-
BİLGİSAYAR DERS NOTLARI Teknoloji: İnsanoğlunun tasarlayarak
ürettiği ya da ortaya koyduğu faydalı, faydasız ya da zararlı her
türlü alet ve araçlardır. Bilişim Teknolojileri : Bilgiye
ulaşılmasını ve bilginin oluşturulmasını sağlayan her tür görsel,
işitsel basılı ve yazılı araçlardır. Bilişim Teknolojilerinin
Amaçları:
Bilgiye kolay ulaşmayı sağlamak
Maliyeti azaltmak
Hayatımızı kolaylaştırmak
Hızlı haberleşmeyi sağlamak
Dosya Nedir, Klasör (Dizin) Nedir Teknolojinin Kullanım
Alanlarından bazıları: Sağlık, eğitim, günlük yaşam,mimarlık ve
mühendislik, iletişim,sahne sanatları, sinema, tiyatro,üretim,
sanayi, uçak ve uzay sanayi, Ticaret ve Bankacılık vb…
BİLGİSAYAR VE SAĞLIK
Bilgisayar başında doğru oturuş şekli: Bilgisayar Kullanırken
dikkat edilmesi gereken noktalar:
Yüksekliği ayarlanabilir, sırtı bele uygun ve esnek bir
ergonomik koltukta oturulmalıdır.
Dik oturmalı ve sırt desteklenmelidir.
Monitörün üst hizası ile göz seviyesinin aynı seviyede olmasına
dikkat edilmelidir.
Monitörden 45-70 cm uzakta olunmalıdır.
Işık monitöre dik açıyla gelmemelidir.
-
Işık yansıma ve parlamaları engellenmelidir.
Fare ve klavye masanın üzerinde aynı seviyede olmalıdır.
Kollar yatay veya biraz yukarıda olmalıdır.
Dirsek ve eller düz bir çizgide olmalıdır.
Bacakların üst kısmı yatay olmalıdır.
15-20 dk da bir gözleri kısa süre uzağa odaklayarak göz
kaslarının dinlenmesi sağlanmalıdır.
Çocuklarda yarım saatte bir yetişkinlerde saat başı mola
verilerek oda havalandırılmalı ve egzersiz yapılmalıdır.
Konu ile ilgili video :
http://www.youtube.com/watch?v=nCOslDG8QFE
BİLGİSAYAR VE ETİK:
İnternet Etiği:
İnternet'in yazılı olmayan kuralları olarak ifade edebileceğimiz
bu kavram, kişilerin yüz yüze iletişimde birbirlerine gösterdikleri
saygı ve anlayışın dijital ortamda da ortaya konmasını
hedeflemektedir.
Sadece bilişim teknolojilerinin gelişmesi ile değil, bilgisayar
kullanımının kolaylaşması ile de bilişim ortamlarında sık sık etik
sorunlar yaşanmaya başlanmıştır. Bu etik sorunların çözümünü
amaçlayan, bilişim ortamlarındaki etik ilkeler aşağıda
özetlenmiştir.
Computer Ethics Institute (Bilgisayar Etik Enstitüsü) tarafından
geliştirilen ve bilgisayar kullanım etik ilkelerinin temelini
oluşturan 10 ilke:
1- Bilgisayarı başka insanlara zarar vermek için
kullanmayacaksın. 2- Başka insanların bilgisayar çalışmalarına
karışmayacaksın. 3- Başka insanların dosyalarına burnunu
sokmayacaksın. 4- Bilgisayarı hırsızlık yapmak için
kullanmayacaksın. 5- Bilgisayarı yalan bilgiyi yaymak için
kullanmayacaksın. 6- Bedelini ödemediğin yazılımı kopyalamayacak ya
da kullanmayacaksın. 7- Başka insanların bilgisayar kaynaklarını
izin almadan kullanmayacaksın. 8- Başka insanların entelektüel
bilgilerini kendine mal etmeyeceksin. 9- Yazdığın programın sosyal
hayata etkilerini dikkate alacaksın. 10- Bilgisayara saygı duyacak,
hakkında bahsedilecek şeyler için kullanacaksın.
Sakın Unutmayalım:
• Toplum karşısında kendinize yakıştırdığınız tavrı İnternet’in
sanal ortamında da sürdürünüz, kimliğinizi saklayabileceğinizi
umarak gerçek yaşamınızda benimsemediğiniz davranışları
sergilemeyiniz.
• Başkalarına karşı saygılı olunuz, bunun kendinize olan
saygınızın ve size başkalarının göstereceği saygının ön koşulu
olduğunu unutmayınız.
• Düşüncelerinizi dile getirirken olumlu yaklaşmanın ve nazik
bir ifade kullanmanın sağ duyunun gereği olduğunu hatırlayınız.
• Tartışmaların özelleşmesine ve kişiselleşmesine yol
açmayınız
Bilişim Suçları ve Siber Zorbalık Siber zorbalık, “bilgi ve
iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba, özel ya
da tüzel bir kişiliğe karşı yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda
zarar verme davranışlarının tümüdür.” İki çeşit siber zorbalık
bulunmaktadır: İlki olayın daha çok teknik yönünü içeren elektronik
zorbalık, diğeri ise olayın daha çok psikolojik yönünü içeren
elektronik iletişim zorbalığıdır. Elektronik zorbalık kişilerin
şifrelerini ele geçirmek, web sitelerini heklemek, spam içeren
mailler
http://www.youtube.com/watch?v=nCOslDG8QFE
-
göndermek ya da bulaşıcı mailler göndermek gibi teknik olayları
içerir. Elektronik zorbalık, bireysel yapılabileceği gibi birçok
kişi tarafından organize bir şekilde aynı anda da yapılabilir. Bu
saldırılar donanım ve yazılımlara direk olarak etkide bulunurken,
dolaylı olarak kişilerin duygularına da etki etmektedir. E-iletişim
zorbalığı ise bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kişileri
sürekli rahatsız etme , kişilerle alay etme, isim takma, dedikodu
yayma, internet üzerinden kişiye hakaret etme ya da kişinin rızası
olmadan fotoğraflarını yayınlama gibi ilişkisel saldırı
davranışlarını içerir. Bu da direk olarak duyguları etkilemektedir.
Siber zorbalık, ‘akran tacizinin elektronik bir formudur’. Öyle ki
bu davranış formları hızla yaygınlaşan bir biçimde okulun
sınırlarını aşmış çocukların evdeki odalarına kadar girmiştir.
Çocukların yaşadığı siber zorbalık, akranlarının e-posta, Facebook,
msn, vb. sosyal sohbet ortamları üzerinden veya doğrudan cep
telefonlarına gelen sözlü veya yazılı mesajlarla rahatsız edilmesi,
küçük düşürülmesi veya aşağılanması şeklinde ortaya çıkmaktadır.
Son yıllarda, bilişim suçlarının oranında büyük bir artış
gözlenmektedir. 2007 tarihinden itibaren, bilişim sistemlerine
karşı işlenen suçlar bilişim suçu olarak kabul edilmektedir.
Bilişim Suçları Şube Müdürlüğü, başka birine ait bir bilişim
sisteminden izinsiz veri çalınması, veri kopyalanması, sistemin
geçersiz kılınması gibi suçlara bakmaktadır. Sahte profil, internet
yollu taciz, rahatsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarda da Asayiş ve
Bilişim Suçları Müdürlüğü’ nün çalışma alanında yer almaktadır.
Bilişim suçu mağdurları nasıl bir yol izlemeli? Mağdurun, ilk
yapması gereken Cumhuriyet Savcılığı´na durumu bildirmek. Bunun
yanında anında 155 Polis İmdat hattına ihbarda bulunabilirsiniz.
Yine [email protected] adlı e-mail adresine mesaj gönderilebilir. Her
il, bölgedeki Bilişim Suçları ve Sistemleri Şube Müdürlüğü´nün
telefonunu arayarak bizzat şikâyet edebilir. İnternet üzerinden
karşılaşılan, internetten intihara yönlendirme, çocukların cinsel
istismarı, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma,
müstehcenlik, hakaret, taciz, Atatürk aleyhine işlenen katalog
suçlar için ise doğrudan Telekomünikasyon İletişim Başkanlığına
ihbar yapmak gerekiyor. Siber zorbalıkla nasıl mücadele edilir?
Siber zorbalık günümüz koşulları içinde kaçınılmaz görünse de,
hukukî olarak bu tehdide maruz kalmadan önce ve sonrasında
yapılabilecek şeyler yok değil. Anayasa'nın 20. maddesine göre
açıkça herkes, özel ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme
hakkına sahip ve kimsenin gizliliğine dokunulamaz. Ayrıca Medenî
Kanun da kişilik haklarının korunmasını düzenliyor. Hal böyle
olunca, kişilik ihlalinin önlenmesine, sürmekte olan saldırıya son
verilmesine, sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırının
hukuka aykırılığının tespitinin istenmesine izin veriliyor.
Dolayısıyla eğer kanunlarda yer alan bir istisna ya da rıza yoksa,
yapılan her türlü kişisel veri kullanımı veya paylaşımı hukuka
aykırı oluyor. Siber Zorbalığa maruz kalan gençlerde gözlenen
duygusal ve fiziksel durumlar:
Depresif ruh hali
Öfke /kızgınlık
Okul notlarında düşüş
Okula gitmek istememek
Arkadaşlarıyla görüşmek istememek
Bilgisayarı /cep telefonunu kullanmada tereddüt etmek.
-
AİLELER NELER YAPABİLİRLER? • Ailelerin çocuklarına daha çok
zaman ayırması, zorbalık davranışlarına karşı dikkatli, özenli
olması önerilebilir. • Ailelerin belli zaman dilimleri içerisinde
çocuklarını üzen veya kızdıran arkadaşları olup olmadığını ve bu
durumun nasıl olduğunu sorması çocuklarının zorbalığa kurban veya
zorba olarak katılmasını önlemede faydalı olacaktır. • Çocuğu
zorbalığa karışan ailenin öncelikle çocuğunu dikkatle dinlemesi,
çocuğuna nasıl yardım edebileceği üzerinde düşünmesi, okul ile iş
birliği yapması ve olanak varsa okul dışı uzmanlardan da destek
alarak çözüm üretmede işbirliği yaklaşımları kullanması
önerilmektedir. • Zorba ve kurban olan öğrencilerin ailelerin
çocukları ile empati kurması ve durumu tartışmak yerine çocukların
duygularını ve hissettiklerini anlamaya çalışması önerilmektedir. •
Zorbalığın nerede meydana geldiğini, nasıl oluştuğunu öğrenmek
ailelerin yapması gerekenler arasında yer almaktadır. • Son olarak
aile başka ebeveynlerle ve öğretmenlerle konuşarak ortak çözüm
yolları belirlemeye çalışması yararlı olabilir. Ancak aile çocuğunu
buna zorlamamalı çocuğunun hazır olduğundan emin olduğunda bu
çözüme başvurmalıdır. Akran zorbalığı, toplumsal yaşantının
sürdürüldüğü her ortamda önemli bir sorundur ve bu sorunla
ebeveynlerin tek baslarına baş etmeleri oldukça zordur. Bu nedenle
aile okul ve çocuk üçgeni dikkate alınmalı, öğretmenlerin ve
ebeveynlerin çocuklarının psikososyal gelişimi ve eğitiminde
birbirleri ile iletişim halinde bulunmaları gerekmektedir. Konu ile
ilgili gözlemleriniz veya şüpheleriniz olduğu takdirde okulunuzun
rehberlik birimi ile koordineye geçiniz.
DOSYA VE KLASÖR KAVRAMI Dosya: bilgisayardaki bilgi kümeleridir.
her türlü dosya bilgisayarda sayısal olarak bulunur. bilgisayardaki
veriler basitçe 0 ve 1 sayılarından oluşur Bilgisayarda teknik
olarak sadece iki çeşit bilgi bulunur: Klasör Nedir ? Klasörler
dosyaları birbirinden ayırmak için kullanılan bileşenlerdir. Teknik
olarak klasör hard diskte yer kaplamaz ve sınırsız sayıda klasör
üretilebilir. Klasörler bilgisayarın dosyalara kolay erişmesini
sağladığı gibi biz kullanıcıların da dosyaları kategorilememizde
yardımcı olur. klasörler olmasaydı tüm
resimler,belgeler,filmler,mp3 dosyaları hepsi yan yana olmak
zorunda kalırdı. Dosyalar isim olarak iki parçadan oluşur: 1- Dosya
Adı: Dosyayı oluşturan parçalardan ilk bölümdür. dosya adı DOS
ortamında 8 karakterden oluşur. Windows ortamında ise 250 karakter
uzunluğunda olur. 2- Dosya Uzantısı : Dosya uzantıları , dosyanın
içeriğine göre değişmektedir. Örneğin yazı dosyaları TXT adı ile
saklanırken resim dosyaları BMP adı ile saklanır. Uzantı bir nevi
dosyanın soyadı gibidir. dosyanın hangi programla açılacağını da bu
uzantılar belirtir. Siz herhangi bir dosyaya çift tıkladığınızda
bilgisayarınız dosyanın uzantısına bakar ve ona uygun programı
çağırır. Windows ortamında uzantılar gizlenmiştir çünkü acemi
kullanıcıların yanlışlıkla uzantıları değiştirmesi halinde bazı
dosyalar açılmaz ve sıkıntıya sebep olur. Çok kullanılan bazı dosya
uzantıları şunlardır. Yazı Dosyaları:
TXT : en basit yazı dosyası RTF: Zengin içerikli metin belgesi
DOC: Microsoft Word ile kaydedilmiş yazılı belge
http://www.dosyauzantisi.com/txthttp://www.dosyauzantisi.com/rtfhttp://www.dosyauzantisi.com/doc
-
DOCX: Microsoft Office 2007 ve üzeri ile kaydedilmiş belgedir
Resim Dosyaları:
BMP: Açık resim dosyasıdır. Paint ile değiştirilebilir JPG:
sıkıştırılmış resim dosyasıdır GIF : Animasyonlu resim dosyasıdır
PSD: Photoshop ile üretilmiş resim dosyasıdır
Müzik Dosyaları: WAV: Açık ses dosyasıdır. Media player ile
açılabilir MID: Eski tip müzik dosyasıdır MP3: Sıkıştırılmış müzik
dosyasıdır. winamp ile açılabilir
Film Dosyaları: AVI: Açık film dosyasıdır. codec desteği ile
media playerde izlenebilir MPG: Sıkıştırılmış eski tip film
dosyasıdır MPEG-2 : MPG sisteminin gelişmiş versiyonudur. günümüzde
Mpeg4 formatı çok kullanılmaktadır DivX: Yüksek sıkıştırmalı Avi
dosyalarıdır. MOV: Quicktime video dosyasıdır DAT: CD üzerindeki
filmlerdir
Dosyalar yapı olarak iki gruba ayrılabilir: 1- Çalıştırılabilir
Dosyalar: Bu dosyalar bilgisayarda çalışıp iş yapan dosyalardır.
örneğin yazı yazmakta kullandığınız Not Defteri uygulaması
çalışabilir bir uygulamadır. çalıştıktan sonra yazı dosyası
üretebilir. Bazı çalışabilir dosyalar:
EXE: En çok kullanılan uygulama dosyalarıdır COM: sistem
dosyalarıdır BAT: birçok dosyayı sıra ile çalıştıran dosya
listesidir CMD: sistem dosyasıdır
2- Bilgi dosyaları: İçersinde bilgi bulunan dosyalardır. Bu tip
dosyalar kendi başına işe yaramaz. örneğin Elinizde DOC uzantılı
bir Yazı dosyası varsa Microsoft Word olmadan açıp okumanız mümkün
değildir. (veya Open Office gibi uygulamalar ile açılabilir)
uygulama olmadan yazı ve resim dosyası işe yaramaz. Bilgi dosyaları
binlerce farklı çeşittedir. bu sebeple hepsini burada yazamıyoruz.
sitemizdeki geniş listelerden bakabilirsiniz. Bilgisayarın Tanımı
ve Tarihçesi Bilgisayar (computer), uzun ve çok karmaşık hesapları
bile büyük bir hızla yapabilen, mantıksal (lojik) bağlantılara
dayalı karar verip işlem yürüten makinadır. Kısacası bilgisayar,
bilgi işleyen elektronik bir makinadır. Kısa Tarihçesi İnsanoğlu,
M.Ö. 3000 yıllarında paralı alışverişin başlaması ile sayma
işlemine ihtiyaç duydu. M.Ö. 2600 yıllarında ise bu işlemlerde
kullanılmak üzere Abaküs adı verilen hesaplayıcılar bulundu.Bu
sebepten abaküsler bilgisayarların ataları olarak anılır.
1642’de Blaise Pascal eldeli toplama yapan oyuklu makine
geliştirdi.
1673’de Gattfried Leibniz çarpma yapan makine geliştirdi.
1801’de Jasoph - Marie Tacguard otomatik dokuma tezgahı icat
etti. Bu makine, insan yerine makine kullanımına geçtiği için
Fransa’da isyana neden oldu.
http://www.dosyauzantisi.com/docxhttp://www.dosyauzantisi.com/bmphttp://www.dosyauzantisi.com/jpghttp://www.dosyauzantisi.com/gifhttp://www.dosyauzantisi.com/psdhttp://www.dosyauzantisi.com/wavhttp://www.dosyauzantisi.com/midhttp://www.dosyauzantisi.com/mp3http://www.dosyauzantisi.com/avihttp://www.dosyauzantisi.com/mpghttp://www.dosyauzantisi.com/mpeg2http://www.dosyauzantisi.com/divxhttp://www.dosyauzantisi.com/movhttp://www.dosyauzantisi.com/dathttp://www.dosyauzantisi.com/dosya-uzantilari-D
-
İngiliz Matematikçisi Charles Babbage 1812 yıllarında fark
makinası üzerinde çalışmaya başladı. Babbage'ın yaptığı hesaplar ve
çizimleri, hesap makinalarının ve bilgisayarların temelini
oluşturduğundan, ona bilgisayarın babası denmiştir.
Bugün bilgisayarlar ikili sayı sistemine göre çalışmaktadır.
İkili sayı sistemi ise 1854 yılında Matematikçi George Boole
tarafından bulunmuştur.
1937 yılında IBM şirketi adına çalışma yapan Hardvard
Üniversitesi hocalarından Howard Aiken ve Browne'un geliştirdiği
Mark 1, ilk defa olarak insan müdahalesi olmaksızın çalışan sayısal
otomatik bilgisayar olma unvanını elde etti. Mark 1 adlı bu makina,
delikli kağıt şeritle çalışan, dört işlemi yapabilen, verilen
değerleri karşılaştırabilen, depoladığı bilgileri kullanabilen bir
makinaydı.
Modern Bilgisayarlar Bilgisayarlarda Kuşaklar(Jenerasyon)
Bilgisayarlar yapılarındaki önemli değişiklikler esas alınarak
günümze kadar beş kuşağa bölünmüşlerdir. Birinci Kuşak (Vakum
Tüplü) Bilgisayarlar (1946 -1959) 1945 yılında Eniacla başlayan
bilgisayarlar, 1959 yılına kadar devam etti. Bu dönemde 1946
yılında edvac ve 1951 yılında da UNIVAC-1 ticari amaçlı
bilgisayarları üretilmiştir. 1956 yılında IBM firmasında IBM-650 ve
IBM-700 serisinden bilgisayarlarla bu süreçte yer almıştır Bu
kuşağın temel özellikleri şunlardır: 1.İşlemci olarak çok büyük
vakum tüpleri kullanılırdı. 2.Fazla enerji harcarlardı. 3.Çevreye
fazla ısı yayarlardı. 4.Veri programlarını ana belleklerinde
tutarlardı. 5.Saklama aracı olarak manyetik teyp kullanılırdı.
6.Programlar fazla detay gerektiren makine dilinde yazılırdı.
İkinci Kuşak (Transistörlü) Bilgisayarlar (1959 -1964) Transistorlü
bilgisayarlar döneminde, IBM serisi ve BURROUGHS serisi
bilgisayarları söyleyebiliriz. Bu dönemde FORTRAN, COBOL ve ALGOL
gibi bilgisayar dillerinin kullanılmış olması bu dönem
özelliklerine ekleneblir. Bu kuşağın temel özellikleri şunlardır:
1.İşlemci olarak transistörler kullanılırdı. 2.Ortalama 10.000
transistör ile çalışırlardı. 3.Az enerji kullanırlardı. 4.Daha az
ısı yayarlardı. 5.Transistörler tablolar üzerine el ile monte
edilirdi. Üçüncü Kuşak (Entegre Devreli) Bilgisayarlar (1964 -1970)
Bu kuşağın en temel özelliği entegre (tümleşik) devrelerin
kullanılmasıdır. Bu dönemde IBM Sistem-360/370, RCA Spectra 70 ve
HONEYWELL 2200 serileri üretilmiştir diyebiliriz. Bu kuşağın temel
özellikleri şunlardır: 1.İşlemci olarak entegre devreler
kullanılırdı. 2.Manyetik diskler kullanılmaya başlandı. 3.Program
ve veriler ihtiyaç duyulduğu sürece saklanabiliyordu.
-
Dördüncü Kuşak (Mikroişlemcili) Bilgisayarlar (1970 -1990) Bu
kuşak, bilgisayar üretiminde önemli olan mikroişlemcilerin, buna
paralel olarak gelişen Disk kapasitelerinin, tasarım açısından
gelişmişlik ve ağ sistemlerinin gelişmesi veya kullanılması,
yazılım alanında sağlanan gelişmeler gibi süreçlerle daha
etkinleşmiştir. Apple I, IBM PC örnek olarak verilebilir. Bu
kuşağın temel özellikleri şunlardır: 1.Mikroişlemcilerle daha hızlı
işlemler yapılmaktadır. 2.Daha fazla bilgi ve program saklanabilen
disk ve cd' ler kullanılabilmektedir. 3.Yapay zekâ kavramı hayata
geçirilmiştir. 4.Ağ sistemleri oluşturulup bilgisayarlar arasında
iletişim sağlanabildi. 5.Bilgisayarlar fiziksel olarak küçülerek
kullanışlı ve taşınabilir hale geldi. Beşinci Kuşak (Yapay Zekâlı)
Bilgisayarlar (1990-?) Günümüzün de içinde yer aldığı bir dönemden
bahsediyoruz. Bu kuşaktaki bilgisayarlardan beklenen hedefler
şunlardır: 1.Üretkenliğin düşük olduğu alanlarda, üretkenliği
arttırmak amacıyla pratik metotlar geliştirmek 2.Kalkınmada ve
gelişmede, uluslar arası dayanışmaya katkıda bulunmak 3.Enerji ve
kaynak tasarrufunda bulunmak 4.Toplumun sorunlarına pratik çareler
bularak, toplumsal huzur ve güvenin sağlanmasında katkıda bulunmak
Beşinci kuşak bilgisayarlar sistemlerinin en büyük özelliği insan
ve bilgisayar arasında eşgüdümlü bir çalışma ortamı
sağlayabilmektir. Konu ile ilgili video:
http://www.youtube.com/watch?v=LJ5c3AycRIE BİLGİSAYARIN TEMEL
ÖZELLİKLERİ • Elektronik ve mekanik parçalardan oluşur. •
İstenildiği kadar veriyi istenildiği süre saklayarak, istenildiği
şekilde kullanıcıya verebilir. • Önceden tasarlanmış programlar ile
neyi, nasıl, yapacağına karar verebilir, karşılaştırma yapabilir. •
Matematiksel ve mantıksal işlemleri hızlı bir şekilde yerine
getirir. • İnternetin getirdiği olanaklar ile insanlar arasında
etkileşimi sağlar. • İnsan tarafından yönlendirilebilen elektronik
bir araçtır. DONANIMI (HARDWARE) Bilgisayarların fiziksel
kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran,
klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci,
tarayıcı gibi. Bir kişisel bilgisayarın temel donanım birimleri
kasa adı verilen fiziksel donanımın içerisine monte edilebilir.
YAZILIMI (SOFTWARE) Donanımı kullanmak için gerekli programlardır.
Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar.
Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar. Örneğin:
Kelime işlem (Microsoft Word) programları kullanıcıların yazı
yazması için kullanılır. Programlama dilleri gibi. Bir bilgisayarda
verimli çalışmanın koşulu uygun donanıma uygun yazılımdır. Günümüz
teknolojisine ait bir bilgisayar ile çalışırken kullanılan
programlar yıllar öncesine ait ise yazılım gelişmelerine ayak
uyduramamışız demektir. Tersine bir durum yani günümüze ait bir
yazılım için mutlaka yeni bir bilgisayar gerekmektedir. Eski
bilgisayarımızla sadece onun üretildiği
http://www.youtube.com/watch?v=LJ5c3AycRIE
-
döneme ait yazılımları verimli kullanabiliriz. Donanım
teknolojisindeki gelişmeler yazılımların daha çok işlevinin
olmasının sağlar, yazılım sektöründeki gelişmeler ise daha iyi bir
donanıma ortam yaratır kısaca hem donanım hem de yazılım sektörü
sürekli birbirlerinin sınırlarını zorlarlar. BİLGİSAYARIN ÇALIŞMA
YAPISI Giriş Birimi: Bilgisayara dış ortamdan veri girilmesini
sağlayan birimlerdir. Çıkış Birimi: Bilgisayar ortamındaki
verilerin dış ortama aktarılmasını sağlayan birimlerdir. Merkezi
İşlem Birimi (CPU): Bilgisayarın beynidir. Bilgisayar içindeki
bütün işlemler CPU’da yapılır. Yani giriş biriminden girilen
veriler merkezi işlem birimi içinde işlenir ve çıkış birimine
aktarılır. Bellek: Bilgilerin kalıcı ya da geçici olarak saklandığı
ortamlardır. DONANIM Bir bilgisayar, her elektronik cihaz gibi,
elle tutulur, gözle görülür fiziksel parçalardan oluŞmuŞtur.
Bilgisayarı oluŞturan her türlü fiziksel parçaya donanım adı
verilmektedir. Bu parçalar bilgisayara entegre bir vaziyette
görülebileceği gibi, fiziksel olarak bilgisayardan ayrı bir
vaziyette de görülebilir. Donanım ürünlerini türlerine ayırarak
inceleyelim. Donanım Türleri: 1- Giriş birimleri . 2- Çıkış
birimleri 3- Bilginin işleneceği ve depolanacağı birimler.
1.Giriş Birimleri: DıŞ ortamdan bilgisayara çeşitli bilgileri
aktarabilmek için kullanılan birimlerdir. Bu bilgiler yazı, resim,
işaret, ses, görüntü vb. bilgiler olabilir. Çok fazla özel amaçlar
için kullanılanların dışındaki giriş birimlerini görelim. Klavye:
Üzerindeki tuşlar yardımıyla bilgisayara harf, rakam, sembol veya
komut girmemize yarayan donanımdır. Dil ve standart seçenekleri
vardır ve klavye temin ederken bu seçenekler göz önüne alınmalıdır.
Kendi dilinize uygun ve elinizin alışmış olduğu klavye türü
seçilmelidir. Elinizin alışmış olduğu klavye türünden kasıt F veya
Q klavye olmasıdır. Bu ifadeler dünya üzerindeki klavye
standartlarıdır ve klavye üzerindeki harf tuşlarının yerleri
değişiktir. Klavyenin kullanımı ile ilgili bilgiler sonraki
bölümlerde ayrıntılı olarak verilecektir.
-
Mouse (Fare): Bilgisayarın ekranı üzerindeki belirli nokta veya
alanları işaretleme yoluyla bilgisayara komut vermemizi sağlayan
donanım aracıdır. Temelde çeşitliliği olmamasına rağmen üzerindeki
tuş sayısına göre farklı türleri bulunmaktadır. Hem fare hem de
klavye alırken dikkat edilmesi gereken bir konu da ergonomik
olmalarıdır. El ve bileklerinizi rahatsız etmeyecek ürünler
seçilmelidir. Farenin kullanımı ile ilgili bilgiler sonraki
bölümlerde ayrıntılı olarak verilecektir CD-ROM Sürücü: Bir CD-ROM
daki bilgilerin bilgisayara aktarılabilmesi için kullanılan donanım
parçalarıdır. Bu parçalar CD-ROM ları okuma hızlarına göre
çeşitlenmiştir. 52x, 70x gibi birimlerle nitelendirilirler. CD-ROM
sürücüler CD-ROM dan bilgi okuyabilirler ancak CD-ROM a bilgi
aktaramazlar. Bu işlem için kullanılan CD-WRİTER konusuna ve CD-ROM
konusuna ilerde değinilecektir. Scanner (Tarayıcı): Basılı
dokümanlardaki resim, yazı vb. türünden bilgileri bilgisayara
aktarmak için kullanılan donanım parçasıdır. Saydam bir platformu
olan ve platformun üzerindeki materyale özel bir ışık gönderip
ışığın yansımasıyla materyali tarayan bir yapıya sahiptir. Tarama
alanının büyüklüğüne (A4 veya A3 boyutları vb.) ve çözünürlük
özelliğine göre değişen türleri vardır. Çözünürlük birimi olarak
dpi(dots per inches = her inçteki nokta sayısı) kullanılır ve bu
değer ne kadar yüksek olursa aktarılan görüntü de o kadar kaliteli
olur. Scanner alırken tarama hızının ve çözünürlüğünün yüksek
olmasına dikkat edilmelidir.
-
Webcam (Web Kamera): Bulunduğu ortamdaki hareketli görüntü
bilgilerini bilgisayara aktaran donanım parçasıdır. Bir lens
vasıtası ile ortamın görüntüsünü yakalayıp bilgisayarın anlayacağı
işaret diline çevirir ve uygun bir yazılımla bu görüntüler ekrandan
izlenebilir veya kayıt ortamlarına kaydedilebilir. Dijital Fotoğraf
Makinesi: Bir çoğu webcamin yaptığı işi de yapan dijital fotoğraf
makineleri temelde normal fotoğraf makinelerinin yaptığı işi yapar.
Fakat, burada film veya tab gibi olaylarla karşılaşmayız. Dijital
fotoğraf makinesi lensi yardımıyla ortamın görüntüsünü resim
dosyası olarak hafızasına atar. Daha sonra makinenin hafızasındaki
bu resim dosyaları özel bağlantı kablolarıyla bilgisayara
aktarılır. Bu resimler istenirse bilgisayarda saklanır istenirse
fotoğraf yazıcılarından kartlara aktarılır. Dijital fotoğraf
makinesinin kalitesini belirleyen çözünürlüğüdür birimi ve piyasada
megapiksel olarak söylenmektedir. Mikrofon: Bilgisayarın ses
kartına bağlanan mikrofon, sesleri elektrik, sinyallerine
dönüştürür. Bu sinyallerde özel yazılımla bilgisayarda
değerlendirilir veya sayısal olarak saklanır. Diz-üstü
bilgisayarlar için Gösterme aygıtları
Diz üstü bilgisayarlarda “touch pad” veya “track-point”
(iz-noktası, GBH düğmesi) denen aygıtlar farenin işlevini
üstlenmektedir. l“Touch Pad” lerde imleci hareket ettirmek için
işaret parmağımızı dokunma alanında sürükleriz. Tıklama için alana
hafifçe vurmamız yeterlidir. İz noktası, klavyedeki GBH tuşlarının
kesişme noktasına yerleştirildiği için GBH düğmesi veya bir silgi
kafasına benzediği için “eraser head” olarak da anılır. İz
noktaları minyatür bir oyun çubuğu gibi işaret parmağımızla
yönetilir. Diz üstü bilgisayarlarda normal mouse’lar veya
Trackball’lar da kullanılabilir.
-
Dokunmatik Ekranlar
İşi parmağınıza yükleyen diğer bir gösterme aygıtı, turizm
danışma bürolarında, bankalarda, metroda, alışveriş merkezlerinde,
müzelerde ve hava alanlarında sıkça görülen dokunmatik ekranlardır
(touch screen). Son yıllar da akıllı telefon, tablet gibi
aygıtların ekranlarında da kullanılmaktadır. Kullanıcılar komut
vermek yada bilgi almak için ekrana dokunurlar.
Oyun çubuğu (Joystick)
Bilgisayar oyunlarında sıkça kullanılan bir gösterme aygıtıdır.
Bir taban birimine yerleştirilmiş el büyüklüğündeki her yöne
hareket edebilen çubuklardır.
Optik Okuyucular: Optik okuyucular, kâğıtlara özel renklerle
basılmış formalardaki belirlenen yerlerdeki koyu renkle işaretlenen
bilgileri elektrik sinyallerine dönüştürerek bilgisayara aktaran
cihazlardır. Bunlar oldukça pahalı aygıtlardır. Bu nedenle
okullarda sınav formalarının ve değişik kurumlarda anket
formalarının değerlendirilmesinde kullanılır. Çeşitli şans oyunları
formalarının (Loto gibi) merkezdeki bilgisayara aktarılmasında
yaygın olarak kullanılır.
Diğer girdi aygıtları
Barkod okuyucular, Işıklı kalemler , Grafik tabletleri,
-
2. ÇIKIŞ BİRİMLERİ: Bilgisayarda işlenmiş veya depolanmış
bilgileri kullanıcının işine yarayacak biçimde dış ortama
aktarabilmek için kullanılan birimlerdir. Çok fazla özel amaçlar
için kullanılanların dışındaki çıkış birimlerini görelim. Monitör
(Ekran) ve Ekran Kartı : Monitör, bilgisayarımızda olup bitenleri
veya olayların sonuçlarını gözle görebileceğimiz donanım
parçasıdır. Ekran kartı ise monitörün bağlandığı ve bilgisayardaki
görüntü bilgilerini monitöre aktaran bir arabirimdir. Monitörler
tüplü ve plazma olmak üzere iki temel teknoloji ile üretilirler.
Bunlar da kendi aralarında bir çok üretim teknolojisine ayrılırlar.
Plazma teknolojisiyle üretilen monitörler ince bir yapıya
sahiptirler kullanımı daha kolaydır ve fazla yere ihtiyaçları
yoktur. Buna karşın görüntü kaliteleri tüp teknolojisiyle üretilen
monitörler kadar kaliteli değildir. Monitör alırken dikkat edilmesi
gereken hususlar yüksek çözünürlükte uygun frekansı desteklemesi ve
pikseller arasındaki mesafedir.. Örneğin; 1024x768 piksel 75 Hz ve
0,28 piksel aralığı gibi… Piksel, monitörün ekran yüzeyinde değişik
renklerde ışık saçabilen bir noktaya verilen addır. Pikseller
değişik renkler alarak görüntüyü oluştururlar. Ekran kartı
alınırken ise grafik hafızasının büyük olmasına dikkat edilmelidir.
Grafik hafızası ne kadar büyük olursa ekran kartının monitöre
göndereceği görüntü o kadar kaliteli ve derinlikli olacaktır. Bazı
özel monitörler giriŞ birimi olarak da kullanılabilmektedir.
Bunlara en iyi örnek banka ATM lerindeki dokunmatik ekranlar ve
tablet PC ekranlarıdır. Projeksiyon Cihazı: Ekran kartından
monitöre gönderilen görüntünün monitör yerine bir perde veya açık
renkli bir yüzeye yansıtılması için kullanılan aygıttır.
Bilgisayarla yapılan sunum, tanıtım, izleti vb. amaçlarla
kullanılır. Monitörlerde olduğu gibi çözünürlüğünün yüksek olması
önemlidir.
-
Printer (Yazıcı): Bilgisayarımızda düzenlenmiş ve kağıda
aktarılacak bilgileri kağıt üzerine aktarmak amacıyla kullanılan
donanım parçasıdır. En sık kullanılan üç çeşit yazıcı türü vardır.
Laser Yazıcılar: Toner içerisindeki kuru renk zerreciklerinin
ısıtılıp kağıda yapıştırılması mantığıyla çalışırlar. Hızlı ve
kaliteli baskı yapmalarına karşın fiyatlarının fazla olması kişisel
kullanım alanlarında az görülmesi sonucunu doğurmuştur. Mürekkep
Püskürtmeli Yazıcılar: Değişik teknolojilerle kartuş içerisindeki
sıvı mürekkepleri kağıda aktararak çalıŞırlar. Laser yazıcılara
göre yavaştır ve baskı kalitesi daha düşüktür. Ancak bu ürünlerin
hız ve kalitesi kişisel kullanım için yeterli ve fiyatları uygun
olduğu için daha fazla tercih edilirler. Nokta Vuruşlu Yazıcılar:
Dektilo Şeritlerine benzer renk Şeritlerine metal iğnelerle vurup
kağıda yazma mantığıyla çalışırlar. Eski bir teknolojidir.
Gürültülü çalışırlar. Kaliteli ve renk derinliği olan çıktıdan söz
edilemez. Günümüzde genellikle fatura, irsaliye vb. hazır formların
yazılmasında kullanılır. Plotter (Çizici): Yazıcıların
kullanamayacağı kadar büyük boyutlu kağıtlara baskı yapmak amacıyla
kullanılan donanım ürünleridir. Genellikle reklam afişleri ve
teknik çizimlerin kağıda aktarılması için kullanılır.
-
Hem Giriş Hem de Çıkış Birimi Olarak Kullanılabilen Donanımlar
Bazı donanım aygıtları hem dış ortamdan bilgisayara bilgi aktarmak
için hem de bilgisayardan dış ortama bilgi aktarmak için
kullanılırlar. Disket Sürücü: Disketteki bilgileri bilgisayara ve
bilgisayardaki bilgileri diskete aktarmak amacıyla kullanılan
donanım aygıtıdır. Yani hem okuyucu hem de yazıcı bir kafaya
sahiptir. Kullanırken disketi disket sürücüye doğru yerleştirmek ve
disketin sürücüye tamamen yerleştiğinden emin olmak gereklidir.
Aksi taktirde Disket sürücüsü zarar görebilir. Disket ile Disket
Sürücü kavramları karıŞtırılmamalıdır. Disket bir kayıt ortamı
Disket Sürücü ise Disketi okuyan ve diskete yazan bir donanımdır.
CD-Writer (CD yazıcı): CD-ROM lardaki bilgilerin bilgisayara
aktarılabilmesi için CD-ROM sürücüleri kullandığımızdan giriŞ
birimlerini anlatırken bahsetmiŞtik. Peki CD-ROM lara nasıl
bilgiler yazılıyor? Aslında CD-ROM lara bilgi yazılmaz, onlara bir
kere üretilirken bilgi yazılır ve daha sonra bu bilgiler
değiŞtirilemez, silinemez. Bunun yerine Yazılabilir CD ler
(writable CD = CD-R) veya tekrar yazılabilir CD ler (ReWritable CD
= CD-RW) vardır. Bu tür CD lere bilgi yazmak için kullanılan
donanım aygıtları da CD Writer lar yani CD Yazıcılardır. İekil
olarak CD-ROM sürücülerle aynıdır. Bunların belirleyici özellikleri
de yine hızlarıdır. Ancak CD Writer larda üç farklı hızdan
bahsedilir. Örneğin 40x24x52, bu rakamlardan 40; CD Writer ın yazma
hızını, 24; tekrar yazma hızını; 52 ise okuma 12 hızını gösterir.
Görüldüğü gibi CD Writer lar bilgiyi yazdığı gibi okuyor da. Bu
yüzden bu donanım ürününün hem giriŞ hem de çıkıŞ birimi olduğundan
bahsedilebilir. Ses Kartı: Ses kartı ile bilgisayarımızda sesle
ilgili iŞlemler yapılır. Bu iŞlemlerden ilki, ses kartına takılacak
olan bir mikrofonla dıŞ ortamdaki sesleri bilgisayar ortamına
aktarıp kaydetmek veya üzerinde iŞlem yapmak, ikincisi ise
bilgisayarımızda bazı programların çalıŞmasıyla ortaya çıkan sesi
dıŞ ortama aktarmak. İkinci iŞlemin gerçekleŞmesi için ses kartına
hoparlör veya kulaklık bağlanması gerekir. Ses kartı alınırken
dikkat edilmesi gereken ses giriŞ-çıkıŞı için yeterli bağlantı
yuvalarının olmasıdır.
-
Fax-Modem Kartı ve Modemler: Telefon hatları aracılığıyla
bilgisayarın internete bağlanıp internet ortamına bilgi
göndermesini ve internet ortamından bilgi almasını sağlayan donanım
aygıtıdır. Bu aygıtla internete bağlanılabileceği gibi, eğer kart
destekliyorsa, fax alıp gönderilebilir veya sesli telefon
görüŞmeleri de yapılabilir. Telefon hattına bağımlı bir aygıt
olduğu için mevcut telefon hattına uygun bir fax modem kartının
kullanılması gereklidir. Dahili ve harici olmak üzere iki tür fax
modem vardır. Dahili fax modemler bilgisayarının kasasının içine
monte edilirler ve ayrı bir yer kaplamazlar, harici modemler ise
ayrı bir birim olarak çalıŞırlar. Harici modemler problemli telefon
hatlarında biraz daha verimli çalıŞmaktadırlar GiriŞ ve ÇıkıŞ
birimleri burada anlatılanlar kadar veya sadece burada gösterildiği
biçimde değildir. Günümüzde çok çeŞitli birimler ve bunların da çok
çeŞitli örnekleri vardır. Bu çeŞitlilikle bilgisayar dünyasının
içerisine girildikçe karŞılaŞılacaktır. 3- Bilginin İŞleneceği ve
Depolanacağı Birimler: GiriŞ birimleri ile bilgisayar ortamına
aktarılan bilgiler bilgisayarda iŞlenirler ve bu iŞleme sonucunda
bilgiler ya depolanırlar ya da çıkıŞ birimleriyle tekrar
kullanıcıya aktarılır. Bunu yapan birimler Şöyle açıklanabilir:
Anakart: Bilgisayarda tüm birimlerin üzerine takıldığı ve birimler
arasındaki bilgi iletiŞimini sağlayan elektronik bir karttır. Tüm
birimlerin bağlandığı bir kart olduğu için kaliteli olmasına
piyasadaki çoğu donanım ile uyumlu olmasına dikkat edilmelidir. Bu
kart bilgisayarın kasasının içerisindedir.
-
CPU (Central Processing Unit = Merkezi İŞlem Birimi):
Bilgisayarın beyni de denebilir. Bilgisayar bilgiyi bu birimde
iŞler. Kendisine gelen bilgileri aritmetik ve mantıksal iŞlemlerden
geçirerek ilgili yerlere tekrar gönderir. CPU nun hızı önemlidir ve
Hertz (Hz) ve katları cinsinden değer alırlar. CPU nun hızlı olması
gerekir. Günümüzde bu hızlar 3 Gigahertz (GHz) e kadar ulaŞmıŞtır.
Bu rakam CPU nun saniyede 3.000.000.000 iŞlem yapabileceği anlamına
gelmektedir. Bellekler Bilgi kaydedilebilen elektronik
parçalardır.
ROM (Read Only Memory), Sadece Okunabilir Bellek
RAM (Random Access Memory), Rastgele Erişilebilir Bellek
ROM
Üzerinde üretici firmanın yüklemiş olduğu yazılım bulunur.
ROM yongaları, doğrudan CPU tarafından erişilebilen komutlar
içerir.
Bilgisayar önyüklemesine ve işletim sisteminin yüklenmesine
yönelik temel komutlar ROM'da saklanır.
ROM yongaları, bilgisayar kapatıldığında bile içeriklerini
korur.
ROM çeşitleri;
PROM (Programmable ROM)
EPROM ( Erasable Programmable ROM)
EEPROM (Electrically Erasable Programmable ROM)
FLASH RAM
Verilerin geçici olarak depolandığı ünitelerdir.
İşlemci ile depolama birimleri (HD) arasında zaman kaybetmemek
amacıyla doğrudan erişim imkanı sağlayan yapılardır.
Geçicidir, elektrik kesilince veriler silinir. RAM
çeşitleri;
SRAM (Statik RAM) : Genellikle işlemcinin içerisinde yer
alır.
DRAM (Dinamik RAM) : Ana bellek olarak kullanılır. EDO, BEDO,
SDRAM, RDRAM ve DDR gibi çeşitleri vardır.
-
Kayıt Ortamları: Bilgisayarda bilgiler anlık hafızalardan başka
bir de kalıcı olarak kaydedilmelidir ki sonradan bu bilgiye tekrar
ulaşılabilsin. Bunun için gerek taşınabilen gerekse sabit kayıt
ortamlarına ihtiyaç vardır. Sabit Disk (Hard Disk) HD
Verileri kalıcı olarak depolayan hafıza birimidir.
Verileri bir eksen etrafında dönebilen manyetik disk üzerinde
tutar.
Elektrikli, elektronik ve mekanik bileşenlerden oluşur.
Harici veya dahili olabilirler Disket Disket (Floppy disk),
bilgisayardaki bilgiyi taşımak için kullanılan, üzerine demir oksit
kaplanmış bir plastik diskin yine plastik bir kap içerisine
yerleştirilmesiyle oluşturulmuş manyetik veri saklama ortamı. CD /
CD-ROM Sadece Okunabilir Optik Disk (Compact Disc Read Only
Media)
Bir CD nin çapı 12 santimdir. Üzerine 650 ile 900 MB arasında
bilgi kaydedilebilir. Ancak, tüm CD Sürücüler (CD-ROM aygıtları) bu
verileri okuyamadığından, yaygın olarak, 700 MB kapasiteli olan
CD’ler kullanılır.
-
DVD Sayısal Çok Amaçlı Disk (Digital Versatile Disc)
CD’lerden veri olarak daha yoğun kayıt ortamlarına sahiptir.
Veri kümeleri burada daha yakın ve daha küçük yapıya kavuşarak aynı
büyüklüğe daha çok veri sığdırılmıştır. Tek katmanlı ve tek yüzlü
DVD 4.7GB veri depolayabilmektedir. CD’lerle fiziksel büyüklükleri
aynı fakat kapasiteleri farklıdır. Günümüzde iki katman (layer) ve
iki yüze (side) sahip olan DVD’ler vardır. HD-DVD / Blu-Ray
Disc
HD-DVD (High Definition) optik disk üzerine verilerin DVD’ye
göre daha yoğun olarak yazılabildiği disklerdir.
Yazmak için mavi lazer kullanılır.
Kendi aralarında ReWritable ve tek yazımlık çeşitleri
vardır.
Blu-Ray Disc optik diskler ise kırmızı yerine mavi lazer
kullanır. Çünkü dalga boyları kırmızıya göre daha düşüktür.
BD-R, BD-WR çeşitleri vardır.
Tek katmanda 25GB, çift katmanda 50GB veri depolayabilir.
DVD’lerin rakibidir. Hafıza Kartı
Flash bellekler ile hafıza kartlarının, hafıza yapıları
aynıdır.
Hafıza kartlarının kendi aralarında arayüz (SD,MMC...), hız,
paket, güvenlik ve kapasite farkları bulunmaktadır.
-
USB Flash Bellek: Verileri kalıcı olarak depolayan kullanımı
kolay ve taşınabilir hafıza birimidir. Bir EEPROM’dur KAPASİTE
BİRİMLERİ Bit < Byte < Kilobyte < Megabyte
-
Bilgisayarın performansını etkileyen faktörler: 1. CPU (İşlemci)
hızı: İşlemci, bilgisayarın beyni niteliğindeki en önemli
bileşendir. Diğer aygıtlardan gelen verileri matematiksel işlemler
yardımı ile işler, sonuca ulaşır ve sonucu gerekli yerlere
gönderir. Çalışabildikleri maksimum saat hızları yani frekansları
sınıflandırılmalarına yardımcı en önemli kriterdir. Çalıştıklarında
çok ısınırlar, dolayısıyla üzerlerine soğutucu ve fanlar
yerleştirilir. Örnek olarak 2 ve 3 ü topla sonucu bana ilet komutu
verildiğinde işlemci hemen aritmetik merkezini devreye sokar,
işlemi gerçekleştirir ve sonucu bize iletir. Benzer şekilde özel
bir yöntemle kodlanmış MP3 dosyalarını açar, işler ve gerekli
veriyi ses kartına iletir. Kısacası hesaplaması veya karar
verilmesi gereken her şeyde işlemci devreye girer Hesaplama
işlemlerinde “aritmetik”, karar verilmesi gereken işlemlerde de
“mantık” ünitesi devreye girer. İşlemcilerin yapısı hiç bir mekanik
parçası olmayan tamamen devreler ve transistörlerden oluşur.
İçlerinde milyonlarca transistor bulunur ve bu transistorlerin
sayısı ne kadar fazla olursa işlemci okadar hızlı olur.
İşlemcilerin hızları MHZ (MegaHertz) cinsinden ölçülür. Doğal
olarak bu sayı ne kadar yüksek olursa, hızı da o kadar yüksek olur.
herz gerilimin iletilme hızı veya yenilenme hızı olarakta bilinir
Hertz bir frekans birimidir. 1 Hz bir işlemcinin saniyede 1 işlem
yapabilmesi olarak tanımlanabilir. MEGA ise 10^6 demektir. yani
1.000.000 . Böylece 1 Mhz lik işlem kapasitesine sahip bir işlemci
saniyede 1 milyon işlem yapabilmektedir.
2.RAM Bellek Büyüklüğü: Bellek sığası (kapasitesi) byte
cinsinden belleğin kapasitesini verir. RAM modülleri byte cinsinden
ifade edilir. 256 MB, 512 MB, 1 GB, 2GB, 4GB modüller hâlinde
satılır. RAM neden önemlidir derseniz, RAM önemlidir, çünkü,
bilgisayarda çalıştığınız programlara çabuk ulaşabilmenizin tek
çaresi RAM’dır. RAM ne kadar büyük olursa, siz, o kadar hızlı
ulaşabilirsiniz aradığınız bilgilere. Ve bu sayede bilgisayarınız
daha hızlı olacaktır. İşte bundan dolayıdır ki, RAM önemlidir.
İşlemcinin size vereceği hizmetin hızının önemi açısından, RAM’in
büyüklüğü önemlidir. 3. Sabit diskin hızı ve kapasitesi:
Bilgisayarımızda kullandığımız sabit dsikin (harddiskin) kapasiyesi
ne kadar yüksekse bilgisayarda depolayabileceğiniz veri miktarı o
kadar çok olacaktır. Ayrıca işletim sitemi ve tüm diğer
programlarda sabit disk üzerine kurulduklarından kullanacağınız
programların performansları da sabit disk kapasitesi, erişim hızı
ve veri transferine doğrudan bağlıdır.
http://islemci.nedir.com/
-
Bilgisayar Ağları (Network Kavramı): Network Nedir? Bir veya
birden fazla bilgisayarın; dosya ve veri alış verişi yapabilmesi
için birbirine bağlanarak oluşturduğu yapıya “Network” denir.
Networklara Neden İhtiyaç Duyarız? Bilgisayar ağları yani
networklara duyulan gereksinimin ilk sebebi; düşük maliyet ile
kullanıcıları birbirleri ile haberleştirmek ve uygulama/dosya
paylaşmaktır. Bu sayede birden fazla kullanıcı birbirleri ile daha
az maliyet harcanarak haberleşebilir ve dosya aktarımı, mesaj alış
verişi sağlayabilirler. Diğer bir neden ise; ortak cihazları
paylaşmaktır. Network üzerinde bulunan bir yazıcı veya bir scanner
(tarayıcı) bütün networkteki client'ların kullanması üzere
paylaştırılabilir. Network Çözümlerinin Getirdiği Faydalar: Bir
network kurmak veya birden fazla bilgisayarı birbiri ile bağlamak
bize şu faydaları sağlamaktadır; * Dosya Paylaşımı * Düşük Maliyet
* Çevre Cihazlarının Paylaşımı * Düşük Maliyet İle Haberleşme *
Daha Kolay Yönetilebilirlik Networkların kurulumu gibi; bu
networklarin yonetimi de çok onemlidir. Ozellikle bu konuda
alanında uzman kişiler her zaman aranan insanlardır. Kişilerin
haberleşmesi, dosya paylaşımı ve ortak uygulama ortamı beraberinde
bazı tehlikelerde getirir. Internetin yayılması ile günümüzde bu
tehlikeler daha da çoğalmıştır. Bu nedenle sistemlerin daha hızlı
takip edilmesi ve network güvenliğinin sağlanması gerekmektedir.
Coğrafyalarına Göre Network Çeşitleri: Local Area Network (LAN
Topolojisi) Birden fazla bilgisayarın oluşturmuş olduğu (lokal) en
küçük bilgisayar ağlarına LAN denir. Günümüzdeki en hızlı network
yapısıdır. İçerisinde bir veya birden fazla hub bulunur. LAN
networku üzerindeki PC'ler birbirleri ile yakındır ve 100baseT UTP
kablo ile ağ kurulmuştur. Wide Area Network (WAN Topolojisi) Hız
olarak LAN network'lerden yavaş olmasına rağmen en az iki LAN'ın
router (yönlendirici) ile birleşmesi sonucu kurulan ağlara WAN
denir. Şehirler arası ve uzak mesafeler için tasarlanmış bir
network yapısıdır. Üç çeşit wan yapısı öne çıkmaktadır: Internet
Sayısı her geçen gün artan bilgisayarın ve kullanıcının bulunduğu
bilgilerin depolanıp paylaşıldığı bir geniş alan ağıdır. Bu ağda
üniversiteler, özel şirketler, araştırma kurumları, devlet
kuruluşları, kar amacı olmayan kuruluşlar, kişiler, özel ilgi
grupları yani aklınıza gelen her türlü kullanıcı bulunmaktadır.
Adeta bir bilgi uzayı özelliği taşımaktadır. Intranet
Bir işletmenin kendi içinde kullandığı bilgisayar ağına Intranet
denir. Intranet kısaca dahili İnternet demektir. Büyük ölçekli bir
holding düşünelim. Holdingin çeşitli şehirlerde hatta ülkelerde
fabrikaları, işyerleri olabilir. İşte bütün olarak ilgili holdingin
tüm işyerlerini fabrikalarını içine alan bir bilgisayar ağı
kurulabilir. Bu o holdingin Intraneti olur. Holding dışından kimse
o intranet’e giremez. Ancak belli koşullarda kısıtlı giriş
yapılabilir.YBS olarak, intraneti kullanmak işletmeye büyük bir
verimlilik ve etkinlik kazandırır. Maliyetler en aza indirgenirken
kalite değerleri yükselir. Intranet ile işletmeler sadece iletişim
olanağına kavuşmazlar. Bunun yanı sıra eğitimden video konferansa
oradan halkla ilişkilere kadar pek çok etkinlikler yapılabilir.
-
Extranet
Extranet ise Intranetin daha geniş bir halidir. İşletme bu kez
kendisi ile birlikte çalışan işletmeleri de intranetinin içine
alabilir. Bu hali ile o işletmenin extranet i oluşturulur. Büyük
bir otomobil üreten işletme düşünelim. Bu işletmenin kendisine ait
bir intranet i vardır. Bunun yanı sıra kendisine yedek parça üreten
işletmeleri de belirli koşullar ve kısıtlar çerçevesinde intranet
ine dahil ederse extranet oluşturulur. Extranetlerde YBS açısından
işletmenin etkinliği ve verimliliği üzerinde olumlu etki yapar.
Metropolian Area Network (MAN Topolojisi)
Metropolitan ağ da aslında bir geniş alan ağıdır. Ama temel bir
özelliğinden dolayıgeniş alan ağlarından ayrılmaktadır.Fiber optik
kablo kullanılarak kurulan çok uzak mesafeleri (örneğin kıtaları)
birbirlerine bağlayan yapıya MAN denir. Özellik olarak WAN ile
aynıdır ancak hız bakımından LAN hızındadır. AĞ SİSTEMİNİN
BİLEŞENLERİ Bilgisayar : Bir ağ sistemi en az bir SERVER (Sunucu)
ve buna bağlı olarak CLIENT (İstemci)’lerden oluşur. Sunucuların
belli noktalara (NOD) yerleştirilerek en üstte başka bir sunucuya
bağlanmasıyla, geniş tabanlı bir bağlantı sistemi
oluşturulabilmektedir. Bağlantı ve İletişim Elemanları Ethernet :
(Network Interface Card - NIC) : Yerel ağların oluşturulmasında
veri alışverişini yöneten ve gerçekleştiren elemanlardır.
Teknolojileri 100 Megabit veri transferi yapabilecek kapasiteye
kadar çıkmıştır. PCI veya ISA yuvalara takılan bu kartların kablo
bağlantıları BNC ya da RJ45 konnektörleri ile yapılabilmekte; yani
iki tip kablo ile kullanılabilmektedirler.
Kablolar : Yaygın olarak TwsistedPair (UTP) yada Koaksiyel (BNC)
kablo kullanılmaktadır. Hub : TwsistedPair kablo ve RJ45
konnektörlerle oluşturulan ağ sistemlerinde, ağın temel dağıtım
elemanlarıdır. Switch : Hub gibi dağıtım elemanı olup, veri
anahtarlama ve iletinin güçlendirilmesini sağlar.
http://img2.blogcu.com/images/s/a/m/sametsedatvural/532.gifhttp://img2.blogcu.com/images/s/a/m/sametsedatvural/3_8_ethern_hub_connex.gifhttp://img2.blogcu.com/images/s/a/m/sametsedatvural/tenda3.jpg
-
Gateway : Haberleşme kontrolünü üstlenen ağ geçididir. Ağa giren
ve çıkan tüm veriler bu aygıttan geçerler. Repeaters : Bir repeater
kablodaki sinyali yükseltir ve erişim mesafesini uzatır. Data
transferi için ek bir yazılıma ihtiyaç duymaz. Hiç beklemeye gerek
kalmadan, giriş sinyalini yükseltilmiş olarak çıkışa verir. Ayrıca
bazı repeaterler gürültüler için filtrasyon görevi de yaparlar.
Bridges : Bridge’ler repeaterlere göre daha akıllı cihazlardır.
Aynı ya da farklı topolojiler kullanan iki network’ü, data-link
seviyesinde birbirine bağlar. Basit olarak, bir server’a iki ayrı
sınıftan network kartı takmak suretiyle bir bridge yapılabilir.
Routers: Routerlar Repeaterlerden bir üst seviyede işlem yapar. Bu
seviye IPX’inde çalıştığı network seviyesidir. IPX’ler, routerler
ile ilgili emir ve talimatlarıda içerirler.
Modem: Modemler bilgisayardaki verileri yani dijital sinyali,
analog sinyale çevirerek kablo üzerinden iletilmesini sağlayan
cihazlardır. Bağlantı için ya bütün bilgisayarlar arasında kablo
çekilecek ya da mevcut telefon hatları kullanılacaktır. Kablo
çekmek çok pahalı olacağından, telefon hatlarını kullanmak çok daha
mantıklıdır. Bilgi transferinin bir zorunluluk haline gelmesi ile
birlikte mevcut telefon hatları üzerinden birbirine çok uzak
bilgisayarların modemler aracılığıyla bağlantı kurmaları da
kaçınılmaz olmuştur.
Standart telefon hatları sadece ses transferi yapabilir. İşte bu
noktada modem devreye girer. Modem bilgisayardaki dijital bilgiyi
analog bilgiye çevirir, karşı taraftaki modemde hattan aldığı
analog bilgiyi dijitale yani bilgisayarın anlayacağı dile çevirir.
Bu işleme modulation ve demodulation denir. Modem bu kelimelerinin
birleştirilmesi ile oluşmuş bir kelimedir.
Ağ Yönetim Yazılımları :Unix, Linux, SCOUnix, Windows NT gibi
doğrudan ağ yönetimine yönelik işletim sistemlerinin yanı sıra,
Novell Netware, Lantasti gibi bir işletim sistemi altında ağ
yönetimini destekleyen yazılımlar, Windows98/Me gibi kısıtlı yerel
ağ sistemlerini destekleyen işletim sistemleri, bu yazılımları
oluştururlar. Yapılarına Göre Network Çeşitleri: Üzerinde bulunan
bilgisayarların yapılandırılmasına göre network'lar iki çeşitte
incelenebilirler; * Peer To Peer Network * Server Based Network
Peer to Peer Network : Bu network yapısının diğer bir adı da “Eşler
Arası” network'tur. Bu yapılandırmaya göre ağ üzerinde bulunan
bilgisayar sayısı kısıtlıdır ve düzey olarak hepsi aynı
düzeydedir.
http://img2.blogcu.com/images/s/a/m/sametsedatvural/sirius_echo_home_repeater.jpg
-
Server Based Network : Server based (client - server)
networklerde ise muhakkak bir ana bilgisayar vardır. Bu bilgisayara
Server yani sunucu da denir. Bütün ağ işlemleri bu sunucu
bilgisayar üzerinde yapılır ve networka dahil olacak kullanıcı
bilgisayarları ise bu ana (dedicated) makinede tanımlanmış bir
şekilde login olarak ağa dahil olmalıdır. Tapolojilerine Göre
Network Çeşitleri: Tapoloji nedir? Bir ağdaki bilgisayarların nasıl
yerleşeceğini, nasıl bağlanacağını, veri iletiminin nasıl olacağını
belirleyen genel yapıdır.
Doğrusal (Bus Topology) Halka (Ring Topology) Star-wired ring
Yıldız (Star Topology)Star-wired bus Ağaç (Tree Topology) Karmaşık
(Mesh Topology)
-
Doğrusal Yapı (Bus Topology)
Bu türde sunucu ve istemciler aynı veri hattı üzerinde
sıralanırlar. Yapının kendine özgü üstün ve zayıf yönleri vardır.
Kuruluşunun kolay ve daha az maliyetli olması en önemli üstünlüğü
olurken veri hattında ki bir kopukluk veya teknik bir arızada
arızanın bulunduğu noktadan sonraki kullanıcıların sunucu ile
arasındaki iletişim kopabilir.
Bu yapı günümüzde en çok kullanılan bir yapı haline gelmiştir.
İletişim hızları çok büyük bir hızla artmaktadır. Şu anda
kullanılan Gigabit Ethernet yapısı ile saniyede milyonlarca Byte
bilgi bir noktadan başka bir noktaya taşınabilmektedir. Yapının en
önemli özelliği YBS(Yönetim Bilişim Sistemleri) açısından tüm
yönetici ve kullanıcılara büyük kolaylıklar getirmesidir. YBS’deki
yönetici durumundaki kullanıcılar sahip oldukları bilgisayar
ağlarını çok etkin kullanabilmekte ve yönetebilmektedirler. Tüm
bilgi akışı bilgisayar ağları üzerinden olduğu için yöneticilerinde
kurumlarında neler olup bittiğinden haberleri olmalıdır. Bu nedenle
bilgisayar ağları iyi yönetmelidirler kısaca ona hakim
olmalıdırlar.
Halka Yapı (Token Ring Topology)
Daha çok küçük alanlardaki bilgisayar ağları için kullanılan bir
yapıdır. Sunucu ve istemciler bir halka etrafında sıralanırlar.
Halka yapıda iletişim hızı sınırlı kaldığı için günümüzde kullanımı
düşüktür.
Yıldız Yapı (Star Tapology):
İlk bilgisayar ağlarının yapısı yıldız şeklinde idi. Bir
sunucuya her istemci doğrudan bağlı idi. Bu nedenle bilgisayar
ağında ne kadar istemci varsa sunucuda da o kadar iletişim kartı
vardı. Yıldız yapı günümüzde güçlü yerel ağların tasarımında
kullanılmaktadır. Örneğin, üniversitemizde Bilgisayar Araştırma ve
Uygulama Merkezinde çok güçlü bir sunucu bulunmakta ve bu sunucuya
bağlı yıldız yapısında tüm binalar bağlanmaktadır. Her binada ise
Ethernet yapıdan oluşan bir dahili ağ bulunmaktadır.
Yıldız yapı şeklindeki bir bilgisayarın yönetimi merkezi
olmasından dolayı bazı kolaylıklar getirmektedir. Ancak ana
sunucuda bir arıza olması tüm sistemin devreden çıkmasına neden
olabilir.
-
Ağaç Yapı (Tree Tapology)
Ağaç topolojisinin diğer adı hiyerarşik topolojidir. Ağacın
merkezinde sorumluluğu en fazla olan bilgisayar bulunur. Dallanma
başladıkça sorumluluğu daha az olan bilgisayarlara ulaşılır. Bu
topoloji çok büyük ağların ana omurgalarını oluşturmakta
kullanılır.
Genellikle yıldız topolojisindeki ağları birbirine bağlamak için
kullanılır. Böylece ağlar büyütülebilir. Bir ağacın dalları farklı
topolojilerdeki ağları temsil eder, ağacın gövdesi ile de bunlar
birbirine
bağlanabilir.
Karmaşık Yapı (Mesh Tapology):
Gerçek Mesh topolojide tüm düğümler ağ içerisinde birbirine
bağlıdır. Daha çok WAN’da kullanılır. LAN’da kullanıldığında tüm
düğümlerin birbirine mutlaka bağlı olması gerekmez.
Hybrid mesh topoloji, karmaşık ağlarda (veritabanı sunucularının
uzak mesafeler arası bağlantıları vb.) kullanılır
-
YAZILIM VE ÇEŞİTLERİ:
Yazılım: Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım parçalarının
yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan
komutlar topluluğuna yazılım denilmektedir Görevlerine göre
yazılımlar: 1. İşletim Sistemleri:
Bir işletim sistemi, bilgisayar kaynaklarının yönetimi ve
kontrolünü sağlayan yani bilgisayar sisteminin yapacağı işleri
yöneten programlar bütünüdür. Kullanıcıya bilgisayarın kaynaklarını
mantıksal bir ortamda yönetme ve yönlendirme imkanı verir, pek çok
fonksiyonu ise kullanıcının haberi bile olmadan kendisi üstlenir.
Diyelim, bir yazı yazdınız ve diske kaydediyorsunuz. Kelime
işlemci(yazıyı yazdığınız program), doğrudan diskle ilgili bir iş
yapmaz, sadece işletim sisteminin diskle ilgili fonksiyonlarını
kullanır.
Bir işletim sisteminin gerçekleştireceği temel işlemler;
1. Merkezi İşlem Birimini farklı işlere yönlendirmek, yönetmek,
2. Ana belleği yönetmek, 3. Harici kayıt cihazlarını yönetmek, 4.
Giriş/çıkışları kontrol etmek, 5. Bilgisayar sisteminin güvenliği
ve kontrolünü sağlamaktır.
2. Uygulama Yazılımları:
Kullanıcıların belli başlı bazı işlemleri yapmalarına imkan
veren yazılımlardır. Uygulama yazılımlarının geliştirilmesi için
programlama dilleri ve diğer bazı uygulama geliştirme araçları
kullanılır. Uygulama yazılımları genellikle belli bir işletim
sistemi altında çalıştırılmak üzere hazırlanır. Örneğin, Macintosh
işletim sistemi altında çalıştırılmak üzere hazırlanan bir kelime
işlem programı DOS veya WINDOWS işletim sistemini kullanan kişisel
bilgisayar(PC-Personal Computer)larda çalışmayacaktır. Bununla
birlikte, çoğu durumlarda ticari uygulamalar; diğer bir çok işletim
sistemi altında da çalışabilecek şekilde hazırlanmaktadır.
a) Genel Amaçlı Uygulama Yazılımlar: Günümüzde bilgisayar
sistemleri için geliştirilmiş çok sayıda genel amaçlı uygulama
yazılımı mevcuttur. Bunların sayısı ve özellikleri her geçen gün
hızla artmaktadır. Bu yazılımlardan kişi ve kurumlarca en yaygın
olarak kullanılanları; kelime işlem programları, elektronik hesap
tablosu programları, sunum programları, dosya yönetim ve veri
tabanı yönetim programlarıdır.
Kelime İşlem Programları: Bilgisayarın, çok güçlü özellikleri
olan bir daktilo makinesi gibi kullanılması
özelliğini sağlayan programlardır. Hazırlamak istediğiniz
belgede grafik, tablo, resim, dipnot ve belgeyi birden fazla sütun
halinde düzenlemek gibi özellikleri sağlarlar. Bu programlar diğer
genel amaçlı uygulama yazılımlarına oranla çok daha yaygın
kullanılmaktadır. Bazı kelime işlemciler, masa üstü yayıncılık,
elektronik takvim, ve elektronik posta gibi özelliklere sahip olan
entegre ofis sistemlerinin temelidir(Word, WordStar, WordPerfect,
PW-Professional Write gibi).
Hesap Tablosu Programları : Hesap tablosu programları bilgisayar
sistemini son derece özellikli bir elektronik hesap makinesine
dönüştüren programlardır. En basit özelliği verileri oldukları gibi
tablo şeklinde listelemek olduğu gibi, verileri alıp çeşitli
türlerde grafiklere dönüştürme özelliğine de sahiptirler(Excel,
Lotus 123, Quattro Pro gibi). Sunum Programları : Belli bir konuda
yapılan araştırmanın ve/veya hazırlanan raporların sonuçlarını
bilgisayar yardımıyla diğer kişilere anlatmak için kullanılır.
Sunum genellikle bilgisayara bağlı bulunan bir projeksiyon/data
shov cihazı yardımıyla yapılır. Bu uygulamalar her türlü grafik,
ses ve video görüntülerinin kullanılmasına imkan verir. Dosya
Yöneticileri ve Veri Tabanı Yönetim Programları : Büyük miktardaki
verileri depolayıp bu verilere hızlı bir erişim ve bu verilerden
raporlar hazırlanmasına imkan veren programlardır(Access,
Database/Dbase, FoxBase/FoxPro, Oracle, File Maker gibi).
http://bilgisayar.nedir.com/http://yazilim.nedir.com/
-
Bu yazılımlar genellikle üretici firmalar tarafından
birleştirilerek MS-Office, Star Office(Sun), Open Office(ücretsiz)
gibi tek bir ofis paketi halindedirler. b) Özel Amaçlı Uygulama
Yazılımları: Özel amaçlı uygulama yazılımları belirli bazı işleri
yapabilmek için geliştirilen, dolayısıyla sınırlı amaçları olan
yazılımlardır. Aşağıda bazı özel amaçlı yazılım türleri kısaca
belirtilmiştir.
Analiz ve karar verme : Belli işlemleri yapmaktan çok;
problemlerin çözümünde yöneticilere yardımcı olmak amacıyla
geliştirilmiştir. Matematiksel modellerden faydalanmak üzere
istatistik ve yönetim bilimi yazılımlarını birleştirir.
Planlama, programlama, koordinasyon ve organizasyon: Finansal
planlama, bütçe, masraf ve satış raporları hazırlama, toplantı
gündemlerinin hazırlanması ve randevuların ayarlanması gibi işler
“masa üstü düzenleyici”de denilen özel uygulama yazılımları ile
yapılır. Ayrıca “akıllı binalar”, “Hastane Otomasyon Sistemleri” ve
proje yönetimi yazılımları da vardır.
İletişim : İletişim programları, bilgisayar ağları arasında
iletişim kurulmasına imkan veren yazılımlardır. Günümüzde yaygın
bir şekilde kullanılan İnternet hizmetlerinden yararlanmak için
geliştirilmiş olan her türlü program iletişim programları
içerisinde düşünülebilir.
Eğitim : Bilgisayarlar eğitimde her geçen gün gittikçe artan bir
oranda kullanılmaktadır. Bugün piyasada olan programların çoğu
öğreticileriyle birliktedir, yani program içindeki yardım menüsünde
programın kullanım bilgileri bulunmaktadır. Ansiklopedik bilgiler
içeren, belli bir yer veya konuda hazırlanmış olan tanıtıcı
programlar, yabancı dil veya herhangi bir dersle ilgili olarak
yardımcı olmak üzere hazırlanmış, internette online veya asenkron
eğitim için hazırlanmış programlar eğitim amaçlı programlardır.
3) Programlama Dilleri
Uygulama yazılımlarının ve işletim sistemlerinin yazılması,
oluşturulması için kullanılan programlardır. Örnek:
Java, Delphi, Pascal, C++,Visual Basic vs.
Kullanım haklarına göre yazılımlar:
Lisanslı Yazılım: Kullanım haklarını satın almış ya da bu
hususta bir sözleşme imzalamış bir kişi yada bir grup tarafından
kullanılabilen yazılım. Ücretsiz Yazılım (Freeware): internet
üzerinden, bilgisayar dergisi CD'lerinden ya da kullanıcı grupları
aracılığı ile dağıtılan ve hiçbir ücret talep edilmeyen yazılım.
Demo Yazılım: Tanıtım programı. Geliştirme ya da pazarlama
aşlamasındaki bir programın yeteneklerini gösteren kısıtlı sürüm.
Paylaşılan Yazılım (Shareware): Bilgi hizmet sunucuları tarafından
kullanıcılara ücretsiz olarak ya da çok küçük bir abonelik ücreti
ile dağıtılan ve deneme mahiyetinde olan yazılım. Bu yazılımların
genellikle 15-30 gün gibi bir kullanım süresi bulunmaktadır.
http://www.dersimiz.com/ders_notlari/program.htm
-
Zararlı (Kötü Amaçlı) Yazılımlar: Kötü amaçlı yazılımlar,
bilgisayarınıza zarar vermek amacıyla tasarlanmış çeşitli
yazılımlar olarak bilinir. Bu zarar
verme eylemi bilgisayarınızın normal çalışmasına zarar verme
(örn. daha yavaş çalışmasına veya istenmeyen
açılır pencerelere neden olma gibi) veya kişisel bilgilerinizi
çalma şeklinde olabilir. Virüsler, bilgisayarınızdaki
verileri kötüye kullanma veya bunları tümüyle silme amacıyla
bilgisayardan bilgisayara yayılan kötü amaçlı
yazılım biçimleridir. Kötü amaçlı yazılım örnekleri
şunlardır:
Virüsler Solucanlar Truva atları Casus yazılımlar Dolandırıcı
güvenlik yazılımları Bilgisayar virüsü nedir? Bilgisayar virüsü,
bir bilgisayardan diğerine yayılan ve bilgisayarın çalışmasını
kesintiye uğratan küçük yazılım programıdır. Bir bilgisayar virüsü
bilgisayardaki verileri bozabilir veya silebilir, e-posta
programını kullanarak diğer bilgisayarlara yayılabilir ve hatta
sabit diskteki tüm öğeleri silebilir. Bilgisayar virüsleri
genellikle e-posta iletilerindeki veya anlık iletilerdeki ekler
yoluyla yayılır. Bu nedenle, iletiyi göndereni tanımıyorsanız veya
e-posta ekini beklemiyorsanız açmamalısınız. Virüsler; komik
resimler, tebrik kartları veya ses ve video dosyaları şeklinde
ekler olarak gizlenebilir. Bilgisayar virüsleri ayrıca Internet'ten
indirmeler aracılığıyla yayılır. İndirebileceğiniz korsan
yazılımlarda ya da diğer dosya veya programlarda gizlenebilir.
Virüslerin Zararları Virüsler bilgisayarlardaki programlara,
dosyalara ve donanımlara çeşitli zararlar verebilir. Bu zararlar
bilgisayardaki bilgilerin kaybedilmesi, istenmeyen bilgilerin
bilgisayara girmesi, kullanılan dosya içeriğinin değişmesi veya
silinmesi, kullanılan bilgisayar programlarının bozulması ve
çalışmalarının yavaşlaması, bilgisayardaki modem veya hard disk
gibi donanım elemanlarının bozulması şeklinde olabilir. Virüslerin
Yayılma Yöntemleri Eskiden en popüler virüs yayılma yolu, bir
bilgisayardan diğerine disket ile dosya aktarımıydı. Günümüzde ise,
bilgisayar ağlarının oldukça yoğun kullanılması, herkese açık dosya
arşivleri ve internet üzerindeki sosyal paylaşım siteleri, virüslü
programların yayılması için oldukça uygun ortamlar haline
gelmişlerdir. Ayrıca e-posta yoluyla gelen dosyaların kontrolsüz
kullanımı ile de virüslerin yayılması oldukça yaygınlaşmıştır.
Solucan nedir? Solucan, kullanıcı etkileşimi olmadan yayılan
bilgisayar kodudur. Çoğu solucan, açıldığında bilgisayara virüs
bulaştıran e-posta ekleri olarak görünürler. Solucan, virüs bulaşan
bilgisayarda, adres defterleri veya geçici web sayfaları gibi
e-posta adresleri içeren dosyalarda tarama yapar. Solucan, virüslü
e-posta iletilerini göndermek için adresleri kullanır ve bu virüslü
iletilerin tanıdığınız bir kişiden gelmiş gibi görünmesini sağlamak
üzere genellikle sonraki e-posta iletilerinde "Kimden" adreslerini
taklit eder (veya kandırır). Daha sonra solucanlar e-posta
iletileri, ağlar veya işletim sistemi güvenlik açıkları üzerinden
genellikle sorunun nedeni anlaşılmadan ilgili sistemleri doldurarak
otomatik olarak yayılır. Solucanlar bilgisayarlara her zaman zarar
vermez, ancak sıklıkla bilgisayar ve ağ performansı ile kararlılık
sorunlarına neden olur.
-
Truva atı nedir? Truva atı, diğer programların içinde gizlenen
kötü amaçlı yazılım programıdır. Bu, ekran koruyucu gibi yasal bir
programın içine gizlenerek bilgisayara girer. Sonra, korsanın
virüslü bilgisayara erişmesini sağlayan kodu işletim sistemine
koyar. Truva atları, çoğunlukla kendi kendilerine yayılmaz.
Virüsler, solucanlar veya indirilen yazılımlar tarafından yayılır.
Casus yazılım nedir? Casus yazılımlar bilginiz dışında
bilgisayarınıza yüklenebilir. Bu programlar, bilgisayarınızın
yapılandırmasını değiştirebilir ya da reklam verilerini ve kişisel
bilgileri toplayabilir. Casus yazılımlar Internet arama
alışkanlıklarını izleyebilir ve web tarayıcınızı gitmeyi
amaçladığınızın dışında farklı bir web sitesine yeniden
yönlendirebilir. Dolandırıcı güvenlik yazılımı nedir? Dolandırıcı
güvenlik yazılımı programları, sizi bilgisayarınıza virüs
bulaştığına inandırmaya çalışır ve genellikle sizden virüsü
kaldıran bir ürünü indirmenizi ya da satın almanızı ister. Bu
ürünlerin adlarında çoğunlukla Antivirus, Shield, Security,
Protection veya Fixer gibi sözcükler bulunur. Bu adlar yasal
görünmelerini sağlar. Genelde indirildikten hemen sonra veya
bilgisayarı bir sonraki başlatmanızda çalıştırılırlar. Dolandırıcı
güvenlik yazılımları, Internet Explorer gibi uygulamaların
açılmasını engelleyebilir. Ayrıca, dolandırıcı güvenlik yazılımları
yasal ve önemli Windows dosyalarını bulaşma olarak
görüntüleyebilir. Normal hata iletileri veya açılan iletiler
aşağıdaki ifadeleri içerebilir Virüs, casus yazılım veya
dolandırıcı güvenlik yazılımları gibi kötü amaçlı yazılımlar nasıl
kaldırılır? Bilgisayar virüsleri veya casus yazılımlar, kötü amaçlı
yazılımları temizleme araçlarının yardımı olmadan
kaldırılamayabilir. Bazı bilgisayar virüsleri ve diğer istenmeyen
yazılımlar, virüsler ve casus yazılımlar algılanıp kaldırıldıktan
sonra kendilerini yeniden yüklerler. Ancak bilgisayarı
güncelleştirir ve kötü amaçlı yazılımları temizleme araçlarını
kullanırsanız, istenmeyen yazılımları kalıcı olarak
kaldırabilirsiniz. Virüslerden korunmak için :
Virüs tarama programı kullanın.
Virüs tarama programınızı internetten bir kaç günde bir
güncelleyin.
Birden fazla virüs programı kullanın. Her anti virüs programı
bütün virüsleri tanımaz.
Harici kayıt cihatlarını ve elektronik postaları virüs tarama
programından geçirmeden açmayın.
Bilmediğiniz dosyaları açmayın.
Tanımadığınız birisi tarafından gönderilen dosyaları
açmayın.
Güvenli olduğunu düşünmediğiniz sitelerden dosya indirmeyin.
Virüs uyarılarını dikkate alın.
Her zaman dosyalarınızın yedeğini alın.
Virüsler ayrıca modemle iletişim sırasında da geçebilir. Ayrıca
kopya programlarda da virüs bulunabilir. Telif Hakları:
İnternet’in hızlı bir şekilde gelişmesiyle, internet ortamındaki
yayınlar da hızla artmaktadır. İnternet ortamındaki
yayınların kullanımının kontrolü ve özellikle eser sahiplerinin
haklarını korumak telif hakları kanunları ile
sağlanmaktadır. Amerika va Avrupa’da bu alanda çalışmalar
yapılmış ve halen yapılmaktadır. Türkiye’de ise telif
hakları ile ilgili kanunda 2001 yılında yeni bir değişiklik
yapılmıştır. Bu bildiride, telif hakları konusunda yapılan
değişikliklerin yeterli olup olmadığına, Amerika ve Avrupa’da
yapılan çalışmaların son durumuna yer verilerek
uygulamadaki sorunlara değinilmiş ve konunun önemi
irdelenmiştir.
-
Şu anki ulusararası hukuksal düzenlemeler aşağıda adı geçen
anlaşmalara göre düzenlenmiştir:
Bern Antlaşması
Universal Telif Hakları Antlaşması
Roma Antlaşması
Cenevre Antlaşması
GATT-TRIPs (Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Trips Antlaşmaları)
Kişisel Verilerin Korunması :
Avrupa Birliğine uyum sağlama arasında verilerin kanunla
korunması da vardır. Bu amaçla hükümet “Kişisel Verilerin Korunması
Hakkında Kanun” tasarısı hazırlamıştır. Kanun 58 maddeden
oluşmaktadır. Bu kanunun amacı 1. madde “Kişisel verilerin
işlenmesinde kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı İle
temel hak ve özgürlükleri korumak ve kişisel verileri işleyen
gerçek ve tüzel kişilerin uyacakları esas ve usulleri
düzenlemektir.” şeklinde açıklanmaktadır.Ayrıca Telekomünikasyon
Kurumu da “Telekomünikasyon sektöründe kişisel bilgilerin işlenmesi
ve gizliliğinin korunması” hakkında yönetmelik çıkarmıştır. Bu
yönetmelikte telekomünikasyonda kişisel bilgilerin korunması
esasları ayrıntılı olarak belirtilmiştir. (Not: Dosya ve Klasör
Kavramları konusunun ekidir) JOKER KARAKTERLER Eğer bir dosya ya da
klasör adının herhangi bir bölümünü hatırlamıyorsanız, yıldız ve
soru işareti simgelerini, yani joker karakterleri
kullanabilirsiniz. Bunlar dosya ve klasör isimlerindeki bilinmeyen
harflerin yerini alarak arama esnasında bu harflerin yerine
kullanılırlar. • Yıldız işareti (*): Bir ya da daha fazla harf
yerine kullanılabilir. Mesela aradığınız dosyanın ismi 'tele" ile
başlıyorsa ve ismin sonunu ya da son ekini hatırlamıyorsanız, metin
alanına tele* yazabilirsiniz. Böylece isminin ilk 4 harfi "tele"
olan tüm dosyalar listelenir (telefon.doc ya da televizyon.doc
gibi). Aramayı daraltmak için, örneğin dosya uzantısını hatırlıyor
olmanız durumunda "tele'.doc" yazma şansına da sahipsiniz. Böylece
'tele" ile başlayıp, dosya uzantısı .doc olan belgeler bulunur. •
Soru işareti (?): ? işareti, isimde yer alan tek bir karakterin
yerini tutabilir. Örneğin arama sırasında "Tele7.doc" metnini
girerseniz, 'Tele5.doc" veya "Telee.doc" gibi dosyalar
bulunacaktır. Bu aramanın sonucunda "telefon.doc" gibi dosyalarla
karşılaşma ihtimaliniz de otomatik olarak ortadan kalkar. Ör: İsmi
‘A’ ile başlayıp ‘T’ ile biten tüm dosyaları joker karakterlerle
ifade etmek istersek: A*T.* Ör: İsminin 3. Harfi ‘e’ olan ve
uzantısı 3 harfli tüm dosyaları joker karakterlerle ifade etmek
istersek: ??e*.??? Ör: 2. Ve 5. Harfi ‘i’ olan ve uzantısı ‘m’ ile
biten tüm dosyaları joker karakterlerle ifade etmek istersek:
?i??i*.*m
