirSağlık çalışanının bu bölgelere dokunmasıyla ellerine veya
eldivenlerine bulaşır • Rektal taşıyıcılık ve dışkı kolonizasyonu da tanımlandı
Boyce JM, et al. J Clin Microbiol, 2005; 43: 5992-5995
• Cansız objelere de bulaştığı, sağlık çalışanlarının hastaya dokunmasa bile, bunlara dokunduktan sonra eldivenli ellerine bulaştığı gösterildi
Boyce JM, et al. Infect Control Hosp Epidemiol 1997; 18: 622-627
Staphylococcus aureus
Hastanenin endemik MRSA oranını ve salgınını azaltmada;• doğru laboratuvar tanı, • yeniden başvuruda önceden kolonize hastaların
tanınması,• tüm enfekte/kolonize hastaların izolasyonu, • çevresel temizlik ve dekontaminasyon• MRSA ile kolonize olan hastaların sayısı, enfeksiyonlu
hastaların sayısını aştığı zaman, aktif sürveyanskültürlerinin yapılması
Coia JE, et al. J Hosp Infect, 2006; 63: 1-44
Enterococcus spp.
• VRE ilk Avrupa’da 1980’lerde tanımlandı
Leclercq R, et al. N Engl J Med 1988; 319:157
• Ülkemizde HE’a neden olan
enterokokların % 17’si vankomisine dirençliUHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Enterococcus spp.
Glikopeptidlere hem yüksek hem de düşük düzeyde direnç oluşabilmektedir• Düşük düzey vankomisin direnci,
E. gallinarum ve E. casseliflavus’ da yapısal direnç (intrinsik)
MICs 8 to 16 mcg/mLD-alanil:D-serin ligaz genleri (vanC-1 and vanC-2)
her iki tür için spesifik"normal" D-alanin- ending peptidoglikan yerine
D-serin-ending peptidoglikan prekürsörleri
Enterococcus spp.
• Bu direnç, plazmid veya transpozonlardabulunmaz. Bu nedenle, hastaların izolasyonu gerekmemektedir
Ancak, E. gallinarum’ un neden olduğu hastanede geniş bir salgında, virülan bir suşunyayılımından şüphelenildiği zaman, izolasyon önerilmektedir
Contreras GA, et al. J Hosp Infect, 2008; 70:346
Enterococcus spp.
Yüksek düzey vankomisin direnci,
• Enterokoklarda en problemli direnç
• Sıklıkla ampisiline dirençli olan suşlarda
• Esas olarak E. faecium’da
• Vankomisin direnç gen kümeleri (VanA, B, D ve M gen kümeleri gibi) ile kodlanır
Enterococcus spp.
• D-Ala-D-Ala-ending peptidoglycan yerine D-alanyl-D-lactate ile sonlanmakta,
• Vankomisin daha düşük affinite ile bağlanmakta ve MIC 1000 kat artırmaktadır
bunlar sıklıkla aktarılabilen plazmidlerdebulunan bir transpozonda bulunur
Enterococcus spp.
VanA;
• en sık direnç tipi
• Diğer tiplerden daha yüksek düzeyde direnç
• Teicoplanine de çapraz direnç
• Bir plazmidde bulunan transpozonda (Tn1546 ile ilişkili) bulunur
• Diğer bakteri kümelerine yayılır (MRSA)
Enterococcus spp.
VanB;• İkinci en sık tip• Taramada kullanılan van. konsantrasyonu çok
yüksek (>20 mcg/mL) kullanılırsa, bazı enterokoklar atlanmaktadır
• Teikoplanin VanB gen kümesi için iyi bir indükleyici değil; bu da VanA ve VanB arasındaki major fenotipik farklılıkVanB içeren bakteri genellikle teikoplanine
hassas
Enterococcus spp.
• Ancak, spontan mutasyon ile teikoplanindirençli suşlar oluşabilir
• VanB gen kümesindeki genlerin çoğu, VanAkümesindeki genlerle homolog.
Ancak, Van B gen kümesi farklı bir gene sahip, VanW; VanZ yok, VanY geni farklı bir lokasyonda
• Plazmidde lokalize olan mobil elementler ile suştan suşa transferi mümkün
Enterococcus spp.
• VRE enfeksiyonlarında mortalite hızı, vankomisin hassas enterokok enfeksiyonlarına göre anlamlı olarak daha yüksek saptandı (odds ratio 2.5, 95% CI 1.9-3.4)
DiazGranados CA, et al. Clin Infect Dis, 2005; 41:327
Enterococcus spp.
Bir kuruma VRE girdikten sonra,
• O kurumdaki antibiyotiklerin selektif basıncı,
• Kolonize hastaların oranı,
• Hassas hastaların varlığı ve
• Önlem çabalarına bağlılık
bulaşı belirlemektedir
Enterococcus spp.
VRE ile kolonizasyon ve enfeksiyon için tanımlanan risk faktörleri;• Önceden antibiyotik kullanımı (özellikle vankomisin, sflsp.ler)
Fridkin SK, et al. Ann Intern Med 2001; 135:175
• Hasta özellikleri;Hastanede 72 saatten daha uzun süreli yatış, Öyküde önemli hastalık bulunması (diyaliz gerektiren son
dönem böbrek hastalığı, kanser, organ nakli), Yoğun bakım biriminde yatış, ve İnvaziv araç
Hidron AI, et al. N Engl J Med 2001; 344:1427
Enterococcus spp.
• Kolonizasyon basıncı Bonten MJ, et al. Arch Intern Med 1998; 158:1127
• Kontamine yüzeylere maruzYatak kenarlarına ve yatak başındaki masalara dokunan
sağlık çalışanlarının % 46’sının eldivenlerinin VRE ile kontamine olmakta
Ray AJ, et al. JAMA 2002; 287:1400
Kontamine yüzeylerle temas eden sağlık çalışanının, kontamine olmamış yüzeylerin % 10’una VRE’yi aktarmakta
Duckro AN, et al. Arch Intern Med 2005; 165:302
• Bakım evlerinde kalma
Elizaga MB, et al. Clin Infect Dis 2002; 34:441
Enterococcus spp.
• Tezgah üstlerinde 5-7 gün,
• Yatak kenarlarında azalma olmaksızın 24 saat,
• Telefonun elle tutulan bölümünde 60 dakika,
• Steteskobun diaframında 30 dakika canlı kaldığı gösterilmiştir
Noskin GA, et al. Infect Control Hosp Epidemiol 1995; 16:577
Enterococcus spp.
VRE’nin önlenmesinde ve kontrolünde;
• El hijyeni,
• Temas önlemleri,
• Kolonize hastaların toplanması (kohort),
• Sürveyans kültürleri ve
• Kaynak kontrolü (çevre ve ekipmanların dekontaminasyonu)
Siegel JR, et al. Management of multidrug-resistant organisms in healthcare settings, 2006. CDC
Enterococcus spp.
• Akılcı antibiyotik kullanımı-VRE kontrolünde önemi belli değilvankomisin, 3. Kuşak sefalosporinler ve anti-
anaerobik ilaçlardırSiegel JR, et al. Management of multidrug-resistant organisms in healthcare
settings, 2006. CDC
**Geçmiş 6-12 ay içinde VRE pozitif olduğu bilinen hastalardan sürveyans kültürleri alınmaz**VRE dekolonizasyonu amaçlı antibiyotik kullanımı önerilmemektedir
Enterobacteriaceae
• E. coli, Klebsiella spp. ve Enterobacter spp. özel epidemiyolojik öneme sahip
• Geçmiş 20 yılda Enterobacteriaceae’ larda antibiyotik direnci arttı
• Kinolon, sefalosporin ve karbapenemlere direnç özellikle problemliflorokinolon ve sefalosporinlere direnç
karbapenemlerin daha çok kullanımı,
karbapenemlere direnç
panrezistan
Enterobacteriaceae
• Panrezistan K. pneumoniae bildirildi
Miriagou V, et al. J Antimicrob Chemother, 2005; 55: 810-811
Geniş spektrumlu direnci aktaran genetik elementler (plazmidler ve integronlar) sıklıkla hareketlidir ve gram negatif türler arasında da aktarılmaktadır.
Enterobacteriaceae
• Enterobacteriaceae’larda 3. kuşak sflsp.e direnç sıklıkla plazmid ile taşınan GSBL’lerle aktarılmaktadır
• Geçmişte, nozokomiyal GSBL salgınları, TEM veya SHV genotipleri içeren Klebsiella spp. ve E. coli’ nin klonalyayılması veya plazmid salgınları sebebiyle idi.
• Daha yakın zamanlarda ise, GSBL oluşturan Enterobacteriaceae (birincil olarak CTX-M taşıyan E. colisuşları) önceden hastaneye maruzu olmayan hastalarda toplumda tanımlanmıştır
Ben-Ami R et al. Clin Infect Dis, 2006; 42: 925-934
• UHESA verilerine göre, ülkemizde hastane enfeksiyonlarına neden olan
E. coli suşlarında GSBL oranı % 46
K. pneumoniae suşlarında GSBL oranı % 50.6
UHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Enterobacteriaceae
• Bazı Enterobacteriaceae’ larda geniş spektrumlu pen. ve sflsp. direnci kromozomal AmpC β-laktamazlarla oluşmakta
Aşırı AmpC β-laktamaz üretimine yol açan • kromozomal mutasyonlar Enterobacter spp.,
Citrobacter spp., Serratia spp., Providencia spp. ve Morganella spp. de görülmüştür
• Plazmidin kodladığı AmpC direnci de Klebsiella spp. ve Proteus spp.’e yayılmıştır.
**AmpC oluşturan bakteriyel izolatlar, klavulanatgibi β-laktamaz inhibitörlerine dirençli iken GSBL oluşturan izolatlar genellikle hassastır; sürveyanstaayrımı sağlamaktadır
Enterobacteriaceae
Karbapenem direnci, karbapenemlerin yoğun olarak kullanıldığı bölgelerde gelişmiştir.
• AmpC β-laktamazların hücre yüzey reseptörlerinde artış,
• Zar porinlerinin değişmesi ve
• Karbapenemlere karşı etkin çeşitli beta laktamazlar(karbapenemazlar) direnç gelişiminde rol oynamaktadır
**Karbapenemaz üreten organizmalarla salgın durumunda, rektal kolonizasyon için tarama önerilmektedir
Gijón D, et al. J Clin Microbiol 2012; 50:1558
Enterobacteriaceae
• Dirençli Enterobacteriaceae gastrointestinal, üriner ve respiratuvar kanalı asemptomatikolarak kolonize edebilir- çapraz bulaşa kaynak
• Serratia spp. gibi bazı Enterobacteriaceae’ larcansız ıslak ortamlarda yaşarlar.
• Epidemi kontrolünde temas önlemleri ve çevresel dekontaminasyon önemli
Enterobacteriaceae
Dirençli Enterobacteriaceae’ların kontrolünde en iyi yol, bakteri cinsine ve direnç mekanizmasına bağlıdır;
• ESBL oluşturan K. pneumoniae sıklıkla klonalsalgınlara neden olmaktadır; kontrolünde temas önlemleri önemli
• Kromozomal AmpC β-laktamazın aşırı üretimi (E. cloacae’ da görüldüğü gibi), sefalosporinlerinseçici basıncını azaltarak en iyi kontrol edilmektedir
Pseudomonas aeruginosa
Birçok antibiyotiğe karşı intrinsik dirençli
• Efflux pompalara (MexAB-OprM ve MexXY-OprM) sahip. Heterojen grup antibiyotikleri (beta laktamlar, florokinolonlar, makrolidler, sulfonamidler, tetrasiklin ve trimetoprim) hücre içi boşluktan dışarı uzaklaştırır
• İndüklenebilir kromozomal AmpC β-laktamaztaşımaktadır, beta laktam direncine yol açar
Pseudomonas aeruginosa
Direnç gelişiminde çoklu mekanizma mevcut;• Florokinolon direnci, DNA giraz (gyrA) ve
topoizomeraz 4 (parC)’ün hedef genlerinde mutasyon
• AmpC β-laktamazın derepresyonu (adım adım baskılanması ve ardışık aşırı üretimi)-karbapenem hariç antipsödomonal beta laktamajanlara direnç
• Efflux pompalarının upregulasyonu- çoğu beta laktam, meropenem (imipenem değil), florokinolonlar ve aminoglikozidlere direnç
Pseudomonas aeruginosa
• Amg.e panrezistan-Aminoglikozid modifiyeeden enzimler ile birlikte artmış efflux, azalmış membran geçirgenliği
• Imipenem direnci- membran porin OprD kaybı
Gerçek panrezistan,
• Kromozomal mutasyonlarla (artmış efflux, OprD kaybı ve aminoglikozid geçirgenliğinin bozulması)
• epidemik yayılımında integronlar
Pseudomonas aeruginosa
• Metallobetalaktamazlar (VIM, IMP ve SPM gibi), sıklıkla aminoglikozid asetiltransferazlarve diğer direnç genleri ile bağlantılıdır ve panrezistan P. aeruginosa salgınlarına yol açmaktadır
Lolans K, et al. Antimicrob Agents Chemother, 2005; 49: 3538-3540
• UHESA verilerine göre, ülkemizde hastane enfeksiyonlarına neden olan
P. aeruginosa suşlarında karbapenem direnci
% 33.9
UHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Pseudomonas aeruginosa
• Hastanede ıslak yüzeyler, hasta ekipmanları, distile su ve diyalizat gibi sıvı içerikler üremesi için uygun ortamlar
• Hastada gastrointestinal kolonizasyon önemli bir rezervuardır ve diğer hastalara horizontalbulaşın önemli bir kaynağı
• Çoğul ilaca dirençli P. aeruginosa kontrolünde,
hastane hijyeninin ve antibiyotik basıncının
kontrolü gerekli
Acinetobacter spp.
Bazı Acinetobacter türlerinin, mevcut antibiyotiklere tamamen direnç geliştirdiği gösterildi
Mahgoub S, et al. Infect Control Hosp Epidemiol, 2002; 23: 477-479
Direnç;
• Kromozomal, integron- plazmid kaynaklı beta laktamazlar (penisilinazlar, metalloenzimler ve oksasilinazlar),
• porin protein mutasyonları ve
• hedef bölge mutasyonları gibi direnç mekanizmaları ile majör antibiyotiklere (seftazidim, aminoglikozidler, florokinolonlar, ampisilin-sulbaktam ve imipenem) direnç gelişmektedir
• UHESA verilerine göre, ülkemizde hastane enfeksiyonlarına neden olan
A. baumannii suşlarında
karbapenem direnci % 77.3
kolistin direnci % 4.5
UHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Acinetobacter spp.
• Acinetobacter spp. kuru, cansız yüzeylerde uzun süre-çok ilaca dirençli suşların rezervuarı olduğu düşünülmektedir
• Birkaç Acinetobacter spp. sağlıklı insanların deri florasında yaygın, ancak A. baumannii salgın dışında sağlıklı insanların el veya diğer derilerinde geçici olarak nadiren bulunur
Çok ilaca dirençli Acinetobacter salgınlarının kontrolü, • dikkatli çevresel dezenfeksiyon ve • kaynak kontrolü ile birlikte • temel enfeksiyon kontrol önlemlerine dikkat edilmesi
ile başarılmaktadır
Koagülaz negatif Stafilokok (KNS)
• Çok ilaca dirençli KNS hastanelerde endemik
• Tüm KNS’lerin % 70’den fazlası metisilinedirençlidir
Diekema DJ, et al. Clin Infect Dis, 2001; 32: S114-S132
• UHESA verilerine göre, ülkemizde hastane enfeksiyonlarına neden olan KNS’ ların % 74.7’ si metisiline dirençli bulunmuştur
UHESA raporu, özet veri. 2012: Nisan 2013. www.uhes.saglik.org
Koagülaz negatif Stafilokok (KNS)
• SVK-KDE’nın en sık nedeni
• Eklem, kalp kapakları ve nörocerrahi şant gibi protez araç enfeksiyonlarına neden olmaktadır
• Glikopeptid direnci, Staphylococcus haemolyticusve S. epidermidis’ de sporadik olarak bildirildi
Biavasco F, et al. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2000;19:403-417
• KNS’de vankomisin direncinin mekanizması iyi tanımlanmadı, olasılıkla VISA’ dakine benzer şekilde hücre duvar değişiklikleri ile ilişkili
Koagülaz negatif Stafilokok (KNS)
• Hastalar MRKNS ile yüksek düzeyde kolonize-kontrol önlemlerini etkisizleştirmekte
• Önlemede aseptik teknik önemli
Corynebacterium jeikeium
• Beta laktamlar, aminoglikozidler, makrolidler, tetrasiklinve kinolonlara karşı intrinsik dirence sahip
• Tedavide vankomisin
• Malignensi, nötropeni ve intravenöz katateri olan ve geniş spektrumlu antibitiyotiklere maruz kalan hastalarda, hastane enfeksiyonlarına neden olmakta
• Deri kolonizasyonu sık
• Hastanelerde endemik ve hastalar arasında horizontalolarak aktarılmakta
• Endemik enfeksiyonun kontrolü aseptik tekniklerin iyi uygulanmasına bağlı
Stenotrophomonas maltophilia
• Birçok ilaca dirençli• Geniş spektrumlu penisilinlere, sefalosporinlere,
aminoglikozidlere, karbapenemlere ve florokinolonlara karşı direnç gelişmesine yol açan birçok mekanizmayı taşır; efluks pompası, seçici membran porinleri ve beta laktamazları
• Çevrede, toprakta, suda ve bitkilerde bulunur• Hastanede şebeke su dahil çeşitli su
rezervuarlarından, kontamine deiyonize su ile sulandırılmış klorheksidinden ve mekanik ventilatör gibi ekipmanlardan üremeleri için uygun ortamlar
Stenotrophomonas maltophilia
• Trimetoprim-sulfametoksazol tedavide ilk seçilecek ilaçtır, bu ilaca direnç Kanada’da % 2’ den Avrupa’da % 10 ’a kadar değişmektedir
Gales AC, et al. Clin Infect Dis, 2001; 32: S104-S113
• Kontrolü, esas olarak hastane hijyeninin en iyi şekilde sürdürülmesi ve salgınlar sırasında da kaynağın saptanması ile sağlanır
Burkholderia cepacia
• Çevrede yaygın özellikle sıvı hazneleri ve nemli yüzeyler çoğalması için uygun ortamlar
• Hem kolonizasyonu hem de enfeksiyonu artmış mortalite ile birlikte
Aminoglikozidlere, antipsödomanal penisilinlere ve polimiksinlere doğal dirençli. Doğal direnç
• azalmış membran geçirgenliğine,
• dışa atım pompalarının ve
• indüklenebilir beta laktamazların varlığına bağlanmaktadır
Burkholderia cepacia
• Kistik fibrozisli hastalar arasında temas ile ve ortak solunum cihazları ile nozokomiyal bulaş bildirildi
• Fırsatçı patojen
Salgınlarının kontrolünde,
• kolonize hastaların kohortlanması ve
• temas önlemleri
Sonuç
Dirençli mikroorganizmaların kontrolünde,
• birinci adım dirençli mikroorganizmaların oluşumunun önlenmesi,
• ikinci adım hastalar arasında bulaşın önlenmesi,
• üçüncü adım çevresel yerleşmenin önlenmesi ve
• yerleşmesi durumunda eradikasyonu
Sonuç
Bu amaçla, • dirençli mikroorganizmaların kolonizasyonun ve
enfeksiyonun saptanması için aktif sürveyansuygulanması,
• antibiyotik kullanımının sıkı kontrolü, • el hijyenine ve temas önlemlerine uyulması, • çevresel temizliğin alet ve cihaz temizliğinin
uygun yapılması ve• bunların yakından izlenmesi ve geri bildirim
gerekmektedir