TGAU CBAC MATHEMATEG - RHIFEDD - Weeblymathemategygg.weebly.com/uploads/1/2/3/1/12317210/dae_1... · 2019. 8. 8. · Nid yw’r cymhwyster hwn a reoleiddir gan Lywodraeth Cymru ar

Nid yw’r cymhwyster hwn a reoleiddir gan Lywodraeth Cymru ar gael i ganolfannau Lloegr.

ACHREDWYD GAN LYWODRAETH CYMRU

TGAU CBAC

MATHEMATEG - RHIFEDD

Addysgu o 2015

DEUNYDDIAU ASESUENGHREIFFTIOL

TGAU

TGAU MATHEMATEG - RHIFEDD Deunyddiau Asesu Enghreifftiol 1

I’w addysgu o 2015 I’w ddyfarnu o fis Tachwedd 2016 TGAU MATHEMATEG - RHIFEDD DEUNYDDIAU ASESU ENGHREIFFTIOL


Cynnwys

Tud Papurau cwestiynau UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Uwch 7 UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Ganolradd 29 UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Sylfaenol 51 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Uwch 69 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Ganolradd 87 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Sylfaenol 107 Cynlluniau marcio UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Uwch 126 UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Ganolradd 131 UNED 1: Heb gyfrifiannell, Haen Sylfaenol 135 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Uwch 139 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Ganolradd 145 UNED 2: Lle caniateir cyfrifiannell, Haen Sylfaenol 149 Gridiau asesu 155


PAPURAU CWESTIYNAU


Enw’r Ymgeisydd Rhif y Ganolfan Rhif yr Ymgeisydd

0

TGAU MATHEMATEG - RHIFEDD UNED 1: HEB GYFRIFIANNELL HAEN UWCH PAPUR ENGHREIFFTIOL HAF 2017 1 AWR 45 MUNUD

DEUNYDDIAU YCHWANEGOL Ni chewch ddefnyddio cyfrifiannell yn yr arholiad hwn. Efallai bydd angen pren mesur, onglydd a chwmpas. CYFARWYDDIADAU I YMGEISWYR Ysgrifennwch eich enw, rhif y ganolfan a’ch rhif ymgeisydd yn y blychau ar ben y dudalen hon. Atebwch bob cwestiwn yn y lleoedd gwag priodol yn y llyfryn hwn. Cymerwch π fel 3∙14. GWYBODAETH I YMGEISWYR Dylech roi manylion eich dull datrys os yw’n briodol. Nid yw’r diagramau wedi’u lluniadu wrth raddfa os nad yw’n cael ei nodi. Ni fydd atebion lluniadu wrth raddfa yn dderbyniol os oes gofyn i chi gyfrifo. Mae nifer y marciau wedi’i nodi mewn cromfachau ar ddiwedd pob cwestiwn neu ran o gwestiwn. Bydd ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb ieithyddol a mathemategol wrth ysgrifennu yn cael ei ystyried wrth asesu yng nghwestiwn 7(a).

I’r Arholwr yn unig

Cwestiwn Marc Uchaf Marc yr Arholwr

1. 7 2. 14 3. 6 4. 4 5. 3 6. 5 7. 9 8. 7 9. 8 10. 4 11. 13

CYFANSWM 80


Rhestr fformiwlâu – Haen uwch

Arwynebedd trapesiwm = 1 ( )2

a b h+

Cyfaint prism = arwynebedd trawstoriad × hyd

Cyfaint sffêr 343

πr=

Arwynebedd arwyneb sffêr 2= 4πr

Cyfaint côn 213

πr h=

Arwynebedd arwyneb crwm côn πrl= Mewn unrhyw driongl ABC,

Y rheol sin: sin sin sin

a b c A B C

= =

Y rheol cosin: 2 2 2 2 cosa b c bc A= + −

Arwynebedd triongl 1 sin2

ab C=

Yr Hafaliad Cwadratig

Mae datrysiadau ax2 + bx + c = 0 lle bo a ≠ 0 yn cael eu rhoi gan 2 4

2b b acx

a− ± −

=

Cyfradd Gywerth Flynyddol (AER)

Mae’r AER, fel degolyn, yn cael ei chyfrifo gan ddefnyddio’r fformiwla 1 1ni

n + −

. Yma i

yw’r gyfradd llog enwol y flwyddyn fel degolyn ac n yw nifer y cyfnodau adlogi y flwyddyn.


1. Mae erthygl mewn cylchgrawn yn nodi:

Bob blwyddyn mae traean (one third) o boblogaeth morfilod y byd yn mudo o amgylch arfordir Gogledd Orllewin yr Alban.

Mae nifer o bobl yn gweld morfil Minke yn y môr ger Gogledd Minch.

Wrth geisio dod o hyd i’r morfil Minke, rydych chi’n gwybod y manylion canlynol.

• Y pellter o Muir of Ord i Dingwall yw 10 milltir. • Mae’r morfil

o yn gytbell (equidistant) o Stornoway ac Ullapool, o o fewn 30 milltir i Portree, o fwy na 10 milltir o’r lan.

(a) Defnyddiwch y map ar y dudalen nesaf i ddangos lleoliadau posibl y man lle

cafodd y morfil Minke ei weld. Rhaid i chi ddangos eich holl waith llunio a gwaith cyfrifo. [5]

(b) Cwblhewch y frawddeg ganlynol i roi amrediad cyfeiriannau posibl y morfil Minke oddi wrth Stornoway. [2]

Mae cyfeiriant y morfil Minke oddi wrth Stornaway rhwng

……………… ° a ……………… °.


2. Ar hyn o bryd mae angen gwella pwll nofio Gwesty Hafod.

Nid yw’r diagram wedi’i luniadu wrth raddfa

(a) Dyfnder y pwll yn y pen mwyaf bas yw 1 metr, gan fynd i ddyfnder o 3 metr yn

y pen arall. Lled y pwll yw 10 metr a’r hyd yw 20 metr. Hyd llawr goleddol y pwll yw 20·1 metr. Mae teils yn mynd i gael eu rhoi dros y pedair wal a’r llawr yn y pwll. Bydd hyn yn costio £20 y m2. Cost llafur gosod y teils yw £150 y diwrnod. Dylai teilsio’r pwll gymryd 6 diwrnod. Cyfrifwch faint bydd teilsio’r pwll nofio yn ei gostio i’r gwesty. [8]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Cyn cytuno i wella pwll nofio’r gwesty, mae rheolwr Gwesty Hafod yn penderfynu gwirio pris ystafell ddwbl am noson, mewn gwestai â phwll nofio a heb bwll nofio.

Mae hi wedi grwpio ei chanlyniadau, 120 o westai â phwll nofio ac 120 o

westai heb bwll nofio.

Prisiau am ystafelloedd dwbl mewn gwestai â phwll nofio

Prisiau am ystafelloedd dwbl mewn gwestai heb bwll nofio


(i) Mae perchenogion Gwesty Hafod yn edrych ar ganfyddiadau’r rheolwr ac yn gofyn:

Pa ateb dylai’r rheolwr ei roi? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [2]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) I helpu i benderfynu a ddylen nhw wella pwll nofio Gwesty Hafod ai peidio,

mae angen dehongli canfyddiadau’r rheolwr.

Disgrifiwch y gwahaniaeth yn y dosraniad o brisiau ystafell ddwbl mewn gwestai â phwll nofio o’i gymharu â gwestai heb bwll nofio.

Rhaid i chi ddefnyddio cyfartaledd priodol a mesur priodol o wasgariad a

dehongli eich canfyddiadau. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Faint mwy o westai â phwll nofio na gwestai heb bwll nofio sydd â phris yr ystafelloedd dwbl yn fwy

na £140 y noson?


3. Y Bathdy Brenhinol yn Llantrisant yn Ne Cymru yw’r corff sy’n cael ei ganiatáu i weithgynhyrchu darnau arian y Deyrnas Unedig.

(a) Ym mis Mawrth 2013, gwnaeth y Bathdy Brenhinol amcangyfrif nifer y darnau

arian mewn cylchrediad.

Darn arian

Nifer y darnau arian mewn cylchrediad

(mewn miliynau) £2 394 £1 1526 50c 920 20c 2704 10c 1598 5c 3813 2c 6600 1c 11 293

Mae un darn arian penodol yn cael ei ddewis.

Roedd cyfanswm gwerth y darnau arian mewn cylchrediad yn fwy ar gyfer y darn arian hwn nag ar gyfer unrhyw ddarn arian arall.

Pa ddarn arian gafodd ei ddewis? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

darn £2 darn £1 darn 50c darn 10c darn 1c (b) Mae gan Hari ddarn aur. Pwysau’r darn yw 8g. Beth yw pwysau hwn mewn kg? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

8 × 103 kg 8 × 10-2 kg 8 × 10-3 kg 8-2 kg 8-3 kg

(c) Faint o’r darnau aur hyn fyddai’n bosibl i’r Bathdy Brenhinol eu gwneud o far aur sy’n pwyso 2460g?

Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

30 307 310 308 3075


(ch) Màs bar aur arall yw 3·86 kg a’i gyfaint yw 200 cm3.

Cyfrifwch ddwysedd yr aur yn y bar, mewn g/cm3. [3] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

4. Mewn ffatri, mae Peiriant A dair gwaith yn fwy cyflym na Pheiriant B yn cydosod

byrddau cylched unfath (identical). Mae Peiriant A yn cael dwywaith a hanner cymaint o’r byrddau cylched hyn i’w

cydosod â Pheiriant B. Cymerodd Peiriant B 4 awr i gydosod y cyfan o’i ddyraniad (allocation) ef. Faint o amser gymerodd Peiriant A i gwblhau ei ddyraniad ef? Rhowch eich ateb mewn oriau a munudau. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..…………………


5. Mae’r plot blwch a blewyn yn dangos gwybodaeth am uchder tonnau gafodd eu mesur ar draeth ar ddiwrnod penodol, mewn troedfeddi.

(a) Tua pa ffracsiwn o’r tonnau gafodd eu mesur oedd yn llai na 6 throedfedd? [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(b) Rhowch gylch o amgylch CYWIR neu ANGHYWIR ar gyfer pob un o’r

gosodiadau canlynol. [2]

Roedd y ton lleiaf gafodd ei fesur yn 5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Amrediad uchderau’r tonnau gafodd eu mesur oedd 6·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd tua hanner y tonnau gafodd eu mesur yn fwy na 9·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd tua chwarter y tonnau gafodd eu mesur rhwng 6 throedfedd a 9·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd y ton mwyaf gafodd ei fesur yn 12·25 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR


6. Mae Ffion wedi trefnu cynhadledd yng Ngwesty Hafod. Mae’r gwesty wedi rhoi graff i Ffion i ddarlunio’r costau ar gyfer llogi ystafell ynghyd â

lluniaeth (refreshments) ar gyfer niferoedd gwahanol o bobl.

(a) (i) Cyfrifwch raddiant y graff llinell syth. [2] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) Eglurwch beth mae’r graddiant yn ei ddweud wrthych am gostau’r gynhadledd. [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..…………………

(iii) Mae’r graff llinell syth yn croestorri’r echelin fertigol yn £300. Eglurwch beth mae hyn yn ei ddweud wrthych am gostau’r

gynhadledd. [1] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Cyrhaeddodd 20 mwy o bobl yn y gynhadledd nag roedd Ffion wedi eu disgwyl.

Gwnaeth y gwesty baratoi bwyd ychwanegol a gosod mwy o gadeiriau yn ystafell y gynhadledd.

Cyfrifwch faint yn ychwanegol mae’n rhaid i Ffion ei dalu i’r gwesty. [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..…………………


7. (a) Cewch eich asesu ar ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb wrth ysgrifennu yn y rhan hon o’r cwestiwn.

Mae cwmni’n defnyddio ei logo ym mhob rhan o’i fusnes. Perimedr y fersiwn lleiaf, sy’n cael ei ddefnyddio ar benawdau llythyron, yw 9 cm a’i arwynebedd yw 5 cm2. Perimedr y fersiwn cyflun (similar) mwyaf, sy’n cael ei ddefnyddio ar eu faniau dosbarthu, yw 2·7 metr.

Mae peintio’r logo ar y faniau dosbarthu yn costio £200 y m2.

Faint byddai cost peintio un logo ar ochr fan? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [7]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Mae Rhodri yn defnyddio fformiwlâu i gyfrifo perimedrau ac arwynebeddau y logos.

Yn y fformiwlâu, mae a, b, c a d i gyd yn hydoedd. (i) Pa un o’r fformiwlâu canlynol allai gael ei defnyddio i gyfrifo perimedr

y logo? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

Perimedr = a(b + 2c + d)

Perimedr = a – 5b + 2c – d

Perimedr = ab + 2c + d

Perimedr = a + b + 2c + d2

(ii) Pa un o’r fformiwlâu canlynol allai gael ei defnyddio i gyfrifo arwynebedd y

logo? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

Arwynebedd = ad(b + 2c2)

Arwynebedd = a(5b + 2c + d2)

Arwynebedd = 3(a + b + 2c) + d

Arwynebedd = a(5b + 2c – d)


8. Dyma graff cyflymder-amser, yn cynrychioli taith 50 eiliad gan feic sy’n cyflymu o 0 m/s.

(a) Cyfrifwch amcangyfrif ar gyfer y cyflymiad (acceleration) ar amser t = 30 eiliad. Rhaid i chi roi’r unedau ar gyfer eich ateb. [4] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Cyflymiad: ……………………………………………….


(b) Cyfrifwch amcangyfrif ar gyfer y pellter wedi’i deithio gan y beic yn y 30 eiliad cyntaf. [3]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Pellter wedi’i deithio: ……………………………………………….


9. Mae Dewi yn cofnodi’r amser mae grŵp o ddisgyblion yn ei gymryd i deipio neges benodol i mewn i’w ffonau symudol. Dechreuodd Dewi luniadu histogram i ddangos y canlyniadau.

(a) Cymerodd dau ddisgybl rhwng 8 eiliad a 10 eiliad i deipio’r neges.

Defnyddiwch y wybodaeth hon i gwblhau histogram Dewi. Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [2]

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Rhowch gylch o amgylch CYWIR neu ANGHYWIR ar gyfer pob un o’r gosodiadau canlynol. [2]

Cymerodd 2 ddisgybl lai na 5 eiliad i deipio’r neges. CYWIR ANGHYWIR

Cymerodd 2 yn fwy o ddisgyblion rhwng 6 a 7 eiliad i deipio’r neges na’r disgyblion gymerodd rhwng 7 ac 8 eiliad. CYWIR ANGHYWIR

Yn bendant roedd rhywun wedi teipio’r neges mewn llai nag 1 eiliad. CYWIR ANGHYWIR

Yn bendant roedd rhywun wedi teipio’r neges mewn mwy na 9 eiliad. CYWIR ANGHYWIR

Amser teipio’r neges ar gyfer y rhan fwyaf o’r disgyblion oedd rhwng 5 a 5⋅5 eiliad. CYWIR ANGHYWIR

(c) Mae Dewi yn dweud:

”Rydw i’n credu bod mwy na 60% o’r disgyblion wedi cymryd rhwng 5 eiliad a 7 eiliad i deipio’r neges.”

Trwy gyfrifo faint o ddisgyblion oedd wedi teipio’r neges, penderfynwch ydy Dewi yn gywir neu beidio. Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


10. Mae siopwr yn talu £120 am chwararewr mp3. Mae eisiau rhoi pris dangosol (marked) ar y chwaraewr mp3 fydd yn sicrhau y bydd e’n dal i wneud elw o 20% ar y pris dalodd ef am y chwaraewr mp3, pan fydd e’n rhoi disgownt o 25% ar y pris dangosol yn y sêl sydd i ddigwydd yn fuan. Darganfyddwch y pris dangosol. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


11. (a) Yn 2009, cafodd costau bras ar gyfer adeiladu 1 filltir o ffordd yng Nghymru eu cyhoeddi, fel sy’n cael eu rhoi isod.

Cafodd ffordd ei hadeiladu yn 2009 a aeth 10% yn uwch na’r costau cyhoeddedig.

Hyd y ffordd hon yw 28 milltir, gyda 43 o’i hyd yn ffordd sengl a’r gweddill yn

ffordd ddeuol.

(i) Cyfrifwch amcangyfrif o gost adeiladu’r ffordd sengl. [3]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) Cyfrifwch amcangyfrif o gost adeiladu’r ffordd ddeuol oedd yn weddill.


£10 miliwn £106 £9 × 107 £1 × 108 £14.3 miliwn

Math o ffordd Cost fras y filltir

Ffordd sengl £8 miliwn Ffordd ddeuol £13 miliwn

Traffordd £24 miliwn


(b) Mae’r rhan fwyaf o’r traffyrdd yn y DU (UK) yn cael eu defnyddio am ddim. Mae cost adeiladu traffyrdd wedi cynyddu. Mae tolldraffordd (toll motorway) yn golygu bod yn rhaid i yrwyr dalu am gael gyrru eu cerbyd arni. Mae’r tolldaliadau yn helpu i adennill y costau adeiladu.

Wedi’i hadeiladu

rhwng Traffordd Hyd bras Cyfanswm bras y gost adeiladu

1960 ac 1976 M62 100 milltir £7·7 × 108

1975 ac 1985 M25 120 milltir £9·2 × 108

2000 a 2003 M6 (tolldraffordd) 30 milltir £9·0 × 108 Defnyddiwch y wybodaeth yn y tabl uchod i ateb y cwestiynau canlynol.

(i) A oedd cynnydd yng nghost adeiladu un filltir o draffordd rhwng yr adeg pan gafodd yr M62 ei hadeiladu a’r adeg pan gafodd yr M25 ei hadeiladu? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo i gyfiawnhau eich ateb. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………


(ii) Pan gafodd tolldraffordd yr M6 ei hagor, yn 2003, roedd yn costio £2 i gar ei defnyddio a £10 i lori. Erbyn 2012, roedd y gost ar gyfer car wedi cynyddu i £5.50 ac roedd y gost ar gyfer lori wedi cynyddu i £11.

Gallwch dybio bod: • tua 39 000 o gerbydau yn defnyddio tolldraffordd yr M6 bob dydd • bod 1000 yn fwy o geir na lorïau yn defnyddio’r draffordd bob dydd.

Trwy wneud brasamcanion perthnasol, amcangyfrifwch faint o flynyddoedd o ffioedd toll bydd yn eu cymryd i adennill cost adeiladu tolldraffordd yr M6. Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo a nodi unrhyw dybiaethau ychwanegol rydych yn eu gwneud. [5]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………



0

TGAU MATHEMATEG - RHIFEDD UNED 1: HEB GYFRIFIANNELL HAEN GANOLRADD PAPUR ENGHREIFFTIOL HAF 2017 1 AWR 45 MUNUD

DEUNYDDIAU YCHWANEGOL Ni chewch ddefnyddio cyfrifiannell yn yr arholiad hwn. Efallai bydd angen pren mesur, onglydd a chwmpas. CYFARWYDDIADAU I YMGEISWYR Ysgrifennwch eich enw, rhif y ganolfan a’ch rhif ymgeisydd yn y blychau ar ben y dudalen hon. Atebwch bob cwestiwn yn y lleoedd gwag priodol yn y llyfryn hwn. Cymerwch π fel 3∙14. GWYBODAETH I YMGEISWYR Dylech roi manylion eich dull datrys os yw’n briodol. Nid yw’r diagramau wedi’u lluniadu wrth raddfa os nad yw’n cael ei nodi. Ni fydd atebion lluniadu wrth raddfa yn dderbyniol os oes gofyn i chi gyfrifo. Mae nifer y marciau wedi’i nodi mewn cromfachau ar ddiwedd pob cwestiwn neu ran o gwestiwn. Bydd ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb ieithyddol a mathemategol wrth ysgrifennu yn cael ei ystyried wrth asesu yng nghwestiwn 4.



1. 4 2. 5 3. 8 4. 6 5. 4 6. 9 7. 5 8. 7 9. 14 10. 6 11. 4 12. 3 13. 5

CYFANSWM 80


Rhestr fformiwlâu


a b h+

Cyfaint prism = arwynebedd trawstoriad × hyd


1. Mae Martina yn cerdded 650 metr yn syth i’r Gogledd.

Yna mae hi’n troi i’r dde trwy ongl o 37° ac wedyn mae hi’n cerdded 500 metr yn ychwanegol mewn llinell syth. Gan ddefnyddio’r raddfa 1cm yn cynrychioli 100 m, lluniadwch luniad manwl gywir wrth raddfa i ddangos y wybodaeth uchod. Mae’r man cychwyn wedi’i roi. Defnyddiwch eich lluniad gorffenedig i ddarganfod y pellter gwirioneddol mae Martina i ffwrdd o’i man cychwyn. [4]

Y pellter gwirioneddol i ffwrdd o’r man cychwyn = .....................................

G

Cychwyn


2. Mae’r graff teithio isod yn darlunio taith Robbie i’r ysgol ac o’r ysgol un diwrnod.

(a) (i) Faint o’r gloch gyrhaeddodd Robbie yr ysgol? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

8:00 a.m. 8:30 a.m. 3:30 p.m. 8:50 a.m. 9:00 a.m. (ii) Faint o’r gloch roedd Robbie bellaf i ffwrdd o’i dŷ? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

12:15 p.m. 6 p.m. 12:30 p.m. 3:30 p.m. 12 ganol dydd


(iii) Pa un o’r gosodiadau canlynol sy’n gywir? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

A Roedd buanedd cyfartalog Robbie yn fwy rhwng 8 a.m. a 9 a.m. nag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. B Roedd buanedd cyfartalog Robbie yr un fath rhwng 8 a.m. a 9 a.m. ag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. C Roedd buanedd cyfartalog Robbie yn llai rhwng 8 a.m. a 9 a.m. nag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. D Nid yw’n bosibl dweud dim am fuanedd cyfartalog Robbie rhwng 8 a.m. a 9 a.m. na rhwng 5 p.m. a 6 p.m. ar sail y wybodaeth sydd wedi’i rhoi.

(b) Mae’r graff teithio sy’n cael ei ddangos yn gywir. Mae Robbie yn 11 oed ac mae’n dweud wrth ei athro,

‘Gwnes i gerdded i’r ysgol, ond mewn gwirionedd bu’n rhaid i mi redeg yn gyflym am yr 15 munud olaf er mwyn cyrraedd mewn pryd.’

‘Wnes i ddim gadael yr ystafell ddosbarth yn yr ysgol drwy’r dydd.’ Ar gyfer pob un o osodiadau Robbie, penderfynwch a oedd e’n dweud y gwir

neu beidio. Rhaid i chi roi rheswm dros bob un o’ch atebion isod: (i) ‘Gwnes i gerdded i’r ysgol, ond gwnes i redeg am yr 15 munud olaf.’ Ydy hyn yn gywir? Ticiwch y blwch: Ydy ☐ Nac ydy ☐ [1] Rheswm: ..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) ‘Gwnes i aros yn yr ystafell ddosbarth drwy’r dydd.’ Ydy hyn yn gywir? Ticiwch y blwch: Ydy ☐ Nac ydy ☐ [1] Rheswm: ..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


3. Cwmni glanhau ceir yw Dragon CarCare.

Mae Dragon CarCare yn talu’r costau canlynol am gynhyrchion a gwasanaethau.

Cynhyrchion glanhau ceir

Costau

Hylif golchi ceir £1 am bob potel 5 litr Chwistell ffenestr £2 am bob potel 2 litr

Cwyr £2.50 am bob drwm 2 litr Clytiau a sbyngiau 10 c yr un

Gwasanaeth Cost uned

Dŵr £2 y m3

+ Tâl sefydlog £4 y mis

Trydan

25c y kWh +

Tâl sefydlog £10 y mis +

5% TAW Yn ystod mis Mehefin defnyddiodd Dragon CarCare y meintiau canlynol o gynhyrchion.

Cynhyrchion glanhau ceir Nifer wedi’i ddefnyddio Hylif golchi ceir 12 potel

Chwistrell ffenestr 8 potel Cwyr 6 drwm

Clytiau a sbyngiau 100 o glytiau + 100 o sbyngiau

Ar ddechrau a diwedd mis Mehefin, cafodd y darlleniadau mesurydd ar gyfer dŵr a thrydan eu cofnodi.

Gwasanaeth Amser: 00:01

Dyddiad: 1 Mehefin 2014 Darlleniad mesurydd

Amser: Canol nos Dyddiad: 30 Mehefin 2014

Darlleniad mesurydd Dŵr 3450 m3 3950 m3

Trydan 3000 kWh 3800 kWh


(a) Faint gwnaeth Dragon CarCare ei wario ar gynhyrchion glanhau ceir ym mis Mehefin 2014? [3]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(b) Cyfrifwch gyfanswm cost y dŵr a’r trydan gafodd eu defnyddio gan Dragon CarCare yn ystod Mehefin 2014. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(c) Y costau gweithredu ar gyfer Dragon CarCare yw swm y costau dŵr, y costau

trydan a chost y cynhyrchion sydd wedi’u defnyddio. Cyfrifwch y costau gweithredu ar gyfer Dragon CarCare ar gyfer Mehefin 2014. [1] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


4. Cewch eich asesu ar ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb wrth ysgrifennu yn y cwestiwn hwn.

Mae Sam a Laura yn berchen ar 43

o’r cwmni Dragon CarCare.


yr un o’r gyfran 43

hon.

Costiodd gyfanswm o £8000 i gychwyn y busnes gwreiddiol.

Cafodd y gost gychwyn hon ei thalu yn ôl y gyfran sydd gan bob person yn y busnes. Ar ôl 6 mis, derbyniodd Laura £3200 fel ei chyfran hi o’r elw hyd yma.

A wnaeth Laura elw ar ei buddsoddiad gwreiddiol neu a wnaeth hi golled?

Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo a nodi faint o elw neu golled gwnaeth Laura. [6]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


5. Mae Hari yn byw yng Nghaer. Roedd eisiau dal y fferi i Iwerddon, sy’n gadael Caergybi am 12:05 p.m. Rhaid i deithwyr fynd ar y fferi o leiaf 30 munud cyn yr amser hwylio. Wrth gynllunio ei daith, rhoddodd 20 munud iddo’i hun i deithio o’r orsaf yng Nghaergybi i’r fferi. Roedd eisiau dal y trên hwyraf posibl o Gaer i fod yn siŵr o gyrraedd ar y fferi mewn pryd.

Dyma ran o’r amserlen drenau ddefnyddiodd ef.

Caer

(gadael) 07:19 08:55 09:58 10:24

Caergybi (cyrraedd) 09:22 10:35 11:22 12:23

Gwnaeth Hari ddal y trên roedd eisiau ei ddal, a gwnaeth y trên gyrraedd gorsaf Caergybi yn brydlon. Cymerodd gyfanswm o 25 munud i deithio o’r orsaf i’r fferi.

Cyfrifwch yr amser cyfan gafodd ei gymryd rhwng Hari’n gadael Caer a chyrraedd y fferi. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Amser gafodd ei gymryd = .........................................


6. Mae Nerys yn mynd â’i 3 chefnder, Ben, Elwyn a Denny, i acwariwm yng Ngogledd Cymru.

(a) Mae Denny yn cofnodi amcangyfrifon ar gyfer hyd a lled rhai o’r pysgod mae e’n eu gweld yn yr acwariwm.

Mae e’n lluniadu diagram gwasgariad fel sy’n cael ei ddangos isod.

(i) Lled un o’r pysgod yw 4 cm. Ysgrifennwch ei hyd. [1]

…………………………………… cm (ii) Hyd pysgodyn arall yw 14 cm. Ysgrifennwch ei led. [1]

…………………………………… cm (iii) Mae lled pysgodyn melyn yn union yr un fath â’i hyd.

Dangoswch ar y diagram gwasgariad pa bwynt sydd, yn eich barn chi, yn cynrychioli’r pysgodyn melyn. [1]

Hyd (cm)

Lled (cm)


(b)

Mae Nerys yn gweld pysgodyn mawr iawn. Mae rhywun yn dweud wrthi bod y pysgodyn yn pwyso 15 kg. Mae Nerys ei hun yn pwyso 9 stôn 4 pwys. Cwblhewch y frawddeg ganlynol. [6]

Mae Nerys yn pwyso tua ……………………… gwaith cymaint â’r pysgodyn.

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


7. Gwnaeth 208 o bobl oedd yn ymweld â Chaerdydd lenwi holiadur.

Roedd pob un o’r 208 o ymwelwyr wedi ymweld ag o leiaf un o’r atyniadau canlynol: Castell Caerdydd, Stadiwm y Mileniwm a Bae Caerdydd. Roedd 25 o’r ymwelwyr wedi ymweld â Chastell Caerdydd a Stadiwm y Mileniwm ac, o’r rhain, roedd 15 wedi ymweld â phob un o’r tri atyniad. Roedd 91 o’r ymwelwyr wedi ymweld â Stadiwm y Mileniwm. Roedd 88 wedi ymweld â Chastell Caerdydd. Roedd 101 wedi ymweld â Bae Caerdydd. Mae gwybodaeth ychwanegol yn cael ei rhoi yn y diagram Venn isod.

Faint o ymwelwyr oedd wedi ymweld â Stadiwm y Mileniwm ond ddim Castell Caerdydd na Bae Caerdydd? [5]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Roedd …………. o ymwelwyr wedi ymweld â Stadiwm y Mileniwm ond ddim Castell

Caerdydd na Bae Caerdydd.

Stadiwm y Mileniwm

Castell Caerdydd

Bae Caerdydd

54

45


8. Mae erthygl mewn cylchgrawn yn nodi:

Bob blwyddyn mae traean (one third) o boblogaeth morfilod y byd yn mudo o amgylch arfordir Gogledd Orllewin yr Alban.

Mae nifer o bobl yn gweld morfil Minke yn y môr ger Gogledd Minch.

Wrth geisio dod o hyd i’r morfil Minke, rydych chi’n gwybod y manylion canlynol.

• Y pellter o Muir of Ord i Dingwall yw 10 milltir. • Mae’r morfil

o yn gytbell (equidistant) o Stornoway ac Ullapool, o o fewn 30 milltir i Portree, o fwy na 10 milltir o’r lan.

(a) Defnyddiwch y map ar y dudalen nesaf i ddangos lleoliadau posibl y man lle

cafodd y morfil Minke ei weld. Rhaid i chi ddangos eich holl waith llunio a gwaith cyfrifo. [5]

(b) Cwblhewch y frawddeg ganlynol i roi amrediad cyfeiriannau posibl y morfil Minke oddi wrth Stornoway. [2]

Mae cyfeiriant y morfil Minke oddi wrth Stornaway rhwng

……………… ° a ……………… °.


9. Ar hyn o bryd mae angen gwella pwll nofio Gwesty Hafod.


(a) Dyfnder y pwll yn y pen mwyaf bas yw 1 metr, gan fynd i ddyfnder o 3 metr yn

y pen arall. Lled y pwll yw 10 metr a’r hyd yw 20 metr. Hyd llawr goleddol y pwll yw 20·1 metr. Mae teils yn mynd i gael eu rhoi dros y pedair wal a’r llawr yn y pwll. Bydd hyn yn costio £20 y m2. Cost llafur gosod y teils yw £150 y diwrnod. Dylai teilsio’r pwll gymryd 6 diwrnod. Cyfrifwch faint bydd teilsio’r pwll nofio yn ei gostio i’r gwesty. [8]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Cyn cytuno i wella pwll nofio’r gwesty, mae rheolwr Gwesty Hafod yn penderfynu gwirio pris ystafell ddwbl am noson, mewn gwestai â phwll nofio a heb bwll nofio.

Mae hi wedi grwpio ei chanlyniadau, 120 o westai â phwll nofio ac 120 o

westai heb bwll nofio.

Prisiau am ystafelloedd dwbl mewn gwestai â phwll nofio

Prisiau am ystafelloedd dwbl mewn gwestai heb bwll nofio


(i) Mae perchenogion Gwesty Hafod yn edrych ar ganfyddiadau’r rheolwr ac yn gofyn:

Pa ateb dylai’r rheolwr ei roi? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [2]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) I helpu i benderfynu a ddylen nhw wella pwll nofio Gwesty Hafod ai peidio, mae angen dehongli canfyddiadau’r rheolwr.

Disgrifiwch y gwahaniaeth yn y dosraniad o brisiau ystafell ddwbl mewn gwestai â phwll nofio o’i gymharu â gwestai heb bwll nofio.

Rhaid i chi ddefnyddio cyfartaledd priodol a mesur priodol o wasgariad a dehongli eich canfyddiadau. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Faint mwy o westai â phwll nofio na gwestai heb bwll nofio sydd â phris yr ystafelloedd dwbl yn fwy

na £140 y noson?


10. Y Bathdy Brenhinol yn Llantrisant yn Ne Cymru yw’r corff sy’n cael ei ganiatáu i weithgynhyrchu darnau arian y Deyrnas Unedig.

(a) Ym mis Mawrth 2013, gwnaeth y Bathdy Brenhinol amcangyfrif nifer y darnau arian mewn cylchrediad.

Darn arian

Nifer y darnau arian mewn cylchrediad

(mewn miliynau) £2 394 £1 1526 50c 920 20c 2704 10c 1598 5c 3813 2c 6600 1c 11 293

Mae un darn arian penodol yn cael ei ddewis.

Roedd cyfanswm gwerth y darnau arian mewn cylchrediad yn fwy ar gyfer y darn arian hwn nag ar gyfer unrhyw ddarn arian arall.

Pa ddarn arian gafodd ei ddewis? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

darn £2 darn £1 darn 50c darn 10c darn 1c (b) Mae gan Hari ddarn aur. Pwysau’r darn yw 8g. Beth yw pwysau hwn mewn kg? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

8 × 103 kg 8 × 10-2 kg 8 × 10-3 kg 8-2 kg 8-3 kg

(c) Faint o’r darnau aur hyn fyddai’n bosibl i’r Bathdy Brenhinol eu gwneud o far aur sy’n pwyso 2460g?


30 307 310 308 3075


(ch) Màs bar aur arall yw 3·86 kg a’i gyfaint yw 200 cm3.

Cyfrifwch ddwysedd yr aur yn y bar, mewn g/cm3. [3] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

11. Mewn ffatri, mae Peiriant A dair gwaith yn fwy cyflym na Pheiriant B yn cydosod

byrddau cylched unfath (identical). Mae Peiriant A yn cael dwywaith a hanner cymaint o’r byrddau cylched hyn i’w cydosod â Pheiriant B.

Cymerodd Peiriant B 4 awr i gydosod y cyfan o’i ddyraniad (allocation) ef. Faint o amser gymerodd Peiriant A i gwblhau ei ddyraniad ef? Rhowch eich ateb mewn oriau a munudau. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


12. Mae’r plot blwch a blewyn yn dangos gwybodaeth am uchder tonnau gafodd eu mesur ar draeth ar ddiwrnod penodol, mewn troedfeddi.

(a) Tua pa ffracsiwn o’r tonnau gafodd eu mesur oedd yn llai na 6 throedfedd? [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(b) Rhowch gylch o amgylch CYWIR neu ANGHYWIR ar gyfer pob un o’r

gosodiadau canlynol. [2]

Roedd y ton lleiaf gafodd ei fesur yn 5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Amrediad uchderau’r tonnau gafodd eu mesur oedd 6·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd tua hanner y tonnau gafodd eu mesur yn fwy na 9·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd tua chwarter y tonnau gafodd eu mesur rhwng 6 throedfedd a 9·5 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR

Roedd y ton mwyaf gafodd ei fesur yn 12·25 troedfedd. CYWIR ANGHYWIR


13. Mae Ffion wedi trefnu cynhadledd yng Ngwesty Hafod Mae’r gwesty wedi rhoi graff i Ffion i ddarlunio’r costau ar gyfer llogi ystafell ynghyd â lluniaeth (refreshments) ar gyfer niferoedd gwahanol o bobl.

(a) (i) Cyfrifwch raddiant y graff llinell syth. [2] ..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) Eglurwch beth mae’r graddiant yn ei ddweud wrthych am gostau’r gynhadledd. [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

………………………………………………………………………………..………………… (iii) Mae’r graff llinell syth yn croestorri’r echelin fertigol yn £300. Eglurwch beth mae hyn yn ei ddweud wrthych am gostau’r

gynhadledd. [1] ..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


(b) Cyrhaeddodd 20 mwy o bobl yn y gynhadledd nag roedd Ffion wedi eu disgwyl. Gwnaeth y gwesty baratoi bwyd ychwanegol a gosod mwy o gadeiriau yn ystafell y gynhadledd.

Cyfrifwch faint yn ychwanegol mae’n rhaid i Ffion ei dalu i’r gwesty. [1]

..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………



0

TGAU MATHEMATEG - RHIFEDD UNED 1: HEB GYFRIFIANNELL HAEN SYLFAENOL PAPUR ENGHREIFFTIOL HAF 2017 1 AWR 30 MUNUD

DEUNYDDIAU YCHWANEGOL Ni chewch ddefnyddio cyfrifiannell yn yr arholiad hwn. Efallai bydd angen pren mesur, onglydd a chwmpas. CYFARWYDDIADAU I YMGEISWYR Ysgrifennwch eich enw, rhif y ganolfan a’ch rhif ymgeisydd yn y blychau ar ben y dudalen hon. Atebwch bob cwestiwn yn y lleoedd gwag priodol yn y llyfryn hwn. Cymerwch π fel 3∙14. GWYBODAETH I YMGEISWYR Dylech roi manylion eich dull datrys os yw’n briodol. Nid yw’r diagramau wedi’u lluniadu wrth raddfa os nad yw’n cael ei nodi. Ni fydd atebion lluniadu wrth raddfa yn dderbyniol os oes gofyn i chi gyfrifo. Mae nifer y marciau wedi’i nodi mewn cromfachau ar ddiwedd pob cwestiwn neu ran o gwestiwn. Bydd ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb ieithyddol a mathemategol wrth ysgrifennu yn cael ei ystyried wrth asesu yng nghwestiwn 3(c).



1. 7 2. 7 3. 13 4. 7 5. 4 6. 5 7. 4 8. 4 9. 9 10. 5

CYFANSWM 65


Rhestr fformiwlâu


a b h+


1. Mae’r tabl isod yn dangos nifer y medalau athletau gafodd eu hennill gan 5 gwlad yng Ngemau’r Gymanwlad Glasgow 2014. Mae un o’r cofnodion ar goll.

Gwlad Aur Arian Efydd Cyfanswm AWSTRALIA 8 1 3 12

YR ALBAN 1 2 1 4

CANADA 5 2 10 17

JAMAICA 10 3 19 CYMRU 0 2 1 3

(a) Cwblhewch y tabl i ddangos nifer y medalau athletau Efydd gafodd eu hennill

gan Jamaica. [1]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(b) Lluniadwch bictogram i gynrychioli Cyfanswm nifer y medalau gafodd eu

hennill gan bob un o’r 5 gwlad. Rhaid i chi benderfynu ar allwedd priodol, gan ei gwneud yn glir faint o fedalau mae pob symbol yn ei gynrychioli. [4] ALLWEDD:

Gwlad

AWSTRALIA

YR ALBAN

CANADA

JAMAICA

CYMRU

http://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23waleshttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/australia%23australiahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/scotland%23scotlandhttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/canada%23canadahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/jamaica%23jamaicahttp://www.bbc.co.uk/sport/commonwealth-games/2014/medals/countries/wales%23wales


(c) Mae’r tabl isod yn dangos cyfanswm nifer y medalau enillodd Cymru (ym mhob camp) yn y 5 o Gemau’r Gymanwlad cyn 2014.

Blwyddyn a lleoliad

2010 Delhi

2006 Melbourne

2002 Manceinion

1998 Kuala Lumpur

1994 Victoria

Nifer y medalau 19 19 31 15 19

(i) Beth yw canolrif nifer y medalau gafodd eu hennill gan Gymru yn ystod

y 5 hyn o Gemau’r Gymanwlad? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

31 2002 16 19 Ddim yn bosibl dweud

(ii) Beth yw amrediad nifer y medalau gafodd eu hennill gan Gymru dros y 5 hyn o Gemau’r Gymanwlad? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

31 2002 16 19 Ddim yn bosibl dweud


2. Mae Salma a Dafydd eisiau newid eu contractau ffôn symudol. Maen nhw’n gweld dau gynnig.

(a) Beth fyddai cyfanswm cost talu tâl misol Banana Phones am 7 mis?


£363 £315 £415 £235 £378

(b) Mae Salma yn credu ei bod hi’n gwneud tua 800 o funudau o alwadau ac yn anfon tua 500 o negeseuon testun mewn mis. Mae Dafydd yn credu ei fod e’n gwneud tua 600 o funudau o alwadau ac yn anfon tua 700 o negeseuon testun mewn mis.

Ar sail y wybodaeth uchod, pa gynnig fyddai’r gwerth gorau i Salma a pha gynnig fyddai’r gwerth gorau i Dafydd? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [6]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

BANANA PHONES

TÂL MISOL: £45

CONTRACTS CEIRIOS TALU WRTH FYND

nifer y munudau o alwadau wedi’u gwneud × 2c + nifer y negeseuon testun wedi’u hanfon × 5c


3. Mae gan Westy Hafod 20 ystafell wely. (a) Andrew yw’r dirprwy reolwr. Mae e’n cyfrifo cost prynu 20 gwely sengl

newydd. Mae Andrew yn ysgrifennu sym gyda £230 wedi’i ysgrifennu 20 gwaith.

Disgrifiwch ddull gwell gallai Andrew ei ddefnyddio i gyfrifo cost 20 gwely am £230 yr un. Cyfrifwch gyfanswm cost y 20 gwely hyn gan ddefnyddio’r dull rydych chi’n ei awgrymu. [2]

Dull:

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

Cyfanswm cost 20 gwely = £……………

(b) Iona yw rheolwr y gwesty.

Mae Iona yn dweud bod angen 2 wely sengl ar gyfer pob ystafell wely, ac felly bod angen 40 gwely sengl newydd ar y gwesty, nid 20. Disgrifiwch y ffordd gyflymaf nawr i Andrew gyfrifo cyfanswm cost y 40 gwely. Ysgrifennwch gyfanswm cost 40 gwely. [2]

Dull:

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Cyfanswm cost 40 gwely = £……………

Gwely sengl £230


(c) Cewch eich asesu ar ansawdd eich trefnu, cyfathrebu a chywirdeb wrth ysgrifennu yn y rhan hon o’r cwestiwn.

Mae Iona yn bwriadu prynu byrddau a chadeiriau newydd ar gyfer ystafell fwyta’r gwesty.

Bwrdd £150 Cadair £49.50

Mae gan Iona gyllideb o £3100. Mae hi’n penderfynu prynu 10 bwrdd a hefyd cymaint o gadeiriau ag y mae’n gallu ei fforddio o fewn ei chyllideb. Faint o gadeiriau gallai Iona fforddio eu prynu? Faint o arian bydd ganddi ar ôl o’i chyllideb? Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo. [9]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


4. (a) Mae gan Westy Hafod bwll nofio bach ar gyfer y gwesteion. Mae gan y pwll 4 ochr fertigol a llawr petryal llorweddol.

Lled llawr y pwll yw 10 metr a’r hyd yw 20 metr.

20 m


(i) Mae seliwr (sealant) yn mynd i gael ei roi o amgylch perimedr llawr y

pwll nofio. Beth yw perimedr llawr y pwll nofio? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

30 metr 200 metr 60 metr 3000 cm 50 metr

(ii) Mae llawr y pwll nofio yn mynd i gael ei beintio ag araen gwrth-ddŵr (waterproof coating). Cyfrifwch arwynebedd llawr y pwll nofio. [2]

..................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

(b) Byddai’r gwesty’n hoffi gwneud y llythyren H gan ddefnyddio teils yng nghanol llawr y pwll nofio.

10 m

Lled pob petryal = 1m

Hyd pob petryal mawr = 6m

Hyd y petryal canol = 2m


Mae cynllun yn cael ei ddangos isod. Cwblhewch y cynllun drwy roi pob mesuriad coll i mewn. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………



5. Mae Martina yn cerdded 650 metr yn syth i’r Gogledd.

Yna mae hi’n troi i’r dde trwy ongl o 37° ac wedyn mae hi’n cerdded 500 metr yn ychwanegol mewn llinell syth. Gan ddefnyddio’r raddfa 1cm yn cynrychioli 100 m, lluniadwch luniad manwl gywir wrth raddfa i ddangos y wybodaeth uchod. Mae’r man cychwyn wedi’i roi. Defnyddiwch eich lluniad gorffenedig i ddarganfod y pellter gwirioneddol mae Martina i ffwrdd o’i man cychwyn. [4]

Y pellter gwirioneddol i ffwrdd o’r man cychwyn = .....................................

G

Cychwyn


6. Mae’r graff teithio isod yn darlunio taith Robbie i’r ysgol ac o’r ysgol un diwrnod.

(a) (i) Faint o’r gloch gyrhaeddodd Robbie yr ysgol? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

8:00 a.m. 8:30 a.m. 3:30 p.m. 8:50 a.m. 9:00 a.m. (ii) Faint o’r gloch roedd Robbie bellaf i ffwrdd o’i dŷ? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

12:15 p.m. 6 p.m. 12:30 p.m. 3:30 p.m. 12 ganol dydd


(iii) Pa un o’r gosodiadau canlynol sy’n gywir? Rhowch gylch o amgylch eich ateb. [1]

A Roedd buanedd cyfartalog Robbie yn fwy rhwng 8 a.m. a 9 a.m. nag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. B Roedd buanedd cyfartalog Robbie yr un fath rhwng 8 a.m. a 9 a.m. ag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. C Roedd buanedd cyfartalog Robbie yn llai rhwng 8 a.m. a 9 a.m. nag roedd rhwng 5 p.m. a 6 p.m. D Nid yw’n bosibl dweud dim am fuanedd cyfartalog Robbie rhwng 8 a.m. a 9 a.m. na rhwng 5 p.m. a 6 p.m. ar sail y wybodaeth sydd wedi’i rhoi.

(b) Mae’r graff teithio sy’n cael ei ddangos yn gywir. Mae Robbie yn 11 oed ac mae’n dweud wrth ei athro,

‘Gwnes i gerdded i’r ysgol, ond mewn gwirionedd bu’n rhaid i mi redeg yn gyflym am yr 15 munud olaf er mwyn cyrraedd mewn pryd.’

‘Wnes i ddim gadael yr ystafell ddosbarth yn yr ysgol drwy’r dydd.’ Ar gyfer pob un o osodiadau Robbie, penderfynwch a oedd e’n dweud y gwir

neu beidio. Rhaid i chi roi rheswm dros bob un o’ch atebion isod: (i) ‘Gwnes i gerdded i’r ysgol, ond gwnes i redeg am yr 15 munud olaf.’ Ydy hyn yn gywir? Ticiwch y blwch: Ydy ☐ Nac ydy ☐ [1] Rheswm: ..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

(ii) ‘Gwnes i aros yn yr ystafell ddosbarth drwy’r dydd.’ Ydy hyn yn gywir? Ticiwch y blwch: Ydy ☐ Nac ydy ☐ [1] Rheswm: ..…………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


7. Mae Sam a Laura yn berchen ar 43

o’r cwmni Dragon CarCare.


yr un o’r gyfran 43

hon.

Costiodd gyfanswm o £8000 i gychwyn y busnes gwreiddiol.

Cafodd y gost gychwyn hon ei thalu yn ôl y gyfran sydd gan bob person yn y busnes. Ar ôl 6 mis, derbyniodd Laura £3200 fel ei chyfran hi o’r elw hyd yma. A wnaeth Laura elw ar ei buddsoddiad gwreiddiol neu a wnaeth hi golled?

Rhaid i chi ddangos eich holl waith cyfrifo a nodi faint o elw neu golled gwnaeth Laura. [6]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………


8. Mae Hari yn byw yng Nghaer. Roedd eisiau dal y fferi i Iwerddon, sy’n gadael Caergybi am 12:05 p.m. Rhaid i deithwyr fynd ar y fferi o leiaf 30 munud cyn yr amser hwylio. Wrth gynllunio ei daith, gwnaeth ef ganiatáu 20 munud iddo deithio o’r orsaf yng Nghaergybi i’r fferi. Roedd eisiau dal y trên hwyraf posibl o Gaer i fod yn siŵr o gyrraedd ar y fferi mewn pryd.

Mae rhan o’r amserlen drenau ddefnyddiodd ef yn cael ei dangos isod.

Caer

(gadael) 07:19 08:55 09:58 10:24

Caergybi (cyrraedd) 09:22 10:35 11:22 12:23

Gwnaeth Hari ddal y trên roedd ef eisiau ei ddal, a gwnaeth y trên gyrraedd gorsaf Caergybi yn brydlon. Cymerodd gyfanswm o 25 munud i deithio o’r orsaf i’r fferi.

Cyfrifwch yr amser cyfan gafodd ei gymryd rhwng Hari’n gadael Caer a chyrraedd y fferi. [4]

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

..…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………..…………………

Amser gafodd ei gymryd = .........................................


9. Mae Nerys yn mynd â’i 3 chefnder, Ben, Elwyn a Denny, i acwariwm yng Ngogledd Cymru.

(a) Mae Denny yn cofnodi amcangyfrifon ar gyfer hyd a lled rhai o’r pysgod mae e’n eu gweld yn yr acwariwm.

Mae e’n lluniadu diagram gwasgariad fel sy’n cael ei ddangos isod.

(i) Lled un o’r pysgod yw 4 cm. Ysgrifennwch ei hyd. [1]

…………………………………… cm (ii) Hyd pysgodyn arall yw 14 cm. Ysgrifennwch ei led. [1]

…………………………………… cm (iii) Mae lled pysgodyn melyn yn union yr un fath â’i hyd.

Dangoswch ar y diagram gwasgariad pa bwynt sydd, yn eich barn chi, yn cynrychioli’r pysgodyn melyn. [1]

Hyd (cm)

Lled (cm)


(b)

Mae Nerys yn gweld pysgodyn mawr iawn. Mae rhywun yn dweud wrthi bod y pysgodyn yn pwyso 15 kg. Mae Nerys ei hun yn pwyso 9 stôn 4 pwys. Cwblhewch y frawddeg ganlynol. [6]

Mae Nerys yn pwyso tua ……………………… gwaith cymaint â’r pysgodyn.

..………

Documents

TGAU CBAC MATHEMATEG - RHIFEDD - Weeblymathemategygg.weebly.com/uploads/1/2/3/1/12317210/dae_1... · 2019. 8. 8. · Nid yw’r cymhwyster hwn a reoleiddir gan Lywodraeth Cymru ar