Term paper

Term paperTerm paper ชอผลตภณฑชอผลตภณฑ ขอมลเบองตนเกยวกบผลตภณฑขอมลเบองตนเกยวกบผลตภณฑ การผลตการผลต

– สวนประกอบสวนประกอบ– วธการผลตวธการผลต

การเสอมเสยการเสอมเสย บรรจภณฑทใชบรรจภณฑทใช

– คณสมบตของบรรจภณฑคณสมบตของบรรจภณฑ

INTRODUCTION TO INTRODUCTION TO FOOD PACKAGINGFOOD PACKAGING

บทท บทท 1 1 พฒนาการของพฒนาการของ

บรรจภณฑบรรจภณฑ

ความสำาคญของบรรจภณฑความสำาคญของบรรจภณฑ อาหารเปนหนงในปจจย อาหารเปนหนงในปจจย 44 ป พป พ..ศศ . 2543 . 2543 โลกมประชากร ประมาณ โลกมประชากร ประมาณ 6000 6000 ลานคนลานคน ป พป พ..ศศ . 2583 . 2583 โลกมประชากร ประมาณ โลกมประชากร ประมาณ 9000 9000 ลานคนลานคน อาจกอใหเกดภาวะขาดแคลนอาหารอาจกอใหเกดภาวะขาดแคลนอาหาร FAO FAO รายงานวา ผลตผลทางการเกษตรประมาณรอยละ รายงานวา ผลตผลทางการเกษตรประมาณรอยละ 55

0 0 เนาเสยกอนถงมอผบรโภคเนาเสยกอนถงมอผบรโภค

การจดการและการบรรจผลตภณฑอาหารจงตองมประสทธภาพ

ประวตศาสตรบรรจภณฑ ประวตศาสตรบรรจภณฑ : : บรรจภณฑธรรมชาตบรรจภณฑธรรมชาต

ประวตการพฒนาบรรจภณฑ ประวตการพฒนาบรรจภณฑ : : ยคโบราณยคโบราณ

ปป ประเภทประเภทบรรจภณฑบรรจภณฑ

พฒนาการพฒนาการ

5000 5000 ป กอน ป กอนพทธกาลพทธกาล2000 2000 ป กอน ป กอนพทธกาลพทธกาล500500600600

เครองป นดนเครองป นดนเผาเผาแกวแกวแกวแกวกระดาษกระดาษ

เรมใชในประเทศกรซเรมใชในประเทศกรซเรมใชในอารยธรรมเมเรมใชในอารยธรรมเมโสโปเตเมยโสโปเตเมยผลตแกวดวยการเปาผลตแกวดวยการเปาเรมผลตกระดาษเรมผลตกระดาษ

ประวตการพฒนาบรรจภณฑ ประวตการพฒนาบรรจภณฑ : : ยคเรมแรกยคเรมแรก

ปป ประเภทบรรจประเภทบรรจภณฑภณฑ


2222454523235252--23235353242414142424353524243737

กระดาษกระดาษ แกว กระปอง แกว กระปอง

กระดาษลกฟกกระดาษลกฟกฝาฝากระดาษลกฟกกระดาษลกฟก

เรมการผลตบรรจภณฑเรมการผลตบรรจภณฑกระดาษกระดาษNicolas Appert, Nicolas Appert, Peter Duran Peter Duran คนพบการคนพบการถนอมอาหารดวยความรอนถนอมอาหารดวยความรอนมการจดลขสทธการผลตมการจดลขสทธการผลตกลองกระดาษลกฟกกลองกระดาษลกฟกWilliam PainterWilliam Painter คดคนคดคนฝาจบฝาจบเรมมการใชกลองกระดาษเรมมการใชกลองกระดาษลกฟกในการขนสงทางรถไฟลกฟกในการขนสงทางรถไฟ

ประวตการพฒนาบรรจภณฑ ประวตการพฒนาบรรจภณฑ : : ยคเรมแรกยคเรมแรก



2424414124245151

2424585824246868

กระปองโลหะกระปองโลหะบรรจภณฑบรรจภณฑแกวแกว

กระดาษกระดาษลกฟกลกฟกพลาสตกพลาสตก

ใชระบบสญญากาศเปนครงใชระบบสญญากาศเปนครงแรกแรกพฒนาฝาปดทมชนในบดวยพฒนาฝาปดทมชนในบดวยยางและแถบโลหะรดฝาโดยยางและแถบโลหะรดฝาโดยรอบรอบคดคนการผลตกระดาษคดคนการผลตกระดาษเหนยวสนำาตาลเหนยวสนำาตาล

เรมยคพลาสตก เรมยคพลาสตก

ประวตการพฒนาบรรจภณฑ ประวตการพฒนาบรรจภณฑ : : ยคปจจบนยคปจจบน



252503032525050525250707

2525080825251010

พลาสตกพลาสตกกระปองโลหะกระปองโลหะพลาสตกพลาสตก

PET/Al/PPPET/Al/PPพลาสตกพลาสตก

ผลตถงทตมในนำารอนไดผลตถงทตมในนำารอนไดจาก จาก HDPEHDPEเรมผลตกระปองอลมเนยมเรมผลตกระปองอลมเนยมแผงยาทใชกดเมดยาใหแผงยาทใชกดเมดยาใหทะลแผนเปลวอลมเนยมทะลแผนเปลวอลมเนยมและฟลมหดและฟลมหดRetort pouchRetort pouchหลอดพลาสตกและฝาหลอดพลาสตกและฝาพลาสตกพลาสตก

ประวตการพฒนาบรรจภณฑ ประวตการพฒนาบรรจภณฑ : : ยคปจจบนยคปจจบน



252513132525202025252121

2525242425252626

พลาสตกพลาสตกพลาสตกพลาสตกพลาสตกพลาสตก

กลองกระดาษกลองกระดาษพลาสตกพลาสตก

ฟลมเมทลไลซทมแสงฟลมเมทลไลซทมแสงแวววบแวววบขวด ขวด PETPET สำาหรบนำาอดลมสำาหรบนำาอดลมระบบสญญากาศและระบบระบบสญญากาศและระบบปรบสภาวะบรรยากาศปรบสภาวะบรรยากาศกลองปลอดเชอกลองปลอดเชอขวดทผลตดวยวธ ขวดทผลตดวยวธ Co-Co-extrusionextrusion

นยามคำาศพททางการบรรจนยามคำาศพททางการบรรจ การบรรจ การบรรจ ((packaging : The Packaging packaging : The Packaging

Institute InternationalInstitute International)): : หมายถง การหอหมผลตภณฑ สนคา หรอการหมายถง การหอหมผลตภณฑ สนคา หรอการบรรจในซอง ถง กลอง ถวย ถาด กระปอง หลอด บรรจในซอง ถง กลอง ถวย ถาด กระปอง หลอด

ขวด หรออนๆ เพอทำาหนาทใดหนาทหนงหรอหลายขวด หรออนๆ เพอทำาหนาทใดหนาทหนงหรอหลายหนาท ดงนหนาท ดงน

1. 1. บรรจบรรจ 2. 2. คมครอง หรอถนอมรกษาคมครอง หรอถนอมรกษา

3. 3. สอสารสอสาร 4. 4. อำานวยประโยชนตอการใชงานอำานวยประโยชนตอการใชงาน

หากทำาหนาทหากทำาหนาทตงแต ตงแต 1 1ขอ ขนไป ขอ ขนไป เรยกวาเรยกวา

ภาชนะบรรจภาชนะบรรจ

((packagepackage))

ภาชนะบรรจ (package): ภาชนะหรอโครงสรางใดๆ ทใชเพอ บรรจ หอหม และ

รวบรวมผลตภณฑใหเปนหนวย เพอนำาสงถงผบรโภคในสภาพทสมบรณ นอกจากนนยงรวมถง ฉลากและอปกรณ

ทใชสำาหรบการมดหรอปดผนกภาชนะบรรจดวย คอนเทนเนอร (container)

: โครงสรางใดๆ ทใชเพอ รวบรวมผลตภณฑใหเปนหนวย เพอการขนสงและกระจายสนคาเปนสำาคญ และไมรวมถง ฉลากและอปกรณทใชสำาหรบการมดหรอปดผนก

นยามคำาศพททางการบรรจ นยามคำาศพททางการบรรจ((ตอตอ))

หนาทหลกของบรรจภณฑหนาทหลกของบรรจภณฑดานเทคนคดานเทคนค ดานการตลาดดานการตลาด

: : การบรรจใสการบรรจใส:: การปกปองคมครองการปกปองคมครอง: : การรกษาคณภาพการรกษาคณภาพ

อาหารอาหาร:: การขนสงการขนสง:: การวางจำาหนายการวางจำาหนาย

:: การสงเสรมการขายการสงเสรมการขาย:: การแสดงขอมลอาหารการแสดงขอมลอาหาร:: การตงราคาขายไดสงขนการตงราคาขายไดสงขน:: การเพมปรมาณขายการเพมปรมาณขาย:: ใหความถกตองรวดเรวใหความถกตองรวดเรว

4P4P1. Packaging1. Packaging2. Protection/prevention2. Protection/prevention3. Portable3. Portable4. Promotion4. Promotion

หนาทรองของบรรจภณฑหนาทรองของบรรจภณฑ 1. 1. ชวยใหทนตอกระบวนการผลตชวยใหทนตอกระบวนการผลต

: : ผลตภณฑอาหารบางประเภทผลตภณฑอาหารบางประเภทตองตอง

บรรจกอนนำาไปผานกระบวนการ บรรจกอนนำาไปผานกระบวนการ ซงใชซงใช

สภาวะตางกน วสดบรรจตองทนตอสภาวะตางกน วสดบรรจตองทนตอสภาวะไดสภาวะได

: : การใชไอนำาแรงดนสงฆาเชอการใชไอนำาแรงดนสงฆาเชอจลนทรยจลนทรย

2. 2. ปองกนการปลอมปนผลตภณฑปองกนการปลอมปนผลตภณฑ: : โดยทวไปการปองกนการปลอมปนเปนโดยทวไปการปองกนการปลอมปนเปนหนาทของอปกรณหนาทของอปกรณ

ตางๆ ทใชปดภาชนะบรรจตางๆ ทใชปดภาชนะบรรจ: : อปกรณเหลานจะเปลยนแปลงไปอปกรณเหลานจะเปลยนแปลงไป

เมอมการเปดภาชนะเมอมการเปดภาชนะ

หนาทรองของบรรจภณฑ หนาทรองของบรรจภณฑ((ตอตอ))

หนาทรองของบรรจภณฑ หนาทรองของบรรจภณฑ((ตอตอ)) 3. 3. ปองกนการลกขโมยปองกนการลกขโมย

: : เชน การบรรจผก และไมสด ในกลองเชน การบรรจผก และไมสด ในกลองแทนการบรรจในเขงแทนการบรรจในเขง

4 . 4 . ปองกนอนตรายใหเดกปองกนอนตรายใหเดก

การพฒนาการบรรจอาหารการพฒนาการบรรจอาหารความสำาคญของการพฒนาความสำาคญของการพฒนา

: : การพฒนาการบรรจโดยทวไปมวตถประสงคการพฒนาการบรรจโดยทวไปมวตถประสงคหลก หลก 2 2 ประการประการ

1. 1. เพอกำาหนดระบบการบรรจ คณสมบตและเพอกำาหนดระบบการบรรจ คณสมบตและคณลกษณะของคณลกษณะของ

ภาชนะบรรจสำาหรบผลตภณฑใหมภาชนะบรรจสำาหรบผลตภณฑใหม 2. 2. เพอปรบปรงระบบการบรรจของเพอปรบปรงระบบการบรรจของ

ผลตภณฑทมอยแลวผลตภณฑทมอยแลว

การพฒนาการบรรจอาหารการพฒนาการบรรจอาหารสาเหตของการพฒนาสาเหตของการพฒนา

1. 1. ความกาวหนาทางเทคโนโลยการแปรรปและถนอมอาหารความกาวหนาทางเทคโนโลยการแปรรปและถนอมอาหาร 2 . 2 . พฤตกรรมผบรโภคพฤตกรรมผบรโภค

: : ตองการใหมการแปรรปนอยทสด ตองการใหมการแปรรปนอยทสด ((minimal minimal processprocess))

3 . 3 . ความกาวหนาทางเทคโนโลยวสดความกาวหนาทางเทคโนโลยวสด: : เชน การใช เชน การใช PEN (polyethylene naphthalate) PEN (polyethylene naphthalate) PET (polyethylene terephthalate) PET (polyethylene terephthalate)

การพฒนาการบรรจอาหารการพฒนาการบรรจอาหารสาเหตของการพฒนาสาเหตของการพฒนา4. 4. ระบบการขนสงและระบบการขนสงและ

การจดจำาหนายสมยการจดจำาหนายสมยใหมใหม

5. 5. ปฏบตตามกฎหมายปฏบตตามกฎหมาย

6. 6. ลดตนทนการผลต ลดตนทนการผลต

การพฒนาบรรจภณฑ

การตลาดการตลาด

จตวทยาจตวทยา

วทยาศาสตรวทยาศาสตร

วศวกรรมศาสตรวศวกรรมศาสตร

วสดศาสตรวสดศาสตร

การออกแบบการออกแบบ

บทท บทท 2 2 ประเภทของประเภทของบรรจภณฑบรรจภณฑ

ประเภทของบรรจภณฑ ประเภทของบรรจภณฑ : : แบงแบงตามการออกแบบตามการออกแบบ

1. 1. บรรจภณฑชนในหรอปฐมภม บรรจภณฑชนในหรอปฐมภม ((primary primary packagingpackaging)):: อยในสดตดกบอาหารอยในสดตดกบอาหาร:: การออกแบบจะคำานงปจจย การออกแบบจะคำานงปจจย 2 2 ประการประการ

1( ) 1( ) ตองทดสอบจนมนใจวาอาหารทผลตและบรรจตองทดสอบจนมนใจวาอาหารทผลตและบรรจภณฑทภณฑท

เลอกใชจำาเปนตองเขากนได เลอกใชจำาเปนตองเขากนได ((compatibilitycompatibility)) 2( ) 2( ) ตองเปนบรรจภณฑทวางขายบนตองเปนบรรจภณฑทวางขายบน shelfshelf หรอไมหรอไม



2. 2. บรรจภณฑชนทสองหรอทตยภม บรรจภณฑชนทสองหรอทตยภม ((secondary secondary packagingpackaging)):: เปนบรรจภณฑทรวบรวมบรรจภณฑชนแรกเขาดวยกนเปนบรรจภณฑทรวบรวมบรรจภณฑชนแรกเขาดวยกน:: เพอการปกปองหรอเพอการขนสงเพอการปกปองหรอเพอการขนสง: : การออกแบบมกจะเปนบรรจภณฑทตองแสดงบนหง ณ จดขายการออกแบบมกจะเปนบรรจภณฑทตองแสดงบนหง ณ จดขาย

1 2+ 1 2+ อาจเรยกวา อาจเรยกวา ““บรรจภณฑเพอการขายปลก บรรจภณฑเพอการขายปลก ((commercial commercial

packagingpackaging))””



33 .. บรรจภณฑชนทสามหรอตตยภม บรรจภณฑชนทสามหรอตตยภม ((tertiary tertiary packagingpackaging)):: หนาทหลกคอ การปองกนสนคาระหวางการขนสงหนาทหลกคอ การปองกนสนคาระหวางการขนสง:: อาจแบงยอยได อาจแบงยอยได 3 3 ประเภทประเภท

(1) (1) ใชจากแหลงผลตถงแหลงจำาหนายปลกใชจากแหลงผลตถงแหลงจำาหนายปลก 2 2 ใชระหวางโรงงานใชระหวางโรงงาน

3( ) 3( ) ใชจากแหลงขายปลกใชจากแหลงขายปลก


สญลกษณ (marks) ทพมพบนบรรจภณฑขนสง

1. สญลกษณสำาหรบการขนสง (shipping marks) เปนรายละเอยดทพมพเพอใหมการจดสงอยางถกตอง

สญลกษณประเภทนประกอบดวยตราและชอยอของผซอสนคาหมายเลขทตกลงกนระหวางผซอและผขาย อาจเปนหมายเลขของใบสงซอหรอสญญาซอขาย

เปนตน จดหมายปลายทางทสงสนคา พรอมทงหมายเลขประจำาตวบรรจภณฑตอดวยจำานวนบรรจภณฑทงหมดทจดสง

2. สญลกษณทเกยวกบรายละเอยดสนคา ไดแก สายพนธ ระดบคณภาพ ขนาด ปรมาณ และนำาหนก

3. สญลกษณสำาหรบการขนยาย (handling marks) เปนสญลกษณทเปนภาพ (pictorial form) ไดรบการ

ยอมรบกนทวโลก

สญลกษณภาพนจะชวยทำาใหขนยายบรรจภณฑทำาไดอยางถกตอง

สญลกษณ (marks) ทพมพบนบรรจภณฑขนสง

สญลกษณสำาหรบการขนยาย (handling marks)

สนคาแตกเปราะไดงายหามใชขอเกยววางตงขนตามหวลกศรหามตากแดด

ใชโซเกยวรอยบรเวณนเกบไวในทแหง บรเวณจดศนยถวง

ตำาแหนงการพมพของตำาแหนงการพมพของสญลกษณสญลกษณ

สวนท 1 : เปนรายละเอยดของผรบมขนาดตว

อกษรประมาณ 2 นว บรเวณบรรทดสดทายของ

สวนนไดแจงหมายเลขบรรจภณฑตอดวยจำานวนบรรจ

ภณฑทงหมดสวนท 2 : เปนราย

ละเอยดของผจดสง ใชตวอกษรขนาดเลกกวาสวนท

สวนท 3 : เปนบรเวณทใชพมพสญลกษณ

สำาหรบการขนยาย

บรรจภณฑอาหารแบงตามวสดหลกทใชในการผลตได 4 ประเภทหลกๆ ไดแก

ประเภทของบรรจภณฑ ประเภทของบรรจภณฑ : : แบงแบงตามวสดตามวสด

1. แกว : มความเฉอยตอการทำาปฏกรยากบสารเคม ใส และทำาเปนส

ตางๆ ได : สามารถทนแรงกดไดสง

แตเปราะและแตกงาย : สามารถนำากลบมาใชได

หลายครงอาจถง 100 ครง : สามารถนำากลบมาหลอมใช

ใหมได

2 . เยอและกระดาษ: ใชมาก และมแนว

โนมเพมขน : สรางขนใหมไดจาก

การปลกปาทดแทน

: สะดวกตอการขนสง

2. พลาสตก: นำาหนกเบา

: ปองกนการซมผานของอากาศและไอนำา

ได: ตอตานการทำาลายจาก

mo.: มคณสมบตหลายอยางทสามารถเลอกใชไดตามการใชงาน


4. โลหะ : ในอตสาหกรรมอาหาร วสดโลหะทใชม 2 ชนด ไดแก


4.1 เหลกเคลอบดบก: เปนบรรจภณฑทแขงแรง

ปองกนอนตรายไดด: ปดผนกไดสนท และฆาเชอ

ดวยความรอนได: แยกจากขยะไดงายดวยการใช

แมเหลก

4.2 อะลมเนยม: มกใชในรปกระปอง และแผน

เปลวอลมเนยม: นำาหนกเบา แขงแรง: ปองกนการซมผานไดด: มความวาว

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : ประเภทของแกว

1. แกวทมสมบตเปนกลาง (neutral): มปรมาณโบรอนออกไซดและอลมนาสงกวาแกวทวไป: เรยกวา แกวโบโรซลเกต (borosilicate glass): มความแขงแรงสง ทนตอการเปลยนแปลงอณหภม และทนตอสารเคม มการแยกตวนอย มการแยกตวนอย : บรรจอาหารทตองนำาไปฆาเชอทอณหภมสง : : แตจดหลอมเหลวสง ถง แตจดหลอมเหลวสง ถง 1,750 1,750 องศาเซลเซยส องศาเซลเซยส

2. แกวโซดาไลม หรอ แกวฟลนท (soda lime or flint glass): ผานการปรบสภาพผวใหเปนกลาง: โดยการเตมอนมลซลเฟอร เพอทำาปฏกรยากบอนมลดางทผวแกว

ดานในไดเกลอโซเดยมซลเฟต 3. แกวธรรมดา

: ผลตจาก ทรายแกว หนปน และโซดาแอช: องคประกอบทางเคมทสำาคญ คอ ซลกาออกไซด (SiO2 )

แคลเซยมออกไซด (CaO ) และโซเดยมออกไซด (Na2O )

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : ประเภทของแกว

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : กระบวนการผลต

กระบวนการผลตแกว : การขนรป

กระบวนการผลตแกว : การขนรป

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : สวนประกอบของขวดแกว

ไหลขวดคอขวด

ตวขวด

มมหลบกนขวด

รอยเวา

รองนน

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : รปแบบของแกว

3. tumbler

4. jar

2. jug

1. bottle

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : รปแบบของแกว

5. carboy7. ampoule

6. vial

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : ฝาสำาหรบปด

1. จกคอรก

2. ฝาจบ

4. ฝาลก

3. ฝาเกลยว

1. 1. บรรจภณฑประเภทแกว บรรจภณฑประเภทแกว : : สมบตของแกว

1. ความเฉอยตอปฏกรยาทางเคม (chemical inertness): แกวโซดาไลมหรอแกวฟลนทนยมใชบรรจอาหารและเครองดมมาก

ทสด: อาจทำาปฏกรยากบสารละลายในอาหาร ทำาใหคาความเปนกรด-ดาง

เปลยนแปลงเลกนอย แตอยในระดบตำามาก: บรรจอาหารทกชนด ทงทมกรดสง เปนกลาง และเครองดมทม

แอลกอฮอล

2. ปองกนการซมผานของไอนำาและแกส (gas and water vapor impermeability): การซมผานของไอนำาและแกสเปนศนย : เหมาะกบอาหารทบรรจในสภาพสญญากาศ หรอทมแกส

ความดนสง: การเกบอาหารทตองการความชนตำาๆ เชน เครองเทศ


3. ทนตออณหภมสง (high temperature resistant): แกวสามารถทนอณหภมสงถง 500 องศาเซลเซยส: สามารถทำาใหสะอาดและไรเชอไดทงการใชนำารอน ลมรอน

และสารเคม: เหมาะกบอาหารประเภท hot fill : เหมาะกบอาหารทตองผานการฆาเชอทงแบบพาสเจอไรซและ

สเตอรไลซ


4. คงรปและแขงแรง (rigidity and strength): ทำาใหการบรรจของเหลวดวยเครองอตโนมต: รบนำาหนกแรงกดทบระหวางการซอนไดด

5. ทนตอความดนภายใน (internal pressure resistant): ขวดทรงกลมสามารถทนความดนไดดทสด แตไมเหมาะตอการ

ใชงาน จงตองออกแบบเปนทรงกระบอกกลมและไหลกวาง


6. ความใส (clarity): ทำาใหผบรโภคมองเหนผลตภณฑขางในได: มาตรฐานสทนยมผลตม 3 ส ไดแก1. สใส ใชมากทสด2. สอำาพน กรองแสง UV ได3. สเขยว คณสมบตคลายกบสอำาพน


สมบตของบรรจภณฑทดสมบตของบรรจภณฑทด1. เปนกลาง และไมทำาปฏกรยาใดๆ กบสนคาทบรรจ2. มความทนทานตอความรอน3. มความคงรป เพอสะดวกตอการวางซอนและขนสง4. มความคงทนแขงแรง5. ปองกนการซมผานของไอนำาและแกส โดยเฉพาะกาซออกซเจนได6. มความคงทนถาวร ไมเสอมสภาพตลอดอายของสนคา7. ปดกลบเพอใชใหมได8. มทงใสและทบ9. มรปรางและขนาดตางๆ ใหเลอกตามความตองการของต

2. 2. บรรจภณฑประเภทกระดาษบรรจภณฑประเภทกระดาษ กระดาษถอไดวา เปนวสดบรรจภณฑทมการใชกน

มากทสด มดวยกนหลายประเภทและสามารถพมพ ตกแตงไดงาย และสวยงาม

โดยทวไปจะขนอยกบความตองการของลกคาเปน หลก กระดาษจะมลกษณะเฉพาะตรงทพบขนรปได

งาย รไซเคลได ซงเปนจดเดนของกระดาษ ขณะเดยวกนกมปญหาในเรองของการสกดกน

ความชนและแกสไมด อกทงยงทบแสงและปดผนกดวยความรอนไมได

2. บรรจภณฑประเภทกระดาษ กระดาษ หมายถง วสดทไดจากการสานอดแนนของ

เสนใยจากพช เปนแผนบางๆ โดยทวไปมความหนาไมเกน 0.012 นว

การกำาหนดลกษณะเฉพาะของกระดาษนยมใชความหนา หรอนำาหนกตอพนท ไดแก แกรมเมจ (grammage ) แสดงคาเปน กรมตอตารางเมตร

2. บรรจภณฑประเภทกระดาษ : กระบวนการสกดเยอกระดาษกระบวนการสกดเยอกระดาษ

การสกดเยอกระดาษ ทำาไดหลายวธ เชน1. การสกดทางกล : ใชการบดดวยลกกลง จนเนอไมละเอยด แลวแยกเศษชนหยาบๆ ออกไป2. การสกดทางเคม : ใชวตถดบตมดวยสารเคม เรยกวา cooking liquor เชน โซเดยมไฮดรอกไซด โซเดยมซลเฟต 3. การสกดทางกงเคม : เปนกระบวนการ 2 ขนตอน 3.1 ใชวตถดบตมดวยสารเคม เรยกวา cooking liquor3.2 แยกเสนใยจากวตถดบทผาน 3.1 ดวยลกกลงบด

2. บรรจภณฑประเภทกระดาษ : การเตรยมเยอกระดาษการเตรยมเยอกระดาษ เยอกระดาษทสกดออกมาไดจะอยในนำา เรยกวา pulp

slurry มขนตอนดงน1. การฟอกส : สารเคมทใชฟอกส เชน คลอรน ไฮโปคลอไรต เปนตน2. การตเยอ : ทำาใหผวกระดาษมผวเรยบขน ขณะตปนเยอมกเตมวตถเตมแตง ไดแก2.1 ตวเตม (filler )2.2 สารกนซม (sizing agent ) เชน เจลาตน ไข2.3 ตวยด (binder ) เชน กมจากพช ยาง เรซน

ชนดของกระดาษทใชกบบรรจภณฑ ชนดของกระดาษทใชกบบรรจภณฑ

1. กระดาษเหนยว (kraft paper)

มคณสมบตเดนในเรองความแขงแรง ทนทานตอแรงฉกขาด แรงดง และแรงหกพบไดด กระดาษ

เหนยวชนดทไมผานการฟอกขาวจะมสนำาตาล ใชในการหอสนคา

ทำาเปนถงกระดาษ และเปนวตถดบทำาแผนกระดาษลกฟก

2 . กระดาษกนไขมน (greaseproof paper)

เปนกระดาษทผลตดวยเปนกระดาษทผลตดวยกรรมวธปกต แตเพมการตเยอกรรมวธปกต แตเพมการตเยอเปนเวลานานจนเสนใยกระจาย เปนเวลานานจนเสนใยกระจาย และบวมตวจนมอตราการบวมและบวมตวจนมอตราการบวม

นำาสง กระดาษจงมผวหนาเรยบนำาสง กระดาษจงมผวหนาเรยบและ ไมมรพรน มความหนาและ ไมมรพรน มความหนา

แนนสงแนนสง

ชนดของกระดาษทใชกบบรรจชนดของกระดาษทใชกบบรรจ ภณฑ ภณฑ

3. กระดาษกลาสซน (glassine paper)

เปนกระดาษททำาจากการนำากระดาษไขมนไปพรมนำาใหชน แลวรดกดดวยแรงกดสง ภายใตอณหภมสง ซงเปนผลใหกระดาษยงมความหนาแนนสง มความ

เงา และใสมากขน ตานการซมผานของอากาศไดด


4. 4. กระดาษแขง กระดาษแขง ((paper board)paper board) เปนกระดาษหลายชนทสามารถทรงตวอยในแนวเปนกระดาษหลายชนทสามารถทรงตวอยในแนวดงไดด แตละชนอาจจะมคณสมบตทแตกตางกนดงไดด แตละชนอาจจะมคณสมบตทแตกตางกนหรอเหมอนกนกได ผวบนของกระดาษแขงมทงหรอเหมอนกนกได ผวบนของกระดาษแขงมทง

ชนดไมเคลอบ และชนดเคลอบดวยสารเฉพาะ เพอชนดไมเคลอบ และชนดเคลอบดวยสารเฉพาะ เพอใหเหมาะกบการพมพ หรอการใชงานเฉพาะใหเหมาะกบการพมพ หรอการใชงานเฉพาะ


กระดาษลกฟก (corrugated fibreboard)แผนกระดาษลกฟกเปนวตถดบทไดรบความนยมสงสดสำาหรบการผลตเปนภาชนะบรรจซงเรยกวา

กลองกระดาษลกฟก “ ”ประกอบดวยกระดาษหลายชน ชนนอกเปนแผนเรยบ เรยกวา กระดาษผวกลอง (liner) ชนตรงกลางเปนลอน เรยกวา กระดาษลกฟก

(corrugated medium

ชนดของกระดาษทใชกบบรรจภณฑ ชนดของกระดาษทใชกบบรรจภณฑ : : กระดาษลกฟก กระดาษลกฟก

กระดาษลกฟกกระดาษลกฟก

1. KS กระดาษคราฟทสขาวสำาหรบทำาผวกลอง มความ

เรยบ สะอาด เหมาะสำาหรบกลองทเนนความสวยงาม และ ชวยใหการพมพทมสสนชดเจน ดโดดเดน ม

ความแขงแรงสง สามารถปกปองสนคาไดด นยมใชสำาหรบ กลองเครองใชไฟฟา สนคาเพอการสงออก และกลองอปโภคบรโภค ทตองการบงบอกถงความ

มระดบของสนคา เปนตน ( นำาหนกมาตรฐาน 170: กรม/ตารางเมตร )

กระดาษลกฟก กระดาษลกฟก : : ชนดของชนดของกระดาษคราฟทกระดาษคราฟท

2. KA กระ ดาษคราฟทสเหลองทองสำาหรบทำาผวกลอง มความแขงแรงทนทานเปนพเศษ สามารถรองรบนำาหนกไดดเยยม และเปนสทนยมใชกนมากในประเทศ เหมาะสำาหรบ อาหารกระปอง กลองเฟอรนเจอร ทตองการความมนใจในเรองความแขงแรงทกรป

แบบ ทงการเรยงซอน และ การปองกนการกระแทก ( นำาหนกมาตรฐาน 125 150: , ,

185 230, กรม/ตารางเมตร )


3. KI กระดาษคราฟทสนำาตาลออนสำาหรบทำาผวกลอง สออนสบายตา เหมาะกบงานพมพภาพหรอตวหนงสอ ใหมส

สวยงามดานการพมพเปนรองเพยงกระดาษ KS เทานน นยมใชกบสนคาทไมตองการความแขงแรงมากเทา KA เหมาะกบกลองสนคาทวไป เชน กลองอาหารสำาเรจรป กลองเครองใชไฟฟาทมการพมพเปนภาพส

เปนตน ( นำาหนกมาตราฐาน 125 150 185: , ,

กรม/ตารางเมตร )


4. CA กระดาษคราฟทสำาหรบทำาลอนลกฟก มคณสมบต

ความแขงแรงในการปองกนแรงกระแทก สำาหรบทำาลอนลกฟกขนาดตางๆไดทกลอนใหไดคณภาพสง ความแขงแรงสมพนธกบนำาหนกมาตราฐานของ

กระดาษ นอกจากน กระดาษ CA ยงนยมนำามาใชทำาเปนกระดาษทำาผวกลองดานหลงเพอลดตนทนอกดวย

( นำาหนกมาตราฐาน 105 125: ,กรม/ตารางเมตร )


กระดาษลกฟก กระดาษลกฟก :: ชนดของชนดของลอนลอน

1. ลอน A : วางซอนกนไดมากชน + ปกปองสงของภายในไดด

ลอน A เปนลอนตนแบบและเปนลอนทมขนาดใหญทสด ดงนนเมอนำาไปประกอบกบกระดาษทำาผวกลอง

ดานในและดานนอกแลวจะมความหนาของแผนกระดาษลกฟกมากทสด ดวยจำานวน 36 ลอนตอ

ความยาวฟต เมอนำาลอน A ไปผลตเปนกลองกระดาษลกฟก จะสามารถรบแรงกระแทกและกดทบไดมากทสด จงเหมาะสำาหรบบรรจสงของทบอบบาง

แตกงาย


2. 2. ลอน ลอน B : B : ตานทานการทมทะลไดด ตานทานการทมทะลไดด + + นยมใชมาก นยมใชมาก + + เหมาะสำาหรบบรรจเครองกระปองเหมาะสำาหรบบรรจเครองกระปอง

ลอน ลอน B B นบเปนลอนท นบเปนลอนท 2 2 ทถกนำามาใชในอตสาหกรรมทถกนำามาใชในอตสาหกรรมลกฟก มความสงของลอนนอยกวาลอน ลกฟก มความสงของลอนนอยกวาลอน A A และมและมจำานวนลอนตอความยาวฟตมากกวา โดยลอน จำานวนลอนตอความยาวฟตมากกวา โดยลอน B B มมจำานวน จำานวน 50 50 ลอนตอฟต ซงหมายความวา ลอน ลอนตอฟต ซงหมายความวา ลอน B B มมจดสมผสกบกระดาษทำาผวกลองมากกวาลอน จดสมผสกบกระดาษทำาผวกลองมากกวาลอน A A ทำาใหทำาใหแผนกระดาษลกฟกลอน แผนกระดาษลกฟกลอน B B มพนผวทแขงและเรยบตงมพนผวทแขงและเรยบตงกวา ซงจะสงผลใหงานพมพออกมามคณภาพสวยงามกวา ซงจะสงผลใหงานพมพออกมามคณภาพสวยงาม

3. ลอน C : วางซอนและปกปองสนคาไดด + นยมใชงานมากทสด + เหมาะสำาหรบบรรจเครองแกว

เฟอรนเจอร และผลตภณฑนมลอน C ไดถกคดคนตอมาเพอรวมความแตกตาง

ระหวางลอน A กบลอน B เขาดวยกน โดยลอน C มจำานวนลอนตอความยาวฟต อยท 42 ลอน มความหนานอยกวาลอน A แตมากกวาลอน B ทำาใหลอน C มคณสมบตในการรบแรงกระแทก การรบแรงกดทบ และคณภาพงานพมพ ผสมผสานกนไดอยางลงตว


4. ลอน E : ลอนไมโครนำาหนกเบา + งานพมพคณภาพสง + เหมาะสำาหรบการผลตเปนกลองไดคท ลอน E มจำานวนลอนตอความยาวฟตอยท 94 ลอน

ซงทำาใหกระดาษลกฟกลอน E มความตานทานแรงกระแทกสงมาก และมพนผวทเรยบตง สงผลใหงานพมพมคณภาพสงมากเชนกน ลอน E มความหนา

เพยงแค 1 ใน 4 ของลอน C เทานน กลองลกฟกลอน E จงมขนาดเลก ซงทำาใหประหยดพนทในการจดเกบ เนองจากความบางและคณสมบตในการรบแรง

กระแทก


ชนดของลอนกระดาษลกฟกชนดของลอนกระดาษลกฟกลอน ความกวาง

ลอนความสง

ลอนจำานวน

ลอน/เมตรลอน A - ลอนขนาดใหญ

- 80. 9 .5 มม.

- 40. 49.

มม.

105-125

ลอน B - ลอนขนาดเลก - 5 .5 6 .5 มม.

- 22. 30.

มม.

150-185

ลอน C - ลอนขนาดกลาง

- 68. 80. มม.

- 32. 40.

มม.

120-145

ลอน E - ลอนไมโคร - 30. 35. มม.

- 10. 18.

มม.

290-320

1. แผนกระดาษลกฟกหนาเดยว (single-faced board)

ประกอบดวยกระดาษผวกลอง 1 แผน ตดกบกระดาษลกฟกอก 1 แผน ไมนำาไปทำาเปนกลองเพอการขนสง แตนยมใชหอสนคาหรอทำาเปนแผนรอง

ภายในกลอง เพอเปนวสดกนกระแทก

กระดาษลกฟก กระดาษลกฟก : : ประเภทของประเภทของกระดาษลกฟก กระดาษลกฟก

2. แผนกระดาษลกฟก 3 ชน (single wall, double-faced board)

ประกอบดวยกระดาษลกฟก 1 ทากาวแลวปดทบดวยกระดาษทำาผวกลองทง 2ดาน รวมเปนกระดาษ 3 ชนในทางการคา

มกเรยกวา แผนกระดาษลกฟก 3 ชน นยมนำาไปทำากลองมากทสดถงรอยละ 70 ของ

ปรมาณของกลองลกฟกทงหมด


3. แผนกระดาษลกฟก 2 ชน (double wall board)

ประกอบดวยกระดาษลกฟก 2 แผนและกระดาษทำาผวกลอง 3 แผน รวมกนเปนกระดาษ 5 ชน มกทำาเปนกลองขนาดใหญหรอใชบรรจสนคาทมนำาหนกมาก ซง

ตองการความแขงแรงสง


4. แผนกระดาษลกฟก 7 ชน (triple wall board)

ประกอบดวยกระดาษลกฟก 3 แผนและกระดาษทำาผวกลอง 4 แผน รวมกนเปน กระดาษ 7 ชน ใน

ทางการคามกเรยกวา แผนกระดาษลกฟก 7 ชน มการใชไมกวางขวางเทาใดนก มกใชกบการบรรจ

สนคาทมนำาหนกมากและตองการความแขงแรงเปนพเศษ


รปแบบของภาชนะกระดาษ

1. กระดาษหอ (wrapping paper): สวนใหญใชกระดาษบาง เพอใหสามารถแนบกบผลตภณฑ: การหอมหลายรปแบบ เชน

การหอแบบปดปลาย (twist wrap)การหอแบบ parcel

2. ถงกระดาษ เปนบรรจภณฑทเปดและปดไดเพยงดานเดยว ถามขนาดเปนบรรจภณฑทเปดและปดไดเพยงดานเดยว ถามขนาดใหญใชใหญใช

บรรจของทมนำาหนก บรรจของทมนำาหนก 50 50 ปอนดขนไปเรยกวา ปอนดขนไปเรยกวา กระสอบ กระสอบ 2.1 ถงกระดาษชนเดยว (paper bag): ใชกบการบรรจตงแตการจำาหนายปลกในรานคาปลก จนถงการ

บรรจในระดบอตสาหกรรม: ถาตองการความแขงแรง ใชกระดาษคราฟทไมฟอกส: บางประเภทอาจขยายขาง เรยกวา side gusset


รปแบบของถงกระดาษ (1) ถงแบบ automatic

bottom or selfopening (SOS)

กนถงเปนลกษณะรปสเหลยมเมอกางออกสามารถวางตงตรงได

เพราะมการพบความกวางดานขาง (gusset) ทสามารถขยายออก

และพบเกบได (2 ) ถงแบบ satchel bottom

กนถงมลกษณะเปนรปสเหลยมหรอหกเหลยมแตไมมการพบ ขยาย

ดานขาง

(3 ) ถงแบบ square bottom or pinch bottom

กนถงพบเปนตะเขบแนวตรง และมการพบ ความกวาง ดานขาง สามารถ

ขยายออกและพบเกบได (4 ) ถงแบบ flat bag

กนถงมลกษณะเปนรปสเหลยมหรอหกเหลยมแตไมมการพบขยาย ดานขาง

รปแบบของถงกระดาษ

2.2 ถงกระดาษหลายชน (multiwall sack): บรรจสนคาเพอการขนสง : ขนาดใหญกวากระดาษชนเดยว และแขงแรงมากกวา : เพมชนพลาสตกเพอปองกนการซมผานไอนำา และเพมความหนา

ของกระดาษ (แกรมเมจ ): มกใชกระดาษ แกรมเมจ 65-114 กรมตอตารางเมตร


3. กลองกระดาษ : เปนบรรจภณฑทนยมใชกนมาก

: สามารถสรางรปแบบไดหลายชนดโดยอาศยคณสมบตทางกายภาพของกระดาษ เชน การพบ การตด การงอ : อาจมวสดเคลอบผวหรอผนก เพอใหบรรจภณฑแขง

แรงเหมาะแกการใชงาน : เชน กลองทนนำามน กลองเคลอบขผง กลองเคลอบ

ฟลม เปนตน


3.1 กลองกระดาษพบได (folding carton): ทำาจากกระดาษแขง ความหนา 300-1100 ไมโครเมตร: แกรมเมจ ตงแต 230->900 กรมตอตารางเมตร : อาจมการขนรปและตดกาวบางสวนไว (preglued form ) หรอ

ตดเปนแผน (blank sheet): ผวดานหนา มกเคลอบ หรอฟอกสเพอใหเหมาะกบการพมพ ผวดานหนา มกเคลอบ หรอฟอกสเพอใหเหมาะกบการพมพ

หรอเพอใหเหมาะกบ การปองกนความชน หรอเพอใหเหมาะกบ การปองกนความชน


3.2 กลองกระดาษแขงแบบคงรป (set-up boxes) : เปนกลองทมรปทรงไดงายๆ พรอมสำาหรบการใชงานไดทนท : ทำาจากกระดาษแขงหนา ประเภทนมความแขงอยระหวาง

-002. 012 นว

: กลองประเภทนเมอนำามาพบ อาจเกดการฉกขาดไดงาย โดยเฉพาะ

บรเวณรอยพบหรอรอยตอของมมกลอง จงนยมนำาวสดอนๆ เชน ผาเทป ผาพลาสตกหรอโลหะ มาประกอบ เพอยด รง เพมความแขง

แรง


3.3 กลองกระดาษลกฟก ( corrugated paperboard boxes ) : กลองกระดาษกระดาษลกฟกมรปทรงหลากหลาย: นยมนำามาใชในการขนสง : รปแบบทใช ม1 ) กลองชนเดยว และมฝาปด เรยกวา slotted container2) กลอง 2 ชน สวมปดกน เรยกวา telescope3) กลอง die-cut ซงเปนกลองทตดตามแมแบบแลวนำามาพบ

ขนรป


The Regular Slotted Carton (RSC) is the most common and

economical box style to manufacture. The length panel flaps of the RSC meet at the

center of the box on both the top and bottom.

The Half-Slotted Carton (HSC) is much like thte RSC but with

flaps only on one end, leaving an open top on the other end.

The Sleeve and Caps Set is designed for very large items. It uses a tray as the top and bottom of the box. The trays extend over a large cardboard sleeve that covers the

remainder of your product

The Corner Cut Folder (CCF) is designed for flat items. Its unique design allows it to have multiple

scores and therefore allow flexibility as to how much they can hold. The CCF is very well suited

for shipping books, videos, picture frames.

The Five Panel Folder (5PF), when assembled, has multi-layered

corrugated ends that make it an excellent container for the shipment of long, flat items. It is supplied flat for you to wrap around your product

and sealed at the ends by your means.

The Five Panel Folder - Center Fold (5PFCF) is much like the five

panel folder above. With the CF5PF, you set your product on the box and

wrap the box around it. The difference is, with the CF5PF the

flaps come together in the center of the top of the box. This type of box is

best for shipping flat items like framed items and signs

The Partition Element is available for making partition dividers for separating or supporting your

products

The Full Flap Slotted Carton's (FFSC) has outer flaps that fully

overlap. This offers extra strength and support and is particularly suitable to cartons that have a

narrow width.

4. กระปองกระดาษ (composite can) : ประกอบดวยกระดาษมาตรฐาน 180กรม ตอตารางเมตร : นำามาประกอบกบแผนอะลมเนยมเปลวแลวประกบกบฟลมเอทลน

(ethylene) อกชนหนง โดยใชกระดาษอยทชนนอกพลาสตกอยชนใน: มกระบวน การผลต 2 วธ


4 1. แบบ spiral winding : เปนการมวนกระดาษพบเปนเกลยว

เฉยงขนไป เหมอนกบแกนของกระดาษชำาระ เปนทอนนยมใชบรรจ

อาหารประเภทขนมขบเคยว 4 2 แบบ parallel winding : ใชกระดาษชบกาวพบรอบแกนทบ

กนไปเรอย ๆ จนไดความหนาทตองการ นยมใชบรรจสนคาทมนำา

หนกมาก


5. เยอกระดาษขนรป (moulded pulp): ไดจากการนำา pulp slurry มาขนรปโดยตรงเปนภาชนะบรรจในแมพมพ : นยมใชเยอกระดาษเกา : มกไมฟอกส: เชน ถาดผลไม ไข


International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC)

: สารประกอบทมโมเลกลขนาดใหญ : ไดจากอะตอมหรอกลมอะตอมชนดเดยวกนหรอตางชนดกน เรยกวา

มอนอเมอร เชอมตอกนดวยพนธะโควาเลนต เปนหนวยซำาๆ กน และมจำานวนมาก

: ปฏกรยาทเชอมตอกน เรยกวา พอลเมอไรเซชน (polymerization)

: ไดจากมอนอเมอรชนดเดยวกน “homopolymer”: ไดจากมอนอเมอรมากกวา 1 ชนด “copolymer”

3. 3. บรรจภณฑประเภทบรรจภณฑประเภทพลาสตก พลาสตก : : พอลเมอรพอลเมอร

พลาสตก: วสดประเภทพอลเมอรชนดหนงทสามารถทำาใหไหล และสามารถหลอ

ขนรป (mould ) ได : การขนรปสามารถทำาไดทงการใชความรอนหรอความดน หรอทง 2

รวมกน: พอลเมอรบางประเภททไมสามารถหลอขนรปได จงไมเปนพลาสตก

3. 3. บรรจภณฑประเภทพลาสตกบรรจภณฑประเภทพลาสตก

พลาสตกทใชในปจจบนม 2 ประเภท คอ1. thermoplastic: พลาสตกเมอผานการขนรปมาแลว : สามารถหลอมและ ขนรปไดใหมอก เชน PE, PP, PS, PVC, PVA และ EVOH: เปนพลาสตกทใชมากในอตสาหกรรมการบรรจ


2. thermosets: พลาสตกทผานการขนรปแลวไมสามารถนำากลบมาหลอมและ

ขนรปไดอก: เชน phenol formaldehyde, melamine formaldehyde, epoxy

และ polyurethane: ใชเปนแลกเกอรเคลอบกระปอง (can lacquer ) ฝาขวด (closure)

วสดกนกระแทก (cushioning ) กาว และเครองใชในครว


ขอดของพลาสตก1. มสมบตหลากหลาย และสามารถปรบปรงใหใชงานไดงาย2. ขนรปไดหลายวธ สะดวก และไดรปรางตามตองการ3. ความแขงแรงสงเพยงพอกบการใชงาน และนำาหนกนอย4. เทคโนโลยพลาสตกกาวหนาเรว จงทำาใหมพลาสตกใหมๆ ท

มสมบตดขน5. สามารถใชรวมกบวสดอนๆ ไดงาย


3. 3. บรรจภณฑพลาสตกบรรจภณฑพลาสตก : : ชนดทชนดทใชบรรจอาหารใชบรรจอาหาร

1. พอลเอทลน หรอพอ (polyethylene : PE)

เปนพลาสตกทไดจาการนำามอนอเมอรพวกเอทลน มาทำาปฏกรยาสรางเปนพอลเมอรในสภาวะทมความดน

และอณหภมทเหมาะสม

PE ทใชในงานบรรจภณฑม 3 ประเภท ดงน1.1 พอลเอทลนชนดความหนาแนนตำา หรอ แอลดพอ (low density polyethylene : LDPE)

: เปนพลาสตกทใชมากและชอสามญเรยกวา ถงเยน : มกใชทำาถงฟลมหดและฟลมยด ขวดนำา และฝาขวด

เปนตน : ยดตวไดด ทนตอการทมทะลและการฉกขาด พรอม

ทงสามารถใชความรอนเชอมตดปดผนกไดด


1.2 พอลเอทลนชนดความหนาแนนตำาเชงเสน หรอแอลแอลดพอ (linear low

density polyethylene : LLDPE) : มคณสมบตดานการสกดกนความชนไดด

กวา LDPE : มความทนตอสารเคมสงและมนวาวกวา : เปนพลาสตกทนยมใชเปนถงทตองการ

ความเหนยวและรบแรงกระแทกไดสง


1.3 1.3 พอลเอทลนชนดความหนาแนนสง หรอ พอลเอทลนชนดความหนาแนนสง หรอ เอชดพอ เอชดพอ ((high density high density

polyethylene : HDPE) polyethylene : HDPE) : : ความสามารถดานการสกดกนความชนสง ความสามารถดานการสกดกนความชนสง

แตความสามารถในการสกดกนแกสตำา แตความสามารถในการสกดกนแกสตำา : : สวนใหญจะใช สวนใหญจะใช HDPE HDPE เปาเปนขวด ใชทำาเปนเปาเปนขวด ใชทำาเปน

ถงรอนได ถงรอนได


2. พอลโพรพลน หรอพพ (polypropylene : PP)

: คณสมบตเดนของ PP มความใสและปองกนความชนไดด : มความมนวาวสงกวา HDPE แตทนทานตอแรงกระแทกไดนอยกวา HDPE : PP มจดหลอมเหลวสงทำาใหสามารถใชเปนบรรจภณฑอาหารสำาหรบบรรจอาหารในขณะ

รอน (hot-fill)


PP สามารถแบงออกได 2 รปแบบ


3 . พอลไวนลคลอไรด หรอพวซ (polyvinylchloride : PVC)

: พลาสตกทสามารถแปรเปลยนคณสมบตได โดยการเตมสารเคมปรงแตง (additives)

: ทนตอนำามนและกนกลนไดด ใส แขงแรงทนทานตอการเสยดส ในขณะทความตานทานตอการซมผาน

ของความชนอยในขนปานกลาง : นยมใชฟลมยดสำาหรบหอเนอสด

: ทำาถาดบรรจอาหารแหง กลองบรรจอาหารสด ขวดบรรจนำามนพชปรงอาหาร เปนตน


4. พอลแอไมด หรอพเอ (polyamide : PA) : พลาสตกชนดนโดยทวไป เรยกวา

ไนลอน (nylon)


4. พอลแอไมด หรอพเอ (polyamide : PA) : มความเหนยว มความทนทานตอแรงดง และทนทานตอการขดขด : ไวตอความชน จงตองนำาเรซนมาทำาใหแหงสนทดวยความรอนกอน

ผลตเปนฟลมหรอขวด มความสามารถสกดกนแกสสง : ทนทานตอไขมนไดด : การใชงานของไนลอนในทางบรรจภณฑ มกใชในรปฟลมพลาสตกและ

ขวดเปา


5. พอลเอสเทอรชนดเทอรโมพลาสตก : เทอรโมพลาสตกทนยมใช คอ พอลเอทลนเทเรฟ

ทาเลต หรอเพท (polyethylene terephthalate : PET)

: โดยนำามาอดรดเปนฟลมดวยเครองอดรด หรอเปาเปนฟลมหรอเปาเปนรปรางตางๆ ตามตองการ : แตจดดอย คอไมสามารถปดผนกดวยความรอน

และเปดฉกยาก


6. พอลสไตรน หรอพเอส (polystyrene : PS) : โดยทวไปมสมบตเปราะแตกงาย จงมกนำามาผสมกบยาง

สงเคราะห เชน ยางบวตาไดอน เกดเปนพอลเมอรรวม : มความทนทานตอแรงกระแทกไดด จงเรยกชอยอวา เอชไอพ

เอส (high impact polystyrene : HIPS) : นยมใชทำาเปนบรรจภณฑ สำาหรบงานฉดเปนชนงาน หรอเปนถาด นอกจากนพเอสยงมการนำาไปผสมกบสารทชวยในการเกด

เปนโฟม ใชชอวา อพเอส (expanded polystyrene : EPS)

: เพอผลตเปนโฟมกนกระแทก หรอบรรจภณฑโฟมบรรจอาหาร

3. 3. บรรจภณฑพลาสตกบรรจภณฑพลาสตก : : ชนดทใชบรรจอาหารชนดทใชบรรจอาหาร


7. เอทลนไวนลแอซเทต (ethylene vinyl acetate : EVA): เปนโคพอลเมอรไดจากปฏกรยาพอลเมอไรเซชนระหวาง เอทลน

กบ ไวนลแอซเทต: นยมใชกบงานเคลอบ ใชผลตฟลมหลายชน เปนชนปดผนกดวย

ความรอน หรอใชกบงานลามเนต 8. เอทลนไวนลแอลกอฮอล (ethylene vinyl alcohol :

EVOH): โคพอลเมอรระหวางเอทลนกบไวนลแอลกอฮอล: ปองกนการซมผานของกลนไดด

8. เอทลนไวนลแอลกอฮอล (ethylene vinyl alcohol : EVOH)การใชงานของ EVOH ดงน

1. PET/EVOH/EVA : เนย เนอ2. LLDPE/EVOH/LLDPE :3. OPP/EVOH/LDPE : เครองเทศ4. PP/EVOH/PP : นมเปรยว โยเกรต5. PET/EVOH/PET : ซอสมะเขอเทศ


9 . เซลลโลสกส (cellulosics): เปนพอลเมอรทไดจากเซลลโลสในพชทใชมากในการบรรจ

เปนฟลมใส

: นยมเรยกทางการคาวา เซลโลเฟน สำาหรบประเทศไทยเรยกวา

กระดาษแกว: เปนฟลมทมมความวาวสง ทนตอไขมนไดด แตไวตอ

ความชน และดดซบนำาไดด


พลาสตกชนดเทอรมอเซต หมายถง พลาสตกทเมอไดรบการขนรป โดยใชความรอนและความดนแลว จะไมออนตวลงอก

เนองจากความรอนทำาใหโครงสรางของพลาสตกเปลยนแปลงไป จงไมสามารถนำามาใชใหมได พลาสตกชนดนมกนยมทำาเปนบรรจภณฑทรงรป เชน ฝาปด ถาด เปนตน พลาสตกชนดเทอรโมเซตทใชในการบรรจอาหาร

คอพอลเอสเทอรชนดเทอรโมเซตพอลเอสเทอรชนดเทอรโมเซต



พอลเอสเทอรชนดเทอรโมเซต : พอลเอสเทอรชนดนไดรบการใชอยางกวาง

ขวาง โดยการปรบปรงดวยสารเตมแตงประเภทใยแกว เพอเพมความแขงแรง จงม

การเรยกเปนพอลเอสเทอรเสรมใยแกว หรอจอารพ (glass reinforced polyester :

GRP)


พอลเอสเทอรชนดเทอรโมเซต : คณสมบตมความใส มความทนทานตอแรงกระแทกไดด ทนทานตอความรอนด และคงรปด ทนกรดดางและตวทำาละลายหลายชนด

ไดด : นยมใชเปนถาดทสามารถใชในเตาอบสำาหรบ

ละลายอาหารแชแขงได หรอใชกบอาหารไมโครเวฟทเขาอนหรอทำาใหสกในไมโครเวฟ

การขนรปพลาสตกการขนรปพลาสตก1. การอดรด (extrusion)

2. การขนรปฟลมดวยการเปา (blown film process)

การขนรปพลาสตกการขนรปพลาสตก

3. การขนรปฟลมดวยวธการหลอ (cast film process)


4. การขนรปฟลมดวยวธอดรดรวม (co-extrusion)


5. การขนรปพลาสตกดวยวธเทอรโมฟอรมการขนรปพลาสตกการขนรปพลาสตก

Vacuum Vacuum thermoformingthermoforming

(1) a flat plastic sheet is softened by (1) a flat plastic sheet is softened by heatingheating

(2) the softened sheet is placed over a (2) the softened sheet is placed over a concave mold cavity concave mold cavity

(3) a vacuum draws the sheet into the (3) a vacuum draws the sheet into the cavitycavity

(4) the plastic hardens on contact with the (4) the plastic hardens on contact with the cold mold surface, and the part is removed cold mold surface, and the part is removed

and subsequently trimmed from the weband subsequently trimmed from the web

Thermoforming Thermoforming

Blister pack Skin pack

6. การขนรปดวยวธ injection molding


7. 7. การขนรปภาชนะบรรจดวยวธ การขนรปภาชนะบรรจดวยวธ blow blow mouldingmoulding


4. 4. บรรจภณฑประเภท บรรจภณฑประเภท : : โลหะโลหะ

โลหะทใชมากสำาหรบผลตภาชนะบรรจอาหาร คอ เหลกกลาและอะลมเนยม

รปแบบภาชนะบรรจโลหะทใช เชน กระปองเหลกชบดบก กระปองเหลกชบโครเมยม กระปองอะลมเนยม ฝา สาย

รด และลวดเยบ เปนตน โลหะสามารถปองกนการซมผานของแกส ความชน และ

แสงได 100% มความแขงแรง (strength ) ความทนทานตอการพบ

งอ (stiffness ) และสามารถพบขนรปไดตามตองการ


เหลกกลา: เปนบรรจภณฑทแขงแรงปองกนอนตรายจากสงแวดลอม

และสภาวะอากาศ

: การลงทนในการผลตไมสงนกและไมสลบซบซอน : สามารถใชบรรจอาหารไดด เนองจากสามารถปดผนกไดสนท

และฆาเชอไดดวยความรอน: ในแงของสงแวดลอมสามารถแยกออกจากขยะไดงายดวย

การใชแมเหลก

อะลมเนยม : มกจะใชในรปเปลวอะลมเนยมหรอกระปอง : มนำาหนกเบา อกทงมความแขงแรงทนตอการซมผานของ

อากาศ แกส แสง และกลนรสไดด: ในรปของเปลวอะลมเนยมมกใชเคลอบกบวสดอนซงใหภาพลกษณ

ทดเนองจากจากความเงาวบของอะลมเนยม


4. 4. บรรจภณฑโลหะ บรรจภณฑโลหะ : : เหลกกลา (steel) ลกษณะเฉพาะของเหลกกลา

: เหลกทไดจากโรงงานยงมโลหะอนเจอปนอย เชนC : 3.5-5.0%Si : 0.3-1.0%Mn : 2.5%P : 1.0%S : 0.08%

แยกโลหะเหลานออกจะได

เหลกกลา ทมคารบอนตำา 0.13%

4. 4. บรรจภณฑโลหะ บรรจภณฑโลหะ : : เหลกกลา (steel)

ประเภทของเหลกกลา ตามปรมาณโลหะ ไดแก1. type L (low residue): มโลหะเจอปรมาณตำา เหมาะสำาหรบงานทตองการความทนทานตอการกดกรอน เชน อาหารทมความเปนกรดสง2. type MR (medium residue): มโลหะเจอปรมาณปานกลาง สวนใหญมปรมาณเทากบ type L ยกเวนฟอสฟอรส และทองแดง: เปนเหลกกลาทใชมากในอตสาหกรรมอาหาร


ประเภทของเหลกกลา ตามปรมาณโลหะ ไดแก3. type D 3. type D :: มคารบอนตำากวา มคารบอนตำากวา type L type L แตฟอสฟอรสสงกวาแตฟอสฟอรสสงกวา:: มสมบตดงยด มสมบตดงยด ((ductilityductility ) ) สงกวาประเภทอน สงกวาประเภทอน :: เหมาะสำาหรบการผลตกระปองโดยวธดงยด เหมาะสำาหรบการผลตกระปองโดยวธดงยด ((drawingdrawing))4. type N4. type N: : มการเตมไนโตรเจนประมาณ มการเตมไนโตรเจนประมาณ 0.02%0.02% เพอเพมความแขงเพอเพมความแขงแรงแรง:: เหมาะสำาหรบการผลตฝากระปองเหมาะสำาหรบการผลตฝากระปอง

ปรมาณของโลหะเจอปนในเหลกกลาปรมาณของโลหะเจอปนในเหลกกลาElement Composition (% : maximum)

Type L Type MR Type D Type NCarbonManganesePhosphorousSulfurSiliconCopperNickelChromiumMolybdenumOthers

0.130.600.0150.050.020.060.040.060.050.02

0.130.600.020.050.020.200.150.100.050.02

0.120.600.020.050.020.20NVNVNVNV

0.130.600.0150.050.010.06NVNVNVNV

NV : not available


แผนเหลกกลา

รดจนไดความหนาตามตองการ

ชบเหลกออกไซด“black plate”

ชบดบก“tin plate”

hot dip coating

electrolytic coating

พฒนาเปนแผนเหลกชบโครเมยม Electrolytic chromium –

coated steel (ECCS)หรอเรยกวา tin free steel

(TFS)

แผนเหลกกลา

4. 4. บรรจภณฑโลหะ บรรจภณฑโลหะ : : อะลมเนยม (aluminium)

มกอยในรปของอะลมเนยมออกไซดในแรชนดตางๆ เชน : คอรนดน (corundum ) ม Al2O3

: บอกไซต (bauxite ) ม Al2O3.3H2O อะลมเนยมทนำามาผลตภาชนะบรรจมกเตมสารเจอเพอเพมความแขง

แรง เชน เหลก แมงกานส ซลคอน สงกะส และทองแดง เปนตน ประเภทของอะลมเนยมทใชในการบรรจ ไดแก

: กระปอง หลอดยบตวได (collabsible tube ) ภาชนะกงคงรป และแผนเปลวอะลมเนยม

การผลตกระปอง การผลตกระปอง 2 2 ชนชน

การผลตกระปอง การผลตกระปอง 3 3 ชนชน

การปดฝากระปองการปดฝากระปอง

Double seamDouble seam

1. Over lab : 1. Over lab : ระยะซอนของขอ จะตองไมนอยกวา ระยะซอนของขอ จะตองไมนอยกวา 45% 45% ของระยะซอนสงสด ของระยะซอนสงสด ((internal seam internal seam lengthlength ) )

2. Body hook butting 2. Body hook butting ไมนอยกวา ไมนอยกวา 70%70%3. 3. รอยยนของฝามไดไมเกน รอยยนของฝามไดไมเกน

4 4 ใน ใน 10 10 ของความยาวขอฝา สำาหรบกระปองทมเสนของความยาวขอฝา สำาหรบกระปองทมเสนรอบปากไมเกน รอบปากไมเกน 270 270 มลลเมตรมลลเมตร 3 3 ใน ใน 10 10 ของความยาวขอฝา สำาหรบกระปองทมเสนของความยาวขอฝา สำาหรบกระปองทมเสนรอบปากเกน รอบปากเกน 270 270 มลลเมตรมลลเมตร

มตระบของกระปอง มตระบของกระปอง ((nominal dimensionnominal dimension)) ขนาดของกระปองจะเปนตวกำาหนดคาของ

มตระบ โดยใชคาของเสนผานศนยกลาง × ความ

สง เชนกระปอง 307 × 407 หมายถง

กระปองทมเสนผานศนยกลาง 3 7/16 นว และความสง 4 7/16 นว

กระปองบรรจอาหารกระปองบรรจอาหาร ประเภท

ในอตสาหกรรมอาหารกระปอง แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก1. กระปองเคลอบดบก

: ใชบรรจอาหารแหง : อาหารทไมมสวนประกอบของแอน

โทซยยานน เชน ลำาไย สบปะรด เปนตน

ประเภทประเภท2. 2. กระปองเคลอบแลกเกอรกระปองเคลอบแลกเกอร: : ทำาจากแผนเหลกเคลอบดบกหรอแผนเหลกทนฟรทำาจากแผนเหลกเคลอบดบกหรอแผนเหลกทนฟร:: นำามาเคลอบผวดานในดวยแลกเกอร ใชบรรจนำามาเคลอบผวดานในดวยแลกเกอร ใชบรรจอาหารททำาปฏกรยากบเหลกหรอดบกอาหารททำาปฏกรยากบเหลกหรอดบก:: ผลไมทมแอนโทซยยานนสง เชน องน สตรอเบอรผลไมทมแอนโทซยยานนสง เชน องน สตรอเบอร:: ผกบางชนดทกำามะถนสง เชน มะเขอเทศผกบางชนดทกำามะถนสง เชน มะเขอเทศ: : อาหารทมโปรตนสง เชน เนอสตวอาหารทมโปรตนสง เชน เนอสตว

กระปองบรรจอาหารกระปองบรรจอาหาร

การเคลอบแลกเกอร (lacquer coating)

วธการเคลอบวธการเคลอบ1. 1. การเคลอบดวยลกกลง การเคลอบดวยลกกลง ((roller coatingroller coating)): : ใชเคลอบแผนโลหะกอนนำาไปขนรปกระปอง หลงใชเคลอบแผนโลหะกอนนำาไปขนรปกระปอง หลงการเคลอบตองอบดวยลมรอน เพอกำาจดตวทำาการเคลอบตองอบดวยลมรอน เพอกำาจดตวทำาละลายในแลกเกอรออกละลายในแลกเกอรออก2. 2. การเคลอบดวยวธพนฝอย การเคลอบดวยวธพนฝอย ((sprayingspraying)):: ใชเคลอบภายในกระปองหลงการขนรปแลว หรอใชเคลอบภายในกระปองหลงการขนรปแลว หรอเคลอบซอมสวนทเสยหายระหวางการขนรปเคลอบซอมสวนทเสยหายระหวางการขนรป

การเคลอบแลกเกอร (lacquer coating) วธการเคลอบ

3. การเคลอบแลกเกอรผง (powder coating): เคลอบโดยใชรงสอนฟาเรด เพอใหเปนฟลมเกาะกระปอง4. การเคลอบแลกเกอรไวตอรงส UV : คลายกบวธแรก แตใชเรซน ทสามารถเปนฟลมไดงายท

อณหภมตำา5. การเคลอบแบบ electrophoretic deposite: ใชไฟฟานำาเรซนมาเกาะบนผวโลหะ

ประเภทของแลกเกอรประเภทของแลกเกอร1. Oleoresinous

: เกาะตดโลหะไดด และยดหยน ทนความรอนในการขนรปได: นยมใชกบอาหารทเปนกรด: ถาตองการปองกนการเกดคราบดำาของกำามะถนจะเตมสงกะสออกไซด และเรยกแลกเกอรชนดวา C-enamel: ใชกบอาหารทมกำามะถนสง เชน อาหารทะเล ขาวโพด

ประเภทของแลกเกอรประเภทของแลกเกอร2. Phenolic resin 2. Phenolic resin

:: เปนเรซนสงเคราะหประเภทฟนอลเปนเรซนสงเคราะหประเภทฟนอลฟอรมาลดไฮด ฟอรมาลดไฮด ((phenol formaldehydephenol formaldehyde)): : ปองกนคราบกำามะถนไดดมาก ทนตอสารเคมปองกนคราบกำามะถนไดดมาก ทนตอสารเคมและความรอนสงและความรอนสง: : แตมความยดหยนตำา ทำาใหเคลอบหนาไมไดแตมความยดหยนตำา ทำาใหเคลอบหนาไมได:: ใชกบอาหารทมกำามะถนสง เชน เนอสตว ใชกบอาหารทมกำามะถนสง เชน เนอสตว อาหารทะเลอาหารทะเล

ประเภทของแลกเกอรประเภทของแลกเกอร3. vinyl resin

: เรซนสงเคราะหพวกโคพอลเมอรของไวนลคลอไรดและไวนลอะตเตท: เกาะตดผวโลหะไดด ยดหยนด ไมมกลน: นยมเคลอบฝากระปองและขวดแกว

4. epoxy-phenolic resin: ผสมระหวาง epoxy และ phenolic: ทนตอกรด ดาง : เกาะตดผวไดด ไมมกลน ปองกนคราบกำามะถนไดด

ชนดของอาหารชนดของอาหาร อาหารทบรรจในกระปองแบงได อาหารทบรรจในกระปองแบงได 33 ชนดใหญชนดใหญ

1. 1. อาหารแหง อาหารแหง ((dried fooddried food)):: ไมทำาปฏกรยากบกระปองในสภาพสญญากาศไมทำาปฏกรยากบกระปองในสภาพสญญากาศ: : ใชกระปองเคลอบดบกเกอบทงสนใชกระปองเคลอบดบกเกอบทงสน

2.2. อาหารทมความเปนกรด อาหารทมความเปนกรด ((acid foodacid food)):: มคาความเปนกรดมคาความเปนกรด-- ดาง ตำากวา ดาง ตำากวา 4.64.6:: แลกเกอรทใชตองทนกรดและปองกนการทำาปฏกรยาแลกเกอรทใชตองทนกรดและปองกนการทำาปฏกรยากบแอนโทซยยานนกบแอนโทซยยานน

ชนดของอาหารชนดของอาหาร3.3. อาหารทมความเปนกรดตำา อาหารทมความเปนกรดตำา ((low acid foodlow acid food))

:: มคาความเปนกรดมคาความเปนกรด-- ดาง สงกวา ดาง สงกวา 4.64.6: : สวนใหญมกำามะถนเปนองคประกอบ ซงเปนองคประกอบสวนใหญมกำามะถนเปนองคประกอบ ซงเปนองคประกอบของของ

โปรตน เมอถกความรอนบางสวนถกทำาลาย ใหสารประกอบโปรตน เมอถกความรอนบางสวนถกทำาลาย ใหสารประกอบกำามะถนกำามะถน: : ถาทำาปฏกรยากบดบก เกด ดบกซลไฟด มสมวงเกาะผวถาทำาปฏกรยากบดบก เกด ดบกซลไฟด มสมวงเกาะผวดานในดานใน:: ถาทำาปฏกรยากบเหลก เกด เหลกซลไฟด มสดำาถาทำาปฏกรยากบเหลก เกด เหลกซลไฟด มสดำา

บทท 3 การเสอมคณภาพของ

อาหาร

การเสอมเสยคณภาพของอาหาร

การเสอมเสยคณภาพของอาหารมสาเหตหลกมาจากการเปลยนแปลงตางๆ ดงน

1. การเปลยนแปลงทางเคมและชวเคม (chemical and biochemical changes)

2. การเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมเชงฟสกส (physical and

physico-chemical changes) 3. การเปลยนแปลงทางจลชววทยา (microbiological

changes)

1. การเปลยนแปลงทางเคมและชวเคม

(chemical and biochemical changes)1.1 ออกซเดชนของไขมน

ออกซเดชนขององคประอบในอาหารเปนปฏกรยาทมความสำาคญตอการเสอมเสยคณภาพของอาหาร

ทพบมากคอ ออกซเดชนของไขมน ซงทำาใหเกดการหน (rancidity)

ทำาลายกรดไขมนทจำาเปน (essential fatty acid) กลไกทสำาคญ คอ กลไกอนมลอสระ (free radical

mechanism ) ซงม 3 ขนตอน ดงน

Lipid oxidation1. Initiation1. Initiation

RH+ORH+O22 RR +H +H

2. Propagation2. Propagation RR ROO ROO ROOROO + RH + RHROOHROOH+ R+ R

3. Termination3. Termination ROOROO + R + R ROOR ROOR non-radical productnon-radical product

OO22

ปจจยทสงผลตอปฏกรยาออกซเดชนของไขมน 1. องคประกอบของกรดไขมน2. เอนไซม (enzyme ) ไดแก ไลเพส

(lypase ) และไลพอกซจเนส (lipoxygenase)

3. ปรมาณออกซเจน4. แสงและอณหภม5. โลหะ

Lipid oxidation

การบรรจอาหารทมไขมน ควรพจารณาประเดนตอไปน

1. บรรจอาหารใหอยในสภาพสญญากาศ 2. เลอกวสดทบแสง3. ปองกนการซมผานของไอนำาไดด4. เลอกวสดทปลอดอนมลอสระ5. วสดทเปนฉนวนกนความรอน หรอมคาการนำาความรอนตำา

1.2 การเกดสนำาตาล (browning reaction)browning reaction)

การเกดสนำาตาลในอาหารม 2 แบบ คอ การเกดสนำาตาลทอาศยเอนไซม (enzymatic nzymatic

browning reactionbrowning reaction ) และการเกดสนำาตาลทไมอาศยเอนไซม (non-enzymatic nzymatic

browning reactionbrowning reaction ) ซงไดแก ปฏกรยาเมลลารด (maillard reaction ) และคาราเมไลเซ

ชน (caramelization)

1. การเปลยนแปลงทางเคมและชวเคม

(chemical and biochemical changes)

Enzymatic browning Enzymatic browning reactionreaction


H+

การเกดสนำาตาลทไมอาศยเอนไซม (non-enzymatic browning reactionnzymatic browning reaction ) ซงไดแก1. ปฏกรยาเมลลารด (maillard reaction ): ซงเกดจากปฏกรยาระหวางกรดอะมโนกบนำาตาล

รดวซ ในอาหาร ไดสารประกอบเชงซอนสนำาตาล2. คาราเมไลเซชน (caramelization)

: เกดจากการสลายตวของนำาตาลเมอไดรบความรอนสง

Non-enzymatic Non-enzymatic browning reactionbrowning reaction

2 . การเปลยนแปลงทางกายภาพและเคมเชงฟสกส

(physical and physico-chemical changes)

การเปลยนแปลงทางกายภาพททำาใหเกดการเสอมเสยตอคณภาพของอาหารทมกพบในระหวางการเกบรกษา ไดแก การบอบชำา การบบ แตกหก การเพม-ลด ของความชน

การเปลยนแปลงความชนของอาหารมผลอยางมากตอการเสอมเสยของอาหาร

นำาในอาหารสามารถแบงออกเปน 3 ชนด

ชนดของนำาในอาหาร นำาในอาหารแบงออกเปน นำาในอาหารแบงออกเปน 3 3 ชนดชนด

1 1 monolayer water (very tightly monolayer water (very tightly bound : true bound water)bound : true bound water):: เปนนำาทมความคงตวมากยดเกาะกนอยางเหนยวแนนเปนนำาทมความคงตวมากยดเกาะกนอยางเหนยวแนน

2. 2. capillary watercapillary water:: อยในโครงสรางของเนอเยออยในโครงสรางของเนอเยอ

3. 3. free water (loosely bound water)free water (loosely bound water):: นำาอสระ นำามาทำาตวทำาละลายได นำาอสระ นำามาทำาตวทำาละลายได

Water activity (aw) อตราสวนของความดนไอของนำาในอาหาร อตราสวนของความดนไอของนำาในอาหาร ((pp ) ) ตอตอ

ความดนไอของนำาบรสทธ ความดนไอของนำาบรสทธ ((ppoo))aaww == p p / / ppoo

Raoult’s lawRaoult’s law:: ตวถกละลายจะลดความดนไอของนำาในอาหาร ทำาให ตวถกละลายจะลดความดนไอของนำาในอาหาร ทำาให aaww ลดลงลดลง

aaww == ERH /100ERH /100:: ERH (equilibrium relative ERH (equilibrium relative

humidity)humidity)

Sorption isothermSorption isotherm

ผลของ ผลของ aaWW ทมตออตราการทมตออตราการเกดปฏกรยาเกดปฏกรยา

3 . การเปลยนแปลงทางจลชววทยา (microbiological changes)

จลนทรยททำาใหอาหารเนาเสยและเปนพษ มทงแบคทเรย ยสต และรา

การเจรญเตบโตจะประกอบดวยเฟสตางๆ ดงน

3. การเปลยนแปลงทางจลชววทยา

(microbiological changes) ปจจยทสงผลตอการเจรญเตบโตของ

จลนทรย1. อณหภม

Group of mo.

Temperature (C)minimu

moptimu

mmaximu

mPsychrophiles

-10 to 5 10-20 20-40

Mesophiles

10-15 25-40 40-50

Thermophiles

35-45 50-75 60-80

ปจจยทสงผลตอการเจรญเตบโตของจลนทรย (ตอ)2. คาความเปนกรด-ดาง3. ปรมาณออกซเจน4. คาปรมาณนำาอสระทจลนทรยสามารถนำาไปใชได

3. การเปลยนแปลงทางจลชววทยา

(microbiological changes)

water activity

(aW)จลนทรยทถก

ยบยง ตวอยางอาหาร

0.950 Pseudomonas, Escherichia,

Shigella, Bacillus,

Clostridium perfringens,

ยสตบางชนด

อาหารทเนาเสยงาย

0.910 Salmonella, Vibrio

parahaemolyticus,

C. botulinum, Serratia,

Lactobacillus, ราบางชนด

แฮม นำาผลไมเขมขน ซงมนำาตาล

55% โดยนำาหนก หรอ มเกลอ (NaCl)

12%

0.870 ยสตหลายชนด มาการน Sponge cake อาหารซง

มนำาตาล 65% โดย นำาหนกหรอ

มเกลอ (NaCl) 15%

water activity

(aW)จลนทรยทถก

ยบยง ตวอยางอาหาร

0.800 Staphylococcus aureus

นำาผลไมเขมขนเกอบ ทกชนด

นมขนหวาน ขาวแปง

เคกผลไม เคกทใสนำาตาลมาก

0.750 Mycotoxigenic aspergilli

แยม มารมาเลด

0.650 Xerophilic molds

เยลล โมลาส ถว ผลไมอบแหง

บางชนด0.600 Osmophilic

yeasts และ ราบางชนด

ผลไมแหงความชน ประมาณ

15-20% นำาผงทอฟฟ คาราเมล

water activity (aW)

จลนทรยทถกยบยง ตวอยางอาหาร

0.500 จลนทรยไม

สามารถเจรญเตบโตได

เครองเทศความชน ประมาณ 10%

กวยเตยวความชน ประมาณ 12%

0.400 ไขผง ความชน ประมาณ 5%

0.300 คกก แครกเกอรความชนประมาณ 3-

5%

การบรรจอาหารเพอปองกนการเจรญของจลนทรย สงทตองพจารณาในการบรรจ

1. ความสมบรณของรอยปดผนกภาชนะบรรจ (seal integrity )

การปดผนกภาชนะตองสนทแนน (hermetic seal ) ไมมรอยรว2. ความสมบรณของวสดและภาชนะบรรจ

ชอทางเทคนคของผลตภณฑทเสอมคณภาพ O/MS (oxygen and moisture

sensitivity) : ไวตอการทำาปฏกรยากบออกซเจนและความชน

F/AS (flavor and aroma sensitivity) : ไวตอการสญเสยกลนและรสชาต

LS (light sensitivity) : ไวตอแสง

บทท 4บรรจภณฑกบสงแวดลอม

ผลกระทบของบรรจภณฑตอสงแวดลอม

พลงงานทใชในการผลตวสดบรรจภณฑวสด พลงงาน

(MJ/Kg)ปรมาณนำา(m3/Kg)

แกว นำากลบมาใช 56.2%นำากลบมาใช 100%

7.55.9

1.31.1

กระดาษ กระดาษแขงกระดาษลกฟก

33.116.3

948.3136.9

อลมเนยม

ไมมการนำากลบมาใชใหมนำากลบมาใชใหม 100%

126.112.6

638.61.9

ผลกระทบของบรรจภณฑตอสงแวดลอม

พลงงานทใชในการผลตวสดบรรจภณฑวสด พลงงาน

(MJ/Kg)ปรมาณ

นำา(m3/Kg)

พลาสตก LDPEPPPETPVCPS

47.45069.542.556.2

107.3122.2119.7307.260.2

ผลกระทบของบรรจภณฑตอสงแวดลอม ขยะ

: การผลตกระดาษจะมนำาเสย: พลาสตกปลอยควนและสารพษ: งานพมพมการใชสารเคม

การทำาลายโอโซน: CFC (chloroflurocarbon) เปนสาร

พองตวในโฟม

วงจรบรรจภณฑและการกำาจดซากบรรจภณฑ การกำาจดซากบรรจภณฑตองพจารณาดงน

1. การลดการทงบรรจภณฑหลงการบรโภค2. การเกบบรรจภณฑกลบ (collectibilty)3. เทคโนโลย: การฝงดน ซงม 2 แบบ 3.1 การฝงดนแบบเปด (open dumping) 3.2 การฝงอยางถกสขลกษณะ (sanitary landfilling): การเผา (incineration)

วงจรบรรจภณฑและการกำาจดซากบรรจภณฑ

บรรจภณฑ inert residue

(%)

พลงงาน

(บทย/ปอนด)

ซลเฟอร(%โดยนำาหนกแหง)

กระดาษแขงกระดาษอนๆโลหะแกวไมฟลมพลาสตกพลาสตกตางๆ

4891993720

7,8417,79374284

8,23613,8469,049

0.140.120.010.000.110.070.55

สถานะของบรรจภณฑตอสงแวดลอม

บรรจภณฑจากเยอและกระดาษ: การเวยนมาผลตใหมเปนคณสมบตเดนของเยอและ

กระดาษ: โดยปกตจะนำากลบมาผลตใหมได 4 ครง: กระบวนการผลตกระดาษ 1 ตน

- ไมประมาณ 1.2-2.2 ตน (นำาหนกอบแหง) - กระแสไฟฟา 1,000 กโลวตตตอชวโมง- นำามน 300 ลตร - นำา 20 ลกบาศเมตร


บรรจภณฑทผลตจากแกว: มการนำากลบมาใชใหมมาก: การนำากลบมาหลอมใหมตองมการแยกสขวด

บรรจภณฑพลาสตก: อตสาหกรรมพลาสตกออนตว (flexible

packaging ) ประมาณ 50%: เปาขวด ประมาณ 40%: กาวและสารยด ประมาณ 10%


: สมาคมอตสาหกรรมพลาสตกแหงสหรฐอเมรกา (society of the plastics industry, SPI)

สถานะของบรรจภณฑตอสงแวดลอม กระปองเหลก

: ปญหาของการแยกกลบมาใชคอ สารเคลอบ : รณรงคการทำาใหหลอมละลายดวยความรอน : แยกโดยใชความสามารถในการใชแมเหลก

กระปองอลมเนยม: แยกออกโดยใชความแตกตางของความหนาแนน

หรอใชระบบกระแสไฟฟาทเรยกวา eddy current

แนวทางการแกไขปญหา การลดปรมาณของบรรจภณฑ

1. การลดปรมาณของเสย (reduce)2. การนำากลบมาใชใหมหรอใชซำา (reuse)3. การเวยนทำาใหม (recycle)

การใชสญลกษณเพอแยกประเภท เชน พลาสตกตางๆ การรณรงคและสงเสรมการใชสนคาทผลตจากบรรจ

ภณฑใชแลว

แนวทางการแกไขปญหา ฉลากสงแวดลอม

: การใชฉลากในการใหขอมลแกผบรโภควาผลตภณฑทตดฉลากน

มมาตรฐานเพอการรกษาสงแวดลอมทด: โครงการฉลากสงแวดลอมของไทย

จดตงขนโดยคณะกรรมการนกธรกจเพอสงแวดลอม (Thailand Business Councilfor Sustainable Development, TBCSD)

การแยกขยะ

วธการ วสดใชมอคด

ระบบแมเหลกระบบกระแสไฟฟา

กระดาษหนงสอพมพ กลอง

พลาสตก โดยแยกตามสญลกษณ

แกว แยก แกวใส สอำาพนสเขยวกระปองโลหะกระปองอลมเนยม

แนวทางการออกแบบบรรจภณฑเพอสงแวดลอม การลดการใชวสดบรรจภณฑ เลอกใชวสดทนำากลบมาใชใหมได การลดการใชงานวสดหลายชน การเพมความเขมขนหรอความหนาแนนของ

ผลตภณฑ การลดจำานวนสทใชพมพ การใชวสดจากธรรมชาต

: เชน การใชพลาสตกทสามรถยอยสลายไดโยวธทางชวภาพ (biodegradable packaging)

ตวอยางออกแบบบรรจภณฑเพอสงแวดลอม

การปรบเปลยนวสด การลดความหนาของวสด การออกแบบโดยคำานงถง

ปรมาตรการบรรจตอพนทของบรรจภณฑทใช

Gradle-to-grave concept

ขาวโพด ปลกในดน

โรงงานแปรรป

แปง

wet miller

ขาวโพดปย

บำาบดของเหลอ

ของเหลอทงจากขาวโพด

บรโภค

ผลตภณฑ

บทท 5เทคโนโลยการบรรจ

อาหารทสำาคญในปจจบน

Retort pouch วสดบรรจสำาหรบผลต retort pouch

: พลาสตกเปนวสดบรรจหลกทใชในการผลต retort pouch

: แตตองใชพลาสตกหลายชนด มาใชรวมกนในรปของวสดหลายชน (multilayer ) โดยตองคำานง1. แขงแรง ทนทานตอความรอน2. ปองกนการซมผาน โดยเฉพาะออกซเจนและไอนำา

พลาสตกทนยมใช ไดแก– PP : นยมใชมาก เนองจากทนตอสภาวะการฆา

เชอไดด แตเปราะบาง อาจตองใชโคพอลเมอร– PET : แตมกเสยรปในกระบวนการฆาเชอ จง

นยมใชในรป CPET หรอ crystallized PET ดวยการเตม nucleant เพอเรงการตกผลก ทำาให CPET มความแขงแรงมากขน (ทนอณหภมสงขนถง 230 C)

วสดโครงสรางหลก (structural mayerials)

วสดปองกนการซมผาน (barrier materials) นยมใชพลาสตกและแผนเปลวอลมเนยม วสดทนยมใช ไดแก

– EVOH (ethylene vinyl alcohol) : โคพอลเมอรของเอทลนกบไวนลแอลกอฮอล จดเปนพลาสตกทปองกนการซมผานของแกสไดดทสด แตไวตอความชน

– PVDC (Polyvinylidene chloride) : high barrier plastic

– Nylon : เหมาะสำาหรบการผลตวสดหลายชน– แผนเปลวอลมเนยม

Retort pouch

การบรรจอาหารใน retort pouch และการปดผนก การบรรจ

– การบบถงไลอากาศ (mechanical squeezing)

– การบรรจขณะรอน (hot filling)– การพนไอนำา (steam flushing)– การใชสญญากาศดงอากาศออก – การพนไนโตรเจน (notrogen flushing)– การบรรจอาหารใหเตมพอด (brimfilling)

การปดผนก– การปดผนกดวยความรอน (heat sealing )

: โดยทวไปบรเวณนจะมรอยสกปรก เนองจาก1. ไอนำาทใชไลอากาศ : เมอกลนตวเปนหยดนำาจะทำาใหเกด

ฟองอากาศในรอยผนก2. อาหาร โดยเฉพาะสวนของซอส

- การปดผนกดวย double seamer

การบรรจอาหารใน retort pouch และการปดผนก

การตรวจสอบการปดผนก (closure evaluation) การตรวจสอบรอยปดผนกทใชความรอน

– การตรวจสอบดวยตาเปลา (visual inspection)– การทดสอบบบภาชนะบรรจ (squeeze test)– การทดสอบในหองสญญากาศ (vacuum chamber

test)– การทดสอบความตานทานแรงดนทะล (burst

strength test)– การทดสอบความตานทานแรงดงขาด (tensile

strength test)– ทดสอบการลอก (peel test)– การทดสอบดวยส (dye penetration test)

Aseptic packaging

การบรรจโดยระบบปลอดเชอ มหลกการสำาคญ

Aseptic packaging การฆาเชออาหารม 3 ขนตอนหลก

1. ใหความรอนจนถงอณหภมทตองการ2. รกษาระดบอณหภมเปนเวลาทกำาหนด3. ทำาใหเยนลงอยางรวดเรว

การฆาเชอนยมทำา 2 วธ1. direct heating : การพนนำาใสอาหาร หรอ พนอาหารใสนำา2. indirect heating : P\plate heat exchanger, tubular heat exchanger, scrape heat exchanger

Heat exchanger

Aseptic packaging

การฆาเชอภาชนะบรรจ1. การฆาเชอดวยความรอน2. การฆาเชอดวยสารเคม3. การฆาเชอดวยรงส4. การฆาเชอดวยความรอนจาก

กระบวนการผลตภาชนะบรรจ

Aseptic packaging การทำาสภาพปลอดเชอ (aseptic zone )

สำาหรบการบรรจ1. การใชอากาศรอน: โดยการเผาอากาศทอณหภม 260-315 C 2. การใชเมมเบรน และ UV: ขนาดเมมเบรน ประมาณ 0.2-0.3 ไมโครเมตร

Aseptic packaging วสดบรรจ

1. กระปองโลหะ2. ภาชนะแกว3. ภาชนะพลาสตก4. ภาชนะจากวสดหลายชน

การบรรจภายใตบรรยากาศของแกส (gas packaging)

การบรรจใหอยภายใตบรรยากาศของแกส ชนดใดชนด หนง หรอหลายชนด และอตราสวนของแกสชนดตางๆ

นนจะแตกตางไปจากอตราสวนทพบในบรรยากาศปกต สวนประกอบของอากาศปรมาณ (รอยละโดยปรมาตร)

แกสไนโตรเจน 78.08 แกสออกซเจน 20.95

แกสอารกอน 0.93 แกสคารบอนไดออกไซด 0.03

แกสอนๆ 0.01

Controlled atmosphere packaging (CAP): หมายถง การบรรจผลตภณฑใหอยภายใตบรรยากาศทมอตราสวนของกาซชนดตางๆ แตกตางไปจากบรรยากาศปกต และอตราสวนนจะคงทตลอดอายการเกบรกษาผลตภณฑ

Modified atmosphere packaging (MAP): การบรรจผลตภณฑใหอยภายใตบรรยากาศทมอตราสวนของกาซชนดตางๆ แตกตางไปจากบรรยากาศปกต แตอตราสวนนจะเปลยนแปลงไปตามระยะเวลา



Gas-flashing packaging: การบรรจใหอยภายใตบรรยากาศของแกสหนงๆ โดยฉดแกสเขาไปแทนทอากาศภายในภาชนะ

Vacuum packaging: การบรรจใหอยภายใตสภาวะสญญากาศ: โดยดงอากาศภายในภาชนะบรรจหรอผลตภณฑออก : ทำาใหเกดความแตกตางของความดนภายในและภายนอก


วตถประสงคของการใชแกส1. ชะลอปฏกรยาหรอปองกนการเกดปฏกรยาทางเคม2. ชะลอหรอปองกนการเจรญของจลนทรย3. ชะลอการหายใจของพช4. ชะลอการฟกไขของหนอนและแมลง5. รกษาสของเนอแดง6. ปองกนการเสยรปทรง

สมบตของแกสทใช

แกสออกซเจน1. ทำาปฏกรยาออกซเดชนกบสารประกอบตางๆ ในอาหารได2. จำาเปนตอการเจรญของจลนทรย3. จำาเปนตอการหายใจของพช4. จำาเปนตอการฟกไข5. จำาเปนตอออกซจเนชนของไมโอโกลบน6. ทำาใหเกดปฏกรยาสนำาตาลในอาหาร

Oxygenation of myoglobin


สมบตของแกสทใช แกสคารบอนไดออกไซด

1. ชะลออตราการหายใจ2. ยบยงการเจรญของจลนทรย : bacteriostatic3. ละลายไดดในนำาและไขมน

ไนโตรเจน1. เฉอยตอปฏกรยาทางเคม2. ไมมกลน และรส3. ละลายในนำาและไขมนไดนอยมาก

ปจจยทมผลตอการบรรจอาหารภายใตบรรยากาศของแกส

สมบตของผลตภณฑ ชนดและความเขมขนของแกส สมบตของวสดบรรจทสำาคญ ระบบการบรรจ

ระบบสญญากาศ-พนแกสระบบพนแกสแทนทอากาศ

ระบบการกระจายผลตภณฑ

สมบตพนฐานของวสด

อตราการซมผานของแกส : วสดทปองกนการซมผานไดด ควรทมอตราการซมผาน ไมเกน 2 cc/m2.atm.24hr.

อตราการซมผานของไอนำา: วสดทปองกนการซมผานไดด ควรทมอตราการ

ซมผาน ไมเกน 1-2 g/m2.atm.24hr

สมบตพนฐานของวสด

การปดผนกดวยความรอน : ไดรบความนยมเพราะ ปดผนกสนทแนนงายและสะดวก และระยะเวลาสน

การปองกนการซมผานของไขมน การปองกนแสง เหมาะกบเครองบรรจอตโนมต อำานวยความสะดวกกบผบรโภค

การบรรจแบบแอคทฟ (active packaging) การบรรจทภาชนะบรรจ ผลตภณฑและสภาพ

แวดลอมมปฏสมพนธกน เพอยดอายการเกบ เพมความปลอดภย หรอปรบปรงคณภาพดานประสาทสมผส พรอมกบถนอมผลตภณฑดวย

ทนยมใช คอ การใชวตถดดกลน (absorber )หรอการดดซบ (adsorption ) และการใชวตถ

ปลอยสาร (emitter)

วตถดดออกซเจน (oxygen scavenger)1. ประเภทซอง (oxygen scavenging sachet)1.1 ผงเหลก1.2 แคททคอล1.3 เอนไซม1.4 กรดไขมนไมอมตว เชน กรดโอเลอค ลโนเลนค และลโนเลอค

การบรรจแบบแอคทฟ (active packaging)

วตถดดออกซเจน (oxygen scavenger)2. ประเภทฟลม (oxygen scavenging film)3. ประเภทอนๆ เชน ใชในรปแบบของฝาขวด


การบรรจแบบแอคทฟ (active packaging) วตถดดเอทลน (ethylene scavenger)

: เนองจากโมเลกลของเอทลนมพนธะค จงทำาปฏกรยาไดงาย: เอทลนมโมเลกลขนาดเลก จง ถกดดซบหรอดดกลนไดงายดวยวสดทมรพรน: การกำาจดจงทำาไดหลายวธ และใชสารประกอบไดหลายชนด


วตถดดเอทลน (ethylene scavenger)1. การดดซบ: สารประกอบทใช เชน ถานกมมนต ผงอฐ เบนโทไนต ซลการเจล และอะลมโนซลเกท เปนตน2. การดดซบและกำาจดดวยปฏกรยาทางเคม: สารประกอบทใชดดซบบางชนดตองแตงเตมตวเรง 3. การดดกลนดวยฟลม


วตถดดหรอปลอยคารบอนไดออกไซด: วตถดดคารบอนไดออกไซด สวนใหญใชแคลเซยมไฮดรอกไซด: วตถปลอย ใช เหลกคารบอเนต โซเดยมไบคารบอเนตผสมกรดแอสคอรบก

วตถดดกลนหรอปลอยกลน: การใชเซลลโลสอะซเตดทเตมนารนจเนส เรงการไฮโดรไลซสนารนจน: เชน วตามนอเปนวตถดดกลนอาหารทหนงาย


วตถดดความชน: เชน ซลกาเจล เบนโทไนต ตวกรองระดบโมเลกล โลหะออกไซด

วตถควบคมความชน: นยมใชสารคงความชนประเภทเกลอโลหะชนด

ตางๆ เชน โซเดยมคลอไรด

การบรรจแบบแอคทฟ (active packaging) การบรรจตานจลนทรย

1. ประเภทสารตาน: สารตานจลนทรย มทงทสกดจากสมนไพร เอนไซม แบคเทอรโอซน สารยบยงเชอรา ไอออนของโลหะ ……2. รปแบบการใช: แบบซอง แตงเตมในพอลเมอร ตรงกบพอลเมอรดวยพนธะไอโอนคและโควาเลท เคลอบพอลเมอรหรอดดซบทผว หรอ พอลเมอรทมสมบตตานจลนทรย

การบรรจแบบอนเทลลเจนท (intelligent packaging)

การบรรจฉลาด (smart packaging): ระบบการบรรจทตรวจตดตามภาวะของ

อาหารภายในภาชนะบรรจ แลวใหขอมลเกยวกบคณภาพของ

อาหารระหวางการขนสงและเกบรกษา

: เพอชวยบอกผบรโภควาคณภาพอาหารนนเปนอยางไร

อนดเคเตอรความสด: ใชบอกความสด ในทนหมายถงคณภาพดาน

จลนทรย: ใชการเปลยนแปลงส ซงเปนผลมาจากปฏกรยาระหวางอนดเคเตอรกบสารเมทาบอไลตของจลนทรย

: สารประกอบทใชบงบอกคณภาพ เชน กรดอนทรย เอทานอล สารประกอบไนโตรเจนทระเหยงาย เอมนจำาเปนตอการเจรญ แกสคารบอนไดออกไซด

และสารประกอบซลเฟอร


อนดเคเตอรความสก: ใชบงบอกความสก เพอลดปญหาการเนาเสย

และชวยบอกระดบความหวาน ความกรอบ: ระหวางการสก จะมสารระเหยงาย ซงทำาปฏกรยา

กบอนดเคเตอร อนดเคเตอรรอยรว

: นยมใชอนดเคเตอรรอยรวกบการบรรจอาหารทใชวตถดดออกซเจน


อนดเคเตอรเวลา-อณหภม: การทำางาน แบงตามลกษณะการเปลยนส1. critical temperature indicators2. critical temperature/time integrator3. time-temperature integretor


บทท 6 กฎหมายและขอบงคบ

ทเกยวของกบบรรจภณฑ

พระราชบญญต มาตราชงตวงวด พ.ศ. 2466 พ.ร.บ . ฉบบนรางขนเพอคมครองผบรโภค

ใหไดบรโภคตามปรมาณทกำาหนด อปกรณหรอเครองจกรใดๆ ทใชในการชง

ตวง วดจะตองไดรบใบรบรอง สวนหนวยทแสดงปรมาณของสนคาตาม

มาตราชง ตวง วด ควรใชระบบเมตรกและตวเลขทใชสามารถใชตวเลขอารบคหรอตวเลขไทยได ขนาดของตวเลขและตวอกษรทใชตองไมเลกกวา 2 มลลเมตร

พระราชบญญตอาหาร พ.ศ. 2522

สาระสำาคญในพระราชบญญตฉบบน สามารถแบงเปน 2 สวนคอ

1. การขอขนทะเบยนตำารบอาหาร : มการกำาหนดใหผผลตหรอผนำาเขา ซงนำาอาหารนนมา

ขอขนทะเบยนตำารบอาหารกอน: เมอไดรบใบสำาคญการขนทะเบยนแลวจงผลตหรอนำา

เขาเพอจำาหนายได : หากฝาฝนตองระวางโทษจำาคกไมเกน 2 ป หรอปรบ

ไมเกน 20,000 บาท หรอทงปรบทงจำา


ประเภทอาหารทตองขอขนทะเบยนตำารบอาหาร แบงออกเปน 3 กลมใหญๆ คอ

1.1 อาหารควบคมเฉพาะ ม 39 ประเภท1.2 อาหารทกำาหนดคณภาพหรอมาตรฐานม 9

ประเภท1.3 อาหารทกำาหนดใหเปนอาหารทตองมฉลากม 2

กลม คอ: กลมอาหารทตองสงมอบฉลากใหคณะกรรมการ

อาหารและยา(อย . ) พจารณากอนนำาใช : กลมอาหารทไมตองสงมอบใหคณะกรรมการอาหาร

และยา (อย .) พจารณา


2. การขอขนทะเบยนฉลากอาหาร อาหารควบคมเฉพาะทกำาหนด

คณภาพ และทกำาหนดใหมฉลากตองขนทะเบยนอาหารและขออนญาตใชฉลาก เมอไดรบอนญาตแลวจงทำาการผลต อาหารทตองขออนญาตใชฉลากอาหาร ม 4 กลม

1 อาหารควบคมเฉพาะทผลตจากสถานทผลตทไมเขาขายเปนโรงงาน คอ มเครองจกรตงแต 5 แรงมา หรอคนงาน 7 คนขนไป ฉลากทใชของกลมนจะเรมตนดวยอกษร “ผ”

2. อาหารทถกกำาหนดคณภาพหรอมาตรฐาน3. อาหารทถกนำาเขาประเทศเพอจำาหนายซงไมใชอาหาร

ควบคมเฉพาะ4. อาหารอนทมการจำาหนายและรฐมนตรออกประกาศ

กำาหนดใหเปนอาหารทตองมฉลาก


ขอมลบนฉลาก นำาหนกสทธ หรอปรมาณสทธ ชอภาษาไทย กำาหนดใหมสเดยวกน ชอผผลตหรอผจำาหนาย คำาแนะนำาในการเกบรกษาและการปรง ขอควรระวง ระบวนทผลตหรอวนหมดอาย

ขอมลบนฉลาก ระบวนทผลตหรอวนหมดอาย สามารถแสดงไดหลายรปแบบ

– Pack date : วนทบรรจผลตภณฑในภาชนะบรรจปฐมภม– Display date : วนทผคาปลกนำาผลตภณฑวางจำาหนายใน

รานคา– Pull date or shell date : วนสดทายทวางจำาหนาย

ผลตภณฑได– Best before date or best if used by date :

วนทหมดอายการเกบ– Used by date or expiration date : วนสดทายท

ผลตภณฑยงเปนทยอมรบ

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 ถอไดวาเปนกฎหมายฉบบแรกของประเทศไทยทม

การ จดตงหนวยงานของรฐขนเพอคมครองสทธของ ผบรโภคโดยตรง เนองจากกฎหมายอนๆ ทบญญต

ขนควบคมผประกอบธรกจนนเปนการคมครองผ บรโภคทางออม ผบรโภคจงไมอาจใชสทธในการฟอง

รองผประกอบธรกจตอศาลอาญาได สวนการดำาเนนทางแพงกเปนภาระและเสยคาใชจาย

มากทงผบรโภค สวนใหญยงไมอยในฐานะทจะดำาเนนคดดวยตนเองได

พระราชบญญตคมครองผบรโภค พ.ศ. 2522 สทธของผบรโภค

1. สทธทไดรบขาวสาร2. สทธทจะมอสระในการเลอก3. สทธทจะไดรบความปลอดภยจากการใชสนคาและบรการ4. สทธทจะไดรบชดเชยความเสยหาย

พระราชบญญตมาตรฐานอตสาหกรรม พ.ศ.2511 สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

หรอทรจกกนในนามของ “สมอ” เปนหนวยงานระดบ กรม สงกดกระทรวง

อตสาหกรรม โดยไดรบการจดตงขนตามพระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรม พ.ศ. 2511 จดนบไดวา สมอ . เปนสถาบนมาตรฐานแหงชาต

พระราชบญญตมาตรฐานอตสาหกรรม พ.ศ.2511

มหนาทหลก คอ การกำาหนดมาตรฐานผลตอตสาหกรรม (มอก .) การรบรองระบบคณภาพและรบรองความสามารถของหองปฏบตการทดสอบและ

สอบเทยบ ทำาหนาทเปนสอกลางกบองคกรทเกยวของทงโลก

เชน องคการคาระหวางประเทศวาดวยมาตรฐาน (International Organization for

Standardization : ICS ) หรอทรจกกนแพรหลายวา ISO องคการโลก (World Trade Organization หรอ WTO ) และองคกรอน

พระราชบญญตมาตรฐานอตสาหกรรม พ.ศ.2511

วตถประสงคของการมมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม สามารถจำาแนกไดดงน– เพอสรางความเชอถอผลตภณฑททำาในประเทศดวยการปรบปรง

คณภาพใหดขน– เพอสรางความเปนธรรมในการซอขาย ขจดปญหาและอปสรรค

ทางการคาตางๆ– เพอสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน– เพอใหเกดการประหยดทรพยากรและคาใชจายในการใชงานและการ

ผลต– เพอเปนสอเชอมโยงในอตสาหกรรมตอเนองและประสานกนไดพอด

พระราชบญญตมาตรฐานอตสาหกรรม พ.ศ.2511 เครองหมายมาตรฐาน เปน

เครองหมายรบรองคณภาพ ผลตภณฑทวไป เชน เครองอปโภค

บรโภค เปนตน เครองหมายมาตรฐานบงคบ

ผลตภณฑใดทกำาหนดไววาเปน มาตรฐานนำาเขา และจำาหนายเฉพาะ

ผลตภณฑทเปนไปตามมาตรฐาน เทานน โดยมเครองหมายมาตรฐาน

บงคบแสดง เชน ผงซกฟอก เปนตน

รหสแทง รหสแทงนผผลตสนคาสามารถยนขอไดจาก

: สถาบนรหสแทงแหงประเทศไทย โดยระบบตวเลขทปรากฏบนรหสแทงทใชกนทวโลกม 2 ระบบคอ 1 .ระบบ UPC (Universal Product Code) ซงมใชเฉพาะในอเมรกากบแคนาดา 2 .ระบบ EAN (European Article Numbering) ซงประเทศกลมยโรปไดนำามาใชเปนกลมแรก และปจจบนกแพรหลายกนไปทวโลก ในประเทศไทยใชรหสแทงตามระบบยโรป คอ EAN นอกจากนนระบบ EAN เองกยงแบงยอยไดอก 2 กลมยอย ดงน EAN 13 และ EAN 8

รหสแทง ความหมายของตวเลขแตละหลกบนรหสแทง 1 . ระบบรหสแทง 13 หลก ตวอยาง 8 8 5 1 2 3 4 0 0 5 6 7 3 ระบบตวเลขบนรหสแทงสามารถแบงยอยได 4 กลม: 8 8 5 คอ รหสของประเทศไทย : 1 2 3 4 0 0 คอ รหสสมาชกททางสถาบนรหสแทงไดเปนผออกมาให หรอ เรยกวาเปนรหสบรษทผผลต: 5 6 7 คอ เลขหมายประจำาตวสนคาทบรษทผผลตทำาการออกเอง : 3 คอ ตวเลขทใชตรวจสอบความถกตองของรหสแทงทปรากฏกอนหนาน

รหสแทง2 .ระบบรหสแทง 8 หลก

00908627ระบบตวเลขบนรหสแทงสามารถแบงยอยได 4 กลม: 0 0 9 คอ รหสประเทศ : 0 8 6 2 คอ รหสสมาชกททางสถาบนรหสแทงไดเปนผออก : 7 คอ ตวเลขทใชตรวจสอบความถกตองของรหสแทงทปรากฏกอนหนาน 7 หลก

ขนตอนในการตรวจสอบรหสแทง 8 8 5 1 2 3 4 0 0 5 6 7 3

1. นำาเลขทอยในตำาแหนงคบวกรวมกนทงหมด จะได 8+1+3+0+5+7 = 24

2. นำาผลลพธจากขอ1 มาคณดวย 3 จะได 24 x 3 = 72 3. นำาตวเลขทอยในตำาแหนงคบวกรวมกน ยกเวนตว

สดทาย จะได 8+5+2+4+0+6 = 25 4. นำาผลลพธทไดจากขอ 2 รวมกบผลลพธจากขอ 3 แลว

นำาตวเลขอะไรกไดมาบวกใหหลกหนวยมคาเปน 0 ; 72+25 = 97 +3 = 100

5. ตวเลขในหลกสดทายจงตองเปนเลข 3 เทานน ถงจะทำาใหหลกหนวยมคาเปน 0

ขนตอนในการตรวจสอบรหสแทง

ยกตวอยาง 009 08627 7 ขนตอนในการตรวจสอบ 1 . นำาเลขทอยในตำาแหนงคบวกรวมกนทงหมด จะได 0+9+8+2=19 2 . นำาผลลพธจากขอ1 มาคณดวย 3 ; 19 x 3 = 57 3 . นำาตวเลขทอยในตำาแหนงคบวกรวมกน ยกเวนตวสดทาย จะได 0+0+6 =6 4 . นำาผลลพธทไดจากขอ 2 รวมกบผลลพธจากขอ 3 แลวนำาตวเลขอะไรกไดมาบวกใหหลกหนวยมคาเปน 0 ;57+6 =63 +7 = 70 ตวเลขในหลกสดทายจงตองเปนเลข 7 เทานน ถงจะทำาใหหลกหนวยมคาเปน 0

การเลอกใชสบนรหสแทง การเลอกใชสบนรหสแทงมหลกเกณฑกำาหนดตายตวไวเฉพาะ

เพอปองกนมใหเครองทใชสแกนตวเลขเกดความสบสนจงมขอกำาหนดมาดงน 1 . สพนหลง นยมใช ขาว, แดง, สม, เหลอง 2 . สรหสแทง นยมใช ดำา, นำาเงน, มวง ,เขยว

มขอกำาหนดไววา......หามใชสของรหสแทงบนพนหลงดงตอไปน เหลองปนขาว, สมปนขาว, แดงปนขาว, ดำาปนนำาเงน, ดำาปนเขยว, นำาตาลออนปนขาว, แดงปนเขยว, ทองปนขาว, ดำาปนทอง, สมปนทอง, แดงปนทอง และหามใชสสะทอนแสงทกชนด

Documents

Term paper