http://burakoray.com/

Palyatif Bakım Gerektiren Hastalıklar Destekleyici Bakım Gereksinimleri Palyatif Bakım Zamanı Palyatif Bakımda Temel Prensipler Palyatif Bakımda Yaşam Sonu Semptomları

http://nasilkolay.com/takim-calismasi-nedir

«Yaşamı tehdit eden hastalığı olan herkes nerede olursa olsun uygun Palyatif Bakım desteği alma hakkına sahiptir».

USA, 1998

«Palyatif Bakım, tedavi ve sosyal bakım veren herkesin sorumluluğudur».

NICE, 2004

http://tr.clipartlogo.com/premium/detail/autumn-tree-background-vector_84864124.html

Motor nöron hastalıları ve ilerleyici nörolojik hastalıklar (Alzheimer, ALS)

İleri dönem organ yetmezlikleri (Kalp, akciğer, böbrek, karaciğer,beyin)

Tedaviye yanıtsız kanserler HIV, AIDS Çocuklarda genetik ve konjenital, ilerleyici hastalıklar

http://www.capeatlanticcoalition.org/coalition-projects/palliative-care

Hastalığa Ait Sorunlarla Başetme;

Fiziksel sorunlar

Psikiyatrik sorunlar

Manevi sorunlar

Sosyal sorunlar

Ekonomik sorunlar

Yaşam sonu ihtiyaçlar

Yas Dönemi

Bakım Süreci;

Semptomların Değerlendirilmesi

Hasta odaklı bakımın planlanması

Hasta ve ailesinin bilgilendirilmesi

Planlanan bakımın uygulanması

Bakım sonuçlarının değerlendirilmesi

Hastanın yaşam kalitesinin arttırılması

Tedavide devamlılığın sağlanması

Maliyet- etkinlik değerlendirilmesi

http://powysplt.pbworks.com/w/page/26932583/Palliative%20Care

Nedeni akciğerde metastaza, infeksiyona, koyusekresyonlara, tıkaçlara, plevral efüzyona,pulmoner emboliye bağlı olabileceği gibi, kalp,karaciğer ve böbrek yetmezliğine, anemiye,aside, solunum kasları paralizisine, metabolikbozukluklara ve anksiyeteye sekonder olarakda gelişebilir.

Hastalara en fazla ölüm duygusunuyaşatan ve anksiyeteye neden olansemptomlardan birisidir.

http://www.drozdogan.com/prof-dr-mustafa-ozdogan-tibbi-onkoloji-uzmani-tedavi-yontemleri-yan-etkiler-yonetimi-nefes-daligi.html

http://www.genelsaglikbilgileri.com/kucuk-hucreli-akciger-kanseri-4uncu-evreye-ne-zaman-gelir/

Opioidler dispnenin semptomatik olarak rahatlaması için en etkili tedavidir. Yüksek karbondioksit düzeylerine santral yanıtı azaltarak solunum çabasını ve hızını azaltır, limbik sistem üzerinden hastayı rahatlatarak dispneye emosyonel yanıtı önler.

Tedavi nedene yönelik olarak yapılmalı, terminal dönemdeki hastalarda sadece semptomatiktedavi uygulanmalıdır.

Kortikosteroidler (8-24 mg/gün oral/SC/IV deksametazon)bronkodilatör, antiödem, antiinflamatuvar etkiyle yararlıolabilir. Özellikle tümör kitlesine bağlı hava yoluobstrüksiyonunda, interstisyel malign hastalıkta, kronikobstrüktif akciğer hastalığında etkilidir. Antibiyotiklersekonder pnömonisi olan hastalarda kullanılabilir.

Bu amaçla hızlı etkili 5-10 mg oral, 2.5-5 mg SC ya da 1-2mg IV morfin uygulanır. Kısa etki süreli benzodiazepinler(2.5-5-10 mg IV/SC midazolam, 1-2.5 mg SL lorazepam),nöroleptikler (20-50 mg SC/IV prometazin) panik atak veanksiyeteyi kontrol altına almak için kullanılabilir.

http://www.tanyadok.com/penyakit/bahayanya-konsumsi-obat-kortikosteroid-jangka-panjang

• Dinlenme halindeyken nefes darlığı•Aktivite ve egzersiz sonrası nefesin kesilmesi•Uzanırken görülen nefes darlığı•Alerjen gibi çeşitli tetikleyicilerle ortaya çıkan nefes kesilmesi•Göğüs ağrısının eşlik ettiği nefes darlığı•Kol, çene ya da boyun ağrısıyla birlikte nefes alamama•Ayak ve el bileklerinde şişmeyle birlikte nefes darlığı•İştah kaybı, istem dışı kilo kaybı veya kilo alma ile birlikte nefes darlığı

•Alışılmadık halsizlik hissi ile birlikte nefesin kesilmesi•Terleme ile birlikte nefes darlığı•Ateş ile birlikte nefes darlığı•Nefes alırken ıslık veya hırıltı benzeri seslerin olması ve nefes darlığı•Nefes darlığı şikayetinin yanı sıra inatçı öksürük•Sersemlik, bayılma hissi ile birlikte nefes darlığı

http://www.sifamarket.com/hastaliklar/mide-nefes-darligi.html

Plevral efüzyona, aside bağlı ciddi dispne durumlarındaparasentez, drenaj gibi invaziv teknikler gerekebilir. Ancakefüzyon ve asit boşaltılmasının dispneyi ve prognozu daha daağırlaştırabileceği unutulmamalıdır.

Postüral drenaj, sık pozisyon değişikliği, oda havasınınnemlendirilmesi, havalandırılması, gevşeme teknikleri,uygulanabilir.

Oksijen tedavisi, solunum işini vekarbondioksit düzeyini artırabileceğinden,ağız kuruluğu yapabileceğinden endikasyondaha çok hipoksemiyle sınırlı kalmalıdır.

http://www.medasdiagnostic.com/urunlerimiz/medikal/oksijen-tedavisi/

Hastalığın kendisinden, kemoterapiden ya da opioidlerdenkaynaklanabilir. Tedavide farmakolojik ve nonfarmakolojikyöntemler kullanılır.

Farmakolojik tedavide, antiemetikler etki mekanizmalarına göreseçilir, gerekirse kombine tedavi uygulanır. Bu amaçlaantihistaminikler, kortikosteroidler, proki-netik ajanlar, dopamin-serotonin antagonistleri kullanılır.

http://www.hemensaglik.com/slayt/zehirlenme-nasil-meydana-gelir-ve-belirtileri-nelerdir?pg=8

Kombinasyon yerine farklı reseptörlerüzerinden etki eden, ikinci basamak,geniş spektrumlu antiemetik olanlevomepromazin tercih edilebilir.

Opioid kaynaklı bulantı - kusmada düşükdoz haloperidol etkilidir; alternatif olarakmetoklopramid verilebilir. Kemoterapiyebağlı bulantı kusmada kortikosteroidleryararlıdır, yan etki için 5HT3antagonistleriyle profilaksi sağlanmalıdır.Bazı durumlarda P maddesi antagonistiolan aprepitant son derece yararlıdır.

http://www.drahmetdobrucali.com/hastaliklar/bulanti-ve-kusma/

http://www.cemturan.com/goster.aspx?metin_id=121&title=Gebeliginbulantivekusmalari

http://www.sagliktanhaber.net/haberdetay.asp?ID=326

http://yuvamaya.com.tr/icerik/aktuel/sifir-bedenlerde-buyuk-risk_3612.aspx

Beslenme bozukluğu, başta KOAH olmak üzere kronik solunum yetmezliği ile seyreden hastalıklarda, akciğer kanserinde ve özellikle yoğun bakımda takip gerektiren yatan hastalarda sık görülen bir sorundur. Hastalığa bağlı artmış enerji tüketimi ve bunun beslenme ile karşılanamaması ile zaman içinde progresif kilo kaybı gelişir.

1. Son 6 ayda kilo kaybının >%5 olması veya kitle indeksinin %2 olması veya

2. Vücut kitle indeksinin <20 kilo kaybının > %2 olması veya 3. “Appendicular” iskelet kas indeksinin sarkopeni ile uyumlu

(erkekler<7.26 kg\m2 kadınlar<5.45 kg\m2 )ve kilo kaybının >% 2 olması

•Kilo kaybı ve kaşeksi yaşam kalitesini ve sağ kalımı etkileyen önemli bir faktördür. Bir çok çalışmada normalin altında kiloya sahip KOAH’ lı hastalarda prognozun kötüleştiği gösterilmiştir (94,95). Akciğer kanserli hastalarda da kaşeksi kötü proğnostiközelliklerden birisidir. Uygulanacak tedavilerin sonucuna doğrudan etki eder. Fearon ve ark.’ınca belirlenen kaşeksi tanı kriterleri aşağıda gösterilmiştir.

Yapay besleme en son tercih edilen, hasta ve aile ile birlikte kararverilmesini gerektiren, yarar ve zararları tartışılır bir yöntemdir.

Bunun yanında akupunktur, aromaterapi, homeopati, hipnoz gibinonfarmakolojik yöntemler denenebilir.

http://www.mynet.com/haber/guncel/biber-gazi-kanser-etti-1016448-1

Parenteral sıvı uygulaması ilk tercih edilen yöntem değildir. Bulantı-kusma nedeniyle oral alım yetersiz ve ciddi bir dehidratasyon varsave bu durum böbrek yetmezliği, ilaç toksisitesi gibi nedenlerlehastanın diğer semptomlarını artırıyorsa (deliryum, somnolans vs.)kısa süreli parenteral sıvı replasmanı yapılabilir.

http://www.hamilyon.com/genel/dehidrasyon-nedir-ne-degildir-kalp-uzerinde-etkisi-var-midirwhat-is-dehidration/

Tümör invazyonu nedeniyle lenfatik drenajın bozulması vehipoalbuminemi ödeme neden olabileceğinden sıvı uygulamasıdikkatli bir takiple yapılmalıdır.

Ağız kuruluğu, sık aralıkla oral su verilmesi ve mukozanemlendiricileriyle önlenebilir.

Bu amaçla özellikle terminal dönem hastalarda ilk tercih edilenyol daha az invaziv bir yöntem olan subkütan sıvı replasmanı(hipodermoklisis) uygulaması olmalıdır.

http://nasilicilir.com/su-nasil-icilir/

Sıklıkla opioidlerin, antikolinerjik ilaçların, kalsiyum kanalblokerlerinin ve beslenme yetersizliğinin bir sonucudur.

Bunun dışında gastrointestinal motilite azlığı, otonomikfonksiyon bozukluğu,mekanik ve paralitik ileus, fekaloid tıkaç,metabolik dengesizlikler ve dehidratasyon, tümöral bası veinvazyonlar da nedenler arasındadır .

http://www.ayseoner.com.tr/anneden-notlar/dedektif-anneler/cocuklu-hayat/kabizlik-sorunu-nasil-basladi

Organik bir neden söz konusu değilse semptomatik tedavi uygulanır.

http://www.xn--saglk-q4a.com/odem/

İlerlemiş hastalıkta hipoalbuminemiye bağlı onkotik basınçazalması en sık nedendir. Tümör basısı, cerrahi sonrasıyapışıklıklar da venöz ve lenfatik dolaşımı bozarak ödemeneden olabilir.

http://www.nkfu.com/odem-nasil-olusur/

Ödem, örneğin dekompanse kalp yetmezliğindenkaynaklanıyorsa sıvı kısıtlaması, beslenmenin düzenlenmesi, kısasüreli diüretik uygulaması gibi yöntemler uygulanabilir,fizyoterapi yapılabilir, kompresyon çorapları, ekstremiteelevasyonu, pozisyon değişiklikleri denenebilir. Özellikle altekstremitenin geniş ödemlerinde subkütan drenaj uygulanabilir.

Fiziksel durum (fazla kilo, zayıflık), sedasyon (hareket engellendiği için), spinal kordyaralanmaları (paralizi), yaşlılık (hareketlerin ve cilt altı yağ dokusunun azalması, cildinkuruması,cilt elastikiyetinin kaybolması, kan dolaşımının azalması gibi nedenler), ödem,yetersiz beslenme (hastanın beslenme özellikleri), idrar ve dışkı kaçırma (inkontinans), nem(deriyi tahriş eder ve yaralar; çeşitli çalışmalarda basınç yarası gelişim riskini beş katarttırdığı saptanmıştır), sürtünme ve var olan bazı sistemik hastalıklar basınç yaralarınınaçılmasını kolaylaştırmaktadır.

Basınç yarası gelişmişse ağrıyı azaltan, infeksiyonu önleyen ve hücresel iyileşmeyihızlandıran, antibiyotikli/antibakteriyel pomadlar ya da yara bakım ürünleriuygulanabilir.Terminal dönemdeki hastalarda amaç bu bölgenin ağrı ve acısınınazaltılmasıdır. Bu amaçla yaraya basıyı azaltan destekler kullanılır (dekübit minderi, simidi),sık pozisyon değişikliği yapılır,gerekirse analjezik uygulanır.

Basınç Yarası

http://ercandemirbag.com/kapanmayan-yaralar/

Palyatif bakım sürecin başında basınç ülserlerinin önlenmesi temel amaç olmalıdır. Bunun için havalı yatak, pamuklu örtü ve giysiler kullanılmalı, perine bakımı ve temizliği, sık pozisyon değişikliği, mobilizasyon sağlanmalı, cilt temiz ve kuru tutulmalı, doku ile uyumlu yağ ve kremlerle masaj yapılmalı, infekte olma olasılığı yüksek bölgelerde bariyer kremler kullanılmalıdır.

http://www.slideshare.net/nihattt/basi-yaras

Kaşıntı

Resim :www.xn--kadnca-r9a.com

nöropatik, nörojenik ve

psikojenikkaynaklı olabilir

Kaşıntı; prurioreseptif (ciltteki reseptörlerin uyarılması),En sık böbrek ve karaciğer yetmezliklerinde üre,bilirubin başta olmak üzere biriken metabolitlerinreseptörleri uyarmasından kaynaklanır. Bazı lenfomatürlerinde ve konjestif kalp yetmezliğinde de kaşıntıolabilir.

Deri kanserleri dışında bazı iç organ kanserleri de, deride kararma, sarılık, kızarma, kaşıntı veya aşırı kıllanma seklinde belirti verebilirler.

Altta yatan hastalığın tedavisi yapılır, antihistaminikler, topikal antiprüritik ilaçlar kullanılır

Kaşıntı

http://www.haberturk.com/saglik/haber/810013-bu-belirti-varsa-dikkat

Halsizlik, Yorgunluk

Egzersiz, psikolojik destek, uğraş tedavisi yararlı olabilir. Halsizlik hastalığın son evresinin ifadesi de olabileceğinden hastayla iletişimi sürdürmek, aileyi hastaya destek olması konusunda bilgilendirmek önemlidir

http://www.sifalibitkim.com/tag/halsizlik-yorgunluk-halsizlikten-kurtulmak-halsizlige-iyi-gelen-bitkiler-dinc-olmak

İlerleyici hastalıkların terminal döneminde halsizlik prevalansı %80’dir ve çoğu zaman nedeni belli değildir. Anemi, infeksiyon, depresyon gibi geri dönüşümlü nedenler varsa tedavi edilmelidir. Düşük doz steroidler (deksametazon 4 mg/gün) kısa vadeli düzelme sağlayabilir. Modafinil için olumlu etkiler bildirilmiştir

Oryantasyon Bozukluğu, Deliryum, Anksiyete

İlerleyici hastalıklarda zaman, yer, kişi ve durumdezoryantasyonuna sık rastlanır. Palyatif bakım alan hastaların%40’ında, terminal dönemde %80’inde deliryum sendromugelişir.

Bu sendroma ilaçlar, ilaç kesilme sendromu, metabolikdengesizlik,dehidratasyon, hiperhidrasyon, duyu kaybı,infeksiyon, ileri yaş, santral sinir sisteminin yapısal lezyonlarıve hipoksik ensefalopati neden olur ya da artırır.

/

http://www.kanal46.com/haber/bipolar-bozukluk-genetik-olabilir/62233

Metabolik sorunlar, sıvı dengesizlikleri düzeltilmeli,infeksiyon ve hipoksi giderilmeli, opioid dozlarıyeniden titre edilmelidir

Dezoryantasyon ya da deliryum ağrı, anksiyete ve dispneninartmasına bağlı ajitasyonla ya da nörolojik semptomlarla karışabilir.Ayırt edici tanı yapılamıyorsa en kısa zamanda ampirik tedaviyebaşlanmalıdır .Hastaların çoğu geleceğin belirsizliği ve yaklaşanölümle ilgili korkulardan, geride bıraktıklarının yaşayacakları duygusal,sosyal ve maddi zorluklardan dolayı anksiyete içindedir.

Güçlü antikolinerjik ilaçlar (trisiklik antidepresanlar), H2 reseptörblokerleri, dijital, steroid ilaçlar bu etkilerden sorumluolabileceğinden ilaç dozları azaltılmalı ya da kesilmelidir. Artandozlarda nöroleptikler deliryumu düzeltebilir. Bazen deliryumgeri dönüşümsüz olup ölüme yaklaşmanın bir işaretidir . Bazıhastalarda nonkonvülzif epileptik nöbetler dezoryantasyonaneden olabilir

http://www.habervesaire.com/news/teamwork-yaparken-goz-cikarmak-2179.html

Dezoryantasyon ya da deliryum ağrı, anksiyete ve dispneninartmasına bağlı ajitasyonla ya da nörolojik semptomlarlaHastaların çoğu geleceğin belirsizliği ve yaklaşan ölümle ilgilikorkulardan, geride bıraktıklarının yaşayacakları duygusal, sosyalve maddi zorluklardan dolayı anksiyete içindedir.

Bu durumda hem hasta hem de hasta yakınıyla iletişimkurarak rahatlatıcı, destekleyici konuşmalar yapmak üzereekibe (psikolojik, manevi danışmanlık, sosyal hizmetlerdesteği)ciddi görevler düşmektedir.

Bazen deliryum geri dönüşümsüz olup ölüme yaklaşmanın birişaretidir. Bazı hastalarda nonkonvülzif epileptik nöbetlerdezoryantasyona neden olabilir. Ayırıcı tanıelektroensefalografiyle yapılır. Şüphede kalınırsa epilepsieşiğini düşüren nöroleptikler kesilerek antikonvülzan tedaviyederhal başlanmalıdır.

www.yarin11.com

Müzik tedavisi, gevşeme teknikleri, manevi destek, hipnoz gibi nonfarmakolojik teknikler denenebilir. Akut durumlarda ya da sözel iletişim kurulamadığında ilaç tedavisi uygulanmalıdır.

http://www.haberler.com/guardian-istanbul-daki-neyli-muzik-terapisini-

2961593-haberi/

http://www.kadiningazetesi.com/muzikle-gelen-sifa/33144/2

Lorazepam 0.5, 1, 2.5 mg, sekiz saatte bir ya da midazolam 2.5, 5, 10 mg, tek doz olarak uygulanabilir. Sedasyon, konfüzyon ve hafıza bozukluğu takip edilmelidir. Antidepresanlar(serotonin geri alım inhibitörleri, trisiklik) terminal dönem öncesi hastalarda, kronik anksiyetede ve uzamış yasta oldukça faydalıdır. Manevi destek de önemlidir ve hastaların bu istekleri karşılanmalıdır

http://www.insandan.com/Makaleler/Dave%20Elman/Dave%20Elman/hipnoz-ile-ilgili-buluslarim.html

http://www.haberturk.com/saglik/haber/1025756-bakima-muhtac-hastaya-manevi-terapi

1. Fainsinger RL, MacEachern T, Miller MJ, Bruera E, Spachynski K, Kuehn N, Hanson J. The use of hypodermoclysis for rehydration interminally ill cancer patients. J Pain Symptom Manage 1994; 9: 298-302.

2. Bar-Sela G, Omer A, Flechter E, Zalman D. Treatment of lower extremity edema by subcutaneous drainage in palliative care ofadvanced cancer patients. Am J Hosp Palliat Care 2010; 27: 272-275.

3. Borasio GD. Translating the World Health Organization definition of palliative care into scientific practice. Palliat Support Care 2011; 9:1-2.

4. Cayley WE. Management of constipation in patients receiving palliative care. Am Fam Physician 2011; 84: 1227-1228.5. Clemens KE, Jaspers B, Klaschik E, Nieland P. Evaluation of the clinical effectiveness of physiotherapeutic management of

lymphoedema in palliative care patients. Jpn J Clin Oncol 2010; 40: 1068-1072.6. Harris DG. Nausea and vomiting in advanced cancer. Br Med Bull 2010; 96: 175-185.7. Hendrichova I, Castelli M, Mastroianni C, Piredda M, Mirabella F, Surdo L, De Marinis MG, Heath T, Casale G. Pressure ulcers in cancer

palliative care patients. Palliat Med 2010; 24: 669-673.8. Klein C, Lang U, Bükki J, Sittl R, Ostgathe C. Pain management and symptom-oriented drug therapy in palliative care. Breast Care (Basel)

2011; 6: 27-34.9. Lundorff LE, Jonsson BH, Sjögren P. Modafinil for attentional and psychomotor dysfunction in advanced cancer: a double-blind,

randomised, cross-over trial. Palliat Med 2009; 23: 731-738.10. McKee DD, Chappel JN. Spirituality and medical practice. Journal of Family Practice 1992; 35: 201-208.11. Mercadante S. Management of cancer pain. Intern Emerg Med 2010; 5: 31-35.12. Palecek EJ, Teno JM, Casarett DJ, Hanson LC, Rhodes RL, Mitchell SL. Comfort feeding only: a proposal to bring clarity to decision-

making regarding difficulty with eating for persons with advanced dementia. J Am Geriatr Soc 2010; 58: 580-584.13. Seccareccia D, Gebara N. Pruritus in palliative care: getting up to scratch. Can Fam Physician 2011; 57: 1010-1013.14. Sepúlveda C, Marlin A, Yoshida T, Ullrich A. Palliative care: The World Health Organization's global perspective. J Pain Symptom Manage

2002; 24: 91-96.15. http://file.lookus.net/TGHYK/tghyk.39.pdf, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.16. http://www.kanserdanismanlik.com/haberler/detay/28, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.17. http://slideplayer.biz.tr/slide/3078600, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.18. http://www.jagnes.com/2015/02, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.19. http://www.top10homeremedies.com/home-remedies/home-remedies-for-constipation.html, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.20. http://tr.wikipedia.org/wiki/Dekubitus_%C3%BClseri, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.21. http://www.yogunbakimdergisi.org/managete/fu_folder/2013-02/html/2013-11-2-056-070.htm, Erişim Tarihi: 15 Mart 2015.

Kaynaklar