nh ngha kinh t hcTheo mt khi nim chung nht, kinh t hc l mt b mn khoa hc x hi gip cho con ngi hiu v cch thc vn hnh ca nn kinh t ni chung v cch thc ng x ca tng ch th tham gia vo nn kinh t ni ring. Vn khan him ngun lc yu cu cc nn kinh t hay cc n v kinh t phi la chn. Cc Nh Kinh t cho rng: Kinh t hc l "khoa hc ca s la chn". Kinh t hc tp trung vo vic s dng v qun l cc ngun lc hn ch t c tha mn ti a nhu cu vt cht ca con ngi. c bit, kinh t hc nghin cu hnh vi trong sn xut, phn phi v tiu dng hng ha, dch v trong th gii c ngun lc hn ch. Nh vy, kinh t hc quan tm n hnh vi ca ton b nn kinh t tng th v hnh vi ca cc ch th ring l trong nn kinh t, bao gm cc doanh nghip,h tiu dng, ngi lao ng v chnh ph. Mi ch th kinh t u c mc tiu hng ti, l ti a ha li ch kinh t ca h. Mc tiu ca cc doanh nghip l ti a ha li nhun, mc tiu ca cc h tiu dng l ti a ha mc tiu dng, mc tiu ca ngi lao ng l ti a ha tin cng v mc tiu ca chnh ph l ti a ha li ch x hi. Kinh t hc c nhim v gip cc ch th kinh t gii quyt bi ton ti a ha li ch kinh t ny. Kinh t hc c hai b phn cu thnh hu c l kinh t hc vi m v kinh t hc v m. Cc Nh Kinh t phn kinh t hc theo hai mc phn tch khc nhau: vi m v v m.

Kinh t hc vi mKinh t hc vi m nghin cu cc quyt nh ca cc c nhn v doanh nghip v cc tng tc gia cc quyt nh ny trn th trng. Kinh t hc vi m gii quyt cc n v c th ca nn kinh t v xem xt mt cch chi tit cch thc vn hnh ca cc n v kinh t hay cc phn on ca nn kinh t. Mc tiu ca kinh t hc vi m nhm gii thch gi v lng ca mt hng ha c th. Kinh t hc vi m cn nghin cu cc qui nh, thu ca chnh ph tc ng n gi v lng hng ha v dch v c th. Chng hn, kinh t hc vi m nghin cu cc yu t nhm xc nh gi v lng xe hi, ng thi nghin cu cc qui nh v thu ca chnh ph tc ng n gi c v sn lng xe hi trn th trng.

Kinh t hc v mKinh t hc v m nghin cu nn kinh t quc gia v kinh t ton cu, xem xt xu hng pht trin v phn tch bin ng mt cch tng th, ton din v cu trc ca nn kinh t v mi quan h gia cc b phn cu thnh ca nn kinh t. Mc tiu phn tch ca kinh t hc v m nhm gii thch gi c bnh qun, tng vic lm, tng thu nhp, tng sn lng sn xut. Kinh t hc v m cn nghin cu cc tc ng ca chnh ph nh thu ngn sch, chi tiu chnh ph, thm ht ngn sch ln tng vic lm v tng thu nhp. Chng hn, kinh t hc v m nghin cu chi ph sng bnh qun ca dn c, tng gi tr sn xut, thu chi ngn sch ca mt quc gia. S phn bit kinh t hc vi m v v m khng c ngha l phi tch ri cc vn kinh t mt cch ring bit. Nhiu vn lin quan n c hai. Chng hn, s ra i ca video game v s pht trin ca th trng sn phm truyn thng. Kinh t hc v m gii thch nh hng ca pht minh ln tng chi tiu v vic lm ca ton b nn kinh t. Trong khi , kinh t hc vi m gii thch cc nh hng ca pht minh ln gi v lng ca sn phm ny v s ngi tham gia tr chi. Kinh t hc vi m v kinh t hc v m l hai b phn cu thnh quan trng ca mn kinh t hc, c mi quan h hu c vi nhau. Mi quan h ny cho thy rng, trong thc tin qun l kinh t, cn thit phi gii quyt tt cc vn kinh t trn c hai phng din vi m v v m. Nu ch tp trung vo nhng vn vi m nh ti a ha li

nhun ca doanh nghip m khng c s iu tit ca chnh ph, th khng th c mt nn kinh t thc s pht trin n nh, bnh ng v cng bng. Kinh t hc l mt nhnh ca khoa hc x hi nghin cu sn xut, phn phi, tiu dng cc hng ha v dch v. T "economics" (ngha l: kinh t hc) trong ting Anh (v cc ch tng t nh: "conomiques" trong ting Php, "konomik" trong ting c) bt ngun t ting Hy Lp vi "oikos" l "nh" v "nomos" l "quy tc" hay "quy lut", ngha l "quy tc qun l gia nh". Trong ting Vit, t "kinh t" l mt t Hn Vit, rt gn t cm t "kinh bang t th"(ngha l: tr nc, gip i) v t "hc" l mt t Hn Vit c ngha l "tip thu tri thc" thng c i km sau tn cc ngnh khoa hc (nh "ngn ng hc","ton hc"). Ni dung ca khi nim kinh t m rng cng vi s pht trin x hi v nhn thc ca con ngi. Kinh t c xem l mt lnh vc hot ng ca x hi loi ngi trong vic to ra gi tr ng thi vi s tc ng ca con ngi vo thin nhin nhm tha mn nhu cu ca con ngi v x hi. Xut pht t nhn thc s pht trin nhng mi quan h trong qu trnh hnh thnh mt mn khoa hc, gi l khoa hc kinh t, gm tp hp cc ngnh khoa hc c chia thnh hai nhm:

Kinh t hc l lun (l thuyt kinh t) - chuyn nghin cu bn cht, ni dung v quy lut pht trin chung nht ca cc qu trnh kinh t. Kinh t hc ng dng nghin cu nhng chc nng ring bit trong qun l kinh t, hay ni cch khc, xy dng nhng l thuyt v phng php qun l ng dng trong cc ngnh kinh t ring bit.

Sn xut, tiu dng, tit kim, u t, mua qu tng hay i du lch... mi hnh ng ca con ngi hin i u ngm cha mt hnh vi kinh t, vy nn tht kh c th a ra mt nh ngha kinh t hc va n gin m li va bao qut vn . Mc d, nhng cuc tho lun v sn xut v phn phi tri qua mt qu trnh lch s lu di, kinh t hc c xem l mt khoa hc c lp ch c xc nh chnh thc vo thi im xut bn cun sch "Ca ci ca cc dn tc" vit bi Adam Smith nm 1776. Smith dng thut ng "kinh t chnh tr" gi tn mn khoa hc ny, nhng dn dn, thut ng ny c thay th bng thut ng "kinh t hc" t sau nm 1870. ng cho rng "s giu c" ch xut hin khi con ngi c th sn xut nhiu hn vi ngun lc lao ng v ti nguyn sn c. Nh vy, theo Smith, nh ngha kinh t cng l nh ngha v s giu c [1]. John Stuart Mill nh ngha khoa hc kinh t l khoa hc ng dng ca sn xut v phn phi ca ci [2]. nh ngha ny c a vo t in ting Anh rt gn Oxford mc d n khng cp n vai tr quan trng ca tiu th. i vi Mill ca ci c xc nh nh ton b nhng vt th c ch. nh ngha c xem l bao qut nht cho kinh t hc hin i do Lionel Robbins a ra l: Khoa hc nghin cu hnh vi con ngi cng nh mi quan h gia nhu cu v ngun lc khan him, trong c gii php chn la cch s dng [3] . Theo ng, s khan him ngun lc c ngha l ti nguyn khng tha mn tt c mi c mun v nhu cu ca mi ngi. Khng c s khan him v cc cch s dng ngun lc thay th nhau th s khng c vn kinh t no c. Do , kinh t hc, gi y tr thnh khoa hc ca s la chn b nh hng nh th no bi cc ng lc khuyn khch v cc ngun lc. Mt trong cc ng dng ca kinh t hc l gii thch lm th no m nn kinh t, hay h thng kinh t hot ng v c nhng mi quan h no gia nhng ngi chi (tc nhn) kinh t trong mt x hi rng ln hn. Nhng phng php phn tch vn ban u l ca kinh t hc, gi y, cng c ng dng trong nhiu lnh vc khc lin quan n s la chn ca con ngi trong cc tnh hung x hi nh ti phm, gio dc, gia nh, khoa hc sc kho, lut, chnh tr, tn gio, th ch x hi hay chin tranh. Kinh t hc l lun l phn quan trng nht ca khoa hc kinh t, to ra c s l lun pht trin kinh t hc ng dng. Bng cc cch tip cn khc nhau cc nh nghin cu mun a ra nhng hc thuyt hp l nhm lm sng t bc tranh hot ng kinh t ca x hi v theo , s dng hc thuyt lm cng c phn tch v d on nhng xu hng kinh t. Cc l thuyt kinh t c xy dng t cc phm tr ca kinh t nh: gi tr, lao ng,

trao i, tin t, t bn v.v. Trong cc phm tr ca kinh t ng vai tr nh nhng cng c nhn thc ring bit. Cc qu trnh kinh t c xem l c bn v l i tng nghin cu ca khoa hc kinh t l sn xut, phn phi, trao i v tiu th hng ha. Tuy nhin nhiu s vt, hin tng, qu trnh mi, vt khi khun kh ca cc phm tr c xc lp t trc, lm suy yu tnh l gii v kh nng phn tch ca nhiu hc thuyt. Mt khc, cc hc thuyt ring bit cng ch lm sng t phn no ca i sng kinh t m thi. Kinh t hc l lun vn cn ang tip tc sa i, b sung v pht trin. Ngi nhn gii thng Nobel Kinh t nm 1988 Maurice Allais nhn nh vn pht trin kinh t hc l lun nh sau: Cng nh vt l hc hin nay cn mt l thuyt thng nht v vn vt hp dn, cc ngnh khoa hc nhn vn cn mt l thuyt thng nht v hnh vi con ngi [4]. Vn n nay vn cn l mt khong trng trong khoa hc kinh t. Kinh t hc l vic nghin cu xem x hi quyt nh cc vn sn xut ci g, sn xut nh th no v sn xut cho ai.[5]. Ta c Kinh t hc thc chng v KTH chun tc. - Kinh t hc thc chng (positive economics): gii thch cc hot ng kinh t, cc hin tng kinh t mt cch khch quan, khoa hc - Kinh t hc chun tc (normative economics): a ra nhng li ch dn hoc cc quan im c nhn v cc hot ng kinh t. Cc VD sau y, VD no l KTH Thc chng, VD no l KTH chun tc?

a. Nh nc nn quy nh mc lng ti thiu cao hn to iu kin cho ngi lao ng ci thin i sng b. Thu nh vo mt loi hng ho no tng lm cho cung v hng ho gim c. Khi thu nhp tng, cu v m gi gim d. Chnh ph nn gim chi cn i ngn sch hn l tng thu e. Khng nn nh mc lng ti thiu qu cao v nh th s lm tng s ngi tht nghip f. Lm pht cao mc no l c th chp nhn c? g. Thu xng du tng s nh hng n vic tiu th xng du nh th no? h. Chi tiu cho quc phng nn chim t l bao nhiu trong ngn sch? i. Gi c sinh hot thi gian gn y tng lm cho thu nhp thc t ca dn c gim st k. C nn tr cp hon ton tin khm, cha bnh cho ngi gi khng? l. Chnh ph nn can thip vo nn kinh t ti mc no? m. Bt u nh thu thu nhp mc thu nhp bao nhiu l hp l? Kinh t hc : S khc nhau gia Kinh t hc thc chng v Kinh t hc chun tc l g

Kinh t hc thc chng nghin cu mc ch hay nhng l gii khoa hc v cch vn hnh ca nn kinh t. Kinh t hc chun tc a ra nhng khuyn ngh da trn nhng nhn nh mang gi tr c nhn. Trong nghin cu Kinh t hc, cn phn bit gia Kinh t hc chun tc v Kinh t hc thc chng. Mc tiu ca Kinh t hc thc chng l phn tch xem x hi ra quyt nh nh th no v tiu dng, sn xut v trao i hng ha. N va c mc ch gii thch nguyn nhn hot ng ca nn kinh t va cho php d bo v cch phn ng ca nn kinh t trc nhng bin ng. Trong kinh t hc thc chng, chng ta hnh ng nh nhng nh khoa hc khch quan. Bt k quan im chnh tr hay gi tr vn ha ca chng ta l g, chng ta xem xt th gii thc s hot ng nh th no. giai on ny, khng c ch cho nhng nhn nh mang gi tr c nhn. Chng ta xem xt nhng lun im di dng: nu iu ny thay i th iu kia s xy ra. V mt ny, kinh t hc

thc chng ging nh nhng mn khoa hc t nhin (vt l, a cht hc hay thin vn hc). Cc nh kinh t hc vi cc quan im chnh tr hon ton khc nhau u ng rng khi chnh ph p t thu i vi mt loi hng ha, gi ca hng ha s tng ln. Cu hi chun tc lin quan n vic gi c tng ln c tt hay khng l mt vn hon ton khc. Cng ging nh bt k mt mn khoa hc no khc, n cng c nhng cu hi cha gii p c, cn c nhiu bt ng. Nhng bt ng ny chnh l nhng thch thc t ra cho kinh t hc thc chng. Qu trnh nghin cu s gii p mt s cc vn ny nhng nhng vn mi li pht sinh, cung cp hng cho cc nghin cu mi. Vic nghin cu ton din, su sc v nguyn tc c th gii p nhiu vn cn tn ng trong kinh t hc thc chng. Khng th c nhng nghin cu v gii php cho nhng vn trong kinh t hc chun tc. Kinh t hc chun tc da trn nhng nhn nh mang tnh gi tr ch quan ch khng da vo gnhin cu v s thc khch quan. Pht biu sau y kt hp kinh t hc thc chng v kinh t hc chun tc: Nhng ngi cao tui c chi ph chm sc y t rt cao v chnh ph nn tr cp cho h. Phn th nht ca lun im trn l nhn nh trong kinh t hc thc chng. N l mt nhn nh v s vn ng ca th gii thc. Chng ta c th hnh dung c mt chng trnh nghin cu xc nh nhn nh c chnh xc khng. Phn th hai ca lun im ny xut chnh ph nn lm g khng th chng minh c l ng hay sai bng bt c iu tra nghin cu khoa hc no. N l mt nhn nh mang gi tr ch quan da trn cm gic ca ngi a ra nhn nh . Nhiu ngi c th c cng nhn nh ch quan ny. Nhng ngi khc c th phn i mt cch hp l. Bn c th cho rng tt hn l chuyn ngun lc khan him ca x hi sang vic ci thin mi trng hn l chm sc sc khe cho ngi c tui. Kinh t hc khng th ch ra nhn nh ny ca kinh t hc chun tc l ng v nhn nh kia l sai. N hon ton ph thuc vo s thch hay cc u tin ca c nhn hay x hi a ra s la chn. Nhng chng ta c th s dng kinh t hc thc chng ch r mt danh mc cc la chn m t x hi phi a ra s la chn chun tc ca mnh. Hu ht cc nh kinh t u c quan im chun tc. Mt s nh kinh t ni ting v nhng khuyn ngh chun tc nht nh. Tuy nhin, vai tr ng h ny v vic x hi nn lm g cn phi c phn bit r rng vi vai tr ca nh kinh t l mt chuyn gia v cc kt cc ca vic thc hin mt hnh ng. Trong vai tr sau, nh kinh t chuyn nghip a ra li khuyn chuyn mn da trn kinh t hc thc chng. Cc nh kinh t thn trng thng phn bit rch ri gia vai tr l mt nh t vn chuyn mn trn phng din kinh t hc thc chng vi vic hc l mt cng dn ang ng h cho nhng la chn chun tc nht nh. Kinh t vi m : Nghin cu v phn tik cc hot dng kinh t ca tng ch th kinh t, nghin cu cak ng x ca tng ngi tiu dng, ca tng ngi sx nhm l gii s hnh thnh v vn ng ca gi c tng sn phm trong tng loi th trng. Kinh t v m : nghin cu, phn tik nn kt 1 cak tng th, thng wa cc bin s : tng sp quc gia, t l tht nghip, t l lm pht ... trn c s ra cc bin php nhm n nh v thc y tng trng kinh t.

Cc quy lut kinh t khch quan

Quy lut gi tr Quy lut cu Quy lut cung Quy lut cung - cu Quy lut ch dng gim bin Quy lut hiu sut gim Quy lut chi ph thay th tng Quy lut nh hng nht nh ca lng ti nguyn ti thiu

Cc quy lut c bn ca kinh t th trng

Xu hng bo ton cn bng ca h thng Mu thun pht trin ca h thng Tnh chu k ca h thng Sc cha bin ca th trng Gi tr s dng ca hng ha S kch thch quyn li nh sn xut Phn phi thu nhp theo lao ng S thay th v ti to ti nguyn vt cht v ti nguyn lao ng Hiu qu ti u ca s hu hon ton.

Cc h thng kinh tH thng kinh t l ton b nhng thnh phn c trt t, mang tnh t chc, tng i bit lp, v c kh nng thc hin mt lot cc chc nng m nhng thnh phn ring bit ca h thng khng th thc hin c. xc nh c im ca mt h thng kinh t bt k ngi ta da trn s phn bit cc thnh phn c trng, tnh t chc, c cu v cc chc nng. Kinh t l mt h thng phc tp, nhiu cp bc, t pht trin. Hai yu t quan trng xy dng nn h thng kinh t l ch th kinh t v mi trng nh ch. Mt phng php nghin cu h thng kinh t l so snh kinh t. l xu hng phn tch kinh t xut hin sau th chin th hai v gn lin vi tn tui cc nh kinh t hc ni ting nh P. Samuelson, K. Landuaer, V. Oyken, K. Polany. C 3 xu hng c bn v phn tch h thng kinh t:

So snh nhng h thng kinh t trc v sau cng nghip ha (phn tch so snh dc) So snh nhng h thng kinh t trong cng mt thi i (phn tch so snh ngang). V d: so snh kinh t k hoch tp trung v kinh t th trng So snh cc h thng chuyn tip. V d t kinh t hnh chnh-mnh lnh sang kinh t th trng, hay kinh t th trng t do sang kinh t hn hp.

Cc khi nim c bnGii hn kh nng sn xut, chi ph c hi v hiu qu

Kinh t hc tr li 3 cu hi c bn:

Sn xut ci g, vi s lng bao nhiu? (tiu dng hay u t, hng ha t nhn hay cng cng, tht hay khoai ty...)

Sn xut nh th no? (s dng cng ngh no?...) Sn xut cho ai? (sn xut phi hng n nhu cu ngi tiu dng, phn phi u ra cho ai?...)

Mt cng c phn tch vn ny l ng gii hn kh nng sn xut (vit tt: theo ting Anh: PPF- production possibilities frontier). Gi s, mt nn kinh t ch sn xut hai loi hng ha. ng PPF ch ra cc sn lng khc nhau ca hai loi hng ha. Cng ngh v ngun lc u vo (nh: t ai, ngun vn, lao ng tim nng) cho trc s sn xut ra mt mc gii hn tng sn lng u ra. im A trn th ch ra rng c mt lng FA thc phm v mt lng CA my tnh c sn xut khi sn xut mc hiu qu. Cng tng t nh vy i vi mt lng FB thc phm v CB my tnh im B. Mi im trn ng PPF u ch ra tng sn lng tim nng ti a ca nn kinh t, m , sn lng ca mt loi hng ha l ti a tng ng vi mt lng cho trc ca loi hng ha khc. S khan him ch ra rng, mi ngi sn sng mua nhng khng th mua cc mc sn lng ngoi ng PPF. Khi di chuyn dc theo ng PPF, nu sn xut mt loi hng ha no nhiu hn th sn xut mt loi hng ha khc phi t i, sn lng hai loi hng ha c mi quan h t l nghch. iu ny xy ra l bi v tng sn lng mt loi hng ha i hi phi c s dch chuyn ngun lc u vo sn xut loi hng ha kia. dc ti mt im ca th th hin s nh i gia hai loi hng ha. N o lng chi ph ca mt n v tng thm ca mt loi hng ha khi b khng sn xut mt loi hng ha khc, y l mt v d v chi ph c hi. Chi ph c hi c miu t nh l mt "mi quan h c bn gia khan him v la chn". Trong kinh t th trng, di chuyn dc theo mt ng c th c miu t nh l la chn xem c nn tng sn lng u ra ca mt loi hng ha trn chi ph ca mt loi hng ha khc khng. Vi s gii thch nh trn, mi im trn ng PPF u th hin hiu qu sn xut bng cch ti a ha u ra vi mt sn lng u vo cho trc. Mt im bn trong ng PPF, v d nh im U, l c th thc hin c nhng li mc sn xut khng hiu qu (b ph khng s dng cc ngun lc u vo). mc ny, u ra ca mt hoc hai loi hng ha c th tng ln bng cch di chuyn theo hng ng bc n mt im nm trn ng cong. Mt v d cho sn xut khng hiu qu l tht nghip cao trong thi k suy thoi kinh t. Mc d vy, mt im trn ng PPF khng c ngha l t hiu qu phn phi mt cch y nu nh nn kinh t khng sn xut c mt tp hp cc loi hng ha ph hp vi s a thch ca ngi tiu dng. Lin quan n s phn tch ny l kin thc c nghin cu trong mn kinh t hc cng cng, mn khoa hc nghin cu lm th no m mt nn kinh t c th ci thin s hiu qu ca n. Tm li, nhn thc v s khan him v vic mt nn kinh t s dng cc ngun lc nh th no cho hiu qu nht l mt vn ct yu ca kinh t hc.

S chuyn mn ha, cc nhm lao ng v li ch t thng miS chuyn mn ha trong sn xut rt ph bin trong t chc sn xut. Ngi ta ni n t lu nhng ng gp ca chuyn mn ha vo hiu qu kinh t v tin b cng ngh. L thuyt ch ra rng, cc ng lc th trng nh l gi sn phm u ra v u vo sn xut s phn b cc yu t sn xut da theo li th so snh.

TinTin l phng tin thanh ton khi trao i hu ht cc nn kinh t th trng v l mt n v trao i th hin gi c. Tin l mt thit ch x hi, ging nh ngn ng. L mt trung gian trao i, tin lm cho thng mi c tin hnh thun tin hn. Chc nng kinh t ca tin l tri ngc vi cch thc trao i hng i hng( trao i khng dng tin), tin lm gim chi ph giao dch.

Cung v cu

L thuyt cung cu l nguyn tc gii thch gi v lng hng ha trao i trong mt nn kinh t th trng.Trong kinh t vi m, n cp n gi v u ra trong iu kin th trng cnh tranh hon ho. i vi mt th trng hng ha cho trc, cu l s lng m mi ngi mua tim nng chun b mua ti mi n v gi hng ha. Cu c th hin bi mt bng hoc mt th th hin mi quan h gia gi v lng cu. L thuyt nhu cu gi thit rng, c nhn ngi tiu dng suy ngh mt cch hp l, h la chn s lng hng ha m h a thch nht trn c s gi c, ngn sch v s thch ca h. Thut ng kinh t hc miu t iu ny l "ti a ha tha dng trong kh nng" (vi thu nhp c xem nh l kh nng). Quy lut cu pht biu rng, nhn chung, gi v lng cu trong mt th trng xc nh l t l nghch. Ni cch khc, vi mt gi sn phm cao hn, ngi tiu dng c th v sn sng mua ti mc s lng hng ha thp hn (nhng bin s khc khng i). Khi gi tng, quyn ca ngi mua gim (nh hng thu nhp) v ngi mua mua t hng ha t tin hn (nh hng thay th). Cc yu t khc cng c th nh hng n lng cu, v d khi thu nhp tng th ng cu dch chuyn ra ngoi. Cung l mi lin h gia gi ca mt loi hng ha v lng hng ha m ngi sn xut sn sng bn ti mc gi . Cung c th hin trong mt bng hoc ng cung. Ngi sn xut, gi s, lun mun ti a ha li nhun, ngha l h lun n lc sn xut ti mc sn lng em li cho h li nhun cao nht. Cung th hin mi quan h t l thun gia gi v lng cung. Ni cch khc, gi cng cao th ngi sn xut cng mun bn nhiu hn. M hnh cung cu ch ra rng, gi v lng hng ha thng bnh n ti mc gi m lng cung bng lng cu. l giao im ca ng cung v ng cu, gi l im cn bng ca th trng. Doanh nghip l t chc kinh t c tn ring, c ti sn, c tr s giao dch n nh, c thnh lp hoc ng k kinh doanh theo quy nh ca php lut nhm mc ch thc hin cc hot ng kinh doanh. Hin nay Vit nam c nhiu loi hnh doanh nghip khc nhau, mi loi hnh doanh nghip c c trng ring c kh nng em li cho ch s hu nhng li th v nhng hn ch khc nhau. Chnh v vy vic la chn c mt hnh thc doanh nghip ph hp vi tnh cht kinh doanh, quy m ngnh ngh kinh doanh v kh nng ca ngi b vn thnh lp l v cng quan trng, c tc ng ti s tn ti v pht trin ca doanh nghip v sau. Nhng li th so snh m doanh nghip c th em li cho nh u t l tiu ch quan trng nht cn c xem xt khi quyt nh la chn hnh thc doanh nghip ng k kinh doanh. Thng thng, nhng li th m doanh nghip mang li cho cc nh u t c th l: (i) uy tn m doanh nghip c th to ra i vi khch hng; (ii) phm vi lnh vc hot ng ca doanh nghip; (iii) mc ri ro m nh u t c th gp phi khi la chn loi hnh doanh nghip ; (iv) tnh phc tp ca th tc v cc chi ph thnh lp doanh nghip; (v) m hnh t chc qun l doanh nghip v mc chi phi ca nh u t ti hot ng ca doanh nghip

Vi M / Kinh T Chng 2 Chi ph c hi John Kane Dch vin: Nguyn Hng Lan Nh lu ti Chng 1, kinh t hc l vic nghin cu xem cc c nhn v cc nn kinh t gii quyt vn c bn ca s khan him nh th no. Do khng c ngun ti nguyn tho mn nhu cu ca cc c nhn v ton x hi, cc c nhn v x hi phi a ra s la chn trong s cc la chn thay th cnh tranh. Chi ph c hi (Opportunity Cost) Chi ph c hi ca mt la chn thay th c nh ngha nh chi ph do khng la chn ci thay th "tt nht k tip". Hy xem xt vi v d v chi ph c hi: * Gi s bn ang s hu mt to nh m bn s dng lm ca hng bn l. Nu cch s dng tt nht k tip vi to nh l cho ai thu, chi ph c hi ca vic s dng to nh dng cho vic kinh doanh ca bn l tin thu m bn c th nhn c. Nu cch s dng k tip tt nht cho to nh l bn n cho ai , chi ph c hi hng nm ca vic s dng to nh cho vic kinh doanh ca bn thn bn l li tc m bn c th nhn c (v d, nu li sut l 10% v to nh c gi tr 100000 la), bn t b 10000 la li sut hng nm do gi to nh, gi s l gi tr to nh vn khng thay i trong nm - gim gi hoc tng gi s c tnh vo nu gi tr to nh thay i theo thi gian.) * Chi ph c hi ca mt lp hc ti trng i hc gm: hc ph, chi ph cho sch v v dng c (ch tnh chi ph n v nu nhng chi ph ny khc vi mc chi ph phi tr cho s la chn tt nht k tip ca bn), thu nhp d tnh trc (thng l chi ph ln nht lin quan ti vic hc i hc), v chi ph tinh thn (cng thng, lo lng ? i cng do vic nghin cu, lo lng v im, vn vn). * Nu bn i xem mt b phim, chi ph c hi bao gm khng ch chi ph ca v xem phim v i li m cn chi ph thi gian cn xem b phim. Khi cc nh kinh t tho lun v chi ph v li ch i cng vi nhng la chn thay th, tho lun ny thng tp trung vo li ch cn bin v chi ph cn bin. Li ch cn bin thu c t mt hot ng l li ch ph tri c c khi mc hot ng tng ln mt n v. Chi ph cn bin c nh ngha l chi ph ph tri ny sinh khi mc hot ng tng ln mt n v. Cc nh kinh t cho rng cc c nhn c ti a ho li ch rng thu c t mi hot ng. Nu li ch cn bin vt qu chi ph cn bin, li ch rng s tng nu mc hot ng tng. V vy, mi c nhn l tr s tng mc ca bt k hot ng no nu li ch cn bin vt qu chi ph cn bin. Ngc li, nu chi ph cn bin vt qu li ch cn bin, li ch rng tng khi mc hot ng gim. Khng c l do no thay i mc ca mt hot ng (v li ch rng l ti a) ti mc hot ng c li ch cn bin bng chi ph cn bin. ng cong kh nng sn xut

S khan him hm ch tnh trng cn bng cc yu t c c s kt hp tt nht. Nhng cn bng ny ny c th c minh ho hon ton chnh xc bi ng bin kh nng sn xut. Ni mt cch c th, ngi ta cho l mt x nghip (hoc mt nn kinh t) ch sn xut hai loi hng ho (gi thit ny cn c c th trnh by chng trn mt phng hai chiu - v d nh mt ho trn giy hoc trn mn hnh vi tnh). Khi mt ng cong kh nng sn xut b ko dn, c th c gi thit sau: 1. c s lng v cht lng cc ngun ti nguyn sn c l c nh 2. cng ngh l c nh v 3. khng c ngun lc no khng c s dng hoc cha c s dng ht. Chng ta s nhanh chng nhn thy iu g xy ra khi nhng gi thit ny c ni lng. Du vy, by gi hy xem xt mt v d c th. Gi s l mt sinh vin dnh bn gi hc thi hai mn: gii thiu kinh t vi m v gii thiu tch phn. Xut lng ca trng hp ny l im thi trong mi mn hc. Gi thit s lng v cht lng cc ngun ti nguyn sn c l c nh c ngha l c nhn ny c s lng cung cp ti liu hc tp nh sch gio khoa, hng dn nghin cu, bn ghi nh? l c nh s dng trong thi gian sn c. Cng ngh c nh cho thy c nhn ny c mt mc k nng hc tp nht nh cho php anh ta hoc c ta chuyn nhng ti liu c hc thnh im thi. Mt ngun lc khng c s dng nu n khng c dng ti. t, nh my v cng nhn nhn ri l nhng ngun lc khng c s dng ca mt x hi. Nhng ngun lc khng c s dng ht l nhng ngun lc khng c s dng trit theo cch tt nht c th. X hi s c nhng ngun lc khng c s dng ht nu nhng nh phu thut no gii nht i li tc xi trong khi nhng li xe tc xi gii nht i thc hin phu thut no? Vic s dng mt c l iu chnh thay mt chic ba hoc s dng mt chic ba vn c vt bm vo g cho thy thm v d v nhng ngun lc khng c s dng hp l. Nu khng c nhng trng hp ngun lc s dng ph phm, hiu qu sn xut s t c. Bng di dy cho thy nhng kt qu c th ca mi cch kt hp thi gian nghin cu mi mn hc: # thi gian s dng # thi gian s dng nghin cu tch phn nghin cu kinh t hc 0 1 2 3 4 4 3 2 1 0

im tch phn 0 30 55 75 85

im kinh t hc 60 55 45 30 0

Ch mi gi s dng thm nghin cu tch phn hoc kinh t hc mang li nhng tin b cn bin v im. L do cho iu ny l gi u s dng hc nhng khi nim quan trng . Mi gi s dng thm hc nhng ch quan trng "nht k tip" m cha thun thc. (Quan trng l phi ch mt im hng ho trong mt k thi kinh t hc i hi lin tc hc hn bn gi). y l mt v d v nguyn tc chung c tn quy lut sn lng tim gim (law of diminishing returns). Quy lut sn lng tim gim cho bit v c bn, sn lng s ch tng dn tng phn nh hn khi nhng n v ph tri ca mt bin nhp lng (trng hp ny l thi gian) c thm vo qu trnh sn sut trong nhng yu t nhp lng khc l c nh (nhp lng c nh dy l s

lng cc ni dung kin thc mn bit, ti liu nghin cu, vn vn) xem quy lut sn lng tim gim hot ng nh th no trong mt hon cnh sn xut in hnh hn, hy xem trng hp mt nh hng c s lng ti sn vn c nh (v, v nng, ch rn, t lnh, bn n?). Khi mc s dng lao ng tng, sn lng c th ban u tng tng i nhanh (do cc cng nhn ph tri cho php c thm nhiu kh nng chuyn mn ho v gim thi gian chuyn t nhim v ny sang nhim v khc). Tuy nhin rt cc, s cng nhn ph tri thm hn na s mang li kt qu mc sn lng tng dn nh hn (do c s lng t bn cc cng nhn ny c th s dng l c nh). Thm ch c th vt qu nhng mc khin cc cng nhn c th m vo ng i ca nhau v sn lng c th gim. ("lm si khng ai ng ca cha?" xin li?. ti khng th km nn c). Trong mi trng hp, quy lut sn lng tim gim gii thch ti sao im ca bn s ch tng mt phn nh hn vi mi gi ph tri bn s dng vo vic hc. Nhng im trong bng trn c th trnh by bng mt ng cong kh nng sn xut (Production Possibility Curve ~ PPC) nh ng cong xut hin trong biu di dy. Mi im trn ng cong sn xut cho thy mc sn lng tt nht c th t c vi nhng ngun ti nguyn v cng ngh sn c cho mi s phn b thay th v thi gian hc tp.

Hy xem xem ti sao ng cong kh nng sn xut c hnh li nh vy. Nh biu di y ch ra, mt s ci thin tng i ln v im kinh t c th t c bng vic t b mt s im tng i nh trong bi thi tch phn. Mt s dch chuyn t im A xung im B mang li kt qu tng ln im 30 v kinh t v ch gim 10 im v tch phn. Chi ph c hi cn bin ca mt hng ho c nh ngha l s lng hng ho khc phi t b sn xut mt n v thm ca hng ho u. Do chi ph c hi ca 30 im trong bi thi kinh t l 10 im gim trong kt qu bi thi tch phn, chng ta c th ni chi ph c hi cn bin ca mt im thm trong bi thi kinh t bng khong 1/3 mi im trong bi thi tch phn. (Nu cn hoi nghi, hy nh l nu 30 im trong bi thi kinh t c chi ph c hi ca 10 im, mi im trong bi thi kinh t phi c chi ph khong 1/30 ca 10 im trong bi thi tch phn - khong 1/3 mi im trong bi thi tch phn).

No by gi hy xem xem iu g xy ra vi mt gi th hai c chuyn sang hc kinh t hc. Biu di y minh ho kt qu ny (mt s dch chuyn t im B xung im C). Nh biu ny ch ra, vic chuyn mt gi th hai t hc ton sang hc kinh t mang li kt qu mt mc tng nh hn v im kinh t (t 30 im ln 45

im) v mt mc gim nhiu hn v im tch phn (t 75 xung 55). Trong trng hp ny, chi ph c hi cn bin ca mt im kinh t tng ln khong 4/3 mi im tch phn.

Tng chi ph c hi cn bin v im thi kinh t khi thm nhiu thi gian hn c s dng hc kinh t l mt v d v quy lut chi ph tng dn. Quy lut ny cho bit chi ph c hi cn bin ca bt k hot ng no tng khi mc hot ng tng. Quy lut ny cng c th c minh ho bng vic s dng bng di y. Ch l chi ph c hi ca nhng im ph tri v bi thi tch phn tng khi s dng thm nhiu thi gian hn hc tch phn. Nu c ngc t di ln trn bng, bn c th xem xem chi ph c hi ca nhng im ph tri trong bi thi kinh t tng khi s dng thm nhiu thi gian hn hc kinh t.

Mt trong nhng l do ca quy lut chi ph tng dn l quy lut sn lng tim gim (nh trong v d trn). Mi gi s dng thm dnh cho nghin cu kinh t mang li kt qu tng nh hn v im kinh t v mc gim ln hn im tch phn v sn lng tim gim vi thi gian s dng vo mi hot ng. L do th hai ca quy lut chi ph tng dn l thc t cc ngun lc c chuyn mn ho. Mt s ngun lc thch hp vi mt s loi hot ng sn sn ny hn thch hp vi nhng loi hot ng sn xut khc. Mt s khu vc t ai rt thch hp trng la m trong khi nhng khu vc t ai khc thch hp trng ng hn. Mt s cng nhn c th thch hp trng la m hn l thch hp trng ng. Mt s nng c thch hp cho trng ng hn l thch hp vi vic thu hoch ng. Biu di y minh ho cho ng cong PPC vi ngi nng dn ny:

Trn nh ca ng cong PPC ny, ngi nng dn ch trng ng. sn xut thm la m, ngi nng dn phi chuyn nhng ngun lc dnh sn xut ng sang sn xut la m. Tuy nhin v c bn anh ta hoc c ta s chuyn nhng ngun lc tng i thch hp vi vic sn xut la m. iu ny cho php vic sn xut la m tng ch vi mt lng gim tng i nh trong s lng ng c sn xut. Tuy nhin, mi lng tng ph tri trong sn xut la m mang li kt qu mt s tng chi ph cn bin ca la m. By gi, hy gi nh ngi nng dn ny khng s dng tt c nhng ngun lc c sn hoc s dng chng theo mt cch t ti u hn (v d khng s dng hoc s dng khng hp l). Trong trng hp ny, ngi nng dn s sn xut ti mt im nm di ng cong kh nng sn xut (nh c minh ha bng im A trong biu di y).

Trong thc t tt c cc trang tri v tt c cc nn kinh t hot ng di ng bin kh nng sn xut ca h. Tuy nhin, cc x nghip v nn kinh t ni chung c t mc gn vi ng bin nht c th. Nhng im trn kh nng sn xut khng th t c bng vic s dng nhng ngun lc v cng ngh hin c. Trong biu di y, im B khng t c tr khi c nhiu hn hoc cao hn ngun lc sn c hoc thay i cng ngh xy ra.

Mt lng tng ln v s lng hoc cht lng cc ngun lc s khin ng cong kh nng sn xut dch chuyn ra ngoi (nh trong biu di y). Loi dch chuyn ra ngoi ny c th c to ra bi s thay i

cng ngh khin lm tng sn xut ca c hai loi hng ho.

Tuy nhin, trong mt s trng hp, s thay i cng ngh s ch lm tng sn xut ca mt hng ho c th. Biu di y minh ho cho tc ng ca s thay i cng ngh trong vic sn xut la m nhng khng tc ng ti sn xut ng

Chuyn mn ho v thng mi Trong cun The Wealth of Nations (Ca ci ca cc dn tc), Adam Smith cho rng tng trng kinh t xy ra l kt qu ca s chuyn mn ho v phn cng lao ng. Nu mi h gia nh sn xut mi hng ho m h s dng, tng mc tiu th v sn xut ca x hi s rt nh. Nu mi c nhn chuyn mn ho vo trong mi hot ng sn xut m h "gii nht", tng sn lng s ln hn. Chuyn mn ho mang li nhng thnh tu nh vy v n * cho php cc c nhn chuyn mn ho trong nhng hot ng m h c ti nng hn * cc c nhn tr nn thnh tho hn vi mt nhim v m h thng xuyn thc hin, v * t thi gian b mt khi phi chuyn t nhim v ny sang nhim v khc. Tng chuyn mn ho bng nhn cng i hi pht trin thng mi. Adam Smith cho rng tng chuyn mn ho v thng mi l nguyn nhn c bn ca s tng trng kinh t. Adam Smith v David Ricardo cho rng chuyn mn ho v thng mi quc t mang li nhng li ch tng t. Nu mi nc chuyn mn nhng loi sn phm m h ph hp nht, tng mc hng ho v dch v c sn xut trong nn kinh t th gii s tng ln. Hy xem xt nhng lp lun ny mt cch cn thn hn. C hai phng php thng c s dng quyt nh liu mt c nhn hay mt quc gia "thch hp nht" vi mt hot ng c thn no: li th tuyt i (absolute advantage) v li th so snh (compartive advantage). Hai khi nim ny thng b nhm ln vi nhau. Mt c nhn (hoc mt quc gia) c li th tuyt i trong sn xut mt mt hng nu c nhn (hoc quc gia) c th sn xut nhiu hng ho hn so vi cc c nhn (hoc quc gia) khc sn xut c. Mt c nhn (hoc mt quc gia) c li th so snh trong sn xut mt loi hng ho nu

c nhn (hoc quc gia) c th sn xut hng ho vi mc chi ph c hi thp nht. Hy xem xt mt v d minh ho cho s khc bit ca hai khi nim ny. Gi s Hoa K v Nht Bn ch sn xut hai loi hng ho: my nghe nhc CD v la m. Biu di y cho thy nhng ng cong kh nng sn xut ca hai quc gia ny. (Nhng con s ny r rng ch mang tnh gi thuyt ...)

Ch l Hoa K c mt li th sn xut tuyt i trong sn xut mi loi hng ho. D vy, quyt nh ai c li th so snh cn tnh chi ph c hi ca mi hng ho ( n gin ho lp lun ny, gi s PPC c dng ng thng). Chi ph c hi ca mt n v my nghe nhc CD Hoa K l hai n v la m. Ti Nht Bn, chi ph c hi ca mt n v a nghe nhc CD l 4/3 mt n v la m. V vy, Nht Bn c li th so snh tng i v sn xut my nghe nhc CD. Nu mi quc gia chuyn mn ho sn xut loi hng ho m quc gia c li th so snh, quc gia c th cn hng ho khc thng qua thng mi ti mc chi ph thp hn chi ph c hi sn xut hng ho trong nn kinh t ni a. V d, gi s Hoa K v Nht Bn ng bn mt n v my nghe nhc CD ly 1,6 n v la m. Hoa K c li t giao dch ny v Hoa K c th cn mt n v my nghe nhc CD ly 1,6 n v la m, iu ny ngha l chi ph c hi sn xut my nghe nhc CD trong nc thp hn. Nht Bn c li t giao dch ny v Nht c th bn mt my nghe nhc CD ly 1,6 n v la m trong khi n ch tn ca Nht Bn c 4/3 ca mt n v la m sn xut mt n v my nghe nhc CD. Nu mi nc ch sn xut nhng hng ho m n c li th so snh, mi hng ho c sn xut trong nn kinh t th gii c mc chi ph c hi thp nht. Kt qu ny lm tng mc tng sn lng.

Bi ny xut x t Trang Kinh T http://www.kinhtehoc.com/ Mt trong nhng khi nim quan trng v hu dng ca Kinh t hc - mn khoa hc ca s chn la - l Chi ph c hi (Opportunity costs). Chi ph c hi (Opportunity costs) l g? Chi ph c hi (Opportunity cost) ca mt hng ha l s lng hng ha khc phi hi sinh c thm mt n v hng ha . Chi ph c hi (Opportunity costs) l g?

Chng ta cn phn bit "s nh i" v "chi ph c hi" . S nh i c hiu mt cch n gin l b ci ny ly ci kia hay mun c ci ny th phi t b ci khc. Trong cuc sng chng ta lun phi i mt vi nhng s nh i nh vy, bn b ra mt gi c xem mt b phim th bn mt i mt gi lm nhng vic khc. Mt cch tng qut, ta c A v ta c mt tp hp cc c hi c th thay th A l B, C, D,Ta mun i A ly B th ta khng th c C hoc D, ta mun i A ly C th ta khng c B hoc DHay ni r rng hn nu ta i A ly B th ta khng c c hi dng A i C hoc D Tuy nhin mi ch l s nh i v hnh thc m cha quan tm ti ni dung ca n. Khi bn i A ly B th bn quan tm n vic bn c g B v y bn quan tm ti li ch B ca n. Khi bn c B th ng ngha vi vic bn b qua c hi c c li ch C t C hay D t D Nh vy nh i bao gm hai phn: nh i v hnh thc v nh i v ni dung. T cc phn tch sau bn s thy, s nh i v ni dung s l nn tng chng ta bn v chi ph c hi. Gi s rng bn quyt nh i A ly B. Vy iu no quyt nh hnh vi ny ca bn. Nu gi s bn khng nhm mt chn ba th iu quyt nh n hnh vi trao i ca bn l xut pht t chi ph c hi. Vic hiu chi ph c hi nh th no thc t li phc tp hn ta tng. Nu nh tp hp cc c hi thay th cho A l duy nht, tc l bn ch c duy nht B (hoc C hay D) trao i th chi ph c hi khng xy ra. Tuy nhin, nu nh bn c mt tp hp t hai c hi trao i tr ln th chi ph c hi s xy ra. Bn s thy ngay nh sau: u tin chng ta hy ni n chi ph ni chung. Chng ta c th hiu mt cch chung chung nh th ny: Chi ph ca mt th l tt c nhng g bn phi b ra c c n. Vy chi ph ca B l g? C phi l A khng? Chng ta cn i su vo vn mt cht. A c li ch A no . V bn ang dng li ch A ny nh i vi li ch B. Chnh v vy khi ni n chi ph ni chung bn cn phi tnh n c phn li ch m bn t b. Nh vy chng ta cng thy rng xut pht t hai loi nh i, tnh chi ph chng ta c th chia lm hai loi chi ph l chi ph cho hnh thc v chi ph cho ni dung. Chi ph cho hnh thc c th gi n di mt ci tn l chi ph thun tu. Chi ph thun tu l loi chi ph cha tnh n chi ph c hi, n th hin bng khi lng trao i trc tip. Chi ph cho ni dung l chi ph c hi. Chng ta s i su hn vo loi chi ph ny phn tip theo. Khi bn dng A i B th bn c li ch B nhng bn cng b qua li ch A no . Vn y l bn khng th nh gi chnh xc li ch A, tc l bn khng th dng li ch A nh gi n, bn ch c th nh gi n thng qua nhng s so snh khc. V vy tnh chi ph cho B bn cn dng C hay D tnh. V C hay D l nhng chi ph c hi ca vic bn c B (hay l chi ph ca B). Ta ly mt v d: Bn c 100.000USD, ngi bn thn ca bn khuyn bn nn gi tin vo ngn hng vi li sut 5%/nm, nhng bn quyt nh cng gp vn u t vo mt ca hng qun o ca mt ngi em rut, bn vn i lm cng vic trc y ca mnh. Cui nm bn c khon thu nhp t vic u t l 10.000USD. Vy chi ph c hi y c xc nh nh th no? Mt s ngi s ni rng: chi ph c hi ca quyt nh u t ca bn l 5000USD m bn b qua khi khng gi tit kim. iu ny l cha r rng, chng ta cn hiu l chng ta u t th chng ta mong c g? R rng l nhng li ch t u t, v y li ch l 10.000 USD. Nh vy, khi bn ni iu trn th ngi ta c th hiu ngm n l: chi ph c hi ca 100.000 USD tin u t v 10.000 USD tin li t quyt nh u t l 5.000 USD v iu ny l khng ng. 100.000 USD y l biu hin ca s nh i, mt khc c c 5.000 USD th bn cng phi b ra 100.000 USD gi vo ngn hng v n cng l mt s nh i. Nu bn trit tiu hai s nh i ny th ch cn li s so

snh gia hai i tng c cng tnh cht: li ch t s nh i. l s so snh gia 10.000 USD v 5.000 USD. iu ny mi hp l. Nh vy, ni mt cch chnh xc hn th chi ph c hi ca vic bn c c 10.000 USD t quyt nh u t l 5.000 USD bn b qua khng u t vo ngn hng. Tuy nhin vn cn thiu ci g . Nu nh bn thy rng bn vn c th c mt c hi u t khc l vo th trng chng khon, bn d nh mua c phiu ca cng ty ABC (nhng bn khng mua) v cui nm vi 100.000 USD bn u t th bn c th nhn c mt khon c tc l 6.000 USD t quyt nh ca chia c tc t i hi ng c ng. Vy th u mi l chi ph c hi thc s ca bn (ca 10.000 USD), l 6.000 USD. Bn s tnh ton chi ph c hi da trn nguyn tc n l li ch tt nht trong nhng li ch m bn b qua. Nh vy chi ph c hi cn phi tnh cho khon ch li thu c t khon u t, ch khng phi tnh cho c khon u t. V n chnh l phn li ch tt nht trong tp hp nhng li ch m bn b qua. n y bn cng c th suy ra l ti sao nu ch c mt c hi nh i duy nht th chi ph c hi khng xy ra. n gin l v bn khng c cc li ch b b qua. Trn thc t, gi tr thc s ca chi ph c hi nhiu khi rt kh xc nh v n chu tc ng ca nhiu yu t. T v d trn nhng by gi bn mua t ca hng v lm ch, bn cng t b mc lng 20.000 USD mt nm. Thu nhp mt nm ca bn t vic lm ch ca hng l 28.000 USD. Vy u l chi ph c hi cho nhng li ch ca bn t vic lm ch? l 20.000 USD + 10.000 USD = 30.000 USD. (ta cng 10.000 USD v y l phn li ch tt hn so vi li ch t vic cho vay l 5.000 USD). Nhng liu nh vy ? Khi khng lm ch, bn c th c nhiu thi gian rnh lm chuyn khc hn, t phi suy ngh hn Mt vn tip theo lin quan n hnh vi ca bn l ti sao bn li la chn c hi u t ny m khng la chn c hi u t kia ? Th nht, bn khng th tnh ht c tt c cc c hi u t (nh i). Th hai, trong tp hp cc c hi u t (nh i), bn khng th tnh ht c li ch t tng c hi u t (tng s nh i). Chnh v vy bn khng th tnh ra c chnh xc cc chi ph c hi cho nhng li ch bn kim c t quyt nh u t. Th ba, v hai l do trn cho nn bn mi s dng n s d tnh, y l li ch d tnh. u tin bn ch quan tm n nhng li ch no m bn d tnh l c bn v n s tt nht cho bn. Sau bn s chn c hi u t m theo bn s em li li ch ln hn cc li ch t cc c hi u t khc. Hay ni cch khc, bn d tnh rng li ch t vic u t s t nht phi b p c chi ph c hi. Ngha l bn nhn ra hnh vi u t ca bn. Mt cu chuyn c thc l Bill Gates ro bc trn ng v nhn thy t 100$ ca ai nh ri. Ch mt 5s ng ta ci xung nht, b vo ti v bc tip. Nhng Bill Gatesl khng lm vy, Bill Gatesl bc tip v hp ng quan trng m i tc ang ch ng. Bi v trong 5s ci xung nht ng tin Bill Gates nh mt chi ph c hi kim c khon tin hn 100$ rt nhiu (d thy iu ny khi chia thu nhp 1 nm kim c ca Bill Gates ra). Bn l mt SV? Chi ph c hi ca vic hc ti trng i hc gm? V chi ph c hi ca vic SV i lm thm l g?

Kinh t hc : ng gii hn kh nng sn xut PPF (Production Possibilities Frontier) l g?08:57 3 comments Gi email bi ng ny BlogThis! Chia s ln Twitter Chia s ln Facebook Kinh t hc : ng gii hn kh nng sn xut PPF (Production Possibilities Frontier) l g? ng gii hn kh nng sn xut PPF (Production Possibilities Frontier) l mt s cho thy nhng kt hp

ti a s lng cc sn phm, m nn kinh t c th sn xut, khi s dng ton b cc ngun lc ca nn kinh t.

Gi s, mt nn kinh t ch sn xut hai loi hng ha: Thc phm (k hiu T) v My tnh (k hiu M). ng PPF ch ra cc sn lng khc nhau ca hai loi hng ha. Cng ngh v ngun lc u vo (nh: t ai, ngun vn, lao ng tim nng) cho trc s sn xut ra mt mc gii hn tng sn lng u ra. im A trn th ch ra rng c mt lng TA thc phm v mt lng MA my tnh c sn xut khi sn xut mc hiu qu. Cng tng t nh vy i vi mt lng TB thc phm v MB my tnh im B. S khan him ch ra rng, mi ngi sn sng mua sn sng mua nhng khng th mua cc mc sn lng ngoi ng PPF. Khi di chuyn dc theo ng PPF, nu sn xut mt loi hng ha no nhiu hn th sn xut mt loi hng ha khc phi t i, sn lng hai loi hng ha c mi quan h t l nghch, bi tng sn lng mt loi hng ha i hi phi c s dch chuyn ngun lc u vo ca sn xut loi hng ha kia. dc ti mt im ca th th hin s nh i gia hai loi hng ha (Chi ph c hi-Opportunity costs). Trong Kinh t th trng kinh t th trng, di chuyn dc theo mt ng c th c miu t nh l la chn xem c nn tng sn lng u ra ca mt loi hng ha trn chi ph ca mt loi hng ha khc khng. Nh vy, ng gii hn kh nng sn xut (PPF) ch ra s lng ti a ca mt hng ha c th sn xut c ng vi mi mc s lng ca hng ha khc. Mt im bn trong ng PPF, v d nh im I, l c th thc hin c nhng li mc sn xut khng hiu qu, trong khi mt im bn ngoi ng PPF l im U th khng th t c. Theo thi gian, cc ngun lc sn xut ca cc quc gia u c khuynh hng tng ln; ng gii hn kh nng sn xut PPF s dch chuyn ra pha ngoi, th hin nn kinh t c th sn xut ngy cng nhiu hng ha v dch v hn so vi trc.