SİNAN ÖZAT

105226009

TEFTİŞ TÜRLERİ VE TEFTİŞ İLKELERİ

Teftiş: Bir kurumda yapılan çalışmaların amaçlarına göre hazırlanan plan, saptanan ilkeler ve verilen emirlere uygun olarak Yürütülüp yürütülmediğinin denetlenmesidir.

Kurum hizmetlerinin kapsamı genişledikçe teftişe olan gereksinimde artmaktadır.

Teftiş ve Teftiş Türleri

Yönetimin TeftişiEğitim Sisteminde Yapılan TeftişMüfettişlerin Görevlendirme Şekline Göre TeftişGörev Alan Müfettişlerin Sayısına Göre TeftişUygulamada Yaratılan Mesafeye Göre TeftişHizmetin Devamlılığına Göre TeftişTeftiş Birimlerine Verilen Görevlere Göre TeftişYapılacak İşlemlerin Niteliğine Göre Teftiş Konularına Göre TeftişTeftiş Fonksiyonunu Yerine Getirme Durumuna Göre Tefti

ş

Teftiş Biçimine Göre Teftiş

Teftiş Türleri

Politik Denetim: Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından hükümetlerin görevlerini yapıp yapmadığı, aksayan yönleri olup olmadığını belirlemek için yapılır.

Yargı Denetimi: Yönetim sisteminin işleyişinden doğan uyuşmazlık ve sorunlar Danıştay, İdari Mahkemeler, Sayıştay ve adliye mahkemeleri açılan davalarla denetler.

Kamuoyu Denetimi: Yönetimin çalışmaları hakkında görüş ve düşünceleri ortaya koymak üzere kamuoyu tarafından yapılan denetimdir.

Yönetsel Denetim: İdari teftiş de denilmektedir. Yetkili olan üst kademe yöneticileri yada onlara yardım için görevlendirilen uzmanlar veya müfettişler tarafından yapılır.

Yönetimin Teftişi

Kurum Teftişi: Bir eğitim kurumunun amaçlarını gerçekleştirmede insan vemadde kaynaklarının sağlanma, yararlanılma durumunun gözlenmesi, kontrol edilmesi ve ölçütlere göre değerlendirilmesidir.Ders Teftişi: Öğretmenlerin öğretim ve eğitim etkinliklerindeki çalışmalarının gözlenmesi, incelenmesi ve değerlendirilmesidir.

Egitim Sisteminde Yapılan Teftiş

Genel Teftiş: Teftiş programına göre kurumların her türlü etkinliklerinin ve personelin hazırlanan plana göre müfettiş grubu tarafından denetlendirilmesidir.

Özel Teftiş: Durumu özellik gösteren kurum veya personelin makam onayınadayalı olarak denetlenmesidir.

Müfettişlerin Görevlendirme Şekline Göre Teftiş

Bireysel Teftiş: Bir Müfettiş tarafından yapılan teftiştir. Müfettiş kendi teftiş planına uygun olarak bir veya birden fazla gözlem, görüşme, inceleme, denetleme ve soruşturma yapar. Grupla Teftiş: İki veya daha fazla müfettiş tarafından yapılan teftiştir. Her müfettiş kendialanındaki hizmetleri denetler. Branş, daha fazlaönem ve ağırlık kazanır, değerlendirme daha objektif olur.

Görev Alan Müfettişlerin Sayısına Göre Teftiş

Yakından Teftiş: Müfettişlerin kurum içinde yada yanında olması halinde yapılan teftiştir. En belirgin özelliği teftiş eden ve edilen arasında kişisel ve iş ilişkileri bulunmasıdır. Birbirlerinin tecrübelerinden daha iyi yararlanırlar. Müfettiş, teftiş edilene daha uzun süre yardımcı olur.

Uzaktan Teftiş: Teftiş eden ile edilenin aynı yerde bulunmamaları halinde yapılan teftiştir. Teftiş eden ile edilen arasında kişisel ve iş ilişkileri sağlanamaz. Teftiş edilen hakkındaki bilgiler gözlem yolu dışında sağlanan kaynaklarla elde edilir. Kamu kuruluşlarımızda yapılan teftiş bu şekildedir.

Uygulamada Yaratılan Mesafeye Göre Teftiş

Sürekli Teftiş: Bir müfettişin yada teftişe yetkilinin belirli kurum yada kişileri devamlı olarak teftiş etmesidir. Tüm çalışmalar yerinde ve zamanında izlenir, eksikliklerin giderilmesi ve sistemin geliştirilmesinde daha çok katkıda bulunulabilir.

Aralıklı Teftiş: Bir kurum yada kişilerin belirsiz zamanlarda teftiş edilmesidir. Genellikle merkezden görevlendirilen müfettişlerin yaptıkları teftiştir. Bir kurum yada kişinin o anki durumunun denetlenmesidir. Ancak gelişmeleri izleme olanağı bulunmaz.

Hizmetin Devamlılıgına Göre Teftiş

İç Teftiş: Kurumun kendi müfettişleri tarafından yapılır. Yönetimin planını uygulayan görevlilerin işlerini teftiş ve denetlemedir.

Dış Teftiş: Kanunları sorumluluk yüklediği vatandaşlar veya kurumların işlerini teftiş ve denetlemedir. Başka kurumların müfettişleri tarafından yapılır. Kurum amaçları ile yapılan çalışma ve sonuçları karşılaştırılır.

Teftiş Birimlerine Verilen Görevlere Göre Teftiş

Teknik Teftiş: Alandan gelen müfettişler tarafından yapılır. Branşlara, alanlara, mesleklere, işin yapımında uygulanan yöntemlere, Ürün ile ilgili norm ve standartlara önem verilir.

Yönetsel Teftiş: İdari Teftiş adı verilen bu teftiş, sistemin işleyişinin kurallara uygunluğuna, kaynaklardan yararlanma şekline, sistemin tümüne ve ilişkilerine yöneliktir.

Yapılacak işlemlerin Niteligine Göre Teftiş

Faaliyet Teftişi: Teftiş edilen birimin, kendisine sağlanan insan ve madde kaynaklarını, kuruluşun amaçlarını gerçekleştirmede ne derece etkin kullanıldığını, ekonomik ve sosyal gereklere uygun olarak karlılık ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda çalışıp çalışmadığını saptamak amacıyla yapılır.

İşlemler ve Hesaplar Teftişi: Teftiş edilen birimin, teftiş dönemindeki işlemlerini düzenlemelere ve teknik gereklere uygun olup olmadığını anlamak, varsa hesaplardaki hataları, yanlışlıkları veya usulsüzlük ve yolsuzlukları bulmak için yapılır.

Konularına Göre Teftiş

Tam Teftiş: Tarama teftişi de denilen bu yöntemde, teftiş dönemine giren işlerin tamamı incelenerek teknik gereklere ve düzenlemelere uygun olup olmadıkları saptanır.

Sondajla Teftiş: İşlemlerin tümünün incelenmesi yerine bazı ölçütlere göre belirlenen veya özel olarak seçilen işlemlerin incelenmesi ile yetinilen bir teftiş yöntemidir.

Teftiş Fonksiyonunu Yerine Getirme Durumuna Göre Teftiş

Normal Teftiş: Teftiş kurulu başkanlığı tarafından yapılan planlamaya göre yapılan teftiştir. Teftiş planında denetim elemanlarını denetleyecekleri kurumlar, birimleri, zamanı, şekli, ölçütleri, ve süresi belirtilir.

Seri Teftişler: Bu tür teftişler, teftiş edilen kurumun bütün birimleri yerine, belirli birimlerinin veya tüm işler yerine bazı işlerin teftişi ile yetinilmesidir.

Teftiş Biçimine Göre Teftiş

1. Öğrencilerin davranışlarını değiştirmede okulun taşıdığı sorumlulukların yerine getirilmesine,

2. Eğitimcilerin yetenekleri ile gerçek bir güven duygusunu geliştirmelerine,

3. Olguların dikkat ve işbirliği ile çözümlenmesi ışığında eğitimcilerin anlayışını değiştirmeye,

4. Öğrenmeyi kolaylaştıran bir havayı yaratmaya, görevin daha iyi yollarla yapılmasında bireyleri isteklendirmeye,

5. Örgütte gerginlikleri azaltmaya, bir içtenlik, dostluk ve anlayış duygusunun kazandırılmasına,

6. Önemli olan problemlerin çözümlenmesine ve daha başka problemlerin de önlenmesine,

Teftişin işlevleri

7. Eğitim ve insan gelişimi alanında yapılan araştırma sonuçlarının öğrenilmesine,

8. Kullanılan öğretim notlarının geliştirilmesine, öğretmen, öğrenci veli ilişkilerinin sağlanmasına,

9. Problemlerin çözümlenmesinde bilimsel düşünme yöntemlerinin kullanılmasına,

10. Eğitimcilerin ve ilgililerin düşüncelerini açıklamaları için fırsat eşitliği sağlanmasına,

11. Okullardaki eğitimin geliştirilmesine, bu amaçla ilgililerin etkin bir işbirliği ile katılmalarına,

12. İlgililerin görüşlerinin yükseltilmesine, öğrencilerin görevlerini yapmada sorumluluk kazanmalarına yardım eder.

Teftişin işlevleri

1. Amaçlar tutarlık gösterir.2. Plan durumuna göre tasarlanır ve esnektir.3. Yasalara uygun ve dayalıdır.4. İşbirliği ve karşılıklı anlayışa dayanır. 5. Uygun yöntemler kullanılarak yapılır.6. Bilgi, beceri ve tutum gereklidir.7. Olumlu bir güdüleme gücüne sahiptir.8. Çözümleyici ve birleştiricidir.9. Geçmişe ve geleceğe yöneliktir.10. Değerlendirme, ödüllendirme ve cezalandırmayı da

içerir.

Etkili Teftişin Özellikleri

1. Teftiş için amaçlar önceden saptanmalı ve amaçlara göre teftiş planı hazırlanmalıdır.

2. Teftiş esnasında daha önceden yapılan teftişlerin sonuçları göz önünde bulundurulmalıdır.

3. Teftişe durumu saptama ile başlamalı ve yavaş yavaş geliştirme çalışmalarına geçilmelidir.

4. Teftiş esnasında, kişi ve kurumun olanakları göz önünde bulundurmalıdır.

5. Teftişle ilgili araştırma sonuçları ile yeni gelişmelerden yararlanılmalıdır.

Teftişte Genel Kurallar

6. Teftiş sisteminin geliştirilmesi için yapıcı ve bulucu olmalıdır.

7. Teftiş, demokratik olmalıdır.8. Teftiş, samimi, olumlu, basit olarak

karakterize edilebilecek şekilde yapılmalıdır.9. Teftişe kişisel ilişkilerden çok, mesleki

ilişkiler esas alınmalıdır.10. Teftiş edilen personelin özel yetenekleri

geliştirilmeli ve teşvik edici yollar aranmalıdır.

Teftişte Genel Kurallar

11. Teftiş, yönetici ve diğer personelin mesleklerinde güven verici olmalı, iyi ilişkiler ilişkiler sağlanmalıdır.

12. Teftiş, kişi hakları ve ilişkileri ile ilgilenmelidir.13. Teftiş sonucu kişi ve olayların

değerlendirilmesi çok dikkatli ve objektif olarak yapılmalıdır.

14. Teftişte formaliteye fazla yer verilmemeli sonuçlar delillerle kanıtlanmalıdır.

15. Teftiş sonunda amaçlara ulaşma derecesi saptanmalı, gelişimi etkileyen faktörler belirtilmelidir.

Teftişte Genel Kurallar

1. Amaçlar tutarlık gösterir.

2. Plan durumuna göre tasarlanır ve esnektir.

3. Yasalara uygun ve dayalıdır.

4. İşbirliği ve karşılıklı anlayışa dayanır.

5. Uygun yöntemler kullanılarak yapılır.

6. Bilgi, beceri ve tutum gereklidir.

7. Olumlu bir güdüleme gücüne sahiptir.

8. Çözümleyici ve birleştiricidir.

9. Geçmişe ve geleceğe yöneliktir.

10. Değerlendirme, ödüllendirme ve cezalandırmayı da içerir.

Okulunuza gelen, çatık kaşlı, çok fazla diyaloğa girmeyen, sürekli evrak isteyip eksik ve yanlışları not alıp yinede ortalamanın üzerinde not veren bir müfettiş, sizce hangi teftiş özelliklerini ihmal etmiştir?