Upload
mio
View
172
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Tez-makale yazım teknikleri. Prof. Dr.Selma Metintaş ESOGÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD ESKİŞEHİR 2011-İstanbul. TEZ VE MAKALE YAZIMI. AMAÇ Bu oturumun sonunda katılımcılar, tıbbi literatürü etkin olarak kullanabilmek ve bir makale, tez yazmak için gerekli ön bilgiyi kazanacaktır. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Tez-makale yazım teknikleri
Prof. Dr.Selma MetintaşESOGÜ Tıp Fakültesi Halk Sağlığı ABD
ESKİŞEHİR2011-İstanbul
AMAÇ
Bu oturumun sonunda katılımcılar, tıbbi literatürü etkin olarak kullanabilmek ve bir makale, tez yazmak için gerekli ön bilgiyi kazanacaktır.
TEZ VE MAKALE YAZIMI
ÖĞRENİM HEDEFLERİBu oturumun sonunda katılımcılar:• Bilimsel yazı (Tez ve makale) yazmanın
felsefesi hakkında bilgi sahibi olacak
• ‘Kanıta dayalı Tıp’ yaklaşımı anlayıp, farklı araştırma tiplerini ve elde edilen kanıtların hiyerarşisini tanımlayabilecek
• Tıbbi literatürü okuma hakkında bilgi sahibi olacak
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
• Yayın etiği kavramını tanımlayabilecek ve yorumlayabilecek
• Bir makalenin bölümleri hakkında fikir sahibi olunacak
Bilimsel yazı
Bilim, olaylar arasındaki ilişkileri gözlem yaparak ve bu gözlemleri akılcı bir biçimde sentezleme yöntemidir.
1. Güçlüğün sezilmesi,
2. Problemin tanımlanması
3. Çözüm üzerinde tahmin yürütülmesi
4. Gözlenebilir sınayıcıların belirlenmesi
5. Deneme ve değerlendirme,
6. Yazı haline getirilmesi
Bilimsel yazı, dünyanın araştırma ve öğretim sürecinin üst üste eklenerek sürdürülmesini sağlayan, bilimsel iletişimin en önemli unsurudur.
Bilimsel Yazı
Bilimsel yazı yazmama nedenlerimiz?
Yeterince zamanın olmamasıHakkında yazacak bir şeyin olmamasıYazmaya yardımcı olacak birinin olmamasıSekreterya desteğinin olmamasıAraştırmanın nasıl yapılacağı bilgisinin olmamasıDanışmanının olmamasıMotivasyon eksikliğiKendine güvenin olmamasıNasıl başlayacağını bilmemeYazmayı sevmeme
Entelektüel stimülasyon kazanmakFikirlerimizi paylaşmak Araştırma raporlamakFikirlerimizi yaymakTartışma oluşturmakBir disiplinde ilerlemek Bir konunun sahibi olmakAlanında yükselmekBir olgu bildirmekKişisel itibarı artırmakGelecekte anımsanmakGelir elde etmek
Niçin Bilimsel yazı yazmalıyız?
Bilimsel yazı yazmalıyız
Tıp alanında ‘en verimli’ ve ‘en iyi hizmetin’ sunumunun sağlanabilmesi için bilimsel yayın yapmaya ihtiyaç vardır.
Zaman tünelinde yerimizi bildirmemiz gerekiyor!
Araştırma konusunu belirleme
‘Araştırmanın başlangıç organizasyonu
iyi yapılmadığında, bunun yazılması da başarısız olur.’
Timüralp B, Anatolian Journal of Cardiology Editörü
Araştırmanın konusu, sonunda bilgi üretilmesini sağlamalıdır.
Belirli bir hastalık
sorun için
Tanıma, tanımlama aşaması ile ilgili olarak
Önlem aşaması ile ilgili olarakTedavi aşaması ile ilgili olarak
Tıp yayınlarının gereği
Genel anlamda mesleksel açıdan
ÜRETİCİ
ÜRÜN
TÜKETİCİ
BİLİMSEL BİÇİMSEL
1- Göz atmak-Taramak2- Yanıt aramak3-Salt bilgi geliştirmek amacı
‘Yayına’ Yaklaşmak Süreci
Kanıta Dayalı
Tıp
ÜRETİCİ TÜKETİCİ
İşlem Gücü’ (Task Force)
Düzey I: Randomize Kontrollü Çalışma’lar
Düzey II-1: Kontrollü çalışma
Düzey II-2: Analitik çalışmalar
Düzey II-3: İzleme çalışması
Düzey III: Saygın uzmanların görüşleri, tanımlayıcı çalışmalar,uzman komite raporları
Araştırma Tasarımı
Düzey I: Meta Analizler
Düzey II: Sistematik Derlemeler
Düzey III: Randomize Kontrollü Araştırmalar
Düzey V: Vaka/Kontrol Araştırmaları
Düzey VII:Hayvan Araştırmaları
Düzey IV: Kohort Araştırmalar
Düzey VI: Olgu serileri, olgu sunumları
Yayın Hazırlamanın Anlamı
BİÇEM OKUYUCULAR DEĞERLENDİRME
YAKLAŞIMI
TEZ Akademik değerlendiriciler Bilimsel düzeyi yargılamak
BİLİMSEL YAYIN -Hakem değerlendiriciler
-Bilimsel kişiler
Özgünlük, geçerlilik, kalite yargılaması
Bilimsel düzeyde bilgilendirme
POPÜLER YAZI İlgili, bilgili, istekli
kişiler
Eğitim
Temel bilgilendirme
DİĞER-Eleştiri
-Katkı
-Araştırma önerisi
Bilimsel yazı okuyucularına
Araştırma destekleyicileri
Bilimsel düzeyde katkı, yargı, düzeltme
Yarar düşüncesi oluşturmak
Bilimsel yazıda genel ilkeler
1. Neler söylemeliyim?
2. Söylemeye değer mi?
3. Bu mesaj için uygun format nedir?
4. Mesaj hangi kitleye ulaştırılacaktır?
5. Mesaj için uygun dergi hangisidir?
Bilimsel yazıda genel ilkeler
Genel anlamda
Tam ortak ve rijid kurallar yoktur.
İçerik özellikleri Öz, fakat yerinde ayrıntı,Okuyucuya bağımsız yorum olanağı,Yazarın kendi yorumlarında açıklıktır.
Doğruluk ve açıklık
Biçim özellikleriYalınlıkMantığa uygunlukDengeBirörneklik
Tıp Yayınlarının ‘Genel Yapısı’
Giriş (Introduction)
Yöntem (Methods)
Sonuçlar (Results)
Tartışma (Discussion)
I
M
R
A
D
Tıp Yayınlarının Ayrıntılı Yapısı’
BaşlıkYazarlarÖzetAnahtar KelimelerGirişYöntemBulgularTartışmaKaynaklarEkler
Gerçekleştirilen çalışmayı en belirgin tanımlayan cümle nedir?
SORU
SONUÇ
BAŞLIK
Başlık
SEÇİCİ ÇEKİCİ
BURADA TAZE BALIK SATILIR
TAZE BALIK SATILIR
BALIK SATILIR
BALIK
Başlık
Başlık-Örnekler
Medical Thoracoscopy vs CT Scan-Guided Abrams Pleural Needle Biopsy for Diagnosis of Patients With Pleural Effusions: A Randomized, Controlled Trial CHEST 2010; 137 ( 6): 1362-1368
Title: Malignant mesothelioma due to environmental exposure to erionite: follow-up of a Turkish emigrant cohort EUROPEAN RESPIRATORY JOURNAL 1999; 13 (3): 523-526.
Yazarlar
Varsayımın ve yargılama tasarımının oluşturulması
veya verilerin değerlendirilmesi ve yorumlanması
Yayını yazmak veya bilimsel çerçevede eleştirel
gözden geçirmesini/düzeltmesini yapmak
Yayına gönderilebilecek son duruma onay vermek
Bu çalışmayı bizzat gerçekleştiren, emek sahipleri kimlerdir?
ÖzetYazının temelini oluşturan dört soruya cevap
verme niteliğinde olmalıdır:
1 Bu çalışma niçin yapılmıştır?
2
3
Nasıl gerçekleşmiştir?
Bulunan nedir?
4Hangi sonuçlar veya genellemeler getirilmiştir?
Özet
Yapılandırılmış
Yapılandırılmamış
Amaç
Yöntem-Gereç
Bulgular
Sonuçlar
Tek parça metin özelliğindedir.
Kısaca; Ne amaçla, ne yapılmıştır, ne bulunmuştur ve bunun anlamı nedir?
Anahtar kelimeler
Özetin altında 3-10 adet kelime veya kısa kelime grubu,
anahtar kelimeler olarak belirlenir.
Index Medicus’un tıp konu başlıkları(MeSH) kullanılmalıdır.
Konu, soru ve sonuçlara ilişkin ipucu kelimeler nelerdir?
Giriş
1 Konunun açık olarak tanımlanması
2
3
Konu ile ilgili temel bilgilerin ve erişilmiş olan noktanın bildirimi (kaynakları ile)
Çalışmanın amaç ve/veya varsayımının açık olarak ortaya konulması
4 Bu amaç/varsayımın dayanağınınaçıkça belirtilmesi
Soru, varsayım nedir? Neyin belirlenmesi amaçlanmaktadır?
Giriş
Giriş Bölümü içeriği
1Birinci kısımKonunun genel çerçevesini tanımlar.
2
3
İkinci kısımPlanlanan çalışmanın spesifik cephesi belirtilir.
Üçüncü kısımÇalışmanın amacı sunulur.
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
Çalışma tasarımının açıklanması,
Örneklemin açıklanması,
Çalışmaya alınma ve alınmama nedenlerinin belirtilmesi,
Çalışma ‘protokolü’nün açıklanması,
Çalışmanın özelliği gerektiriyorsa ‘Randomizasyon’ veya
‘Körleme’ yöntemi ile ilgili bilgiler,
Çalışmada varsa girişim, tedavi yaklaşımlarının özellikleri,
Çalışmada ölçülmüş değişkenlerin tanıtılması ve ölçüm
Yöntemleri,Etik yaklaşım bilgisi,‘İstatistik değerlendirme’ yöntemlerinin belirtilmesi
Soruya yanıt arama düzeni, yaklaşımı nedir?
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
ÖRNEKLEM hesaplanması
‘En az’ örneklem sayısı çalışma öncesi belirlenmelidir.
Güven Düzeyi: I. Tip hata payı dışında kalan olasılıkGüç: II. Tip hata payı dışında kalan olasılık: Power
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
RANDOMİZASYON metodu
Rassal Sayılar TablosuBilgisayarda rassal üretimRassal atama merkezince bildirim………………
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
KÖRLÜK Yöntemi
Çalışmanın koşullarına bağlı olarak 1-4 körleme yapılır.
Sadece hastalar körHastalar+Tedavi girişimini uygulayanlarHastalar+Tedavi girişimini uygulayanlar+Sonuçları belirleyenlerHastalar+Tedavi girişimini uygulayanlar+Sonuçları belirleyenler+Verileri analiz edenler
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
ETİK BilgilerDünya Tıp Birliği’nin Cenevre Bildirisi, hekimi ‘Hastanın sağlığı benim göz önüne alacağım ilk şey olacaktır’ sözleriyle bağlar ve Uluslar arası Tıbbi Ahlak Yasası da ‘Bir hekim, hastası üzerinde onun fiziksel ve ruhsal durumun zayıflatıcı etkisi olabilecek bir tıbbi işlem yaparken yalnızca hastasının çıkarlarına göre davranmalıdır’ der.
Hekim,Her insanın sağlığını korumakla görevlidir
Kişinin Hakları,Önceliklidir, toplumun çıkarları öne alınamaz.
Sürekli araştırma,Her çalışmanın gereğidir.
Hukukta,Ben bilmiyorum gerekçesi geçersizdir.
Bilgi ve tecrübesiz,araştırmacı kabul edilemez.
Bilgilendirilmiş onam şarttır.
Sorumluluk hekimdedir.
Emin olmadıkça çalışmaya başlanamaz.
Gönüllü olur, çalışmaya alımı hekim tarafından alınır.
Sonuçlar kesin olmalıdır.
Plasebo kullanım belirli şartlara bağlıdır.
Denek her aşamada özgür olmalıdır.
Plasebo,Kanıtlanmış mevcut tedavi bulunmadığında kullanılabilir.
Çalışma Sonrası da,Çalışmanın planlanma sürecinde belirlenmelidir.
Gereç ve Yöntem (Materyal ve Metod)
İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRME yöntemleri
Çalışmada kullanılacak istatistik ‘özetleyiciler’: (Х, Sd, SE gibi)
Dağılım özelliklerine ilişkin bilgi (%95 Güven sınırları)
Araştırmada kullanılan ‘istatistik yöntemler’
Kullanılan istatistiksel bilgisayar yazılımının adı
Anlamlılık düzeyi olarak alınan ‘p’ düzeyi
Verilerde dönüştürme yapılmışsa açıklaması
Bulgular (Veri sonuçları)
Yöntem bölümünde açıklanmış olan ‘kurgusal sürecin’ –deney, gözlem, kesitsel durum, vs- nesnel, nicel değerlerle sunulan sonuçları
Sonuçlara dayanarak erişilmiş ‘kanıtın’, istatistiksel değerlendirme de kullanılarak vurgulanması,
Özgün tablolar ve/veya çizimlerle bu kanıtı kolaylıkla algılamasının sağlanması,
Nesnel olarak neler bulunmuştur?
Bulgular (Veri sonuçları)Bulgular (Veri sonuçları)
Yazım sunumu kullanılan şekil ve tabloların sırasına uymalıdır
Tablo ve grafiklerin altında açıklamaları olmalıdır.
Aynı sonuçlar, bilgiler, hem şekillerde hem tablolarda bulunmamalıdır.
Yorumsal sonuçları yanlarında sayısal-özet bilgi ile desteklenmelidir.
‘p’ değerlerinden sonra ‘Anlamlılık’ açıklaması gerekmez.
Olumsuz, anlamsız sonuçlar da mutlaka belirtilmelidir.
Sayısal nicel bilgiler ölçüm değerleri (mg/dl, cm,…) belirtilmelidir.
Bulgular (Veri sonuçları)
‘Dogruyu anlatmak için ortaya çıktıysanız, zarafeti terziye bırakın’
Einstein
Tartışma
Tartışma Bölümü’nün içeriği
1 Ana bulguları ortaya koymak
2
3
Metottaki noksanlıkların altını çizmek
Bulguları, yayınlanmış diğer bilimsel yazılarla karşılaştırmak
4 Bulguların ne anlama geldiğini tartışmak
Bunların ‘Anlamı’ nedir?
Tartışma
Genel bilgiler ve sonuçlar tekrarlanmamalıdır.
Çalışmada karşılaşılan istisna bulgular, ya da ilgi kurulamayanlar ile, uzlaşma olmayan noktalar belirtilmelidir.
Elde edilen bulguları, kendi aralarında da tartışmalıdır.
Bulguların literatürle uyumlu ya da uyumsuz olduğu gösterilmelidir.
Çalışmanın teorik yönleri yanında pratik yönleri de tartışılır.
Tartışma sonunda varılan sonuçlar, olabildiğince açık olarak anlatılmalıdır.
Varılan kararın kanıtları her sonuç için özetlenmelidir.
Tartışmanın ana amacı: Gözlenen gerçekler arasındaki ilişkiyi göstermekdir.
Tartışma, çalışmanın önemini belirten kısa bir özet, sonuç cümlesi, ya da paragraf ile bitirilmelidir.
Tartışma
Okuyucuya çalışmanın amacını hatırlatır.
Varılan noktadaki durum kritiği ile çıkarımların sunulmasına olanak sağlar.
Sonuç paragrafının oluşturulması iki amaca yöneliktir:
YARGIYA varılır.
1- Bu araştırma yapılmasa idi eksik kalan ne olurdu?2- Bu araştırmanın yapılması ile elde edilen, yenilikler nedir?
Tartışma
YARGI
‘Bilim adamı, mutlak dogruluk kavramı yerine, olgusal dogruluga yönelmelidir’
ÖNERİLER
Uygulamaya yönelik öneriler Yeni araştırma önerileri
Kaynaklar
Kaynak göstermenin dört temel amacı
1 Ahlaki ve yasal kurallara uymak
2
3
Aktarılan bilimsel gerçeği doğrulamak
Araştırmada ileri sürülen görüşleri, destekleyen ve desteklemeyen kaynaklarla karşılaştırmak
4 Okuyucuya aynı konuyla ilgili öteki önemli Kaynakları tanıtmak
Kaynaklar
Dergi Kaynak Sıralama Sistemleri
Vancouer sistemi: Dizgisel sayısal sistem
Harvard sistemi: Yazar-yıl sistemi
Hibrid sistemi: Sayısal alfabetik sistem
Diğer Özel Bölümler
Teşekkürler bölümü
‘Yazarlık hakkı’ özelliklerini karşılamayan kişilere teşekkür edilir.Çalışmaya finansal destek verenler bildirilir.
Ekler bölümü
Ek fotoğraflarFormül açılımları, açıklamaları, yeni matematiksel süreçlerin açılımlarıÖzel bilgisayar yazılımlarıTam jenerik isimlerÖzel araç-gereç diagramları
Teşekkür Ederim
Teşekkür ederim