Sytuacji na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (gniazdowników) – DAS KPRM

1

Warszawa, dnia 25 marca 2010 r. Departament Analiz Strategicznych Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Sytuacja na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (tzw. „gniazdowników”)

Streszczenie

Wśród osób powyżej 19. roku życia „gniazdownicy” (osoby mieszkające ze swoimi rodzicami) stanowią około 20% populacji (wśród mężczyzn – ok. 24%, zaś

wśród kobiet – 16,5%). Udział ten zmniejsza się wraz z wiekiem – w przedziale wiekowym 20-24 lat wynosi niemal 83%, w przedziale 25-29 lat – 57,5%, zaś w

kategorii 30-34 lat – 28,2%. Z kolei przewaga udziału mężczyzn nad kobietami w populacji „gniazdowników” rośnie w czasie. Problem pozostawania w

gospodarstwie domowym rodziców dotyczy w największym stopniu mieszkaoców wsi, zaś w najmniejszym – mieszkaoców dużych miast (wielkości powyżej

20 tys., szczególnie tych powyżej 100 tys.).

„Gniazdownicy” później wkraczają na rynek pracy – w przedziale wiekowym 25-29 istnieje w tej kategorii istotna nadreprezentacja w stosunku do populacji

ogółem osób kontynuujących naukę. Gorzej radzą sobie również ze znalezieniem pracy – istotnie częściej niż średnio w populacji pierwszą pracę

zawdzięczają pośrednictwu rodziców lub znajomych i urzędów pracy, zaś rzadziej odbytym praktykom i stażom lub pomyślnemu przebiegowi postępowania

kwalifikacyjnego, zaś okres między zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy jest w ich przypadku istotnie dłuższy niż w populacji ogółem.

„Gniazdownicy” istotnie rzadziej pracują w wyuczonym zawodzie, czego przyczyną jest raczej niemożnośd znalezienia pracy niż lepsze warunki finansowe w

innej profesji. Istotnie rzadziej podejmują również pracę na własny rachunek. W każdej kategorii wiekowej i klasie miejscowości udział osób bezrobotnych

wśród gniazdowników jest istotnie wyższy niż w populacji ogółem, zaś w przypadku osób w wieku 30-50 lat wyższy jest również odsetek biernych zawodowo.

Co więcej, bierni „gniazdownicy” w tym przedziale wiekowym istotnie częściej niż to ma miejsce w populacji są przekonani o niemożności znalezienia

odpowiedniej pracy i wyczerpaniu wszystkich możliwości poszukiwao. Tym niemniej, relatywnie duża biernośd wśród „gniazdowników” determinowana jest

w znacznym stopniu nadreprezentacją w tej grupie osób chorych lub niepełnosprawnych, zaś wśród osób do 35. roku życia – kontynuacją nauki. W każdym

przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja osób pozostających na utrzymaniu innych.

„Gniazdownicy” stanowią grupę o gorszych kwalifikacjach na rynku pracy niż średnio w populacji. W przedziale wiekowym 25-50 lat występuje wśród nich

istotna niedoreprezentacja osób z wykształceniem wyższym, zaś nadreprezentacja osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym i podstawowym. Osoby

mieszkające z rodzicami są również gorzej opłacane – w każdym przedziale wiekowym jest ich istotnie mniej wśród najlepiej zarabiających niż w populacji

ogółem.

2

Podsumowując, wyniki analizy wskazują na współwystępowanie zjawiska „gniazdownictwa” z problemami na rynku pracy (bezrobocie, biernośd zawodowa,

niższe zarobki, praca poza wyuczonym zawodem, przekonanie o niemożności znalezienia pracy itp.), jednak niemożliwym jest wskazanie na kierunek

przyczynowości w tym zakresie. Ze względu na fakt, iż wśród „gniazdowników” istotna nadreprezentacja bezrobotnych w stosunku do populacji ogółem

występuje we wszystkich kategoriach wiekowych, jak i klasach miejscowości (również przy kontroli wieku), można zaryzykowad tezę, iż „gniazdownictwo”

nie tyle wynika z ogólnych problemów na rynku pracy, ile z samej charakterystyki osób mieszkających z rodzicami (słabsze wykształcenie niż średnio w

populacji, średnio niższy staż zawodowy związany z późniejszym wejściem na rynek pracy). W związku z tym następuje swoista selekcja negatywna – ludzie

słabiej wykształceni doświadczają problemów na rynku pracy (brak pracy, niskie zarobki), więc nie są w stanie się usamodzielnid i odejśd z gospodarstwa

domowego swoich rodziców, jednak pierwotnym źródłem problemów nie jest rynek pracy, ale kwalifikacje.

„Gniazdownicy” – charakterystyka ogólna

Mianem „gnizadowników” (określenie zaczerpnięte od nazwy gatunków ptaków, których pisklęta po wykluciu pozostają w gniazdach) określane są na

potrzeby niniejszej analizy osoby powyżej 19. roku życia zamieszkujące w mieszkaniach swoich rodziców (lub dziadków), które nie stworzyły osobnego

gospodarstwa domowego. Cezura wieku związana jest z jednej strony z obowiązującą w Polsce górną granicą obowiązku powszechnej edukacji (18 lat), zaś z

drugiej z modalnym wiekiem ukooczenia szkoły średniej1.

Wśród osób powyżej 19. roku życia dzieci mieszkające ze swoimi rodzicami stanowią około 20% populacji. Skala zjawiska jest istotnie większa wśród

mężczyzn (ok. 24%) niż wśród kobiet (16,5%). Udział „gniazdowników” w populacji spada wraz z wiekiem (Tab. 1.) – najwyższy odsetek tej kategorii jest

wśród osób między 20 a 24 rokiem życia (niemal 83%), co związane jest po części z kontynuacją nauki (i tym samym ograniczoną możliwością aktywności na

rynku pracy), jednak nawet wśród osób należących do wyższych przedziałów wiekowych udział ten jest znaczny – niemal 60% w przedziale 25-29 lat i niemal

30% w przedziale 30-34 lata. Ze względu na malejący wraz z wiekiem udział „gniazdowników” w populacji i tym samym nadreprezentację ludzi młodych w tej

kategorii w stosunku do populacji ogółem, wyniki poszczególnych analiz przedstawiane są w podziale na kategorie wiekowe.

Tab. 1. Udział „gniazdowników” w poszczególnych przedziałach wiekowych

Przedział wiekowy Udział „gniazdowników” w populacji

ogółem (powyżej 19. roku życia) 20,1%

20-24 82,9%

25-29 57,5%

1 Analiza w przedziale powyżej 18. roku życia byłaby obciążona ze względu na duży udział osób, które nie ukooczyły szkoły średniej w tak skonstruowanej podpróbie.

3

30-34 28,2%

35-39 15,1%

40-44 10,2%

45-49 6,6%

powyżej 50 1,9% Źródło: GUS

We wszystkich przedziałach wiekowych występuje statystycznie istotna niedoreprezentacja „gniazdowników” wśród kobiet (Tab. 2.). Jest ona relatywnie

niewielka w przypadku najmłodszej kategorii wiekowej (udział „gniazdowników” wśród mężczyzn wyższy o nieco ponad 7%) i rośnie wraz z wiekiem – w

przedziale wiekowym 25-29 nadreprezentacja mężczyzn wynosi ok. 24%, w przedziale 30-34 – ok. 30%, zaś wśród osób powyżej 35 roku życia różnica między

odsetkiem osób mieszkających z rodzicami wśród kobiet i mężczyzn zwiększa się do ponad 40%.

Tab. 2. Udział „gniazdowników” wśród kobiet i mężczyzn w poszczególnych przedziałach wiekowych

Przedział wiekowy Płed Udział „gniazdowników” w populacji

20-24 K 79,7%

M 86,0%

25-29 K 49,8%

M 65,3%

30-34 K 23,1%

M 33,2%

35-39 K 10,9%

M 19,3%

40-44 K 6,9%

M 13,4%

45-49 K 5,0%

M 8,2%

powyżej 50 K 1,3%

M 2,6% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

4

Największy udział „gniazdowników” jest wśród mieszkaoców wsi (niemal 25%), zaś istotna niedoreprezentacja w stosunku do populacji ogółem występuje

wśród mieszkaoców dużych miast (powyżej 20 tys. mieszkaoców) – w szczególności w tych powyżej 100 tys. mieszkaoców – poniżej 16% (Tab. 3.). Wyniki

analizy w poszczególnych kategoriach wiekowych (Tab. 4.) wskazują, iż istotnie mniejszy udział „gniazdowników” niż średnio w populacji występuje wśród

mieszkaoców największych miast w młodszych kategoriach wiekowych (do 40 roku życia). Wśród ludzi młodych (do 35. roku życia) największa skala zjawiska

występuje wśród mieszkaoców wsi i miast o wielkości 5-20 tys. Zastanawiający jest bardzo niski udział „gniazdowników” wśród mieszkaoców miast do 2 tys.

mieszkaoców (co prawda istotny – ze względu na małą liczebnośd mieszkaoców tej klasy miejscowości w próbie – jedynie wśród najmłodszej kategorii

wiekowej) – znacznie mniejszy niż wśród mieszkaoców miast o wielkości 2-5 tys. i wsi.

Tab. 3. Udział „gniazdowników” w wśród mieszkaoców poszczególnych klas miejscowości

Klasa miejscowości Udział „gniazdowników” w populacji

miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 15,8%

miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 17,6%





miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 13,5%

wieś 24,8%

Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

Tab. 4. Udział „gniazdowników” wśród mieszkaoców poszczególnych klas miejscowości w poszczególnych przedziałach wiekowych

Przedział wiekowy Klasa miejscowości Udział „gniazdowników” w populacji

20-24

miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców 65%

miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców 88%





miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców 38%

wieś 92%

5

25-29








wieś 68%

30-34








wieś 37%

35-39








wieś 20%

40-44








6

wieś 12%

45-49








wieś 8%

powyżej 50








wieś 2%

Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

7

Wśród „gniazdowników” występuje nadreprezentacja osób z wykształceniem (lub kształcących się) w zakresie nauk społecznych, humanistycznych,

pedagogiki oraz usług, zaś niedoreprezentacja absolwentów oraz kształcących się w zakresie inżynierii i budownictwa, a także rolnictwa i programów

ogólnych (Tab. 5).

Tab. 5. Dziedzina najwyższego zdobytego poziomu wykształcenia lub dziedziny, w której dana osoba się kształci w populacji „gniazdowników” i pozostałych

osób

Kategoria

Dziedzina wykształcenia p

rogr

amy

ogó

lne

pe

dag

ogi

ka

języ

ki o

bce

nau

ki

hu

man

isty

czn

e

nau

ki s

po

łecz

ne

,

eko

no

mia

, pra

wo

nau

ki b

iolo

gicz

ne

nau

ki f

izyc

zne

mat

em

atyk

a i

info

rmat

yka

inży

nie

ria

,

bu

do

wn

ictw

o

roln

ictw

o

zdro

wie

usł

ugi

inn

e

"gniazdownicy" 16,0% 4,6% 1,5% 2,4% 21,0% 1,2% 1,1% 4,6% 29,7% 4,3% 3,3% 9,5% 0,66%

pozostali 19,2% 4,2% ,7% 1,9% 15,6% ,5% 1,4% 1,6% 36,3% 7,2% 3,6% 7,5% 0,27%

Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

„Gniazdownicy” a rynek pracy

Wśród „gniazdowników” większa jest skala problemu bezrobocia – udział bezrobotnych wśród ludności ogółem w tej kategorii wynosi nieco ponad 10%

podczas gdy w populacji ogółem – niewiele ponad 3% (Tab. 6). W związku z tym stopa bezrobocia wśród osób mieszkających z rodzicami wynosi 14,7%, zaś

wśród pozostałych osób powyżej 19. roku życia – 5,7%. Wielkośd tej różnicy jest większa wśród mężczyzn niż wśród kobiet (Tab. 7). Fakt ten nie wynika

jedynie z nadreprezentacji młodych ludzi wśród osób mieszkających z rodzicami – analiza w podziale na przedziały wiekowe wskazuje, iż w każdej kategorii

wiekowej nadreprezentacja bezrobotnych wśród „gniazdowników” jest istotna statystycznie (Tab. 8). Różnica w skali bezrobocia pomiędzy

„gniazdownikami” a populacją ogółem rośnie wraz z wiekiem w sposób niemal monotoniczny – wśród najmłodszej kategorii wiekowej wynosi ona nieco

poniżej 40%, zaś wśród osób powyżej 50. roku życia – niemal 80%. Wśród osób wieku 30-49 lat mieszkających z rodzicami istotnie wyższa jest również skala

bierności zawodowej – wśród młodszych różnica ta jest nieistotna, zaś wśród osób po 50. roku życia udział biernych zawodowo wśród „gniazdowników” jest

istotnie niższy niż średnio w populacji. Okazuje się zatem, że w pokoleniu 50+ aktywnośd (pracujący i poszukujący pracy) „gniazdowników” jest znacznie

większa niż wśród pozostałych osób – o ponad 30%, aczkolwiek w tej grupie wiekowej zjawisko „gniazdownictwa” dotyczy niewielkiej części populacji

(niecałe 2%).

8

Tab. 6. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób

Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia

"gniazdownicy" 58,60% 10,10% 31,30% 14,7%

pozostali 52,70% 3,20% 44,10% 5,7% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

Tab. 7. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w podziale na płed

Płed Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia

K "gniazdownicy" 52,80% 9,20% 38,10% 14,8%

pozostali 44,50% 3,20% 52,30% 6,7%

M "gniazdownicy" 63,10% 10,80% 26,10% 14,6%

pozostali 62,80% 3,20% 34,10% 4,8% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

Tab. 8. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych przedziałach wiekowych

Przedział wiekowy Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia

20-24 "gniazdownicy" 39,90% 10,70% 49,40% 21,15%

pozostali 44,10% 6,60% 49,40% 13,02%

25-29 "gniazdownicy" 72,30% 10,10% 17,70% 12,26%

pozostali 75,80% 6,30% 17,80% 7,67%

30-34 "gniazdownicy" 75,50% 8,80% 15,70% 10,44%

pozostali 83,00% 4,50% 12,60% 5,14%

35-39 "gniazdownicy" 72,50% 9,70% 17,80% 11,80%

pozostali 84,00% 4,30% 11,70% 4,87%

40-44 "gniazdownicy" 67,00% 12,70% 20,30% 15,93%

pozostali 85,60% 4,20% 10,20% 4,68%

45-49 "gniazdownicy" 66,70% 9,80% 23,50% 12,81%

pozostali 79,80% 4,70% 15,60% 5,56%

powyżej 50 "gniazdownicy" 38,70% 8,50% 52,80% 18,01%

pozostali 30,40% 1,90% 67,80% 5,88% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

9

Tab. 8. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych

przedziałach wiekowych w podziale na klasy miejscowości

Klasa miejscowości Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia

miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców

"gniazdowniki" 56,0% 8,6% 35,4% 13,4%

pozostali 54,5% 2,7% 42,8% 4,7%

miasto 50 tys.- 100 tys. mieszkaoców

"gniazdowniki" 55,7% 12,2% 32,1% 18,0%

pozostali 50,6% 4,2% 45,2% 7,6%


"gniazdowniki" 54,6% 10,2% 35,2% 15,7%

pozostali 51,0% 3,6% 45,4% 6,6%


"gniazdowniki" 60,0% 13,2% 26,8% 18,0%

pozostali 50,9% 3,3% 45,8% 6,1%


"gniazdowniki" 64,3% 10,5% 25,2% 14,1%

pozostali 50,6% 3,8% 45,6% 7,0%


"gniazdowniki" 56,8% 12,9% 30,4% 18,5%

pozostali 53,0% 5,0% 42,0% 8,6%

miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców

"gniazdowniki" 20,0% 60,0% 20,0% 75,0%

pozostali 46,9% 10,9% 42,2% 18,9%

wieś "gniazdowniki" 60,8% 9,8% 29,3% 13,9%

pozostali 52,7% 3,0% 44,4% 5,3% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danej klasy miejscowości.

10

Tab. 9. Udział pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo oraz stopa bezrobocia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób do 35. roku życia w

poszczególnych przedziałach wiekowych w podziale na klasy miejscowości

Klasa miejscowości Kategoria pracujący bezrobotni bierni stopa bezrobocia

miasto powyżej 100 tys. mieszkaoców

"gniazdowniki" 55,4% 7,8% 36,8% 12,4%

pozostali 77,3% 4,3% 18,5% 5,3%


"gniazdowniki" 55,6% 12,5% 31,9% 18,3%

pozostali 79,4% 5,5% 15,1% 6,4%


"gniazdowniki" 53,6% 10,1% 36,3% 15,9%

pozostali 80,0% 5,6% 14,4% 6,5%


"gniazdowniki" 61,3% 12,8% 25,8% 17,3%

pozostali 80,0% 3,2% 16,8% 3,9%


"gniazdowniki" 63,1% 10,0% 26,9% 13,7%

pozostali 76,0% 5,7% 18,3% 7,0%


"gniazdowniki" 58,1% 11,5% 30,3% 16,6%

pozostali 70,4% 9,0% 20,6% 11,3%

miasto poniżej 2 tys. mieszkaoców

"gniazdowniki" 16,7% 50,0% 33,3% 75,0%

pozostali 81,8% 9,1% 9,1% 10,0%

wieś "gniazdowniki" 59,8% 10,3% 29,9% 14,7%

pozostali 74,5% 6,2% 19,3% 7,6% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danej klasy miejscowości.

W najmłodszej kategorii wiekowej nie ma istotnych różnic między rozkładem poziomu wykształcenia wśród „gniazdowników” i pozostałych osób (Tab. 10).

Istotne różnice występują jednak już w przedziale wiekowym 25-29 lat, w którym istnieje nadreprezentacja wśród mieszkających z rodzicami osób

kontynuujących naukę, zaś niedoreprezentacja osób z wykształceniem wyższym. Wśród osób powyżej 30. roku życia w każdym przedziale wiekowym wśród

„gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz (z wyjątkiem najstarszej grupy wiekowej)

podstawowym oraz niedoreprezentacja (również poza osobami powyżej 50. roku życia) osób z wykształceniem wyższym.

11

Tab. 10. Rozkład poziomu wykształcenia w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób

Przedział wiekowy Kategoria

Wykształcenie

co n

ajm

nie

j

do

kto

rat

wyż

sze

(lic

en

cjat

,

inży

nie

r, m

agis

ter)

po

lice

aln

e

śre

dn

ie z

awo

do

we

śre

dn

ie

ogó

lno

kszt

ałcą

ce

zasa

dn

icze

zaw

od

ow

e

gim

naz

jum

po

dst

awo

we

nie

pe

łne

po

dst

awo

we

i b

ez

wyk

szta

łce

nia

be

z w

yksz

tałc

en

ia

szko

lne

go

w t

rakc

ie n

auki

20-24

"gniazdownicy" 1,9% 1,8% 11,2% 7,5% 11,0% 3,9% 1,6% ,0% ,1% 61,0%

pozostali 2,0% 1,2% 9,5% 9,4% 9,3% 3,6% 1,8% ,2% ,0% 63,0%

25-29

"gniazdownicy" ,0% 27,0% 3,7% 17,7% 6,0% 20,4% ,1% 5,9% ,1% ,3% 18,8%

pozostali ,2% 33,9% 2,8% 18,1% 6,7% 18,6% ,0% 5,5% ,0% ,0% 14,3%

30-34

"gniazdownicy" ,3% 25,7% 4,7% 17,6% 6,5% 30,3% ,1% 8,9% ,3% 1,4% 4,1%

pozostali ,8% 34,6% 2,9% 19,8% 6,1% 25,1% ,1% 6,2% ,0% ,0% 4,3%

35-39

"gniazdownicy" ,3% 14,5% 3,1% 21,3% 4,7% 40,8% 11,9% ,1% ,4% 2,9%

pozostali 1,0% 23,3% 2,9% 20,4% 6,5% 34,9% 7,5% ,2% ,0% 3,3%

40-44

"gniazdownicy" ,2% 9,3% 5,0% 14,7% 5,4% 48,9% 14,4% ,2% 1,1% ,9%

pozostali ,4% 18,8% 2,6% 23,8% 6,7% 36,7% 9,0% ,0% ,1% 1,8%

45-49

"gniazdownicy" ,3% 7,0% 2,1% 17,4% 5,2% 52,6% 12,5% ,6% ,9% 1,2%

pozostali ,2% 13,7% 4,1% 26,6% 6,0% 40,0% 8,4% ,0% ,0% ,9%

powyżej 50

"gniazdownicy" ,2% 9,5% 4,8% 18,3% 5,0% 35,4% 22,7% 1,2% 2,2% ,6%

pozostali ,5% 10,7% 2,7% 19,8% 7,4% 26,1% 30,4% 2,0% ,4% ,1% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

Analiza rozkładu zarobków netto została przeprowadzona wyłącznie w podziale na przedziały wiekowe ze względu na znaczną nadreprezentację ludzi

młodych, czyli średnio o najniższym stażu pracy i tym samym najmniej zarabiających wśród kategorii „gniazdowników” (Tab. 11). We wszystkich przedziałach

wiekowych występuje istotna niedoreprezentacja osób najlepiej zarabiających (powyżej 2201 zł netto miesięcznie) wśród osób mieszkających z rodzicami,

przy czym różnica ta zmniejsza się wraz z wiekiem. Wśród osób z przedziału 20-24 lata różnica odsetków wynosi prawie 80%, zaś w najstarszej kategorii

wiekowej – niespełna 40%. Wśród „gniazdowników” występuje z kolei nadreprezentacja osób ze średnich przedziałów zarobkowych – 1101-1400 zł.

12

Tab. 11. Rozkład zarobków w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób


Zarobki netto (w zł)

do 700 701-850 851-1000 1001-1100 1101-1200 1201-1400 1401-1500 1501-1800 1801-2200 powyżej 22001

20-24

"gniazdownicy" 13,60% 5,00% 15,50% 4,60% 17,70% 14,70% 9,90% 8,20% 7,90% 2,90%

pozostali 7,30% 4,80% 12,50% 4,50% 11,20% 8,60% 9,30% 14,10% 14,70% 13,10%

25-29

"gniazdownicy" 6,50% 3,70% 10,50% 3,90% 15,40% 14,10% 11,50% 15,30% 9,80% 9,30%

pozostali 4,40% 2,70% 10,10% 3,40% 9,90% 8,50% 8,50% 13,10% 14,20% 25,10%

30-34

"gniazdownicy" 2,90% 3,50% 14,40% 3,70% 11,40% 13,80% 13,30% 14,80% 11,80% 10,40%

pozostali 4,20% 2,10% 7,70% 2,40% 9,70% 9,40% 8,20% 13,70% 15,60% 27,10%

35-39

"gniazdownicy" 4,00% 2,80% 11,00% 2,80% 16,90% 16,40% 5,90% 14,40% 14,40% 11,30%

pozostali 4,10% 1,90% 10,60% 2,50% 9,10% 9,70% 8,10% 14,10% 14,30% 25,80%

40-44

"gniazdownicy" 2,30% 3,20% 14,80% 5,10% 22,70% 11,10% 8,30% 8,80% 13,90% 9,70%

pozostali 4,20% 2,20% 8,70% 2,10% 10,00% 11,50% 7,10% 13,90% 15,10% 25,20%

45-49

"gniazdownicy" 9,30% 5,40% 7,80% 1,60% 14,70% 18,60% 13,20% 10,90% 11,60% 7,00%

pozostali 5,40% 2,60% 9,60% 3,10% 10,20% 10,80% 9,80% 14,30% 16,30% 17,80%

powyżej 50

"gniazdownicy" 4,90% 7,80% 11,70% 1,90% 10,70% 16,50% 6,80% 11,70% 15,50% 12,60%

pozostali 8,40% 4,20% 10,30% 2,50% 9,50% 8,80% 8,90% 12,80% 14,50% 20,10%

Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

Analiza deklarowanych głównych źródeł utrzymania (Tab. 12) wskazuje, iż w każdym przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” występuje istotna

nadreprezentacja osób pozostających na utrzymaniu innych – szczególnie duża w przypadku najmłodszej kategorii wiekowej. Co więcej, „gniazdownicy” do

45. roku życia istotnie rzadziej niż średnio w populacji podejmują pracę na własny rachunek, zaś w przypadku osób w wieku 35-45 lat częściej utrzymują się z

zasiłku dla bezrobotnych.

13

Tab. 12. Główne źródła utrzymania w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób w poszczególnych kategoriach wiekowych

Przedział wiekowy

Kategoria

Główne źródła utrzymania

pra

ca n

aje

mn

a

pra

ca w

e w

łasn

ym

gosp

od

arst

wie

ro

lnym

pra

ca n

a w

łasn

y

rach

un

ek

po

za

roln

ictw

em

em

ery

tura

ren

ta

zasi

łek

dla

be

zro

bo

tnyc

h

świa

dcz

en

ie

prz

ed

em

eryt

aln

e

inn

e ś

wia

dcz

en

ie

spo

łecz

ne

inn

e n

ieza

rob

kow

e

źró

dło

po

zost

awan

ie n

a

utr

zym

aniu

20-24 "gniazdownicy" 35,30% 2,60% 1,40%

0,50% 1,20%

4,10% 2,30% 52,40%

pozostali 37,30% 2,30% 2,60%

0,40% 0,60%

6,10% 33,40% 17,20%

25-29 "gniazdownicy" 62,80% 4,20% 4,60%

0,90% 1,70%

4,40% 1,60% 20,00%

pozostali 63,70% 4,80% 6,90%

0,30% 1,10%

3,80% 3,90% 15,60%

30-34 "gniazdownicy" 62,80% 6,40% 5,20%

3,90% 1,50%

4,30% 2,40% 13,40%

pozostali 67,10% 4,90% 10,20%

0,40% 1,60%

3,40% 1,70% 10,70%

35-39 "gniazdownicy" 56,30% 8,60% 6,80% 0,00% 3,10% 2,90%

4,50% 1,90% 15,90%

pozostali 64,80% 8,20% 10,40% 0,10% 1,10% 1,30%

2,70% 2,30% 9,20%

40-44 "gniazdownicy" 53,20% 9,10% 3,40% 0,60% 6,50% 2,80%

6,00% 1,50% 16,80%

pozostali 63,40% 10,10% 11,40% 0,60% 1,70% 1,00%

2,20% 1,30% 8,30%

45-49 "gniazdownicy" 48,60% 13,10% 3,40% 1,20% 8,60% 2,10% 0,00% 4,00% 1,20% 17,70%

pozostali 57,80% 10,40% 10,20% 2,00% 5,30% 1,30% 0,10% 2,10% 1,90% 8,80%

powyżej 50

"gniazdownicy" 23,60% 8,30% 4,20% 12,10% 21,80% 2,00% 1,80% 7,70% 2,40% 16,10%

pozostali 18,80% 3,80% 3,70% 52,10% 8,60% 0,60% 1,60% 4,70% 1,20% 4,80% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

W najmłodszej kategorii wiekowej wśród gniazdowników występuje istotna niedoreprezentacja osób pracujących na czas nieokreślony w stosunku do

populacji, a także nadreprezentacja osób pracujących na czas określony ze względu na naukę lub staż, co potwierdza obserwację o późniejszym wejściu na

rynek pracy przez osoby mieszkające z rodzicami (Tab. 13). Z kolei w przedziale wiekowym 25-29 „gniazdownicy” istotnie częściej pracują na czas określony

ze względu na niemożnośd znalezienia innej pracy oraz ze względu na okres próby.

14

Tab. 13. Praca na czas określony i nieokreślony w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób

Przedział wiekowy

Kategoria

stał

a n

a cz

as

nie

okr

eśl

on

y

na

czas

okr

eśl

on

y ze

wzg

lęd

u n

a

nau

kę lu

b s

taż

na

czas

okr

eśl

on

y ze

wzg

lęd

u n

a

nie

mo

żno

śd

znal

ezi

en

ia

inn

ej

na

czas

okr

eśl

on

y, g

dyż

taka

od

po

wia

da

okr

es

pró

bn

y

na

czas

okr

eśl

on

y z

inn

ych

prz

yczy

n

19-24 "gniazdownicy" 35,3% 13,6% 22,5% 5,0% 6,6% 17,0%

pozostali 44,0% 4,2% 21,6% 7,2% 4,4% 18,6%

25-29 "gniazdownicy" 60,0% 3,6% 16,1% 3,6% 3,9% 12,8%

pozostali 63,0% 3,8% 12,5% 2,2% 2,3% 16,2%

30-34 "gniazdownicy" 75,0% 1,0% 8,9% 3,1% 2,8% 9,1%

pozostali 76,9% 1,3% 8,5% 1,8% 1,8% 9,7%

35-39 "gniazdownicy" 79,0% 1,1% 7,9% 1,8% 1,4% 8,8%

pozostali 78,9% 1,4% 7,6% 1,4% 1,8% 8,8%

40-44 "gniazdownicy" 76,6% 1,6% 8,3% 1,2% ,4% 11,9%

pozostali 81,9% 1,0% 7,8% 1,6% 1,6% 6,2%

45-49 "gniazdownicy" 79,1% ,6% 5,1% 1,3% 2,5% 11,4%

pozostali 84,0% ,4% 6,9% 1,2% 1,2% 6,3%

powyżej 50 "gniazdownicy" 82,4% ,0% 7,6% 3,4% ,0% 6,7%

pozostali 81,8% ,2% 5,7% 4,1% ,7% 7,5% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

Analiza przyczyn bierności zawodowej (Tab. 14) wskazuje, iż w grupie „gniazdowników” wśród młodszych kategorii wiekowych (do 35. roku życia)

kontynuacja nauki jest ważniejszą determinantą pozostawania poza rynkiem pracy niż w populacji ogółem. Z kolei wśród osób powyżej 30. roku życia wśród

„gniazdowników” występuje istotna nadreprezentacja ludzi przekonanych o niemożności znalezienia odpowiedniej pracy i wyczerpaniu możliwości

poszukiwao w tym zakresie. W niemal każdym przedziale wiekowym wśród „gniazdowników” istnieje znaczna istotna nadreprezentacja osób podających

chorobę i niepełnosprawnośd jako przyczynę bierności zawodowej.

15

Tab. 14. Powody bierności zawodowej w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób


powód braku poszukiwao pracy

przekonanie o niemożności znalezienia odpowiedniej pracy

wyczerpanie wszystkich możliwości znalezienia pracy nauka

opieka nad dziedmi lub innymi osobami

inne powody osobiste

choroba, niepełnosprawnośd inne

20-24

"gniazdownicy" 1,20% 0,80% 83,90% 4,10% 3,40% 4,50% 2,10%

pozostali 0,20% 0,70% 75,60% 16,10% 6,00% 1,10% 0,20%

25-29

"gniazdownicy" 1,70% 1,70% 38,60% 24,70% 8,70% 21,80% 2,80%

pozostali 0,70% 0,70% 13,60% 65,80% 14,30% 4,20% 0,90%

30-34

"gniazdownicy" 2,80% 4,00% 4,00% 31,70% 11,90% 42,90% 2,80%

pozostali 1,00% 1,40% 1,00% 71,40% 16,20% 7,30% 1,80%

35-39

"gniazdownicy" 10,40% 9,60% 0,00% 21,60% 16,80% 40,80% 0,80%

pozostali 4,50% 3,10% 0,80% 41,40% 30,40% 15,30% 4,50%

40-44

"gniazdownicy" 3,40% 5,70% 1,10% 8,00% 8,00% 68,20% 5,70%

pozostali 4,20% 6,00% 0,30% 35,90% 27,60% 24,70% 1,30%

45-49

"gniazdownicy" 22,90% 7,10% 0,00% 0,00% 12,90% 54,30% 2,90%

pozostali 6,20% 7,20% 0,30% 11,50% 28,20% 44,10% 2,50%

powyżej 50

"gniazdownicy" 7,70% 4,30%

7,70% 5,30% 70,80% 4,30%

pozostali 5,50% 3,60%

2,10% 13,40% 61,60% 13,70% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji z danego przedziału wiekowego.

Istotna niedoreprezentacja „gniazdowników” wśród osób do 35. roku życia, które pierwszą pracę znalazły za pośrednictwem szkoły lub uczelni, dzięki

praktykom lub stażom oraz przez ogłoszenie w prasie lub Internecie, zaś nadreprezentacja wśród osób, które pierwszą pracę zawdzięczają pośrednictwu

urzędów pracy lub rodziny i znajomych, wskazuje, iż ludzie pozostający w domu z rodzicami są mniej zaradni na rynku pracy (Tab. 15). Wśród

„gniazdowników” występuje istotna niedoreprezentacja osób pracujących w nie swoim zawodzie (Tab. 16). Częściej również przyczyną tego faktu są

problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie, zaś rzadziej lepsze warunki płacowe w innej pracy (Tab. 17). Wśród osób mieszkających z rodzicami istotnie

wyższa jest również średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem nauki a rozpoczęciem pierwszej pracy (Tab. 18).

16

Tab. 15. Sposoby znalezienia pierwszej pracy (analiza wśród osób do 35. roku życia)

Sposób znalezienia pierwszej pracy Udział „gniazdowników” w populacji

przez szkołę/uczelnię 36,10%

przez Powiatowy Urząd Pracy 52,90%

przez ogłoszenie w prasie lub internecie 35,60%

bezpośrednio u pracodawcy 43,80%

przez rodzinę/przyjaciół 49,70%

dzięki praktykom/stażom 35,50%

założenie własnej działalności gospodarczej 41,90%

inne 53,90%

ogółem 44,70% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

Tab. 16. Zgodnośd pracy zawodowej z wyuczonym zawodem (analiza wśród osób do 35. roku życia)

Kategoria Czy pierwsza praca zgodna z wyuczonym zawodem?

tak nie, ale wykorzystywane są zdobyte kwalifikacje nie

"gniazdownicy" 44,20% 7,80% 48,10%

pozostali 51,40% 7,70% 40,80% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

Tab. 17. Powody pracy poza wyuczonym zawodem (analiza wśród osób do 35. roku życia)

Kategoria

Dlaczego nie pracuje w wyuczonym zawodzie?

problem ze znalezieniem pracy w zawodzie

lepsze warunki płacowe w innej pracy

lepsze warunki pozapłacowe w innej pracy

"gniazdownicy" 71,70% 17,20% 3,60%

pozostali 62,80% 24,40% 4,40% Źródło: GUS. Pogrubiono kategorie ze statystycznie istotną nadreprezentacją lub niedoreprezentacją w stosunku do populacji ogółem.

17

Tab. 18. Średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy w populacji „gniazdowników” i pozostałych osób (analiza wśród

osób do 35. roku życia)

Średnia liczba miesięcy pomiędzy zakooczeniem edukacji a podjęciem pierwszej pracy

"gniazdownicy" pozostali

19,5 17,7 Źródło: GUS.

Przygotowała Karolina Konopczak

Documents

Sytuacji na rynku pracy osób mieszkających wraz z rodzicami (gniazdowników) – DAS KPRM