Stilske odlike barokne

umetnosti i središta

procvata

• Reč barok dolazi od portugalske reči BARROCCO

koja označava biser nepravilnog oblika; znači i nešto

izvijeno, čak groteskno. Naziv je prvo nastao da bi na

omalovažavajući način opisao sjajan, nemiran i

dinamičan stil koji je preovlađivao u umetnosti XVII

veka.

• Nastao je u Italiji, a zatim se proširio po celoj Evropi.

• Neka od obeležja karakterističnih za barok su: veličanstvenost,

čulna raskoš, emotivna bujnost, napetost, pokret i uspelo

ujedinjavanje različitih umetnosti.

• Ekspanzivnost i izražajnost baroka bile su odraz stvarnog

širenja evropskog uticaja - geografskog, političkog i verskog.

• Nazvan je i stilom uvereravanja jer se katolička crkva, kad se

obraćala vernicima, služila umetnošću da izrazi duh

protivreformacije.

• Pojedine uticajne porodice iz

kojih će posle poticati i neke

pape, te druge privatne mecene, a

takođe i crkveni redovi gradili su

u Rimu nove, često vrlo prostrane

crkve.

• To preuzimanje kormila je

pokrenulo talas kanonizacije.

Verski junaci protivreformacije

proglašeni su za svece.

• Barok se isto tako poistovećuje sa

„stilom apsolutizma“,

centralizovane države na čelu koje

je samodržac u čijim je rukama

neograničena moć.

Građene su sve veće barokne palate

da bi se istakle moć i važnost svojih

vlasnika.

• Arhitektura je isticala masivnost, dramatičnost prostora i osvetljenja, raskošnu unutrašnju dekoraciju od poda pa sve do tavanice i skupocene materijale. Trebalo je da ti prostori odraze političku i ekonomsku moć. Apsolutizam je doživeo vrhunac sa Lujem XIV, što se vidi po velelepnoj kombinaciji arhitekture, slikarstva, dekoracije i prostranih vrtova u versajskom dvorcu.

• Apsolutizam mođemo povezati i saVatikanom i moći papstva , koje je protivreformacijom ponovo osvojilo i učvrstilo svoj ugled.Apsolutizam je iznedrio stil koji će

gledaoca nadahnuti strahopoštovanjem.

• Javljaju se nove teme - mrtva priroda, prizori iz svakodnevnog života

i pejzaži, koji se ubrzo šire na umetnički svet protestantskog severa.

• Uticaj na baroknu umetnost imao je i razvoj nauke.

Promena je nastala sa Nikolom Kopernikom, Johanom Keplerom

i Galileom Galilejem, a vrhunac je dostigla sa Reneom Dekartom

i Isakom Njutnom. Njihova kosmologija donela je naučno poimanje

čulnog opažanja. Osim promenjenog pogleda na svet, nova nauka je

zahvaljujući novim spoznajama u optici i fiziologiji, zauvek izmenila

i shvatanje vizuelne stvarnosti. Naučnici su se poznavali i bili u dodiru

i sa umetnicima svog vremena, a njihovi pogledi i otkrića su bili

poznati široj intelektualnoj i umetničkoj zajednici.

• Folklor, književnost i drame postali su motivi baroka i obično su

prikazivani kao žanr scene (prizori iz svakodnevnog života)

Središta procvata:

Italija – Rim (papstvo ,

novi crkveni redovi i

pokrovitelji iz

bogatih i uticajnih

porodica su naručivali

umetnička dela

s namerom da proslave

sebe, a i da Rim pretvore

u najlepsi grad

hrišćanskog sveta.

Španija – pod

snažnim uticajem

italijanske umetnosti

i Karavađa.

Verski redovi su

često naručivali

slike snažne

pobožnosti.

Osim religioznih,

žanr scena i mrtve

prirode, kraljevska

porodica je

česta tema španske

barokne umetnosti.

Nizozemska – U XVII veku južna Nizozemska (Flandrija)

I severna Nizozemska (Holandija) podelile su se odvojivši se verski

i administrativno, pa se i oblik pokroviteljstva nad umetnošću

promenio.Tako su u Flandriji naručivane oltarske slike za katoličke

crkve, a preovlađujuće holandske umetnosti bile su žanr slike, mrtve

prirode i pejzaži (koji su slikani i u Flandriji). I u Holandiji i u

Flandriji slikano je dosta portreta, grupni portreti građanskih straža

postali su jedna od glavnih osobenosti Holandije.

Francuska – stil Luja XIV, umetnost je bila u službi monarhije.

Kako su umetnici bili angažovani na kraljevom dvoru, njihova

uloga se uglavnom sastojala od toga da svojim delima slave kralja.

Sa svojom palatom i vrtovima, Versaj je možda jedno od

najveličanstvenijih aristokratskih projekata XVII veka, čija veličina,

klasičan stil i ponavljanje formi simbolizuju moć Luja XIV i

odražavaju njegovu filozofiju o nadmoći apsolutističke monarhije.