Upload
tranxuyen
View
240
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
Teoria e Prodhimit dhe Produkti Marxhinal
Besart Hajrizi
2
Konceptet kyce:
Produkti total
Produkti marxhinal
Produkti mesatar
Veprimi i të ardhurave zbritëse
Të ardhurat e shkallës
Faktori kohë dhe ndryshimet në teknologji
3
Prodhimi paraqet procesin e shndërrimt të inputeve
në autpute - të mira dhe shërbime
Lidhja midis inputeve të përdorura në prodhim
dhe autputit shprehet me anë të funksionit të
prodhimit
Funksioni i Prodhimit:
4
Cilat supozime duhen të bëhen për të paraqitur funksionin e prodhimit?
Qëllimi i firmës-maksimizimi i profitit Për ta mbajtur analizën të thjeshtë
supozojmë që firma përdor vetëm dy inpute: kapitalin (i pandryshueshëm në afat të shkurtër) dhe punën
Konkurrenca e plotë Paga përfaqëson të vetmen kosto të punës
dhe puna që shfrytëzon ndërmarrja është homogjene
Firma nuk ndryshon teknologjinë e përdorur
5
Funksioni i Prodhimit
Q= f (K,L) Pasiqë kapitali është i pandryshueshm,
ndërsa puna e ndryshueshme, firma mund të prodhojë më shumë produkte, nëse punëson më shumë punëtorë në periudhën afatshkurtër
6
Produkti Total
Sasia e produktit të prodhuar nga kombinimi i inputit punë L me inputin kapital K quhet produkt total dhe shenohet me Q ose TP
7
Produkti Marxhinal
Produkti marxhinal mat ndryshimin në produktin total që rezulton nga ndryshimi për një njësi në madhësinë e inputit të përdorur dhe shenohet me MP.
Psh. Meqenëse kapitali është i pandryshueshëm, produkti marxhinal i punës është ndryshimi i prodhimit total që rezulton nga ndryshimi për një njësi i punës shtesë të përdorur (cetiris paribus).
8
Produkti Marxhinal
MP = TP ÷ L
TP - shtesa në produktin total
L - shtesa në inputin punë
9
Produkti Mesatar
AP = Produkti total / inputi i shfrytëzuar p.sh. numri i punëtorëve
10
Relacioni në mes MP dhe AP
Puna
16
14
12
10
8
6
4
2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Au
tpu
ti/P
rod
hi
mi
AP
MP
11
Relacioni në mes MP dhe AP Kur produkti marxhinal është i barabartë me atë
mesatar, arrihet vlera më e lartë e produktit mesatar
MC = AP Kur produkti marxhinal është më i madh se ai
mesatar, produkti mesatar rritet me shtimin e inputit variabil.
MC > AP Kur produkti marxhinal është më i vogël se ai
mesatar, produkti mesatar zvogëlohet me shtimin e inputit variabil.
MC < AP
12
Ligji i të ardhurave zbritëse
Në qoftë se një sasie të dhënë të faktorit të fiksuar (kapitali konstant) i shtohen sasi të njepasnjëshme të një faktori të ndryshueshëm të prodhimit (në rastin tonë punës) produkti marxhinal dhe ai mesatar i faktorit të ndryshueshëm eventualisht do të bien.
Supozimet thjeshtëzuese: • periudha afatshkurtëra;• të paktën njëri faktor i prodhimit është i
pandryshueshem, dhe• teknologjia e pandryshueshme
13
Ligji i të ardhurave zbritëse
Puna
16
14
12
10
8
6
4
2
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Au
tpu
ti/P
rod
hi
mi
AP
MP
14
Të ardhurat e shkallës
Paraqesin reagueshmërinë e produktit total ur të gjitha inputet rriten në të njëjtin proporcion.
15
Të ardhurat e shkallës
Të ardhurat konstante të shkallës: autputi ndryshon përpjestimisht me ndryshimin e inputeve. P.sh. me dyfishimin e inputeve tokës, punës dhe kapitalit dyfishohet edhe prodhimi
Të ardhurat zbritëse të shkallës: një rritje ëprpjestimore e inputeve con në një rritje në ppërpjestim më të vogël të autputit total. P.sh. 50% rritja e inputeve con në rritje prej 30 % të autputit.
Të ardhurat rritëse të shkallës: një rritje përpjestimore e inputeve con në një rritje në përpjestim më të madhe të autputit total. P.sh. 15% rritja e inputeve con në rritje prej 30 % të autputit.
16
Faktori kohë - Dinamika e Prodhimit
Periudha momentale ku të gjithë faktorët e prodhimit janë të pandryshueshëm;
Periudha afatshkurtër ku ndërmarrja mund të shtojë prodhimin duke ndryshuar faktorët e ndryshueshëm (P.Sh. Punen)
Periudha afatgjatë ku faktorët e prodhimit bëhen të ndryshueshëm;
Periudha shumë afatgjatë ku ndryshon edhe teknologjia e prodhimit;
17
Faktori kohë - Ndryshimet në Teknologji
Faktoret e
prodhimit
Ou
tpu
ti/P
rod
him
i
TP
TP”
Kur ndryshon teknologjia, ndyshon edhe fnksioni i prodhimit
18
Funksioni i prodhimit në periudha afatgjata
Firma mund të ndryshojë faktorët e prodhimit
Ka më shumë alternativa para vetes
Funksioni i prodhimit në periudha afatgjata paraqet kombinime të ndryshme mes dy inputeve, punës dhe kapitalit (tabela në vijim), për të arritur maksimume të prodhimit nga një kombinim i tillë, ceteris paribus.
19
Funksioni i prodhimit në periudha afatgjata
6 24 35 42 47 51 54
5 23 32 39 44 48 51
4 20 28 35 40 44 47
3 17 24 30 35 39 42
2 14 19 24 28 32 35
1 5 12 18 21 23 24
1 2 3 4 5 6
Një
sitë
e k
ap
ita
lit
(K)
Njësitë e Punës (L)
20
Izokuantet (Vijat barazsasi)
Izokuanti është një lakore që paraqet të gjitha kombinimet e mundshme të inputeve që japin nivelin e njëjtë të autputit (tabela paraprake).
Pjerrësia e lakores së izokuantit paraqet
normën teknike të zëvendësimit, Psh. Sasia e prodhimit prej 24 njësi mund të prodhohet duke përdorur 3 njësi punë dhe 2 njësi kapital, ose 2 njësi punë dhe 3 njësi kapital.
21
Karakteristikat e izokuanteve
Izokuantet më larg origjinës janë më të preferuara se ato më afër saj.
Izkuantet kanë pjerrësi negative.
Izkuantet nuk priten mes vete.
Izkuantet janë konvekse.
22
Izokuantet (Vijat barazsasi)
Puna
Kap
itla
i
Q=35
Q=24
23
Izokostet (Vijat barazkosto)
Izokostoja është një lakore që paraqet të gjitha kombinimet e mundhsme mes punës dhe kapitalit që mund të blihen me me një cmim të dhënë.
Shërben për përcaktimin e metodës më eficiente të prodhimit të autputit për cdo nvel të dhënë.
Supozoni një firmë e cila blen punë, 20 euro për një njësi pune, dhe 30 ëuro për një njësi kapital. Firma planifikon të shpenzojë 120 euro për të blerë këto inpute:
24
Izokosto (Vijat barazkosto)
Puna
4
3
2
1
Kap
itali
B
1 2 3 4 5 6
6 njësi x 20
euro=120
A 4 njësi x 30euro=120
Cka nëse ndryshon cmimi i punës prej
20 në 30 euro?
25
Zgjedhja Kostominimizuese
Puna
4
3
2
1
Kap
itali
1 2 3 4 5 6
Q=24
Q=35E
Zgjedhja optimale
duke marrë parasysh
izokuantin dhe izokoston
26
Zgjedhja Kostominimizuese
Pika në të cilën lakorja e izokuantit e prek drejtëzn e izokostos (dmth.është tangjente) quhet optimum.
Prodhuesi zgjedh kombinimin e dy inputeve ashtu që norma teknike e zëvendësimit të barazohet me cmimin relativ të inputeve.
27
Zgjedhja Kostominimizuese
Pjerrësia e izokuantit = pjerrësia e
izokostos, gjegjëisisht
Raporti i produkteve marxhinale të inputeve = raporti i cmimeve të
inputeve PML/MPK = PL/PK