1

Taøi khoaûn vaø ghi soå keùp

Chöông

3

PGS.TS Mai Thi Hoang Minh

2

TAØI KHOAÛN TAØI KHOAÛN GHI SOÅ KEÙPGHI SOÅ KEÙP

Noäi dung trình baøyNoäi dung trình baøy

3

Khaùi nieämKhaùi nieäm

Taøi khoaûn: Taøi khoaûn: Laø 1 cô sô döõ lieäu löu tröõ thoâng Laø 1 cô sô döõ lieäu löu tröõ thoâng tin cuûa töøng ñoái tin cuûa töøng ñoái töôïng keá toaùn cuï theå. töôïng keá toaùn cuï theå.

Taøi khoaûn vaø ghi soå Taøi khoaûn vaø ghi soå keùpkeùp

4

Noäi dung , keát caáu vaø phaân Noäi dung , keát caáu vaø phaân loaïi taøi khoaûnloaïi taøi khoaûn

Söï vaän ñoäng cuûa taøi saûn laø Söï vaän ñoäng cuûa taøi saûn laø söï vaän ñoäng hai maët . Ñeå söï vaän ñoäng hai maët . Ñeå phaûn aùnh ñöôïc hai maët ñoù thì phaûn aùnh ñöôïc hai maët ñoù thì taøi khoaûn phaûi ñöôïc môû theo taøi khoaûn phaûi ñöôïc môû theo hình thöùc 2 beân :hình thöùc 2 beân :

Beân traùi goïi laø “Nôï”Beân traùi goïi laø “Nôï” Beân phaûi goïi laø “Coù”Beân phaûi goïi laø “Coù”

Nợ Tên tài khoản Có

5

Maãu sô ñoà Taøi khoaûnMaãu sô ñoà Taøi khoaûn

Nô

Teân taøi khoaûn

Coù

6

Phaân loaïi taøi khoaûn Phaân loaïi taøi khoaûn

Phaân loaïi taøi khoaûn theo Phaân loaïi taøi khoaûn theo noäi dung kinh teá noäi dung kinh teá

Phaân loaïi taøi khoaûn theo Phaân loaïi taøi khoaûn theo coâng duïngcoâng duïng

Phaân loaïi taøi khoaûn theo Phaân loaïi taøi khoaûn theo moái quan heä vôùi caùc baùo moái quan heä vôùi caùc baùo caùo taøi chính caùo taøi chính

7

Phaân loaïi taøi khoaûn theo noäi Phaân loaïi taøi khoaûn theo noäi dung kinh teádung kinh teá

Taøi khoaûn taøi saûn Taøi khoaûn taøi saûn Taøi khoaûn nguoàn Taøi khoaûn nguoàn voán voán

Taøi khoaûn trung Taøi khoaûn trung giangian

8

Phaân loaïi taøi khoaûn Phaân loaïi taøi khoaûn theo coâng duïngtheo coâng duïng

Goàm 3 loaïi :Goàm 3 loaïi :Loaïi taøi khoaûn chuû yeáu Loaïi taøi khoaûn chuû yeáu Loaïi taøi khoaûn ñieàu Loaïi taøi khoaûn ñieàu chænh chænh

Loaïi taøi khoaûn nghieäp Loaïi taøi khoaûn nghieäp vuï vuï

9

Phaân loaïi taøi khoaûn theo moái Phaân loaïi taøi khoaûn theo moái quan heä vôùi caùc baùo caùo taøi quan heä vôùi caùc baùo caùo taøi

chính chính

GOÀM :GOÀM : Caùc taøi khoaûn thuoäc baûng Caùc taøi khoaûn thuoäc baûng

caân ñoái keá toaùn caân ñoái keá toaùn Caùc taøi khoaûn ngoaøi baûng Caùc taøi khoaûn ngoaøi baûng

caân ñoái keá toaùn caân ñoái keá toaùn Caùc taøi khoaûn thuoäc baûng Caùc taøi khoaûn thuoäc baûng

baùo caùo keát quaû kinh baùo caùo keát quaû kinh doanh doanh

10

Nguyeân taéc ghi cheùp vaøo taøi Nguyeân taéc ghi cheùp vaøo taøi khoaûn taøi saûn :khoaûn taøi saûn :Nợ TÀI KHOẢN TÀI SẢN Có

-Số dư đầu kỳ

-Phát sinh tăng trong kỳ

-Số dư cuối kỳ

Số phát sinh giảm trong kỳ

Số dư đầu kỳ : Taøi saûn hieän coù luùc ñaàu kyø

Soá phaùt sinh taêng, giaûm : Taøi saûn taêng leân hay giaûm ñi trong kyø ( caên cöù nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong kyø )

Soá dö cuoái kyø : Taøi saûn hieän coù luùc cuoái kyø . Soá dö cuoái kyø naøy chính laø soá dö ñaàu kyø sau .

SDcuoái kyø = SDñaàu kyø + Toång soá PStaêng – Toång soá PSgiaûm

11

Số dư đầu kỳ của TKtiền mặt là 1.000.000. Trong kỳ các nghiệp vụ Số dư đầu kỳ của TKtiền mặt là 1.000.000. Trong kỳ các nghiệp vụ phát sinh như sau : phát sinh như sau : 1. Doanh nghiệp rút tiền gửi ngân hàng nhập vào quỹ tiền mặt 1. Doanh nghiệp rút tiền gửi ngân hàng nhập vào quỹ tiền mặt 5.000.0005.000.0002. Doanh nghiệp dùng tiền mặt trả lương cho CNV 4.000.000. 2. Doanh nghiệp dùng tiền mặt trả lương cho CNV 4.000.000.

Nô TAØI KHOAÛN TIEÀN MAËT Coù

DÑK: 1.000.000

(1) 5.000.000

DCK 2.000.000

4.000.000 (2)

12

Nguyên tắc ghi chép vào tài khoản nguồn vốn

Soá dö ñaàu kyø : Nguồn vốn hieän coù luùc ñaàu kyø ,

Soá phaùt sinh taêng, giaûm : nguồn vốn taêng leân hay giaûm ñi trong kyø ( Caên cöù nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh trong kyø ).

Soá dö cuoái kyø : Nguồn vốn hieän coù luùc cuoái kyø, Soá dö cuoái kyø naøy chính laø soá dö ñaàu kyø sau .

SDcuoái kyø = SDñaàu kyø + Toång soá PStaêng – Toång soá PSgiaûm

Nợ TÀI KHOẢN NGUỒN VỐN Có

Số phát sinh giảm Số dư đầu kỳ

Số phát sinh tăng trong kỳ

Số dư cuối kỳ

13

Số dư đầu kỳ của tài khoản vay ngắn hạn Số dư đầu kỳ của tài khoản vay ngắn hạn là 15.000.000 . Trong kỳ có các nghiệp vụ là 15.000.000 . Trong kỳ có các nghiệp vụ kinh tế phát sinh như sau :kinh tế phát sinh như sau :1. Doanh nghiệp vay ngắn hạn 20.000.000 1. Doanh nghiệp vay ngắn hạn 20.000.000 để trả nợ người bánđể trả nợ người bán2. Doanh nghiệp được người mua trả nợ 2. Doanh nghiệp được người mua trả nợ 15.000.000, doanh nghiệp trả luôn nợ vay 15.000.000, doanh nghiệp trả luôn nợ vay ngắn hạnngắn hạn

Taøi khoaûn Vay ngaén Taøi khoaûn Vay ngaén haïnhaïn

NÔÏ Coù

15.000.000 SDÑK

20.000.000 (1)

20.000.000 SDCK

( 2) 15.000.000

14

TSTS = N + VVNôï TS Nôï TS Coù Coù

SDÑK

SPS Taêng

SDCK

SPS Giaûm

Nôï V Nôï V Coù Coù

SPS

Giaûm

SDÑK

SPSù

Taêng

SDCK

Taøi khoaûn

15

Ví duï : 1Ví duï : 1

Nợ TK 152 “ Nguyên vật liệu “ Có

DÑK : 10.000.000

(1) 20.000.000

(2) 4.000.000

(5) 8.000.000

DCK : 9.000.000

15.000.000 (3)

12.000.000 (4)

6.000.000 (6)

16

TAØI KHOAÛN NGUOÀN TAØI KHOAÛN NGUOÀN VOÁNVOÁNVVí dụ 2í dụ 2 Nợ TK 331 Phải trả người bán

có

30.000.000 DÑK

10.000.000 (1)

2.000.000 (2)

5.000.000 (4)

13.000.000 DCK

(3)20.000.000

(5) 10.000.000

(6) 4.000.000

17

..

Nguyên tắc ghi chép các tài khoản trung gian

Gốm các tài khoản chi phí, doanh thu , thu nhập và xác định kết quả kinh doanh

Nguyên tắc phản ánh có tính đa dạng, phụ thuộc vào đối tượng phản ánh

Các tài khoản trung gian không có số dư

( Phát sinh và kết chuyển toàn bộ )

Nợ Các tài khoản trung gian Có

-Các khoản làm tăng chi phí

-Các khoản làm giảm doanh thu và thu nhập

-Các khoản được kết chuyển vào cuối kỳ

Các khoản làm tăng doanh thu và thu nhập

Các khoản làm giảm chi phí

Các khoản được kết chuyển vào cuối kỳ

18

Ví dụ :

1. Chi phí bán hàng phát sinh trong kỳ là 500.000đ

2. Toàn bộ chi phí bán hàng được kết chuyển vào cuối kỳ để xác định kết quả kinh doanh . Tình hình này được phản ánh vào sơ đồ tài khoản như sau :

Nợ TK “ Chi phí bán hàng Có

Chi phí bán hàng phát sinh Kết chuyển vào cuối kỳ

19

Ghi soå keùp: Ghi soå keùp:

Moät NVKT phaùt sinh aûnh höôûng Moät NVKT phaùt sinh aûnh höôûng ít nhaát ñeán 2 TK vôùi ñoái öùng ít nhaát ñeán 2 TK vôùi ñoái öùng nôï, coù baèng nhau.nôï, coù baèng nhau.

Taøi khoaûn vaø ghi soå Taøi khoaûn vaø ghi soå keùpkeùp

20

Ví duï veà ghi soå keùpVí duï veà ghi soå keùp1.1. Doanh nghieäp ruùt TGNH veà nhaäp quyõ Doanh nghieäp ruùt TGNH veà nhaäp quyõ

tieàn maët 100.000tieàn maët 100.000

Ñònh khoaûn :Ñònh khoaûn :

Nôï TK111” tieàn maët” : 100.000Nôï TK111” tieàn maët” : 100.000

Coù TK112” TGNH” : 100.000Coù TK112” TGNH” : 100.000

Sô ñoà Sô ñoà

Nôï

TGNHCoù

100.000

Nôï Tieàn maët

Coù

100.000

21

2. Doanh nghieäp vay ngaén haïn 50.000ñ 2. Doanh nghieäp vay ngaén haïn 50.000ñ traû nôï cho ngöôøi baùn traû nôï cho ngöôøi baùn

Ñònh khoaûn :Ñònh khoaûn : Nôï TK331Nôï TK33150.00050.000

Coù 311Coù 31150.00050.000

Sô ñoà :Sô ñoà :TK311 VNH

50.000

TK 331 PTNB

50.000

22

Ví duï 3. DN mua moät soá NVL nhaäp kho 500.000 ñ Ví duï 3. DN mua moät soá NVL nhaäp kho 500.000 ñ chöa traû tieàn ngöôøi baùn chöa traû tieàn ngöôøi baùn

Nô TK331 PTNBCoù

500.000 500.000

Nôï TK 152 “NVL” Coù

Ñònh khoaûn :

Nôï 152 NLVL : 500.000

Coù 331 PTNB :500.000

23

Ví duï 4. DN được khaùch haøng traû nôï Ví duï 4. DN được khaùch haøng traû nôï 400.000ñ, DN traû luoân nôï vay ngaén haïn400.000ñ, DN traû luoân nôï vay ngaén haïn

Ñònh khoaûn :

Nôï 311” Vay ngaén haïn” : 400.000

Coù 131 “ Phaûi thu cuûa KH : 400.00

Nô TK 131 “ PTKH” Coù Nôï 311 “ VNH “ Coù

SD : xx

400.000 (4)

SD : xx

(4) 400.000

24

Ví duï 5 : DN duøng laõi boå sung Ví duï 5 : DN duøng laõi boå sung NVKD 200.000NVKD 200.000

Ñònh khoaûn :

Nôï 421 “ LNCPP” : 200.000

Coù 411’ “NVKD” : 200.000

Nôï 411 “ NVKD “ Coù Nôï 421 “ LNCPP” Coù

200.000200.000

25

Các loại định khoản

Định khoản giản đơn : Là một định khoản ghi Nợ một tài khoản đối ứng với ghi Có một tài khoản và ngược lại.

Một nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến 2 tài khoản

== > Định khoản giản đơn ( ví dụ tr.71)

Định khoản phức tạp : Một nghiệp kinh tế phát sinh liên quan từ 3 tài khoản trở lên thì có định khoản phức tạp

Định khoản phức tạp là việc Ghi Nợ Một tài khoản đối ứng với ghi Có 2 tài khoản trở lên hoặc ngược lại ghi Có một tài khoản đối ứng với ghi Nợ 2 tài khoản trở lên

26

• Ñònh khoaûn phöùc taïp: Ñònh khoaûn phöùc taïp: • Ví duï : Doanh nghieäp mua NVL veà nhaäp kho Ví duï : Doanh nghieäp mua NVL veà nhaäp kho

trò giaù 100.000 ñ . Trong ñoù traû baèng trò giaù 100.000 ñ . Trong ñoù traû baèng tieàn maët 30.000 ñ, TGNH 70.000ñtieàn maët 30.000 ñ, TGNH 70.000ñ

• Ñònh khoaûn : Ñònh khoaûn : Nôï 152Nôï 152 100.000100.000• Coù 111Coù 111 30.000 30.000• Coù 112 70.000Coù 112 70.000

Nôï TK111 Coù

30.000

Nôï TAØI KHOAÛN 152 Coù

100.000

Nôï TK112 Coù

70.000

27

Chuyeån khoaûnChuyeån khoaûn

Ví duï 1. Chi phí sản xuất chung phaùt sinh trong Ví duï 1. Chi phí sản xuất chung phaùt sinh trong kyø cuûa doanh nghieäp laø 100 , cuối kỳ keát kyø cuûa doanh nghieäp laø 100 , cuối kỳ keát chuyeån chi phí naøy ñeå tính giaù thaønh sản chuyeån chi phí naøy ñeå tính giaù thaønh sản phẩm trong kyø cuûa doanh nghieäp .phẩm trong kyø cuûa doanh nghieäp .

Ñònh khoaûn : Nôï 154 “ CPSXKDDD”Ñònh khoaûn : Nôï 154 “ CPSXKDDD” 100100

Coù 627 “CPSXC” 100Coù 627 “CPSXC” 100Nôï TK 627 Coù Nôï TK154 Coù

100 100

100 100

28

Ví duï 2. Cuối kỳ doanh nghieäp ghi nhận được thu nhaäp Ví duï 2. Cuối kỳ doanh nghieäp ghi nhận được thu nhaäp khaùc cuûa doanh nghieäp trong kyø laø 400 nay keát khaùc cuûa doanh nghieäp trong kyø laø 400 nay keát

chuyeån vaøo TK911 xaùc ñònh kết quả ñeå tính laõi loãchuyeån vaøo TK911 xaùc ñònh kết quả ñeå tính laõi loã

Ñònh khoaûn : Ñònh khoaûn :

Nôï TK711 “ Thu nhaäp khaùc”Nôï TK711 “ Thu nhaäp khaùc” 400400

Coù TK911 “Xaùc ñònh kết quả “ 400Coù TK911 “Xaùc ñònh kết quả “ 400

Nôï TK 911 Coù Nôï TK 711 Coù

400 400

400

400

29

Keá toaùn toång hôïp - Keá toaùn Keá toaùn toång hôïp - Keá toaùn chi tieátchi tieát

Keá toaùn toång hôïp: laø vieäc phaûn Keá toaùn toång hôïp: laø vieäc phaûn aùnh caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc aùnh caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc

TK keá toaùn cTK keá toaùn cấp 1 ấp 1 coù lieân quan.coù lieân quan.

Kế Kế toántoán t tổng hợp chỉ sử dụng thước ổng hợp chỉ sử dụng thước đo đồng tiềnđo đồng tiền

30

Keá toaùn chi tieát: laø vieäc phaûn Keá toaùn chi tieát: laø vieäc phaûn aùnh chi tieát caùc NVKT phaùt sinh aùnh chi tieát caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc TK chi tieát vaø soå chi vaøo caùc TK chi tieát vaø soå chi tieát.tieát.

TK chi tieát: phaûn aùnh chi tieát TK chi tieát: phaûn aùnh chi tieát soá lieäu treân TK toång hôïp. TK chi soá lieäu treân TK toång hôïp. TK chi tieát ñöôïc phaân chia theo töøng tieát ñöôïc phaân chia theo töøng caáp ñoä: TK caáp 1, TK caáp 2,…caáp ñoä: TK caáp 1, TK caáp 2,…

31

Tài khoản cấp 2:

Là một hình thức kế toán chi tiết nội dung và số tiền đã phản ánh trên tài khoản cấp 1

Trường hợp đặc biệt còn sử dụng tài khoản cấp 3

Ví dụ :

TK Tiền mặt có 3 tài khoản cấp 2 gồm

TK “Tiền Việt Nam”

TK “ Ngoại tệ”

TK “ Kim khí đá quý”

32

Tài khoản cấp 2 là 1 bộ phận của tài khoản cấp 1

Nguyên tắc phản ánh giống tài khoản cấp 1

Dùng thước đo bằng tiền ví dụ :

Nợ TK” Hàng hoá” Có

SDĐK: 600.000

880.000 660.000

DCK: 820.000

33

Nợ TK” Giá mua hàng hoá” Có

DĐK: 550.000

800.000600.000

DCK: 750.000

34

Nợ TK” Chi phí thu mua hàng hoá” Có

DĐK: 50.000

PS 80.000 PBCP 60.000

DCK: 70.000

35

Sổ chi tiết :

Phản ánh thước đo bằng tiền, hiện vật, thời gian lao động và một số chỉ tiêu khác.

Ví dụ : Sổ chi tiết “ Phải trả cho người bán “ bao gồm :

Tên người bán hàng, số và ngày của hoá đơn bán hàng , nội dung thanh toán , thời hạn thanh toán ….

Việc phản ánh vào sổ chi tiết phải được tiến hành đồng thời với phản ánh vào các tài khoản cấp 1, cấp 2

36

Lấy số dư đầu tháng ví dụ trên nhưng cho thêm các tài liệu chi tiết sau :

Hàng hoá A: 500 cái X 300đ/cái = 150.000

Hàng hoá B: 400 cái X 1.000/cái = 400.000

Chi phí thu mua hàng hoá 50.000

Trong tháng phát sinh 2 nghiệp vụ sau :

1. Dùng tiền gửi ngân hàng mua

Hàng hoá A 2.000 cái X 300đ/cái = 600.000

Hàng hoá B 200 cái X 1.000đ/cái = 200.000

Chi phí thu mua hàng hoá 80.000

37

2. Xuất hàng hoá để bán và phân bổ chi phí thu mua :

Hàng hoá A : 1.000 cái X 300đ cái = 300.000

Hàng hoá B : 300 cái X 1.000/cái = 300.000

Chi phí thu mua hàng hoá : 60.000

Cộng 660.000

38

SỔ CHI TIẾT

Tên hàng hoá : Hàng hoá A

ĐVT: Đồng, cái

Chứng từ

Số ngàyTrích yếu

Đơn giá

Nhập kho xuất kho tồn khoSL ST SL ST SL STDĐK 300 500 150.000

Mua vào 300 2.000 600.000 2.500 750.000

Xuất bán 300 1.000 300.0001.500 450.000

DCK 300 1.500 450.000

39

SỔ CHI TIẾT

Tên hàng hoá : hàng hoá B

ĐVT: đồng, cái

Chứng từ

số ngày

Trích yếuĐơn giá

SL ST SL ST SL ST

Nhập kho xuất kho Tồn kho

DĐK 1.000 400 400.000

Mua vào 1.000 200 200.000 600 600.000

Xuất bán 1.000 300 300.000 300 300.000

DCK 1.000 300 300.000

40

Ngày Ngày tháng ghi tháng ghi

sổsổ

Chứng từChứng từ Diễn giảiDiễn giải Tài Tài khoản khoản

đối ứngđối ứng

Số phát Số phát sinhsinh

SốSố NgàyNgày NợNợ CóCó

31.10.200331.10.2003

20.11.200320.11.2003

203203

304304

10.10.0310.10.03

20.11.0320.11.03

Số dö ñaàu kyøSố dö ñaàu kyø

Thanh toaùn Thanh toaùn T/ÖÙT/ÖÙ

Taïm öùngTaïm öùng

642642

111111

2.5002.500

1.0001.000

1.5001.500

Soá dö cuoái Soá dö cuoái kyøkyø

2.0002.000

SỔ CÁISỔ CÁINăm 2003Năm 2003

Tên tàiTên tài

41

Ngày Ngày tháng ghi tháng ghi

sổsổ

Chứng từChứng từ Diễn giảiDiễn giải Trang Trang sổ NK sổ NK chungchung

Tài Tài khoản khoản

đối đối ứngứng

Số phát Số phát sinhsinh

SốSố NgàyNgày NợNợ CóCó

31.10.200331.10.2003 203203 10.10.0310.10.03

Số dö ñaàu Số dö ñaàu kyøkyø

Thanh toaùn Thanh toaùn taïm öùng NV taïm öùng NV AnhAnh

1313 642642

2.0002.000

1.5001.500

Soá dö cuoái Soá dö cuoái kyøkyø

500500

SỔ CHI TIEÁT TAÏM ÖÙNGSỔ CHI TIEÁT TAÏM ÖÙNG

Năm 2003Năm 2003

Teân nhaân vieân: Nguyeãn AnhTeân nhaân vieân: Nguyeãn Anh

Trang 1

42

Ngày tháng Ngày tháng ghi sổghi sổ

Chứng từChứng từ Diễn giảiDiễn giải Tài Tài khoản khoản

đối ứngđối ứng

Số phát Số phát sinhsinh

SốSố NgàyNgày NợNợ CóCó

20.11.200320.11.2003 304304 20.11.0320.11.03

Số dö ñaàu kyøSố dö ñaàu kyø

Taïm öùng ñi Taïm öùng ñi coâng taùc Haø coâng taùc Haø noäinoäi

500500

1.0001.000

Soá dö cuoái Soá dö cuoái kyøkyø

1.5001.500

SỔ CHI TIEÁT TAÏM ÖÙNGSỔ CHI TIEÁT TAÏM ÖÙNG

Năm 2003Năm 2003

Teân nhaân vieân: Nguyeãn ChòTeân nhaân vieân: Nguyeãn Chò

Trang 2

43

Moái quan heä giöõa Moái quan heä giöõa BCÑKT vaø Taøi khoaûnBCÑKT vaø Taøi khoaûn

Ñoái töôïng phaûn aùnh: Ñoái töôïng phaûn aùnh: Taøi saûn vaø söï vaän ñoäng taøi saûnTaøi saûn vaø söï vaän ñoäng taøi saûn

Toång hôïp Toång hôïp Chi tieát ñoái töôïngChi tieát ñoái töôïng

Ñaëc ñieåm phaûn aùnh:Ñaëc ñieåm phaûn aùnh: Thoâng tin toång hôïp ñònh kyøThoâng tin toång hôïp ñònh kyø Thoâng tin chi tieát thöôøng xuyeân, lieân tuïc vaø coù Thoâng tin chi tieát thöôøng xuyeân, lieân tuïc vaø coù

heä thoáng.heä thoáng. Soá lieäu:Soá lieäu:

Ñaàu kyø: caên cöù SDÑK cuûa caùc TK trình baøy treân Ñaàu kyø: caên cöù SDÑK cuûa caùc TK trình baøy treân BCÑKT môû caùc TK doanh nghieäp ñang söû duïng.BCÑKT môû caùc TK doanh nghieäp ñang söû duïng.

Trong kyø: Phaûn aùnh caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc Trong kyø: Phaûn aùnh caùc NVKT phaùt sinh vaøo caùc TK coù lieân quan.TK coù lieân quan.

Cuoái kyø: caên cöù vaøo SDCK cuûa caùc TK ñeå laäp Cuoái kyø: caên cöù vaøo SDCK cuûa caùc TK ñeå laäp BCÑKT cuoái kyø.BCÑKT cuoái kyø.

44

BAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙNBAÛNG CAÂN ÑOÁI KEÁ TOAÙN Ñôn vò tính : 1.000Ñôn vò tính : 1.000

XEM VÍ DUÏXEM VÍ DUÏ

45

Kieåm tra ñoái chieáu soá lieäu Kieåm tra ñoái chieáu soá lieäu treân caùc taøi khoaûn.treân caùc taøi khoaûn.

Muïc ñích: Kieåm tra ñoái chieáu soá lieäu treân Muïc ñích: Kieåm tra ñoái chieáu soá lieäu treân caùc TK tröôùc khi laäp caùc baùo caùo taøi caùc TK tröôùc khi laäp caùc baùo caùo taøi chính.chính.

Coâng cuï söû duïng: Coâng cuï söû duïng: Baûng caân ñoái taøi khoaûn (BCÑSPS)Baûng caân ñoái taøi khoaûn (BCÑSPS)

Cô sôû xaây döïng: TS=NVCô sôû xaây döïng: TS=NVToång PS Nôï= Toång PS CoùToång PS Nôï= Toång PS Coù

Keát caáu vaø caùch laäpKeát caáu vaø caùch laäp Soá dö ñaàu kyøSoá dö ñaàu kyø Toång soá phaùt sinh trong kyø: Toång soá phaùt sinh trong kyø:

muïc tieâu kieåm tra, ñoái chieáu.muïc tieâu kieåm tra, ñoái chieáu. Soá dö cuoái kyøSoá dö cuoái kyø

46

Baøi taäp 33Baøi taäp 33

Ví duï minh hoïa (ñôn vò 1.000ñ)Ví duï minh hoïa (ñôn vò 1.000ñ)

BCÑKT ngaøy 28/2/1999 cuûa doanh BCÑKT ngaøy 28/2/1999 cuûa doanh nghieäp A:nghieäp A:TSTS Soá ÑKSoá ÑK Soá Soá

CKCKNVNV SÑKSÑK SCKSCK

111111 20.00020.000 10.0010.0000

331331 90.00090.000 20.00020.000

112112 180.000180.000 110.0110.00000

411411 480.00480.0000

510.00510.0000

152152 140.000140.000 150.0150.00000

421421 70.00070.000 70.00070.000

211211 300.000300.000 330.0330.00000

ToåToångng

640.000640.000 600.0600.00000

Toång Toång 640.00640.0000

600.00600.0000

47

BẢNG CÂN ĐỐI SỐ PHÁT SINHBẢNG CÂN ĐỐI SỐ PHÁT SINH

Ký Ký hiệuhiệu

Tên tài khoảnTên tài khoản SDĐKSDĐK SPSSPS SDCKSDCK

NợNợ CóCó NợNợ CóCó NợNợ CóCó

……

141141

……

Taïm öùngTaïm öùng 2.5002.500 1.0001.000 1.5001.500 2.0002.000

Ngày 31 tháng 12 năm 2003Ngày 31 tháng 12 năm 2003

48

Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn thoáng nhaát.thoáng nhaát.

Heä thoáng TK keá toaùn thoáng Heä thoáng TK keá toaùn thoáng nhaát laø taäp hôïp taát caû caùc nhaát laø taäp hôïp taát caû caùc TK keá toaùn ñöôïc Nhaø nöôùc qui TK keá toaùn ñöôïc Nhaø nöôùc qui ñònh söû duïng chung cho caùc ñònh söû duïng chung cho caùc ngaønh saûn xuaát kinh doanh.ngaønh saûn xuaát kinh doanh.

Giôùi thieäu chungGiôùi thieäu chung Soá löôïng TK-Soá hieäu-Teân goïiSoá löôïng TK-Soá hieäu-Teân goïi Loaïi- keát caáuLoaïi- keát caáu

49

Số hiệu tài khoản :

- 3 số đối với tài khoản cấp 1

- 4 số đối với tài khoản cấp 2

Nguyên tắc :

- Số đầu tiên : Loại tài khoản

- Số thứ 2 : Nhóm tài khoản

- Số thứ 3 : Thứ tự tài khoản trong nhóm

Ví dụ: Tài khoản “ tiền mặt” . Loại 1, nhóm 1, thứ tự đầu tiên= > mang số 111

Tài khoản tiền mặt có 3 tài khoản cấp 2 :

- TK1111 “ Tiền Việt Nam “

- TK1112 “ Ngoại tệ”

TK1113 “ Vàng bạc, kim khí quý, đá quý”

50

Loại 1. Tài sản ngắn hạn Loại 2. Tài sản dài hạn

Loại 3. Nợ phải trả Loại 4. Nguồn vốn chủ sở hữu

Loại 5. Doanh thu Loại 6. Chi phí SXKD

Loại 7. Thu nhập khác Loại 8. Chi phí khác

Loại 9. Xác định kết quả Loại 0 Tài khoản ngoài bảng

•Từ Tài khoản loại 1 – 4 Dùng lập Bảng cân đối kế toán

•Từ loại 5 – 9 Dùng lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

51

52

Tài khoản loại 0 : Tài khoản ngoài bảng

TK001 Tài sản thuê ngoài

TK002 Vật tư, hàng hoá nhận giữ hộ, nhận gia công

TK003 Hàng hoá, nhận bán hộ, nhận ký gửi, ký cược

TK004 Nợ khó đòi đã xử lý

TK007 Ngoại tệ các loại

TK008 Dự toán chi sự nghiệp , dự án

Đặc điểm ghi chép vào các tài khoản này là ghi đơn ( không đối ứng với tài khoản khác

Khi tăng lên thì ghi bên Nợ, khi giảm xuồng ghi bên Có và có số dư Nợ ( Ví dụ trang 88 )

53

Ví dụ : Doanh nghiệp nhận một số vật liệu của đơn vị khác có giá trị là 100.000đ để thực hiện việc gia công

Kế toán ghi NợTK 002 “ hàng hoá vật tư nhận giữ hộ, gia công” : 100.000

Sau đó, công việc gia công đã thực hiện xong và doanh nghiệp đã giao trả lại số vật liệu này

Kế toán ghi : CóTK 002 : 100.000

54

TSTS = N + VV

TS (1,2)TS (1,2)

Nôï

Taêng

Coù

Giaûm

V (4)V (4)

Nôï

Giaûm

Coù

Taêng

N (3)N (3)

Nôï

Giaûm

Coù

Taêng

Taøi khoaûn- BCÑKT

55

LNLN = DT - CP

CP(6,8)CP(6,8)

Nôï

Taêng

Coù

Giaûm

DT (5,7)DT (5,7)

Nôï

Giaûm

Coù

Taêng

Taøi khoaûn- Keát quaû kinh doanh

56

CPCP KQKD DT

CP(6,8)CP(6,8)

Nôï

Taêng

Coù

Giaûm

DT (5,7)DT (5,7)

Nôï

Giaûm

Coù

Taêng

XÑKQKD (9)XÑKQKD (9)

Nôï

CP

Laõi

Coù

DT

Loã

Taøi khoaûn- Xaùc ñònh KQKD

57

Một số Tài khoản có tính chất đặc biệt

(1)Nhóm TK điều chỉnh giảm giá trị tài sản gồm

TK129 “ Dự phòng giảm giá đầu tư ngắn hạn”

TK139 “ Dự phòng phải thu khó đòi

TK159 “ Dự phòng giảm giá hàng tồn kho “

TK229 “ Dự phòng giảm giá đầu tư dài hạn”

TK214 “ Hao mòn tài sản cố định “

58

TK214 được dùng để điều chỉnh giảm giá trị của TSCĐ được phản ánh trên các tài khoản 211, 212, 213 và bất động sản đầu tư được phản ánh trên TK217

Nợ TK214 “ hao mòn” Có

Giá trị hao mòn giảm xuống

Giá trị hao mòn tăng lên

SD: Giá trị hao mòn hiện có

Lưu ý : Khi ghi chỉ tiêu hao mòn TSCĐ trên BCĐKT phải ghi số âm để phản ánh giá trị hiện còn của TSCĐ

59

Kết cấu của các tài khoản dự phòng :

Nợ 129, (139, 159, 229 ) Có

Hoàn nhập khoản đã lập dự phòng

-Khoản lập dự phòng tính vào chi phí

-SD: Khoản đã lập dự phòng hiện có

TK129 điều chỉnh giảm đầu tư ngắn hạn phản ánh ởTK121…

TK229 Điều chỉnh giảm đầu tư dài hạn phản ánh ở TK228

TK139 Điều chỉnh giảm NPT khó đòi phản ánh ở TK131,138…

TK159 Điều chỉnh giảm HTK được phản ánh ở các TK152,156

60

Tại thời điểm lập báo cáo giá gốc của hàng hoá là 10.000.000 ( số dư Nợ TK1561 : 10.000.000 ) giả định giá thị trường của số hàng hoá này tại thời điểm lập báo cáo là 9.000.000 và do vậy doanh nghiệp lập dự phòng giảm giá là 1.000.000

Nợ TK159” DPGGHTK” Có

Nợ 632” GVHB” Có

1.000.000

1.000.000

61

(2) Nhóm Tài khoản điều chỉnh giảm cho nguồn vốn

-TK412 “ Chênh lệch đánh giá lại tài sản”

Sử dụng điều chỉnh tăng, giảm cho nguồn vốn

Nợ TK412 “ Chênh lệch đánh giá lại tài sản “ Có-Khoản Chênh lệch giảm

phát sinh do đánh giá lại TS

-Kết chuyển khi được xử lý

Khoản chênh lệch tăng phát sinh do đánh giá lại TS

- Kết chuyển khi được xử lý

62

TK412 “ Chênh lệch đánh giá lại tài sản”

Tài khoản này có thể có số dư Có hoặc dư Nợ

Dư Nợ : Số chênh lệch giảm do đánh giá lại tài sản

Dư Có Chênh lệch tăng do đánh giá lại tài sản

Khi lập bảng cân đối kế toán : Nếu TK412có số dư Có thì ghi bình thường làm tăng nguồn vốn , nếu dư Nợ thì phải ghi số âm ( làm giảm nguồn vốn ).

63

Ví dụ : Doanh nghiệp đánh giá lại làm tăng thêm giá trị của số vật liệu hiện có là 500.000đ

Như vậy ứng với giá trị của vật liệu tăng thêm tức là sẽ ghi Có TK421 “ Lợi nhuận chưa phân phối” việc ghi này có ý nghĩa điều chỉnh tăng nguồn vốn

Nợ 412” ĐGLTS” Có

Nợ 152 “NVL” Có

500.000 500.000

Ghi Có 412 có ý nghĩa điều chỉnh tăng NV(ứng với giá trị của vật liệu tăng thêm

64

Doanh nghiệp đánh giá lại làm giảm giá trị của số vật liệu hiện có là 500.000đ. Điều này có nghĩa là vật liệu giảm xuống

Nợ 152 NVL Có

Nợ 412 CLĐGLTS Có

500.000

500.000

Ghi NợTK 412 có ý nghĩa điều chỉnh giảm NV(ứng với giá trị của vật liệu giảm xuống)

65

TK413 “ Chênh lệch tỷ giá hối đoái “

Tài khoản này điều chỉnh tăng, giảm cho nguồn vốn

Nợ 413” Chênh lệch tỷ giá hối đoái” Có

Tài khoản này có thể có số dư Có hoặc dư Nợ

Dư có là chênh lệch tỷ giá hiện có làm tăng nguồn vốn

( lãi tỷ giá)

Dư Nợ là chênh lệch tỷ giá hiện có làm giảm nguồn vốn ( lỗ tỷ giá )

-Chênh lệch tỷ giá phát sinh

-KC chênh lệch tỷ giá khi được xử lý

-Chênh lệch tỷ giá phát sinh

-KC chênh lệch tỷ giá khi được xử lý

66

67

Ví dụ 1: Điều chỉnh tỷ giá cho số ngoại tệ mà khách hàng đang nợ làm phát sinh khoản chênh lệch tăng thêm là 100.000đ

Như vậy để biểu thị tăng nguồn vốn sẽ ghi Có TK413 điều này sẽ ứng với số tiền mà khách hàng đang nợ ở Bảng cân đối kế toán tăng thêm do điều chỉnh tỷ giá )

100.000

xxx

100.000

Nợ 413 CLTGHĐ Có

Nợ 131 PTKH Có

68

Ví dụ 2 ; Điều chỉnh tỷ gía cho số ngoại tệ hiện doanh nghiệp đang nợ người bán = > phát sinh khoản chênh lệch tăng thêm là 100.000đ

= > Ghi Nợ TK413 và ghi Có TK331 Trường hợp này nguồn vốn của doanh nghiệp không thay đổi . Do vẫn nợ người bán 1 lượng ngoại tệ như cũ . Việc phản ánh vào tài khoản như trên để biểu thị giảm nguồn vốn nhằm tạo sự cân bằng trong điều kiện tổng nguồn vốn không đổi

Nợ 331 PTNB Có Nợ 413 CLTGHĐ Có

xxx

100.000 100.000

69

Ví dụ 3 : Điều chỉnh tỷ giá cho số ngoại tệ mà khách hàng đang nợ = > phát sinh chênh lệch giảm là 100.000

Việc phản ánh như trên = > nguồn vốn giảm và ứng với sô tiền mà khách hàng đang nợ doanh nghiệp ở trên Bảng cân đối kế toán = > giảm do điều chỉnh tỷ giá

Nợ 131 PTKH Có Nợ 413 CLTGHĐ Có

xxx100.000 100.000

70

Ví dụ 4 : Điều chỉnh tỷ giá cho số ngoại tệ hiện đang nợ người bán = > chênh lệch giảm là 100.000đ

Ghi CóTK 413 trong trường hợp này chỉ tạo nên sự cân bằng trong điều kiện tổng nguồn vốn không đổi

Kết luận : Tài khoản 413 có tác dụng điều chỉnh tăng, giảm cho nguồn vốn

Nợ TK413 Có

100.000

Nợ TK331 Có 100.000

71

Lưu ý :

Nếu TK413 “ Chênh lệch tỷ giá hối đoái” có dư Có

= > Trên bảng cân đối kế toán sẽ ghi tăng vốn = >

Ngược lại nếu có số dư Nợ thì = > giảm nguồn vốn

TK421 “ Lợi nhuận chưa phân phối :

Nếu có số dư Có = > Doanh nghiệp có lãi chưa phân phối = > tăng nguồn vốn trên bảng cân đối kế toán

Nếu có số dư Nợ = > Doanh nghiệp bị lỗ chưa được xử lý = > làm giảm nguồn vốn = > trên bảng cân đối kế toán ghi âm

72

(3) Nhóm Tài khoản hỗn hợp phản ánh ( TS và NV):

Gồm TK131 “ Phải thu khách hàng “ và TK331” Phải trả cho người bán “

Nhóm tài khoản này phản ánh cả tài sản và nguồn vốn gắn liền với 1 đối tượng kế toán cụ thể

TK131 “ Phải thu khách hàng” vừa phản ánh khoản phải thu khách hàng vừa phản ánh khoản tiền khách hàng ứng trước cho doanh nghiệp

Nợ TK131 “ Phải thu khách hàng” Có

Số tiền khách hàng nợ doanh nghiệp

-Số tiền khách hàng đã thanh toán cho doanh nghiệp

- Số tiền khách hàng ứng trước cho doanh nghiệp

73

TK131 có thể có số dư Nợ hoặc số dư Có

- Số dư Nợ là tiền khách hàng đang nợ doanh nghiệp ; hoặc khoản chênh lệch số tiền đang nợ lớn hơn số tiền ứng trước.

Số dư Có là tiền khách hàng đang ứng trước cho doanh nghiệp hoặc khoản chênh lệch số tiền ứng trước lớn hơn số tiền đang nợ

- Trên bảng cân đối kế toán không được bù trừ giữa số tiền đang nợ và số tiền đang ứng trước

( Vì số tiền phải thu phản ánh bên tài sản, số tiền khách hàng đang ứng trước phản ánh bên nguồn vốn )

74

Ví dụ :

1. Khách hàng A mua hàng chưa thanh toán cho doanh nghiệp là 300.000

2. Khách hàng B ứng trước cho doanh nghiệp khoản tiền mua hàng bằng tiền mặt là 200.000

N 511 DT C

N 131 PTKH C

N 111 TM C

300.000 (1) 300.000 200.000 (2) 200.000

-300.000 Khách hàng A nợ là tài sản

-200.000 Khách hàng B ứng cho doanh nghiệp là nguồn vốn

Hình thành tiền mặt là 200.000

75

-TK331 “ Phải trả cho người bán “ vừa phản ánh số tiền doanh nghiệp nợ người bán vừa phản ánh số tiền doanh nghiệp ứng trước cho người bán .

- Khi lập bảng cân đối kế toán không được bù trừ 2 khoản này với nhau vì:

•khoản nợ người bán phản ánh bên nguồn vốn

•Khoản ứng trước cho người bán phản ánh bên tài sản

Nợ TK 331 “ Phải trả cho người bán “ Có-Số tiền đã trả cho người bán

-Số tiền ứng trước cho người bán

Số tiền phải trả cho người bán

* TK 331 có thể có số dư Có hoặc dư Nợ

76

Ví dụ :

1. Nhập kho 300.000 nguyên vật liệu chưa trả tiền cho đơn vị A

2. Chi tiền mặt 200.000 để ứng trước tiền mua vật liệu cho đơn vị B

N 111 TM C

N 331 “PTNB” C

N 152 NVL C200.000 (2) 200.000 300.000 (1)

300.000

•200.000 tiền ứng trước cho người bán là tài sản

•300.000 tiền đang nợ người bán là nguồn vốn

Hình thành vật liệu có giá trị là 300.000

77

(4) Nhóm TK phân phối theo dự toán : ( nguyên tắc phù hợp )

•Phản ánh chi phí phân bổ dần và chi phí trích trước gồm : TK142” Chi phí trả trước ngắn hạn”; TK242 “ Chi phí trả trước dài hạn “ và TK335 “ Chi phí phải trả “

N 142 (242 ) C•Chi phí liên quan đến nhiều kỳ ( cần phân bổ) phát sinh trong kỳ.

•Số dư : Chi phí chờ phân bổ hiện có

•Mức phân bổ cho các đối tượng trong kỳ

TK142 và TK242 được dùng để phản ánh chi phí thực tế cần được phân bổ dần theo kỳ dự kiến vào chi phí sản xuất kinh doanh

78

Ví dụ : Xuất kho một số công cụ dụng cụ có trị giá 3.000.000 để dùng cho hoạt động quản lý doanh nghiệp và phân bổ dần trong 12 tháng

N 153 - CCDC C N 142 – CPTTNH C N 642 C

3.000.000 (1) 3.000.000 250.000 T1 250.000

T2

T3

79

TK335 “ Chi phí trả trước “

Phản ánh các khoản trích trước chi phí để tính vào các đối tượng có liên quan gồm :

* Trích trước chi phí sửa chữa TSCĐ

* Trích trước lương nghỉ phép của công nhân…

Nợ TK335” Chi phí trả trước Có

Chi phí thực tế được chuyển trừ vào số đã trích trước

Khoản trích trước tính vào chi phí của các, đối tượng có liên quan

SD: Khoản đã trích trước hiện có

80

Ví dụ :

1. Trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất là 500.000

2. Tiền lương nghỉ phép thực tế phải thanh toán cho công nhân trực tiếp là 400.000

N 334- PTCNV C

N 335 – CPTT C

N 622 – CPNCTT C

400.000 (2) 400.000 500.000 (1) 500.000

Tuân thủ nguyên tắc phù hợp và nguyên tắc rạch ròi giữa 2 niên độ, cuối niên độ phải điều chỉnh số trích trước theo số thực tế phát sinh

TK335 có số dư = 0

Trường hợp doanh nghiệp được phép duy trì khoản trích trước cho niên độ sau thì số dư của TK335 được coi như là một khoản thuộc nguồn vốn

81

(5) Nhóm TK tính giá thành :

Gồm : TK 154 “ Chi phí SXKDDD”

TK241 “ XD cơ bản dở dang “

Nợ TK 154 ( 241 ) CóTập hợp chi phí phát sinh

SD: Chi phí của sản phẩm đang làm dở dang ( chi phí sản xuất hoặc xây dựng cơ bản dở dang )

Gía thành sản phẩm, lao vụ hoàn thành

82

Ví dụ :

1. Tổng chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ được tập hợp từ các TK 621, 622, 627 là 5.000.000

2. Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành trong kỳ được nhập kho thành phẩm là 4.000.000

N 621- 622 – 627 C

N 154 C N 155 C

SD: 0 5.000.000 (1) 5.000.000 4.000.000 (2)

4.000.000

1.000.000

•Trên TK154 sản phẩm dở dang cuối kỳ là 1.000.000

• Là một khoản tài sản trên bảng cân đối kế toán

83

(6) Nhóm TK điều chỉnh giảm doanh thu bán hàng gồm

TK 521 “ chiết khấu thương mại “ ; TK 531 “ Hàng bán bị trả lại” ; TK 532 “ giảm giá hàng bán” . Các TK này không có số dư :

Nợ TK 521 – 531 – 532 CóKhoản chiết khấu thương mại ( giảm giá hàng bán, doanh thu của hàng bán bị trả lại ) phát sinh trong kỳ

Kết chuyển chiết khấu thương mại ( giảm giá hàng bán , doanh thu của hàng bị trả lại ) để trừ vào doanh thu trong kỳ.

84

Ví dụ :

Khoản giảm giá hàng bán phát sinh trong kỳ được doanh nghiệp chi trả cho khách hàng bằng tiền mặt là 500.000. Cuối kỳ , kế toán kết chuyển khoản chiết khấu này để trừ vào doanh thu trong kỳ .

N TK 111 C

N TK 532 C

N TK 511 C

500.000 (1) 500.000 500.000 (2)

500.000

85

Mối quan hệ giữa các tài khoản trong hệ thống tài khoản kế toán doanh nghiệp

TK yếu tố CP

(loại 1,2,3 )

TKtập hợp CPSX

( loại 6 )

TK tính giá Thành

TK Thành phẩm

Chi phí phát sinh Tổng hợp

Chi phí sản xuất

Tổng giá thành SP hoàn thành

86

TK Thành phẩm

( loại 1)

TK Giá vốn

( Loại 6)

TK xác định

KQ ( loại 9 )

Giá vốn SP

Tiêu thụ

Kết chuyển

TK yếu tố CP

( loại 1,2,3 )

TK tập hợp chi phí

Thời kỳ ( loại 6 )Chi phí phát sinh Kết chuyển

87

TK Tiền và Nợ phải thu (loại 1)

TK điều chỉnh giảm

TD

TK Doanh thu

TK tiên và nợ phải thu

Phát sinh

Trong kỳ

Kết chuyển Doanh thu

phát sinh

TK xác định kết quả kinh doanh

Kết chuyển doanh thu thuần

88

Chi phí tạo ra doanh thu TK ( loại

6 )

TK xác định KQKD

( loại 9 )

TK doanh thu

( loại5 )

TK Chi phí khác

( loại 8 )TK Thu nhập khác ( loại 7)

Lỗ

Lãi

TK Lợi nhuận