TEST VE MADDE ANALİZİ

TEST VE MADDE TEST VE MADDE ANALİZİANALİZİ

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları

►Test Planı:Test Planı: Test hazırlamaya plan ile Test hazırlamaya plan ile başlanır. Bu planda;başlanır. Bu planda;

►Hazırlanacak olan testin amacıHazırlanacak olan testin amacı►Testin kapsamıTestin kapsamı►Yararlanılacak test maddeleriYararlanılacak test maddeleri►Testin düzeniTestin düzeni►Testin uygulanmasına ilişkin kurallar Testin uygulanmasına ilişkin kurallar

yer alır.yer alır.


► Testin AmacıTestin Amacı: Sınavlar, tanıma, seçme, yerleştirme vb. : Sınavlar, tanıma, seçme, yerleştirme vb. birçok amaçla yapılabilir. Sınav hazırlığı ya-parken birçok amaçla yapılabilir. Sınav hazırlığı ya-parken öncelikle bu sınavın yapılış amacının belirlenmiş olması öncelikle bu sınavın yapılış amacının belirlenmiş olması gerekir.gerekir.

► Derslerde kullanılan testlerin başlıca iki amacı vardır. Derslerde kullanılan testlerin başlıca iki amacı vardır. Bunlardan biri Bunlardan biri öğrencilerin ünitedeki öğrenme öğrencilerin ünitedeki öğrenme eksiklerin ve bu eksiklere yol açmış olması eksiklerin ve bu eksiklere yol açmış olması beklenen güçlükleri belirleyerek bunların, beklenen güçlükleri belirleyerek bunların, sonraki üniteye geçmeden önce sonraki üniteye geçmeden önce tamamlanmasını sağlamaktır.tamamlanmasını sağlamaktır. İkincisi ise, İkincisi ise, öğrencilerin, dersin birkaç ünitelik bir öğrencilerin, dersin birkaç ünitelik bir bölümünde veya tümündeki öğrenme bölümünde veya tümündeki öğrenme düzeylerini belirlemektir.düzeylerini belirlemektir. Okuldaki bütün Okuldaki bütün derslerin her ünitesi ile ilgili bir izleme testi ve ayrıca, derslerin her ünitesi ile ilgili bir izleme testi ve ayrıca, bütün derslerin her birkaç ünitelik bölümü ve tümü için bütün derslerin her birkaç ünitelik bölümü ve tümü için de birer tane düzey belirleme testi hazırlanır.de birer tane düzey belirleme testi hazırlanır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Kapsamı (Davranışların belirlenmesi)Testin Kapsamı (Davranışların belirlenmesi): Sınavda : Sınavda

ölçülmek istenen davranışların belirlenme-si, sınavda hangi ölçülmek istenen davranışların belirlenme-si, sınavda hangi soruların sorulacağının belirlenmesi için temel oluşturur.soruların sorulacağının belirlenmesi için temel oluşturur.

► Test planı hazırlanırken amaç belirlendikten sonra yapılacak olan Test planı hazırlanırken amaç belirlendikten sonra yapılacak olan iş, belirlenen amaca hizmet ede-bilecek olan bir testin kapsamının iş, belirlenen amaca hizmet ede-bilecek olan bir testin kapsamının ortaya konmasıdır. Testin kapsamı, testteki sorularla yoklanacak ortaya konmasıdır. Testin kapsamı, testteki sorularla yoklanacak olan öğrenme ürünleri demektir. Testin kapsamı, yoklanacak olan olan öğrenme ürünleri demektir. Testin kapsamı, yoklanacak olan öğrenme ürünlerinin tamamı sayıla-rak ortaya konmalıdır. Testin öğrenme ürünlerinin tamamı sayıla-rak ortaya konmalıdır. Testin kapsamı belirlenirken, yoklanacak davranışların hangi konu veya kapsamı belirlenirken, yoklanacak davranışların hangi konu veya etkinlik üzerinde gösterilmesinin istendiği de belirlenmiş olmalıdır. etkinlik üzerinde gösterilmesinin istendiği de belirlenmiş olmalıdır.

►Öğrenmeleri izleme amacıyla test Öğrenmeleri izleme amacıyla test hazırlanıyorsa konu kapsamındaki bütün hazırlanıyorsa konu kapsamındaki bütün davranışlar en az bir soru ile yoklanır. davranışlar en az bir soru ile yoklanır.

►Öğrenme düzeyini belirlemek ise kapsam, Öğrenme düzeyini belirlemek ise kapsam, dersin kritik davranışlarıdır. dersin kritik davranışlarıdır.

►Bir öğretim programına öğrenci seçmek Bir öğretim programına öğrenci seçmek ise, kapsam öğrencilerin öğretim ise, kapsam öğrencilerin öğretim programındaki öğrenmelerine temel programındaki öğrenmelerine temel oluşturacak bir alt programda kazandığı oluşturacak bir alt programda kazandığı davranışlardır.davranışlardır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Kapsamı (Konuların Belirlenmesi–Belirtke Testin Kapsamı (Konuların Belirlenmesi–Belirtke

Tablosunun Hazırlanması):Tablosunun Hazırlanması): Ders içeriği ile he-def Ders içeriği ile he-def davranışlar arasındaki ilişki ortaya konularak, hedeflere davranışlar arasındaki ilişki ortaya konularak, hedeflere ilişkin kritik davranışlara yönelik sorular hazırlanması ilişkin kritik davranışlara yönelik sorular hazırlanması gerekir.gerekir.

► Okul derslerinde kazandırılmaya çalışılan davranışların Okul derslerinde kazandırılmaya çalışılan davranışların hangi konu veya etkinliklerle ilgili olduğu incelendiğinde, hangi konu veya etkinliklerle ilgili olduğu incelendiğinde, bunların dayanıklı bilgiler ve verimli bilgi edinme bunların dayanıklı bilgiler ve verimli bilgi edinme yollarıyla ilişkili olduğu görülür. Daya-nıklı bilgiler o yollarıyla ilişkili olduğu görülür. Daya-nıklı bilgiler o alandaki temel kavramlar, önemli olgular, ilke ve kurallar, alandaki temel kavramlar, önemli olgular, ilke ve kurallar, yasalar, kuramlar vb.dir. Daya-nıklı bilgiler bilişsel alanın yasalar, kuramlar vb.dir. Daya-nıklı bilgiler bilişsel alanın bilgi basamağı ile ilgilidir. Verimli bilgi edinme yolları ise, bilgi basamağı ile ilgilidir. Verimli bilgi edinme yolları ise, o alanda belli işleri yapma yolları, gözlem ve ölçme o alanda belli işleri yapma yolları, gözlem ve ölçme yolları, gözlemleri birleştirme, yorumlama, onlardan yolları, gözlemleri birleştirme, yorumlama, onlardan genelleme yapma ve genellemelerin doğruluğunu genelleme yapma ve genellemelerin doğruluğunu denetleme yollarıdır. Verimli bilgi edinme yolları bilişsel denetleme yollarıdır. Verimli bilgi edinme yolları bilişsel alanın kavra-ma, uygulama, analiz, sentez ve alanın kavra-ma, uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme basamakları ile ilgilidir. Verimli bilgi değerlendirme basamakları ile ilgilidir. Verimli bilgi edinme yolları ay-nı zamanda öğrenciye bilimsel edinme yolları ay-nı zamanda öğrenciye bilimsel düşünme süreçlerini kazandırırdüşünme süreçlerini kazandırır

► Bir testin kapsamı, konu ve davranış boyutlarıyla birlikte, Bir testin kapsamı, konu ve davranış boyutlarıyla birlikte, iki boyutlu bir belirtke tablosu ile belirlenmiş olmalıdır.iki boyutlu bir belirtke tablosu ile belirlenmiş olmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Madde Türünün Seçimi ve Yazımı:Madde Türünün Seçimi ve Yazımı: Test hazırlamanın Test hazırlamanın

dördüncü aşaması, ikinci aşamada belirlenen davranışları dördüncü aşaması, ikinci aşamada belirlenen davranışları ölçen soruların yazılması aşamasıdır. Soruların ölçen soruların yazılması aşamasıdır. Soruların yazılmasında, hangi ölçme araç ve yöntemi kullanılacaksa yazılmasında, hangi ölçme araç ve yöntemi kullanılacaksa o araç için soru yazımındaki kurallar göz önünde o araç için soru yazımındaki kurallar göz önünde bulundurulmalıdır. Yoklana-cak davranışların en güvenilir bulundurulmalıdır. Yoklana-cak davranışların en güvenilir ve geçerli ölçüleri hangi test maddeleri veya durumları ile ve geçerli ölçüleri hangi test maddeleri veya durumları ile elde edilebilecekse onlardan yararlanma yollarına elde edilebilecekse onlardan yararlanma yollarına gidilmelidir. Örneğin, bilişsel davranışların yoklanması için gidilmelidir. Örneğin, bilişsel davranışların yoklanması için olanak var ise seçmeli sorulardan, yoksa kısa yanıtlı olanak var ise seçmeli sorulardan, yoksa kısa yanıtlı soruların kullanılması daha uygun olabilir.soruların kullanılması daha uygun olabilir.

► Sınav türü, süre, öğrencilerin öğrenme düzeyleri, sınavın Sınav türü, süre, öğrencilerin öğrenme düzeyleri, sınavın amacı gibi faktörler, sınavda sorulacak soru sayısını amacı gibi faktörler, sınavda sorulacak soru sayısını doğrudan etkiler. Soru sayısı belirlenirken bu faktörlerin doğrudan etkiler. Soru sayısı belirlenirken bu faktörlerin göz önünde bulundurulması gerekir. Sınavda sorulacak göz önünde bulundurulması gerekir. Sınavda sorulacak soruların (yazılı, kısa cevaplı, çoktan seçmeli, doğru-yanlış soruların (yazılı, kısa cevaplı, çoktan seçmeli, doğru-yanlış vb.) belirlenmesi, sınavın amacına, süresine, ölçülmek vb.) belirlenmesi, sınavın amacına, süresine, ölçülmek istenen davranışların niteliğine, grubun öğrenme düzeyine istenen davranışların niteliğine, grubun öğrenme düzeyine bağlıdır. Sorulacak soruların güçlük dereceleri orta bağlıdır. Sorulacak soruların güçlük dereceleri orta güçlükte olmalıdır. güçlükte olmalıdır.

► Testin tümünde yer alacak test maddeleri veya Testin tümünde yer alacak test maddeleri veya durumlarının sayısı belirlenirken test için ayrılan süre durumlarının sayısı belirlenirken test için ayrılan süre dikkate alınmalıdır.dikkate alınmalıdır.


►Madde Düzeltme:Madde Düzeltme: Test hazırlamanın üçüncü Test hazırlamanın üçüncü aşamasında yazılan soruların tekrar gözden aşamasında yazılan soruların tekrar gözden geçiril-mesi ve soru yazarının fark edemediği geçiril-mesi ve soru yazarının fark edemediği anlam ve ifade bozukluğu, yazım hatası, eksik anlam ve ifade bozukluğu, yazım hatası, eksik bilgilerin tamam-lanması ve varsa yanlışlıkların bilgilerin tamam-lanması ve varsa yanlışlıkların düzeltilmesi aşamasıdır. Düzeltme işi ekip düzeltilmesi aşamasıdır. Düzeltme işi ekip çalışmasını gerektirir. Bu ekipte, dil uzmanı, çalışmasını gerektirir. Bu ekipte, dil uzmanı, ölçme ve değerlendirme uzmanı, program ölçme ve değerlendirme uzmanı, program geliştirme uzmanı, soruların öğrenci seviyesine geliştirme uzmanı, soruların öğrenci seviyesine uygunluğunu tartışmak üzere konu alanı uygunluğunu tartışmak üzere konu alanı uzmanı bulunmalıdır.uzmanı bulunmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Uygulanmasına İlişkin İlkeler:Testin Uygulanmasına İlişkin İlkeler: Testin Testin

uygulama koşulları, test sonuçlarının puanlanması, test uygulama koşulları, test sonuçlarının puanlanması, test sonuçlarından yararlanmada göz önünde tutulması sonuçlarından yararlanmada göz önünde tutulması gereken noktalar belirlenmelidir.gereken noktalar belirlenmelidir.

► Testin uygulanması sırasında yapılması gereken özel Testin uygulanması sırasında yapılması gereken özel hazırlıklar, alınması gereken özel önlemlerin hazırlıklar, alınması gereken özel önlemlerin belirlenmesi testin uygulanmasını kolaylaştırır. belirlenmesi testin uygulanmasını kolaylaştırır. Yanıtlama süresi, ayrı bir yanıt kâğıdının kullanılması, Yanıtlama süresi, ayrı bir yanıt kâğıdının kullanılması, yardımcı araçlardan yararlanma durumları gibi koşullar yardımcı araçlardan yararlanma durumları gibi koşullar belirlenmelidir.belirlenmelidir.

► Test maddelerinden elde edilen bilgilerin nasıl Test maddelerinden elde edilen bilgilerin nasıl sayısallaştırılacağı, nasıl puanlayacağı belirlenmelidir. sayısallaştırılacağı, nasıl puanlayacağı belirlenmelidir. Puanlama ile ilgili neler yapılması düşünülüyorsa Puanlama ile ilgili neler yapılması düşünülüyorsa belirlenmelidir.belirlenmelidir.

► Testten elde edilen sonuçların hangi amaçla Testten elde edilen sonuçların hangi amaçla kullanılması düşünülüyorsa, sonuçlarla ilgili amaçların kullanılması düşünülüyorsa, sonuçlarla ilgili amaçların kullanılmasında göz önünde tutulacak noktalar kullanılmasında göz önünde tutulacak noktalar belirlenmelidir.belirlenmelidir.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Düzenlenmesi:Testin Düzenlenmesi: Soruların test formuna Soruların test formuna

dönüştürülmesinde, yanıtlamayı kolaylaştıracak dönüştürülmesinde, yanıtlamayı kolaylaştıracak biçimde düzenleme yapılmalıdır.biçimde düzenleme yapılmalıdır. Testte değişik yollarla yanıtlandırılacak sorular varsa Testte değişik yollarla yanıtlandırılacak sorular varsa

bunlardan aynı yolla yanıtlandırılacak olanlar bir bunlardan aynı yolla yanıtlandırılacak olanlar bir araya getirilmelidir.araya getirilmelidir.

Testte, değişik konulara dayalı sorular varsa Testte, değişik konulara dayalı sorular varsa bunlardan aynı konuyla ilgili olanlar bir araya bunlardan aynı konuyla ilgili olanlar bir araya getirilmelidir.getirilmelidir.

Aynı özel hedefle ilgili kritik davranışları yoklayan Aynı özel hedefle ilgili kritik davranışları yoklayan sorular bir araya getirilmelidir.sorular bir araya getirilmelidir.

Testteki sorular, yanıtlama yolları ve önemli ise konu Testteki sorular, yanıtlama yolları ve önemli ise konu veya hedef birliği bozulmadan, gruplar içinde veya hedef birliği bozulmadan, gruplar içinde kolaydan zora doğru sıralanmalıdır.kolaydan zora doğru sıralanmalıdır.

Soruların yazımı ve ilgili çizimler, okumayı ve Soruların yazımı ve ilgili çizimler, okumayı ve görmeyi kolaylaştıracak biçimde olmalıdır.görmeyi kolaylaştıracak biçimde olmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları Sorular sayfaya yerleştirilirken, sorunun tümünün aynı sayfada Sorular sayfaya yerleştirilirken, sorunun tümünün aynı sayfada

bulunmasına, soruların birbirlerinden ayrılacak şekilde olmasına bulunmasına, soruların birbirlerinden ayrılacak şekilde olmasına özen gösterilmelidir.özen gösterilmelidir.

Yazım ve çizim hataları test uygulanırken yapılmamalıdır.Yazım ve çizim hataları test uygulanırken yapılmamalıdır. Çoğaltılan testlerin tümü kontrol edilmelidir.Çoğaltılan testlerin tümü kontrol edilmelidir. Testten ayrı bir yanıt kâğıdı düzenlenmelidir.Testten ayrı bir yanıt kâğıdı düzenlenmelidir. Testin başında bir yönerge konmalıdır. Bu yönergede; testin Testin başında bir yönerge konmalıdır. Bu yönergede; testin

amacı, testteki soru sayısı, testteki soruların düzeni, yanıtlama amacı, testteki soru sayısı, testteki soruların düzeni, yanıtlama için verilen süre, yanıtların nereye ve nasıl yapılacağı, yanıtların için verilen süre, yanıtların nereye ve nasıl yapılacağı, yanıtların puanlama şekli, yanıtlama sırasında nelerin göz önünde puanlama şekli, yanıtlama sırasında nelerin göz önünde tutulması gerektiği, yanıtlama bitince ne yapılacağı tutulması gerektiği, yanıtlama bitince ne yapılacağı belirtilmelidir.belirtilmelidir.

Testte değişik bölümler varsa veya aynı test içinde değişik Testte değişik bölümler varsa veya aynı test içinde değişik şekillerde yanıtlandırılacak sorular bulunuyorsa, bu bölüm veya şekillerde yanıtlandırılacak sorular bulunuyorsa, bu bölüm veya soru gruplarının başına, bölümün özelliğini ve bölümdeki soru gruplarının başına, bölümün özelliğini ve bölümdeki soruların yanıtlama şeklini belirten açıklamalar konmalıdır.soruların yanıtlama şeklini belirten açıklamalar konmalıdır.

Ayrı yanıt kâğıdı kullanılıyorsa bu kâğıtta, öğrencinin adı soyadı, Ayrı yanıt kâğıdı kullanılıyorsa bu kâğıtta, öğrencinin adı soyadı, sınıfı, okul numarası ve gerekli olabilecek diğer bilgiler sınıfı, okul numarası ve gerekli olabilecek diğer bilgiler yazılmalıdır.yazılmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Denenmesi: Testin Denenmesi: Testin istenen niteliklere Testin istenen niteliklere

sahip olup olmadığını belirlemek için onun sahip olup olmadığını belirlemek için onun denenmesi, deneme sonuçlarının analiz edilmesi denenmesi, deneme sonuçlarının analiz edilmesi gerekir. Testin uygulanacağı kitle ölçülecek özellik gerekir. Testin uygulanacağı kitle ölçülecek özellik yönünden homojen ise bu kitleden eş olasılıklı yönünden homojen ise bu kitleden eş olasılıklı (random) örnekleme, değilse dilimler içinde eş (random) örnekleme, değilse dilimler içinde eş olasılıklı (stratified random) örnekleme yöntemiyle olasılıklı (stratified random) örnekleme yöntemiyle bir deneme grubu belirlenebilir. Okullarda bir deneme grubu belirlenebilir. Okullarda öğretmenler tarafından hazırlanan testlerde böyle öğretmenler tarafından hazırlanan testlerde böyle bir yolla gitmek gerekmez. Öğretmenler, kendi bir yolla gitmek gerekmez. Öğretmenler, kendi sınıflarındaki öğrencilerden yararlanabilir. Testin sınıflarındaki öğrencilerden yararlanabilir. Testin ilk kullanışını ön deneme olarak kabul edilebilir.ilk kullanışını ön deneme olarak kabul edilebilir.

► Testin deneme uygulaması birçok amaç için 120 Testin deneme uygulaması birçok amaç için 120 dolayında öğrenciden oluşan gruplardan yarar-dolayında öğrenciden oluşan gruplardan yarar-lanılabilir. Ancak titiz çalışmalarda deneme grubu lanılabilir. Ancak titiz çalışmalarda deneme grubu 400 kişiden oluşmalıdır.400 kişiden oluşmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları►Testin Uygulanması: Testin Uygulanması: Uygulamada, Uygulamada,

sınavın bütün öğrencilere standart şekilde sınavın bütün öğrencilere standart şekilde yapılmasına dikkat edilmelidir. yapılmasına dikkat edilmelidir. Öğrencilerin oturma planlarının kopya Öğrencilerin oturma planlarının kopya çekilmesini önleyici şekilde olmasına çekilmesini önleyici şekilde olmasına dikkat edilmelidir. Sınavın yönergesinin dikkat edilmelidir. Sınavın yönergesinin öğrenciler tarafından okunması öğrenciler tarafından okunması sağlanmalıdır.sağlanmalıdır.

Test hazırlama aşamalarıTest hazırlama aşamaları► Testin Puanlanması:Testin Puanlanması: Yapılan sınavların Yapılan sınavların

puanlanması, kullanılan ölçme araç ve puanlanması, kullanılan ölçme araç ve yöntemine bağlıdır. Eğer sınav, yazılı yoklama yöntemine bağlıdır. Eğer sınav, yazılı yoklama sınavı ise, hazırlanan bir yanıt anahtarı ile sınavı ise, hazırlanan bir yanıt anahtarı ile puanlama yapılmalıdır. Yanıt anahtarında ise puanlama yapılmalıdır. Yanıt anahtarında ise soruların yanıtı olabilecek bütün ayrıntılar soruların yanıtı olabilecek bütün ayrıntılar çıkartılmış ve her birine puan verilmiş olmalıdır. çıkartılmış ve her birine puan verilmiş olmalıdır. Öğrencinin yanıt anahtarı ile tutarlı olan doğru Öğrencinin yanıt anahtarı ile tutarlı olan doğru yanıtlarına, karşılığı olan puanlar verilerek pu-yanıtlarına, karşılığı olan puanlar verilerek pu-anlama yapılmalıdır. Sınav, kısa yanıtlı, doğru-anlama yapılmalıdır. Sınav, kısa yanıtlı, doğru-yanlış ya da çoktan seçmeli ise puanlaması daha yanlış ya da çoktan seçmeli ise puanlaması daha ko-laydır. Bu sınavlar genellikle doğru olan ko-laydır. Bu sınavlar genellikle doğru olan yanıtlar bir ve yanlış olanlarla boş bırakanlar sıfır yanıtlar bir ve yanlış olanlarla boş bırakanlar sıfır ile puanla-nılır.ile puanla-nılır.

► Uygulanan bir testin sonuçları bir bütün olarak Uygulanan bir testin sonuçları bir bütün olarak değerlendirilerek, uygulanan test ve değerlendirilerek, uygulanan test ve gerçekleştirilen sınav hakkında bazı sonuçlara gerçekleştirilen sınav hakkında bazı sonuçlara ve kanaatlere ulaşılabilir. ve kanaatlere ulaşılabilir.

Ranj (Dizi Genişliği):Ranj (Dizi Genişliği):

► Uygulanan testte elde edilen en yüksek Uygulanan testte elde edilen en yüksek puan ile en düşük puan arasındaki fark, bu puan ile en düşük puan arasındaki fark, bu testin dizi geniş-liğini (ranj) ifade eder. testin dizi geniş-liğini (ranj) ifade eder.

► Örnek: 50 sorudan oluşan ve 100 puan Örnek: 50 sorudan oluşan ve 100 puan sisteminde değerlendirme yapılan bir sisteminde değerlendirme yapılan bir testte, sınıfta en yüksek puan alan öğrenci testte, sınıfta en yüksek puan alan öğrenci 65, en düşük puan alan öğrenci ise 40 65, en düşük puan alan öğrenci ise 40 puan almıştır. Bu durumda test puanları-puan almıştır. Bu durumda test puanları-nın dizi genişliği (ranj) kaçtır? nın dizi genişliği (ranj) kaçtır?

► Cevap: Cevap: ► Ranj = En Yüksek Puan – En Düşük PuanRanj = En Yüksek Puan – En Düşük Puan► = 65 – 40 = 65 – 40 ► = 25 = 25

Dizi genişliğinden (ranjdan) Dizi genişliğinden (ranjdan) yararlanarak testin bütünü yararlanarak testin bütünü

üzerinde bazı yorum ve kanaatlere üzerinde bazı yorum ve kanaatlere ulaşılabilir.ulaşılabilir.

► 1.1. Ranjın yüksek olması, uygulanan testin, Ranjın yüksek olması, uygulanan testin, programın hedeflerini gerçekleştiren öğrenci programın hedeflerini gerçekleştiren öğrenci ile gerçekleştiremeyen öğrenciyi ayırabilen ile gerçekleştiremeyen öğrenciyi ayırabilen nitelikte bir test olduğunu ifade eder. Bir nitelikte bir test olduğunu ifade eder. Bir başka deyişle başka deyişle ranjın yüksek olması, ranjın yüksek olması, testin ayırt ediciliğinin de yüksek testin ayırt ediciliğinin de yüksek olduğunu ifade eder. Ranjın düşük olduğunu ifade eder. Ranjın düşük olması ise, ayırt edicilğin düşük olması ise, ayırt edicilğin düşük olması anlamına gelir.olması anlamına gelir. Yani test, bilen Yani test, bilen öğrenci ile bilmeyen öğrenciyi birbirinden öğrenci ile bilmeyen öğrenciyi birbirinden ayırabilecek nitelikte değildir.ayırabilecek nitelikte değildir.

►Biraz önceki örnekte, alınabilecek en Biraz önceki örnekte, alınabilecek en yüksek puan 100 olarak verilmiştir. yüksek puan 100 olarak verilmiştir.

►Dolayısıyla bu testte beklenen dizi Dolayısıyla bu testte beklenen dizi genişliği (ranj) 100 genişliği (ranj) 100 2 = 50’dir. 2 = 50’dir.

►Ancak, alınan puanlar incelendiğinde bu Ancak, alınan puanlar incelendiğinde bu testin ranjı 25 olarak hesaplanmıştır. testin ranjı 25 olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan dizi ge-nişliği, beklenen dizi Hesaplanan dizi ge-nişliği, beklenen dizi genişliğinden daha az olduğundan, bu genişliğinden daha az olduğundan, bu testin ayırt ediciliğinin düşük olduğu testin ayırt ediciliğinin düşük olduğu söylenebilir.söylenebilir.

► 2. 2. Dizi genişliği (ranj) değerinin, o testin standart Dizi genişliği (ranj) değerinin, o testin standart sapmasına bölünmesi sonucunda elde edilen sapmasına bölünmesi sonucunda elde edilen sayı-nın 4 ile 6 arasında olması beklenir. Ranjın sayı-nın 4 ile 6 arasında olması beklenir. Ranjın standart sapmaya bölümü ile elde edilen puanın standart sapmaya bölümü ile elde edilen puanın 4-6 aralığı dışında bir değer olarak ortaya 4-6 aralığı dışında bir değer olarak ortaya çıkması, bu testin geçerlik ve güvenilirliğinin çıkması, bu testin geçerlik ve güvenilirliğinin düşük olduğunu, 4-6 ara-sında bir değer alması düşük olduğunu, 4-6 ara-sında bir değer alması ise testin güvenilirlik ve geçerliğinin yüksek bir ise testin güvenilirlik ve geçerliğinin yüksek bir test olduğu anlamını taşır.test olduğu anlamını taşır.

►Örnek:Örnek:► Yukarıdaki örnekte verilen testin standart Yukarıdaki örnekte verilen testin standart

sapmasının 2,5 olduğu kabul edilirse;sapmasının 2,5 olduğu kabul edilirse;► Ranj Ranj Standart Sapma Standart Sapma► 25 25 2,5 = 10 2,5 = 10► Dizi genişliğinin standart sapmaya bölümünden Dizi genişliğinin standart sapmaya bölümünden

elde edilen değer 4-6 aralığının çok üstünde bir elde edilen değer 4-6 aralığının çok üstünde bir de-ğer olması, bu testin geçerlik ve güvenirliğinin de-ğer olması, bu testin geçerlik ve güvenirliğinin düşük olduğu sonucunu ortaya koyar.düşük olduğu sonucunu ortaya koyar.

►3. 3. Uygulanan bir testin ortalama puanı; Uygulanan bir testin ortalama puanı; o testten alınabilecek en yüksek puanın o testten alınabilecek en yüksek puanın yarısına yakın ol-malıdır. yarısına yakın ol-malıdır.

► Örnek: 100 puan sistemiyle Örnek: 100 puan sistemiyle uygulanan bir testtin ortalaması, 50 uygulanan bir testtin ortalaması, 50 puan civarında olmalıdır. puan civarında olmalıdır.

► Bir testin ortalamasının, o testten Bir testin ortalamasının, o testten alınabilecek en yüksek puanın alınabilecek en yüksek puanın yarısından çok yüksek veya çok düşük yarısından çok yüksek veya çok düşük olması, o testin ayırt ediciliğinin düşük olması, o testin ayırt ediciliğinin düşük olduğu, aynı veya yakın olması ise ayırt olduğu, aynı veya yakın olması ise ayırt edicilik düzeyinin yüksek olduğunu edicilik düzeyinin yüksek olduğunu ortaya koyar.ortaya koyar.

►

► 4. 4. Bir testte elde edilen puanların Bir testte elde edilen puanların aritmetik ortalamasından yararlanarak, aritmetik ortalamasından yararlanarak, uygulanan testin güçlük derecesi uygulanan testin güçlük derecesi hakkında bilgi sahibi olunabilir.hakkında bilgi sahibi olunabilir.

► Bir testin ortalama güçlüğü aşağıdaki Bir testin ortalama güçlüğü aşağıdaki şekilde hesaplanır:şekilde hesaplanır:

Testin Ortalama Güçlüğü (P)Testin Ortalama Güçlüğü (P)

= = Puanların Aritmetik Ortalaması /Puanların Aritmetik Ortalaması / Testten Testten Alınabilecek En Yüksek PuanAlınabilecek En Yüksek Puan

► 5. 5. Testin bütünü üzerinde değerlendirme Testin bütünü üzerinde değerlendirme yapılırken göz önünde bulundurulması yapılırken göz önünde bulundurulması gereken en önemli noktalardan birisi de, gereken en önemli noktalardan birisi de, öğrenciler tarafından boş bırakılan, öğrenciler tarafından boş bırakılan, cevaplandırılmayan sorulardır. Soruların cevaplandırılmayan sorulardır. Soruların öğ-renciler tarafından öğ-renciler tarafından cevaplandırılmaması veya boş bırakılması cevaplandırılmaması veya boş bırakılması testin geçerlik ve güvenirliğini de düşü-testin geçerlik ve güvenirliğini de düşü-rür. Bir testte, çok sayıda sorunun rür. Bir testte, çok sayıda sorunun cevaplandırılmamış olması, bunların cevaplandırılmamış olması, bunların sebebinin mutlaka araştırılma-sının sebebinin mutlaka araştırılma-sının gerekliliğini de beraberinde getirir. gerekliliğini de beraberinde getirir.

Öğrencilerin test maddelerinin en az dörtte Öğrencilerin test maddelerinin en az dörtte birini cevapsız veya boş bırakmış olmalarının birini cevapsız veya boş bırakmış olmalarının

sebepleri aşağıdakiler olabilir;sebepleri aşağıdakiler olabilir;

► Sorunun madde kökü, ne sorulduğunu, ne Sorunun madde kökü, ne sorulduğunu, ne istendiğini açık ve net bir şekilde ifade istendiğini açık ve net bir şekilde ifade etmiyor ola-bilir.etmiyor ola-bilir.

► Seçenekler arasında kesin ve net bir cevap Seçenekler arasında kesin ve net bir cevap olmayabilir.olmayabilir.

► Test yönergesi, öğrencinin cevaplama Test yönergesi, öğrencinin cevaplama işlemini nasıl yapması gerektiğini açık ve işlemini nasıl yapması gerektiğini açık ve anlaşılır bir şe-kilde ifade etmiyor olabilir.anlaşılır bir şe-kilde ifade etmiyor olabilir.

► Soruların güçlük dereceleri çok yüksek Soruların güçlük dereceleri çok yüksek olabilir.olabilir.

Test maddelerinin analizinin Test maddelerinin analizinin yapılmasının başlıca üç temel amacı yapılmasının başlıca üç temel amacı

vardır:vardır:► 1.1. Test maddelerinin güçlük dereceleri nedir? Test maddelerinin güçlük dereceleri nedir?► 2.2. Test maddeleri, istenilen davranışları Test maddeleri, istenilen davranışları

kazanan öğrenci ile kazanamamış öğrenciyi kazanan öğrenci ile kazanamamış öğrenciyi bir birinden ayırt edebiliyor mu?bir birinden ayırt edebiliyor mu?

► 3.3. Test maddelerinin çeldiricileri iyi çalışmış Test maddelerinin çeldiricileri iyi çalışmış mı? mı?

Bu soruların cevaplarının bulunabilmesi için Bu soruların cevaplarının bulunabilmesi için aşağıdaki madde analizlerinin yapılması aşağıdaki madde analizlerinin yapılması gerekmektedir:gerekmektedir:

Madde Güçlük Derecesi (İndeksi) Madde Güçlük Derecesi (İndeksi) (P)(P)

►Bir testteki herhangi bir Bir testteki herhangi bir maddeye verilen doğru maddeye verilen doğru cevapların sayısının, testi alan cevapların sayısının, testi alan tüm öğrenci sayısına oranı, o tüm öğrenci sayısına oranı, o soru maddesinin güçlük soru maddesinin güçlük derecesini gösterir.derecesini gösterir.


► Madde güçlük indeksi (P); 0 ile 1 arasında Madde güçlük indeksi (P); 0 ile 1 arasında değer alır. İndeks 1’e yaklaştıkça soru değer alır. İndeks 1’e yaklaştıkça soru maddesinin kolay, 0’a yaklaştıkça zor maddesinin kolay, 0’a yaklaştıkça zor olduğunu ifade eder. P=0 olması hiç kimsenin olduğunu ifade eder. P=0 olması hiç kimsenin bu soruyu ce-vaplayamadığını, P=1 olması ise bu soruyu ce-vaplayamadığını, P=1 olması ise herkesin bu soruya doğru cevap verdiğini herkesin bu soruya doğru cevap verdiğini gösterir. İyi bir test maddesinin ortalama gösterir. İyi bir test maddesinin ortalama güçlüğü 0,50 olmalıdır.güçlüğü 0,50 olmalıdır.

► Test maddelerinin güçlük indekslerinin Test maddelerinin güçlük indekslerinin toplamı testin aritmetik ortalamasını, toplamı testin aritmetik ortalamasını, madde sayısına bölümü ise testin madde sayısına bölümü ise testin ortalama güçlüğünü verir.ortalama güçlüğünü verir.


►Örnek:Örnek:► Türkçe testinin 14. sorusuna 50 öğrencinin Türkçe testinin 14. sorusuna 50 öğrencinin

40’ı doğru cevap vermiştir. 14. sorunun madde 40’ı doğru cevap vermiştir. 14. sorunun madde güçlük in-deksi kaçtır?güçlük in-deksi kaçtır?

► Çözüm:Çözüm:►Doğru cevap verenlerin sayısı: 40Doğru cevap verenlerin sayısı: 40► Sınava katılan öğrenci sayısı : 50Sınava katılan öğrenci sayısı : 50► P= 40 P= 40 50 = 50 = 0,800,80

1’e yakın bir sonuç ortaya çıktığı için bu 1’e yakın bir sonuç ortaya çıktığı için bu sorunun kolay bir soru olduğu sorunun kolay bir soru olduğu söylenebilir.söylenebilir.


► Ancak, öğrenci sayısının çok fazla Ancak, öğrenci sayısının çok fazla olması durumunda, tüm öğrencilerin olması durumunda, tüm öğrencilerin puanları üzerinden işlem ya-pılmaz. O puanları üzerinden işlem ya-pılmaz. O testte en başarılı olan % 27’lik öğrenci testte en başarılı olan % 27’lik öğrenci dilimi ile, başarısız olan % 27’lik dilimi ile, başarısız olan % 27’lik öğrenci dilimi dikkate alınarak işlem öğrenci dilimi dikkate alınarak işlem yapılır. Bu durumda işlem aşağıdaki yapılır. Bu durumda işlem aşağıdaki gibi formüle edilir:gibi formüle edilir:



►Örnek:Örnek:► Atatürk Lisesi’nde 12. sınıf Atatürk Lisesi’nde 12. sınıf

matematik sınavına toplam 200 matematik sınavına toplam 200 öğrenci katılmıştır. 23. soruya, bu öğrenci katılmıştır. 23. soruya, bu sınav-da başarılı olan üst gruptan 50, sınav-da başarılı olan üst gruptan 50, alt gruptan ise 12 öğrenci doğru cevap alt gruptan ise 12 öğrenci doğru cevap vermiştir. 23. sorunun madde güçlük vermiştir. 23. sorunun madde güçlük indeksi kaçtır?indeksi kaçtır?


► Çözüm: Çözüm: ►Öncelikle bu sınavda başarılı ve başarısız olan Öncelikle bu sınavda başarılı ve başarısız olan

% 27 oranındaki öğrenci grubu belirlen-melidir. % 27 oranındaki öğrenci grubu belirlen-melidir. ► 200 öğrenci % 27 54 öğrenci.200 öğrenci % 27 54 öğrenci.► Yani; üst gruptaki öğrenci sayısı 54, alt Yani; üst gruptaki öğrenci sayısı 54, alt

gruptaki öğrenci sayısı 54 tür.gruptaki öğrenci sayısı 54 tür.► 50 + 1250 + 12► P = = P = = 0,570,57► 54 + 54 54 + 54

Madde Ayırt edicilik derecesi Madde Ayırt edicilik derecesi (indeksi) (r)(indeksi) (r)

► Bir soru maddesinin ayırt edicilik derecesi, bilen Bir soru maddesinin ayırt edicilik derecesi, bilen öğrenci ile bilmeye öğrenciyi ayırt edebilme gücünü öğrenci ile bilmeye öğrenciyi ayırt edebilme gücünü ortaya koyar. Ayırt edicilik öğeliği yüksek olan soru ortaya koyar. Ayırt edicilik öğeliği yüksek olan soru maddeleri, o testin güvenirliğini de arttırır. Bir soru maddeleri, o testin güvenirliğini de arttırır. Bir soru maddesinin ayırt edicilik özelliğini belirleyebilmek için, maddesinin ayırt edicilik özelliğini belirleyebilmek için, o testten yüksek puan alan öğrenciler ile düşük puan o testten yüksek puan alan öğrenciler ile düşük puan alan öğrencilerin, bu maddeye verdikleri cevapları alan öğrencilerin, bu maddeye verdikleri cevapları incelemek gerekir.incelemek gerekir.

► Bu nedenle ayırt edicilik indeksi hesaplanırken, bu Bu nedenle ayırt edicilik indeksi hesaplanırken, bu teste katılan tüm öğrencilerin puanlarından değil, en teste katılan tüm öğrencilerin puanlarından değil, en başarılı olan ilk % 27 ve en başarısız olan son % 27 başarılı olan ilk % 27 ve en başarısız olan son % 27 öğrenci grubu belirlenerek bu gruplar üzerinden işlem öğrenci grubu belirlenerek bu gruplar üzerinden işlem yapılır. Ayırt edicilik özelliği olan bir soru maddesinden yapılır. Ayırt edicilik özelliği olan bir soru maddesinden beklenen, başarılı olan % 27’lik grubun bu soruyu daha beklenen, başarılı olan % 27’lik grubun bu soruyu daha fazla oranda doğru cevaplaması, başarısız olan alttaki fazla oranda doğru cevaplaması, başarısız olan alttaki % 27’lik grubun ise daha az oranda doğru cevaplamış % 27’lik grubun ise daha az oranda doğru cevaplamış olmasıdır. İşlem aşağıdaki gibi formüle edilmiştir:olmasıdır. İşlem aşağıdaki gibi formüle edilmiştir:



Madde Varyansı Madde Varyansı (Sj²)(Sj²) ► Bir soru maddesinin varyansı, o soru maddesine Bir soru maddesinin varyansı, o soru maddesine

doğru cevap veren öğrencilerin oranıyla doğru doğru cevap veren öğrencilerin oranıyla doğru cevap veremeyenlerin oranının çarpımı ile elde cevap veremeyenlerin oranının çarpımı ile elde edilir. 0 ile 1 arasında değer alır. Madde edilir. 0 ile 1 arasında değer alır. Madde varyansının 0,25 olması istenir. Varyansın 0,25 varyansının 0,25 olması istenir. Varyansın 0,25 olması, öğrencilerin yarısının bu soruya doğru, olması, öğrencilerin yarısının bu soruya doğru, kalan diğer yarısının ise yanlış cevap verdiğini kalan diğer yarısının ise yanlış cevap verdiğini gösterir. Varyansın 0 olması ise, bu soru gösterir. Varyansın 0 olması ise, bu soru maddesinin tüm öğrenciler tarafından doğru maddesinin tüm öğrenciler tarafından doğru cevaplandırıldığı veya hiçbir öğrenci tarafından cevaplandırıldığı veya hiçbir öğrenci tarafından doğru cevaplandırılamadığını ifade eder.doğru cevaplandırılamadığını ifade eder.

► (Sj²) = Pj . qj(Sj²) = Pj . qj► Pj : Doğru cevaplayanların oranıPj : Doğru cevaplayanların oranı► Sj : Doğru cevaplayamayanların oranıSj : Doğru cevaplayamayanların oranı

Madde Varyansı Madde Varyansı (Sj²)(Sj²) ►Örnek: Örnek: ► Fizik dersinden yapılan bir sınavda, Fizik dersinden yapılan bir sınavda,

sınıftaki 50 öğrenciden 22’si 3. soruya sınıftaki 50 öğrenciden 22’si 3. soruya doğru cevap vermiştir. 3. sorunun madde doğru cevap vermiştir. 3. sorunun madde varyansı kaçtır?varyansı kaçtır?

Madde Varyansı Madde Varyansı (Sj²)(Sj²) ► İkinci yol,İkinci yol, (Sj²) = P . (1.00-P)(Sj²) = P . (1.00-P)► Örnek:Örnek:► Güçlük indeksi 0,50 olan bir Fizik Güçlük indeksi 0,50 olan bir Fizik

sorusunun madde varyansı kaçtır?sorusunun madde varyansı kaçtır?► Çözüm:Çözüm:► ► (Sj²) = P . (1.00-P)(Sj²) = P . (1.00-P)► = 0,50 . (1.00-0,50)= 0,50 . (1.00-0,50)► = 0,25= 0,25

Madde Standart Sapması (Sj)Madde Standart Sapması (Sj)► Soru maddesinin ve testin güvenirliğinin Soru maddesinin ve testin güvenirliğinin

hesaplanmasında kullanılmaktadır. Bir soru hesaplanmasında kullanılmaktadır. Bir soru maddesinin standart sapmasının hesaplanması maddesinin standart sapmasının hesaplanması için o soru maddesinin varyansının karekökü için o soru maddesinin varyansının karekökü alınır. alınır.

► (Sj) = (Sj) = Pj.qjPj.qj

► Örnek:Örnek:► Bir önceki örnekte Fizik dersinin 3. sorusunun Bir önceki örnekte Fizik dersinin 3. sorusunun

varyansı 0,25 olarak belirlenmişti. Bu soru varyansı 0,25 olarak belirlenmişti. Bu soru madde-sinin standart sapması kaçtır?madde-sinin standart sapması kaçtır?

► Çözüm:Çözüm:► (Sj) = (Sj) = 0,25 0,25 ► (Sj) = 0,5(Sj) = 0,5

Madde Güvenirliği (rj)Madde Güvenirliği (rj)► Bir soru maddesinin güvenirlik katsayısı Bir soru maddesinin güvenirlik katsayısı

aşağıdaki formülle belirlenebilir:aşağıdaki formülle belirlenebilir:► ► (rj) = (rjx) . (Sj)(rj) = (rjx) . (Sj)

► (rjx) : madde ayırt edicilik indeksi(rjx) : madde ayırt edicilik indeksi► (Sj) : madde standart sapması(Sj) : madde standart sapması► Madde güvenirlik indekslerinin toplamı, Madde güvenirlik indekslerinin toplamı,

testin standart sapmasını verir.testin standart sapmasını verir.►Madde ayırıcılık gücü veya madde standart Madde ayırıcılık gücü veya madde standart

sapması arttıkça güvenirlik katsayısı artar. sapması arttıkça güvenirlik katsayısı artar.

►Örnek: Üst gruptaki 150 kişiden Örnek: Üst gruptaki 150 kişiden 120’sinin, alt gruptakilerden ise 80 120’sinin, alt gruptakilerden ise 80 kişinin doğru cevapladığı bir soru kişinin doğru cevapladığı bir soru maddesinin ayırt ediciliği, güçlük maddesinin ayırt ediciliği, güçlük derecesi, varyansı, standart sapması derecesi, varyansı, standart sapması ve güvenirliği kaçtır? ve güvenirliği kaçtır?

Documents

TEST VE MADDE ANALİZİ