Chöông Taøi chính doanh nghieäp

Tài chính tieàn teä

Chöông : Taøi chính doanh nghieäp

1. Baûn chaát vaø vai troø cuûa taøi chính doanh nghieäp

2. Caáu truùc taøi chính doanh nghieäp

3. Cô cheá taøi trôï4. Thu nhaäp vaø lôïi nhuaän

1. Baûn chaát vaø vaøi troø TCDN1.1. Doanh nghieäp vaø caùc ñaëc ñaëc tröng cuûa

DN:Doanh nghieäp laø toå chöùc kinh teá coù teân rieâng, coù taøi saûn, coù truï sôû giao dòch oån ñònh, coù con daáu, ñöôïc ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät nhaèm muïc ñích thöïc hieän caùc hoaït ñoäng kinh.Ñaëc tröng:- Laø toå chöùc kinh teá thöïc hieän chöùc naêng kinh doanh

- Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp laø söï keát hôïp caùc nhaân toá ñaàu vaøo nhö voán lao ñoäng ñeå taïo ra caùc saûn phaåm haøng hoaù vaø ñöôïc tieâu thuï treân thò tröôøng vôùi muïc ñích lôïi nhuaän.

1. Baûn chaát vaø vaøi troø TCDN 1.2. Baûn chaát cuûa TCDN - Veà hieän töôïng: TCDN phaûn aùnh söï vaän ñoäng

chuyeån dòch cuûa caùc luoàng giaù trò phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh vaø tröïc tieáp phuïc vuï cho quaù trình naøy cuûa doanh nghieäp.

- Veà baûn chaát taøi chính: TCDN laø heä thoáng caùc quan heä kinh teá phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi chính. Ñöôïc theå hieän thoâng qua quaù trình huy ñoäng vaø söû duïng caùc loaïi voán, quyõ tieàn teä nhaèm phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp.

Caùc quan heä kinh teá caáu thaønh baûn chaát TCDN goàm:Quan heä kinh teá giöõa doanh nghieäp vaø nhaø nöôùcQuan heä kinh teá giöõa doanh nghieäp vôùi thò tröôøngQuan heä kinh teá trong noäi boä doanh nghieäp

Baûn chaát vaø vaøi troø TCDN

2. Vai troø cuûa TCDN Xuaát phaùt töø cô cheá kinh teá, trong ñieàu kieän kinh teá thò tröôøng, TCDN thöïc hieän caùc vai troø sau:

Toå chöùc huy ñoäng vaø phaân phoái söû duïng caùc nguoàn löïc taøi chính coù hieäu quaû.Taïo laäp caùc ñoøn baåy taøi chính ñeå kích thích, ñieàu tieát caùc hoaït ñoäng kinh teá trong doanh nghieäp.Kieåm tra ñaùnh giaù hieäu quaû caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp

Caáu truùc taøi chính doanh nghieäp

Xem baûng caân ñoái taøi chính doanh nghieäp

Taøi saûn Nôï vaø voán

Taøi saûn löu ñoäng Taøi saûn coá ñònh Taøi saûn taøi chính

Nôï thöôøng xuyeân (ngaén haïn)

Nôï daøi haïn Voán coå phaàn (ñieàu

leä) Lôïi nhuaän

Caáùu truùc taøi chính doanh nghieäp ñöôïc xem döôùi goác ñoä:- Caáu truùc taøi saûn - Caáu truùc nguoàn voán

Khaùi nieäm vaø caùc ñaëc tröng taøi saûn kinh doanh

- Taøi saûnkinh doanh cuûa doanh nghieäp ñöôïc xem laø moät khoái löôïng giaù trò bieåu hieän döôùi daïng caùc yeáu toá saûn xuaát kinh doanh, ñöôïc doanh nghieäp taïo laäp vaø ñöa vaøo kinh doanh nhaèm muïc ñích sinh lôøi.

- Ñaëc ñieåm:Taøi saûn phaûi ñaày ñuû môùi ñaûm baûo cho hoaït ñoäng kinh doanh coù theå tieán haønh vaø kinh doanh oån ñònh.Quaù trình luaân chuyeån voán taøi saûn gaén lieàn vôùi quaù trình saûn xuaát kinh doanh ( T – H – T’ ), giaù trò khoâng bò maát ñi maø phaûi khoâng ngöøng lôùn leân sau moãi chu kyø kinh doanh.

Caáu truùc taøi saûn

Caáu truùc taøi saûn

Taøi saûn coá ñònh – Voán coá ñònh-TSCÑ cuûa doanh nghieäp laø nhöõng taøi saûn

thoûa maõn 2 ñieàu kieän sau: Coù giaù trò lôùn Thôøi gian söû duïng laâu daøi

- Vì vaäy voán coá ñònh coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn sau:

Ñöôïc boá trì treân töøng coâng ñoaïn cuï theå cuûa chu trình, tham gia vaøo nhieàu chu kyø kinh doanh nhö hình thaùi bieåu hieän khoâng thay ñoåi.

Giaù trò ñöôïc keát chuyeån daàn töøng phaàn vaøo chi phí kinh doanh, cho neân chu kyø quaây voøng voán coá ñònh laø laâu daøi.

(tieáp tuïc)

- Quaûn lyù TSCÑ: Phaân loaïi TSCÑ theo caùc tieâu thöùc

khaùc nhau ñeå boá trí söû duïng vaø baûo quaûn coù hieäu quaû.

Laäp keá hoaïch trích KHTSCÑ hôïp lyù ñeå baûo toaøn voán.

Söû duïng caùc nguoàn voán coù quy moâ lôùn vaø tính oån ñònh cao ñeå ñaàu tö TSCÑ.

(tieáp)

Phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng: Theo phöông phaùp naøy möùc khaáu hao

haèng naêm ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc

NGMKH =

T

Ñöôøng khaáu hao

Möùc KH

Thôøi gian

(tieáp)Phöông phaùp khaáu hao nhanh:KHTSCÑ haèng naêm ñöôïc tính:MKH (t) = TKH (ñc) x GTCL (t)

MKH (t) laø möùc khaáu hao naêm thöù t

TKH (ñc) = TKH(t-1)x ( 1+ Heä soá ñieàu chænh)

GTCL (t) laø giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ naêm thöù (t)

Ñöôøng khaáu hao

Möùc KH

Thôøi gian

(tieáp)

Phöông phaùp khaáu hao theo tyû leä giaûm daàn MKH (t) = TKH (t) x NG

T(t)

TKH (t) = -------------

T(t)

TKH (t) : tyû leä khaáu hao naêm thöù (t)

NG: nguyeân giaù TSCÑT(t) : soá naêm KH TSCÑ coøn laïi tính töø ñaàu naêm

(t)n: thôøi haïn söû duïng cuûa TSCÑ

t=1

n

(tieáp)

Nhaän xeùt: Moãi caùch tính coù keát quaû khaáu

hao khaùc nhau Doanh nghieäp caàn löïa choïn

phöông thöùc thích hôïp vôùi töøng loaïi taøi saûn coá ñònh: Nhaø xöôûng… khaáu hao ñöôøng

thaúng Thieát bò coâng ngheä… khaáu hao

nhanh

Caáu truùc taøi saûn

Taøi saûn löu ñoäng – Voán löu ñoängBoä phaän taøi saûn phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh coù thôøi gian luaân chuyeån döôùi 1 naêm, mang caùc ñaëc tröng sau:Luoân thay ñoåi hình thaùi bieåu hieän qua moãi coâng ñoaïïn cuûa chu trình kinh doanh, nhaèm höôùng ñeán moät hình thaùi vaät chaát coù moät giaù trò söû duïng môùi. Vì vaäy, TSLÑ luaân chuyeån qua caùc coâng ñoaïn cuûa chu trìmh.Giaù trò TSLÑ ñöôïc keát chuyeån toaøn boä vaøo chi phí kinh doanh vaø seõ ñöôïc thu hoài töø thu nhaäp, thôøi gian luaân chuyeån voán löu ñoäng ngaén.

(tieáp theo)

- Quaûn lyù TSLÑ+ TSLÑ bao goàm:

Tieàn Caùc khoaûn phaûi thu Caùc loaïi nguyeân vaät lieäu haøng hoaù

+ Döïa vaøo ñaëc ñieåm cuûa töøng loaïi hình kinh doanh vaø quy trình kinh doanh maø doanh nghieäp seõ boá trí löôïng voán löu ñoäng hôïp lyù nhaèm ñaûm baûo cho quaù trình kinh doanh ñöôïc tieán haønh lieân tuïc vaø ñaït hieäu quaû cao. quaûn lyù taøi saûn löu ñoäng theo phöông phaùp ñònh möùc vaø giôùi haïn.

+ Ñaàu tö TSLÑ töø nhieàu nguoàn voán khaùc nhau, caên cöù vaøo thôøi gian quay voøng voán maø coù keá hoaïch khai thaùc söû duïng voán hôïp lyù.

Caáu truùc taøi saûn

Taøi saûn taøi chính- Laø caùc taøi saûn taøi chính hình thaønh trong quaù trình kinh doanh cuûa doanh nghieäp.- Caùc loaïi taøi saûn taøi chính:

Caùc khoaûn tieàn göûi ngaân haøng, cho vay

Caùc khoaûn lieân doanh Goùp voán coå phaàn Caùc loaïi traùi phieáu, coå phieáu Taøi saûn cho thueâ

Caáu truùc nguoàn voán kinh doanh

Laø söï hoån hôïp giöõa nôï vaø voán chuû sôû höõu + lôïi nhuaän phaûn aùnh söï choïn caùc nguoàn taøi trôïKhi phaùt sinh moät döï aùn ñaàu tö môùi doanh nghieäp coù theå löïa choïn nguoàn taøi trôï theo 2 caùch: Vay nôï Huy ñoäng voán coå phaàn

Caáu truùc nguoàn voán kinh doanh

Caên cöù vaøo tính chaát kinh teá coù theå chia nguoàn voán kinh doanh cuûa doanh nghieäp laøm hai loaïi: Nguoàn voán chuû sôû höõu: laø boä phaän nguoàn voán maø khi söû duïng doanh nghieäp khoâng phaûi cam keát hoaøn traû cho caùc chuû sôû höõu noù, goàm:

Nguoàn voán goùp ban ñaàu khi doanh nghieäp môùi thaønh laäp: laø boä phaän hình thaønh voán ñieàu leä do caùc chuû sôû höõu ñaàu tö.

Nguoàn voán ñöôïc boå sung trong quaù trình kinh doanh: laø nhöõng nguoàn töø beân trong (caùc quyõ trích laäp töø lôïi nhuaän sau thueá) vaø caùc nguoàn tö beân ngoaøi (lieân doanh, phaùt haønh coå phieáu…)

(tieáp theo)

Nôï phaûi traû: laø soá tieàn maø doanh nghieäp ñi chieám duïng hoaëc vay möôïn duøng laøm voán kinh doanh vôùi cam keát seõ hoaøn traû laïi cho caùc chuû sôû höõu sau moät thôøi gian nhaát ñònh. Goàm: Nôï ngaân haøng Nôï ngöôøi baùn Nôï ngöôøi lao ñoäng Nôï nhaø nöôùc Nôï khaùc…..

(tieáp theo)

Ñaëc ñieåm nôï vaø voán

Nôï voán

Phaân phoái coá ñònh Öu tieân thanh toaùn cao

nhaát Giaûm tröø thueá Kyø haïn coá ñònh Khoâng kieåm soaùt

quaûn lyù

Phaân phoái theo coå töùc

Öu tieân thanh toaùn thaáp nhaát

Khoâng giaûm tröø thueá Khoâng xaùc ñònh thôøi

gian Kieåm soaùt quaûn lyù

Cô cheá taøi trôï

Ngöôøi tieát kieän-Hoä gia ñình-Doanh nghieäp-Chính phuû-Nöôùc ngoaøi

Ngöôøi caàn voán-Hoä gia ñình-Doanh nghieäp -Chính phuû-Nöôùc ngoaøi

Trung gian taøi chính

Thò tröôøng taøi chính

Voán

Voán Voán

Voán

Taøi trôï giaùn tieáp

Taøi trôï tröïc tieáp

Cô cheá taøi trôï

Ngöôøi tieát kieän

Trung gian taøi

chính

Doanh nghieäp

Tieàn göûi

Laõi

Tieàn vay

Laõi

Taøi trôï giaùn tieáp

Cô cheá taøi trôï

Taøi trôï tröïc tieáp

Thò tröôøng chöùng khoaùn keát noái tröïc tieáp giöõa ngöôøi tieát kieäm vaø ngöôøi coù nhu caàu veà voán. Ngöôøi tieát kieäm coù nhieàu cô hoäi mua nhieàu loaïi chöùng khoaùn. Caùc coâng ty coå phaàn coù nhieàu cô hoäi tieáp caän caùc nguoàn voán tieát kieäm.

-Hoä gia ñình-Nhaø ñaàu tö

-Doanh nghieäp-Chính phuû

Thò tröôøngTaøi chính

Voán Voán

4. Thu nhaäp vaø phaân phoái thu nhaäp

Thu nhaäp cuûa doanh nghieäp laø toaøn boä soá tieàn maø doanh nghieäp thu ñöôïc trong quaù trình kinh doanh, phaûn aùnh doøng tieàn ñi vaøo doanh nghieäp, bao goàm:

Doanh thu baùn haøng hoaù vaø cung öùng dòch vuï, chieám tyû troïng lôùn vaø chuû yeáu.

Thu nhaäp töø hoaït ñoäng ñaàu tö taøi chính Laõi tieàn göûi, cho vay Coå töùc Chia laõi lieân doanh Thu nhaäp töø mua baùn chöùng khoaùn Tieàn cho thueâ taøi saûn… …

(tieáp theo)

Caùc khoaûn thu nhaäp baát thöôøng khaùc Thanh lyù TSCÑ Hoaøn nhaäp döï phoøng Phaït vi phaïm hôïp ñoàng kinh teá vaø

thanh toaùn Taøi saûn thöøa, nôï khoâng xaùc ñònh

ñöôïc chuû…. …..

(tieáp theo)

Thu nhaäp laø nguoàn taøi chính vaø ñeå söû duïng caàn coù chính saùch phaân phoáiPhaân phoái thu nhaäp döïa vaøo: Chính saùch thueá cuûa nhaø nöôùc Chính saùch tieàn löông vaø phaùt

trieån nguoàn nhaân löïc Nhu caàu voán ñaàu tö phaùt trieån

cuûa doanh nghieäp ôû hieän taïi vaø töông lai.

4. Thu nhaäp vaø phaân phoái thu nhaäp

- Nguyeân taéc phaân phoái thu nhaäp

Ñaûm baûo quaù trình tích luyõ taùi ñaàøu tö môû roäng kinh doanh trong töông lai.Döï phoøng haïn cheá ruûi ro, haïn cheá toån thaát veà taøi chính, taïo ra söï an toaøn trong kinh doanh.Giaûi quyeát thoûa ñaùng moái quan heä veà lôïi ích kinh teá cho caùc chuû theå tham gia. Taïo ra ñoäng löïc kích thích caùc hoaït ñoäng kinh teá naâng cao hieäu quaû trong kinh doanh.

(tieáp theo)Quaù trình phaân phoái ñöôïc thöïc hieän theo trình töï:Buø ñaép caùc khoaûn chi phí ñaõ tieâu hao trong quaù trình kinh doanh

Thu nhaäp – Chi phí hôïp lyù hôïp leä = Lôïi nhuaän

Lôïi nhuaän laø phaàn keát quaû taøi chính cuoái cuøng cuûa chu kyø kinh doanh; laø chæ tieâu chaát löôïng toång hôïp quan troïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp theo quy ñònh

Lôïi nhuaän – Thueá = Lôïi nhuaän sau thueá

(tieáp theo)

Trích buø ñaép caùc khoaûn chi phí khoâng hôïp lyù hôïp leä ñeå baûo toaøn voánTrích laäp caùc quyõ chuyeân duøng Quyõ döï phoøng taøi chính Quyõ ñaàu tö phaùt trieån Quyõ phuùc lôïi khen thöôûng

Chia laõi lieân doanh, chia coå töùc, noäp NSNN

Baøi taäp1. Moät doanh nghieäp coù soá lieäu sau:

Nôï vay ngaân haøng: 100 Nôï vay daøi haïn: 70 Tieàn löông phaûi traû: 20 BHXH phaûi traû: 10 Nguyeân vaät lieäu: 20 Coâng cuï lao ñoäng: 40 Haøng toàn kho: 60 Chi phí saûn xuaát: 30 Maùy moùc thieát bò: 100 Nhaø xöôûng: 300 Chöùng khoaùn caùc loaïi: 40 Voán chuû sôû höõu: 300 Lôïi nhuaän: 90

Yeâu caàu: laäp baûng caân ñoái taøi saûn cuûa doanh nghieäp

Baøi taäp2. Tính khaáu hao TSCÑ haøng naêm theo phöông phaùp

ñöôøng thaúng Giaù trò taøi saûn: 1.000 ñôn vò Thôøi gian khaáu hao: 10 naêm

3. Tính khaáu hao TSCÑ haøng naêm theo phöông phaùp gia toác caùch 2: Giaù trò taøi saûn: 3.000 ñôn vò Thôøi gian khaáu hao: 7 naêm

4. Doanh nghieäp A trong naêm coù lôïi nhuaän thu ñöôïc laø 120 tyû. Doanh nghieäp B coù lôïi nhuaän laø 100 tyû. Hoûi doanh nghieäp naøo kinh doanh coù hieäu quaû hôn?

5. Doanh nghieäp A trong naêm tröôùc coù lôïi nhuaän thu ñöôïc laø 100 trieäu, vôùi thu nhaäp laø 1tyû vaø chi phí laø 900 trieäu. Trong naêm doanh nghieäp ñaït ñöôïc lôïi nhuaän laø 120 trieäu vôùi thu nhaäp laø 1,5 tyû vaø chi phí laø 1,38 tyû. Hoûi trong naêm doanh nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû hôn naêm tröôùc khoâng.

Baøi taäp6. Moät doanh nghieäp trong naêm kinh doanh coù ñöôïc

lôïi nhuaän laø 100 trieäu ñoàng vaø chính saùch phaân phoái nhö sau:

Noäp thueá TNDN laø 28% Lôïi nhuaän coøn laïi:

Trích laäp caùc quyõ 50% Traû coå töùc cho coå ñoâng 50%

7. Trong moät naêm doanh nghieäp coù taøi lieäu sau: Doanh thu: 250 tyû Chi phí:

Nguyeân vaät lieäu: 100 tyû KH TSCÑ: 50 tyû Tieàn löông: 50 tyû Baûo hieåm: 19% treân löông Chi phí khaùc: 20 tyû

Tính lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp trong naêm kinh doanh