STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA

PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

W POWIECIE ŁĘCZYŃSKIM na lata 2008-2014

Łęczna 2008

1

WSTĘP

ROZDZIAŁ 1. CHARAKTERYSTYKA POWIATU ŁĘCZYŃSKIEGO

1.1. Informacje dotyczące obszaru

1.2. Zarys sytuacji społeczno-demograficznej

1.3. Powiat jako organ prowadzący

1.3.1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

1.3.2. Placówki opiekuńczo-wychowawcze

1.3.3. Zakład Aktywności Zawodowej

1.3.4. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej

1.3.5. Placówki Oświatowe

1.3.6. Powiatowy Urząd Pracy

1.4. Jednostki wspierające system

1.4.1 Organizacje pozarządowe

1.4.2. Świetlice socjoterapeutyczne

ROZDZIAŁ 2. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU

ŁĘCZYŃSKIEGO

2.1. Bezrobocie i ubóstwo

2.1.1. Przyczyny bezrobocia

2.1.2. Skutki bezrobocia

2.2. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego

2.2.1. Przyczyny bezradności

2.2.2. Skutki bezradności

2.3.Problemy osób starszych i niepełnosprawnych.

2.3.1 Problemy osób starszych

2.3.1. Przyczyny niepełnosprawności

2.3.2. Skutki niepełnosprawności

2.4. Uzależnienia: alkoholizm i narkomania

2.4.1. Alkoholizm

2

2.4.2. Narkomania

2.5. Bezdomność.

2.6. Patologie społeczne i przestępczość

2.6.1. Przestępczość ogółem.

2.6.2. Przestępczość wśród nieletnich.

2.6.3. Przemoc w rodzinie.

ROZDZIAŁ 3. ANALIZA SWOT OBSZARU POLITYKI SPOŁECZNEJ W

POWIECIE ŁĘCZYŃSKIM

ROZDZIAŁ 4. CELE STRATEGICZNE I KIERUNKI DZIAŁANIA

4.1. Bezrobocie i ubóstwo

4.1.1. Cele strategiczne i kierunki działania.

4.2. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego

4.2.1. Cele strategiczne i kierunki działania.

4.3. Pomoc osobom niepełnosprawnym i starszym.

4.3.1. Cele strategiczne i kierunki działania.

4.4. Problemy uzależnień i patologii społecznych.

4.4.1. Cele strategiczne i kierunki działania.

4.5. Doskonalenie systemu opieki społecznej w Powiecie Łęczyńskim.

4.5.1. Cele strategiczne i kierunki działania.

ZAKOŃCZENIE

3

WSTĘP

Przemiany polityczne i gospodarcze rozpoczęte na przełomie lat 80. i 90.

charakteryzuje m.in. stały rozwój samorządności, jako podstawowej strategii usprawniania

działań administracji publicznej w zakresie zarówno spraw bezpośrednio związanych

z życiem i funkcjonowaniem ludności na danym terenie, jak też w rozwiązaniu konkretnych

problemów obywateli. Przejawem tego procesu jest także wprowadzona w życie w 1999 r.

reforma administracyjna kraju polegająca m.in. na stworzeniu nowego – powiatowego –

szczebla samorządowego. Reforma ta spowodowała głębokie zmiany w strukturach

organizacyjnych państwa – rozpoczęły funkcjonowanie nowe instytucje i organy realizujące

zadania publiczne o charakterze ponadgminnym.

Nowy układ szczebli administracji publicznej stworzył konieczność rozpatrywania

problemów o charakterze społecznym i gospodarczym w odmiennej perspektywie zarówno

geograficznej, jak i czasowej. Dotychczasowe opracowania i kierunki działań wyznaczone

w układzie gminno-wojewódzkim nie uwzględniały bowiem nowo utworzonego obszaru

kompetencji samorządu powiatowego, któremu przypisano konkretne zadania uprzednio

leżące w gestii dwóch w/w jednostek podziału administracyjnego. Zgodnie z ustawą z dnia

5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, powiat wykonuje zadania publiczne

o charakterze ponadgminnym z zakresu: edukacji publicznej, promocji i ochrony zdrowia,

pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, wspierania osób niepełnosprawnych, kultury

i ochrony dóbr kultury, kultury fizycznej i turystyki, gospodarki nieruchomościami, ochrony

środowiska i przyrody, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, ochrony

i zapobiegania klęskom żywiołowym, przeciwdziałania bezrobociu oraz do aktywizacji

lokalnego rynku pracy, promocji powiatu, utrzymania powiatowych urządzeń użyteczności

publicznej, a także współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Zakres i typ kompetencji przypisanych samorządowi powiatu ma daleko idące

konsekwencje dla systemu polityki społecznej, a zwłaszcza systemu organizacyjnego szeroko

rozumianej pomocy społecznej. Szczegółowe zadania, za które w tej sferze ponosi

odpowiedzialność samorząd powiatowy precyzuje przede wszystkim ustawa o pomocy

społecznej oraz – w odniesieniu do osób niepełnosprawnych – ustawa o rehabilitacji

zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Można wskazać trzy

4

grupy zadań określające miejsce i rolę samorządu powiatowego w systemie pomocy

społecznej. Tak, więc powiat, poprzez działające w jego ramach, powiatowe centrum pomocy

rodzinie:

- odpowiada za prowadzenie szeregu specjalistycznych usług dla różnych kategorii

potrzebujących; są to m.in.: stacjonarne usługi opiekuńcze, interwencja kryzysowa,

informacja o prawach i uprawnieniach, pomoc uchodźcom, usługi z zakresu rehabilitacji

zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych,

- odpowiada za opiekę nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej: rekrutuje, prowadzi

i wspiera rodziny zastępcze; organizuje i prowadzi placówki opiekuńczo-wychowawcze

i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze; wspiera w usamodzielnieniu wychowanków rodzin

zastępczych oraz placówek opiekuńczych i wychowawczych,

- wspiera kadry gminnych ośrodków pomocy społecznej poprzez szkolenie oraz doradztwo

metodyczne.

Zgodnie z art. 19 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej ( Dz.U

z 2008 r. Nr 115 poz. 728.) zadaniem własnym powiatu jest opracowanie

i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych.

Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną na poziomie społeczności

lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki oraz konieczność wypracowania

niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga systemowego i profesjonalnego diagnozowania

problemów społecznych w skali powiatu. Diagnoza problemów społecznych występujących

na terenie Powiatu łęczyńskiego sporządzona została w oparciu o dane będące w dyspozycji

Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej oraz Ośrodków Pomocy Społecznej

działających na terenie powiatu, danych uzyskanych ze Starostwa Powiatowego,

Powiatowego Urzędu Pracy, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Lublinie, instytucji i

organizacji współpracujących z Centrum

W oparciu o diagnozę opracowano strategię rozwiązywania problemów społecznych

na najbliższe lata. Dziś można bowiem stwierdzić, że uczestniczymy w przejściu od modelu

pomocy społecznej, którego zasadniczą funkcją było udzielanie przede wszystkim wsparcia

finansowego, do modelu nastawionego na wzmocnienie postaw aktywnych oraz wspieranie

osób i rodzin zgłaszających się o pomoc w rozwiązywaniu problemów. Zawdzięczamy to

5

rozwojowi różnego rodzaju usług dla różnych grup beneficjentów, poradnictwa prawnego,

psychologicznego, terapii i wyspecjalizowanej pracy socjalnej. Praca socjalna stanowi istotny

element pomocy społecznej w dobie pogłębiającego się deficytu nie tylko finansowego, ale

również aksjologicznego - to właśnie ta forma profesjonalnej aktywności służb społecznych

nabiera szczególnego znaczenia. Efektywność podejmowanych działań pomocowych

uzależniona jest w dużej mierze od świadomości skutków, jakie wywołują zarówno

w krótkiej, jak i w dłuższej perspektywie, w skali jednostki, społeczności lokalnej

i ponadlokalnej. Pomoc społeczna, polegająca na redystrybucji dochodu narodowego, której

celem jest wsparcie finansowe obywateli znajdujących się poniżej minimum socjalnego, jako

forma doraźna, wydaje się skuteczna. Jednak w szerszym wymiarze powoduje ona

wytwarzanie postaw roszczeniowych, a niekiedy bierności u osób korzystających z tego typu

pomocy. Praca socjalna może i powinna się więc jawić jako alternatywa w sferze rozwiązań

operacyjnych.

Systemowe podejście do rodziny powoduje, że dysfunkcje mające w niej miejsce nie

są traktowane jako izolowane zjawiska dotyczące pojedynczych osób. Stąd, pomimo wielu

różnych form pomocy skierowanych bezpośrednio na jednostkę, podejmowana powinna być

praca z całą rodziną, gdyż zmiany w jej funkcjonowaniu stanowią szansę na to, że następne

pokolenie nie zasili szeregów beneficjentów pomocy społecznej.

Strategia rozwiązywania problemów społecznych zorientowana jest przede wszystkim

na rozszerzenie i pogłębienie form pracy socjalnej, współpracę z różnymi instytucjami

i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną na terenie Powiatu

łęczyńskiego oraz instytucjami działającymi w szerszym obszarze polityki społecznej

takimi jak: oświata, służba zdrowia, sądownictwo.

Potencjałem dającym gwarancję poprawnej realizacji założeń strategii jest kadra

pomocy społecznej. Jej kwalifikacje, predyspozycje, doświadczenie oraz umiejscowienie

pracy w terenie posłużyło właściwej diagnozie i stanowi podstawę skutecznych rozwiązań

istniejących trudności.

Pojawienie się powiatu w systemie pomocy społecznej nie zmieniło jego istoty:

podstawowa odpowiedzialność za realizowanie zadań z tego zakresu spoczywa na gminie.

Natomiast rolą administracji powiatowej (powiatowych centrów pomocy rodzinie) jest

6

poprawa efektywności tego systemu poprzez zapewnienie mieszkańcom gmin działających na

obszarze powiatu dostępu do szeregu specjalistycznych usług, które z najróżniejszych

powodów mają charakter ponadlokalny. Wzmacnianie kompetencji zawodowych kadr

ośrodków pomocy społecznej – podstawowej struktury organizacyjnej systemu pomocy

społecznej.

Szczególnym obowiązkiem nałożonym na powiat mocą ustawy o pomocy społecznej

jest obowiązek opracowania powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych.

Oznacza to, iż ustawodawca przyjął, że społeczny obszar powiatu jest właściwy, by w jego

obrębie identyfikować czynniki generujące problemy społeczne i podejmować działania

profilaktyczne i zaradcze. W fakcie, iż na obszarze tym działa administracja powiatowa oraz

administracje poszczególnych gmin należy przede wszystkim widzieć podstawowa zasadę

podziału zadań między głównymi podmiotami społecznymi. W tym kontekście zadanie

opracowania strategii rozwiązywania problemów społecznych trzeba rozumieć jako zadanie

wypracowania pewnego planu ich współdziałania, które odpowiadając społecznej

i gospodarczej specyfice obszaru powiatu ma na celu poprawę zaspokojenia potrzeb jego

mieszkańców, w szczególności tych, których owe problemy dotykają.

Realizacja zadań postawionych przed pomocą społeczną (zarówno na poziomie

społeczności lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki), a także konieczność

wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga profesjonalnego i systemowego

diagnozowania problemów społecznych w skali powiatu.

7

Opracowanie niniejszej strategii było wymogiem dwóch regulacji prawnych.

Ustawy z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, która w art.19 mówi:

„ Do zadań własnych powiatu należy:

1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze

szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób

niepełnosprawnych i innych, którym celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego

ryzyka – po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami”

oraz

Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która

w art. 9 ust. mówi:

„ Do zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy należy:

1) opracowanie i realizacja programu promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku

pracy stanowiącego część powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, o

której mowa w odrębnych przepisach.”

Zapisy niniejszej Strategii są jednocześnie spójne z Programem Operacyjnym

Kapitał Ludzki, według którego dysponowane będą w Polsce środki Europejskiego

Funduszu Społecznego w latach 2007 -2013. Celem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, poprzez wzrost

zatrudnienia potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie

poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego oraz

wsparcie dla budowy struktur administracji państwa.

Założenia strategii są zgodne z:

- Strategią Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2005-2013,

- Strategią Rozwoju Kraju 2007 -2015

- Narodową Strategią Spójności 2007-2013

- Narodowym Programem Zdrowia na lata 2007 – 2015

- Krajowym Programem Zapobiegania Narkomanii na lata 2006 – 2010

- Strategią Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Łęczyńskiego 2004 - 2013

8

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Łęczyńskiego na lata

2008 - 2014 nie ogranicza się w swych zapisach wyłącznie do zadań realizowanych

bezpośrednio przez instytucje powiatowe ( Starostwo Powiatowe w Łęcznej, Powiatowe

Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy). Strategia proponuje przede wszystkim

zadania stanowiące wyzwanie dla całej społeczności lokalnej i wszystkich instytucji

działających w sferze polityki społecznej w Powiecie łęczyńskim. Tak realizowana zasada

partnerstwa i współpracy jest jednym z fundamentalnych elementów polityki strukturalnej

Unii Europejskiej.

9

ROZDZIAŁ 1. CHARAKTERYSTYKA POWIATU

ŁĘCZYŃSKIEGO.

Budowa geologiczna i rzeźba terenu

Powiat leży na pograniczu dwu odrębnych regionów geograficznych: północno-

wschodniej krawędzi Wyżyny Lubelskiej i południowo-zachodniego krańca Polesia

Lubelskiego, na styku dwu jego podregionów: Pojezierza Łęczyńsko – Włodawskiego oraz

Obniżenia Dorohuskiego.

Podłoże zachodnich krańców Powiatu Łęczyńskiego ( równiny, monotonny

krajobrazowo obszar Płaskowyżu Łuszczowskiego), stanowią głównie miękkie margle i opoki

z okresu mastrychtu, na których zalegają cienkie powłoki czwartorzędowych mułków

i piasków. Dopiero w okolicach Łęcznej pojawiają się znaczne deniwelacje Łęczyńskiego

Guza Kredowego, przez który – od Ciechanek Łańcuchowskich do Spiczyna – dokonuje

przełomu rzeka Wieprz. Rzeka na tym odcinku meandruje w ciasnej dolinie o stromych

zboczach.

Południowo – wschodnia część Powiatu łęczyńskiego obejmuje Obniżenie Dorohuskie

ze skrytymi złożami kredy piszącej i miękkich margli pokrytymi mułkami i iłkami

akumulacyjnymi.

Jest to teren bagienno-torfowiskowy z licznymi rozlewiskami i podmokłymi łąkami.

Na północ od rzeki Świnki rozpościera się Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie.

W krajobrazie Pojezierza przeważają rozległe płaskie równiny urozmaicone łagodnymi

wzgórzami morenowymi, pagórkami kredowymi i gdzieniegdzie wydmami. Ich powierzchnia

porośnięta jest licznymi zagajnikami i lasami, pośród których znajduje się wiele jezior, bagien

i torfowisk. Jest to teren zbudowany z miękkich skał okresu kredowego, wyścielony morskimi

osadami trzeciorzędu oraz rozległymi piaskami.

Cały teren leży w obrębie Niżu Środkowoeuropejskiego – na pierwszy rzut oka

bardzo monotonnego, płaskiego krajobrazu. Jednakże wędrując po rozległej równinie

dostrzega się wstęgi płynących wód, miejscami otoczone wysoka skarpa brzegową. Tu i

ówdzie widoczne są wzgórza i pagórki wznoszące się swoimi ostańcami ponad płaskie

równiny.

10

1.1. Informacje dotyczące obszaru

Powiat Łęczyński stanowi jednostkę strukturalną województwa lubelskiego.

W skład powiatu wchodzi gmina miejsko-wiejska Łęczna (stolica powiatu) oraz gminy:

Cyców, Ludwin, Milejów, Puchaczów i Spiczyn. Powiat łęczyński został utworzony w dniu 1

stycznia 1999 roku na podstawie ustawy o samorządzie powiatowym i rozporządzenia Rady

Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 roku. Powiat Łęczyński obejmuje obszar o powierzchni

636,7 km 2

.( stan na 31.12.2006 r. wg danych GUS)

Mapa nr 1. Powierzchnia Powiatu łęczyńskiego

1.2. Zarys sytuacji społeczno-demograficznej

Ludność Powiatu łęczyńskiego stanowi 57 692 osób, w tym 29 587 kobiet i 28 105

mężczyzn (patrz tabela nr 1, rysunek 1).

11

Tabela nr 1. Populacja powiatu

Populacja powiatu

Kobiety Mężczyźni

29 587 28 105

Razem 57 692

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z urzędów gmin.

kobiety; 51%mężczyźni 49%

W poniższych tabelach przedstawiono liczbę ludności w poszczególnych miastach

i gminach Powiatu łęczyńskiego z podziałem na płeć ((patrz tabela nr 2,).

Tabela nr 2. Ludność powiatu w gminach z uwzględnieniem płci

Stan na dzień

31.12.2007

Gminy

Cyców Ludwin Łęczna Milejów Puchaczów Spiczyn

Kobiety 4105 2581 12617 4808 2695 2781

Mężczyźni 3858 2430 12132 4583 2416 2686

Razem 7963 5011 24749 9391 5111 5467

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji ze wszystkich gmin powiatu.

Tabela nr 3. Prognoza liczby ludności do roku 2030 w Powiecie łęczyńskim w tys.

Ludność 2010 2015 2020 2025 2030

Ogółem 59,3 60,3 60,9 60,7 59,8

Mężczyźni 29,3 29,8 30,1 30,1 29,7

12

Kobiety 30,0 30,5 30,8 30,6 30,1

Źródło. Opracowane przez demografów GUS.

Jak wynika z zamieszczonych danych w Powiecie łęczyńskim do roku 2030

prognozuje się wzrost ogólnej liczby mieszkańców. Zasadniczo największy przyrost

przewiduje się do roku 2020. Później liczba ludności zacznie maleć.( tabela nr 3)

Rysunek nr 1. Liczba ludności Powiatu łęczyńskiego w 2007 r.

7963

5011

24749

9391

5111 5467

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

Cyców Ludwin Łęczna Milejów Puchaczów Spiczyn

Tabela nr 4. Struktura wieku ludności w Powiecie łęczyńskim w latach 2005-2007.

Rok Liczba ludności

Ogółem W wieku

przedprodukcyjnym

w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym Ludność w wieku

nieprodukcyjnym

na 100 w wieku

produkcyjnym

osoby % Osoby % osoby %

2005 56 413 13 238 23,47 36 593 64,87 6582 11,66 61,22

2006 57 077 13 037 22,84 37 360 65,46 6680 11,70 60,40

2007 57 692 12 748 22,10 38 257 66,31 6687 11,59 58,48

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji ze wszystkich gmin powiatu.

13

Rysunek nr 2. Struktura ludności w powiecie w latach 2005-2007

23,47%

64,87%

11,66%

22,84%

65,46%

11,70%

22,10%

66,31%

11,59%

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

2005 2006 2007

w w ieku przedprodukcyjnym w w ieku produkcyjnym w w ieku poprodukcyjnym

W strukturze ludności brak istotnych dysproporcji ilościowych między płciami,

odsetek kobiet wynosi 51% ogółu mieszkańców całego terenu. Cały obszar jest słabo

zaludniony. Stosunkowo dużą część stanowią mieszkańcy miasta Łęczna. Gęstość zaludnienia

terenów powiatu wynosi 91 osoby na km2, czyli jest mniejsza niż średnia gęstość zaludnienia

na obszarze Polski, która wynosi 124 osoby na km2.( rysunek nr 3)

Rysunek nr 3. Gęstość zaludnienia w Powiecie łęczyńskim ( osób/ km2).

53,841

80,5

55,865,7

329,5

0

50

100

150

200

250

300

350

Cyców Ludw in Łęczna Milejów Puchaczów Spiczyn

Struktura wiekowa mieszkańców badanego obszaru stanowi istotny element

świadczący o kondycji demograficznej ludności. Wśród ogółu mieszkańców 38 257, czyli

66,31% to ludność w wieku produkcyjnym. Liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym

14

wynosi na całym obszarze 12 748, co stanowi 22,10% ogółu mieszkańców, natomiast liczba

ludności w wieku poprodukcyjnym wynosi 6687 osób, co stanowi 11,59% wszystkich

mieszkańców obszaru. Wskazana wyżej dla powiatu tendencja tj. rosnący odsetek ludności w

wieku produkcyjnym jest dobrym prognostykiem na przyszłość. Na każde sto osób w wieku

produkcyjnym zamieszkałych na terenie Powiatu łęczyńskiego przypada średnio 58,48 osób

w wieku nieprodukcyjnym.( stan na 31.12.2007 r.) (tabela nr 4, rysunek nr7)

Struktura wiekowa ludności w Powiecie łęczyńskim jest korzystna. Notuje się wysoki

odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym, szczególnie w mieście

Łęczna. Istnieją jednak na terenie powiatu miejscowości, gdzie występuje proces „starzenia

się” ludności. ( rysunek nr 5 i rysunek nr 6 , rysunek nr 7 )

Rysunek nr 4. Struktura ludności w wieku produkcyjnym do ludności w wieku

przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w poszczególnych gminach powiatu w latach 2005 –

2007. ( w procentach)

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

80,00%

wiek przedprodykcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

Łęczna Puchaczów Ludw in Cyców Spiczyn Milejów

15

Rysunek nr 5. Przyrost naturalny na terenie Powiatu łęczyńskiego w latach 2005-2007.

99

-11 -6

0

-18

8

97

14

3 5

-13 -9

92

1

-4

25

-5

-14-20

0

20

40

60

80

100

2005 2006 2007

Łęczna Puchaczów Ludw in Cyców Spiczyn Milejów

Rysunek nr 6. Ruch naturalny ludności w Powiecie łęczyńskim w latach 2005-2007.

Rysunek nr 7. Liczba ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 w wieku produkcyjnym w

poszczególnych gminach Powiatu łęczyńskiego. Stan na koniec 2007 r.

583

511

585

488

618

523

0

100

200

300

400

500

600

700

2005 2006 2007

urodzenia żywe zgony

16

38,15

62,87

72,08

60,7756,2

60,83

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Łęczna Puchaczów Ludwin Cyców Spiczyn Milejów

Z punktu widzenia strategii istotne są prognozowane zmiany struktury grupy

przedprodukcyjnej, produkcyjnej oraz poprodukcyjnej w ogólnej liczbie mieszkańców

Powiatu łęczyńskiego. Porównanie takie prezentuje poniższa tabela.

Tabela nr 5. Prognoza liczby ludności w wieku produkcyjnym, przedprodukcyjnymi i

poprodukcyjnym.

Ludność w wieku 2007 2015 2030

Przedprodukcyjnym 22,10 % 22,1 % 20,8 %

Produkcyjnym 66,31 % 64,5 % 60,1 %

Poprodukcyjnym 11,59 % 13,4 % 19,1 %

Źródło. Opracowane przez demografów GUS.

Prognozuje się, że do roku 2030 konsekwentnie będzie zwiększać się odsetek osób w

wieku poprodukcyjnym. Szczególnie dynamiczny wzrost nastąpi po 2015 r. Udział grupy

produkcyjnej w liczbie mieszkańców będzie się stosunkowo zmniejszał na rzecz grupy

poprodukcyjnej. Wszystkie opisane zmiany w grupie osób w wieku produkcyjnym i

poprodukcyjnym będą wiązały się ze znacznym zmniejszeniem liczby osób w wieku

przedprodukcyjnym. Można także przewidzieć, że w końcowym okresie prognozy udział

ludności w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym będzie bardzo zbliżony.

Reasumując można powiedzieć, że struktura grupy produkcyjnej i nieprodukcyjnej

ulegnie jedynie okresowej zmianie. W perspektywie najbliższych kilkunastu lat można

spodziewać się zwiększonego dopływu absolwentów na rynek pracy. Tendencja ta zostanie

17

odwrócona dopiero około roku 2015. Duże zmiany dotyczyć będą natomiast pośredniego

przesunięcia z grupy przedprodukcyjnej do poprodukcyjnej. W efekcie nastąpi znaczne

postarzenie społeczności lokalnej. Nadal jednak średnia wiekowa będzie znacznie niższa niż

średnia w kraju.

Według danych ze Spisu Powszechnego w roku 2002 w Powiecie łęczyńskim z pracy

najemnej utrzymuje się 46% aktywnych zawodowo, na własny rachunek pracuje 19,7%, z

pozostałych źródeł utrzymuje się 33,6%. Na terenie Powiatu łęczyńskiego w 2002 r. działało

2975 podmiotów gospodarczych. Należy pamiętać, że podobnie jak całe województwo

lubelskie, badany obszar cechuje się przewagą ludności zamieszkałej na wsiach, utrzymującej

się z pracy we własnym gospodarstwie rolnym.

1.3. Powiat jako organ prowadzący

1.3.1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zostało powołane Uchwałą Rady Powiatu w

Łęcznej dnia 01 II 1999 r. Jest jednostką organizacyjną Powiatu łęczyńskiego realizującą

zadania dotyczące: pomocy społecznej, polityki prorodzinnej, wspierania osób

niepełnosprawnych i współpracy z organizacjami pozarządowymi, a wynikające w

szczególności z:

ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej,

ustawy z dnia 24 stycznia 1991 roku o kombatantach oraz niektórych osobach będących,

ofiarami represji wojennych i okresu powojennego,

ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,

ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego,

ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o repatriacji,

ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach,

ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej działa na podstawie:

18

1) uchwały Rady Powiatu Łęczyńskiego z 1 II 1999 r. w sprawie utworzenia jednostki

organizacyjnej pod nazwą PCPR

2) ustawy z dnia 12 III 2004 r. o pomocy społecznej

3) ustawy z dnia 5 VI 1998r. o samorządzie powiatowym

4) statutu działalności PCPR

Przedmiotem działań PCPR jest realizacja zadań z zakresu pomocy społecznej należących do

zadań własnych powiatu i zadań z zakresu administracji rządowej.

Do zadań własnych Powiatu z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez PCPR należy:

1) opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych,

ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób

niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup

szczególnego ryzyka – po konsultacjach z właściwymi terytorialnie gminami

2) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa

3) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych

4) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym

opieki rodziców

5) pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w

placówkach opiekuńczo – wychowawczych i w rodzinach zastępczych

6) przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki

osobom opuszczającym placówki opiekuńczo – wychowawcze

7) pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu do

życia

8) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy

lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji ze środowiskiem

9) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu

ponadgminnym

10) prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz

powiatowych ośrodków wsparcia

11) prowadzenie ośrodka interwencji kryzysowej

19

12) prowadzenie punktu konsultacyjno-informacyjnego dla osób uzależnionych od

substancji psychoaktywnych

13) udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach

14) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu

15) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych

pomocy społecznej

16) podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie

i realizacja programów osłonowych

17) sporządzanie sprawozdawczości z prowadzonej działalności oraz przekazywanie jej

właściwym organom

18) sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej

Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat z zakresu pomocy

społecznej należą:

1) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy

lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz

opłacenie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach

o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia

2) prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami

psychicznymi

3) realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających

na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój

specjalistycznego wsparcia

4) udzielanie cudzoziemcom pomocy, o których mowa w art. 5a ustawy o pomocy

społecznej w zakresie interwencji kryzysowej

5) finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczo – wychowawczych

oraz w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców nie wymienionych w art. 5

ustawy o pomocy społecznej

6) realizacja zadań z dziedziny przysposobienia międzynarodowego dzieci, w tym

zlecanie realizacji tych zadań podmiotom prowadzącym niepubliczne ośrodki

20

adopcyjno – opiekuńcze wyznaczone przez ministra właściwego do spraw

zabezpieczenia społecznego

Do zadań nie wynikających stricte z przepisów prawa ale realizowanych przez

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej należy również pisanie projektów i

pozyskiwanie środków w ramach POKL i innych funduszy międzynarodowych. Dzięki

funduszom z Unii Europejskiej Centrum może efektywniej wykonywać zadania i rozszerzać

zakres swojej działalności w szeroko pojętej pomocy społecznej.

1.3.2. Placówki opiekuńczo-wychowawcze

Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym

opieki rodziców oraz dzieciom niedostosowanym społecznie należy w świetle art. 19 pkt. 4

ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008 r. Nr 115 poz. 728) do

zadań własnych z zakresu pomocy społecznej realizowanych przez powiat.

Placówka opiekuńczo-wychowawcza zapewnia dziecku całodobową, ciągłą lub

okresową opiekę i wychowanie oraz zaspokaja jego niezbędne potrzeby bytowe, rozwojowe,

w tym emocjonalne, społeczne, religijne, a także zapewnia korzystanie z przysługujących na

podstawie odrębnych przepisów świadczeń zdrowotnych i kształcenia.

Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza

Na terenie Powiatu łęczyńskiego funkcjonuje Wielofunkcyjna Placówka Opiekuńczo

– Wychowawcza w Kijanach. Placówka funkcjonuje od sierpnia 2005 r. i opieką obejmuje

35 dzieci w różnym wieku. Funkcjonuje w oparciu o Regulamin Organizacji zgodnie z

którym Placówka dzieli się na trzy moduły:

1 Placówka socjalizacyjna – Dom Dziecka

2 Placówka interwencyjna – Pogotowie Opiekuńcze

3 Mieszkania Chronione

WPO-W jest placówką socjalizacyjną zapewniającą całodobową opiekę i wychowanie

dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej, dla których nie

21

znaleziono rodzinnej opieki zastępczej. Jest to placówka koedukacyjna. Na dzień 31.12.2007

r. przebywało tu 28 podopiecznych.

WPO-W w Kijanach stale współpracuje z OPS-ami z terenu całego Powiatu

łęczyńskiego, z Sądami Rodzinnymi, Kuratorami, z Policją, ze szkołami do których

uczęszczają wychowankowie oraz z PCPR w Łęcznej.

Ośrodek Interwencji Kryzysowej

Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Kijanach działa od I 2004 r., dzięki środkom z

funduszy budżetu państwa w ramach Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa

Lubelskiego na rok 2004.

Obejmuje opieką rodziny znajdujące się w różnego rodzaju kryzysach z terenu całego

Powiatu łęczyńskiego. W skład Ośrodka wchodzą:

- Dom Samotnego Rodzica i Ofiar Przemocy

- Hotel

- Punkt Charytatywny

- Punkt Poradnictwa Rodzinnego

Od I do XII 2007 r. w OIK przebywało 21 osób, w tym 8 rodzin i 13 dzieci.

Pracownicy OIK w br. skupili się przede wszystkim na pracy indywidualnej z podopiecznymi

i podejmowaniu działań zmierzających do uściślenia współpracy i wymiany doświadczeń

oraz pozyskiwaniu żywności dla mieszkańców OIK. W ramach interwencji kryzysowej w

2007 roku 130 rodzin uzyskało pomoc rzeczową. 80 osobom udzielono informacji o prawach

i uprawnieniach, skierowano do odpowiednich instytucji, do psychologa lub prawnika,

udzielono pomocy rzeczowej, wpłynęło 21 podań.

Osoby w kryzysie zgłaszały się najczęściej z prośbą o pomoc rzeczową w formie żywności

1.3.3 Zakład Aktywności Zawodowej

30.I.2007 roku odbyło się uroczyste otwarcie Powiatowego Zakładu Aktywności

Zawodowej w Łęcznej.

22

Zakład działa na podstawie:

ustawy z 27 VIII 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu

osób niepełnosprawnych

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 21. I .2000 r. w sprawie

zakładów aktywności zawodowej

ustawy z 30.VI.2005 r. o finansach publicznych

statutu oraz innych obowiązujących przepisów prawa

Zakład Aktywności Zawodowej został utworzony celem przygotowania

niepełnosprawnych do życia w otwartym środowisku poprzez rehabilitację zawodową i

społeczną, a także pomoc w realizacji pełnego, niezależnego samodzielnego i aktywnego

życia na miarę ich indywidualnych możliwości.

W 2007 roku w PZAZ zatrudnionych było 40 osób niepełnosprawnych ( w tym 19

kobiet i 21 mężczyzn). Z ogólnej liczby 40 zatrudnionych 21 osób zamieszkiwało wieś, a 19

miasto. Do pracy dowożono 24 osoby.

Zakład prowadzi działalność gastronomiczną obejmującą przygotowanie i

dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering):

całodzienne wyżywienie z dowozem do szpitala w Jaszczowie, ZOL-u w

Puchaczowie i Ludwikowie (śniadania, obiady, kolacje), dania obiadowe dla szkoły

podstawowej w Milejowie, ŚDS w Łęcznej, Wielofunkcyjnej Placówki Opiekuńczo-

Wychowawczej w Kijanach)

obsługa imprez w środowisku lokalnym – catering

prowadzi barek na terenie Szpitala Powiatowego, w którym oferuje dania obiadowe,

wyroby garmażeryjne oraz cukiernicze – ciasta i torty,

prowadzi sprzedaż obiadów abonamentowych dla firm i indywidualnych odbiorców.

1.3.4. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej

Powiat łęczyński boryka się z niedoinwestowaniem służby zdrowia. Głównym

problemem opieki zdrowotnej na terenie Powiatu łęczyńskiego jest brak szpitala. Jedyny

szpital, zlokalizowany w stuletnim budynku w Jaszczowie gmina Milejów, nie spełnia

podstawowych wymogów dla tego typu placówek; dysponuje zaledwie 62 łóżkami.

23

Sprawą priorytetowa dla władz powiatu jest jak najszybsze ukończenie budowy szpitala w

Łęcznej. Warto dodać, że wszystkie prace są wykonywane zgodnie z harmonogramem. Wraz z

końcem 2006 r. oddano do użytku część zabiegowo – diagnostyczną szpitala. Aktualnie trwają

prace budowlane mające na celu ostateczne wykończenie pomieszczeń. Zaawansowanie prac jest

zgodne z założonym harmonogramem i obecnie nie ma żadnych zagrożeń co do zakończenia

budowy szpitala z końcem 2008 r. Po zakończeniu tych prac będzie to obiekt najbardziej

nowoczesny nie tylko na obszarze powiatu ale i wschodniej części kraju. Uwzględnia technologie

XXI wieku. Zrealizowany został z uwzględnieniem przepisów norm unijnych.

1.3.5. Placówki Oświatowe

Powiat jest organem prowadzącym dla sześciu jednostek oświatowych:

1. Zespołu Szkół Rolniczych w Kijanach

2. Zespołu Szkół w Ludwinie

3. Zespołu Szkół Nr 2 im. Simona Bolivara w Milejowie

4. Zespołu Szkół im. Króla Kazimierza Jagiellończyka w Łęcznej

5. Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Głębokim

6. Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Łęcznej

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna

Celem Poradni jest wspomaganie rozwoju i efektywności uczenia się dzieci i młodzieży,

pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz udzielanie dzieciom i

młodzieży, ich rodzicom lub opiekunom, nauczycielom i wychowawcom pomocy

psychologicznej, pedagogicznej i logopedycznej.

Poradnia świadczy pomoc w zakresie:

diagnozy

terapii

profilaktyki

mediacji

doradztwa

24

konsultacji

interwencji w środowisku szkolnym ucznia

Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Łęcznej jest jednostką budżetowa

Starostwa, która realizuje zadania miedzy innymi z zakresu:

a) wydawania orzeczeń o potrzebie indywidualnego nauczania:

2005 rok - 52

2006 rok - 34

2007 rok - 43

b) wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego:

2005 rok - 37

2006 rok - 38

2007 rok - 120

c) wydawania opinii o dostosowaniu wymagań edukacyjnych:

2005 rok - 75

2006 rok - 100

2007 rok - 271

d) porady i konsultacje udzielone uczniom, rodzicom i nauczycielom:

2005 rok - 653

2006 rok - 147

2007 rok - 529

e) łączna liczba przebadanych w Poradni dzieci i młodzieży:

2005 rok - 1420

2006 rok – 1460

2007 rok - 1468

25

1.3.6. Powiatowy Urząd Pracy

Powiatowy Urząd Pracy w Łęcznej realizuje zadania w zakresie łagodzenia skutków

bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych, zgodnie z ustawą z dnia 20

kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 99,

poz. 1001 z późn. zmianami).

Głównymi zadaniami Urzędu Pracy jest:

- udzielanie pomocy osobom bezrobotnym i poszukującym pracy w znalezieniu pracy przez

pośredników pracy i poradnictwo zawodowe i informacje zawodową oraz pomoc w

aktywnym poszukiwaniu pracy

- udzielanie pomocy pracodawcom w pozyskiwaniu pracowników przez pośrednictwo pracy

oraz poradnictwo zawodowe i informację zawodową

- wdrażanie instrumentów rynku pracy

- świadczenie usług EURES

- rejestrowanie bezrobotnych i poszukujących pracy

- przyznawanie i wydawanie zasiłków i innych świadczeń z tytułu bezrobocia

1.4. Jednostki wspierające system

Pomoc społeczna jest jedną z dziedzin polityki społecznej państwa. Stanowi element

zabezpieczenia socjalnego. Działania prowadzone w zakresie pomocy społecznej mają na celu

umocnienie poczucia bezpieczeństwa socjalnego osób i rodzin oraz udzielenie im pomocy w

przypadku trudnej sytuacji życiowej. Obowiązek realizacji zadań pomocy społecznej

spoczywa m .in. na jednostkach samorządu terytorialnego. Na terenie Powiatu łęczyńskiego

zadania z zakresu pomocy społecznej realizują: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodki

Pomocy Społecznej, dwa Dzienne Środowiskowe Domy Samopomocy i Ośrodek Interwencji

Kryzysowej.

Tabela nr 6. Instytucje pomocy społecznej w Powiecie łęczyńskim

L.p.

Nazwa

Adres

1.

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie

ul. Górnicza 3 21-010 Łęczna

2.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej

ul. Jaśminowa 4 21-010 Łęczna

3.

Środowiskowy Dom Samopomocy

ul. Akacjowa 11, 21-010 Łęczna

4. Środowiskowy Dom Samopomocy

ul. Spacerowa 6, 21-020 Milejów

26

5.

Ośrodek Pomocy Społecznej Cyców

2 1-070 Cyców

6.

Ośrodek Pomocy Społecznej Spiczyn

2 1-077 Spiczyn

7.

Ośrodek Pomocy Społecznej Milej ów

ul. Partyzancka 21-020 Milejów

8.

Ośrodek Pomocy Społecznej Puchaczów

2 1-0 13 Puchaczów

9.

Ośrodek Pomocy Społecznej Ludwin

2 1-075 Ludwin

10.

Ośrodek Interwencji Kryzysowej Kijany

21-010 Kijany 4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PCPR.

Innymi partnerami samorządowej pomocy społecznej są w świetle ustawy o pomocy

społecznej: lokalne instytucje, organizacje, Kościół Katolicki, inne kościoły i związki

wyznaniowe oraz zakłady pracy. Włączanie obywateli w rozwiązywanie istotnych dla

społeczności problemów sprzyja edukacji obywatelskiej i generuje postawy prospołeczne.

Organizacje pozarządowe przejmują wiele inicjatyw i wychodzą naprzeciw potrzebom lokalnej

społeczności. One, zatem docierają do potrzebujących i proponują konkretne rozwiązanie

problemów. Na terenie Powiatu łęczyńskiego działa ponad czterdzieści organizacji i

stowarzyszeń, niektóre działają doraźnie inne stale podejmują nowe wyzwania. Wykaz najbardziej

aktywnych organizacji zawiera poniższe zestawienie. ( tabela nr 7)

Tabela nr 7. Wykaz organizacji pozarządowych działających w obszarze pomocy

społecznej.

Lp.

Wykaz organizacji pozarządowych Adres siedziby

1 Klub Abstynenta „Aroka” w Cycowie Ul. Nowa 1, 21-070 Cyców

2 Stowarzyszenie Możesz Osiągnąć Więcej „MOW” Podgłębokie, 21-070 Cyców

3. CARITAS Archidiecezji Lubelskiej Okręg Nr. 10 w Łęcznej Ul. Świętoduska 2, 21-010

Łęczna

4. Łęczyńskie Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych Ul. Akacjowa 11, 21-010

Łęczna

5 Łęczyńskie Stowarzyszenie Wyrównywania Szans Ul. Jaśminowa 6, 21-010

Łęczna

6 Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem

Umysłowym Koło w Łęcznej

Ul. Świętoduska 2, 21-010

Łęczna

7 Punkt Konsultacyjny MONAR w Łęcznej Ul. Jaśminowa 4, 21-010

.

27

Łęczna

8 Regionalne Centrum Trzeźwości „ Maksymilian” w Łęcznej Ul. Jaśminowa 4, 21-010

Łęczna

9 Stowarzyszenie Kobiet Powiatu Łęczyńskiego Al. Jana Pawła II 95A, 21-

010 Łęczna

10 Stowarzyszenie „ Podaj dłoń” Stara Wieś 62, 21-010

Łęczna

11 Stowarzyszenie na Rzecz Aktywizacji Osób Bezrobotnych

„SZLAK”

Al. Jana Pawła II 97, 21-010

Łęczna

12 Klub Abstynenta „ULTIMATUM” w Milejowie

13 Stowarzyszenie „Wieś Ziółków – Naszą Szansą” w Ziółkowie Ziółków, 21-077 Spiczyn

14 Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem

Umysłowym w Milejowie

ul. Spacerowa 6

21 – 020 Milejów

15 Forum Kobiet Gminy Milejów ul. Partyzancka 13 A

21 – 020 Milejów

Placówki Wsparcia Dziennego

Na terenie Powiatu łęczyńskiego zarejestrowane było w roku 2006 sześć świetlic:

1.Świetlica Opiekuńczo-Wychowawcza przy Parafii św. Barbary w Łęcznej, 21-010 Łęczna,

Al. Jana Pawła II.

2.Świetlica Profilaktyczno-Wychowawcza przy Stowarzyszeniu Nauczycieli i

Wychowawców „Przyjazna Szkoła”, ul. Jaśminowa 4, 21 – 010 Łęczna

3.Świetlica Profilaktyczno-Wychowawcza Lubelskiego Stowarzyszenia

Przeciwalkoholowego przy Szkole Podstawowej nr 2 w Łęcznej, 21-010 Łęczna.

4.Świetlica Profilaktyczno – Wychowawcza przy Szkole Podstawowej w Bogdance.

5.Świetlica Lubelskiego Stowarzyszenia Przeciwalkoholowego w Spiczynie.

6.Świetlica Opiekuńczo – Wychowawcza przy Caritas Archidiecezji Lubelskiej, Okręg Nr 10

w Łęcznej, 21-010 Łęczna ul. Świętoduska 2.

Łączna liczba miejsc w placówkach wynosiła na dzień 31.12. 2007 r.- 180. W ciągu

całego roku z opieki świetlic skorzystało około 270 dzieci. Wychowankowie świetlic to

dzieci w przedziale wiekowym 7-18 lat, pochodzące z rodzin dysfunkcyjnych, skrajnie

ubogich, dotkniętych alkoholizmem, bezrobociem, naznaczonych przemocą, rozpadem

28

rodziny, będących w konflikcie z prawem, niewydolnych wychowawczo, wielodzietnych.

Frekwencja dzieci jest bardzo wysoka 80-90%. Istniejące placówki nie zaspokajają w pełni

potrzeb dzieci i młodzieży. Koniecznym jest utworzenie tego typu placówek w innych

gminach powiatu.

Instytucjonalna pomoc społeczna realizowana przez jednostki samorządu

terytorialnego w istotny sposób wspierana jest przez innego typu organizacje. Jedną z nich

jest CARITAS.

Caritas Archidiecezji Lubelskiej Okręg nr 10 w Łęcznej został powołany do działalności

charytatywnej i humanitarnej w zakresie potrzeb duchowych i materialnych człowieka.

Caritas Okręg nr 10 podejmuje działania na rzecz dzieci pochodzących z rodzin

wielodzietnych, dotkniętych patologią społeczna, a także sprawiających trudności

wychowawcze. Caritas utworzyła świetlicę opiekuńczo – wychowawczą, która rozpoczęła

swą działalność od 15.IX.2003r.. Realizuje ona program o charakterze profilaktycznym i

terapeutycznym, akcentując problemy alkoholizmu i narkomanii .Zajęcia w placówce

odbywają się przez cały rok we wszystkie dni robocze. Obecnie świetlica ma pod opieką

około 37 dzieci z tzw. „starej Łęcznej”.

Parafialny Zespół Caritas przy Parafii Świętej Barbary

udziela różnych form pomocy wszystkim, którzy znajdują się w bardzo trudnej sytuacji

materialnej, a zwłaszcza dzieciom i osobom samotnym. Pomoc ta przybiera różne formy:

talonów, obiadów wykupionych w szkole, zakupu leków, opłat mieszkaniowych, zakupu

podręczników szkolnych, dofinansowania do wypoczynku i wczasów rehabilitacyjnych,

zakupu odzieży, zakupu biletów autobusowych. Dużą pomocą są również paczki

żywnościowe przygotowane z darów składanych podczas rekolekcji adwentowych. Troską

otaczane są również osoby starsze i chore.

Stowarzyszenie Kobiet Powiatu Łęczyńskiego

organizuje kobiety z terenu całego powiatu, mieszkanki wsi i miasta. Działania jakie

podejmuje Stowarzyszenie mają służyć zwiększaniu aktywności kobiet w życiu społecznym i

zawodowym. Wszelkie inicjatywy, jakie podejmuje stowarzyszenie dążą do integracji „kobiet

wiejskich i miejskich” w działaniach na rzecz społeczności lokalnej oraz środowiska

kobiecego.

29

Cele Stowarzyszenia to:

ochrona praw kobiet i ich rodzin

reprezentowanie interesów i działań na rzecz poprawy sytuacji społeczno

zawodowej kobiet i ich rodzin

inicjowanie i podejmowanie różnorodnych działań na rzecz poprawy warunków

życia i pracy kobiet na terenie powiatu łęczyńskiego

prowadzenie wśród kobiet działalności społeczno-wychowawczej i

oświatowo-kulturalnej,

uaktywnienie zawodowe kobiet

pielęgnowanie tradycji regionalnych

prowadzenie poradnictwa w zakresie profilaktyki zdrowotnej

organizowanie życia koleżeńskiego

współudział w inicjowaniu i koordynacji działalności kobiet

gromadzenie środków finansowych na wspieranie działalności kobiecych

upowszechnianie i ochrona praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw

kobiet i mężczyzn

upowszechnianie i ochrona wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich

działalności wspomagające rozwój wspólnot i społeczności lokalnych

działalność wspomagająca rozwój demokracji

ochrona środowiska naturalnego i zabytków przyrody

wspierania rozwoju turystyki i agroturystyki

promocja i organizacja wolontariatu

działanie na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy

między społeczeństwami

działanie na rzecz ogółu społeczności (lub grup w szczególnie trudnej sytuacji

życiowej i materialnej)

tworzenie grup samopomocowych ze szczególnym uwzględnieniem kobiet.

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez:

popularyzację wiedzy i podnoszenie kwalifikacji zawodowych kobiet,

kształtowanie etyki społecznej i zawodowej członków,

organizowanie kursów, wystaw, pokazów, odczytów, dyskusji, sympozjów ,itp.

współdziałanie z władzami, instytucjami oraz organizacjami zainteresowanymi

działalnością Stowarzyszenia

30

popieranie i rozwijanie działalności na rzecz kobiet

kultywowanie tradycji regionalnej

współpracę z pokrewnymi stowarzyszeniami krajowymi i zagranicznymi

występowanie z wnioskami i postulatami pod adresem władz samorządowych

i rządowych regionu

opracowywanie wniosków do Urzędu Marszałkowskiego o produkt tradycyjny

Stowarzyszenie Kobiet Powiatu Łęczyńskiego wypracowało sobie dobre stosunki z

samorządem powiatowym i gminnym. Realizuje zadania zlecone przez te podmioty.

W 2007 r. Stowarzyszenie Kobiet Powiatu Łęczyńskiego realizowało następujące projekty: -

projekt z zadań publicznych Starostwa Powiatowego w Łęcznej w dziedzinie kultury i

ochrony dziedzictwa narodowego „Żyjące piękno – tradycja się nie starzeje”

– projekt z zadań publicznych Miasta Łęczna warsztaty w zakresie twórczości ludowej i

kulturowej regionu

– projekt zrealizowany w porozumieniu Ministerstwa Zdrowia i Krajowego Ośrodka

Koordynującego profilaktykę kobiet „rak szyjki macicy”.

Aktualnie w trakcie realizacji zadań zleconych z powiatu są dwa projekty: jeden z dziedziny

turystyki i drugi z dziedziny Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego.

Forum Kobiet Gminy Milejów

Główne zadania Forum to: obrona praw, reprezentowanie interesów i działania na rzecz

poprawy sytuacji społeczno – zawodowej kobiet wiejskich i ich rodzin; inicjowanie działań

na rzecz poprawy warunków życia i pracy kobiet wiejskich; prowadzenie w środowisku

kobiet działalności społeczno – wychowawczej, oświatowo – kulturalnej, a także w zakresie

poprawy warunków socjalno – bytowych oraz zdrowotnych; aktywizacja zawodowa kobiet;

wspieranie rozwoju turystyki i agroturystyki; poprawa estetyki wsi; rozwijanie demokracji

lokalnej

31

Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Łęcznej

Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z upośledzeniem Umysłowym Koło w Łęcznej

działa w obrębie dwóch placówek:

Dzienne Centrum Aktywności z siedzibą w Łęcznej – jest to placówka dla osób do 16 roku

życia

Warsztaty Terapii Zajęciowej w Janowicy

Dzienne Centrum Aktywności

W ramach Dziennego Centrum Aktywności Koło prowadzone są zajęcia:

rehabilitacyjne,

logopedyczne

ogólnorozwojowe

muzykoterapia

nauka gry na instrumentach

spotkania okolicznościowe

kursy dla rodziców

imprezy rozrywkowe

przyjęcia lekarza neurologa

Oferowane usługi medyczne to:

opieka lekarska

rehabilitacja ruchowa: kinezyterapia, Bobath, Weroniki Shetborn, gimnastyka korekcyjna,

ćwiczenia w syntezie bloczkowo-ciężarkowej, ćwiczenia bierne i czynne, masaż, formy

zabawy

zajęcia plastyczne – wyrywanie, naklejanie, orgiami, lepienie w różnych formach,

malowanie, rysowanie

32

Warsztaty Terapii Zajęciowej

Prowadzą rehabilitacje leczniczą i społeczną w ramach przystosowania do egzystencji

życiowej w pracowniach: muzycznej, plastyczno - rękodzielniczej, gosp. domowego,

kulinarnej, ogrodniczej, krawiecko-zabawkarskiej, stolarskiej, poligraficzno-introligatorskiej.

ROZDZIAŁ II. DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

POWIATU ŁĘCZYŃSKIEGO

Obowiązek wykonywania zadań pomocy społecznej spoczywa na gminach oraz na

administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą.

Podstawowe formy pomocy społecznej to:

pomoc środowiskowa – polegająca na udzielaniu świadczeń osobom zakwalifikowanym do

pomocy społecznej w miejscu ich zamieszkania

pomoc instytucjonalna – świadczona w stacjonarnych placówkach opiekuńczych

Funkcjonujące na terenie Powiatu łęczyńskiego Ośrodki Pomocy Społecznej

świadczą pomoc materialną i w formach wsparcia niematerialnego. W ostatnich latach

zmieniły się zasady finansowania zadań z zakresu pomocy społecznej. Rozszerzał się zakres

świadczeń obligatoryjnych przy jednoczesnym redukowaniu środków na zadania

fakultatywne. Przełomowym był rok 2004, gdzie m.in. z ustawy o pomocy społecznej wyszły

takie świadczenia jak okresowy zasiłek gwarantowany, zasiłek stały z tytułu opieki nad

dzieckiem niepełnosprawnym, jednorazowy zasiłek macierzyński. Świadczenia te

przeniesiono do katalogu świadczeń rodzinnych. We wszystkich samorządach gminnych

Ośrodki Pomocy Społecznej oprócz typowych zadań z zakresu ustawy o pomocy społecznej

wykonują dodatkowe zadania takie jak:

świadczenia rodzinne

dodatki mieszkaniowe

zaliczki alimentacyjne

sprawy z zakresu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

organizacja prac społecznie użytecznych

Poziom życiowy członków społeczeństwa może być chroniony za pomocą różnych

działań, m.in. poprzez zasadę opiekuńczości, która odnosi się z reguły do tych osób, które nie

33

mają uprawnień ubezpieczeniowych czy zaopatrzeniowych, a znajdują się w sytuacji

wymagającej pomocy. Pomoc ta może być udzielana ze środków budżetu państwa,

samorządów, organizacji społecznych oraz ofiarności społecznej. Decyduje o tym aktualna

sytuacja materialna osoby ubiegającej się o pomoc. Zasada opiekuńczości właściwa jest

pomocy społecznej, która jest instrumentem polityki społecznej państwa. Ma ona na celu

umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie

są w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia. Zadaniem

pomocy społecznej na poziomie lokalnym jest współtworzenie godziwych warunków

egzystencji i pracy dla grup charakteryzujących się ubóstwem i dotkniętych wszelkiego

rodzaju dysfunkcjonalnością, np. niepełnosprawnością, długotrwałą chorobą, bezrobociem,

alkoholizmem lub narkomanią. Podstawowym jej celem – obok zapewnienia doraźnej

pomocy – jest doprowadzenie, jeśli to tylko możliwe, do samodzielności życiowej osób

i rodzin – do sytuacji, w której nie będą one wymagały zewnętrznego wsparcia.

Poziom zaspokajania potrzeb mieszkańców Powiatu łęczyńskiego determinowany jest

przez różne zjawiska. Poniższe zestawienie obrazuje powody ubiegania się o świadczenia

pomocy społecznej w poszczególnych gminach.( tabela nr 8)

Tabela nr 8. Powody ubiegania się o świadczenia pomocy społecznej w poszczególnych

gminach.

POWÓD TRUDNEJ SYTUACJI ZYCIOWEJ

LICZBA RODZIN KORZYSTAJĄCYCH Z POMOCY

2005 2006 2007 Razem %

Ubóstwo 1394 1372 1332 4098 31,01

Sieroctwo 20 18 22 60 0,45

Bezdomność 13 9 16 38 0,29

Potrzeba ochrony macierzyństwa 90 139 144 373 2,82

Bezrobocie 1050 1036 992 3078 21,38

Niepełnosprawność 483 514 561 1558 11,80

Długotrwała choroba 555 590 603 1748 13,23

Bezradność w sprawach opiekuńczo –

wychowawczych 665 642 607 1914 14,49

Alkoholizm, narkomania 171 190 182 543 4,10

Trudności w przystosowaniu do życia po

opuszczeniu ZK 25 16 16 57 0,43

Razem 4466 4526 4475 13467 100

Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji z OPS-ów.

34

Przyczyny udzielania świadczeń pomocy społecznej w praktyce zwykle układają się w pewne

związki przyczynowe. Rzadko dana przyczyna jest jedynym powodem przyznania pomocy,

najczęściej przyczyny te nakładają się na siebie.

Rysunek nr 8. Najczęstsze powody korzystania z pomocy OPS-ów w latach 2005-2007 w

procentach.

Alkoholizm, narkomania;

4,10%

Trudności w

przystosow aniu po

opuszczeniu zakładu

karnego; 0,43%

Bezradnośc w spraw ach

opiekuńczo -

w ychow aw czych; 14,49%

Długotrw ała choroba;

13,23%

Niepełnospraw nośc;

11,80% Bezrobocie; 21,38%

Sieroctw o; 0,45%

Bezdomnośc; 0,29%

Potrzeba ochrony

macierzynstw a; 2,82%

Ubóstw o; 31,01%

Dominującymi problemami z którymi nie radzą sobie mieszkańcy powiatu są:

ubóstwo, bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego, niepełnosprawność ( rysunek nr 8). Właśnie one zostaną

zdefiniowane dla potrzeb planowanej strategii.

35

Specyfiką działalności systemu pomocy społecznej jest różnorodność kategorii osób i

rodzin korzystających z pomocy społecznej. Najliczniejszą grupę beneficjentów pomocy

społecznej stanowią rodziny z dziećmi i stanowią one 60,61% ogólnej liczby rodzin, którym

ośrodki pomocy społecznej przyznały pomoc w latach 2005 – 2007. Drugą pod względem

ilości liczbą rodzin korzystających z pomocy społecznej są rodziny emerytów i rencistów

(23,87%), a trzecią najmniej liczną grupę stanowią rodziny niepełne (15,52%). ( rysunek nr 9,

10, 11 )

Rysunek nr 9. Struktura rodzin objętych pomocą społeczną w roku 2005.

rodziny emerytów i

rencistów ogółem;

633

rodziny niepełne

ogółem; 430

rodziny z dziećmi

ogółem; 1349

Rysunek nr 10. Struktura rodzin objętych pomocą społeczną w roku 2006.

36

rodziny niepełne

ogółem; 332

rodziny emerytów i

rencistów ogółem;

482

rodziny z dziećmi

ogółem; 1349

Rysunek nr 11. Struktura rodzin objętych pomocą społeczną w 2007 roku.

rodziny emerytów i

rencistów ogółem;

463

rodziny niepełne

ogółem; 338

rodziny z dziećmi

ogółem; 1309

37

2.1 Ubóstwo i bezrobocie

2.1.1 Przyczyny ubóstwa i bezrobocia

Ubóstwo

Dominującym problemem we wszystkich gminach jest ubóstwo spowodowane

bezrobociem oraz jego negatywne następstwa związane z funkcjonowaniem rodzin.. Sytuacja

rodzin wiejskich jest niepokojąca, a zła sytuację zatrudnieniową na wsi pogłębia istnienie w

rolnictwie znacznego bezrobocia ukrytego. Bezrobocie na wsi jest zjawiskiem bardziej

trwałym niż bezrobocie w mieście i trudniejsze do ograniczenia. Dzieje się tak z uwagi na

niewielką liczbę podmiotów gospodarczych tworzących wiejski rynek pracy, zubożenie wsi

ograniczające zakres działalności gospodarczej i handlowej oraz niski poziom wykształcenia i

kwalifikacji zawodowych ludności wiejskiej. Najbardziej niebezpieczne w skutkach jest

bezrobocie wśród pracowników byłych PGR, silnie skoncentrowane lokalnie, długotrwałe i

tym samym stanowiące zagrożenie dla funkcjonowania i rozwoju rodzin.

Rodziny przy niskich dochodach wydają się być niezaradne, a funkcja opiekuńczo –

wychowawcza rodziców względem dzieci zachwiana, ponieważ w rodzinach tych

niejednokrotnie występuje problem nadużywania alkoholu.

Wśród rodzin objętych pomocą ubóstwo jest najczęstszym powodem przyznawania

świadczeń przez Ośrodki Pomocy Społecznej. ( rysunek nr 8 i nr 12) Dla potrzeb pomocy

społecznej – nowelizacją ustawy o pomocy społecznej z 1996r. – wprowadzono nowy sposób

ustalania progu ubóstwa, stwarzając tzw. kryterium dochodowe. Warunkuje ono prawo do

części świadczeń ( głównie pieniężnych). Liczba rodzin spełniających to kryterium, w

badanym okresie utrzymuje się na takim samym wysokim poziomie – od 33% w 2005 r. do

30% w 2006 i 2007 r. , w stosunku do ogólnej liczby objętych pomocą. Pomoc dla rodzin

dotkniętych tym problemem polega na działaniach doraźnych ( świadczenia pieniężne, np.

zasiłki celowe) i długofalowych, zmierzających do usunięcia przyczyn ubóstwa. Do

najważniejszych przyczyn ubóstwa należy bezrobocie. Ubóstwo określa się jako stan, w

którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych

potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne.

Współczesne ubóstwo dotyka ludzi starszych, chorych, samotnych, posiadających

niskie dochody, ludzi w wieku produkcyjnym wypchniętych z rynku pracy oraz młodych nie

mających możliwości podjęcia pracy.

38

Rysunek nr 12. Stosunek liczby rodzin, którym przyznano pomoc z powodu ubóstwa do

ogólnej liczby rodzin objętych opieką ośrodków pomocy społecznej w Powiecie łęczyńskim w

latach 2005-2007.

1394

4466

1372

4526

1332

4475

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

2005 2006 2007

Ubóstw o Ogólna liczba rodzin

Przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie od 2001 r. działa Punkt Interwencji

Kryzysowej. Głównymi przyczynami zgłaszania się do punktu jest ubóstwo. Z powodu

ubóstwa świadczona jest pomoc rzeczowa. Problemy, z jakimi zgłaszaj a się osoby to również

przemoc domowa, problemy opiekuńczo-wychowawcze, uzależnienia. W punkcie pracują

pracownik socjalny, psycholog, prawnik i pedagog.

39

Bezrobocie

Procesy społeczne zachodzące w Polsce w latach dziewięćdziesiątych – związane z

przekształceniem ustroju i gospodarki narodowej – sprawiły, że sytuacja materialna

większości rodzin naszego powiatu uległa pogorszeniu. Sytuacja społeczna powiatu jest

odzwierciedleniem sytuacji całego województwa lubelskiego, która jest typowa dla tzw.

ściany wschodniej, przejawiająca się w niedoinwestowaniu infrastrukturalnym, nieefektywnej

strukturze gospodarki decydującej o jej niskiej konkurencyjności, niskich dochodach

mieszkańców. Brak warunków dla wyzwalania inicjatyw i przedsiębiorczości sił lokalnych i

regionalnych powoduje powstawanie zagrożeń w postaci gospodarczej i społecznej

marginalizacji regionu, który jest w małym stopniu podatny na restrukturyzację.

Towarzyszący okresowej transformacji głęboki kryzys gospodarczy spowodował, że pojawiły

się nowe zjawiska społeczne tj. bezrobocie. Pojawienie się bezrobocia w rodzinach oznacza

nie tylko utratę jedynego czasem źródła dochodu stanowiącego podstawę egzystencji, lecz

prowadzi również do utraty bezpieczeństwa socjalnego.

Bezrobocie definiowane jest zazwyczaj jako brak równowagi pomiędzy stroną

podażową a stroną popytową rynku pracy lub jako sytuacja, w której część zasobów pracy w

wieku produkcyjnym jest skłonna podjąć pracę a nie znajduje zatrudnienia. Na powstanie i

istnienie bezrobocia wpływa bardzo wiele czynników obiektywnych, takich jak: zasady

polityki gospodarczej, panująca koniunktura gospodarcza, niedostosowanie lokalizacji miejsc

pracy do obszarów zamieszkania siły roboczej. W wielu indywidualnych przypadkach

przyczyny znalezienia się danej jednostki w masie bezrobotnych mają charakter subiektywny.

Należą do nich m.in. poziom przygotowania zawodowego, brak wymaganego doświadczenia

zawodowego itp.

Cechą charakterystyczną dla polskiego bezrobocia było jego nagłe pojawienie się

charakteryzujące się wielką dynamiką, które szybko przekształciło się w zjawisko masowe.

Inną cechą charakterystyczną jest to, że ubożenie bezrobotnych zaczyna się w Polsce od

niższego poziomu zamożności niż w krajach Europy Zachodniej. W Polsce nie ma systemu

indywidualnych ubezpieczeń od bezrobocia. Bieda bezrobotnych jest często związana z

długotrwałością bezrobocia. Bezrobotni, którzy utracili przysługujące im zasiłki stają się

podopiecznymi ośrodków pomocy społecznej.

Bezrobocie jako zjawisko szkodliwe społecznie stanowi bezpośrednią przyczynę

ubóstwa materialnego i tym samym zaburza możliwość zaspokojenia potrzeb człowieka,

który dla swojego rozwoju wymaga minimum dóbr materialnych.

40

Bezrobocie jest problemem ogólnokrajowym, jednak na Lubelszczyźnie jest to problem

szczególnie niebezpieczny. Nasz region jest wyjątkowo biedny i jest jednym z

najbiedniejszych regionów Unii Europejskiej. Wynika to z jego rolniczego charakteru, a

badania nad bezrobociem wskazują, że w najtrudniejszej sytuacji znajdują się mieszkańcy

regionów typowo rolniczych.

Powiatowy Urząd Pracy jest jednostką organizacyjna Powiatu łęczyńskiego

odpowiedzialną za przeciwdziałanie skutkom bezrobocia.

Na koniec 2005 roku liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym

Urzędzie Pracy w Łęcznej wynosiła 4105 w tym kobiet 2499 (61%), na koniec 2006 r.

wynosiła 3786 w tym kobiet 2301 (61 %), a na koniec 2007 r. wynosiła 2807 w tym kobiet

1728 (62%). ( tabela nr 9) Mimo znacznego spadku ogólnej liczby bezrobotnych wskaźnik

kobiet bezrobotnych pozostaje wysoki i wynosi ponad 60%. (rysunek nr 13)). Kobiety na

terenie Powiatu łęczyńskiego pomimo wyższych od mężczyzn kwalifikacji i wykształcenia,

mają zdecydowanie mniejsze szanse na znalezienie pracy. Podobnie sytuacja przedstawia się

z bezrobotnymi mieszkańcami wsi. Mimo spadku ogólnej liczby bezrobotnych poziom

bezrobotnych zamieszkałych na wsi utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie ponad 60%

w stosunku do bezrobotnych zamieszkałych w mieście.(rysunek nr 14))

Tabela nr 9. Bezrobocie na terenie Powiatu łęczyńskiego w latach 2005-2007.

Rok

Liczba

bezrobotnych

ogółem

Płeć Miejsce zamieszkania Wykształcenie

M K Miasto Wieś wyższe

policealne i

średnie

zawodowe

średnie

ogólne

zasadnicze

zawodowe

gimnazjalne i

poniżej

2005 4105 1606 2499 1389 2716 288 1192 491 1100 1034

2006 3786 1485 2301 1403 2383 307 1076 512 930 961

2007 2807 1079 1728 966 1841 232 769 390 688 728

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z PUP

Rysunek nr 13 . Stosunek bezrobotnych kobiet i mężczyzn do ogólnej liczby bezrobotnych.

41

3786

28072499

2301

17281485

1079

4105

1606

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

2005 2006 2007

liczba bezrobotnych ogółem kobiety mężczyźni

Rysunek nr 14. Stosunek bezrobotnych zamieszkałych na wsi do bezrobotnych

zamieszkałych miasto w powiecie łęczyńskim na przestrzeni lat 2005 -2007.

2716

1389

2383

1403

1841

966

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

2005 2006 2007

Wieś Miasto

Analizując powyższe dane należy zwrócić uwagę na znaczny spadek bezrobotnych w

ostatnich latach na terenie Powiatu łęczyńskiego. Przyczyniła się do tego w znacznym stopniu

42

emigracja młodych ludzi do krajów Unii Europejskiej. Powodem spadku bezrobocia są także

aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu takie jak : szkolenia bezrobotnych, prace

interwencyjne i roboty publiczne oraz pożyczki na uruchomienie działalności gospodarczej.

Na radykalne zmniejszenie stopy bezrobocia na terenie Powiatu łęczyńskiego, która na koniec

2007 r. wynosiła 12 % i była niższa od wskaźnika wojewódzkiego wpłynął szereg dotychczas

zrealizowanych przez powiat projektów tzw. miękkich.

W ostatnich latach w Powiecie łęczyńskim da się także zauważyć spadek liczby rodzin

korzystających z pomocy z powodu bezrobocia.(rysunek nr 15)

Rysunek nr 15. Liczba rodzin korzystających w powiecie z pomocy społecznej z powodu

bezrobocia.

1050

1036

992

960

970

980

990

1000

1010

1020

1030

1040

1050

2005 2006 2007

Na rynku pracy zauważa się wzrost znaczenia kwalifikacji zawodowych i

wykształcenia. Umiejętności zawodowe oraz czynniki osobowościowe są głównymi

kryteriami stosowanymi przy rekrutacji pracowników. Duża część bezrobotnych kształcona i

zdobywająca doświadczenia w warunkach dawniej funkcjonujących przedsiębiorstw nie

odpowiada wymaganiom aktualnego rynku pracy. Tendencje rynkowe wskazują, że

43

niezależnie od zawodu trzeba uzupełniać kwalifikacje zawodowe umiejętnościami

niezbędnymi w pracy: języki obce, obsługa programów komputerowych, programy graficzne,

programy księgowe, a także wskazana jest znajomość takich zagadnień jak komunikacja,

negocjacje, twórcze rozwiązywanie problemów, reagowanie na zmiany.

Wykształcenie jest czynnikiem różnicującym sytuację bezrobotnych na rynku pracy.

Na koniec 2007 roku w PUP w Łęcznej najwięcej bezrobotnych zarejestrowanych było z

wykształceniem policealnym i średnim zawodowym – 769, kolejną grupę bezrobotnych

stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym – 728 i zasadniczym

zawodowym- 688 osób. Stosunkowo dobra jest sytuacja osób z wykształceniem wyższym –

232 osoby. (tabela nr 10)

Tabela nr 10. Poziom bezrobocia pod kątem wykształcenia

Wykształcenie Liczba

Wyższe 232

Średnie zawodowe 769

Średnie ogólnokształcące 390

Zasadnicze zawodowe 688

Gimnazjalne i niższe 728

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z PUP.

44

gimnazjalne i

poniżej 26%

średnie

zaw odow e; 25%

w yższe; 8%

średnie

ogólnokształcace;

14%

policealne i średnie

zaw odow e; 27%

Na terenie Powiatu łęczyńskiego niepokojący jest problem bezrobocia wśród kobiet,

które mimo wyższych od mężczyzn kwalifikacji i wykształcenia mają zdecydowanie mniejsze

szanse na znalezienie pracy.

Bezrobocie zwłaszcza długookresowe świadczy o ułomności całego systemu

gospodarczego i można je uznać za zjawisko patologiczne gdyż pozbawia ono możliwości

zaspokojenia jednej z podstawowych potrzeb – potrzeby pracy.

Tabela nr 11. Struktura osób długotrwale bezrobotnych zarejestrowanych w PUP

powyżej 24 m-cy ze względu na płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie.

Rok Ogółem

(liczba

bezrobotnych

zarej. pow.24

m-cy)

Płeć Miejsce

zamieszkania

Wykształcenie

Męż

czy

źni

Ko

bie

ty

mia

sto

Wie

ś

wy

ższe

po

lice

aln

e

i śr

edn

ie

zaw

od

ow

e śe

dn

ie

og

óln

ok

szt

ałcą

cxe

zasa

dn

icze

zaw

od

ow

e

gim

naz

jaln

e i

po

no

zej

2005 1557 477 1080 577 980 49 394 106 504 504

2006 1107 281 826 409 718 51 286 88 340 342

2007 684 151 533 195 489 33 166 61 200 224

Źródło Opracowanie na podstawie informacji z PUP.

Bardzo ważnym czynnikiem, który w istotny sposób określa sytuację bezrobotnych

jest również okres pozostawania bez pracy. Im dłuższa przerwa tym mniejsze szanse na

ponowne zatrudnienie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany techniki i organizacji

pracy są czynnikami wskazującymi, że okres pozostawania bez pracy powinien być jak

najkrótszy.

45

Na terenie Powiatu łęczyńskiego w ostatnich latach nastąpił znaczny spadek

bezrobocia wśród długotrwale bezrobotnych (rysunek nr 16). Niewątpliwie przyczyniły się do

tego działania aktywizacyjne podejmowane przez PUP w Łęcznej.

Rysunek nr 16. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych powyżej 24 m-cy w PUP w Łęcznej

na przestrzeni lat 2005 – 2007.

1557

1107

684

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2005 2006 2007

Liczba bezrobotnych zarejestrow anych pow yżej 24 m-cy.

Bezrobocie w dużym stopniu dotyka także osób niepełnosprawnych.

Osoby niepełnosprawne stanowią liczną grupę bezrobotnych, ale ponieważ ich

niepełnosprawność jest na ogół niewidoczna, nie zawsze dostrzega się ich problemy. Należy

pamiętać, że przewlekłe choroby wpływają negatywnie na funkcjonowanie organizmu oraz

komplikują sytuację społeczną i zawodową dotkniętych nimi osób. Praca jest czynnikiem

wpływającym na polepszenie stanu zdrowia stąd też osoby przewlekle chore nie mające

przeciwwskazań do podjęcia pracy powinny tę pracę podejmować.

Tabela Nr 12. Struktura osób niepełnosprawnych – bezrobotnych – stan na koniec roku

(odpowiednio) Niepełnosprawni

bezrobotni

W tym W tym ( ogółem)

zamieszkałych

Struktura ze względu na stopień

niepełnosprawności

Rok Ogółem mężczyzn kobiet w mieście na wsi Znaczny umiarkowany Lekki

2005 54 27 27 24 30 1 10 43

2006 87 41 46 41 46 0 17 70

2007 87 36 51 40 47 1 25 61

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z PUP.

Rysunek nr 17. Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP w

Łęcznej na przestrzeni lat 2005-2007

46

54

87 87

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2005 2006 2007

niepełnospraw ni bezrobotni

Tabela nr 13. Struktura osób niepełnosprawnych poszukujących pracy nie

pozostających w zatrudnieniu- stan na koniec roku ( odpowiednio) Niepełnosprawni

poszukujący pracy

W tym W tym ( z ogółem)

zamieszkałych

Struktura ze względu na stopień

niepełnosprawności

Rok Ogółem mężczyzn kobiet W mieście na wsi Znaczny umiarkowany Lekki

2005 18 10 8 13 5 4 7 7

2006 25 14 11 17 8 6 7 12

2007 11 7 4 5 6 0 7 4

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z PUP.

Rysunek nr 18. Liczba bezrobotnych niepełnosprawnych poszukujących pracy

zarejestrowanych w PUP w Łęcznej w latach 2005-2007.

47

18

25

11

0

5

10

15

20

25

30

2005 2006 2007

niepełnospraw ni poszukujący pracy

Tabela nr 14. Liczba osób niepełnosprawnych bezrobotnych z uwzględnieniem stopnia

niepełnosprawności. (stan na 31.12.2007 r.) Stopień

niepełnosprawności

Liczba bezrobotnych

niepełnosprawny

Liczba

niepełnosprawnych

poszukujących pracy

Ogółem

Znaczny 1 0 1

Umiarkowany 25 7 32

Lekki 61 4 65

Ogółem 87 11 98

Źródło. Dane uzyskane z PUP.

Ze względu na orzeczony stopień niepełnosprawności liczba zarejestrowanych

niepełnosprawnych kształtowała się następująco.

48

lekki; 65

znaczny; 1

umiarkow any; 32

Największy udział w liczbie bezrobotnych niepełnosprawnych posiadają osoby z

lekkim stopniem niepełnosprawności. Jest to spowodowane ich większymi możliwościami

zdrowotnymi.

Jedną z przyczyn niskiej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych może być

fakt, że część z nich stała się niepełnosprawnymi prawnie (uzyskując uprawnienie do renty z

tytułu niezdolności do pracy) traktując to jako alternatywę dla utraconej pracy.

2.1.2. Skutki bezrobocia i ubóstwa

Wśród skutków bezrobocia można wymienić ekonomiczne, psychospołeczne

i polityczne skutki tego zjawiska. Ich ocena bez względu na to, z jakim rodzajem następstw

mamy do czynienia jest zawsze negatywna, gdyż występowanie bezrobocia oznacza zawsze

marnotrawstwo ograniczonego zasobu pracy. Ocena skutków bezrobocia jest zależna od

długości okresu pozostawania bez pracy. Z tego względu należy zauważyć, że im dłuższy

okres pozostawania bez pracy tym bardziej negatywne skutki wywołuje bezrobocie.

Bezrobocie, zwłaszcza długookresowe świadczy o ułomności całego systemu

gospodarczego i można uznać je za zjawisko patologiczne gdyż pozbawia ono możliwości

zaspokojenia jednej z podstawowych potrzeb – potrzeby pracy. W konsekwencji

uniemożliwia realizację podstawowych funkcji zatrudnienia i staje się źródłem strat zarówno

ekonomicznych jak i psychospołecznych.

49

Do najbardziej negatywnych skutków bezrobocia zaliczyć należy:

- obniżenie materialnego poziomu życia i zagrożenie egzystencji osób bezrobotnych i ich

rodzin,

- emigracja wykształconych kadr, zwłaszcza młodych ludzi, którzy nie mogą znaleźć pracy,

- frustracja poszczególnych jednostek i całych grup spowodowana niemożnością włączenia

się ludzi w proces pracy i związane z tym poczucie nieprzydatności. Zjawisko to ma ujemny

wpływ na stan zdrowia fizycznego i na kondycję psychiczną dotkniętych nim osób.

Przejawem tego negatywnego wpływu jest między innymi skrócenie długości życia, wzrost

liczby samobójstw.

- patologia społeczna przejawiająca się alkoholizmem, narkomanią, przestępczością zarówno

wśród dorosłych jak i wśród młodzieży. Niemożność uzyskania normalnej pracy skłania

zwłaszcza te ostatnie osoby do poszukiwania nielegalnych źródeł dochodów stanowiąc

w perspektywie zagrożenie dla całego kraju.

Negatywne skutki bezrobocia bardzo wyraźnie uwypuklają się w sferze materialnej

osób pozostających bez pracy. Spadek dochodów prowadzi w bardzo krótkim czasie do

obniżenia poziomu konsumpcji, ponieważ dodatkowe, poza płacą i świadczeniami

społecznym, źródła utrzymania są niewielkie. Ponadto przeważająca część osób bezrobotnych

ma na utrzymaniu rodzinę, więc skutki utraty pracy dotykają całe rodziny, wpływając na

pogorszenie dotychczasowego standardu ich życia.

Wynikająca z bezrobocia pauperyzacja jest najbardziej odczuwana w rodzinach, w

których następuje kumulacja bezrobocia. Niskiemu statusowi materialnemu towarzyszy

często niski status społeczny.

Negatywne skutki bezrobocia to przede wszystkim kłopoty finansowe. Ubóstwo,

zależność od innych ludzi, niepokój o przyszłość problemy z zagospodarowaniem wolnego

czasu, izolacja społeczna oraz ograniczenie uczestnictwa w życiu politycznym, kulturalnym i

społecznym.

50

2.2. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego

Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu

dziecka, w którym uczą się nawiązywać kontakty z innymi ludźmi i zdobywa pierwsze

doświadczenia z dziedziny współżycia społecznego. Na środowisko rodzinne składają się:

struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne i zdrowotne, stopień

wykształcenia rodziców i ogólna struktura środowiska.

W rodzinach zaburzonych rodzicom brakuje umiejętności tworzenia właściwego

klimatu życia rodzinnego, rozładowywania napięć powstałych poza domem, właściwych

wzorców komunikacji i dawania rodzinie poczucia bezpieczeństwa, obdarzania dzieci uwagą.

Rodziny te często żyją w takich społecznościach, które nie chcą ingerować w życie innych lub

nie potrafią pomóc, gdyż same nie posiadają właściwych wzorców.

W wielu sytuacjach dzieci pochodzące z tych rodzin pozostawione są “same sobie”

większość wolnego czasu spędzają wśród rówieśników na podwórku, częściej pojawiają się

u nich problemy szkolne. Dzieci odrzucone przez środowisko rodzinne szukają akceptacji

wśród rówieśników, łączą się w grupy subkulturowe, zaczynają wagarować, uciekać z domu

i popadać w konflikt z prawem.

Problemy opiekuńczo - wychowawcze, przemoc w rodzinie, konflikty

międzypokoleniowe wielokrotnie są przyczyną umieszczania dzieci i młodzieży w

placówkach opiekuńczo - wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych ofiar

rodzinnej przemocy są powodem szukania schronienia i porad w placówkach i organizacjach

pomocowych. W 2007 roku z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych

ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało 607 rodzin z terenu Powiatu łęczyńskiego, co

stanowi 14 % ogółu rodzin, którym przyznano pomoc. Liczba ta w ostatnich latach

nieznacznie zmalała, ale wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.(rysunek nr 19)

51

Rysunek nr 19. Stosunek liczby rodzin, którym przyznano pomoc z powodu bezradności do

ogólnej liczby rodzin , którym przyznano pomoc w latach 2005-2007.

665

4466

642

4526

607

4475

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

2005 2006 2007

Bezradnośc w spraw ach opiekuńczo -w ychow aw czych Ogólna liczba rodzin

2.2.1. Przyczyny bezradności

Znaczącą część klientów systemu pomocy społecznej stanowią rodziny z trudnościami

opiekuńczo - wychowawczymi. Najczęściej niezaradność rodziny w opiece i wychowaniu

własnych dzieci łączy się z innymi dysfunkcjami takimi jak: uzależnienie od środków

psychoaktywnych, przemoc domowa, zaburzenia równowagi systemu rodzinnego

w sytuacjach kryzysowych, problemy w pełnieniu ról rodzicielskich, małżeńskich,

zawodowych, wyrażające się m. in. w postaci niedojrzałości emocjonalnej,

problemach we współżyciu z ludźmi, trudnościach adaptacyjnych, niezaradności

w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Problemy wychowawcze w środowisku

rodzinnym, szkolnym ujawniają się w postaci zachowań buntowniczych, agresywnych,

konfliktowych, łamania przez dzieci i młodzież panujących obyczajów, norm, wartości.

Wyuczona bezradność prowadzi do zjawiska sieroctwa, które związane jest ze stanem

pozbawienia dzieci, trwale lub przejściowo szans wychowywania we własnej rodzinie, ze

względu na brak odpowiednich warunków opiekuńczo – wychowawczych..Problem sieroctwa

nie jest zjawiskiem nowym. Smutnym i znamiennym jest fakt, iż obecnie sieroty w coraz

większym stopniu pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych, w których panuje niewłaściwa

atmosfera, konflikty rodzinne, błędy wychowawcze, brak odpowiedzialności za dzieci,

są zerwane więzi uczuciowe między członkami rodziny, a szczególnie w stosunku do

52

dziecka. Na dezintegrację rodziny wpływa również zła sytuacja materialna, mieszkaniowa,

narastająca frustracja spowodowana bezrobociem.

2.2.2. Skutki bezradności

Rodzina dysfunkcyjna nie spełnia podstawowych zadań, które należą do jej istoty: nie

zapewnia odpowiedniego klimatu emocjonalnego, nie zaspokaja potrzeb materialnych,

duchowych, nie daje zaplecza dla zaspokojenia potrzeb psychicznych czy choćby warunków

realizacji podstawowego obowiązku szkolnego. Najistotniejszymi skutkami marginalizacji

i wykluczenia społecznego rodzin dysfunkcyjnych są: konflikty z prawem, trudności w nauce,

nieumiejętne wykorzystanie czasu wolnego, rozluźnienie więzi rodzinnych, brak motywacji do

dalszej nauki, brak samoakceptacji, brak motywacji do samorozwoju, problemy zdrowotne,

izolacja, zanik ambicji, trudności wychowawcze, poczucie niższości, przemoc w rodzinie,

osamotnienie, wzrost zachowań patologicznych, negatywne wzorce dla dzieci, konflikty

rodzinne. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych niejednokrotnie jest podstawą

do organizowania zastępczych form opieki nad dzieckiem. Smutnym i znamiennym jest fakt,

iż obecne sieroty w coraz większym stopniu pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych, w których

panuje niewłaściwa atmosfera, konflikty rodzinne, błędy wychowawcze, brak

odpowiedzialności za dzieci.

Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych niejednokrotnie jest

podstawą do organizowania opieki nad dzieckiem poza rodziną naturalną. Według stanu na

dzień 31.12.2007 r. w WPO-W w Kijanach przebywało 28 dzieci. Przez cały rok 2007

przebywało tam 61 wychowanków. W 2007 r. na terenie Powiatu łęczyńskiego

funkcjonowało 56 rodzin zastępczych w których przebywało 88 wychowanków.

53

Tabela nr 15. Wiek osób pełniących funkcję rodziny zastępczej.

Wiek Liczba osób w danym wieku pełniących

funkcję rodziny zastępczej.

Do 21 lat 0

22-30 2

31-40 7

41-50 10

51-60 17

61-70 5

71 i więcej 4

Łącznie 4

Spośród 45 rodzin funkcję rodzica zastępczego sprawowało 16 osób samotnych oraz 29

małżeństw. Rodziny zastępcze z terenu powiatu w większości przypadków (29) przyjęły do

rodzin po 1 dziecku, 2 dzieci – 7 rodzin, 3 dzieci – 5 rodzin.

Ważnym elementem przy tworzeniu rodzin zstępczych jest wiek opiekunów prawnych

dziecka. Dane świadczą o fakcie, iż najwięcej rodziców zastępczych znajduje się w przedziale

wiekowym 51-60 lat. Kolejna grupa wiekowa to rodzice w wieku 41-50 lat. Brakuje młodych

ludzi, którzy chcieliby pełnić funkcje rodziców zastępczych.

W rodzinach zastępczych spokrewnionych oraz niespokrewnionych przebywało łącznie 67

dzieci ( do 18 roku życia).

Tabela nr 16. Wiek małoletnich umieszczanych w rodzinach zastępczych.

Wiek Liczba dzieci

0-3 4

4-6 10

7-13 30

14-18 23

Łącznie 67

54

Za dzieci umieszczone w rodzinach zastępczych zamieszkałych przed

umieszczeniem na terenie Powiatu łęczyńskiego, umieszczone w rodzinach zastępczych na

terenie innego powiatu całkowite koszty ich pobytu pokrywa Powiat łęczyński. W 2007 roku

Powiat łęczyński partycypował w kosztach utrzymania 7 małoletnich przebywających w

rodzinach na terenie innych powiatów.

W 2007 r. 9 wychowanków, którzy ukończyli 18 lat opuściło rodziny zastępcze i

rozpoczęło proces usamodzielniania.

2.3. Problemy osób starszych i niepełnosprawnych.

Polska transformacja doświadczyła całe społeczeństwo. Wśród spauperyzowanych

znalazła się także wielomilionowa grupa ludzi starszych, emerytów i rencistów. Na proces

starzenia populacji wpływa obniżający się poziom dzietności kobiet i wydłużenie się

przeciętnego trwania życia.

Problemy starości to przede wszystkim problemy ludzi wsi i starych kobiet.

Najczęściej sygnalizowanymi przez te osoby problemami są pogarszający się stan zdrowia,

niepełnosprawność oraz trudna sytuacja materialna, samotność, życie w ubóstwie oraz

poczucie nieprzydatności. Wszystkie te problemy na istniejącą marginalizację osób starszych

jako zbiorowości, czego przykładem może być stopniowe eliminowanie ich z aktywnego

życia zawodowego i społecznego w momencie przekroczenia granicy wieku emerytalnego.

Granice starości są bardzo płynne, a sam proces starzenia przebiega etapami. Światowa

Organizacja Zdrowia (WHO) za początek starości uznaje 60 rok życia.

Wyróżnia się trzy zasadnicze etapy:

Od 60 do 75 roku życia – wiek podeszły (tzw. wczesna starość)

Od 75 do 90 roku życia – wiek starczy ( ( tzw. późna starość)

Od 90 roku życia i powyżej – wiek sędziwy ( tzw. długowieczność)

Prognozy demograficzne wskazują, że będzie się zmieniać struktura wieku ludności.

Oznacza to, że liczba ludności w wieku poprodukcyjnym ( mężczyzn powyżej 65 lat

i kobiet 60 lat) będzie przyrastać. Konsekwencją będzie presja na system emerytalny oraz na

system opieki zdrowotnej ( konieczne będzie zwiększenie kadr zajmujących się geriatria i

gerontologia, opieka nad osobami starszymi). Ponadto jednym z obszarów zainteresowań

55

polityki społecznej powinno stać się wspieranie aktywnej starości, tak aby czas wolny,

którym dysponują seniorzy mógł być efektywnie i satysfakcjonująco wykorzystany. Według

prognoz Głównego Urzędu Statystycznego liczba osób w wieku powyżej 65 lat wyniesie 8,5

mln. W 2030 r., czyli ponad 70 % więcej niż w roku 2003.

Rodziny emerytów i rencistów są drugą pod względem wielkości grupą korzystającą

z pomocy ośrodków pomocy społecznej.

Rysunek nr 20. Stosunek rodzin emerytów i rencistów do ogólnej liczby rodzin

korzystających z pomocy w latach 2005-2007.

0

500

1000

1500

2000

2500

2005 2006 2007

rodziny ogółem rodziny emerytów i rencistów ogółem

Tabela nr 17 . Liczba rodzin emerytów i rencistów korzystających z pomocy OPS- ów w

latach 2005,2006 ,2007 w Powiecie łęczyńskim. Liczba rodzin emerytów i

rencistów korzystających

z pomocy społecznej

2005 2006 2006

633 482 463

Źródło. Dane własne na podstawie informacji z ośrodków pomocy społecznej.

W Strategii Polityki Społecznej Województwa Lubelskiego na lata 2005-2013

zaznacza się, że Powiat łęczyński jest jednym z powiatów, w którym występuje najwyższy

udział osób w wieku starszym w stosunku do ogółu mieszkańców regionu i wynosi 11,9 %.

Największym problemem na terenie Powiatu łęczyńskiego jest brak Domu Pomocy

Społecznej.

Na terenie Powiatu łęczyńskiego funkcjonuje Zakład Opiekuńczo –Leczniczy w

Puchaczowie, który przyjmuje pacjentów wymagających całodobowej pielęgnacji, opieki i

rehabilitacji. Zakład Opiekuńczo – Leczniczy jest publicznym zakładem opieki zdrowotnej.

Jego misją jest pomoc osobom przewlekle chorym w odzyskaniu możliwie największego

56

zakresu sprawności i niezależności oraz poprawa jakości ich życia. W zakładzie udzielane są

całodobowe świadczenia zdrowotne, obejmujące swym zakresem leczenie, pielęgnację i

rehabilitację osób przewlekle i obłożnie chorych, które przebyły leczenie szpitalne i mają

ukończony proces diagnozy, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia

zachowawczego i nie wymagają już hospitalizacji. Udziela się też świadczeń zachowawczych

osobom, które są samotne, a ze względu na stan zdrowia wymagają całodobowej opieki

pielęgnacyjnej.

NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

2.3.1.Przyczyny niepełnosprawności

Niepełnosprawność to stan będący efektem dysfunkcji natury psychicznej bądź

fizycznej, ubytku anatomicznego lub dysfiguracji, wynikły z urazów, schorzeń lub zaburzeń

rozwojowych i powodujący znaczące ograniczenie możliwości wykonywania przez jednostkę

podstawowych czynności życiowych. Do podstawowych czynności życiowych zalicza się

samoobsługę, przemieszczanie się, czynności manualne, orientację w otoczeniu, zdolności

komunikowania się z innymi ludźmi oraz czynności związane z uczeniem się,

wykonywaniem pracy, życiem rodzinnym czy prowadzeniem gospodarstwa domowego.

Osoby niepełnosprawne stanowią w Polsce bardzo liczną społeczność. Zgodnie z

danymi GUS uzyskanymi dzięki Narodowemu Spisowi Powszechnemu w 2002 r. liczba osób

niepełnosprawnych w Polsce wynosiła 5456,7 tys., co stanowiło 14,3% ogółu ludności.

Natężenie zjawiska niepełnosprawności nasila się wraz z wiekiem. W 2002 r. blisko

62,7% zbiorowości niepełnosprawnych stanowiły osoby w wieku poprodukcyjnym. Od

badania stanu zdrowia ludności w Polsce przeprowadzonego w 1996 roku liczba

niepełnosprawnych znacznie wzrosła. Związane jest to niewątpliwie zarówno z procesem

starzenia się ludności, jak i zmianami kryteriów przyznawania świadczeń z pomocy

społecznej, w tym głównie zasiłku pielęgnacyjnego. Największy spadek liczby

niepełnosprawnych wystąpił w przedziałach wiekowych: 0-14, 30-39, 40-49.

Przyspieszony wzrost liczby osób niepełnosprawnych daje coraz większą rangę temu

zjawisku wśród innych problemów społecznych. Dynamika wzrostu niepełnosprawności

związana jest nie tylko z tradycyjnymi jej przyczynami, lecz także z nowymi zjawiskami,

które mają podłoże w zmianach społeczno-gospodarczych. Niepełnosprawność w swojej

istocie, jest zjawiskiem o komponentach medycznych i społecznych. Powodowana jest

chorobami, dysfunkcjami fizycznymi bądź psychicznymi. Wywiera znaczące konsekwencje

57

funkcjonalne i społeczne. Zjawisko niepełnosprawności może by określane i mierzone w

różny sposób:

w oparciu o zmienne kliniczne (etiologia, lokalizacja i zakres uszkodzeń)

na podstawie możliwości codziennego funkcjonowania (samoobsługa poruszania się)

na podstawie zdolności do pełnienia podstawowych ról społecznych adekwatnych do

wieku danej osoby

Mówiąc o osobach niepełnosprawnych mamy na myśli osoby posiadające stopień

niepełnosprawności, orzeczony przez zespół ds. orzekania o niepełnosprawności, lekarzy

orzeczników ZUS, KRUS, jak również inne osoby, z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi

i umysłowymi.

Zgodnie z określonymi zadaniami osobom niepełnosprawnym zapewnia się warunki

dla prawidłowej rehabilitacji społecznej i zawodowej.

Rehabilitacja osób niepełnosprawnych

oznacza zespól działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych,

technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych zmierzających do osiągnięcia,

przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu funkcjonowania,

jakości życia, integracji społecznej.

Rehabilitacja zawodowa

ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego

zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa

zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy.

Rehabilitacja społeczna

ma na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwo w życiu społecznym.

Mówiąc o osobach niepełnosprawnych mamy na uwadze przede wszystkim ludzi, których

organizmy są dysfunkcyjne, ( co oznacza utratę zdolności do wypełniania właściwych im

funkcji).

1.Osoby z niepełnosprawnością sensoryczna – uszkodzenie narządów zmysłowych, do

których należą:

a) osoby niewidome i słabo widzące

b) osoby niesłyszące i słabo słyszące

2. Osoby z niepełnosprawnością fizyczną, do których należą:

a) osoby z niepełnosprawnością motoryczną – z uszkodzeniem narządu ruchu

b) osoby z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych

3. Osoby z niepełnosprawnością psychiczną, do których należą:

58

a) osoby umysłowo upośledzone z niepełnosprawnością intelektualna

b) osoby psychicznie chore z zaburzeniami osobowości i zachowania

c) cierpiące na epilepsje – z zaburzeniami świadomości

4.Osoby z niepełnosprawnością złożoną, a więc dotknięte więcej niż jedną

niepełnosprawnością.

W udzielaniu pomocy i wsparcia osobom niepełnosprawnym istotnym jest stworzenie

systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych, który zagwarantuje lepsze usamodzielnienie,

pełną integrację ze środowiskiem, a także będzie przeciwdziałał izolacji i marginalizacji tej

grupy osób. Ważne jest również objęcie szczególna pomocą grupy osób z zaburzeniami

psychicznymi. Na terenie Powiatu łęczyńskiego funkcjonują dwa Środowiskowe Domy

Samopomocy.

Środowiskowe Domy Samopomocy

Środowiskowy Dom Samopomocy jest ośrodkiem wsparcia należącym do struktur

organizacyjnych pomocy społecznej, zapewniających specjalistyczne usługi opiekuńcze

w ramach dziennego pobytu. Dom zapewnia opiekę osobom, które ze względu na wiek,

chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu

niezbędnych potrzeb życiowych. Na terenie powiatu funkcjonuje Środowiskowy Dom

Samopomocy z siedzibą w Łęcznej przy ul. Akacjowej 11 ( obejmuje swym zasięgiem

gminę Łęczna, a także sąsiednie gminy: Ludwin, Spiczyn i Puchaczów.) Drugi Środowiskowy

Dom Samopomocy funkcjonuje w Milejowie przy ul. Spacerowej 6.

Są to jednostki organizacyjne pomocy społecznej funkcjonujące w ramach zadania

zleconego gminie przez administrację rządową. Są to ośrodki wsparcia przeznaczone dla osób

z zaburzeniami psychicznymi, co wg Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego z 19 VIII

1994 r. odnosi się do osób:

- chorych psychicznie

- upośledzonych umysłowo

- wykazujących inne zakłócenia czynności psychicznych, które ze stanem wiedzy medycznej

zaliczane są do zaburzeń psychicznych.

Zgodnie ze statutem działalności ŚDS ukierunkowany jest na pomoc w

przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych i rozwiązywania codziennych specyficznych

problemów osób z zaburzeniami psychicznymi. Ważnym elementem w pracy Domu jest

integracja uczestników ze środowiskiem lokalnym poprzez ich społeczna rehabilitację oraz

aktywizację zawodową.

59

System orzekania o niepełnosprawności jest realizowany przez Zespoły ds. Orzekania

o Stopniu Niepełnosprawności składające się ze specjalistów: lekarzy, psychologów,

pracowników socjalnych, doradców zawodowych, którzy określają stopień naruszenia

sprawności organizmu i konsekwencji tego stanu dla możliwości podjęcia pracy, pełnienia ról

społecznych jakie człowiek pełni stosownie do wieku, płci, uwarunkowań społecznych,

kulturowych etc. oraz ograniczeń w samodzielnej egzystencji.

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 26.01.1999 r. w sprawie

szczegółowych zasad powoływania i odwoływania oraz sprawowania nadzoru nad zespołami

orzekającymi – dnia 10 maja 2000 r. został powołany Powiatowy Zespół ds. Orzekania o

Stopniu Niepełnosprawności w Łęcznej obejmujący właściwością terytorialną obszar Powiatu

łęczyńskiego. Aktualnie Zespół ten ma swoją siedzibę przy ul Krasnystawskiej 52.

Celem złożenia wniosku do Powiatowego Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności

jest m.in. uzyskanie ulg i świadczeń pieniężnych,uzyskanie odpowiedniego zatrudnienia,

szkolenia, uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej, zaopatrzenie w przedmioty

ortopedyczne i środki pomocnicze, korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w

samodzielnej egzystencji, korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych,

rehabilitacyjnych, wydanie karty parkingowej, świadczenia pieniężne z pomocy społecznej,

zasiłek stały i pielęgnacyjny. ( tabela nr 18)

Tabela nr 18. Liczba i cel przyjętych wniosków o ustalenie niepełnosprawności lub

stopnia niepełnosprawności.

Cel złożenia wniosku

2005 2007

Osoby powyżej 16 roku życia – razem w tym 489 662

Odpowiednie zatrudnienie 56 122

Szkolenie

Uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej 2 27

Konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i

środki pomocnicze

91 118

Korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w

samodzielnej egzystencji ( korzystanie z usług socjalnej

opieki terapeutycznej)

102 152

Świadczenia pieniężne z pomocy społ. – zasiłek stały 96 35

Zasiłek pielęgnacyjny 129 142

60

Korzystanie z karty parkingowej 4 29

Inne, jakie? – ulgi i uprawnienia 9 37

Osoby przed 16 rokiem życia – razem w tym 196 166

Zasiłek pielęgnacyjny 160 148

Zasiłek stały 31 6

Inne ( jakie) 5 12

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Treść pojęcia stopnia niepełnosprawności określony został w oparciu o kryteria

medyczne, społeczne oraz zawodowe, w związku z czym uwzględnia:

- zależność danej osoby od jej środowiska ludzkiego i rzeczowego w zaspakajaniu

podstawowych potrzeb życiowych i społecznych poprzez określenie zakresu koniecznych

usług opiekuńczych i pomocowych koniecznych do życiowego funkcjonowania

- kryterium czasowe ustalające konieczność, świadczenia czynności w zakresie opieki lub

pomocy w sposób stały długotrwały lub okresowy

- kryteria służące do oceny niepełnosprawności w ramach poszczególnych stopni

uwzględniają naruszoną sprawność funkcjonowania organizmu w aspekcie zaburzeń i

ograniczeń jego struktur i funkcji, zdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb

życiowych co pozwala określić zakres aktywności realizowanej na poziomie indywidualnym,

zdolność do pełnienia ról społecznych w tym roli zawodowej, co stanowi o uczestnictwie w

szeroko rozumianym życiu społecznym.

Tabela nr 19. Ilość wydanych orzeczeń przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o

Niepełnosprawności w Łęcznej

2005 2007

Osoby powyżej 16 roku życia – razem w tym

zaliczono do stopnia niepełnosprawności

417 645

Lekkiego 141 189

Umiarkowanego 168 259

Znacznego 108 197

Nie zaliczono do osób niepełnosprawnych

Odmowa ustalenia stopnia niepełnosprawności

Osoby przed 16 r. życia – razem 191 136

Nie zaliczono do osób niepełnosprawnych 40

Odmowa ustalenia 3

Zaliczono do osób niepełnosprawnych 148

61

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności

Analiza porównawcza pokazuje, że stale rośnie ilość złożonych wniosków oraz

orzekanych osób po 16 roku życia, a liczba wniosków i orzeczeń dzieci do 16 roku życia

uległa obniżeniu. Spowodowane jest to wprowadzeniem wyższych kryteriów oceny

niepełnosprawności. ( tabela nr 19)

Wśród niepełnosprawnych najliczniejszą grupę stanowią osoby z wykształceniem

podstawowym. ( tabela nr 20)

Tabela nr 20. Liczba wydanych orzeczeń wg wykształcenia. Stan na 31.12.2007r.

Wykształcenie

Mniej niż podstawowe 20

Podstawowe 304

Zasadnicze 148

Średnie 146

Wyższe 27

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

mniej niż

podstaw ow e; 3%w yższe 4%

średnie; 23%

zasadnicze 23%

podstaw ow e;

47%

2.3.2.Skutki niepełnosprawności

Choroba i niepełnosprawność to czynniki, które prowadzą do pogorszenia kondycji

finansowej każdej rodziny bez względu na jej przynależność społeczno – zawodową i miejsce

zamieszkania. Sytuacja taka, to z jednej strony efekt wydatków na leczenie, rehabilitację i

różnego typu świadczenia będące udziałem rodzin, w których żyją osoby z ograniczoną przez

62

chorobę sprawnością. Z drugiej strony przyczyną jest ograniczenie dochodów – utrata pracy i

renta inwalidzka osoby niepełnosprawnej oraz ograniczenie aktywności zawodowej

i możliwości zarobkowania przez innych członków rodziny zobowiązanych do świadczeń

opiekuńczych. Na tę typową sytuację niekorzystnie mogą także wpływać dodatkowe czynniki i

uwarunkowania, które czynią życie tych rodzin szczególnie trudnym. Chodzi tu między innymi

o następujące elementy:

- wcześniejsza trudna sytuacja bytowa, na przykład brak podstawowego standardu

wyposażenia w sprzęt gospodarstwa domowego (brak podstawowych mebli, pralki, lodówki,

itp.),

- wysoki poziom wydatków, gdy więcej niż jedna osoba wymaga działań opiekuńczo –

leczniczo – rehabilitacyjnych,

- niezaradność życiowa członków rodziny, nieumiejętność gospodarowania

ograniczonymi środkami finansowymi.

Niepełnosprawność jest jednym z głównych powodów korzystania z pomocy

społecznej. Z danych uzyskanych z Ośrodków Pomocy Społecznej wynika, że w 2007 r. z

powodu niepełnosprawności pomoc przyznano 561 rodzinom z terenu Powiatu łęczyńskiego.

Liczba ta w latach 2005-2007 systematycznie wzrasta co ilustruje poniższy wykres ( rysunek

nr 21 )

Rysunek nr 21 . Stosunek liczby rodzin, którym przyznano pomoc z powodu

niepełnosprawności do ogólnej liczby rodzin, którym przyznano pomoc w latach 2005 –

2007.

483

4466

514

4526

561

4475

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

1 2 3

Niepełnospraw nośc Ogólna liczba rodzin

63

Dotknięcie jednego z członków rodziny niepełnosprawnością stanowi sytuację

kryzysową. Obserwacje pracowników Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie pozwalają

stwierdzić, że sytuacja tej grupy osób jest trudna. Problemy osób niepełnosprawnych wiążą

się głównie z ograniczonymi możliwościami protezowania i zakupu sprzętu ułatwiającego

komunikowanie się i samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitacją. Dużym

problemem są także bariery architektoniczne w miejscu zamieszkania osoby

niepełnosprawnej jak i w budynkach użyteczności publicznej. Bariery te nie tylko

utrudniają, ale niekiedy wręcz uniemożliwiają uczestnictwo w normalnym życiu.

Nie bez znaczenia jest również problematyka edukacji osób niepełnosprawnych od

chwili urodzenia do ukończenia nauki w ramach posiadanych predyspozycji i możliwości.

Na tej płaszczyźnie widać niedoinwestowanie poradni specjalistycznych i specjalnych

ośrodków szkolno – wychowawczych.

Niepełnosprawni spotykają się również z problemami psychologicznymi

i społecznymi, które wynikają z trudności w akceptacji samego siebie i swoich schorzeń

oraz z braku zrozumienia ze strony ludzi zdrowych.

Osoby niepełnosprawne, a także osoby zaliczane do grup ryzyka na rynku pracy,

zamieszkujące regiony najuboższe, maja znacznie mniejsze od przeciętnych szanse na

zatrudnienie i przez to są szczególnie zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Do

końca 2003 roku system wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych był w większej

mierze ukierunkowany na tzw. chroniony rynek pracy. Począwszy od 2004 r. mechanizmy

wynikające ze znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i

społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.)

są skierowane przede wszystkim na otwarty rynek pracy z myślą o rozwinięciu mechanizmów

powodujących zwiększenie zainteresowania pracodawców zatrudnianiem osób

niepełnosprawnych. Jednak efekty wprowadzania tych rozwiązań są obecnie trudne do oceny.

W społeczeństwie funkcjonuje niebezpieczny stereotyp, ze ludzie niepełnosprawni

mogą być zatrudnieni tylko w zakładach pracy chronionej. Tymczasem mogą oni

podejmować pracę na otwartym rynku, jak również prowadzić własna działalność

gospodarczą. Podjęcie pracy przez osobę niepełnosprawną stanowi ukoronowanie całego

złożonego procesu rehabilitacji i ma dla niej duże znaczenie nie tylko ekonomiczne, ale też

64

istotny wymiar społeczny, poczucie przydatności, samodzielności ekonomicznej i możliwość

realizacji.

Promocja zatrudnienia osób niepełnosprawnych jest kluczem do ich integracji ze

społeczeństwem oraz stwarza możliwości wzajemnego współzawodnictwa osoby

niepełnosprawnej z osobą zdrową. Dzięki użyciu nowych technologii można pokonać szereg

fizycznych i psychologicznych barier stojących przed osobami niepełnosprawnymi i

umożliwić większą partycypację nie tylko w pracy, ale również w innych dziedzinach życia.

Wszystko to prowadzi do lepszej i pełniejszej zawodowej aktywizacji osób

niepełnosprawnych, czyli do działań zmierzających przede wszystkim do zatrudniania tych

osób na stanowiskach odpowiadających ich inwalidztwu oraz służących podnoszeniu ich

kwalifikacji.

W ostatnim czasie powstało wiele inicjatyw ustawodawczych w dziedzinie

wyrównywania szans osób niepełnosprawnych w społeczeństwie.

Od marca 2008 r. przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej realizowany

jest projekt pod nazwą: „Trener pracy – zatrudnienie wspomagane osób niepełnosprawnych w

Powiecie Łęczyńskim”( dofinansowany ze środków PFRON). Celem projektu jest podjecie i

utrzymanie zatrudnienia przez osoby bezrobotne i poszukujące pracy ze znacznym i

umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, zarejestrowane w urzędzie pracy lub

uczestników warsztatów terapii zajęciowej. Trenerzy pracy, doradcy zawodowi oraz

psychologowie zapewniają kompleksową opiekę i pomoc osobom niepełnosprawnym podczas

procesu szukania pracy oraz adaptacji w nowym miejscu pracy aż do całkowitego

usamodzielnienia.

Od początku 1999 roku powiat realizuje nowe zadania, które związane są między

innymi ze środowiskiem osób niepełnosprawnych, a ściślej z rehabilitacją społeczną poprzez

uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej, turnusach rehabilitacyjnych oraz działaniach

zmierzających do ograniczenia barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu

się.Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Łęcznej udziela pomocy osobom

niepełnosprawnym poprzez dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji

Osób Niepełnosprawnych do:

uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych

likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się , technicznych w

zależności od rodzaju niepełnosprawności,

65

zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze

zakupu sprzętu rehabilitacyjnego,

działalności kulturalnej, sportowej, turystycznej

działalności warsztatu terapii zajęciowej

1) turnusy rehabilitacyjne

Tabela nr 21. Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych w latach 2005,2006,2007.

Wnioskodawcy Lata

2005 2006 2007

Liczba osób ubiegających się o dofinansowanie z opiekunami 401 307 361

W tym liczba opiekunów 71 78

Liczba osób , którym przyznano dofinansowanie 224 307 361

Liczba osób , które zrezygnowały z dofinansowania 34

Łączna kwota dofinansowania w złotych. 23.563 25.194

Źródło. Dane własne PCPR

Rysunek nr 22. Uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych w latach 2005,2006,2007.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2005 2006 2007

Lata

Iloś

c o

só

b

Z informacji zamieszczonych wyżej wynika, że zainteresowanie turnusami

rehabilitacyjnymi osób niepełnosprawnych z roku na rok zwiększa się. Osoby wyjeżdżające na

turnusy mogą korzysta z pełnej rehabilitacji w ośrodkach na terenie całej Polski.

66

2) likwidację barier architektonicznych i technicznych

Tabela nr 22. Realizacja likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się

i technicznych w latach 2005,2006,2007. Umowy

zrealizowane

Bariera

Architektoniczna Łączna kwota

w zł.

W

komunikowa

niu się

Łączna

kwota w zł.

Techniczna Łączna

kwota w zł.

2005 7 69 982,30 7 10 285,84 39 52 400

2006 4 25 084,32 5 23 622,40 65 82 947,99

2007 12 5 5517 72 79 525,02

Źródło. Dane własne PCPR

W ramach likwidacji barier architektonicznych najczęściej zostały wykonane min.

następujące roboty budowlane:

- budowa pochylni

- wykonanie posadzki antypoślizgowej,

- zrealizowanie łazienki kosztem innego pomieszczenia z wyposażeniem jej w urządzenia

dostosowane dla osoby niepełnosprawnej poruszającej się przy pomocy wózka inwalidzkiego,

- wyposażenia łazienki w urządzenia przystosowane dla osoby niepełnosprawnej,

- wyrównanie poziomu podłóg,

- wymiana drzwi na szersze, aby spełniały wymagania dla osób poruszających się na wózku

inwalidzkim

W ramach likwidacji barier w komunikowaniu się najczęściej dofinansowano:

- telefony bezprzewodowe

- zegarki

- zestawy komputerowe

W ramach likwidacji barier technicznych najczęściej dofinansowano zakupy:

- pralek automatycznych

- kuchenek mikrofalowych

- robotów kuchennych

- poduszki wibracyjnej z fleszem

67

Rysunek nr 23. Realizacja barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się

w 2007 r.

3) Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne,

środki pomocnicze

Tabela nr 23. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty

ortopedyczne, środki pomocnicze w latach 2005, 2006, 2007.

Lata Łączna kwota

dofinansowania w zł.

Wnioski zrealizowane

2005 193.699,00 zł. 198

2006 324.532,00 zł. 351

2007 268.861,00 zł. 341

Źródło. Dane własne PCPR

Osoby niepełnosprawne najczęściej korzystał z dofinansowania do: aparatów

słuchowych, pieluchomajtek, cewników, butów ortopedycznych, dofinansowano także sprzęt

służący do masażu wodnego, łóżko rehabilitacyjne, rower rehabilitacyjny.

4) Pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej

W latach 2005, 2006, 2007 udzielano tylko informacji na temat przyznawania i spłaty

pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej lub rolniczej.

5) Dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego

W latach 2005,2006,2007 nie zgłaszały się osoby zainteresowane dofinansowaniem do

oprocentowania kredytu bankowego.

bariera w komunikowaniu się

5

bariera techniczna 72

bariera architektoniczna;

12

68

6) Warsztaty Terapii Zajęciowej w Janowicy

Koszty działania Warsztatów Terapii Zajęciowej pokrywane są ze środków Państwowego

Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych za pośrednictwem Powiatowego Centrum

Pomocy Rodzinie w Łęcznej

Tabela nr 24. Środki przeznaczone na WTZ w latach 2005, 2006, 2007.

Lata Środki przeznaczone na WTZ w Janowicy

2005 426.280,00 zł.

2006 464.508,00 zł.

2007 464.508,00 zł.

Źródło. Dane własne PCPR

Warsztaty Terapii Zajęciowej realizują zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i

społecznej zmierzające do ogólnego rozwoju i poprawy sprawności niezbędnych do

prowadzenia przez osoby niepełnosprawne samodzielnego i aktywnego życia – w miarę ich

indywidualnych możliwości. Ten cel warsztaty realizują przez następujące działania:

- ogólne usprawnienia,

- rozwijanie umiejętności, w tym wykonywanie czynności życia codziennego oraz zaradności

osobistej

- przygotowanie do życia w środowisku społecznym,

- rozwijanie psychofizycznych sprawności niezbędnych w pracy

-rozwijanie podstawowych oraz specjalistycznych umiejętności zawodowych

umożliwiających podjęcie pracy w Zakładzie Aktywności Zawodowej.

Warsztaty Terapii Zajęciowej są formą rehabilitacji społecznej i zawodowej dla osób,

które ukończyły 16 rok życia i nie są w stanie podjąć pracy i zostały przez Powiatowy Zespół

do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności uznane za niepełnosprawne z zaleceniem terapii

zajęciowej. Warsztaty mogą być organizowane przez różne podmioty, w tym zakłady pracy

chronionej, organizacje pozarządowe i fundacje jako wyodrębnione organizacyjne i

finansowo jednostki. WTZ realizuje zadania zmierzające do ogólnego rozwoju i poprawy

sprawności każdego uczestnika, niezbędne do możliwie niezależnego, samodzielnego i

aktywnego życia. Koszty działania WTZ pokrywane są ze środków PFRON za

pośrednictwem PCPR w Łęcznej.

69

Osoby korzystające z warsztatu nie mają statusu pracowników. Jest to placówka

pobytu dziennego. Czas trwania zajęć w warsztacie wynosi 35 godzin tygodniowo i 7 godzin

dziennie. Najważniejszym jego zadaniem jest prowadzenie procesu rehabilitacji tak, aby

uczestnicy osiągnęli jak najwyższy stopień przystosowania do życia w pełni uspołecznionego.

2.4. Uzależnienia: alkoholizm i narkomania

Okres transformacji w Polsce przyniósł wiele zmian zarówno w życiu całego

społeczeństwa, jak i w życiu poszczególnych rodzin. Radykalnie pogorszyła się sytuacja

materialna znacznej części społeczeństwa, a w konsekwencji nastąpił wzrost zasięgu ubóstwa.

Wpływa to na pogorszenie jakości relacji rodzinnych. Pojawiają się sytuacje konfliktowe co

w konsekwencji może prowadzić uzależnienia się od substancji psychoaktywnych.

Zmiany stylu życia oraz wysoki poziom bezrobocia spowodowały w ostatnich latach

w Polsce silne tendencje gwałtownego wzrostu spożycia substancji uzależniających, wśród

których dominującą rolę wciąż odgrywa alkohol. Obojętność i brak reakcji na łamanie prawa:

sprzedaż alkoholu nieletnim, sprzyja potęgowaniu tego zjawiska wśród ludzi młodych.

Alkoholizm i narkomania pociągają za sobą liczne, daleko idące skutki społeczne:

dezorganizacje rodziny, destrukcyjny wpływ na środowisko wychowawcze dzieci,

zaniedbanie pracy prowadzące do bezrobocia, zaburzenia stosunków międzyludzkich i

przestępczość.

Na terenie Powiatu łęczyńskiego funkcjonuje Poradnia Terapii Uzależnień oraz

Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, a od 2004 r. Punkt

Konsultacyjno – Informacyjny dla Osób Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych przy

PCPR w Łęcznej. Ponadto na terenie miasta Łęczna działa Punkt Konsultacyjny MONAR

przy ul. Jaśminowej 4, a także Regionalne Centrum Trzeźwości „Maksymilian”.

Punkt Konsultacyjno – Informacyjny dla Osób Uzależnionych od Substancji

Psychoaktywnych.

Zadania Punktu to:

ambulatoryjna pomoc osobom eksperymentującym, zażywającym środki narkotyczne –

zagrożonym uzależnieniem oraz ich rodzinom,

wzbudzanie i rozwijanie motywacji do zerwania z nałogiem u osób uzależnionych i ich

rodzin,

70

kierowanie pacjentów do Oddziałów Detoksykacyjnych oraz Ośrodków Rehabilitacyjnych,

udzielanie informacji i pomocy osobom żyjącym z HIV i chorym na AIDS,

redukcja szkód związanych z zażywaniem środków psychoaktywnych,

udzielanie porad prawnych dotyczących problemów rodzinnych i społecznych,

pomoc psychologiczna,

a także:

współpraca ze środowiskiem młodzieży,

szkolenie nauczycieli, pedagogów, studentów, pracowników służb społecznych, służby

zdrowia oraz wszystkich zainteresowanych osób

spotkania z rodzicami uczniów szkół Powiatu łęczyńskiego

W 2007 r. w punkcie pracowali: instruktor terapii uzależnień, psycholog, lekarz

psychiatra, pedagog i prawnik. Pracownicy ci skupili się przede wszystkim na pracy

bezpośredniej z rodzinami potrzebującymi wsparcia. Na 2008 r. pracownicy zaplanowali

między innymi konsultacje indywidualne, szkolenia w placówkach oświatowych, publikacje

prasowe, sporządzenie i rozpowszechnienie ulotek. Do września 2008 r. w ramach

funkcjonowania Punktu Konsultacyjno – Informacyjnego dla Osób Uzależnionych od

Substancji Psychoaktywnych udzielono 61 porad i konsultacji. W tym 9 osób było

uzależnionych od alkoholu i 9 osób było współuzależnionych, z czego zarówno osoby

uzależnione jak i współuzależnione podejmowały terapię indywidualna tj. 18 osób.

Dodatkową działalnością Punktu jest prowadzenie działań profilaktycznych na terenie

Powiatu łęczyńskiego. Działaniami tymi zostało objętych jak dotychczas ok. 180 uczniów z

różnych szkół na terenie powiatu podczas działań profilaktycznych zatytułowanych „Ja,

rodzina, rówieśnicy, a uzależnienia”. W wyniku współpracy z Komendą Powiatową Policji

PCPR wystosował do 20 osób objętych „Niebieską Kartą” stosowne pismo informujące o

tym, że osoby te mogą skorzysta z bezpłatnych porad prawnych, psychologicznych i

pedagogicznych oraz mogą podjąć terapię dla osób uzależnionych i współuzależnionych.

Poradnia Terapii Uzależnień

Funkcjonuje w strukturach SPZOZ w Łęcznej. Świadczy bezpłatną pomoc dla osób z

problemami alkoholowymi i ich rodzin. Pacjenci przyjmowani są bez skierowania. Oferta

terapeutyczna kierowana jest do:

1. Osób uzależnionych od alkoholu i innych środków psychoaktywnych.

71

2. Osób pijących szkodliwie, które nie spełniają kryteriów zespołu uzależnienia od alkoholu,

ale doświadczają szkód zdrowotnych, psychologicznych i społecznych związanych z

piciem

3. Członków rodzin alkoholowych ( dorośli i młodzież) ponoszących psychiczne i

zdrowotne konsekwencje życia w przewlekłym stresie.

Na ofertę terapeutyczną składają się:

Diagnoza uzależnienia i współistniejących zaburzeń psychicznych, kierowanie do

odpowiednich programów terapeutycznych.

Podstawowy program psychoterapii uzależnienia od alkoholu i innych substancji

psychoaktywnych ( realizowany jest w formie indywidualnych i grupowych sesji

terapeutycznych)

Terapia pogłębiona dla osób, które zrealizowały program podstawowy ( w naszej lub

innej poradni terapii uzależnień)- kontynuacja pracy nad procesem trzeźwienia,

zapobieganie nawrotom picia)

Pomoc psychologiczna i terapia ( indywidualna i grupowa) dla członków rodzin

alkoholowych – osób współuzależnionych.

Pomoc psychologiczna i terapia dla młodzieży z domów z problemem alkoholowym

( w tym dla osób sprawujących trudności wychowawcze, eksperymentującymi ze

środkami psychoaktywnymi).

Regionalne Centrum Trzeźwości „Maksymilian”

Jest to stowarzyszenie, które działa na terenie miasta i gminy Łęczna od 1988 r.

Realizuje ono następujące cele: pomoc osobom uzależnionym i ich rodzinom w

doprowadzeniu do stałej abstynencji poprzez organizację różnych form pracy skierowanej do

swoich członków, środowiska Łęcznej i okolicznych miejscowości naszego powiatu,

organizację grup wsparcia, punktu konsultacyjnego, szkoleń, warsztatów, pomocy grupom

samopomocowym A-A i Al.-ANON, współpraca z Gminną Komisją Rozwiązywania

Problemów Alkoholowych.

Punkt Konsultacyjny MONAR w Łęcznej

Punkt ten ma swoją siedzibę przy ul. Jaśminowej 4 i funkcjonuje od roku 2006.

W 2007 roku w punkcie podjęto następujące działania:

udzielono porad 73 osobom uzależnionym i eksperymentującym

72

udzielono porad 118 osobom w interwencji kryzysowej

prowadzono grupy wsparcia dla 37 osób

udzielono 412 porad osobom uzależnionym i nieuzależnionym

3 osoby skierowano na detoksykację

18 osób prowadzono ambulatoryjnie

do 6 m-cy w terapii utrzymało się 9 osób

powyżej 6 m-cy w terapii utrzymało się 6 osób

powyżej 6 m-cy w terapii utrzymywało 5 rodzin.

Z informacji uzyskanych od pracowników w/w punktów i poradni wynika, że problem

alkoholizmu i narkomanii dotyka w tempie zatrważającym coraz młodsze grupy wiekowe.

Nikt nie zna dokładnie skali tego zjawiska, ale wszyscy są zgodni co do tego, że problem ten

z każdym rokiem będzie się nasilał.

Młodzi ludzie na terenie Powiatu łęczyńskiego uzależniają się krzyżowo od alkoholu i

narkotyków ( najczęściej marihuany i amfetaminy).

2.4.1 Alkoholizm

Kolejną z grup dysfunkcyjnych, która jest objęta pomocą ze strony systemu pomocy

społecznej, stanowią osoby uzależnione od alkoholu. Nadużywanie napojów alkoholowych

stanowi dziś bezsprzecznie jeden z najpoważniejszych problemów. Zjawisko to stwarza

problem złożony i trudny do przezwyciężenia dla wielu mieszkańców i nie zależy od płci,

wieku ani poziomu wykształcenia. Jego rozmiar i niszczycielskie działanie daje się

zaobserwować wśród klientów pomocy społecznej. Zespól uzależnienia od alkoholu jest

chorobą chroniczną i postępującą, która zaczyna się rozwija bez świadomości osoby

zainteresowanej, polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może

doprowadzić do przedwczesnej śmierci. Charakteryzują ją przede wszystkim takie zjawiska

jak:

codzienne wypijanie alkoholu w celu utrzymania zadowalającego funkcjonowania

regularne ale ograniczone do weekendów picie dużych ilości alkoholu

ciągi picia występujące na przemian z okresami trzeźwości

zmiany tolerancji na alkohol

utrata kontroli nad piciem

zaburzenia pamięci i świadomości

nawroty picia po próbach utrzymania okresowej abstynencji.

73

O uzależnieniu od alkoholu możemy mówić wówczas, gdy co najmniej trzy spośród

wymienionych objawów występowały, co najmniej 1 miesiąc w ciągu ostatniego roku.

Nadmierne spożywanie alkoholu znajduje swoje odbicie nie tylko w życiu jednostki, ale także

w życiu społeczeństwa. Problemy, których przyczyną jest alkohol mogą pojawić się w

różnych dziedzinach. Można mówić o następstwach rodzinnych, problemach w pracy,

łamaniu porządku publicznego. Bardzo ważnym skutkiem nadużywania alkoholu jest

pogarszanie się sytuacji ekonomicznej i społecznej rodziny. Obciążenie budżetu rodziny

wydatkami na alkohol, związana z piciem, mniejsza aktywność zawodowa,

niebezpieczeństwo utraty pracy lub jej brak często zagraża podstawom materialnym bytu

rodziny. Z problemami nadużywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat,

niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzależnionych od alkoholu i obniżania

wieku pierwszego z nim kontaktu.

W rodzinach, które objęte są pomocą socjalną pracownicy dość często obserwują

stwarzanie sytuacji sprzyjających piciu alkoholu, stosowanie zachęty do jego spożywania i

przedstawianie łatwości jego zdobywania. Szczególnego znaczenia w tych rodzinach nabiera

wzorzec picia alkoholu i niekorzystny wpływ rozbieżności miedzy zachowaniem rodziców a

wymaganiami stawianymi wobec dziecka, co do spożywania alkoholu, brak kontroli ze strony

rodziców i stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych. W wielu środowiskach daje

się zauważyć zjawisko „dziedziczenia” alkoholizmu. Problem nadużywania alkoholu przez

podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany, ponieważ obok alkoholizmu

występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, problemy

wychowawcze i zdrowotne. Alkoholizm to częsta przyczyna interwencji sądu w sprawy

opiekuńczo-wychowawcze.

Praca z tak zaburzonymi klientami jest bardzo trudna, długotrwała i często skazana na

niepowodzenie. Z pomocą w pracy z osobami uzależnionymi pracownikom socjalnym

przychodzą Gminne Komisje Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Liczba rodzin otrzymujących pomoc z Ośrodków Pomocy Społecznej z powodu alkoholizmu

i narkomanii w latach 2005 – 2007 utrzymuje się na poziomie 4 %. (tabela nr 25, rysunek nr

24 )

74

Tabela nr 25. Liczba rodzin otrzymujących pomoc z OPS-ów z powodu alkoholizmu i

narkomanii.

Lata 2005 2006 2007

Liczba rodzin, którym

przyznano pomoc z

powodu alkoholizmu i

narkomanii

171 190 182

Stopa procentowa 3,83 % 4,18% 4,08%

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z Ośrodków Pomocy Społecznej

Rysunek nr 24. Stosunek liczby rodzin, którym przyznano pomoc z powodu alkoholizmu i

narkomanii do ogólnej liczby rodzin, którym przyznano pomoc w latach 2005-2007.

171

4466

190

4526

182

4475

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

2005 2006 2007

Alkoholizm, narkomania Ogólna liczba rodzin

75

2.4.2. Narkomania

Od początku lat dziewięćdziesiątych obserwujemy w naszym kraju znaczny wzrost

rozmiarów problemu narkotyków. Szybko rosło rozpowszechnianie eksperymentalnego i

okazjonalnego używania substancji nielegalnych wśród młodzieży. Pojawiły się pierwsze

sygnały zainteresowania narkotykami wśród dorosłych, przynajmniej w dużych miastach.

Rosły w znacznym tempie wskaźniki narkomanii rozumianej jako regularne używanie

narkotyków powodujące poważne problemy. Zwiększyła się podaż narkotyków na

nielegalnym rynku i w ślad za tym ich dostępność.

Terminem narkomania określa się stan uzależnienia od środków odurzających. Pojęcie

to ma szerokie znaczenie i obejmuje nie tylko nałogowe używanie narkotyków, ale także

stosowanie wszelkich środków wywołujących euforię odurzającą. Nawykowe odurzanie się

narkotykami staje się zjawiskiem masowym i groźnym dla zdrowia i życia ( nadużywanie

silnych środków narkotycznych prowadzi do śmierci, samobójstw na skutek przyjmowania

różnych substancji) i dla mienia społeczeństwa ( rozboje, rabunki, kradzieże popełnione w

celu zdobycia pieniędzy na zaspokojenie głodu narkotycznego).

Zjawisko narkomanii obejmuje swoim zasięgiem wszystkie grupy społeczne w kraju,

a przyjmowanie narkotyków ma charakter masowy. Sprzyja temu powszechność i dostępność

środków odurzających, panująca moda na ich zażywanie oraz fakt, że narkotyki często są

traktowane jako ucieczka od codzienności, środek obronny przed trudnościami, sposób

rozładowywania stresów i konfliktów oraz poszukiwanie nowych wrażeń i doznań.

Narkomania to jedna z przyczyn: bezdomności, osamotnienia, odrzucenia przez

rodzinę, braku stałych środków utrzymania, przestępczości, złego stanu zdrowia, epidemii

wirusowych czy HIV. Problem narkomanii na terenie Powiatu łęczyńskiego pomimo braku

potwierdzenia w udostępnianych danych jest coraz większy.

2.5. Bezdomność

Bezdomność to jedno z najgroźniejszych zjawisk patologii społecznej. Dla

społeczeństwa stanowi ona zagrożenie bezpieczeństwa i spokoju. Bezdomność jako cecha

położenia społecznego konkretnych osób, zwłaszcza w swej skrajnej postaci, kumuluje się

zazwyczaj z różnymi rodzajami patologii indywidualnej (alkoholizm, przestępczość,

narkomania, prostytucja, rozpad więzi rodzinnych, włóczęgostwo, żebractwo), z zaburzeniami

psychicznymi, którym towarzyszy brak oparcia w pierwotnych grupach społecznych, z

konfliktami na tle obyczajowym i odtrąceniem niesamodzielnych członków rodziny.

76

Zachowania patologiczne ludzi bezdomnych często są bardzo ściśle powiązane z sytuacją

życiową. Pomoc państwa dla osób bezdomnych została określona ustawą o pomocy

społecznej w myśl której bezdomnemu należy się tymczasowe miejsce noclegowe, odzież i

posiłek, a w niektórych przypadkach również zasiłek i inne formy pomocy.

„Bezdomność jest problemem, który rozwiązywany powinien być lokalnie. Wynika on

ze złej polityki mieszkaniowej i deficytu mieszkań. Czasem wiąże się z eksmisją, czyli

nakazem opuszczenia zajmowanego lokalu”. („Polityka społeczna czyli ujarzmienie chaosu

socjalnego” J. Auleytner cyt. S. 454.)

Na terenie Powiatu łęczyńskiego pomocy praktycznej bezdomnym udzielają ośrodki

pomocy społecznej (rysunek nr 25), jak również Caritas przy kościele św. Marii Magdaleny

w Łęcznej.

Rysunek nr 25. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu bezdomności w

latach 2005-2007.

13

9

16

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

2005 2006 2007

Gminy, w których występuje problem bezdomności podejmują działania pomocowe między

innymi w formie:

udzielania świadczeń w naturze

bezpłatnej pomocy medycznej

współpracy w zakresie leczenia

kierowania na leczenie odwykowe.

Problem bezdomności w Powiecie łęczyńskim jest trudny do rozwiązania ze względu na brak

mieszkań niskoczynszowych i schroniska dla bezdomnych.

77

2.6. Patologie społeczne i przestępczość

2.6.1. Przestępczość ogółem

Powiat łęczyński nie należy do regionów szczególnie zagrożonych przestępczością,

ilość popełnianych przestępstw w ostatnich latach nieznacznie zmalała, ale za to rośnie ilość

nieletnich będących sprawcami czynów karalnych.

Podległość poszczególnych gmin pod Komisariaty Policji:

1) Komisariat Policji w Cycowie

2) Komisariat Policji w Ludwinie

3) Komisariat Policji w Milejowie

4) Komisariat Policji w Puchaczowie

5) Komisariat Policji w Spiczynie

6) Komenda Powiatowa Policji w Łęcznej

Tabela nr 26. Ilość przestępstw popełnionych na terenie Powiatu łęczyńskiego w latach

2005 – 2007 2005 2006 2007

Ilość popełnionych

przestępstw ogółem

1375 1248 1035

Ilość nieletnich będących

sprawcami czynów

karalnych

74 78 87

Procent jaki stanowią

nieletni będący

sprawcami czynów

karalnych w stosunku do

ogólnej liczby

popełnionych przestępstw

5,38 % 6,25 % 8,40 %

Źródło. Opracowanie na podstawie informacji z Powiatowej Komendy Policji w Łęcznej.

2.6.2. Przestępczość wśród nieletnich

W 2007 r. na terenie Powiatu łęczyńskiego zarejestrowano 87 nieletnich, będących

sprawcami czynów karalnych. Liczba ta w ostatnich latach stale wzrasta.

78

Rysunek nr 26. Liczba nieletnich będących sprawcami czynów karalnych w powiecie

łęczyńskim w latach 2005-2007.

74

78

87

65

70

75

80

85

90

2005 2006 2007

Wzrost przestępczości wśród nieletnich jest zjawiskiem bardzo niepokojącym,

narastającym z roku na rok. Dane statystyczne nie oddają w pełni zagrożenia przestępczością

w tej grupie wiekowej. Nadal brak jest dostatecznego rozpoznania zagrożenia narkomanią i

alkoholizmem wśród nieletnich, a więc tymi patologiami mającymi największy potencjał

kryminogenny. Dużo przestępstw nieletni popełniają w miejscu zamieszkania, bądź

sąsiadującym z tym miejscem, a porami popełnienia to godziny dopołudniowe i

popołudniowe, sporadycznie pora wieczorowo-nocna.

2.6.3 Przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie przeciw

członkowi rodziny, naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody.

Problem przemocy w rodzinie jest zjawiskiem mało rozpoznawalnym, wynika to głownie z

niechęci ofiar do zwierzania się ze swoich problemów, braku wiary w poprawę sytuacji oraz

niechęć do współpracy z odpowiednimi organizacjami.

Przemoc należy do zjawisk patologicznych, często jest długoterminowa, trwająca

latami. Obejmuje przemoc fizyczną, seksualną i emocjonalna – psychologiczną. Przemocy w

rodzinie doświadczają przede wszystkim kobiety, ale są to również dzieci, osoby starsze,

chore, niepełnosprawne. Nie ulega wątpliwości, że przemoc w rodzinie niszczy więzi

międzyludzkie, ogranicza możliwości rozwojowe jednostki poprzez tworzenie szeregu

niekorzystnych zmian i zaburzeń w jej psychice, uczy wadliwych nawyków reagowania w

kontaktach z innymi ludźmi utrwalonych potem przez wiele pokoleń.

79

Problem przemocy występuje przede wszystkim w rodzinach o najniższych dochodach

oraz wysokim poziomie spożycia alkoholu. Im wyższe spożycie alkoholu, tym większe

prawdopodobieństwo, że w rodzinie dochodzi do aktów przemocy.

Poziom wykształcenia, status zawodowy, miejsce zamieszkania czy fakt posiadania

dzieci nie jest istotny w kontekście występowania zjawiska przemocy. Poszkodowanym

często potrzebna jest pomoc socjalna, materialna, medyczna, prawna, a przede wszystkim

pomoc psychologiczna i wsparcie. Ofiara przemocy w rodzinie może szukać pomocy w wielu

instytucjach, takich jak: policja, prokuratura, organizacje pozarządowe, Ogólnopolskie

Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska linia, gminna komisja rozwiązywania

problemów alkoholowych, pomoc społeczna, służba zdrowia.

W ciągu całego 2007 roku Policja w Powiecie łęczyńskim przeprowadziła 876

interwencji domowych, z czego 400 w samej Łęcznej. (rysunek nr 27)

Rysunek nr 27. Ilość interwencji domowych w powiecie łęczyńskim w latach 2005-2007.

869

1003

876

800

850

900

950

1000

1050

2005 2006 2007

Sprawy dotyczące przemocy w rodzinie są sprawami trudnymi, dotykającymi

zamkniętych środowisk rodzinnych, skąd informacje rzadko przedostają się na zewnątrz. W

bardzo wielu przypadkach poszkodowani nie chcą współpracować z Policją, a także z

instytucjami działającymi na rzecz rodziny, w celu ukarania sprawcy przestępstwa, który jest

przecież jednocześnie członkiem ich rodziny. Często się zdarza, że dotychczasowa ofiara

przemocy w rodzinie staje się w przyszłości sprawcą przestępstwa. Dzieci będące ofiarami

przemocy w rodzinie, bądź jej świadkami znacznie częściej wchodzą w konflikt z prawem.

Dlatego rozpoznanie takich środowisk i rejestracja takich faktów stanowią ślad po każdej

interwencji związanej z przemocą zarówno fizyczną, jak i psychiczną w rodzinie i pozwalają

80

podejmować określone działania w celu zapewnienia ofiarom tej przemocy wszechstronnej

pomocy psychologicznej i prawnej.

ROZDZIAŁ 3. ANALIZA SWOT OBSZARU POLITYKI SPOŁECZNEJ W

POWIECIE ŁĘCZYŃSKIM

Dotychczas zebrane i omówione informacje o stanie pomocy społecznej na terenie

powiatu zawierają opis zjawisk społecznych w ujęciu ilościowym i jakościowym (opisowym).

Pozwala to określić słabe i mocne strony tego zjawiska. Z oczywistych względów w

niniejszej analizie zdefiniowano jedynie czynniki mające kluczowe znaczenie dla polityki

społecznej samorządu łęczyńskiego. Analizę oparto na wybranych czynnikach mających

wpływ na rozwój sfery społecznej. Wnioskowanie szans i zagrożeń w przedstawionej poniżej

części dokumentu oparte zostało na zestawieniu mocnych i słabych stron. Szanse i zagrożenia

stanowią pochodną wielu czynników. Są też obciążone pewnym subiektywnym podejściem

do oceny, osób uczestniczących w konsultacjach. Jest to jednak nieuniknione w przypadku

konieczności wyboru kluczowych czynników dla rozwoju danej sfery.

SWOT (Siły, Słabości, Szanse, Zagrożenia)

SIŁY (STRENGHTS) – wewnętrzne czynniki mające lub mogące mieć pozytywny wpływ na

rozwój obszaru polityki społecznej, wyróżniające obszar polityki społecznej powiatu

łęczyńskiego w sposób korzystny w otoczeniu, tworzące podstawy dla rozwoju.

SŁABOŚCI (WEEKNESSES) – wewnętrzne czynniki mające lub mogące mieć negatywny

wpływ na rozwój obszaru polityki społecznej, utrudniające rozwój i realizację zamierzeń,

braki w potencjałach, obniżające pozycję obszaru polityki społecznej powiatu łęczyńskiego

zarówno w oczach mieszkańców jak i podmiotów zewnętrznych.

SZANSE (OPPORTUNITIES) – czynniki w otoczeniu sprzyjające lub mogące sprzyjać

rozwojowi obszaru polityki społecznej w powiecie łęczyńskim umożliwiające eliminowanie

słabości, wzmacnianie sił, uruchamianie nowych kierunków rozwoju

ZAGROŻENIA ( THREATS) – czynniki w otoczeniu utrudniające lub mogące utrudniać

rozwój obszaru polityki społecznej w powiecie łęczyńskim, stanowiące bariery w

przełamywaniu dzisiejszych trudności i blokujące możliwości podejmowania działań w

różnych, istotnych z punktu widzenia rozwoju obszaru polityki społecznej powiatu.

81

MOCNE STRONY (SIŁY) SŁABE STRONY (SŁABOŚCI)

1. Sprawne funkcjonowanie Powiatowego

Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodków

Pomocy Społecznej, Ośrodka Interwencji

Kryzysowej w Kijanach i Wielofunkcyjnej

Placówki Opiekuńczo – Wychowawczej w

Kijanach.

2. Wykwalifikowana kadra pomocy

społecznej.

3. Dobre rozpoznanie potrzeb społeczności

powiatu.

4. Duża wiedza i kompetencja kadry na temat

aktywnych form wsparcia dla osób

potrzebujących.

5. Dobra współpraca z organizacjami

pozarządowymi.

6. Sprawne działanie Punktu Konsultacyjno –

Informacyjnego dla Osób Uzależnionych od

Substancji Psychoaktywnych

funkcjonującego przy PCPR.

7. Funkcjonowanie przy PCPR Poradni

Rodzinnej.

8. Skuteczne i efektywne pozyskiwanie

środków finansowych na realizację zadań z

zakresu pomocy społecznej w ramach

środków EFS i nie tylko.

1. Rosnące ubóstwo.

2. Migracja zarobkowa (czasowa i stała).

3. Rozpad rodziny spowodowany migracją

zarobkową, długotrwałym bezrobociem oraz

patologiami.

4. Niedostateczna systemowa opieka nad

osobami niepełnosprawnymi i starszymi .

Brak na terenie powiatu Domu Pomocy

Społecznej.

5. Niedostateczny poziom likwidacji barier

architektonicznych w obiektach użyteczności

publicznej.

6. Brak pełnego rozeznania liczby osób

niepełnosprawnych i ich potrzeb.

7. Brak budownictwa komunalnego i

socjalnego.

8. Brak rodziny zastępczej pełniącej rolę

pogotowia opiekuńczego.

9. Brak rodzinnego domu dziecka.

10. Słaba promocja wolontariatu.

82

SZANSE ZAGROŻENIA

1. Wykształcona i stale doskonaląca swoje

umiejętności kadra pracowników służb

specjalnych.

2. Ścisła współpraca z ośrodkami pomocy

społecznej w gminach w realizacji zadań

pomocy społecznej.

3. Współpraca z sądem rodzinnym,

kuratorami zawodowymi i społecznymi,

poradnią psychologiczno – pedagogiczną,

organizacjami pozarządowymi.

4. Środki finansowe PFRON.

5. Tworzenie miejsc pracy.

6. Możliwość korzystania ze środków EFS.

7. Realizacja powiatowych programów na

rzecz osób niepełnosprawnych, osób

uzależnionych i współuzależnionych, osób

mających problemy opiekuńczo –

wychowawcze i grup wykluczonych

społecznie.

1. Wzrostem liczby osób uzależnionych od

alkoholu i innych używek..

2. Negatywne postawy wynikające z zaniku

wzorców wychowawczych, brak motywacji

młodzieży do kształcenia i atrakcyjnych

propozycji zagospodarowania czasu

wolnego; rozszerzenie się uzależnień i

patologii społecznej.

3. Ograniczone środki finansowe na

realizację zadań pomocy społecznej.

4. Odpływ ludzi młodych i

wykwalifikowanych z terenu powiatu.

5. Patologie w społeczeństwie.

6. Starzenie się ludności powiatu.

7. Niewystarczające uczestnictwo obywateli

w rozwiązywaniu problemów istotnych dla

społeczności lokalnych.

8. Wciąż istniejące bariery społeczne, w tym

mentalnościowe, kulturowe, powodujące

ocenę człowieka przez pryzmat jego

niepełnosprawności, co wpływa negatywnie

na integrację społeczną tych osób.

9. Niebezpieczeństwo uzależnienia się

klientów pomocy społecznej od udzielanych

83

świadczeń.

10. Niski poziom wynagrodzeń pracowników

pomocy społecznej.

84

ROZDZIAŁ 4. CELE STRATEGICZNE I KIERUNKI DZIAŁANIA

Głównym celem na lata 2008 – 2014 jest doskonalenie systemu pomocy społecznej, zatrudnienia, oświaty i służby zdrowia w celu

stworzenia odpowiednich warunków życia dla rodziny, jej powstania, prawidłowego funkcjonowania i spełniania przez nią wszystkich ważnych

społecznie ról.

Lp. Cel strategiczny Kierunki działania Realizator Źródło

finansowania

Termin

realizacji

4.1.Bezrobocie i ubóstwo I.

Przeciwdziałanie bezrobociu i

aktywizacja lokalnego rynku

pracy.

1. Realizacja programu promocji

zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego

rynku pracy.

2. Podejmowanie działań zmierzających do

ograniczenia bezrobocia i aktywizacji osób

bezrobotnych na terenie powiatu

łęczyńskiego poprzez organizowanie:

usług pośrednictwa pracy, doradztwa

zawodowego,

prac społecznie użytecznych, staży,

przygotowania zawodowego, prac

interwencyjnych, robót publicznych,

szkoleń, kursów,

doradztwa zawodowego

Powiatowy Urząd

Pracy, gminy powiatu

łęczyńskiego,

organizacje

pozarządowe,

Powiatowe Centrum

Pomocy Rodzinie

Fundusz Pracy,

środki

Europejskiego

Funduszu

Społecznego,

środki budżetowe

jednostek

samorządu

terytorialnego

Praca

ciągła

85

II

Pomoc i wsparcie grup

najuboższych zagrożonych

marginalizacją i wykluczeniem

społecznym.

3. Opracowywanie i wdrażanie projektów

współfinansowanych z Europejskiego

Funduszu Społecznego, których realizacja

ma za zadanie zwiększenie aktywności osób

bezrobotnych i wykluczonych społecznie do

samodzielnego poszukiwania pracy i

podejmowania samozatrudnieni poprzez

objęcie wszystkich uczestników

kompleksową i zindywidualizowaną

pomocą .

4. Działania podejmowane przez

Powiatowy Urząd Pracy na rzecz

współpracy z pracodawcami, miejskimi i

gminnymi ośrodkami pomocy rodzinie oraz

z organizacjami pozarządowymi na rzecz

ograniczenia bezrobocia.

1. Tworzenie warunków do integracji

społecznej osób zagrożonych

marginalizacją i wykluczeniem społecznym

poprzez:

realizację programów sprzyjających

integracji społecznej

wspieranie organizacji pozarządowych w

realizacji programów na rzecz osób

niepełnosprawnych, osób i rodzin

zagrożonych marginalizacją, przemocą w

rodzinie.

PCPR, organizacje

pozarządowe,

placówki oświatowe,

jednostki

organizacyjne

pomocy społecznej

Środki EFS

Praca

ciągła

86

2. Inicjowanie:

Klubów Integracji Społecznej

Centrów Integracji Społecznej

Spółdzielni Socjalnych

4.2. Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. I.

Doskonalenie systemu opieki

nad rodziną i dzieckiem,

poprzez rozwój różnorodnych

1. Zapewnienie należytej opieki rodzinom

znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej

poprzez współpracę z Ośrodkami Pomocy

Powiatowe Centrum

Pomocy Rodzinie,

Ośrodki Pomocy

Środki unijne,

środki budżetowe,

środki pozyskane

Praca

ciągła

87

form wsparcia i opieki.

Społecznej, Sądem Rodzinnym, Komendą

Powiatowa Policji, organizacjami

pozarządowymi w zakresie pomocy tym

rodzinom.

2. Utworzenie nowej placówki opieki nad

dziećmi i młodzieżą w Ciechankach

Łańcuchowskich.

3. Rozwijanie usług poradnictwa

specjalistycznego dla osób i rodzin

potrzebujących wsparcia.

4. Szkolenie rodzin zastępczych i

kandydatów na pełnienie funkcji różnych

form rodzinnej opieki zastępczej oraz

promowanie i wspieranie

pozainstytucjonalnych form opieki nad

dzieckiem.

5. Rozwój nowych form opieki zastępczej –

rodziny zastępcze zawodowe

niespokrewnione, rodzinne domy dziecka,

rodziny pełniące funkcje pogotowia

opiekuńczego.

6. Wspieranie usamodzielnianych

wychowanków opuszczających rodziny

zastępcze i placówki opiekuńczo

wychowawcze.

7. Doskonalenie pracy Wielofunkcyjnej

Społecznej, Poradnia

Psychologiczno –

Pedagogiczna,

organizacje

pozarządowe

od sponsorów,

środki własne

88

II

Prowadzenie działań

Placówki Opiekunczo – Wychowawczej w

Kijanach w kierunku lepszego

przygotowania wychowanków do

samodzielnego życia.

8. Organizowanie mieszkań chronionych

dla osób opuszczających placówki

opiekuńczo – wychowawcze i rodziny

zastępcze.

9. Mobilizowanie rodzin naturalnych,

których dzieci przebywają w placówkach

opiekuńczo – wychowawczych i rodzinach

zastępczych do podejmowania działań

zmierzających do powrotu dziecka do

rodziny.

10. Rozwój środowiskowych form wsparcia

dla dzieci i młodzieży z rodzin

patologicznych i niewydolnych

wychowawczo z terenu powiatu

łęczyńskiego:

świetlice socjoterapeutyczne

kluby młodzieżowe

11. Organizowanie wypoczynku letniego i

zimowego.

1. Zapewnienie profesjonalnej pomocy w

Powiatowe Centrum

Środki własne

Praca

89

wspierających rodzinę w

sytuacji trudnej, kryzysowej.

postaci poradnictwa specjalistycznego

rodzinom dotkniętym skutkami patologii

społecznej.

2.Stworzenie kompleksowego systemu

pomocy psychologiczno – pedagogicznej,

socjalnej i prawnej rodzinie w tym ofiar

przemocy. Prowadzenie terapii z osobami z

problemem przemocy, uzależnień.

3.Stworzenie odpowiednich warunków do

życia i rozwoju dzieciom i młodzieży

pozbawionym opieki rodzin naturalnych

(pomoc socjalna, psychologiczna w

kierunku szybkiego powrotu dziecka do

rodziny naturalnej – wspieranie rodzin w

funkcjach wychowawczych poprzez

pośrednictwo rodzinne i systemową terapię

rodzinną).

4. Organizowanie kampanii, akcji oraz

programów profilaktycznych nastawionych

na promocje zdrowego stylu życia,

zapobiegania uzależnieniom, radzenia z

agresja i stresami.

Pomocy Rodzinie,

Ośrodki Pomocy

Społecznej, Poradnia

Psychologiczno

Pedagogiczna,

pedagodzy szkolni ,

szkoły samorządy

gminne i samorząd

powiatowy

jednostek

samorządu

terytorialnego,

środki krajowe

pozyskane na

realizację

programów, środki

EFS

ciągła

4.3. Pomoc osobom niepełnosprawnym i starszym I

Zwiększenie udziału osób

niepełnosprawnych w życiu

społecznym i gospodarczym

Powiatu łęczyńskiego poprzez

wyrównywanie szans w

korzystaniu z praw i

1. Kształtowanie i rozwijanie świadomości

społecznej w zakresie dostrzegania i

rozumienia problemów osób

niepełnosprawnych.

2. Profilaktyka i promocja zdrowia oraz

Powiatowe Centrum

Pomocy Rodzinie,

Samodzielny

Publiczny Zakład

Opieki Zdrowotnej,

Ośrodki Pomocy

środki własne

jednostek

samorządu

terytorialnego,

środki EFS, środki

budżetu państwa,

Praca

ciągła

90

II

obowiązków, jakie przysługują

pozostałym obywatelom.

Rozwój usług i systemu wsparcia

dla osób starszych

zwiększenie dostępności w zakresie

rehabilitacji leczniczej i usprawniającej.

3. Zwiększenie aktywności zawodowej osób

niepełnosprawnych.

4.Zapewnienie dostępu osobom

niepełnosprawnym do oferty szkoleniowej.

5. Umożliwienie osobom

niepełnosprawnym jak największego

uczestnictwa w życiu społecznym i

integracja tych osób ze społeczeństwem

poprzez wspieranie instytucji i

stowarzyszeń działających w obszarze

niepełnosprawności.

1. Utworzenie na terenie Powiatu

łęczyńskiego Domu Pomocy Społecznej.

2. Promowanie aktywnego stylu życia osób

starszych poprzez wspieranie różnych form

działalności.

3. Inicjowanie pomocy sąsiedzkiej w

środowisku lokalnym oraz wspieranie

organizowania grup samopomocowych.

4. Rozszerzenie usług opiekuńczych i

pielęgnacyjnych w miejscu zamieszkania.

5. Doskonale nie systemu informowania o

Społecznej,

organizacje

pozarządowe,

Powiatowy Urząd

Pracy

Powiatowe Centrum

Pomocy Rodzinie,

Ośrodki Pomocy

Społecznej,

zainteresowane

organizacje

pozarządowe,

Samodzielny

Publiczny Zakład

Opieki Zdrowotnej

w Łęcznej

środki sponsorów

Środki własne

jednostek

samorządu

terytorialnego i ich

jednostek

budżetowych,

środki EFS, budżet

państwa

2009 –

2014

91

możliwościach uzyskania pomocy przez

osoby potrzebujące.

6. Promowanie i wspieranie wolontariatu

jako formy integracji społecznej dla osób

niepełnosprawnych i starszych.

4.4. Problemy uzależnień i patologii społecznych. I Wypracowanie modelu

wspólnego działania i form

współpracy lokalnych instytucji

i organizacji pozarządowych

działających w zakresie pomocy

społecznej w tym osobom

uzależnionym i ich rodzinom.

1. Przekazywanie informacji o szkodliwości

spożywania używek uzależniających w

aspekcie zdrowotnym, społecznym na

terenie szkól.

2. Zapewnienie profesjonalnej pomocy w

postaci poradnictwa specjalistycznego

rodzinom dotkniętym skutkami patologii

społecznej ( np. alkoholizmu).

3. Rozwijanie i udoskonalanie pracy i

metod oddziaływania – leczenia osób

uzależnionych od używek w ramach

istniejących struktur medycznych.

4. Stworzenie sieci wymiany informacji

między instytucjami uwikłanymi w reakcje

na problemy uzależnień i patologii na

poziomie powiatowym.

5. Stworzenie i aktualizowanie programu

współpracy z organizacjami

pozarządowymi.

6. Wspieranie lokalnych inicjatyw

PCPR, organizacje

pozarządowe,

Ośrodki Pomocy

Społecznej, gminy

powiatu, policja,

Środki własne

jednostek

realizujących

program w ramach

działalności

bieżącej, budżet

państwa, środki

EFS

Praca

ciągła

92

społecznych na rzecz przeciwdziałania

przemocy w rodzinie.

7.. Zgromadzenie i aktualizowanie

informacji o instytucjach i organizacjach

udzielających wsparcia.

4.5. Doskonalenie systemu opieki społecznej w Powiecie Łęczyńskim I 1. Rozwój potencjału kadrowego

i aktywności lokalnej.

1. Aktywizowanie społeczeństwa lokalnego

do pracy na rzecz osób wymagających

wsparcia, zagrożonych marginalizacją oraz

rozwiązywania problemów społecznych.

2. Wykorzystanie potencjału kadrowego

oświaty, kultury, pomocy społecznej.

3. Rozwój wolontariatu.

4. Rozwój grup samopomocy.

5. Tworzenie wspólnych zespołów o

charakterze opiniodawczym, doradczym.

6. Podnoszenie kwalifikacji pracowników

sfery pomocy społecznej.

PCPR, Ośrodki

Pomocy Społecznej,

placówki oświatowe,

organizacje

pozarządowe

Środki własne

jednostek

samorządu

terytorialnego,

środki krajowe

pozyskane na

realizację

programów, środki

EFS

Praca

ciągła

93

ZAKOŃCZENIE

Organizacja systemu pomocy społecznej w Powiecie łęczyńskim jest dostosowana do

potrzeb społecznych. Planowane sposoby ich zaspakajania są kontynuacją istniejącego już

systemu wsparcia lub tworzą możliwość jego uzupełnienia o nowe rozwiązania. Cele

strategiczne sformułowane zostały w oparciu o analizę systemu pomocy społecznej, edukacji,

ochrony zdrowia oraz sytuacji na lokalnym rynku pracy.

Strategia rozwiązywania problemów pomocy społecznej zorientowana jest na

rozszerzenie i pogłębienie form pracy socjalnej, współpracę z różnymi instytucjami

i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się pomocą społeczną w powiecie oraz

instytucjami działającymi w szerszym obszarze polityki społecznej jak: oświata, służba

zdrowia, sądownictwo.

W ujęciu strategicznym pomoc społeczna Powiatu łęczyńskiego nie koncentruje się

wyłącznie na udzielaniu wsparcia materialnego potrzebującym. W ramach wypracowanej

strategii przyjmuje się nowoczesne podejście do tak ważnej sfery, jaką jest problematyka

społeczna nastawione na:

- wzmocnienie postaw aktywnych,

- wdrożenie modelu pomocy zintegrowanej,

- ścisłe powiązanie działań instytucji i organizacji społecznych: sfery oświaty, służby

zdrowia, sądownictwa w wypracowaniu lokalnego systemu reintegracji społecznej

i zawodowej osób z problemami społecznymi.

W „strategicznym modelu pomocy społecznej” istotną rolę odgrywa system wsparcia

psychologicznego, umocnienie postaw aktywnych w każdej sferze obszaru społecznego

i problemów indywidualnych, poradnictwa prawnego, pedagogicznego, terapii i

wyspecjalizowanej pracy socjalnej połączonej ze stymulowaniem postaw „progospodarczych”

wśród lokalnej społeczności.

Problemy społeczne nie są cechą pojedynczych osób ale całych środowisk, rodzin,

grup społecznych i takie postrzeganie zjawisk, pozwala na strategiczne rozwiązania społeczne

na poziomie lokalnym. Systemowe podejście daje szanse na rozwiązania strukturalne i

skuteczne wyłączenie osób z systemu pomocy społecznej w wyniku ich reintegracji

zawodowej.

Zmiany w funkcjonowaniu pomocy społecznej w kierunku rozwiązań systemowych

stanowią szansę na to, że następne pokolenie, nie stanie się podopiecznymi pomocy

94

społecznej. Działania w ramach Strategii, pozwolą nie tylko na usuwanie przyczyn tkwiących

często w sferze psychicznej i społecznej czy rozszerzenie form pomocy instytucjonalnej oraz

na skuteczne rozwiązanie problemów poszczególnych grup docelowych.

Celem strategii jest przedstawienie bilansu korzystnych i niekorzystnych cech

społecznych, a na ich podstawie identyfikacja barier i przeszkód oraz opracowanie

dokumentu, dzięki któremu możliwe będzie sprawne i racjonalne organizowanie działań,

zmierzających do rozwiązania problemów społecznych w powiecie, między innymi przez

wprowadzanie programów służących realizacji zadań pomocy społecznej.

Podstawą przedstawionej strategii jest maksymalne wykorzystanie istniejących

zasobów i potencjału. Mieszkańcy powiatu – odbiorcy i adresaci strategii mają możliwość

znalezienia się w strefie pozbawionej zagrożeń. Dla bezpieczeństwa socjalnego wymagane

jest bowiem stworzenie takiego systemu zaspokajania potrzeb społecznych, który szybko

reaguje na zmiany i adaptuje się do stale zmieniających się warunków społecznych.

Strategia charakteryzuje się ogólnymi zarysami działań, bez szczegółowych

rozstrzygnięć, terminarzy, budżetów. Uszczegółowieniem jej będą programy konstruowane i

realizowane przez poszczególne jednostki organizacyjne powiatu.