Sử dụng trò chơi trong tập huấn

1

1

LỜI MỞ ĐẦU

Hiện nay, nhu cầu huấn luyện về công tác Phát triển đã trở thành một nhu cầu lớn

để đáp ứng sự đòi hỏi của tình hình xã hội, nhất là ở các lãnh vực Công tác xã hội, Phát triển cộng đồng, Công tác khuyến nông, Công tác Tín dụng, Giáo dục sức khỏe v.v... Nhiều khóa tập huấn, ngắn ngày hoặc dài ngày đã được tổ chức thường xuyên tại Việt Nam, do các chuyên gia nước ngoài hoặc người Việt Nam phụ trách đều dưới hình thức phương pháp có sự tham gia chủ động của học viên và đã thu lượm được nhiều kết qua rất tốt. Phương pháp giảng dạy này đã mang lại một bầu không khí mới mẻ, sôi động, thân thiện, bình đẳng giữa người dạy và người học ở các lớp học.

Nhiều loại hoạt động để đáp ứng cho phương pháp tích cực có sự tham gia này rất đa dạng, bao gồm như: hoạt động trò chơi, sắm vai, giả lặp (simulation), thảo luận trường hợp điển cứu v.v... Các hoạt động này đều hướng về người học, lấy người học làm trọng tâm. Người học vừa học vừa hành, vừa chơi vừa nhận thức vấn đề. Người dạy là người hướng dẫn tích cực. Đã có phổ biến một số tài liệu về các hoạt động này theo từng nội dung chủ đề riêng biệt, tuy nhiên, việc tập hợp, phân loại các hoạt động này lại để ai thích công tác đào tạo hoặc đang công tác ở lãnh vực này sử dụng, tham khảo và khai thác là một công việc cần thiết. Trong quyển sách đầu tiên này, tôi không muốn đưa vào các loại trò chơi mang tính chất sinh hoạt cộng đồng (thường được tổ chức trong các sinh hoạt tập thể, cấm trại...) mà chỉ chú trọng đến các sinh hoạt, trò chơi theo chủ đề tập huấn.

Được sự khuyến khích của Trưởng Khoa Phụ nữ học, Đại học Mở bán công TP. Hồ Chí Minh và các bạn bè đồng nghiệp, tôi mạnh dạn thực hiện công việc tập hợp và chế biến thêm để phù hợp cho từng nội dung tập huấn. Đây là bước đầu của “tuyển tập các sinh hoạt trò chơi khi dạy và học”, tất nhiên không thể đáp ứng trọn vẹn theo yêu cầu của bạn đọc, đồng nghiệp. Sự góp ý, sáng tạo thêm của các bạn sẽ đóng góp vào sự ra đời của quyển thứ hai. Chúng tôi luôn sẵn sàng đón nhận mọi ý kiến và cám ơn sự quan tâm của các bạn.

Người biên soạn: ThS Nguyễn Ngọc Lâm

* * *

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

http://www.pdffactory.com


2

2

PHẦN MỘT

QUÁ TRÌNH DẠY VÀ HỌC QUA PHƯƠNG PHÁP TÍCH CỰC CÓ SỰ THAM GIA

1. Giảng dạy là một quá trình mang tính chất nghệ thuật tạo sự kích thích, định hướng và hướng dẫn. Dạy không chỉ là sự truyền đạt đơn thuần kiến thức mà là một quá trình tạo mối tương quan giữa người dạy, người học và tư liệu giảng dạy. Con người học chỉ NHỚ:

- 10% những gì họ ĐỌC - 20% những gì họ NGHE - 30% những gì họ THẤY - 50% những gì họ NGHE VÀ THẤY - 80% những gì họ NÓI - 90% những gì họ NÓI VÀ LÀM, tức là khi họ KHÁM PHÁ CHO CHÍNH

HỌ.Giảng dạy giúp học viên thay đổi : nâng cao kiến thức, thay đổi nhận thức, thay đổi thái độ và từ đó thay đổi hành vi. Khi người hướng dẫn tạo được cảm xúc, sự ham thích thì động cơ khám phá và thay đổi sẽ được thuận lợi hơn.

2. Vì thế, học tập là một quá trình qua đó cá nhận chấp nhận vài kỹ năng mới hay ý tưởng

mới và nó làm thỏa mãn nhu cầu cá nhân. Nó là một chuỗi các hoạt động đối diện với vấn đề, can dự vào những kinh nghiệm mới và đưa đến sự khám phá cái mới.

3. Tác động của các hoạt động trò chơi Các hoạt động trò chơi tại lớp học :

3.1. Tạo sự chú ý của người học : sự chú ý là khởi điểm của sự quan tâm. 3.2. Khuyến khích sự quan tâm của người học. 3.3. Gợi sự ham muốn bằng ý tưởng mới hay hoạt động tốt hơn để sự quan tâm trở thành lực

thúc đẩy hành động. 3.4. Sự thỏa mãn sẽ làm cho con người dễ hành động hơn, dễ thay đổi hơn.

4. Một số nguyên tắc của phương pháp có sự tham gia 4.1. Tạo sự suy nghĩ, cảm xúc, hành động và diễn đạt một cách tự nhiên. 4.2. Người học tham gia vì họ rất mong đợi sự thành công. 4.3. Cần có sự phối hợp hợp lý, sự thoải mái, sự thích thú. 4.4. Hoạt động phải sinh động, sáng sủa và hấp dẫn. 4.5. Ý tưởng, cảm xúc và hành động xảy ra cùng với nhau. 4.6. Người dạy liên tục sử dụng các kinh nghiệm thực tiển của người học và bày tỏ sự công

nhận các ý kiến hợp lý của họ. 3. Phong cách của người dạy hiệu quả

Người dạy hiệu quả phải là người : 5.1. Tự tin : có khả năng hướng dẫn mà không khống chế, xúc tác hơn là chỉ huy. 5.2. Vui tươi và truyền sự vui tươi cho người học. 5.3. Mềm dẽo : sẵn sàng điều chỉnh để đáp ứng với nhu cầu của tình thế và sự quan tâm của

người học. 5.4. Hướng dẫn mục tiêu : phải biết mục tiêu nào mà người học muốn đến để hướng vào đó.




3

3

5.5. Chân tình và thân thiện : quan tâm đến mọi người, không giữ khoảng cách và xem mỗi người học là mỗi cá nhân riêng biệt.

5.6. Khiêm tốn và có óc hài hước : biết đùa đúng lúc và không nên tự khoe khoang. 5.7. Biết đảm nhận nhiều vai trò lần lượt khác nhau : người tư vấn, người xúc tác, người

nghe, người thầy, người bạn... 5.8. Khuyến khích sự phản hồi : khuyến khích sự nhận xét của người học về cái gì được, cái

gì chưa được. 5.9. Biết nhạy cảm : cảm nhận được phản ứng, cảm xúc, kinh nghiệm, thông hiểu hay còn

bối rối mù mờ trước một vấn đề của người học. 5.10. Biết sáng tạo : sự sáng tạo sẽ gây sự thích thú, tăng động cơ, lòng ham muốn học tập

của học viên. 4. Một số kinh nghiệm khi áp dụng phương pháp có sự tham gia :

Sau một thời gian tổ chức các sinh hoạt trò chơi khi giảng dạy ở các lớp ngắn hạn hoặc dài hạn, một số kinh nghiệm cá nhân được ghi nhận như sau:

6.1. Phải chuẩn bị đầy đủ và kỹ nội dung giảng dạy và cách tổ chức sinh hoạt trò chơi kèm theo các dụng cụ cần thiết và biết dự đoán trước mọi tình huống có thể xảy ra để không bị bất ngờ va có khả năng tùy cơ ứng biến.

6.2. Người dạy cần tạo một ấn tượng ban đầu tốt đẹp cho người học. Ấn tượng ban đầu tốt ( hòa nhã, vui tính, thân thiện, không đe dọa...) sẽ giúp bạn dễ thành công trong các buổi dạy tiếp theo. Khi người học có cảm tình với bạn, họ sẽ hợp tác tích cực với bạn - Bầu không khí sẽ trở nên sôi động và tự nhiên - Người học không còn cơ chế phòng vệ.

6.3. Phải biết làm chủ thời gian, kiểm soát được tiến trình hoạt động, nếu không trò chơi của bạn sẽ phản tác dụng. Người học không có cơ hội có ý tưởng mới rút ra từ sinh hoạt, thậm chí có khi họ bị bối rối thêm. Nên dành khoảng thời gian vừa đủ để người học hồi tưởng lại sinh hoạt đã qua và rút ra điều gì cần thiết liên quan với đề tài, mục tiêu giảng dạy. Có người dành thời gian nhiều quá để chơi, cuối cùng không rút ra được bài học gì vì đã quá giờ !

6.4. Trò chơi được chọn tốt, phù hợp với lứa tuổi, tâm trạng của người học, phù hợp với nội dung giảng dạy sẽ gây nhận thức khó quên nơi người học.

6.5. Cùng một loại trò chơi, bạn có thể sáng tạo nhiều cách khác nhau tùy số người học, tùy diện tích phòng hay cách bố trí bàn ghế và còn tùy giới tính nữa.

6.6. Bạn phải nắm rõ ý nghĩa và mục tiêu của trò chơi để khai thác hết các khía cạnh của nó, hiệu quả của nó sẽ rất lớn.

6.7. Trong số người học sẽ có người chưa quen với loại hình sinh hoạt này, bạn phải ra tay giúp đỡ và từ từ đưa họ vào cuộc. Có người cảm thấy còn e ngại lúc đầu, nếu bạn kiên nhẫn hỗ trợ thì họ sẽ tham gia rất tốt và hoàn thành vai trò của họ. Qua đó, bạn đã giúp họ sự tự tin và thêm động cơ học tập.

6.8. Trò chơi khởi động lúc bắt đầu buổi học là rất cần thiết để tạo bầu không khí thân thiện, nhờ đó mà người học dễ tham gia hơn ở phần nội dung chính. Nếu trò chơi khởi động được chọn kỹ, phù hợp với nội dung giảng dạy của buổi học đó thì càng tuyệt vời để cho bạn làm đầu đề dẫn họ nhập vào đề tài.

6.9. Bạn không nên cầu kỳ, quan trọng hóa hay nghiêm túc hóa vấn đề. Mọi cầu kỳ sẽ làm cho học viên mất phương hướng. Bạn càng đơn giản càng tốt vì đơn giản là đẹp và đẹp là nghệ thuật.




4

4

PHẦN HAI CÁC TRÒ CHƠI KHỞI ĐỘNG

I. CÁC NGUYÊN TẮC TỔ CHỨC TRÒ CHƠI KHỞI ĐỘNG

1. Chọn trò chơi khởi động phù hợp với từng thời điểm của khóa học ( đầu khóa học, giữa khóa học và cuối khóa học ) sẽ tốt hơn là chọn bất cứ trò chơi nào cũng được và ở từng thời điểm của khóa học, trò chơi khởi động có những mục tiêu khác nhau:

Lúc đầu khóa học : tạo bầu không khí thân thiện, bớt dần sự xa lạ, sự dè đặt, chuyển sự thụ động sang chủ động, tạo sự nhập cuộc và tin tưởng lẫn nhau.

Lúc giữa khóa học : quan tâm đến giải quyết vấn đề, lấy quyết định, tạo sự liên kết nhóm, sự linh hoạt của các vai trò.

Lúc cuối khóa học : chuẩn bị cho sự chia tay, tạo sự bộc lộ nhân cách, đo lường kinh nghiệm của nhóm.

2. Thời gian khởi động không nên quá 20 phút. 3. Khởi động phải làm cho mọi người cảm thấy thoải mái, nhẹ nhõm. Nếu mọi người vui

vẻ, đó là khởi động tốt. 4. Nên chuẩn bị trước cho sự khởi động - khởi động tồi thì thà không làm còn hơn. 5. Trong trò chơi khởi động, tránh tạo sự quá ganh đua hay tạo sự phê phán, cười nhạo

lẫn nhau. 6. Cần hướng dẫn rõ ràng trước khi thực hiện trò chơi. Nên hỏi lại xem mọi người đã

hiểu rõ cách chơi chưa trước khi bắt đầu.

* * *

NHỮNG VIÊN SỎI TO TRONG CUỘC SỐNG Có một ngày nọ, một vị giáo sư lớn tuổi của Trường Quốc gia Hành chánh được mời đến tham gia giảng dạy tại một khóa tập huấn cho một nhóm 15 vị lãnh đạo của 15 Công ty lớn về “ kế hoạch thời gian hiệu quả”. Nội dung tập huấn này là một trong năm nội dung của khóa tập huấn. Vị giáo sư chỉ có duy nhất một giờ để giảng dạy. Đứng trước nhóm học trò tài ba này ( sẳn sàng ghi lại tất cả những gì giáo sư sẽ truyền đạt ), ông giáo sư lần lượt nhìn từng người một, rồi nói với họ :” Chúng ta sẽ thực hiện một thí nghiệm.”. Ở bên dưới bàn của vị giáo sư, trước các học viên, ông lôi ra một bình thủy tinh cở 4 lít và đặt nó nhẹ lên bàn trước mặt ông. Kế đó ông mang ra khoảng trên một chục viên sỏi to gần bằng trái banh tennis và ông đặt từng viên sỏi vào bình thủy tinh. Khi bình thủy tinh đã đầy các viên sỏi và không thể nào thêm được nữa thì ông từ từ đưa mắt nhìn các học viên và hỏi : “ Thế là cái bình đã đầy chưa, các bạn ?”. Tất cả mọi người đồng thanh trả lời: “ Vâng, đầy rồi !”. Vị giáo sư chờ đợi trong giây lát và nói :” Thật sao ?”. Sau đó, một lần nữa, ông nghiêng mình xuống bàn, lôi một chậu đầy những viên sỏi nho nhỏ và một cách cần thận, ông cho những viên sỏi nho nhỏ này vào bình thủy tinh,




5

5

ông lắc và trộn đều bên trong bình thủy tinh và những viên sỏi nho nhỏ này len lỏi vào các khe của các viên sỏi to cho đến tận đáy bình thủy tinh. Vị giáo sư lại đưa mắt nhìn các học viên và hỏi lại :”Bay giờ bình này đã đầy chưa vậy ?”. Lần này, các học viên bắt đầu hiểu cái trò này. Một học viên trả lời :” Chắc chưa !”. “ Tốt “, ông giáo sư trả lời. Ông lại và lần này lôi ra dưới gầm bàn một chậu cát. Thế rồi ông cẩn thận trút cát vào bình thủy tinh và cát lấp dần các khoảng trống giữa những viên sỏi to và những viên sỏi nho nhỏ. Một lần nữa, ông ta hỏi :” Bình đã đầy chưa ?”. Lần này, không do dự và các học viên tài ba đồng thanh trả lời :” Chưa đâu thầy !” “Tốt lắm !”, vị giáo sư già trả lời. Trong khi các học viên chờ đợi cái gì còn xãy ra nữa thĩ ông giáo sư này lôi ra thêm một bình nước và cho vào bình thủy tinh cho đến khi nước đầy tới miệng bình. Vị giáo sư lại đưa mắt nhìn các học trò của mình và hỏi : “ Thí nghiệm này cho chúng ta biết điều gì ?”. Một trong số học viên can đảm nhất trả lời : “Thưa Thầy, nó chứng minh cho thấy có khi chúng ta tưởng là lịch làm việc của chúng ta đã đầy ắp và nếu chúng ta muốn, chúng ta cũng có thể thu xếp, bổ sung cuộc hẹn, và nhiều thứ phải làm nữa !”. “Không phải thế !”, giáo sư trả lời. “ Không phải như vậy, thật ra nó chứng minh cho chúng ta như sau đây : nếu chúng ta không đưa những viên sỏi to vào bình trước, chúng ta không bao giờ đưa hết tất cả các thứ này vào.” Mọi người đều im lặng, mỗi người đểu suy nghĩ về ý nghĩa này. Vị giáo sư nói tiếp :” Vậy thì những viên sỏi to trong cuộc sống của chúng ta là gì ?”. “ Sức khỏe của các bạn ?” “ Gia đình của các bạn ?” “Bạn bè của các bạn ?” “ Thực hiện giấc mơ của các bạn ?” “Làm những gì mình thích ?” “ Học hỏi ?” “ Bảo vệ quyền lợi ? “ “ Nghỉ ngơi ?” “ Sử dụng thời gian ? “ “ Hoặc... mọi thứ khác ? “ “ Điều cần nhớ, chính là tầm quan trọng đặt những viên sỏi to trước hết trong cuộc sống của mình, nêu không chúng ta có nguy cơ thất bại trong cuộc sống. Nếu chúng ta đưa vào trước những thứ linh tinh ( như sỏi nhỏ, cát..), chúng ta chỉ hoàn thành được những thứ linh tinh mà thôi và chúng ta không có đủ thời gian quý giá dành cho những điều quan trọng hơn nhiều của cuộc sống chúng ta.”. Và các bạn đừng bao giờ quên đặt câu hỏi cho chính mình : “ Những viên sỏi to trong cuộc sống của ta là gì ?” Kế đó, các bạn hãy đặt nó trước vào bình.”

* * *




6

6

II. TRÒ CHƠI KHỞI ĐỘNG KHI BẮT ĐẦU KHÓA HỌC TRÒ CHƠI 1 : TRÒ CHƠI MỖI NGƯỜI MỘT ĐỘNG TÁC

Trò chơi này hiệu quả khi số lượng học viên tối đa là 20 người. CÁCH CHƠI :

Các học viên đứng vòng tròn. Người hướng dẫn tự giới thiệu tên và thực hiện một động tác (động tác bằng tay, hoặc chân, hoặc bằng đầu hoặc toàn cơ thể...), sau đó chỉ định một người trong vòng tròn. Người này, lập lại tên và động tác của người hướng dẫn rồi nói tên của mình và thực hiện tiếp động tác của riêng mình. Người kế tiếp ( theo chiều kim đồng hồ hoặc ngược lại ) lập lại tên và 2 động tác của hai người trước và nói tên mình và động tác của mình và cứ thế tiếp tục cho đến hết vòng.

Tác động :

Trò chơi này gây thích thú, ngộ nghĩnh khi có người có động tác lạ, và bắt đầu từ người thứ năm trở đi, khi mỗi người lập lại các động tác của những người trước, ta có cảm giác người ấy đang thực hiện một màn múa lạ mắt nhất trên đời. Mọi người sẽ cố gắng nhớ tên nhau và khi có người quên thì nhóm nhắc nhở, tạo bầu không khí thân thiện ngay từ đầu khi mới quen nhau.

Nếu bạn là người cuối cùng, lớp học sẽ không quên bạn ! TRÒ CHƠI 2 : TRÒ CHƠI RÁP HÌNH ( HOẶC RÁP SỐ )

CÁCH CHƠI Bạn chọn một số hình ảnh ( hình ảnh thú vật là tốt nhất) và cắt đôi để làm sao

mỗi học viên có trong tay một nửa của mỗi tấm hình ( cùng kích cỡ ). Không nên có hình trùng nhau. Nếu bạn không tìm được hình ảnh, bạn cũng có thể viết số trên một tờ giấy nhỏ, mỗi tờ một con số từ 1 đến con số cao nhất bằng phân nửa số của học viên lớp học. Mỗi số bạn viết trên 2 tờ giấy nhỏ, khác màu, sau đó trộn đều phát cho học viên mỗi người một số.

Bạn yêu cầu học viên cứ đi tìm “phân nửa của mình” (nửa hình ảnh của mình hoặc con số giống mình) và khi tìm gặp thì kết thân và tìm hiểu lẫn nhau trong vòng 10 phút.

Qua 10 phút, khi mọi người trở lại chỗ ngồi ổn định, bạn mời từng cặp vừa quen nhau giới thiệu nhau cho lớp biết bằng cách người này sắm vai người kia để tự giới thiệu: ví dụ A sắm vai B và A tự giới thiệu:

“Tôi tên là B, 30 tuổi, có vợ và 3 con, hiện đang công tác tại cơ quan X...”. Kế đó, B sắm vai A và tự giới thiệu về A.




7

7

Nếu lớp học ít người, bạn có thể cho tất cả mọi người đều sắm vai giới thiệu. Nếu đông người, bạn chỉ cần cho 5 - 6 cặp giới thiệu mà thôi.

TÁC ĐỘNG Dù mối quan hệ đã được thiết lập giữa từng cặp đôi qua trò chơi này, nhưng đã

hình thành mối đồng cảm qua sắm vai nhau. Hơn nữa khi giới thiệu nhau, lớp sẽ cảm thấy vui nhộn do có sự lẫn lộn giới tính, tuổi tác do sắm vai lẫn nhau. Đây là bước đầu của sự chấp nhận nhau.

TRÒ CHƠI 3 : TRÒ CHƠI DIÊM QUẸT

Mục tiêu : Vừa khởi động, tạo bầu không khí vui tươi, vừa quan tâm đến nhau. Giúp mỗi người tự giới thiệu về mình một cách ngắn gọn, đầy đủ trong một thời

gian nhất định ( thời gian cháy hết cây diêm quẹt ).

Tăng kỹ năng truyền thông. Thời gian thực hiện : tối đa 30 phút. Cách làm :

Bạn mang theo một hộp diêm quẹt mới và quy định : mỗi học viên tự giới thiệu về mình sau khi bật cháy cây diêm quẹt cho đến khi lửa cháy gần hết cây diêm quẹt (lúc học viên buông cây diêm quẹt ra). Học viên phải vừa nói vừa theo dõi cây diêm quẹt để nói đầy đủ trong thời gian cây diêm quẹt cháy.

Số lượng học viên : từ 15 đến 20 người. Trò chơi khởi động này rất phù hợp cho việc mở đầu đề tài về truyền thông. Bạn có thể

thay đổi chủ đề phát biểu của học viên. TRÒ CHƠI 4 : ĐI VÀO SA MẠC

Đây là một trò chơi hiệu quả để hướng dẫn các học viên đi vào các mong đợi khi tham gia khóa học, đồng thời tạo bầu không khí thông cảm, hiểu biết lẫn nhau, giúp cởi mở, bộc bạch suy nghĩ.

CÁCH CHƠI : Bạn phát cho mỗi học viên một tờ giấy trắng ( cỡ giấy đánh máy) và cho họ vẽ

lên tờ giấy này cái gì thân thiết nhất mà họ chọn mang theo trước khi bắt đầu cuộc hành trình vào sa mạc (vẽ trong 10 phút ). Bạn dán các tờ giấy lên bảng và mỗi học viên chia sẻ lý do của sự lựa chọn của họ và sự lựa chọn đó có liên quan gì đến khóa học. Trò chơi sẽ thích thú hơn nếu bạn biết hoạt náo, cho vài nhận xét hài hước vào từng hình vẽ của học viên.

Tác động :

Các học viên có cơ hội tìm hiểu lẫn nhau về sở thích, mong đợi, ước mơ, khuynh hướng... của từng cá nhân, sự liên thông, đồng cảm bắt đầu hình thành, những người tâm đầu ý hợp tất nhiên sẽ tìm đến nhau khi đến giờ giải lao !

Trò chơi này không hiệu quả với lớp học trên 30 người.




8

8

TRÒ CHƠI 5 TRÒ CHƠI CHIA NHÓM

Mục tiêu : Vừa khởi động vừa để chia nhóm thảo luận, tạo bầu không khí vui tươi, thoải

mái thân thiện, đó cơ sở ban đầu giúp hình thành sự liên kết ở một nhóm mới. Thời điểm sử dụng :

Ngày đầu khóa học, sau phần sinh hoạt về các mong đợi của học viên về khóa học.

Cách làm : Bạn chuẩn bị trước các hình thú vật hoặc hình đồ vật. Số loại hình này tùy thuộc

số lượng nhóm mà bạn dự trù ( tất nhiên bạn phải biết rõ số lượng chính xác của học viên). Nếu bạn dự trù chia lớp học làm 5 nhóm và mỗi nhóm có 6 người thì bạn phải có:

5 loại hình x 6 = 30 tấm hình (mỗi loại 6 tấm) Bạn phát cho mỗi học viên một tấm hình và họ sẽ rời chỗ ngồi, đi quanh phòng

và phát tiếng kêu hoặc làm động tác theo hình mà họ có trong tay. Những học viên có cùng loại hình sẽ nhận diện nhau qua tiếng kêu hoặc các động tác ấy và đến với nhau tạo thành nhóm.

Số lượng học viên : từ 20 đến 40. TRÒ CHƠI 6 : TRÒ CHƠI XOAY VÒNG

Mục tiêu : Giúp học viên thư giản, làm quen nhau, tăng cường mối quan hệ.

Cách làm : Bạn cho học viên đếm 1 và 2 - Ai số 1 đứng theo vòng tròn bên trong và ai số 2

đứng vòng tròn ngoài. Họ quay mặt lại nhìn nhau và nhớ kỹ mặt người đối diện. Sau đó, bạn cho mở nhạc cassette và họ nhảy múa tùy thích theo vòng tròn ngược hướng nhau. Khi nhạc hết, mỗi người chạy đi tìm người bạn đối diện lúc đầu.

Bạn có thể lập lại lần thứ 2 hoặc 3. Số lượng học viên : Không quá 30 người.

TRÒ CHƠI 7 : TRÒ CHƠI RA GIÁ TIỀN

Mục tiêu : Trò chơi giúp chuẩn bị chia nhóm thảo luận, tạo bầu không khí hoạt động, quan

tâm lẫn nhau, và sự hòa hợp giới tính trong nhóm. Cách làm :

Mỗi học viên được ấn định theo một giá tiền nào đó. Giá tiền của học viên nam là 500 đ và của nữ là 1000 đ. Bạn chỉ cần nêu một số tiền, ví dụ 2.500 đ thì các học




9

9

viên sẽ tụ lại theo từng nhóm làm thế nào tổng số nhóm viên của từng nhóm bằng giá trị 2.500 đ. Bạn có thể quy định thêm tỷ lệ nam - nữ. Bạn có thể gọi số tiền nhiều lần (2.500 đ, 3000 đ, 3.500 đ, 4.000 đ, 4.500 đ...) cho đến khi bạn thấy có sự hòa hợp tốt giữa nam và nữ. Và các nhóm được hình thành ấy có thể sẽ là những nhóm thảo luận cho đề tài sắp tới của bạn.

Trò chơi này được sử dụng sau buổi bắt đầu khóa học. Lớp học dưới 30 học viên là tốt nhất. III. TRÒ CHƠI KHỞI ĐỘNG VÀO NHỮNG NGÀY GIỮA KHÓA HỌC

Những ngày giữa khóa học, bạn có thể khởi động bằng những sinh hoạt nhẹ nhàng nhằm mục tiêu cho lớp học trở lại cảm nhận về hiệu quả của nội dung giảng dạy của ngày hôm trước.

TRÒ CHƠI 8 : TRÒ CHƠI BIỂU TƯỢNG

Bạn mời lần lượt khoảng ba người và từng người một, bạn nhờ họ vẽ một biểu tượng trên bảng tượng trưng cho nhận định của họ về nội dung cũng như về phương pháp giảng dạy, hoặc tinh thần tham gia của lớp học của ngày hôm trước, có thể như sau:

Người thứ nhất : biểu tượng cho nội dung. Người thứ hai: biểu tượng cho phương pháp giảng dạy. Người thứ ba : biểu tượng cho sự tham gia của học viên.

Sau khi từng người vẽ và giải thích, lớp có thể đóng góp thêm ý kiến. TRÒ CHƠI 9 : TRÒ CHƠI XỔ SỐ

Bạn chuẩn bị ba phiếu : hai phiếu trắng và một phiếu có ghi câu hỏi liên quan đến nội dung của ngày hôm trước (câu hỏi để trả lời, đơn giản, ứng dụng, rút ra từ một điểm nào quan trọng của lý thuyết ). Tất nhiên bạn phải có một món quà nho nhỏ để thưởng cho ai bắt được phiếu có ghi câu hỏi và trả lời đúng. Ai bắt được phiếu trắng được xem là người thiếu may mắn.

Trong trò chơi này, bạn cũng có thể ghi câu hỏi cả trên ba phiếu trong đó có một phiếu ghi có quà. Cách này có vẻ không được công bằng vì cả ba người phải trả lời, nhưng chỉ có một được quà và có khi người được quà trả lời không tốt bằng người không có quà.

Trò chơi này giúp bạn lướt qua nội dung cũ trước khi qua nội dung mới.

TRÒ CHƠI 10 : TRÒ CHƠI 2 TỜ GIẤY

Mục tiêu :




10

10

Giúp học viên giảm sự lo âu, tạo sự hưng phấn, vui vẻ sau 1 - 2 buổi học có nội dung căng thẳng.

Cách làm : Mỗi người được phát hai tờ giấy nhỏ. Trên một tờ giấy A, họ ghi : “Tôi muốn từ

bỏ...” (ghi rõ cái gì hoặc vấn đề gì), sau đó ở tờ giấy thứ hai B, họ ghi lý do mà họ muốn từ bỏ cái gì hay vấn đề gì được nêu ở tờ giấy trước. Bạn thu lại riêng theo từng loại A và B để riêng. Bạn lần lượt bốc theo tình cờ một tờ giấy A, đọc to lên. Kế đó bạn cũng bốc tình cờ một tờ giấy B và cũng đọc to lên. Nội dung tờ B có khi trùng hợp hoặc không khớp với nội dung tờ A. Điều này giúp học viên cười hả hê và giúp cho lớp học có bầu không khí mới khi tiếp tục giảng dạy.

Số học viên : Trò chơi này chỉ hiệu quả với số lượng 20 học viên, vì nếu quá đông, trò chơi chiếm nhiều thời gian và sẽ có nhiều nội dung lặp đi lặp lại gây sự nhàm chán.

Nếu bạn đang giảng về Truyền thông, bạn chọn trò chơi này thì vào đề tài rất ngọt.




11

11

IV. TRÒ CHƠI KHỞI ĐỘNG VÀO NHỮNG NGÀY SẮP KẾT THÚC KHÓA HỌC TRÒ CHƠI 11 : TRÒ CHƠI MÓN QUÀ

Mục tiêu : Giúp học viên bộc lộ cảm xúc, ước mơ, sở thích của mình, sống lại những kinh

nghiệm quá khứ, tạo bầu không khí thân thiện, thông hiểu lẫn nhau và qua đó lớp học sẽ trở nên gắn bó hơn.

Số học viên thích hợp : từ 25 đến 30 người. Cách làm :

Mỗi học viên được phát 2 tờ giấy nhỏ. Trên tờ giấy thứ nhất, học viên ghi tên món quà ưa thích thường được nhận. Trên tờ giấy thứ hai, học viên ghi tên món quà mong ước mà chưa bao giờ được nhận. Tất cả các tờ giấy được gom lại trong một cái hộp và sau đó bạn cho mỗi học viên nhận lại hai tờ giấy theo tình cờ.

Mỗi học viên sẽ chia sẻ cảm tưởng về hai món quà đã nhận được : ưa thích hay không, tại sao ? hoặc có muốn đổi món quà nào của học viên khác không và nếu có thì tại sao ?

Tác động của trò chơi : Bạn và các học viên sẽ thích thú về các món quà là lạ và khi học viên giải thích

thì mọi người sẽ có nhiều khám phá về kinh nghiệm, cảm xúc, suy nghĩ của từng học viên.

TRÒ CHƠI 12 : TRÒ CHƠI ĐOÁN HÌNH VẼ

Mục tiêu : Giúp học viên cùng hòa nhập, đồng hành với tâm tư, ý tưởng, ý muốn của người

bạn của mình, tạo thêm sự gắn bó thân thiện giữa các học viên sau những ngày học cùng lớp.

Số học viên : Không giới hạn số người ( tất nhiên lớp học ít người bầu không khí sẽ thân mật hơn).

Cách làm : Trước hết bạn mời một học viên tình nguyện lên bảng vẽ một nét hình mà học

viên ấy đã chọn trước trong đầu. Khi vẽ, học viên chỉ được vẽ những nét nửa chừng ( khoảng 30 - 50% của hình vẽ). Sau đó, bạn hỏi lớp ai có thể vẽ tiếp để làm sao khớp với ý muốn của người trước. Người này sẽ cho biết người sau vẽ có khớp với ý muốn của mình hay không. Bạn làm tiếp tục như thế với một vài cặp khác, thậm chí bạn có thể làm với ba người: người thứ nhất vẽ 1/3 hình, người thứ hai dự đoán và vẽ tiếp 1/3




12

12

và người cuối cùng phải dự đoán được ý muốn của 2 người trước và hoàn chỉnh hình vẽ.

Cuối trò chơi, bạn có thể cho học viên cho biết ý nghĩa của trò chơi : muốn thành công trong mối quan hệ người và người, con người phải hiểu được ý muốn của nhau để cùng hòa hợp.

PHẦN BA

CÁC SINH HOẠT TRÒ CHƠI THEO ĐỀ TÀI GIẢNG DẠY

I. CÁC TRÒ CHƠI LIÊN QUAN ĐẾN

MỐI QUAN HỆ NGƯỜI VÀ NGƯỜI TRUYỀN THÔNG

TRÒ CHƠI 13 : TRÒ CHƠI TỰ KHÁM PHÁ BẢN THÂN

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về : Con người của mình ở bất cứ khía cạnh nào (ưu nhược điểm, khuynh hướng, sở thích

niềm tin...). Sự quan tâm của mình hoặc hoàn cảnh quá khứ và thực tại.

Khi tự hiểu biết chính mình và chấp nhận chính mình thì ta sẽ thành công hơn trong công việc cũng như trong mối quan hệ người và người.

Thời gian thực hiện : 120 phút Cách làm :

Bạn phát cho mỗi học viên một tờ giấy trắng ( loại giấy đánh máy) và đề nghị họ vẽ trên tờ giấy đó một biểu tượng ( có thể là đồ vật, cây cỏ, thú vật...) phù hợp với đặc tính con người của họ. Không đòi hỏi phải là hình vẽ đẹp vì thông thường họ hay nói không biết vẽ. Bạn an tâm - khi vẽ thì ai cũng là họa sĩ cả và họ vẽ rất đẹp. Thời gian vẽ là 30 phút - Bạn cứ để họ tự chọn. Thời gian chọn là khó nhất đối với họ, nhưng khi họ đã chọn được thì thường rất đúng với bản chất của chính họ.

Khi vẽ xong, bạn nhờ họ mang dán biểu tượng của họ lên tường chung quanh phòng học. Khi tất cả đã được dán lên, bạn cho họ đi vòng quanh phòng và xem biểu tượng của nhau trong 15 phút. Sau đó, họ trở về chỗ ngồi, rồi bạn mời từng người một lên giải thích ý nghĩa biểu tượng của họ. Bạn cần đồng hành với họ vì lúc này họ đang tự bộc lộ về họ. Nếu họ giải thích chưa hết trong khi hình vẽ của họ còn nhiều chi tiết lạ cần diễn giải, bạn nên hỏi thêm họ hoặc bạn có thể lý giải chi tiết đó theo cách nhận định của bạn ( bạn cần có kỹ năng phân tích hình vẽ về mặt tâm lý đó ! ). Nếu bạn giúp được họ khám phá hơn về họ, họ sẽ thầm cảm ơn bạn !

{




13

13

Nếu lớp học ít người ( dưới 30 ) thì bạn nên cho tất cả mọi người có cơ hội nói về họ ( kinh nghiệm là họ muốn nói ). Nếu lớp đông hơn, bạn chỉ cần chọn những biểu tượng nào nổi bật, lạ.

Thường nữ có khuynh hướng vẽ cây cỏ, bông hoa, thuyền, cảnh đồi núi, thôn quê, nam thì vẽ thú vật, đồ vật hoặc hình thể trừu tượng.

Tác động : Học viên hiểu rõ lẫn nhau nhiều hơn. Sau đó bầu không khí trở nên thân thiện

hơn, gần gũi hơn, mọi người cảm thấy nhẹ nhàng vì đã nói được những gì trước đây mình không bao giờ có cơ hội để nói.

Ứng dụng : Các môn Tâm lý học, Tâm lý trị liệu, Tham vấn, Công tác xã hội, Truyền thông,

Quản trị, Lãnh đạo. TRÒ CHƠI 14 : TRÒ CHƠI VẼ CÂY

Mục tiêu : Giúp học viên khám phá về chính mình, nhận thức về khái niệm bản thân và tự

bộc lộ về mình. Giúp các học viên hiểu lẫn nhau, tăng cường mối quan hệ.

Thời gian thực hiện : 60 phút. Cách làm :

Bạn phát cho mỗi học viên một tờ giấy trắng (loại giấy đánh máy) và cho họ vẽ một cái cây ( bất kỳ loại cây nào) biểu tượng cho đặc tính của con người họ. Bạn không nên gợi ý gì về việc phải vẽ ra sao, để họ tự suy nghĩ và tự vẽ.

Kết quả luôn khác nhau : có người vẽ cây to, có người cây nhỏ, ốm yếu, có người không vẽ lá, cành khô, có người vẽ lá rất nhỏ, có người vẽ rễ cây to, có người vẽ rễ cây ốm yếu hoặc không vẽ. Bạn cho mỗi người giải thích ý nghĩa các chi tiết của cây mà họ vẽ và mối liên hệ về họ. Bạn cần biết các ý nghĩa sau đây để hỗ trợ thêm cho học viên.

- Rễ : Gia đình, nơi được sinh ra và những ảnh hưởng sâu xa cho đến bây giờ ( rễ to : hãnh diện về gia đình mình, thỏa mãn với nguồn gốc - không vẽ rễ hoặc rễ ốm yếu : chưa thỏa mãn, trách móc gia đình ).

- Thân cây : Cơ cấu của cuộc sống hiện đại ( công việc gia đình, tổ chức mà mình là thành viên). Nếu vẽ to có nghĩa là khỏe mạnh, công việc vững. Vẽ nhỏ là ốm yếu : sức khỏe kém, công việc tạm thời, chưa cảm thấy an toàn.

- Lá cây : Nguồn gốc thông tin ( báo chí, sách, TV... bạn bè, giao lưu). Nếu vẽ chung chung một khối, không thấy từng lá rõ rệt là người ấy nhiều bạn nhưng không có bạn thân. Nếu vẽ lá rõ, cụ thể, người đó có bạn ra bạn.

- Trái : Những thành quả ( công việc đã làm có kết qua ). - Nụ hoa : Niềm hy vọng ở tương lai.

Số lượng học viên : Không giới hạn TRÒ CHƠI 15 : TRÒ CHƠI “BỘC LỘ - PHẢN HỒI”

Mục tiêu :




14

14

Giúp học viên tự bộc lộ về những gì họ thường hay che dấu và nhận được sự phản hồi của người khác về phần mình bị “mù” ( người khác biết về mình mà mình lại chưa biết về mình).

Thời điểm thực hiện : Khi học viên đã quen biết nhau nhiều. Trò chơi này không hiệu quả nếu được

làm đầu khóa học khi các học viên còn chưa biết nhau. Thời gian làm : 60 phút. Cách làm :

Bạn chuẩn bị cho mỗi học viên một tờ giấy lớn (khổ 0,7m x 1m) bạn nhờ học viên xếp đôi tờ giấy theo chiều ngang và khoảng giữa, khoét một lỗ vừa đủ để đưa đầu vào ở cổ. Phía trước, học viên tự giới thiệu về mình ( mặt mạnh, mặt yếu, tính tình, sở thích, nguyện vọng...) bằng cách viết trên mặt phía trước ngực (viết trước khi đưa tờ giấy vào co ). Xong, mỗi học viên đi vòng quanh phòng học, mỗi người cầm theo cây bút, xem những dòng tự giới thiệu của người khác và ghi nhận xét tích cực ( chỉ ghi nhận xét tích cực ) của mình về người ấy trên tờ giấy mặt phía lưng. Mỗi người sẽ được nhiều người ghi nhận xét về mình.

Cuối cuộc sinh hoạt, mỗi người trở về chỗ ngồi, bốc tờ giấy ra và so sánh giữa cái mình nghĩ về mình và người khác nghĩ về mình, có gì khác không. Mỗi người sẽ thú vị khi khám phá thêm về mình qua nhận xét của người khác

Tác động : Đây là cuộc sinh hoạt tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, góp ý cho nhau để mỗi

người nhận diện ra chính mình và biết người khác nghĩ gì về mình, đáp ứng nhu cầu được chấp nhận. Giảng viên cần nhắc nhở học viên không được lợi dụng để bêu xấu, trêu ghẹo người khác, làm lệch mục tiêu học tập.

Số lượng học viên : Không quá 30 người. Nếu lớp có khoảng 40 - 50 người mà phòng học không được rộng, bạn có thể

thay đổi cách làm như sau : mỗi học viên tự giới thiệu về mình trên một mặt của một tờ giấy nhỏ (tập học sinh), có ghi tên mình. Bạn thu lại tất cả các tờ giấy này và phát lại tình cờ cho lớp. Mỗi học viên nhận được tờ giấy của người khác ghi nhận xét của mình về người đó vào mặt sau tờ giấy mà không ghi tên mình. Bạn thu lại một lần nữa và trả lại cho khổ chủ ban đầu.

Thời gian sinh hoạt trò chơi này ngắn hơn cách làm trước. Sau sinh hoạt, bạn cho học viên nói lên cảm tưởng của mình.

Ứng dụng : Khi giảng dạy về cửa sổ Johari trong Truyền Thông, Quan hệ người và người,

Quản trị, Công tác Xã hội, Tâm lý xã hội, Tham vấn.




15

15

TRÒ CHƠI 16 : TRÒ CHƠI CHỌN MỘT ĐỒ VẬT

Mục tiêu : 1. Giúp học viên phát triển cảm nhận về bản thân. 2. Giúp họ chia sẻ với nhau cảm nghĩ ấy, nhận được sự phản hồi của người khác về sự

bộc lộ ấy. Thời gian : Từ 60 đến 90 phút Cách làm :

Bạn chuẩn bị trước một số lượng lớn (nhiều hơn số học viên) các đồ vật khác nhau và nhiều cở kích ( hình thù, trọng lượng, màu, tính chất, mềm, cứng... khác nhau).

Bạn bày các đồ vật này ra trên bàn đặt giữa phòng. Bạn cho học viên đi quanh phòng quan sát kỹ các đồ vật và nhờ họ thầm chọn một đồ vật tượng trưng cho con người của mình. Sau 10 phút, họ trở lại chổ ngồi và suy nghĩ về sự tương ứng giữa các đặc điểm của món đồ vật đã được chọn với đặc điểm của hình ảnh bản thân của mình.

Bạn mời từng người chia sẻ suy nghĩ của họ và mời mọi người đón góp ý kiến cho nhau ( tất nhiên một cách tích cực ).

Số lượng học viên : Từ 15 đến 30. Ứng dụng : Truyền thông giao tiếp, Công tác tham vấn, lãnh đạo.

TRÒ CHƠI 17 : TRÒ CHƠI CÁCH NHÌN VỀ MÌNH




16

16

VÀ VỀ NGƯỜI KHÁC Mục tiêu :

1- Giúp học viên tự hiểu mình. 2- Giúp khả năng phản hồi. 3- Giúp nhận thấy tính chủ quan trong quan hệ xã hội.


Bạn chọn một nhóm khoảng 4 - 5 người. Bạn ghi tên mỗi người lên bảng. Bạn nhờ mỗi người trong nhóm ví mình như là một con vật, đồ vật, hoặc loại cây nào đó.

Sau đó, từng người cho biết kết quả và viết kết quả đó dưới từng tên của mỗi người trên bảng và giải thích tại sao chọn như thế ( nói về đặc điểm của thú vật, đồ vật, cây cỏ, mối tương đồng nào với mình và các người bạn của mình ).

Phần tổng kết cần nhấn mạnh: Khó khăn cảm nhận được khi thực hiện : sợ, ngại va chạm người khác, tránh né những

điều cấm kỵ...). Phân biệt cách nhìn, cơ chế phóng chiếu.

Số lượng học viên : Không quá 30. Ứng dụng : Công tác xã hội - Truyền thông và Giao tiếp - Công tác Tham vấn - Quản

trị.

TRÒ CHƠI 18 : TRÒ CHƠI NĂM GƯƠNG MẶT

Mục tiêu : 1. Giúp khám phá nguồn gốc của tính chủ quan trong cách nhìn các vấn đề hoặc các khái

niệm. 2. Giúp kiểm tra lại và đo lường thái độ, quan điểm, giá trị, trước một vấn đề hay một

thực tế trong cuộc sống hoặc trong mối quan hệ người với người. Thời gian thực hiện : từ 30 đến 45 phút. Cách làm :

Bạn vẽ trên bảng hình 5 gương mặt với trạng thái khác nhau : bình thường (vô tư), ghét, rất ghét, thích, rất thích ( Bạn có thể vẽ sẵn trên một tờ giấy trắng và sao chụp phát cho học viên). Bạn nêu một số khái niệm như : trẻ em, người già, vui chơi, làm việc, gia đình, khách sạn, học hành, thành thị, thôn quê, khiêu vũ, âm nhạc, nắng, mưa, v.v... (tùy theo bạn chọn).

Bạn nhờ học viên ghi các khái niệm trên ở dưới các gương mặt được chọn tùy theo cách nhìn, thái độ của mình đối với các khái niệm ấy.

Bạn mời một vài học viên lên bảng ghi kết quả của sự lựa chọn của họ và họ giải thích lý do của sự lựa chọn ấy. Thông thường, cách nhìn, thái độ của con người phát xuất từ các kinh nghiệm tích cực hay tiêu cực của mình trong quá khứ.

Số lượng học viên : Không giới hạn. Ứng dụng : Tâm lý học, Truyền thông - Giao tiếp - Công tác tham vấn - Công tác xã

hội - Quản trị. ****




17

17

TRÒ CHƠI 19 : TRÒ CHƠI MÔ TẢ HÌNH

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về các điều kiện truyền

thông hiệu quả. Giúp học viên rèn luyện kỹ năng truyền thông hiệu quả. Giúp học viên nhận thức về những trở ngại trong truyền thông.

Cách làm : Bạn mời 6 học viên tình nguyện và chia họ ra làm 3 cặp đôi : cặp 1, cặp 2 và cặp

3. Bạn nói họ ra khỏi lớp học trong giây lát và sẽ lần lượt mời vào từng cặp thực hiện trò chơi. Khi họ đã ra khỏi lớp, bạn trình cho các học viên còn lại trong lớp xem tấm ảnh hình học mà bạn đã chuẩn bị sẵn ( các hình mẫu ở trang kế). Bạn giải thích cách làm để họ theo dõi hoạt động và chính họ phải rút ra những điểm cần thiết sau khi 3 cặp thực hiện xong trò chơi.

Bạn mời cặp 1 vào lớp và 2 người này sẽ quyết định ai là người mô tả tấm hình và ai là người vẽ hình trên bảng. Bạn cho người sẽ mô tả xem tấm hình trong 1 - 2 phút và nói họ hãy cố nhớ từng chi tiết và mô tả như thế nào để bạn mình vẽ lại đúng hình ấy trên bảng và khi mô tả, người này chỉ được phép nói một lần một ( không lập lại lần thứ hai ) từng chi tiết một và người vẽ không được hỏi. Bạn lấy lại tấm hình và người mô tả thực hiện theo lời chỉ dẫn của bạn và theo trí nhớ.

Tiến trình hoạt động này được lập lại với cặp 2 và chỉ có điểm khác là người mô tả được quyền cầm tấm hình để mô tả. Riêng ở cặp 3, người mô tả có quyền lập đi lập lại lời mô tả của mình và người vẽ hình trên bảng được quyền hỏi lại.

Chắc bạn cũng đoán được là kết quả 3 hình sẽ khác biệt nhau và hình của cặp 3 là hình đúng hoặc gần đúng nhất. Tuy nhiên, bạn cũng nên dự trù trước là cũng có trường hợp hiếm có xảy ra là hình ở cặp 1 lại đúng do ngoại lệ ( người mô tả có trí nhớ tốt, biết cách mô tả phù hợp với người nghe và người nghe nắm bắt thông tin và có kinh nghiệm về hình học). Dù thế nào, bạn cũng có thể giúp lớp rút ra những kết luận theo mục tiêu bài giảng của bạn. Bạn cần theo dõi và ghi lại chi tiết mô tả tốt hoặc chưa tốt ( thường dùng từ sai, méo mó thông tin, diễn đạt không rõ...) để giúp lớp khám phá vấn đề lúc thảo luận chung.

Ứng dụng : Sử dụng khi giảng dạy Truyền thông, về quan hệ giao tiếp, Lãnh đạo, Quản trị.




18

18




19

19

TRÒ CHƠI 20 : TRÒ CHƠI VỀ CÁCH NHÌN VẤN ĐỀ

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về cách nhìn của con người trước một vấn đề hay sự

việc, tùy theo vị trí, hoàn cảnh, tâm trạng, kinh nghiệm sống của mình, để từ đó dễ dàng hội nhập hơn trong giao tiếp cũng như trong hợp tác làm việc.

Thời gian thực hiện : từ 30 - 45 phút. Cách làm : 3 bước khác nhau:

1. Bạn đến đứng bên cạnh một cái bàn đặt giữa phòng. Bạn mời một học viên ở một hướng nào đó nói cho biết vị trí của bạn ở đâu so với cái bàn. Học viên ấy nói: “Thầy đứng trước cái bàn”. Xong bạn mời một học viên khác đối nghịch với vị trí của học viên trước với cùng câu hỏi. Học viên ấy sẽ nói “Thầy đứng sau cái bàn”. Bạn Học viên 1 Học viên 2 Bàn

Cách nhìn tùy thuộc vị trí riêng của mỗi người.

2- Bạn chuẩn bị một số hình vẽ và trình cho học viên xem: Hình 1 Có người thấy 3 chữ nhật nối liền nhau, 2 chữ H hoặc 3 quả tạ... Hình 2 Có người cho đó là 3 mũi tên hoặc 3 căn nhà nhìn phía bên hông hoặc 2 chữ K...

Bạn nhìn hình trên, bạn thấy đó là cái ly hay 2 gương mặt nhìn nhau? Hình vẫn là hình, nhưng không phải ai cũng thấy giống nhau. Kinh nghiệm, hoàn cảnh, tâm trạng đều chi phối cách nhìn và lý giải nó. Ngoài ra, còn có yếu tố tác động của môi trường. Bạn cho học viên xem các hình sau đây: TRÒ CHƠI 21 :

TRÒ CHƠI CUỘC RƯỢT ĐUỔI Mục tiêu :




20

20

1. Giúp nhận biết tính chủ quan trong mối quan hệ, trước một thực tế được nhìn thấy. 2. Giúp nhận biết được cảm tưởng. 3. Giúp phát hiện cơ chế phóng chiếu của mình trên một thực tế. Thời gian thực hiện : 30 phút Cách làm :

Bạn cho lớp xem một tấm ảnh (hình bên) và gắn hình đó trên bảng. Mọi người xem ảnh và tưởng tượng một câu chuyện ngắn bằng cách trả lời 3 câu hỏi sau :

1- Cái gì đã xảy trước khi có cảnh này ? 2- Cái gì đang diễn ra trong cảnh này ? 3- Cái gì sẽ tiếp sau đó ? (Câu hỏi phụ : Chi tiết nào được chú ý nhất, thử cho một cái tựa?) Vài người nói về so sánh các câu chuyện được nêu : giống nhau và khác nhau -

Bạn có thể giúp từng người liên hệ cái tưởng tượng của họ với một mảng đời sống của họ: công việc, giá trị, nhu cầu, lo sợ, ước vọng...

Phần tổng kết, bạn : Phân loại các chi tiết theo loại chủ quan và loại khách quan. Chỉ rõ mối liên quan với nhu cầu, công việc, sự chọn lọc trong cách nhìn. Phân biệt cách nhìn và phóng chiếu. Cần kiểm tra lại cách nhìn của mình.

Số lượng học viên : Không giới hạn. Ứng dụng : Tâm lý xã hội - Công tác xã hội - Tham vấn - Truyền thông và Giao tiếp.

TRÒ CHƠI 22 : TRÒ CHƠI KHOẢNG CÁCH

Mục tiêu : 1. Giúp khám phá các thông điệp không lời qua khoảng cách. 2. Giúp xác định mức độ thoải mái hoặc khó chịu qua khoảng cách. 3. Giúp ghi nhận các thông tin khác nhau tùy theo khoảng cách. 4. Quan sát để thấy khoảng cách có thể thuận lợi hoặc không thuận lợi như thế nào cho

chất lượng quan hệ. Thời gian thực hiện : 30 phút Cách làm :

1- Bạn chọn 2 học viên ( A và B ), cho họ đứng đối diện nhau, cách ít nhất là 2 mét - A tiến từ từ đến B ( bất động ). Mỗi lần bước tới vài bước thì ngừng và cho biết cảm giác ( thoải mái hay không ) và ngừng lại ở khoảng cách mà A cho là tiện nhất.

A tiếp tục tiến gần B, vượt qua vùng thân mật và ngừng trước B cách vài cm. Ghi nhận ở khoảng cách đó : hơi ấm cơ thể, mùi, cái nhìn bị méo mó, hơi thở, ghi nhận ý tưởng, cảm xúc lúc đó. Giữ khoảng cách trong 30 giây, trở lại vị trí cũ. Đổi vai : A bất động và B tiến từ từ đến A.

2- A và B đều nhắm mắt lại. Mỗi người tưởng tượng đang ở trong một cái bong bóng, lớn nhỏ tùy mình và tiến gần nhau một lần nữa và chỉ ngừng khi hai bong bóng đụng nhau ( theo tưởng tượng của hai người ).Bạn so sánh hai khoảng cách đã thực hiện.

A và B cách nhau hai mét. Một người nhắm mắt và bất động. Người kia tiến tới từ từ. Khi người nhắm mắt cảm nhận người kia đến ở khoảng cách thích hợp và an toàn thì ngăn lại và mở mắt ra. Kế đó, đổi vai.




21

21

Số lượng học viên : Không tùy thuộc vào số lượng. Ứng dụng : Khoa học giao tiếp, truyền thông, công tác xã hội - Quản trị.

TRÒ CHƠI 23 : TRÒ CHƠI XEM HÌNH

Mục tiêu : 1. Giúp nhận thức tính chủ quan trong quan hệ người và người, khi nhìn thấy một ván đề

hay một thực thể. 2. Giúp phân biệt những cảm nhận và khám phá khuynh hướng và cơ chế phóng chiếu

của mình vào thực thể thấy được. Thời gian thực hiện : 30 phút. Cách làm :

Bạn chuẩn bị sẵn khoảng 20 tấm ảnh các loại (ảnh chụp phong cảnh, các hình thức sinh hoạt trong đời sống, ảnh vẽ...) lấy từ các tạp chí. Bạn đánh số từng tấm ảnh và bày dọc theo cạnh một cái bàn lớn đặt giữa phòng học. Bạn cho học viên đi chậm dọc theo bàn, giữ im lặng, nhìn các bức ảnh (nếu bạn chuẩn bị thêm một máy cassette phát ra một bản nhạc êm dịu, âm lượng nho nhỏ thì không còn gì bằng !). Học viên thầm chọn 1 - 2 bức ảnh theo số đánh dấu mà họ ưng ý nhất, gây ấn tượng đối với họ nhất.

Sau khi họ trở lại chỗ ngồi, bạn mời từng học viên cho biết cảm nghĩ của mình khi chọn bức ảnh và nó liên quan đến cảm xúc, tình cảm và kinh nghiệm cuộc sống hiện tại hay quá khứ của họ. Các học viên có thể góp ý với nhau. Bạn có thể nhờ họ cho cái tựa cho từng bức ảnh.

Số lượng học viên : từ 20 đến 30. Ứng dụng : Các môn tâm lý học - Truyền thông và Giao tiếp - Công tác tham vấn -

Công tác xã hội - Quản trị.

TRÒ CHƠI 24 : TRÒ CHƠI LẮNG NGHE

Mục tiêu : 1. Giúp học viên nhận thức : lắng nghe không phải là việc đơn giản, cần tập luyện kỹ

năng lắng nghe để giao tiếp, để làm việc và hợp tác.

2. Giúp nhận thức về vấn đề thông tin và nhận thông tin.

Thời gian thực hiện : 30 phút

Cách làm : Qua hai bước :

Bước 1 :




22

22

Bạn nhờ học viên chuẩn bị lắng nghe và khi bạn báo bắt đầu lắng nghe thì các học viên sẽ lắng nghe những tiếng động xung quanh mình hoặc từ xa vọng đến và ghi lại tất cả các tiếng động ấy trên tờ giấy nháp trong khoảng thời gian 60 giây.

Bạn chọn hai học viên ngồi gần nhau và đọc to kết quả ghi lại tiếng động của hai người ấy. Bạn so sánh hai kết quả và thông thường là không giống nhau hoàn toàn. Bạn tiếp tục chọn hai người khác ngồi gần nhau và kết quả cũng khác nhau. Bạn hỏi ý kiến của lớp nhận xét tại sao.

Con người khi nghe có khuynh hướng chọn lọc. Dù có chú ý, nhưng tiếng động không được chọn sẽ không vào và não không ghi nhận tiếng động đó.

Bước 2 : Bạn phát cho năm học viên tình nguyện lên đứng trước lớp theo hàng ngang, mỗi

người cầm một tờ giấy ( loại giấy đánh máy A4 ) và họ cầm tờ giấy thẳng đứng. Họ sẽ thực hiện theo lời yêu cầu của bạn.

Bạn bắt đầu nói rõ ràng, không nhanh, không chậm : “Xếp đôi tờ giấy từ trên xuống dưới, xé bỏ góc trên bên phải, sau đó xếp đôi tờ

giấy 1 lần nữa từ phải sang trái, xé góc dưới bên trái và xếp đôi tờ giấy lần nữa từ trên xuống xé góc trên bên phải”.

Bạn nhờ năm học viên này mở tờ giấy của họ ra. Kết quả là những ai nghe đúng thì hình dáng tờ giấy còn lại sẽ giống nhau. Kinh nghiệm cho thấy tỷ lệ người nghe khác nhau thường chiếm số cao hơn.

Số lượng học viên : Không tùy thuộc vào số lượng học viên. Ứng dụng : Các đề tài về truyền thông - Giao tiếp, Công tác xã hội, tham vấn, quản trị,

lãnh đạo... Biến đổi : Bạn có thể thực hiện bước 2 theo một cách khác :

Bạn chia cả lớp thành nhóm 2 người, quay lưng vào nhau, chỉ có một người nhìn thấy bạn. Mỗi nhóm chuẩn bị một tờ giấy trắng. Người không nhìn thấy bạn sẽ cầm tờ giấy này. Người nhìn thấy bạn có nhiệm vụ quan sát và nói lại cho người kia những gì mình thấy được, để người kia cứ thế mà làm. Không được phép hỏi lại. Bạn cầm tờ giấy, gấp theo bất cứ hình gì mình thích, làm chậm, không được nói, để học viên, người có nhiệm vụ quan sát thấy được. Sau đó bạn sẽ xé một góc của tờ giấy đã gấp. Và bạn yêu cầu các nhóm đưa tờ giấy của nhóm ra, các tờ giấy nhất định không hoàn toàn giống nhau. Trò chơi này giúp người học nhận thức được mối quan hệ của việc truyền tin và nhận tin. TRÒ CHƠI 25 : TRÒ CHƠI “CÂY GẬY PHÁT BIỂU”

Mục tiêu : 1. Giúp học viên rèn luyện kỹ năng trao đổi, lắng nghe người khác, khả năng nói về mình

trong hiện tại. 2. Giúp rèn luyện tính kiên nhẫn trong khi tập trung nghe liên tục. Thời gian : 30 phút. Cách làm :

Bạn chia lớp thành nhiền nhóm nhỏ 4 - 5 người. Mỗi nhóm chọn một đồ vật tượng trưng cho cây gậy phát biểu ( nón, khăn, hoặc quyển tập...) và đặt tại giữa vòng tròn của nhóm. Mọi người đều im lặng. Ai cầm gậy thì có quyền phát biểu, tùy ý nói về mình và nói trong bao lâu cũng được. Ai không có gậy trong tay thì không có quyền




23

23

nói mà chỉ lắng nghe. Nói xong, đặt gậy trở lại vị trí cũ ở giữa vòng tròn để ai muốn nói thì cầm gậy trên tay.

(Phương pháp thảo luận này dựa theo phương pháp thảo luận của người Haida, một bộ lạc ở dọc Thái Bình Dương khi họp Hội Đồng Tư Vấn, họ đến ngồi vòng tròn, im lặng ở giữa để “cây gậy phát biểu").

Số lượng học viên : từ 20 đến 30 Ứng dụng : Truyền thông - Công tác tham vấn - Tâm lý Trị liệu - Công tác xã hội. Kết luận sau trò chơi :

1. Khó khăn trong việc giữ im lặng và tập trung chú ý. 2. Khó khăn khi nói về mình.

II. CÁC TRÒ CHƠI LIÊN QUAN ĐẾN NHÓM

LÃNH ĐẠO TRÒ CHƠI 26 : TRÒ CHƠI TÌM VAI

Mục tiêu : 1. Giúp học viên phát hiện vai trò ( khuôn mẫu hành vi ) của từng nhóm viên được thể

hiện lúc sinh hoạt nhóm. 2. Giúp rèn luyện kỹ năng quan sát cách ứng xử, mối tương tác, các biến chuyển vai trò

trong nhóm để hiểu được cơ cấu nhóm, giúp lãnh đạo nhóm điều hành hoặc can thiệp khi cần thiết để hoạt động nhóm được hiểu quả hơn.

Thời gian thực hiện : từ 30 đến 45 phút Cách làm :

Bạn nêu trên bảng 8 khuynh hướng thường có khi thảo luận nhóm ở từng thành viên của nhóm. CHỦ ĐỘNG CẠNH LÃNH TRANH ĐẠO GÂY HẤN GIÚP ĐỠ CHỐNG THEO THẮC MẮC THEO ĐUÔI GÂY RỐI KHÔNG LỆ QUAN THUỘC TÂM THỤ ĐỘNG

Bạn giải thích mỗi vai có những khuôn mẫu hành vi như sau: 1. Vai người lãnh đạo

Mở đầu, đặt vấn đề Mời tham gia ý kiến Hòa giải nếu có mâu thuẫn Tóm lược các ý kiến




24

24

Trắc nghiệm sự nhất trí Kết thúc buổi họp

2. Vai người giúp đỡ Hỗ trợ người lãnh đạo Giải thích, cung cấp thông tin Giúp nhóm theo hướng của người lãnh đạo

3. Vai người theo đuôi Ít chủ động nêu ý kiến riêng, chỉ chờ người khác nói xong thì ủng hộ. Thường thay đổi ý kiến theo người khác. Có theo dõi cuộc họp.

4. Vai người lệ thuộc Chủ yếu thụ động hơn người theo đuôi. Có theo dõi cuộc họp. Không tham gia ý kiến. Phó thác cho người khác quyết định.

5. Vai người không quan tâm Ít theo dõi buổi họp Làm việc riêng, hoặc nhìn về hướng khác Không tham gia ý kiến

6. Vai người thắc mắc, gây rối Hay đặt những câu hỏi, thắc mắc lặt vặt hoặc lật ngược vấn đề. Có khi mở rộng đề tài, lạc đề làm nhóm mất thời gian, gây khó chịu cho nhóm.

7. Vai người gây hấn Loại người bất mãn hoặc không thích 1-2 nhóm viên nào đó trong nhóm. Hay chê bai ý kiến củ người mình không thích. Nói to, quơ tay, đứng lên ngồi xuống.

8. Vai người cạnh tranh Khuyến khích sự tham gia của nhóm. Chủ động tham gia ý kiến. Có khi tóm lược các ý kiến hoặc trắc nghiệm sự nhất trí.

Bạn mời 8 học viên và giao vai cho mỗi người qua tờ giấy có hướng dẫn cách thể hiện vai như phần trên. Mỗi người chỉ biết vai của mình. Nhóm 8 người này sẽ họp tại một bàn giữa phòng và các học viên khác ngồi xung quanh quan sát. Bạn cho một đề tài để nhóm thảo luận, ví dụ : “Thảo luận một kế hoạch tổ chức đi picnic ở ngoại thành” - Bạn dành khoảng 10 - 15 phút cho cuộc thảo luận, không cần phải đợi xong cuộc thảo luận.

Bạn mời các học viên khác cho biết vai đảm nhận của từng người và giải thích do những chi tiết nào trong hành vi mà mình đã nhận diện được.

Điều bạn cần lưu ý là thực tế có khi có người sắm vai bị lôi cuốn vào cuộc thảo luận lại quên vai của mình thì đó là hiện tượng bình thường của sự biến chuyển vai trò trong nhóm. Vai trò khó mà giữ cố định và chúng ta thường có khi gây hấn một chút, rồi trở thành lệ thuộc, không quan tâm, rồi có khi canh tranh một tí. Chỉ khi nào một vai trò được thể hiện nổi bật mạnh nhất trong suốt buổi họp thì đó mới là điều cần quan tâm của người lãnh đạo nhóm.

Số lượng học viên : Từ 20 đến 30 Ứng dụng : Tâm lý nhóm - Công tác xã hội nhóm - Phát triển cộng đồng - Quản trị

học




25

25

TRÒ CHƠI 27 : Loại kể chuyện : CHUYỆN ANH THỢ ĐẬP ĐÁ VÀ NGƯỜI ĐI ĐƯỜNG

Mục tiêu : Giúp học viên thảo luận qua câu chuyện để rút ra bài học về sự cần thiết thu thập

dữ kiện trước khi đề xuất cách làm, cách giải quyết vấn đề hoặc đưa ra quyết định. Một người đi đường đã qua nhiều cánh đồng trơ trọi và gặp một người thợ đập

đá. Anh ta hỏi : - Xin anh vui lòng cho biết từ đây đến thị trấn gần nhất phải mất bao lâu nữa ? Người thợ đập đá lắng nghe rồi lại cúi xuống tiếp tục công việc. Người đi đường

nghĩ bụng : “Hoặc là anh ta bị điếc, hoặc là anh ta bị câm”. Và người này tiếp tục cắm cúi đi. Được một đỗi xa anh ta nghe tiếng người thợ đập đá gọi, bèn quay trở lại. Người thợ đập đá nói :

- Muốn đến được thị trấn gần nhất anh phải mất ít nhất hai giờ. Người đi đường bực dọc thốt lên : - Thế tại sao anh không nói cho tôi biết ngay từ đâu ? Người thợ đập đá thủng thỉnh trả lời : - Làm sao tôi có thể trả lời tức thì cho anh được khi tôi chưa biết cách đi của

anh như thế nào ? Trước hết tôi phải quan sát bước đi của anh xem anh đi nhanh hay chậm. Sau đó tôi mới tính toán quãng đường cần đi. Và bây giờ thì tôi có thể đoán chắc là anh sẽ đến đó sau ít nhất là hai giờ.

Ứng dụng : Khi giảng dạy về các đề tài xây dựng Dự án, Phát triển cộng đồng, Quản trị, Tâm lý nhóm.




26

26

LOẠI KỂ CHUYỆN 28 : CHUYỆN ĐẮM TÀU

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về giá trị, quan điểm

của mỗi cá nhân trong mối quan hệ giao tiếp hoặc trước khi lấy quyết định của nhóm. CÂU CHUYỆN ĐẮM TÀU

Một thuyền trưởng đang lái con tàu đến một cộng đồng. Trên tàu có cả thảy 12 hành khách gồm :

- Một linh mục nhân từ giữ nhiệm vụ chăm sóc phần hồn cho các con chiên trong cộng đồng.

- Một bác sĩ đang trên đường đi tu nghiệp để trở về dập tắt các dịch bệnh đang có nguy cơ tiêu diệt cả cộng đồng.

- Một cảnh sát giỏi nổi tiếng là có công giữ gìn an ninh trật tự cho cộng đồng. - Một tù nhân trước đây đã phạm nhiều tội ác nhưng đã thành tâm hối cải. Khi

ra tù anh ta được hứa hẹn là sẽ được tạo điều kiện để trở nên người hữu ích cho xã hội và anh ta đang quyết chí làm lại cuộc đời.

- Một diễn viên nổi tiếng, có tài, được mọi người ái mộ và mang lại niềm vui tinh thần cho cộng đồng.

- Một chính trị gia đi tìm các sách lược mới để trở về xây dựng cộng đồng. - Một cặp vợ chồng mới cưới đang trên đường đi hưởng tuần trăng mật. - Một thầy giáo giỏi, thông minh, yêu trẻ và nhiệt thành đào tạo lớp trẻ của cộng

đồng. - Một phụ nữ tuổi trung niên đã cống hiến cuộc đời cho các hoạt động từ thiện

xã hội rất hữu ích và đang còn khả năng tiếp tục công việc này. - Hai đứa bé, một trai, một gái, là hai học sinh thông minh nhất của cộng đồng

được cử đi học ở nước ngoài và là nhân tài của cộng đồng trong tương lai. Lúc khởi hành thì sóng lặng gió êm nhưng sau hai ngày thì gặp bão tố. Sóng

đánh vỡ một khoang tàu nên bây giờ tàu chỉ có thể chở được 5 người mà thôi, 7 người còn lại phải hy sinh. Thuyền trưởng phân vân không biết nên chọn ai và phải bỏ ai ???

Trong thảo luận, bạn cần lưu ý là không có cách chọn ( quyết định ) nào đúng hoặc sai mà nó tùy theo nấc thang giá trị, quan điểm, cách nhìn của mỗi cá nhân.

Ứng dụng : Môn Truyền thông giao tiếp, Quản trị, Tâm lý nhóm. Bạn cũng có thể sử dụng câu chuyện kế tiếp chuyện “Cô gái nghèo” có cùng mục

tiêu như chuyện “đắm tàu”.

LOẠI KỂ CHUYỆN 29 : CHUYỆN CÔ GÁI NGHÈO

Ánh là tên của cô gái nghèo, có chồng tên là Bảo. Cô Ánh giúp việc nhà cho một ông thương gia giàu có tên Cảnh. Một hôm, Bảo về quê, chẳng may gặp tai nạn trên đường đi. Anh bị thương và được chăm sóc tại nhà cha mẹ ruột - Gia đình của Bảo cũng nghèo khó. Ánh được tin phải về quê chồng gấp để chăm sóc chồng, nhưng Ánh cần một số tiền không nhỏ để về nhà chồng. Ánh trình bày vấn đề với ông chủ Cảnh và




27

27

ngỏ ý muốn vay số tiền. Sau một hồi do dự, ông chủ Cảnh ra điều kiện là Ánh phải ngủ với ông một đêm trước khi được cấp số tiền.

Ánh phẫn nộ từ chối và tìm đến người bạn gái tên Duyên để nhờ sự giúp đỡ. Duyên lạnh lùng từ chối.

Ánh thất vọng và không còn sự lựa chọn nào khác nên quay lại với Cảnh và đồng ý ngủ với ông ta.

Về nhà chồng, sau một thời gian chăm sóc chồng, Ánh thuật lại câu chuyện cho chồng nghe để mong được tha thứ. Ngược lại sự mong đợi của Ánh, Bảo đánh đập Ánh và đuổi Ánh ra khỏi nhà. Xấu hổ và tức giận, Ánh trở lại gặp ông chủ và giết ông ta. Ánh phải bị đi tù.

Sau khi kể chuyện, bạn cho các học viên lên danh sách theo thứ tự từ trên xuống ai xấu nhất và ai ít xấu nhất và lý do tại sao chọn như vậy. Kết luận là không có cách chọn nào đúng hoặc sai.

TRÒ CHƠI 30 : TRÒ CHƠI 4 ĐƯỜNG THẲNG QUA 9 ĐIỂM

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về cách giải quyết vấn đề, cần có cái nhìn rộng, bao

quát hơn để nhận diện rõ vấn đe, hơn là bị “đóng khung”, theo thói quen cũ, theo lối mòn cũ trước khi ra quyết định hoặc để có sự sáng tạo trong công việc.

Cách làm : Bạn vẽ trên bảng 9 điểm được bố trí đều trên một hình vuông như sau : Bạn mời lớp học vẽ bốn đường thẳng liên tục đi qua tất cả 9 điểm này mà không

đưa tay lên và không điểm nào bị lập lai. Thông thường học viên không giải đáp được bài toán này vì nếu không thêm hai điểm mới thì không bao giờ làm được.

Tác động : Vấn đề đặt ra không lớn, nhưng có hiệu quả vì học viên vỡ lẽ và sẽ nhớ lâu.

Ứng dụng : Quản trị, Phát triển cộng đồng, Truyền thông, Quản lý dự án.

Giải đáp




28

28

TRÒ CHƠI 31 : TRÒ CHƠI LẮC BAO

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về các vấn đề sau :

Con người có được cảm nhận bên trong, suy tưởng, phán đoán từ các yếu tố kích thích bên ngoài qua các giác quan.

Truyền thông hiệu quả. Sự cảm tính trong cách ứng xử, trong cách nhìn vấn đề, cũng như trong cách lấy quyết

định. Cách làm :

Bạn cần chuẩn bị trước 10 món đồ vật khác nhau ( bạn cần đa dạng hóa các đồ vật này, có loại quen thuộc và không quen thuộc ) và bạn cho tất cả vào một cái bao vải hoặc một hộp carton đậy kín. Bạn thực hiện các bước như sau:

Bạn lắc mạnh bao đựng các món đồ cho 1 - 2 học viên nghe tiếng động nhiều lần và các học viên này phải nhận diện được cái gì có trong bao ( ghi lên tờ giấy ).

Bạn mời 1 - 2 học viên thò tay vào bao mà không được nhìn bên trong bao ( quay mặt đi chổ khác) và qua xúc giác để nhận diện các loại đo vật. Họ ghi kết quả lên tờ giấy.

Bạn cho 1 - 2 học viên khác nhìn thấy từng món đồ vật ấy, xong bạn cất mọi thứ vào bao hay hộp. Họ cũng ghi lại tên các món đồ vật ấy lên một tờ giấy.

Kết quả là các học viên nghe tiếng động của các đồ vật va chạm vào nhau và vào vách bao carton là nhận diện sai tên món đồ vật nhiều hơn các học viên khác được chạm vào các món đồ vật và dĩ nhiên, kết quả tốt nhất là thuộc về những học viên đã nhìn thấy các món đồ vật.

Ứng dụng : Có thể sử dụng khi giảng dạy Truyền thông, Tâm lý đại cương, Quản trị học,

Giao tiếp nhân sự.

TRÒ CHƠI 32 : TRÒ CHƠI LÃNH ĐẠO

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức là trong cuộc sống cũng như trong môi trường làm việc,

mỗi cá nhân chúng ta đều có thể lãnh đạo và bị lãnh đạo. Nếu chúng ta không phải là người có vai trò lãnh đạo thì chúng ta không ít nhiều có những hành vi lãnh đạo mà chúng ta không nhận biết.

Thời gian thực hiện : 20 phút. Cách làm : có ba bước




29

29

1- Bạn mời hai học viên : một người đóng vai một cái gương soi và người kia đứng trước gương thực hiện nhiều động tác và cái gương phải làm theo. Xong bạn cho lớp nhận xét rút ra điều gì : lãnh đạo một chiều, cấp thừa hành làm theo như cái gương.

2- Bạn mời hai học viên khác ( cùng giới tính), đứng đối mặt, tay hai người chập vào nhau và một người chủ động làm động tác trong khi vẫn giữ tay hai người chập vào nhau và người kia thụ động nương theo. Xong bạn hỏi cảm nhận của hai người này : người chủ động làm động tác có cảm giác bị người thụ động điều khiển trở lại và người thụ động cũng có cảm giác có lúc anh ta điều khiển hướng động tác. Đó là tác động qua lại (sự tương tác) khi cùng làm việc chung. Đây mới chỉ là cảm giác thôi.

3- Bạn mời hai học viên lên bảng và cả hai cùng cầm một viên phấn. Bạn nhờ họ cùng vẽ một cái hình nào đó. Tất nhiên, muốn vẽ được thì cả hai phải thỏa thuận nhau là vẽ hình gì. Nhưng khi thực hiện thì có lúc người này điều khiển, có lúc người khác điều khiển. Vâng, trong thực tế, người lãnh đạo luôn bị chi phối bởi sự phản hồi của cấp dưới của mình.

Số lượng học viên : Không phụ thuộc vào số lượng học viên. Ứng dụng : Các đề tài về lãnh đạo - Quản trị - Phát triển cộng đồng - Năng động nhóm

- Tâm lý học.




30

30

TRÒ CHƠI 33 : TRÒ CHƠI VẼ GƯƠNG MẶT

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về yếu tố cần thiết hiểu rõ mục tiêu của nhóm hoặc của

một dự án trước khi bắt tay vào việc, nếu không mỗi người sẽ lèo lái theo những hướng khác nhau.


Bạn chuẩn bị sẵn một miếng vải đen 4 - 5 tất hoặc một khăn tay sạch, giao cho nhóm trưởng của một nhóm học viên 6 người. Nhóm trưởng lên vẽ trên bảng vòng ngoài của một gương mặt người ( không có mắt, mũi, miệng… gì hết ). Kế đó, mỗi thành viên nhóm sẽ lần lượt bị bịt mắt trước khi lên bảng vẽ tiếp từng chi tiết trên gương mặt như mắt, mũi, miệng, tai, tóc ( mỗi người vẽ mộtchi tiết thôi ). Kết quả sẽ có một hình gương mặt người theo kiểu Picasso !

Bạn hướng dẫn học viên rút ra bài học : hình ấy là kết quả của một công việc tập

thể mà các thành viên hiểu các mục tiêu theo cách riêng của mình. Ứng dụng : Đề tài Năng động nhóm, Phát triển cộng đồng, Xây dựng dự án, Quản trị,

Lãnh đạo. Số lượng học viên : Không tùy thuộc vào số lượng học viên.

*** TRÒ CHƠI 34 : TRÒ CHƠI “PHỐI HỢP”

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về sự cần thiết có sự đồng bộ trong việc cùng góp sức

hoàn thành mục tiêu chung trong một tổ chức hay một nhóm hành động : sự phối hợp về công sức, kỹ năng, trách nhiệm ở từng bước, từng giai đoạn.


Bạn mua một số ống hút nước ( uống ), với số lượng nhiều hơn số học viên lớp học và vài sợi dây thun cao-su gói hàng. Bạn chia lớp học thành nhiễu nhóm nhỏ khoảng 10 người mỗi nhóm ( nêu chia đều số người cho mỗi nhóm).

Bạn phát cho mỗi người một ống hút nước. Các nhóm xếp hàng dài theo đội ngũ song song với nhau. Mỗi nhóm phải có một người theo dõi, giám sát mọi vi phạm luật chơi.

Trước khi bắt đầu cuộc chơi, bạn cho mỗi người ngậm ống hút nước và bạn móc sợi dây thun cao-su vào ống hút nước của người đứng đầu mỗi nhóm và người ấy bắt đầu chuyển sợi dây thun cao-su ấy cho người kế tiếp, mọi động tác được thực hiện bằng ống hút nước, không được sử dụng tay. Cứ thế tiếp tục cho đến người cuối hàng của mỗi nhóm. Nếu một thành viên của nhóm làm rớt sợi dây thun cao-su thì nhóm ấy phải bắt đầu lại từ đầu. Nhóm nào xong trước, nhóm ấy thắng cuộc.

Bạn nên dành một phần thưởng cho nhóm thắng cuộc. Số lượng học viên : Không giới hạn.




31

31

Ứng dụng : Phát triển cộng đồng, Xây dựng và điều hành dự án, Quản trị học.

TRÒ CHƠI 35 : TRÒ CHƠI HỢP TÁC

Mục tiêu : Giúp học viên nhận thức về sự hợp tác khi làm việc chung để hoàn thành mục

tiêu chung. Sự hợp tác tốt đòi hỏi mọi người phải quan tâm lẫn nhau, chia sẻ cho nhau vốn kinh nghiệm, vốn kiến thức cũng như vốn tài nguyên. Sự ích kỷ cá nhân sẽ gây trở ngại cho mục tiêu chung.


Bạn chuẩn bị trước cho mỗi người một hình chữ nhật khổ 20 x 15 cm như nhau và được cắt ra làm 6 phần như sau:

Bạn chia lớp thành nhiều nhóm nhỏ 5 người / nhóm. Để phân phối cho mỗi

nhóm, bạn cắt trước 5 hình chữ nhật ra 6 mảnh như trên, trộn vào nhau, sau đó bạn phân chia đều theo tình cờ các mảnh vào từng bì thư và giao cho từng người ở mỗi nhóm.

Công việc của nhóm là bày ra các phần đã được cắt ra để lắp ráp lại thành hình chữ nhật ban đầu. Tất nhiên, muốn làm được, các nhóm phải san sẻ cho nhau vì có nhóm dư, có nhóm thiếu các phần để ráp. Sự hỗ trợ nhau chỉ diễn ra trong im lặng, không nói mà chỉ ra dấu hiệu. Mỗi người quan tâm và giúp đỡ nhau một cách tự giác. Thực hiện công việc này được kéo dài trong 15 phút. Nhóm nào xong trước sẽ có phần thưởng. Bạn không nên quên cử người quan sát mỗi nhóm để phát hiện mọi vi phạm luật chơi.

Sau trò chơi, bạn cho họ rút ra bài học về sự hợp tác và chia sẻ tài nguyên. Số lượng học viên : 15 đến 25 Ứng dụng : Phát triển cộng đồng - Quản trị học - Quản lý dự án.

*** TRÒ CHƠI 36 : TRÒ CHƠI XÂY NHÀ

Mục tiêu : - Giúp học viên nhận thức về các vấn đề :

1. Sự hợp tác của nhóm 2. Sự phối hợp giữa các cá nhân trong nhóm và sự

điều hành của người lãnh đạo 3. Sự tham gia của các thành viên của nhóm 4. Kế hoạch và phân công hợp lý trước khi thực hiện công việc chung 5. Cách tính toán trong chi tiêu

Thời gian thực hiện : từ 60 đến 90 phút Cách làm

Bạn chọn 5 người để lập ban giám khảo chấm điểm trước khi chia lớp học thành nhiều nhớm nhỏ 5 - 6 người (tùy số lượng học viên ). Nhiệm vụ của mỗi nhóm là xây




32

32

một căn nhà bằng giấy theo tiêu chuẩn do ban giám khảo đặt ra : đẹp, bền, rẻ, có ý nghĩa.

Bạn thông báo cho học viên biết là họ phải mua nguyên liệu để xây nhà bằng cách đổi đồ dùng cá nhân của họ.

Bạn niêm yết bảng giá nguyên liệu mà bạn bán và bảng giá mua đồ dùng cá nhân của họ. Ví dụ :

GIÁ BÁN NGUYÊN LIỆU GIÁ MUA ĐỒ DÙNG - Bìa chemise : 250 đ Áo các loại : 100 đ - Giấy màu : 200 đ Quần dài : 150 đ - Giấy màu : 200 đ Giày : 25 đ - Keo : 100 đ Vớ : 20 đ - Kéo : 100 đ Khăn tay : 25 đ - Bút lông mày : 200 đ Dây nịt : 25 đ - Băng keo : 150 đ Nhẫn : 50 đ Đồng hồ : 50 đ Kính đeo mắt : 25 đ Dép : 20 đ Nón : 20 đ

....................

Các nhóm khi bắt đầu làm việc cần theo các bước hợp lý sau:

Thảo luận về mẫu căn nhà ( thiết kế ) Dự trù chi phí nguyên liệu xây nhà Bán đồ dùng và mua nguyên liệu Thực hiện xây nhà

Ban giám khảo cần lần lượt quan sát từng nhóm, theo dõi cách điều hành, làm việc của họ để cho điểm và nhận xét sau trò chơi.

Sau khi hết thời gian quy định, các căn nhà đã được chấm điểm, xếp hạng và công bố kết quả, bạn điều hành cuộc thảo luận :

Các thành viên của mỗi nhóm cho nhận xét về quá trình làm việc của nhóm. Bạn tổng hợp các ý kiến lên bảng.

Bạn cần lưu ý nên tránh tâm lý hơn thua, không nên quan trọng hóa vấn đề hoặc có lời chê trách nhóm bị xếp cuối hạng để làm sao sau cuộc chơi, mọi người vui vẻ và nhận thức được nhiều điều mới.

Tác động : Trò chơi tạo bầu không khí làm việc khẩn trương, mọi người rất tự nhiên, gắn bó,

có trách nhiệm. Nếu được tổ chức ở công viên, một nơi thoáng mát thì tuyệt cú mèo ! Ứng dụng : Cho các môn học : Năng động nhóm, Lãnh đạo, Phát triển cộng đồng,

Quản trị học, Kế hoạch. Nếu bạn ngại phải chuẩn bị nhiều thứ linh tinh hoặc bạn cảm thấy trò chơi này

phức tạp thì bạn có thể chọn trò chơi kế tiếp sau đây, nó cũng có cùng mục tiêu.

TRÒ CHƠI 37 : TRÒ CHƠI LÀM QUÀ SINH NHẬT CHO VUA

Mục tiêu : Trò chơi này có cùng mục tiêu như trò chơi vừa qua, đơn giản hơn và có chú

trọng nhiều vào vai trò chính của người lãnh đạo và sự sáng tạo của nhóm.




33

33

Thời gian thực hiện : 30 đến 45 phút Cách làm :

Bạn chọn 5 người để lập ban giám khảo chấm điểm trước khi chia lớp học thành nhiều nhóm nhỏ 5 - 6 người. Nhiệm vụ của mỗi nhóm là chọn và thực hiện một món quà để dâng lên Vua nhân ngày sinh nhật của ngài, theo tiêu chuẩn : nhanh, độc đáo, có ý nghĩa, vui... trong khoảng thời gian tối đa là 30 phút.

Bạn đóng vai Vua ( hoặc Hoàng Hậu ) và để tạo bầu không khí vui tươi, sôi động, bạn cần nhập vai tốt. Các nhóm lần lượt dâng quà trong khi đó ban giám khảo cho điểm. Sau khi công bố kết quả, mỗi nhóm sẽ có nhận xét về quá trình làm viêc của họ. Thông thường nhóm đoạt giải nhất là nhóm có người lãnh đạo giỏi, biết huy động sự tham gia trí tuệ của tập thể hơn là áp đặt của cá nhân.

Tác động và ứng dụng như trò chơi trước.




34

34

III. TRÒ CHƠI LƯỢNG GIÁ TRÒ CHƠI 38 : KHỞI ĐỘNG “ĐI QUANH PHÒNG”

Mục tiêu : Sinh hoạt này được thực hiện thường ở ngày cuối cùng của khóa học để học viên

trở lại những vấn đề đã thảo luận, xem xét lại các kết quả đã đạt được sau một thời gian học tập. Qua đó, học viên có thể nêu cảm tưởng, những thắc mắc đọng lại hoặc có những ý kiến đánh giá khóa học.

Cách làm : Bạn đề nghị các học viên đi quanh phòng học theo từng nhóm 2 - 3 người để

xem lại tất cả những tờ giấy ghi lại kết quả thảo luận đã được dán trên tường trong những ngày hôm trước. Họ vừa xem vừa thảo luận với nhau. Sau thời gian 15 phút, họ trở lại chổ ngồi. Bạn có thể hỏi theo từng nhóm là họ chọn tờ giấy nào quan trọng nhất, giúp ích cho họ nhiều nhất hoặc nội dung nào chưa đầy đủ và lý do tại sao. Họ có thể nêu những câu hỏi và lớp cùng trả lời.

Tác động : Đây là sinh hoạt khởi động rất hữu ích, giúp cho học viên tự ôn lại những gì đã

nhận thức được qua khóa học và qua đó bạn cũng đo lường được hiệu quả của khóa học.

TRÒ CHƠI 39 : TRÒ CHƠI XÂY TƯỢNG

Mục tiêu : Đánh giá khóa học qua truyền thông không lời. Qua hình thể của bức tượng, học viên diễn tả được nhiều khía cạnh thay đổi nhận thức,

thái độ, hành vi của họ. Giúp học viên có sự sáng tạo tập thể.

Cách làm : Bạn chia lớp học thành 4 - 5 nhóm nhỏ từ 6 - 7 người. Bạn đề nghị mỗi nhóm

thảo luận chọn một hình tượng có thể diễn tả được các kết quả của khóa học. Sau 30 phút, mỗi nhóm cử một học viên đại diện lên làm tượng bằng người và một người thứ hai giải thích ý nghĩa của tượng. Bạn sẽ ngạc nhiên nhiều về sự sáng tạo của họ. Bạn nên mang theo máy ảnh để ghi lại kỷ niệm này.

Tác động :

- Đây là một hình thức lượng giá vừa nhẹ nhàng vừa ý nhị, nói lên được suy nghĩ của tập thể bằng trí tưởng tượng tạo nên tư thế của bức tượng người. Đó có thể là điểm hội tụ trước khi họ chia tay nhau.

Thời điểm : Buổi học cuối cùng Số lượng học viên : từ 20 đến 35 người




35

35

TRÒ CHƠI 40 : TRÒ CHƠI LƯỢNG GIÁ

Mục tiêu : 1. Giúp học viên phản hồi về bầu không khí, nội dung và

phương pháp giảng dạy trong ngày. 2. Giúp giảng viên và ban tổ chức nắm tình hình lớp học

để có thể điều chỉnh các sinh hoạt của ngày hôm sau. Thời gian và thời điểm thực hiện : 15 phút cuối

cùng của ngày học. Cách làm :

Bạn vẽ sẵn và sao chụp ra nhiều bản tờ giấy vẽ các mặt hình người tượng trưng cho thái độ của học viên sau một ngày học : bình thường, kém, rất kém, thích và rất thích. Bạn phát cho mỗi học viên một tờ và họ sẽ ghi nhận xét về bầu không khí, nội dung và phương pháp giảng dạy dưới gương mặt tương ứng. Họ không bắt buộc phải ghi tên họ vào tờ giấy.

Sinh hoạt này được thực hiện vào 15 phút cuối của ngày học. Nếu bạn đầu tư nhiều công sức vào lớp học, bạn sẽ được đền đáp qua các tờ giấy ấy !

Số lượng học viên : Không quá 30 Ứng dụng : Cho mọi đề tài.

TRÒ CHƠI 41 : TRÒ CHƠI CÁI NÓN

Mục tiêu : 1. Giúp các học viên đo lường được cảm nhận của họ, là họ đã đạt mục tiêu hay chưa sau

một thời gian cùng nhau học hỏi. 2. Giúp giảng viên và ban tổ chức lớp học đo lường được nét chung của sự hiệu quả của

lớp học qua khoảng cách đo lường của học viên. Thời gian thực hiện : 30 phút Thời điểm thực hiện : cuối buổi của khóa học Cách làm :

Bạn cho học viên dọn dẹp phòng được trống và bạn chọn một cái nón ( của học viên ) đặt giữa phòng, dưới nền nhà. Từng nhóm một từ 4 - 5 người mỗi nhóm đứng vòng quanh cách chiếc nón từ 2 đến 3m. Sau hiệu lệnh bắt đầu của bạn, họ từ từ đi, tiến đến cái nón ( trung tâm tượng trưng cho mục tiêu của khóa học ). Họ có thể đứng lại bên cạnh chiếc nón hoặc còn khoảng cách nào đó so với vị trí của chiếc nón là tùy vào việc họ cảm nhận họ đã đạt được mục tiêu hay chưa. Sau đó, họ sẽ giải thích với bạn tại sao họ lại dừng ở một vị trí nào đó.

Số lượng học viên : tối đa là 30. Ứng dụng : cho mọi đề tài




36

36

TRÒ CHƠI 42 : TRÒ CHƠI LƯỚI NHỆN

Mục tiêu : Giúp từng học viên cho nhận xét và đo lường kết quả học tập của họ và của khóa học. Giúp giảng viên và ban tổ chức khóa học nắm được các chi tiết đo lường của học viên

về các mặt sinh hoạt của lớp học một cách tổng thể. Thời gian thực hiện : 30 phút Thời điểm thực hiện : buổi cuối của khóa học Cách làm :

Bạn vẽ sẵn trên tờ giấy lớn khổ (1m 0,8) hình lưới nhện như sau: Bạn tham khảo ý kiến lớp học về các mặt cần lượng giá và bạn ghi tên vào từng

phần trên hình ( 8 phần ). Ví dụ như: sự tham gia của lớp, giờ giấc học tập, hiệu quả khóa học, phương pháp giảng dạy, mục tiêu đạt được, sự sáng tạo, sự lắng nghe nhau, nội dung giảng dạy.

Các học viên sẽ lần lượt lên bảng đánh dấu chéo (x) vào các phần nêu trên (x), càng gần tâm có nghĩa là học viên đánh giá cao phần ấy. Khi các học viên đã đánh dấu hết vào các phần, bạn và lớp học sẽ có ngay một bảng tổng hợp lý thú về kết quả của lớp học. Qua đó, chúng ta dễ dàng đối chiếu được lãnh vực nào thành công, lãnh vực nào còn kém.

Số lượng học viên : Không quá 40 Ứng dụng : Cho mọi đề tài

CÁC BÍ QUYẾT CỦA NHỮNG NHÀ ĐÀO TẠO

THÀNH CÔNG ( Theo tài liệu của “Thiagi”Thiagarajan, lấy từ Internet )

Chúng tôi đã dành thời gian 10 năm để nghiên cứu về lãnh vực này. Chúng tôi đã phỏng vấn và quan sát nhiều nhà đào tạo và các nhóm mà họ đã hướng dẫn trong cố gắng nhận diện các bí quyết của sự hướng dẫn hiệu quả. Các nhà đào tạo này đã được chọn theo tiêu chuẩn kết quả cao được đánh giá bởi các đồng nghiệp và các học viên.Những thông tin ban đầu từ những lần quan sát và phỏng vấn đã làm cho chúng tôi bối rối. Chúng tôi không thấy xác tín lắm về các hành vi chung giữa các nhà đào tạo hiệu quả này. Hơn nữa, ngay cả cùng một nhà đào tạo cũng có vẻ có hành vi khác nhau với các nhóm khác nhau, ngay cả khi điều hành hoạt động trong cùng một nhóm




37

37

nhỏ. Cũng nhà đào tạo đó, có khi có hành vi khác nhau với cùng một nhóm trong cùng một hoạt động ở những thời điểm khác nhau. Cuối cùng chúng tôi cũng tổng hợp được các kết quả nghiên cứu và đưa ra được năm điểm kết luận :

Nhà đào tạo hiệu quả là người linh hoạt Họ điều chỉnh các hoạt động của nhóm nhỏ trước và trong khi điều hành nhóm.

Nhà đào tạo hiệu quả là người biết thích ứng. Họ điều chỉnh các hoạt động của nhóm nhỏ suốt trong 6 khuynh hướng ( xem trang tiếp ).

Nhà đào tạo hiệu quả là người biết tiên liệu. Trước khi điều hành hoạt động của một nhóm nhỏ, họ điều chỉnh theo đặc tính của học viên và mục đích của hoạt động.

Nhà đào tạo hiệu quả là người biết đáp ứng. Họ điều chỉnh trong khi nhóm nhỏ hoạt động để duy trì áp lực khác nhau trong phạm vi chấp nhận được.

Nhà đào tạo hiệu quả là người kiên trì. Họ chấp nhận bất cứ việc gì xảy ra trong khi nhóm nhỏ hoạt động và xem đó là điều kiện cần thiết để tiếp tục hoạt động một cách trôi chảy. SÁU KHUYNH HƯỚNG TRONG ĐIỀU HÀNH HOẠT ĐỘNG CỦA NHÓM NHỎ. CƠ CẤU : làm thế nào để hoạt động nhóm nhỏ thể hiện cứng nhắc hoặc linh hoạt ? 1. Chặt chẻ mạnh : Giải thích chi tiết các nguyên tắc lúc bắt đầu và buộc các học

viên tuân theo các nguyên tắc này một cách cứng nhắc. 2. Chặt chẻ : Thông báo các nguyên tắc lúc bắt đầu và buộc họ tuân theo các nguyên

tắc một cách chặt chẻ. 3. Bình thường : Cho biết tổng quan về các nguyên tắc và cho biết cần tuân theo một

cách linh hoạt. 4. Buông lỏng : Giải thích các nguyên tắc chỉ khi cần thiết và áp dụng nó một cách

thoải mái. 5. Rất buông lỏng : Xác lập các nguyên tắc theo tiến trình và sử dụng nó một cách

tùy tiện. TỐC ĐỘ : Làm thế nào hoạt động của nhóm nhỏ được thể hiện nhanh hay nhàn rỗi ? 1. Nhanh nhất : Thường xuyên thúc ép các học viên và áp đặt giới hạn thời gian chặt

chẻ. 2. Nhanh : Duy trì hoạt động theo tốc độ khá nhanh. 3. Bình thường : Duy trì hoạt động theo tốc độ thoải mái. 4. Chậm : Duy trì hoạt động theo tốc độ chậm. 5. Rất chậm : Thường xuyên làm chậm hoạt động lại. Mối tương tác : Làm thế nào các thành viên của nhóm tương tác với nhau ? 1. Hợp tác mạnh : Duy trì mức độ hợp tác cao bằng cách quan tâm đến những cản

trở. 2. Hợp tác : Không quan tâm đến thành tích và khuyến khích học viên giúp đỡ lẫn

nhau. 3. Bình thường : Duy trì sự cân đối giữa hợp tác và cạnh tranh.




38

38

4. Cạnh tranh : Duy trì thành tích và khuyến khích các học viên phải làm tốt hơn đối thủ.

5. Cạnh tranh mạnh : Khuyến khích cạnh tranh gay gắt bằng cách thường xuyên chỉ ra thắng điều quan trọng nhất và thông báo phần thưởng sẽ được dành cho người thắng cuộc.

Trọng tâm : Cái gì quan trọng hơn, tiến trình tích cực hay kết quả hiệu năng ? 1. Quan tâm đến tiến trình mạnh : Duy trì hoạt động lý thú, vui và sáng tạo. 2. Quan tâm đến tiến trình : Duy trì hoạt động vui vẻ. 3. Bình thường : Duy trì sự cân đối giữa tiến trình vui vẻ và kết quả hiệu năng. 4. Quan tâm đến kết quả : Không quan tâm đến tính chất vui vẻ của hoạt động mà

quan tâm đến hoàn thành công việc. 5. Quan tâm đến kết quả mạnh : Thường xuyên nhấn mạnh đến các mục tiêu, kết

quả và đầu ra của hoạt động. Mối quan tâm : Chúng ta quan tâm đến điều gì nhiều nhất về cá nhân hay các nhu cầu ?

1. Quan tâm đến cá nhân mạnh : Quan tâm đến nhu cầu cá nhân và không chú ý đến nhu cầu của nhóm.

2. Quan tâm đến cá nhân : Quan tâm chút ít đến nhu cầu cá nhân hơn là nhu cầu của nhóm.

3. Bình thường : Duy trì sự cân đối giữa nhu cầu cá nhân và nhu cầu của nhóm. 4. Quan tâm đến nhóm : Quan tâm một ít đến nhu cầu của nhóm hơn là nhu cầu

cá nhân. 5. Quan tâm đến nhóm mạnh : Quan tâm đến nhu cầu của nhóm và không chú ý

đến nhu cầu cá nhân. Kiểm soát : Các thành viên của nhóm tìm sự hướng dẫn và tính hiệu lực ở đâu ?

1. Ở bên trong nhiều hơn : Thể hiện vai trò khiêm tốn. Để cho nhóm quyết định những gì có lợi cho họ.

2. Bên trong : Thể hiện vai trò phía sau. Tránh đưa ra gợi ý và phản hồi. 3. Bình thường : Duy trì sự cân đối giữa tham gia và tránh né trong hoạt động

nhóm. 4. Bên ngoài : Thể hiện vai trò tư vấn. Đưa ra những gợi ý và phản hồi. 5. Bên ngoài nhiều hơn : Thể hiện vai trò lãnh đạo. Cung cấp lời khuyên có tích

chất quyền lực và đánh gía. Khi một người mới vào nghề hỏi tôi : “ Tôi có thể duy trì hoạt động của nhóm theo tốc độ nhanh hoặc chậm ?”. Tôi thường trả lời :”Vâng.” Cách duy trì phù hợp một hoạt động theo 6 khuynh hướng tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm số lượng và thành phần học viên và cơ cấu và mục tiêu của hoạt động. Bí quyết của thông hoạt nhóm hiệu quả là nên có khuynh hướng rõ rệt. Nó được thực hiện bằng cách duy trì sự cân đối giữa hai thái cực của mỗi khuynh hướng. Tiếc rằng, “ cân đối” nằm trong cách nhìn của các học viên hơn là thực thể bên ngòai. Hơn nữa, cân đối giữa hợp tác và cạnh tranh có thể khác nhau một cách mạnh mẻ giữa một nhóm ở TP. Hồ Chí Minh và một nhóm ở HàNội, hoặc giữa một nhóm các nhà quản lý và một nhóm nhân viên kỹ thuật trong cùng một tổ chức. CÁC CHIẾN THUẬT KHẮC PHỤC CÁC KHUYNH HƯỚNG.




39

39

Bước thứ nhất là xác định rõ ràng các khuynh hướng nhằm để tránh những thái cực ( mức độ 1 và 5 ). Ngoài ra bạn có thể dùng các chiến thuật đa dạng để tăng hoặc giảm các yếu tố trong mỗi khuynh hướng. Ở đây có hai mẫu chiến thuật cho mỗi yếu tố : Thắt chặt cơ cấu… Bắt đầu với một giải thích chi tiết các nguyên tắc của hoạt động. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các nguyên tắc này. Cung cấp một bản in sẳn các nguyên tắc cho mỗi học viên. Thường xuyên tham khảo các nguyên tắc đó. Nới lỏng cơ cấu… Nhận biết rằng các học viên sẽ rối từ lúc đầu. Đảm bảo với họ rằng không tuyệt đối phải theo sát các nguyên tắc. Không trình bày tất cả các nguyên tắc vào lúc đầu. Giới thiệu các nguyên tắc nếu và chỉ khi họ cần. Tăng tốc độ… Bắt đầu hoạt động một cách nhanh chóng và cho nó tiến hành nhanh. Thông báo giới hạn thời gian. Giảm tốc độ… Thông báo yêu cầu thời gian tối thiểu. Neu một học viên hoặc một ê-kíp làm xong công việc của họ trước thời hạn, nhấn mạnh việc kiểm tra lại. Giới thiệu một nguyên tắc kiểm soát chất lượng để trừng phạt các học viên cẩu thả trong ý tưởng hoặc thực hiện sản phẩm. Gia tăng cạnh tranh… Sử dụng hệ thống bản điểm để khen thưởng thành tích tốt. Thỉnh thoảng thông báo và so sánh các điểm của các cá nhân hay ê-kíp khác nhau. Thưởng ê-kíp thắng trong trò chơi bằng một món quà. Gia tăng sự hợp tác… Giảm mâu thuẩn nơi các học viên và gia tăng mâu thuẩn giữa các học viên và những điều ràng buộc bên ngoài ( ví dụ giới hạn thời gian). Sử dụng nhiều tiêu chí để xác định người thắng cuộc : Thưởng cho cá nhân hay nhóm làm nhanh, có chất lượng, hiệu quả, trôi chảy, sáng tạo, mới lạ. Gia tăng mối quan tâm về tiến trình… Thể hiện thủ tục vui vẻ hơn bằng cách giới thiệu các yếu tố của trò chơi như thưởng điểm và cơ hội. Từng lúc, ngưng lại và thực hiện kiểm tra. Hãy để cho học viên có đề nghị thay đổi hầu cho hoạt động được thích thú hơn. Gia tăng mối quan tâm đến kết quả… Sử dụng hệ thống điểm để thưởng cho cá nhân hoặc nhóm có thành tích. Ngưng tiến trình và thảo luận các kết quả mong đợi. Chú ý hơn các nhu cầu của cá nhân… Nếu các học viên có nhiều trình độ khác nhau về kỹ năng hay kiến thức, nên tổ chức chia họ thành nhóm nhỏ tương đối ngang sức. Khuyến khích những người nhút nhát tham gia nhiều hơn bằng cách cho họ thêm thông tin và trách nhiệm. Chú ý hơn các nhu cầu của nhóm… Nhận diện các học viên có ảnh hưởng và giao thêm vai trò cho họ ( như tính điểm hay ghi chép ) để chuyển hướng năng sự hăng say của họ. Gia tăng kiểm sóat bên trong…




40

40

Giải thích vai trò của bạn như là người thông hoạt ( facilitator ) hơn là người lãnh đạo hay một chuyên gia. Khi các học viên hỏi bạn về thủ tục ( như “ Chúng ta làm gì kế tiếp ? ), bạn nên chuyển câu hỏi đó cho nhóm với câu hỏi như “ Các bạn muốn làm gì sau đó ?” MỘT MẪU THÔNG HOẠT HIỆU QUẢ.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Jacques Chalifour, Enseigner la relation d'aide, Gaetan Morin éditeur, Québec, Canada, 1993. 2. Tài liệu tập huấn về hoạt động Tín dụng - Tiết kiệm của Trung tâm sức khỏe cộng đồng Long

An. 3. Thomas G.Flores, Pedro - B.Bueno, Rafael D.la pastore, Cẩm nang công tác khuyến nông,

CIDSE, Hà Nội, 1992 (bản dịch). 4. Edward E.Scannell và John W. Newstrom, More Games Trainers Play, Mc Graw - Hill

Publishing Company, New-York, 1983. 5. Michèle Haccourt, Bernadette et Pierre Massart, Vie Thaels, Groupes Efficau, le plein d'ideés

nouvelles pour lá formation et l'action, Vie ouvrierè, Bruxelles, 1989. 6. Participation, what does it really means ? Reports Magazine, World Education, New York,

USA - March, 1980. 7. Training of trainers Workshop, Aug. 22- Sept.2-1994 Phnom penl, Cambodia. 8. William Pfeiffer and John E. Jones, Développement personnel, le répertoire de l'animateur de

Groupe, Actualisation, Bruxelles, 1982. Sondra Brandler and Camille P.Roman, Group Work, The Harworth Press, Inc. USA,

1991.




Documents

Sử dụng trò chơi trong tập huấn