Upload
others
View
8
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
2010 Mali Yılı Bütçesinin
TBMM Genel Kurulu‟na Sunumu
Prof. Dr. Recep AKDAĞ
Sağlık Bakanı
19 Aralık 2009
Ġçindekiler
Önsöz 3
A. Dünden Bugüne Sağlık Politikalarımız 5
B. Türkiye Sağlıkta DönüĢüm Programı 6
C. Türkiye Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi 9
1. Sağlık Sistemi Fonksiyonları 11
a. Yönetim 13
b. Kaynaklar 22
c. Hizmet Sunumu 43
d. Finansman 59
2. Ara Hedefler 71
a. KiĢisel Sağlık Hizmetlerinin GeliĢtirilmesi 73
b. Sağlıklı YaĢam Tarzları ve Çevre 79
3. Nihai Amaçlar 87
a. Sağlık Durumunun iyileĢtirilmesi 89
b. Finansal Riskten Koruma 99
c. Birey Memnuniyeti 105
D. Yeni Dönemde Önemli Hedeflerimiz 108
Önsöz
Sayın Milletvekili;
Bildiğiniz üzere 58, 59 ve 60. Cumhuriyet Hükümetleri olarak sağlıkta kapsamlı, yapısal ve fonksiyonel bir
iyileĢtirmeyi “Sağlıkta DönüĢüm Programı” adı altında gerçekleĢtiriyoruz.
Cumhuriyetimiz döneminde sağlıkta önemli ilerlemeler kaydedildi. Son 7 yılda ise bir bütün olarak sistemi
dönüĢtürerek halkımızın sağlık hizmetlerine eriĢimini kolaylaĢtırdık. Çok daha etkili, verimli ve kaliteli bir
sağlık sistemi oluĢturduk.
Bu yeni sistemi oluĢtururken finansmandan organizasyona,yeni kurallar oluĢturmaktan ödeme biçimlerine,
halkın ve sağlık çalıĢanlarının davranıĢ değiĢikliklerine kadar bir çok alanda yenilikler gerçekleĢtirdik.
Sonuçta hem topyekun toplumun sağlık durumu iyileĢti, yani sağlık göstergelerinde önemli iyileĢmeler oldu
hem de vatandaĢımız sağlık ihtiyacının finansal yükünden büyük ölçüde kurtuldu. Tabii olarak halkın sağlık
hizmetlerinden memnuniyeti arttı.
Önsöz
Yedi yıllık görev dönemimizde istikrar, kararlılık, ortak aklı kullanma, bilimsel ve pratik tecrübeye önem
verme ulaĢtığımız baĢarının altında yatan en önemli sebeplerdir.
Hükümet olarak süreç boyunca iktidar ve muhalefet partisi milletvekillerinin, ilgili bürokrasinin, sivil toplum
kuruluĢlarının, bilim insanlarımızın, sektörün ve hepsinden önemlisi halkımızın büyük desteğini aldık.
Elinizde tuttuğunuz “Sağlık Bakanlığı 2010 Mali Yılı Bütçe Sunumu” geçmiĢ 7 yılın performansını
değerlendirdiğimiz önemli bir kaynaktır.
Eksiklerimizi yine sizlerle birlikte tamamlayacağız. Bugüne kadar verdiğiniz katkılar için Ģükranlarımızı arz
ediyor bundan böyle de katkılarınızı bekliyoruz.
Saygılarımla
Prof.Dr. Recep AKDAĞ
A-Dünden Bugüne Sağlık Politikalarımız
5
1) 1920-1923: SavaĢ yaralarının sarıldığı ve mevzuatın geliĢtirilmeye baĢlandığı dönem.
2) 1923-1946: Sağlıkla ilgili temel mevzuatın geliĢtirildiği ve sağlık hizmetlerinin “geniĢ bölgede tek amaçlı
hizmet/ dikey örgütlenme” modeli ile yürütüldüğü dönem (Refik Saydam Dönemi).
3) 1946-1960: Hastane ve sağlık merkezlerinin sayısının artırıldığı, yerel yönetimlerin denetiminde olan
yataklı tedavi kurumlarının merkezden yönetilmeye baĢlandığı, sivil toplum örgütlerinin ve bazı tıp
mesleklerinin hukuki altyapılarının oluĢturulduğu dönem (Behçet Uz Dönemi).
4) 1960-1980: Yaygın, entegre, kademeli, il içinde bütünleĢmiĢ bir yapı anlayıĢıyla sağlık evleri, sağlık
ocakları, ilçe ve il hastaneleri Ģeklinde yapılanmanın baĢladığı dönem (Sosyalizasyon Dönemi).
5) 1980-2002: Sağlıkla ilgili bazı reform planlamalarının yapıldığı ancak yeterince uygulama alanının
bulunamadığı dönem.
6) 2003-2009: “Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı” Dönemi
B-Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı
6
Sağlıkta DönüĢümün Özellikleri
“Sağlıkta DönüĢüm Programı” nı,
ülkemizin sosyoekonomik gerçeklerine
uygun, yapısal, planlı ve sürdürülebilir bir
program olarak hazırladık.
Programı bütün vatandaĢların ülkenin
eĢit haklara sahip bireyleri olarak, kaliteli
sağlık hizmetlerine hakkaniyet içinde
eriĢmelerini gaye edinen “insan odaklı”
etik anlayıĢ üzerine bina ettik.
ġekil - 1
Sağlıkta Politika Çemberi
Etik
Politika
Değerlendirme
Uygulama
Politik Karar
Politika
Geliştirme
Teşhis
7
Programın politik ve metodolojik hazırlıklarını
yaparken, sağlık politikalarının değiĢim sürecinin
sağlıklı iĢlemesini sağlayacak, aĢamalı, süreklilik
arzeden bir politika döngüsü öngördük.
Buna göre sorunları tanımlıyoruz ve onlara zemin
oluĢturan Ģartları analiz ediyoruz, sorunu
gidermeye yönelik politika geliĢtiriyoruz, bu
politikayı hayata geçirecek politik kararlar alıyoruz;
ardından bu kararları uyguluyoruz.
Sonuçta uygulamaları değerlendirerek gerekli
yenilemeleri yapıyoruz. Süreci, insan odaklı
anlayıĢımız üzerinde yönetiyoruz.
Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı
Şekil – 2 M.Roberts ve arkadaşlarından (2004) modifiye edilerek alınmıştır.
8
Sağlıkta Politika Çemberi: “Değerlendirme”
Türkiye Cumhuriyeti olarak, sağlık sistemlerinin performansının izlenmesi ve
değerlendirilmesini amaçlayan “Tallinn Sözleşmesi” ni Dünya Sağlık Örgütü
Avrupa Bölgesindeki diğer üye ülkeler ile birlikte kabul ettik (27.06.2008).
SözleĢme ile üye ülkelerin sosyal, kültürel ve ekonomik farklılıklarının dikkate
alınarak sağlık sistemlerinin güçlendirilmesi ve insan sağlığının daha iyi
duruma getirilmesi hedeflenmektedir.
Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı
9
C-Sağlık Sistemi Performans Değerlendirmesi
1 - Sağlık Sistemi
Fonksiyonları
Yönetim (Vekilharçlık)
Kaynaklar
Hizmet Sunumu
Finansman
2 - Ara Hedefler
• Kişisel Sağlık Hizmetlerinin
Geliştirilmesi
• Sağlıklı Yaşam Tarzları
ve Çevre
3 - Nihai Amaçlar
• Sağlık durumunun
iyileştirilmesi
• Finansal Riskten
Koruma
• Birey Memnuniyeti
Tallinn sözleĢmesine göre sağlık sistemi performans değerlendirmesi
üç baĢlık altında yapılmaktadır. Biz de sağlık sistemimizin değerlendirmesini
bu çerçevede gerçekleĢtireceğiz:
Takip eden 13 – 107. sayfalarda bu değerlendirme sunulacaktır.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları
13
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
“Ġnsanı yaşat ki devlet yaşasın” Edebali
Yönetimi Gerçekleştirirken 9. Kalkınma Planı Çerçevesinde Sağlıkta
Dönüşüm Programı‟nın Uygulama Esaslarını Dikkate Aldık
A - Sağlık Bakanlığının Planlama, Düzenleme ve Denetleme Rolünün
Güçlendirilmesi
B - Sağlık Bilgi Sistemlerinin GeliĢtirilmesi
C - Akılcı Ġlaç ve Malzeme Kullanımının Sağlanması
D - Genel Sağlık Sigortasının OluĢturulması
Bu esaslar çerçevesindeki uygulamalarımızı 14-21. sayfalarda özetledik.
14
A - Sağlık Bakanlığının Planlama, Düzenleme ve Denetleme
Rolünün Güçlendirilmesi
• Kamuya ait hastaneleri tek çatı altında birleĢtirdik.
• Performansa dayalı ek ödeme uygulamasına geçtik.
•Hizmet alımlarını kolaylaĢtırdık ve teĢvik ettik.
• Aile hekimliği uygulamalarına baĢladık.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
15
A - Sağlık Bakanlığının Planlama, Düzenleme ve Denetleme
Rolünün Güçlendirilmesi
•Eleman temininde güçlük çekilen yerlerde sözleĢmeli sağlık personeli
çalıĢtırmaya baĢladık.
•Doktorlar için devlet hizmeti yükümlülüğünü yeniden Ģekillendirdik.
•Hakkaniyetli sağlık insan gücü planlaması için “Personel dağılım cetveli”
hazırladık ve uygulamaya koyduk.
•Sağlık hizmetlerinin ülke genelinde dengeli dağılımı için kuruluĢ, insan
gücü ve tıbbi cihaz planlamalarını sağlayan politikalar oluĢturduk.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
16
A - Sağlık Bakanlığının Planlama, Düzenleme ve Denetleme
Rolünün Güçlendirilmesi
•Tarım Bakanlığına gıda konusunda yetki ve personel devri yaptık.
•Sağlık Meslek Liselerini Milli Eğitim Bakanlığına devrettik.
•Eczane ruhsat verme yetkisini illere devrettik.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
Ġl Değerlendirmeleri
17
• 81 ilimizin tüm sağlık göstergelerini ve bakanlık sağlık tesislerini yerinde inceledik ve değerlendirdik.
• Ġl değerlendirmelerine yerel ve merkezi bürokratlar ile saha gözlemcileri katılmaktadır.
• Sağlıkta DönüĢüm Programı kapsamında görevli saha gözlemcileri tüm illerimizin sağlık verilerini
düzenli olarak yerinde değerlendirmekte ve takip etmektedir.
• 2010 yılında da bu uygulamamız devam edecektir.
A - Sağlık Bakanlığının Planlama, Düzenleme ve Denetleme Rolünün Güçlendirilmesi
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
18
B - Sağlık Bilgi Sistemlerinin Geliştirilmesi
Kaynak Yönetiminde Otomasyon:
•Personel: Hizmet puanlarına göre otomatik yerleĢtirme iĢlemlerini baĢlattık, doktor
bilgi bankası oluĢturduk.
•Malzeme: Hastanelerimizin demirbaĢ ve stok değiĢimini anlık takip edebilecek
sistem kurduk.
•Finans: Hastanelerimizin tamamında “Tek Düzen Muhasebe Sistemi” ni
yaygınlaĢtırdık.
•Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü: “Veri”den “bilgi”ye ulaĢmak için önce terminolojide birlik
temin ettik.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
19
C - Akılcı Ġlaç ve Malzeme Kullanımının Sağlanması
•Referans Fiyat Sistemi ile Ģeffaf, ölçülebilir ve kamu yükünü azaltacak kademeli kârlılık
getirdik.
•Kamu Maliyesinin yükünü hafifletmek üzere Maliye Bakanlığının baĢkanlığında geri ödeme
komisyonu oluĢturduk, “Tek Geri Ödeme Sistemi” imkânı sağladık.
•KiĢilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozajda,
en düĢük fiyata ve kolayca sağlayan “Akılcı ilaç kullanımı” ilkesini geliĢtirmeye çalıĢıyoruz.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
20
D - Genel Sağlık Sigortasının Oluşturulması
•Sağlık güvencesi açısından SSK, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur ayrımını kaldırdık.
•18 yaĢın altındaki tüm nüfusu ve eğitim görenleri (orta öğretim için 20, yüksek öğretim için 25
yaĢlarına kadar) sosyal güvence aranmaksızın GSS kapsamına aldık.
•Sigortalı olsun veya olmasın herkesin acil durumlarda, salgın hastalık, iĢ kazası ve meslek
hastalığı durumlarında her türlü sağlık yardımlarından ücretsiz yararlanmasını sağladık.
•SSK'lı ve Bağkur‟luların sağlık hizmeti alabilmeleri için 90 ile 240 gün arasında prim ödemesi
gerekirken bu rakamı 30 güne indirdik.
•Yurt içinde tedavisi mümkün olmayan hastalıklarda tüm sigortalılar için yurtdıĢında tedavi
olabilme imkanını getirdik.
•Memurlar ve diğer tüm sigortalıların özel hastaneler ve tıp merkezlerinden hizmet almasını
sağladık.
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
21
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Yönetim
D - Genel Sağlık Sigortasının Oluşturulması (Yeşil Kart)
YeĢil kartlı vatandaĢlarımızın, tıpkı diğer sigortalılar gibi, kamu sağlık
hizmetlerinden faydalanabilmesini ve ilaçlarını istedikleri eczaneden alabilmelerini
sağladık.
Müstahak olduğu halde, yeĢil kart alamadan hastalanan vatandaĢlarımızın
geçmiĢe dönük sağlık giderlerinin devlet tarafından karĢılanmasına imkân
sağladık.
Ayaktan tedaviler için muayene, tetkik-tahlil, ilaç, diĢ çekimi ve protezi, gözlük ve
acil tedavi giderlerini kanun kapsamına aldık.
22
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
1.572
5.268*
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
Aralık 2002 Aralık 2009
5.055
7.180
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
Aralık 2002 Aralık 2009Sekil - 4
3 KAT
Faal Sağlık Evi Sayısı Faal Sağlık Ocağı, Aile Hekimliği ve Diğer
Birinci Basamak Kuruluşlarının Sayısı
* Böylece Türkiye için gerekli nihai rakama ulaĢmıĢ olduk.
Sekil - 3
23
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
30
6.308
16.503
0
3.000
6.000
9.000
12.000
15.000
18.000
1963
2002
2009
39 Yıl
Sekil - 5
Yedi yılda 1.basamak sağlık
hizmet kuruluĢlarında faal
durumdaki muayene odası
sayısını % 155 arttırdık.
“Her hekime bir muayene odası”
prensibi ile, atıl kapasiteyi
harekete geçirdik.
Göreve geldiğimizde 1.basamak
sağlık hizmet kuruluĢlarında
çalıĢan hekimlerimizin sadece %
45‟inin muayene odası vardı.
Bu oranı %99 ‟a yükselttik.
Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Kuruluşu Muayene Oda Sayısı
( Sağlık Ocağı, Aile Hekimliği Birimi ve Diğer Birimler)
7 Yıl
814
123
0
25
50
75
100
125
1999 2002 2009
9 kat
Kamu Ağız-DiĢ Sağlığı Hizmetleri
24
Ağız DiĢ Sağlığı Merkezi Sayısı
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Son 7 yılda Ağız diĢ sağlığı
merkezi sayısını 9 katına
çıkardık.
Sekil - 6
Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri
• 81 ilimizde Ulusal Medikal Kurtarma
Ekipleri (UMKE) adı altında özel eğitim alan
2.643 sağlık personeli yetiĢtirdik.
Ġki yılda (2005-2006) Avrupa‟nın en büyük
medikal kurtarma ekibini kurduk.
Yurt dıĢında da müdahale yapabilecek
standartta yetiĢtirdiğimiz bu ekipler, Pakistan
ve Ġran depremlerinde, Endonezya deprem
ve tsunami faciasında ülke olarak iftihar
ettiğimiz düzeyde görevler ifa etti.
• 2008 Yılı Ekim ayı itibariyle Dünya Sağlık
Örgütü‟nün de desteğiyle Hastane Afet
Planlamaları (HAP) Eğitici Eğitimi
Programını hayata geçirdik.25
Afet Yönetimi
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
26
Afet Yönetimi
Afetlerde kullanılmak üzere
tam donanımlı 30 adet
“mobil acil sağlık müdahale ünitesi”
oluĢturduk.
Bu ünitelerin dağıtımını risk analizi ile
belirlenen illere yaptık.
Böylece afet sonrası sağlık hizmetlerini
olay yerinde tesis ettiğimiz ünitelerde
verebileceğimiz için, geç müdahaleye
bağlı sakatlık ve ölümlerin büyük ölçüde
önüne geçmiĢ olacağız.
Aynı zamanda hastanelerde oluĢabilecek
yığılmaları azaltarak ve afetzedelere en
kısa sürede tedavi imkanı sağlayacağız.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Bakanlığımız bünyesinde modern
iletiĢim teknolojilerine sahip Sağlık
Afet Koordinasyon Merkezini
(SAKOM) oluĢturduk.
Bu merkez Pandemi
konusunda da 7 gün 24 saat esası
ile çalıĢmaktadır.
27
Afet Yönetimi
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
33
481
1.460
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1994
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
20
02
2009
1994
2002 yılında 618 olan kara
ambulans sayısını 2.250‟ye
yükselttik ve ülkemizin
ihtiyacını karĢılayacak
düzeye eriĢtirdik.
Mevcut tüm ambulansları
“Avrupa Kara Ambulans
Standardı” na (EN 1789)
uygun hale getirdik.
28
112 Ġstasyon Sayısı
112 Acil Hizmetleri
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Sekil - 7
Coğrafya ve iklim Ģartları sebebiyle
ulaĢımda güçlük çekilen bölgelerde
kullanılmak üzere;
64 “kar paletli ambulans” ile
15 “hasta kabinli kar aracı” nı
vatandaĢlarımızın hizmetine
sunduk. Bu sayede hastaların
kızaklarla veya ilkel usullerle
hastaneye nakledilmesine son verdik.
Bakanlığımızca yaptırılan
4 adet “deniz ambulansı” nı
Ġstanbul, Balıkesir, Çanakkale veGökçeada‟da hizmete baĢlattık.
29
112 Acil Hizmetleri
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
112 Acil Hizmetleri
• Tam donanımlı hava
ambulanslarımız ihbardan
sonra 7 dakika içinde
havalanmaktadır.
• Vaka alındıktan sonra hastaneye
ulaĢma süresi ortalama 40
dakikadır.
• Bugüne kadar toplam 2.234
vaka taĢınmıĢtır, nakil
esnasında ölen olmamıĢtır.
• Bugüne kadar toplam uçuĢ
süresi 4.298 saat olarak
gerçekleĢmiĢtir.
2008 yılı Ekim ayında baĢlattığımız
hava ambulans hizmetini 1 Eylül
2009‟ da, 15 merkezde 17
helikopter ile tüm Türkiye‟yi
kapsayacak Ģekilde geniĢlettik.
30
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
11 EC 135 (Eurocopter)
6 Agusta A 109 (Agusta)
112 Acil Hizmetleri
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
T.C. Sağlık Bakanlığı Ambulans Helikopter Konuşlanma Yerleri
ÇANAKKALE
İZMİR
İSTANBUL
KONYA
AFYON
ANTALYA
ADANA
BURSA
SAMSUN
KAYSERİ
ERZURUM
DİYARBAKIR VAN
ANKARA
TRABZON
DÜN…
BUGÜN…
Ambulans uçak hizmetini de
biri turbo jet diğeri turbo prob
çok motorlu iki uçak ile 2010
yılında baĢlatacağız.
32
YARIN…
112 Acil Hizmetleri
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Yenidoğan Üniteleri Mevcut Durum 2002 20092010
(Hedef)
Yenidoğan Merkezi Sayısı 39 116 175
Yenidoğan Yoğun Bakım Yatak Sayısı 665 4.094 4.500
TaĢınabilen Kuvöz Sayısı 158 434 538
Suni Solunum Cihazı Sayısı 252 570 700
Yenidoğan Canlandırma Eğitimi AlmıĢ
Personel Sayısı4.005 25.075 27.575
Yenidoğan Ünitesinde ÇalıĢan Yenidoğan
Uzmanı Sayısı5 43 55
Yenidoğan Ünitesinde ÇalıĢan HemĢire
Sayısı654 3.000 4.500
Yenidoğan Yoğun Bakım Hizmetleri
33
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Tablo -1
250
869
7.351
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
19
83
2002
20
09
19 Yıl 7 YılSekil - 8
Yoğun Bakım Üniteleri
34
Genel Yoğun Bakım Yatak Sayısı
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
9 Kat
Acil ve ilk yardım sağlık
hizmetlerindeki geliĢmeler ve
eriĢimin kolaylaĢmasıyla
birlikte hastanelerimizde
öteden beri yetersizliği
çekilen yoğun bakım yatak
sayısını büyük ölçüde
artırma gereği ortaya
çıkmıĢtır.
Bu ihtiyacı gidermek için
genel yoğun bakım yatak
sayısını son 7 yılda 9 katına
çıkardık.
35
Yanık vakalarında büyük bir
hizmet açığı vardı. Açığı
gidermek üzere Sağlık
Bakanlığı‟na ait merkezlerde
yanık bakım yatak sayısını 9
kat artırdık.
Türkiye‟de bir ilk olmak üzere
2009 yılında Ġstanbul‟da
Kartal Yanık Tedavi
Hastanesini açtık.
35
99
28 17
179
321
127
28 17
493
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Sağlık Bakanlığı Üniversite TSK Özel TOPLAM
Ara.02
Ara.09
Yanık Yatağı Sayısı
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Sekil - 9
Hasta Yatağı Sayısı
36
97.207 95.092
22.892
10.10027.800
100.000
0
15.000
30.000
45.000
60.000
75.000
90.000
105.000
120.000
135.000
150.000
2002 2009 Sonu Projeksiyonu
2014 (Hedef)
Nitelikli Hasta Yatağı Diğer Hasta Yatağı
122.892
%81
%23%9
Sekil - 10
107.307
122.892
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Nitelikli yatağı içinde
tuvaleti ve banyosu ile en
fazla iki hasta yatağı,
televizyonu, telefonu,
buzdolabı, yemek masası,
etajeri ve yatılabilen
refakatçi koltuğu bulunan
odalardaki hasta yatağı
olarak tanımlıyoruz.
Türkiye‟de halihazırda yatak
sayısı itibariyle açığımız
yok. Ancak mevcut yatakları
nitelikli yataklara
dönüĢtüreceğiz.
37
Hizmete Sunulan Nitelikli Yatak Oranı (%)
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
9
100
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Sağlıkta DönüĢüm Programından Önceki
Yatırımlarda
Sağlıkta DönüĢüm Programı Ġçerisinde Yapılan Yatırımlarda
Sekil - 11
Sağlıkta DönüĢüm Programı öncesinde
90‟lı yıllardan itibaren baĢlatılmıĢ birçok
yatırım mevcuttu. BaĢlanan inĢaatların
önemli kısmı aradan uzun yıllar
geçmesine rağmen tamamlanamamıĢtı.
Sağlıkta DönüĢüm‟le tamamlanan bu
yatırımlarda, hastane yataklarından
nitelikli hale dönüĢtürülmesi mümkün
olanların tamamını nitelikli hale
dönüĢtürdük. Hizmete sunduğumuz bu
yataklardan nitelikli olanların oranı %80
oldu.
2003 yılından sonra baĢlayan ve
tamamlanan yatırımlarda nitelikli yatak
oranı ise %100‟dür.
Sağlık Yatırımları
Aralık 2002 – Aralık 2009 Yılları Arasında Tamamlanan
Sağlık Yatırımları
Hastane
(Müstakil)
Hastane
(Yeni Bina)
Sağlık
OcağıDiğer Toplam
245 220 920 118 1.503
38
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Son 7 yılda 1.503 sağlık yatırımını tamamladık ve
halkımızın hizmetine sunduk.
Tablo - 2
Yine hizmet alımı yolu ile çalıĢan
personel sayısını 11 binden 116 bine
çıkardık.
• Yeni “Atama ve Nakil Yönetmeliği” ile, bölgeler
ve hizmet grupları oluĢturarak adil bir personel
dağılımı imkânı getirdik.
• Hizmet puanı kriterleri belirleyerek personel
nakillerini objektif bir esasa bağladık.
• Mazeret durumları için daha sıkı bir denetim
sistemi getirdik.
• Atamaları bilgisayar ortamında kura ile
yaparak Ģaibeleri ortadan kaldırdık.
Sağlıkta DönüĢüm Programı‟ndan sonra
yeni istihdam edilen sağlık personeli sayısı139.000
39
Sağlık kuruluĢlarımızın hedef nüfus,
hizmet bölgesi, fiziki yapı ve hizmet
sunum özelliklerini esas alan gerçekçi
bir personel dağılım planı uygulamaya
devam ediyoruz.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
40
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
1.973
26.609
1.397
4.668
0
2.500
5.000
7.500
10.000
12.500
15.000
17.500
20.000
22.500
25.000
27.500
30.000
Ankara
Karabük
Isparta
Samsun
Kırık
kale
Muğla
Sinop
Burdur
Balıkesir
Uşak
Aydın
Kırk
lareli
Bartın
Manisa
İzmir
Çanakkale
Bolu
İstanbul
Yalova
Antalya
Eskişehir
Zonguldak
Bursa
Trabzon
Kırş
ehir
Amasya
Nevşehir
Edirne
Mersin
TÜRKİYE
Rize
Erzincan
Adana
Denizli
Çorum
Kütahya
Sakarya
Elazığ
Düzce
Giresun
Bilecik
Kastamonu
Artvin
Niğde
Ordu
Karaman
Hatay
Kocaeli
Afyon
Tokat
Malatya
Kayseri
Konya
Aksaray
Çankırı
Sivas
Tekird
ağ
Gaziantep
K.M
araş
KilisErzurum
Osmaniye
Adıya
man
Gümüşhane
Yozgat
Iğdır
Bayburt
Bingöl
Ardahan
Kars
Diya
rbakır
Tunceli
Mardin
Van
SiirtBatman
Bitlis
Şanlıurfa
Muş
Şırn
ak
Hakkari
Ağrı
Sağlık Bakanlığında ÇalıĢan Uzman Hekim BaĢına DüĢen Nüfus ( Aralık2002-Aralık 2009 )
Sağlık personelinin ülke
genelinde dengesiz
dağılımının dönüĢüm
programı öncesinin en
önemli sorunlarından biri
olduğu bilinmektedir.
Sağlıkta DönüĢüm
Programı‟nın
önceliklerinden birisi de
iller arası personel
dağılımında farklılıkların
kabul edilebilir düzeye
çekilmesi olmuĢtur.
3.571
2820
Türkiye Ortalaması
Not: Grafikteki il sıralaması 2002 yılındaki duruma göredir.
Uzman Hekim Başına Düşene Nüfus Açısından
En Fazla Durumdaki İl En Az Durumdaki İl
Arasındaki Oran
Aralık 2002 1/14
Aralık 2009 1/3
Sekil - 12
0
2500
5000
7500
10000
12500
1.Bölge Türkiye Ortalaması
2.Bölge 3.Bölge 4.Bölge 5.Bölge 6.Bölge
KalkınmıĢlık Bölgelerine Göre Uzman Hekim BaĢına DüĢen Ortalama Nüfus
Özel Sektör
Sağlık Bakanlığı
41
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Not: Bölgeler DPT‟nin yaptığı sınıflamaya göredir.
Uzman Hekim BaĢına DüĢen Nüfus Açısından
1. Bölge ile 6. Bölge Arasındaki Oran
Sağlık Bakanlığı 1/2
Özel Sektör 1/5
Sağlık Bakanlığı
hastanelerinde
hakkaniyetli personel
dağılımını bölgeler
arasında kabul edilebilir
bir düzeye getirdik.
Özel sektördeki dağılım
dengesizliğini gidermek
için ise 2008 yılından
itibaren planlama
çerçevesinde personel
istihdamına izin
veriyoruz.
Sekil - 13
42
11
25
42
55 57
65
7681
100
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Aralık 2002
2003 2004 2005 2006 2007 2008 Aralık 2009
2010 (TAM GÜN)
VatandaĢa Hizmet Edenin Ödüllendirildiği Sistem:
Performansa Dayalı Ek Ödeme
Uzman Hekim Full-Time Oranı (%) OECD Sağlık Sistemleri
Ġnceleme Raporu TÜRKĠYE
(14. Sayfa)
“Aslında diğer ülkelerin
Türkiye‟deki sağlık
reformlarından, özellikle
personel verimliliğini
artırmak üzere
performansa dayalı
ödeme sisteminin
kullanılması konusunda,
öğreneceği pek çok Ģey
olabilir“.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Kaynaklar
Sekil - 14
3,02
2,65 2,61
2,232,16
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
1988 1993 1998 2003 2008Kaynak: Türkiye Nüfus ve Sağlık AraĢtırması 2008
Toplam Doğurganlık Hızı ( Kadın BaĢına DüĢen Çocuk Sayısı )
43
Doğurganlık düzeyi, geçen
on yıllar boyunca hızlı bir
Ģekilde azalarak, nüfusun
yenilenememesi anlamına
gelen 2 sınırına dayanmıĢtır.
Batı toplumlarının önemli
sorunu olan “nüfusun
yaşlanması” gerçeği artık
ülkemiz için de tehlike
oluĢturmaya baĢlamıĢtır.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Sekil - 15
Doğumda Beklenen YaĢam Süreleri
44
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Türkiye ekonomik olarak
orta-üst gelir grubu bir ülke
olmasına rağmen doğumda
beklenen ortalama yaĢam süresi
bu grup ülkelerin ortalamasının
üstündedir.
Amacımız GSYĠH artıĢı ve sağlık
sistemimizdeki iyileĢmelerle
birlikte doğumda beklenen
yaĢam süresini üst gelir grubu
ülkeler seviyesine yükseltmektir.
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü 2009
Ġstatistik Yıllığı , * TÜĠK
57
6870
73,4
80
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Düşük Gelir Grubu
Alt-Orta Gelir Grubu
Orta Gelir Grubu
Türkiye* Üst Gelir Grubu
Sekil - 16
45
61,7
77,87
85,6
96,198,5
50
60
70
80
90
100
2002 2006 2007 2008 2009
Bebek Ġzlem Oranı (%)(%)
Sekil - 17
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Bebeklerin sadece
hastalandıklarında değil
sağlıklıyken de sağlık
personelince izlenmesi onların
hayatını kurtarmakta ve hayata
sağlıklı devam
etmelerini sağlamaktadır.
Bu amaçla, birinci basamakta
yapılan bebek izlemlerinin
oranını 2002‟ deki %61,7‟den
bugün %98,5‟e ulaĢtırdık.
62,467,5
80,9
92,0
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1993 1998 2003 2008Sekil - 18
Anne ve Çocuk Sağlığı
46
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Türkiye Nüfus ve Sağlık
AraĢtırmaları verilerine göre,
doğum öncesi
bakım hizmeti alan anne adayı
oranını 2003‟teki %80,9‟dan
2008‟de %92 oranına yükselttik.
2010 yılı hedefimiz %95‟tir.
Anne ve Çocuk Sağlığı
73
78
90
92
98
70
75
80
85
90
95
100
1998 2003 2008 2009 2012
(Hedef)
Hastanede Yapılan Doğum Oranı(%)
47
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Türkiye Nüfus ve Sağlık
AraĢtırmaları verilerine
göre 2003‟ te Hastanede
yapılan doğum oranı
%78 iken bu oranı
2008‟de %90‟a yükselttik.
2010 yılı hedefimiz %95,
2012 yılı hedefimiz ise
%98‟dir.
Sekil - 19
48
„„Misafir Anne” Projesi
ElveriĢsiz hava ve yol Ģartları, maddi
imkân yetersizliği gibi sebeplerle risk
altında olan gebelerden, son 1 ayına
girenlerin daha güvenli merkezlerde
konaklamalarını ve doğumunu
hastane ortamında yapmalarını
sağlayan „Misafir Anne‟ projesini
baĢlattık.
2008-2009 kıĢ döneminde 5.887
yüksek riskli anne adayı doğumlarını
bu Ģekilde gerçekleĢtirdi.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
4
141
725
0
120
240
360
480
600
720
840
19
91
20
02
20
09
(Ara
lık)
49
“Bebek Dostu” Hastaneler
11 Yıl 7 Yıl
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Bebek beslenmesinde
anne sütü kullanımının
teĢvik edilmesi,
emzirmenin korunması,
özendirilmesi ve
desteklenmesine
yönelik olarak “Anne
Sütünün TeĢviki ve
Bebek Dostu Hastaneler
Programı” nı yürütüyoruz.
2002 yılında 141 olan
bebek dostu hastane
sayısı bugün 725‟e
çıkardık.
Sekil - 20
DüĢük Maliyet, Yüksek Etkinlik
Demir Gibi Türkiye:
Bebeklerimizin sağlığını ve zekâ geliĢimini olumsuz
etkileyen kansızlığı önlemek için, 2004 yılı Mayıs
ayından itibaren ücretsiz demir damlası
dağıtmaya başladık.
Hacettepe Üniversitesi ile birlikte yaptığımız
araĢtırmaya göre “Demir gibi Türkiye”
programından önce %30 olan demir eksikliği
görülme sıklığı %7,8‟e düşmüştür.
2005 Kasım ayından itibaren annelere 6 ay
gebelikte, 3 ay lohusalıkta olmak üzere toplam 9 ay
ücretsiz demir desteği sağlıyoruz.
Hedef kitlemizin %91‟ine bu imkanı sağlıyoruz.
Amacımız bu rakamı 2010 yılında %95‟lerin üzerine
çıkarmaktır.
Bebeklere ve Gebelere
Ücretsiz D Vitamini :
2005 yılı Mayıs ayından itibaren bebeklerimizin
kemik sağlığı için bir yaĢına kadar ücretsiz D
vitamini vermeye baĢladık.
Atatürk Üniversitesinin yaptığı bir araĢtırmaya
göre Doğu Anadolu Bölgesinde “Ücretsiz D
Vitamini” dağıtılmadan önce 0-3 yaş arası
çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı raĢitizm
görülme oranı binde 61 iken binde 1‟e
düĢmüĢtür.
Hedef kitlemizin %91‟ine bu imkanı sağlıyoruz.
Amacımız bu rakamı 2010 yılında %95‟lerin
üzerine çıkarmaktır.
50
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
42
64
25
8278
9696
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
19
80
19
81
19
82
19
83
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
19
80
20
02
20
09
7 yıl22 yıl
51
AĢılama Oranları (%)
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
GeliĢmiĢ ülkelerde aĢılama oranı 1980‟lerin baĢında
%80‟i, 1990‟ların baĢında da %90‟ı geçmeye baĢlamıĢtır.
Bu süreçte Türkiye‟de aĢılamanın seyri maalesef
Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerine benzemektedir.
Bugün aĢılamada ulaĢtığımız oranlar ise geliĢmiĢ ülkeler
seviyesindedir
Sekil - 21
Pandemik H1N1 Gribi
52
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Dünya Sağlık Örgütü 2003 yılında tüm ülkeleri pandemi tehlikesi konusunda uyardığından konunun
uzmanları ile Pandemi Ulusal Faaliyet Planımızı hazırladık. 2005 yılında yaĢadığımız KuĢ Gribi
deneyiminden sonra Plan revize edilerek 2006 yılında Başbakanlık Genelgesi olarak yayımlandı.
Bu Plan çerçevesinde ;
Pandemi Bilim Kurulunu oluĢturduk
Ulusal Pandemi Tatbikatı yaptık .
Yeterli antiviral ilaç stokladık.
Sağlık personeli için yeterli koruyucu malzeme (maske, gözlük, eldiven, el antiseptiği,
galoĢ) temin ettik.
Hastanelerimizi pandemi dönemi için güçlendirdik (örneğin, genel yoğun bakım yatak
mevcudunu 9 kat artırarak 7.351‟e yükselttik).
Hastalığın laboratuar teĢhisi için alt yapıyı tamamladık.
Eğitim ve iletiĢim materyalleri hazırladık ve halkımıza ulaĢtırdık..
Pandemik H1N1 Gribi
53
H1N1 gribi pandemisini de bu plan çerçevesinde bilimsel kurullarımızla birlikte yürütmekteyiz.
Bu sayede;
Hastalığın ülkemize sirayetini geciktirerek, hazırlıklar baĢlayıncaya kadar önemli bir süre
kazanıp, risk gurupları için aĢılanma imkanı sağladık. Bugüne kadar yaklaĢık 2 milyona
yakın vatandaĢımızı aĢıladık.
15 Aralık 2009 itibariyle H1N1 gribi sebebiyle 415 vatandaĢımız hayatını kaybetmiĢtir.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
2005 yılında Düzce ilimizde
baĢlattığımız aile hekimliği
uygulamasını 35 ilimizde sürdürüyoruz.
22 milyon 500 bin nüfusu aile hekimliği
kapsamına aldık.
2009 yılı sonuna kadar 40 ilimizde aile
hekimliği uygulamasına baĢlayacağız.
2010 yılında tüm ülkeye
yaygınlaĢtıracağız.
Diğer taraftan aile hekimliği
uygulamasına geçen illerde birinci
basamak muayene hizmetleri ağırlık
kazandı.
Aile Hekimliği Uygulaması
Aile Hekimliği Uygulamasına Geçen Ġllerde
Birinci Basamakta ve Hastanede Yapılan Muayenenin
Oransal Dağılımı (%)
Birinci
basamak
51%
Hastane
49%Hastane
60%
Birinci
basamak
40%
Aile Hekimliği Uygulamasından SonraAile Hekimliği Uygulamasından Önce
“Hasta olmadan önce tabip çağır. Tabibe hasta olmadan önce hürmet göster.” Lokman Hekim
54
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Sekil - 22
55
Birinci Basamakta Çalışan Hekim
Sayısı
Birinci Basamakta Yapılan Muayene
Sayısı ( Milyon )
2009 yılında muayene edilen kiĢi sayısı 1999 yılına göre 3 kat arttı. Hekim baĢına düĢen günlük muayene
sayısı ise sadece 43‟ den 55‟ e çıktı. Bunun nedeni muayene odası sayısının 6.800‟den 16.500‟e çıkartılarak
hekim hizmetinde 2,5 kat verimlilik artıĢı sağlanmasıdır (Yıllık 200 milyon muayene 220 iĢgününde ,16.503
hekim tarafından yapılmaktadır).
Not: 1999 yılı rakamlarına SSK Dispanserleri dahildir.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
15.96916.667
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
18.000
1999 2009
64
200
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
1999 2009
Sekil - 23 Sekil - 24
0
50
100
150
200
250
1999 2009
56
2009 yılında muayene edilen kiĢi sayısı 1999 yılına göre 2,5 kat arttı. Hekim baĢına düĢen günlük
muayene sayısı ise 70‟den 50‟ ye düĢtü. Bunun nedeni muayene odası sayısının 6.100‟den 21.000‟e
çıkartılarak hekim hizmetinde 3 kat verimlilik artıĢı sağlanmasıdır (Yıllık 220 milyon muayene 220
iĢgününde 21.000 klinisyen hekim tarafından yapılmaktadır).
Not: Rakamlara SSK hastanelerimizde çalıĢan uzman hekim ve yapılan muayene sayıları dahildir.
Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Yapılan
Muayene Sayısı
Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde
Çalışan Uzman Hekim
2,5 Kat
90 milyon
220 milyon
0
5
10
15
20
25
30
1999 2009
% 56
16.225
25.362
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Sekil - 25 Sekil - 26
350 Bin
2 Milyon
0
500
1000
1500
2000
2002 2009
112 Vaka Sayısı
57
112 Acil Hizmetleri
6 Kat
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
112 ile taĢınan vaka sayısı
2002‟ de 350 bin iken
2009 yılında bu rakamı
2 milyona ulaĢtırdık.
2002 yılında kırsalda
yaĢayan vatandaĢlarımızın
sadece %20‟si 112 acil
hizmetlerinden yararlanırken
bugün hizmet verilmeyen
bölge kalmamıĢtır.
2009 yılında ilk 10 dakikada
ambulansla vakalara
ulaĢma oranı %93‟tür.
Bu oran geliĢmiĢ ülkelerin
ulaĢtığı orandır.Sekil - 27
Kamu Ağız-DiĢ Sağlığı Hizmetleri
58
320 371
4.141
261 349
2.598
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
4.000
4.500
1999 2002 2009
Dolgu Sayısı (bin)
Sabit Protez Sayısı (bin)
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Hizmet Sunumu
Ağız ve DiĢ Sağlığı
hizmetlerinde önemli
geliĢmeler sağladık.
Son 7 yılda dolgu
tedavisi sayısını
11 katına, sabit protez
tedavisi sayısını ise 7
katına çıkardık.
Sekil - 28
59
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Sağlık Yatırımları
Aralık 2002- Aralık 2009 yılları arasında yatırımlarımız için bugünün
fiyatları ile toplam 10 milyar 447 milyon TL kaynak kullandık.
2003- Aralık 2009 Yılları Arasında Yapılan Sağlık Yatırımı, Bakım-Onarım ve Tıbbi
Donanım Ġçin Harcanan Miktar (milyon TL)
Genel Bütçe Döner Sermaye Ġl Özel Ġdaresi Toplam
4.539 4.935 973 10.447
Not: Rakamlar 2009 fiyatları ile hesaplanmıştır.
Tablo -3
2009 Fiyatları Ġle Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri Ġçin
Ayrılan Bütçe (milyon TL)
Yedi yılın sonunda koruyucu ve
temel sağlık hizmetleri için
ayrılan bütçeyi reel olarak
2 katına çıkardık.
2010 yılı koruyucu ve temel
sağlık hizmetleri için ayrılan
bütçe 4.136 milyon TL‟dir.
60
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
3.779
2.021
3.929
0
1.000
2.000
3.000
4.000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Nominal 928 1.166 1.718 1.857 2.044 2.361 2.973 3.779 4.136
Sekil - 29
30
253
326
0
50
100
150
200
250
300
350
2002 2009 2010
Göreve geldiğimizde hedef çocuk nüfusunun
aĢılama oranı yurt genelinde % 78 idi;
ġırnak, Hakkari, Diyarbakır illerimizde bu oran
% 50‟nin bile altına inmiĢti. Son iki yıldır
ulaĢtığımız % 96 oranı dünyada sadece geliĢmiĢ
ülkelerin ulaĢtığı orandır.
2006 yılında aĢılama takviminde yaptığımız
yeniliklerle, geliĢmiĢ ülkelerde uygulanan
kızamıkçık, kabakulak ve menenjit aĢılarını
programımıza dahil ettik.
2008 yılında geliĢmiĢ ülkelerin aĢı takviminde
bulunan beşli kombine aşı (difteri,aselüler
boğmaca, tetanoz, Hemophilus influenza tip B
ve Ġnaktif Polio virus) ve konjuge pnomokok
aĢısının kullanımına baĢladık.
61
2009 Fiyatları Ġle Çocuk AĢılama Ġçin
Ayrılan Kaynak (milyon TL)
AĢılama Hizmetleri
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Nominal 14 253 344
Sekil - 30
62
1 - Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
80
6761
5864
61 60
12 1114 13 14 14 12
0
20
40
60
80
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Hastane
Birinci Basamak ve Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde
KiĢi BaĢı Maliyet (2008 fiyatları ile -TL)
Son 6 yılda birinci
basamakta yapılan
muayenelerde
kiĢi baĢı reel maliyet
değiĢmezken
hastanelerde yapılan
muayenelerde birim
reel maliyetlerin
düĢtüğü
görülmektedir.
Birinci basamak
Sekil - 31
0
2
4
6
8
10
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Akciğer grafisi P.A.
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Bilgisayarlı tomografi
0
2
4
6
8
10
12
14
16
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
2. Sınıf: İki yataklı odalar
0
5
10
15
20
25
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Hemogram
Sağlıkta Reel Maliyetler DüĢüyor…
63
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Sekil – 32-35
64
Radyolojik Görüntüleme Fiyatları (2009 fiyatları ile-TL)
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
183172
86
72
59
38
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
MR Bilgisayarlı Tomografi 3 Boyutlu Renkli Doppler USG
2002 2009
Not: 2002 Bütçe Uygulama Talimatı nominal fiyatları; MR: 85, BT: 80 ve 3 Boyutlu Renkli Doppler USG : 23 TL‟dir.
Sekil - 36
65
2008 Fiyatları ile KiĢibaĢı Tedavi Maliyeti (TL)
Not: Hesaplamalarda genel bütçe, ek ödeme ve yatırım dahil edilmiĢ, birinci basamakta koruyucu hekimlik
hizmetleri ve üniversite hastanelerinde eğitim hizmetleri için yapılan harcamalar hariç tutulmuĢtur.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
12
54
83 86
242
0
30
60
90
120
150
180
210
240
270
SB Birinci Basamak
SB Ġkinci Basamak
Özel Hastane SB Üçüncü Basamak
Üniversite Hastanesi
Sekil - 37
66
Faiz DıĢı Genel Kamu Harcamaları* ve
Kamu Sağlık Harcamalarının** ArtıĢ Eğilimleri
46.989
42.64534.359
30.846
25.84022.378
17.316
317.867
273.283
235.157205.449
165.925
141.012
119.020
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
(Projeksiyon)
0
70.000
140.000
210.000
280.000
350.000
* Kaynak: Maliye Bakanlığı ** Kaynak: DPT
2003-2009 Nominal ArtıĢ Oranı (%)
Genel Kamu Harcamaları:%167
Kamu Sağlık Harcamaları:%171
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Son 7 yılda faiz dıĢı genel kamu harcamaları ve kamu sağlık harcamalarındaki artıĢ eğilimlerinin paralel
olduğu görülmektedir. Tablodaki rakamlar Sağlıkta DönüĢüm Programı ile birlikte sağlık harcamalarının
aĢırı arttığı iddialarının doğru olmadığını göstermektedir.
Sekil - 38
4,3 4,5
5,7
6,3
8,7
11,2
0
2
4
6
8
10
12
Düşük Düşük-Orta
Türkiye Orta-Üst Global Üst
Orta-üst gelir grubunda
bulunan Türkiye, toplam
sağlık harcamalarının Gayri
Safi Yurtiçi Hasılaya oranı
bakımından ortalamanın biraz
altındadır.
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Sağlık Ġstatistikleri (2009), www.who.int/whosis67
Gelir Gruplarına Göre Ülkelerin
Sağlık Harcamalarının GSYĠH Ġçindeki Oranı (%), 2006
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Sekil - 39
68
OECD Sağlık Sistemleri
Ġnceleme Raporu TÜRKĠYE
65. Sayfa;
“Ulusal Sağlık Hesapları ve
Hane Halkı Bütçe
Araştırması‟ndan elde edilen
genel bilgiye dayanarak,
hem mutlak şartlar
açısından hem de diğer
ülkelere göre, Türk sağlık
sisteminin eşitlik ve mali
koruma bakımlarından
oldukça iyi işlediği
görülmektedir.”
OECD Türkiye Sağlık Sistemi Ġncelemesi
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
2009 - 2010 Yılları Ödenek KarĢılaĢtırma Tablosu
69
KOD Açıklama
2009 2010
Değişim Oranı
Değişim Oranının SebebiKesintili
Başlangıç Ödeneği
Bütçe Teklifi
01Personel Giderleri
5.315.856.000 5.268.713.000 -0,9%
Aile Hekimliği uygulamasının yaygınlaĢtırılmasıyla aile
hekimlerinin aylıklarına iliĢkin ödemeler mal ve hizmet alım
giderleri kaleminden ödeneceğinden bu kalemin
ödeneklerinde azalma görülmektedir.
02
Sosyal Güvenlik
Kurumuna Devlet Primi
Giderleri
806.954.000 1.222.761.000 52%
2009 yılında mal ve hizmet alımı kaleminden karĢılanan
tedavi giderleri 2010 yılından itibaren SGK tarafından
ödeneceğinden bu ödenekler Sosyal Güvenlik Kurumuna
Devlet Primi Giderleri kalemine eklenmiĢtir.
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Tablo -4
2009 - 2010 Yılları Ödenek KarĢılaĢtırma Tablosu
70
03
Mal Ve Hizmet Alım
Giderleri5.646.968.200 6.586.428.000 17%
Aile Hekimliği uygulaması, 2010 yılı içerisinde tüm illere
yaygınlaĢacağından, 2010 yılı bütçesinde Aile Hekimliği
hizmetleri için 1.333.000.000.-TL ödenek öngörülmüĢtür.
05 Cari Transferler 10.654.000 11.406.000 7%
Maliye Bakanlığı (BÜMKO) tarafından yayımlanan
Bütçe Hazırlama Rehberindeki standartlar
doğrultusunda yapılan bir artıĢtır.
06Sermaye Giderleri
670.842.338 851.915.000 27%2010 Yılı bütçemizdeki yatırım ödeneği, 2009 yılına
göre %27 artırılmıĢtır.
07Sermaye
Transferleri2.750.000 973.000 -65%
Ġlgili projelerin ödenek ihtiyacı azaldığından bütçedeki
rakamı düĢmüĢtür.
GENEL TOPLAM 12.454.024.538 13.942.196.000 12%
1- Sağlık Sistemi Fonksiyonları / Finansman
Tablo -5
2 – Ara Hedefler
1 11,2 1,1
1,3 1,31,5
1,7
2,12,41,6 1,7 1,7
1,9 1,9
2,3
2,7
3,1
3,63,9
2,6 2,72,9 3
3,2
3,6
4,2
4,8
5,7
6,3
0
1
2
3
4
5
6
7
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Toplam
Hastane
1.Basamak
73
KiĢi BaĢı Hekime Müracaat Sayısı (Yıl)
Not: Rakamlar TÜĠK‟in adrese dayalı nüfus sayımına göre yeniden düzenlenmiĢtir.
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
2009 yılında vatandaĢlarımızın
bir yıl içerisinde muayene için
hekime müracaat ortalamasının
7 olması beklenmektedir.
Sekil - 40
Kullanılan Ġlaç Miktarı (milyon kutu)
VatandaĢımızın ilaca
eriĢimi kolaylaĢtı.
Uyguladığımız ilaç
politikaları sayesinde altı
yılda kullanılan ilaç miktarı
%113 arttı.
SSK‟lı ve yeĢil kartlı
vatandaĢlarımızın ilaçlarını
serbest eczanelerden
alabilmelerini sağladık.
74
699
769
856
1.212
1.272
1.399
1.477
300
600
900
1200
1500
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
Sekil - 41
670 BİN
3 Milyon 260 BİN
7 Milyon
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
7 yıl
19
84
20
02
20
09
18 yıl
Anne ve bebek
ölümlerini azaltmak
maksadıyla büyük
önem verdiğimiz
“üreme sağlığı”
hizmetlerinde önemli
ilerlemeler kaydettik.
Bakanlığımıza bağlı
sağlık kuruluĢlarından
üreme sağlığı hizmeti
alan çift sayısı son yedi
yılda % 115 arttı.
Üreme Sağlığı Hizmeti Alan KiĢi Sayısı
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
75
Sekil - 42
Sağlık Bakanlığı Hastanelerindeki Bilgisayarlı Tomografi ve MR Sayısı
Not : 1999 ve 2002 yılındaki sayılara SSK hastaneleri dahildir
818
234
55
121
356
0
60
120
180
240
300
360
1999 2002 2009
Yüksek teknoloji
kullanımının sağlık
hizmetleri maliyetini artırdığı
genel bir kabuldür. Ancak
Türkiye‟de maliyet etkili
politikalarımız sonucunda
yüksek teknoloji kullanımı
sebebiyle oluĢabilecek
yüksek maliyetleri önledik.
Bekleme süreleri altı ayı
aşan MR ve bilgisayarlı
tomografi hizmetleri
genellikle beklenmeden
verilir hale geldi.
76
MR
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
Bilgisayarlı
Tomografi
Sekil - 43
Hasta Hakları Birimi
Hükümetimiz döneminde başladığımız
uygulama ile devlet hastanelerimizin
tamamında „Hasta Hakları Birimi‟ni
faaliyete geçirdik.
Vatandaşımız hastane hakkında talep ve
şikayetlerini, dönemimizde
oluşturduğumuz hasta hakları birimlerine
sözlü veya yazılı olarak iletiyor;
bu hususta gerekli düzeltme ve işlemler
yapılıyor.
Hekim Seçme Hakkı
En temel hasta haklarından olan
„Hekim Seçme Hakkı‟nı, Eylül 2004 de
11 hastanemizde başlattık.
Tüm hastane ve ADSM‟ lerimizde bu
uygulamaya geçmiş bulunmaktayız.
77
Hasta Hakları ve Hekim Seçme Özgürlüğü
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
• 52 operatörle 7 gün 24 saat hizmetinizdeyiz.
• Müracaatlara ait konuların %90‟ını ilk 24 saatte çözüyoruz.
• Her yıl SABĠM‟ e yapılan 1 milyon başvuruyu sonuçlandırmaya devam ediyoruz.
Vatandaşlarımız Alo SABĠM 184 Ġle 24 Saat Sağlık Bakanlığına
Doğrudan Ulaşabilmektedir
78
2–Ara Hedefler
Kişisel Sağlık Hizmetlerinin Geliştirilmesi
Sağlığın TeĢviki ve GeliĢtirilmesi
79
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı 2009 Avrupa
Sağlık Raporunda Türkiye‟deki tütün kontrolü ile ilgili
Ģu yorumlar yapılmıĢtır:
“Türkiye 200.800 yerli yetiĢtirici ile önemli bir tütün
üreticisi, aynı zamanda 20.000.000 sigara kullanıcısı
ile tüketici ülkeler arasında ilk 10 da yer almaktadır.
Buna rağmen yaygın tütün kullanımının önüne
geçmek konusunda önemli bir yol kat etmiĢtir.
Bu süreç büyük ölçüde yüksek liderlik ve politik
kararlılıkla başarılmıştır.
Türkiye kamuya açık ve kapalı alanlarda tütün
kontrolü ile ilgili yasa değiĢikliği yapan dünyada
6. ülke olmuştur. “
Sağlığın TeĢviki ve GeliĢtirilmesi
Obezite Ġle Mücadele:
„„Türkiye Obezite ile Mücadele Programı ve Ulusal Eylem Planı‟‟nı
hazırladık, 2010 yılı baĢında uygulamaya baĢlıyoruz.
Ulusal ve yerel düzeyde politik istek ve kararlılığın sağlanması,
koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında toplumun, obezite, yeterli ve
dengeli beslenme ve fiziksel aktivite konularında bilinçlendirilmesi,
obezitenin teĢhis ve tedavisine yönelik önlemlerin alınması ve izleme
ve değerlendirme çalıĢmaları bu programın kapsamını oluĢturmaktadır.
80
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
81
Türkiye Kalp ve Damar Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı
Ülkemizde ölüm nedenleri arasında ilk sırayı tüm ölümlerin %48 ‟ini oluĢturan
Kardiyovasküler Hastalıklar almaktadır.
BaĢlıca risk faktörlerinin azaltılması ve kalp ve damar hastalıklarının önlenmesi amacıyla
Bakanlığımız ve ilgili Sivil Toplum kuruluĢları iĢbirliği ile “Türkiye Kalp ve Damar
Hastalıklarını Önleme ve Kontrol Programı, Risk Faktörlerine Yönelik Stratejik Plan ve
Eylem Planı” hazırlanmıĢtır.
Planın hedefi; kalp ve damar hastalıkları konusunda toplumu bilgilendirmek, toplumsal
farkındalığı artırmak, baĢlıca risk faktörleri konusunda olumlu ve kalıcı davranıĢ
değiĢiklikleri oluĢturmak suretiyle insanların sağlık açısından kalitesi yüksek bir hayat
sürdürmelerini sağlamaktır.
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
82
Diyabet Kontrol Programı
DSÖ, acil olarak harekete geçilmezse, diyabetten ölümlerin önümüzdeki 10 yıl içerisinde
%50‟den fazla artacağını belirtmektedir.
Ülkemizde diyabet prevalansı Türkiye Diyabet Epidemiyoloji ÇalıĢması‟na (TURDEP) göre
%7,2 (kadınlarda %8,0 ve erkeklerde % 6,2) olarak tespit edilmiĢtir.
Türkiye‟de ölüme neden olan hastalıklar incelendiğinde; Ġskemik Kalp Hastalıkları % 21,7
ve Serebrovasküler Hastalıklar % 15,0 oranları ile ilk iki ölüm nedenini oluĢtururken,
diyabet % 2,2 ile 8. sırada yer almaktadır.
“Türkiye Diyabet Kontrol Programı” ve ilgili eylem planlarının geliĢtirilmesi çalıĢmaları
devam etmektedir.
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
83
DSÖ‟ nün kronik solunum yolu Hastalıklarının önlenmesi ve kontrolü için
oluĢturduğu ve kısaca GARD olarak bilinen “Solunum Yolu Hastalıklarına KarĢı
Küresel Ġttifak” adlı projeyi Türkiye‟nin de aralarında yer aldığı 79 üye ülkenin
katılımıyla hayata geçirdik.
Türkiye bu projeyi ilk uygulayan ülkelerden biri oldu.
“Türkiye Kronik Hava Yolu Hastalıkları Eylem Planı” Astım ve KOAH‟ a bağlı
hastalıkların, ölümlerin ve beraberinde getirdiği ekonomik yükün azaltılmasını
hedeflemektedir.
Solunum Yolu Hastalıklarına KarĢı Küresel Ġttifak
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
84
Ruh Sağlığı Kontrol Programı
Türkiye Ruh Sağlığı Politikası metni 2006 yılında açıklanmıĢtır. Metnin oluĢturulmasında
DSÖ‟ nün ruh sağlığı politikaları ile ilgili önerdiği yedi modülü esas aldık:
• Ruh sağlığı sisteminin toplum temelli olması, genel sağlık sistemine ve birinci
basamağa entegre edilmesi
• Toplum temelli rehabilitasyon çalıĢmalarının yapılması
• Ruh sağlığı alanına ayrılan paranın arttırılması
• Ruh sağlığı hizmetlerinin kalitesinin arttırılması
• Ruh sağlığı alanı ile ilgili yasaların çıkarılması
• Damgalamaya karĢı hasta haklarının savunulması
• Ruh sağlığı alanında eğitim, araĢtırma ve insan gücünün arttırılması
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
85
0–6 Yaş Çocukların Psiko-sosyal Gelişimini Destekleme Programı
Program; temel sağlık hizmetleri içinde gebelikten baĢlayarak, 0–6 yaĢ çocukların
geliĢiminin ve büyümesinin,ruhsal ve sosyal açıdan sağlığının, biyopsikososyal bakıĢ
açısıyla bir bütün olarak izlenmesini, desteklenmesini, risk faktörü ve patolojilerin erken
belirlenmesi yolu ile erken müdahale sağlamayı hedeflemektedir.
Ġntihar Olgusu ve Önlenmesi
Bakanlığımız ülkemizde intiharı önleme çalıĢmalarına 2004 yılı itibariyle baĢlamıĢtır.
Acil serviste, intihar giriĢimlerine psikososyal destek ve krize müdahale programı ile
hastalara ve diğer kriz durumları ile karĢılaĢan kiĢilere ve ailelerine gerekli psikososyal
desteğin verilmesini amaçlamaktayız.
Programı 2010 yılı sonuna kadar ülke geneline yaygınlaĢtırmayı planlıyoruz.
Ruh Sağlığı Kontrol Programı
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
86
Çevre sağlığı hizmetlerimiz kapsamında içme ve kullanma suları, yüzme suları,
ambalajlı sular, gayri sıhhi müesseseler (sınıf ve sağlık koruma bandı tespiti),
konut sağlığı, çalıĢanların sağlığı, gürültü, kapalı ve açık alan hava kirliliği,
iyonlaĢtırıcı olmayan radyasyon, pestisitler, deterjanlar, havuz kimyasalları, su
ve yüzey dezenfektanları, oyuncaklar ve iklim değiĢikliğinin sağlığa etkileri gibi
konular üzerinde çalıĢmalar yapmaktayız.
Koruyucu sağlık hizmetlerinin temel unsuru olan çevre ve toplum sağlığı için
gerekli Ģartların, kentsel alanların yanında köylerde de oluĢmasını sağlamak
amacıyla Sağlıklı Köyler Projesini baĢlattık. Proje ile köylerimizin mevcut
durumlarının tespit edilmesini ve elde edeceğimiz veriler üzerinden köylerin
çevre ve sağlık sorunlarının çözümü için ilgili kurum ve kuruluĢlarla birlikte yeni
politikalar geliĢtirilmesini amaçlıyoruz.
Sağlıklı Çevre Sağlıklı Ġnsan
2 – Ara Hedefler
Sağlıklı Yaşam Tarzları ve Çevre
3 – Nihai Amaçlar
42,7
28,5
17
13,6
0
10
20
30
40
50
1998 2003 2008 2009 2012
“Sağlıkta DönüĢüm Programı“
ile bebek ölüm hızını aynı gelir
düzeyindeki ülkelerden daha
iyi hale getirdik (2009 Dünya
Sağlık Örgütü istatistiklerine
göre yüksek-orta gelirli
ülkelerde bebek ölüm hızı
binde 19‟dur).
5 yılda (2003-2008) bebek
ölüm hızını %40 azalttık.
2009 projeksiyonumuz
binde 13.6‟dır.
2012‟deki hedefimiz ise bu
oranı binde 10‟un altına
düĢürmektir.
Anne ve Çocuk Sağlığı
Bebek Ölüm Hızı (Binde)
89
(Hedef)
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
(Projeksiyon)
Sekil - 44
Anne ve Çocuk Sağlığı
90
17,0
4,3
28,9
55,4
117,5
145,0
189,5
5,79,6
14,3
24,630,4
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
1960 1970 1980 1990 2000 2008
Türkiye OECD
Bebek ölüm hızı bugün
binde 5‟in altında olan
geliĢmiĢ ülkelerin 1960
yılındaki rakamlarının
binde 20‟lerde olduğu
bilinmektedir.
OECD ülkelerinin bebek
ölümlerinde 20 yılda kat
ettiği mesafeyi ülkemiz son
6 yıla sığdırmayı
baĢarmıĢtır.
2009 için beklenen rakam binde 13.6‟dır.
**
*
Kaynak: OECD Health Data 2009 *TNSA 2008, **2007 yılı verisi
Bebek Ölüm Hızı Ortalamasının Yıllara Göre DeğiĢimi (binde)
Türkiye hariç OECD Ülkeleri Ortalaması ve Türkiye
Ortalaması
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 45
Anne ve Çocuk Sağlığı
Sağlıkta DönüĢüm Programı“ ile anne
ölüm hızını aynı gelir grubu ülkelerle
karĢılaĢtıramayacak kadar iyileĢtirdik
(2009 yılı Dünya Sağlık Örgütü
istatistiklerine göre yüksek- orta gelir
grubu ülkelerde anne ölüm hızı yüzbinde
91‟dir ) .
2009 projeksiyonumuz yüz binde 16,4
iken H1N1 Pandemisine bağlı anne
ölümleri sebebiyle bu rakamın yüz
binde 18-19 arası olacağını tahmin
etmekteyiz.
2012‟deki hedefimiz ise bu oranı
yüz binde 10 ‟un altına düĢürmektir.91
70
19,4
0
10
20
30
40
50
60
70
1998
2008
Anne Ölüm Hızı (Yüzbinde)
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 46
Anne ve Çocuk Sağlığı
92
8,29,611,615,5
19,4
70
100
132
0
20
40
60
80
100
120
140
1981 1990 1998 2008
OECD Türkiye
Anne Ölüm Hızı Ortalamasının Yıllara Göre DeğiĢimi (yüzbinde)
Türkiye hariç OECD Ortalaması ve Türkiye Kıyaslaması
Kaynak: OECD Health Data *TNSA 2008 **OECD 2007
1960 Yılında OECD anne
ölüm hızı ortalaması
yüz binde 60‟tır.
OECD ülkelerinin anne
ölümlerinde 20 yılda kat
ettiği mesafeyi ülkemiz
son 6 yıla sığdırmayı
baĢarmıĢtır.
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 47
Anne ve Çocuk Sağlığı
Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı 2009 Avrupa Sağlık
Raporu:
(18. Sayfa)
“Bu ilerleme, anne ölümlerini politik bir öncelik olarak
belirlemek, buna göre finansman ayırmak, hizmet ve
politikaları kültürel hassasiyetlere göre düzenlemekle
sağlanmıĢtır.
Bu hizmetler, hamileler için hastane yakınında doğum
öncesi bakımevlerinin kurulmasını ve acil obsestrik
vakalarda uzman kadrolar tarafından sağlanan uygun
ve kaliteli bakıma ulaĢmak için ücretsiz kara ve hava
ulaĢımının sağlanmasını içerir”.
93
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
11.372
34.285
13.544
27.171 27.120
16.010
30.509
8.927
34 3 0 50
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07
20
08
20
09
Kızamık Vaka Sayısı
Ülkemizde geçtiğimiz on yıllarda
kızamık birkaç yılda bir salgın
yapma özelliğindeydi.
2009 yılında (ilk 11 ay) bildirilen
kızamık vakası 5‟tir (bildirilen
vakaların tümü yurtdıĢı kaynaklıdır).
Kızamığı elimine ediyoruz.
94
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 48
1.022 1.015
567
321
101 3
-
200
400
600
800
1.000
1.200
ĠNGĠLTERE ĠSVĠÇRE ALMANYA ĠTALYA KANADA TÜRKĠYE
95
DSÖ 2009 Ġstatistiklerine Göre Kızamık Vaka Sayıları
(Üst Gelir Grubu Ülkelerden Örnekler-2007)
Kızamık Vaka Sayısı
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 49
96
Verem SavaĢ Hizmetleri
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Dünya Sağlık Örgütü‟nün ortaya
koyduğu; yeni yayma pozitif hastalar
için olgu bulma oranı %70 ve tedavi
baĢarısı oranı %85 hedeflerine Türkiye
2007 yılında %76 olgu bulma oranı ve
%91 tedavi baĢarısı oranı ile ulaĢmıĢ
olup hedeflenen bölgeye ulaĢan ülkeler
arasındadır.
2007 Yılında tüm Türkiye‟ de DGT
(Doğrudan Gözetim Altında Tedavi)
uygulamasını baĢlattık ve % 95 baĢarı
sağladık.
Ülkemizde tüm verem ilaçları
Bakanlığımız tarafından temin
edilmekte ve tüm verem hastalarına
ücretsiz olarak DGT Ģeklinde
verilmektedir.
Yürüttüğümüz ciddi
çalıĢmalar sonucunda
iki binli yılların baĢında
10 binlerde olan sıtma
vaka sayısını 15 Aralık
2009 tarihi itibariyle
39‟ a düĢürdük.
Sıtma hastalığında
eliminasyon
dönemine girmiş
bulunuyoruz.
97
55.020
8.680
84.345
10.812
390
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
90.000
100.000
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
19
84
20
02
20
09
18 yıl 7 yıl
Sıtma Vaka Sayısı
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 50
24.390
2090
2.500
5.000
7.500
10.000
12.500
15.000
17.500
20.000
22.500
25.000
2002 200998
Yürüttüğümüz ciddi çalıĢmalar
sonucunda yedi yılda tifo vaka
sayısı bitme noktasına gelmiĢtir.
Bu baĢarıya ulaĢmak için
belediyeler ve il özel idareleri ile
yakın iĢbirliği geliĢtirerek, içme
sularının mikrobiyolojik
güvenliğinde önemli geliĢmeler
sağladık.209
Tifo Vaka Sayısı
3 - Nihai Amaçlar/Sağlık Durumunun Ġyileştirilmesi
Sekil - 51
99
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
Koruyucu ve Temel Sağlık Hizmetleri:
•112 Acil hizmetlerini yaygın ve tamamen ücretsiz hale getirdik.
•Ücretsiz gezici sağlık hizmetlerini tüm kırsala yaygınlaĢtırdık.
•Ücretsiz demir ilacı ve D vitamini dağıtıyoruz.
•ġartlı nakit transferi uygulamasına baĢladık (yoksul anne ve çocuklarının düzenli sağlık
kontrollerini yaptırmaları ve anne adaylarına doğumlarını hastane ortamında
gerçekleĢtirmeleri Ģartıyla yapılan nakit yardımı).
•Üst gelir grubu ülkelerde kullanılan beşli kombine aşı (difteri, aselüler boğmaca, tetanoz,
Hemophilus influenza tip B ve Ġnaktif Polio virus) ve konjuge pnömokok aĢısının ülkemizde
de kullanımına baĢladık. Bu aĢıları da ücretsiz uyguluyoruz.
•81 ilimizde kanser tarama eğitim merkezleri açarak ücretsiz tarama hizmetlerini baĢlattık.
100
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
Tedavi Hizmetleri ve Yatırım
•Kamu hastanelerinin tek çatı altında birleĢtirerek 35 milyon SSK‟ lının kamu
hastanelerinden hizmet almasını sağladık.
•Performansa dayalı ek ödeme getirilmesi ile hekimlerin hastanelerde tam gün çalıĢmaya
baĢlaması, vatandaĢların özel muayenehanelere gitme mecburiyetini büyük ölçüde azalttı.
Tam gün yasası ile bu ihtiyaç tamamen ortadan kalkacak.
•YeĢil kartlı vatandaĢlarımız, kamu sağlık hizmetlerinden rahatça faydalanabiliyor ve ilaçlarını
istedikleri eczaneden alabiliyor. Müstahak olduğu halde, zamanında yeĢil
kart alamadan hastalanan vatandaĢlarımızın sağlık giderlerinin devlet tarafından
karĢılanmasına imkân sağladık. Ayaktan tedaviler için muayene, tetkik-tahlil, ilaç, diĢ
çekimi ve protezi, gözlük ve acil tedavi giderlerini kanun kapsamına aldık.
101
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
Tedavi Hizmetleri ve Yatırım
•Acil ve yoğun bakım tedavileri tüm hastanelerde (özel hastaneler dahil) ücretsiz
verilmeye baĢlandı.
•Özel hastanelerde yanık tedavisi hizmetleri, kanser tedavisi, yenidoğana verilen sağlık
hizmetleri, organ, doku ve hücre nakilleri, doğumsal anomaliler için yapılan cerrahi
iĢlemlere yönelik sağlık hizmetleri, diyaliz tedavileri ve kardiyovasküler cerrahi
iĢlemlerinden sosyal güvenlik ödemelerine ilave olarak vatandaĢtan ücret alınmamasını
sağladık.
32,1
28,2
26,1
19
16,514,9
0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Ġlaç ve Tedavi Masraflarını Kendi KarĢılayanların Oranı (%)
102
Kaynak: TÜĠK
Türkiye Ġstatistik Kurumu
tarafından yapılan “YaĢam
Memnuniyeti AraĢtırması”na
göre hastalandığında, ilaç ve
tedavi masraflarının genellikle
kendisi tarafından karĢılandığını
belirten bireylerin oranı
2003 yılında %32,1 iken 2008
yılında %14,9 olmuĢtur.
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
Sekil - 52
103
28,1
25,6
20,5
17,8
29,6
27
21,3
18,5
0
5
10
15
20
25
30
35
2003 2004 2005 2006
CYSH Hariç CYSH Dahil
% 1,5
% 1,4
% 0,8
% 0,7
Yoksul Hanelerin ve Katastrofik Sağlık Harcamaları Yüzünden Yoksulluğa DüĢen Hanelerin Oranı
Cepten Yapılan Sağlık Harcamaları (CYSH) ve YoksullaĢma
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
Sekil - 53
104
OECD Sağlık Sistemleri
Ġnceleme Raporu TÜRKĠYE
65. Sayfa;
“Ulusal Sağlık Hesapları ve
Hane Halkı Bütçe
Araştırması‟ndan elde edilen
genel bilgiye dayanarak, hem
mutlak şartlar açısından hem
de diğer ülkelere göre, Türk
sağlık sisteminin eşitlik ve
mali koruma bakımlarından
oldukça iyi işlediği
görülmektedir.”
OECD Türkiye Sağlık Sistemi Ġncelemesi
3- Nihai Amaçlar / Finansal Riskten Koruma
EUROPEP Ölçeği 81 Ġl Memnuniyet ÇalıĢması (Ekim 2008)
7586
0
15
30
45
60
75
90
Sağlık Ocaklarıyla Hizmet Verilen Ġller
Aile Hekimliğine Geçen iller
Birinci Basamak Sağlık KuruluĢlarının Sunduğu
Hizmetten Ortalama Memnuniyet Oranı (%)
105
3 - Nihai Amaçlar / Birey Memnuniyeti
EUROPEP Ölçeği:
Temel amacı birinci basamak sağlık
sunumunda kalite artırımı olan bu ölçek
hekim ve muayenehanesi ile ilgili
hastalardan geri bildirim almayı hedefler.
Hastalardan son 6 ay içerisinde en sık
baĢvurdukları hekimlerini ve
muayenehanelerini kendi kendilerine
dolduracakları 23 sorudan oluĢan bir
ölçekle değerlendirmeleri istenir.
Ölçek 5‟li Likert skalası tarzında
düzenlenmiĢ olup ilk 16 soru klinik
davranıĢı, geriye kalan sorular ise hizmet
organizasyonunu ölçmektedir.
Sekil - 54
39,5
46,9
55,252,4
66,5
63,4
0
15
30
45
60
75
2003 2004 2005 2006 2007 2008
Genel Olarak Sağlık Hizmetlerinden Memnun Olanların Oranı (%)
106
3 - Nihai Amaçlar / Birey Memnuniyeti
Sekil - 55
107
OECD Sağlık Sistemleri Ġnceleme Raporu
TÜRKĠYE
(124. Sayfa)
“Sağlık sistemi reformu, daimi bir süreçtir.
Uygulamanın bu ilk safhalarında Türkiye‟nin
“devasa” bir reformu etkili bir şekilde hayata
geçirebilen birkaç orta gelirli ülkeden
biri olduğu görülmektedir.
Sağlıkta Dönüşüm Programı, hem Türkiye‟nin
sosyal yardım sisteminde önemli bir iyileşme
kaydettiğini yansıtmakta hem de aynı
meselelerle mücadele etmekte olan diğer
ülkelere “iyi bir uygulama” örneği
teşkil etmektedir.”
3 - Nihai Amaçlar / Birey Memnuniyeti
D-Yeni Dönemde Önemli Hedeflerimiz (2010)
108
Tam gün yasasını yapmak.
Aile Hekimliği Uygulamasını tüm yurtta yaygınlaĢtırmak.
Sağlıkta Dönüşüm Programı ile geliştirilen yeni role uygun teşkilat
yasası yapmak.
Kamu Hastane Birlikleri kanununu yapmak ve 2014‟e kadar tamamlamak.
Sağlığın geliĢtirilmesi ve sağlıklı hayat programlarını yaygınlaĢtırmak.
Organ, doku ve hücre nakli hizmetlerini daha da geliĢtirmek.
Yeni Dönemde Önemli Hedeflerimiz
109
MEB ve YÖK ile yaptığımız iĢbirliği çerçevesinde doktor, hemĢire
fizyoterapist ve diğer sağlık insan gücü sayısını artırmak.
Kamu-Özel Ortaklığı ile sağlık kampüsleri oluĢturmak suretiyle
sağlık hizmetleri sunumunda ulaĢılan kalite ve kapasiteyi artırarak
ülkemizi bölgesinde cazibe merkezi haline getireceğiz.
2011 yılında Sağlıkta Dönüşüm Programının 7 yıllık tecrübesiyle Sağlık
yasalarını „„ Temel Sağlık Kanunu‟‟ başlığıyla güncelleyeceğiz.
Kızılay ile baĢlattığımız “güvenli kan temini” projesi ile 2010 yılında
ülkemizin tüm kan ihtiyacının %60‟nı temin edeceğiz. Hedefimiz 2012
yılında ihtiyacın tamamını karĢılamaktır.
110
“Sağlıkta Gelecek, Sağlıklı Gelecek”
Bu Çizgiyi Takip Edin…
Sağlıkta Dönüşüm Programı