สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

การพฒนาแบบจาลอง 3 มตเชงสถาปตยกรรมยอนรอยพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา

THE DEVELOPMENT OF MODEL 3D ARCHITECTUREON AYUTTHAYA PALACES

มณฑตา พดสงครามวรารตน นยมคาสรชย ชวรางกร

สาขาวทยาการคอมพวเตอร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลสวรรณภม

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

1

บทท 1บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหาอาณาจกรอยธยา เปนอาณาจกรของชนชาตไทยในอดตตงแต พ.ศ. 1893-2310 มเมองหลวงท

กรงศรอยธยา เปนอาณาจกรซงมความเจรญรงเรองจนอาจถอไดวาเปนอาณาจกรทรงเรองมงคงทสดในภมภาค อกทงยงเปนอาณาจกรทมความสมพนธทางการคากบหลายชาต จนถอไดวาเปนศนยกลางการคาในระดบนานาชาต เชน จน เวยดนาม อนเดย ญปน เปอรเซย รวมทงชาตตะวนตก เชนโปรตเกส สเปน ดตช และฝรงเศส กรงศรอยธยาตงอยบนบรเวณซงมแมนาลอมรอบถง 3 สาย อนไดแก แมนาปาสกทางทศเหนอ แมนาเจาพระยาทางทศตะวนตกและทศใต และแมนาลพบรทางทศตะวนออก เดมทบรเวณนไมไดมสภาพเปนเกาะ แตพระเจาอทองทรงดารใหขดคเชอมแมนาทง 3สาย เพอใหธรรมชาตปองกนขาศก ทตงกรงศรอยธยายงอยหางจากอาวไทยไมมากนก ทาใหกรงศรอยธยาเปนศนยกลางการคากบตางประเทศ อยธยาในสมยกอนมสงกอสรางมากมายไดแก วด โบสถวหาร เจดย พระปรางค และหนงในนนคอ พระราชวงโบราณ ทมความทงดงามทงดงามมาก แตไดถกทาลายลง

พระราชวงโบราณ เปนพระราชวงทมความงดงามมากในกรงศรอยธยา เมอสมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) ทรงสถาปนากรงศรอยธยาขน เมอ พ.ศ. 1893 พระองคโปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนง 4 องค ไดแก พระทนงไพฑรยมหาปราสาท พระทนงไพชยนตมหาปราสาท และพระทนงไอศวรรยมหาปราสาท ในเขตวดพระศรสรรเพชญในปจจบน และยงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนงมงคลาภเษกมหาปราสาท และพระทนงตรมข เปนทประทบของพระมหากษตรย 7 พระองค เปนเวลา 98 ป ครนเมอสมเดจพระบรมไตรโลกนาถเสดจขนเสวยราชสมบต เมอ พ.ศ. 1991 ทรงยกบรเวณพระราชวงเดม ไดแก พระทนงไพฑรย มหาปราสาท พระทนงไพชยนตมหาปราสาท และพระทนงไอศวรรยมหาปราสาท ใหเปนพทธาวาส หรอวดพระศรสรรเพชญ แลวจงทรงโปรดเกลาฯ ใหยายพระราชวงมาสรางใหมทางดานเหนอของพระราชวงเดม ใกลแมนาลพบร โปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนงเบญจรตนมหาปราสาท และพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท เปนพระทนง 2 องคแรก มพระทนงอกองคหนงซงสรางในเขตน กคอ พระทนงมงคลาภเษก หรอพระทนงวหารสมเดจพระมหาปราสาท 3องคน เปนทประทบของพระมหากษตรย 16 พระองค เปนเวลา 182 ป ในสมยของสมเดจพระเจาปราสาททอง ทรงขยายใหวงหลวงกวางขวางมากขนกวาเดม โดยใหเขตพระราชวงไปเชอมตดกบ วดพระศรสรรเพชญ แลวทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระมหาปราสาทเพมอก 2 องค คอพระทนงสรยาศนอมรนทร และพระทนงจกรวรรดไพชยนต ตอมาในรชสมยของสมเดจพระนารายณมหาราช ทรงสราง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

2

พระทนงบรรยงกรตนาสนขน เปนทประทบอกองคหนง ดงนนวงหลวงสมยอยธยาตอนปลายจงมพระมหาปราสาทรวมทงสน 6 องค เปนทประทบของ พระมหากษตรย 10 พระองค เปนเวลา 137 ป จนเสยกรงศรอยธยาเมอ พ.ศ. 2310 พระบรมมหาราชวงระยะหลงนน มปอมรอบพระราชวง 8 ปอมประตนา 2 ประต ประตบก 20 ประต มพระทนงจกรวรรดไพชยนต พระทนงบรรยงครตนาสน พระทนงตรมข พระทนงวหารสมเดจ พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท และพระทนงสรยาสนอมรนทรและสวนราชการตางๆ

ภายในพระราชวงประกอบไปดวยพระมหาปราสาท พระตาหนก พระคลงตางๆ อาคารสงกอสรางอนๆ อกจานวนมาก กลาวไดวาพระราชวงหลวงเปนศนยรวมงานสถาปตยกรรมและศลปกรรมทงดงาม เปนศรสงาของบานเมอง จนชาวตางประเทศทเดนทางเขามาในพระนครศรอยธยากลาวถงพระราชวงหลวงแหงกรงศรอยธยาวา มอาณาบรเวณกวางขวาง มความใหญโตงดงามมองเหนเปนสทองทงหมด พระราชวงโบราณจงมความสาคญเปนอยางมากในอดต จนกระทงเมอปพ.ศ. 2310 พมาไดเผากรงศรอยธยา ทาใหพระราชวงถกเผาทาลายไปดวย ปจจบนพระราชวงโบราณจงหลงเหลอใหเหนเพยงแตซากปรกหกพง ในสวนของฐานพระมหาปราสาทและพระทนงตางๆเทานน มเพยงแตพระทนงตรมขทไดรบการบรณะ ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

และดวยเทคโนโลยทกาวลาทนสมยในปจจบนน มความเจรญกาวหนาไปอยางไมหยดยง ทาใหมเทคโนโลยการทาแอนเมชน 3 มต กนมากขน แอนเมชน 3 มต เหนทงความกวาง ความสงและความลก ขนตอนการทาซบซอนมากกวาแบบ 2 มต สรางจากคอมพวเตอรสวนมากและตนแบบอาจจะมาจากรปวาด หรอไมกสรางเอง หรอเปนภาพถายกได ภาพทออกมาจะมความเปนสมจรงและมความสวยงาม แบบจาลอง 3 มต เรมมความนยมและเปนทสนใจกนมากขน เหนไดวาการทาแบบจาลอง 3มต ทเปนแบบจาลองสวนใหญจะสรางเปนโมเดลขนาดสวนยอ ทาใหเหนความสมจรงของสงทนามาทาเปนแบบจาลอง คณะผจดทาไดเหนความสาคญของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาซงปจจบนเหลอแตซากปรกหกพงในสวนของฐานพระราชวงเทานนจงไดพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรมพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ขนมา ในรปแบบของแอนเมชน 3 มต เพอใหเหนถงรปแบบของพระราชวงโบราณ เมอครงยงอยในสภาพสมบรณวาเปนอยางไร และมความสวยงามเพยงใด ซงเดมการสรางแบบจาลอง จะตองใชเวลาและงบประมาณอยางมาก และเมอนาไปเผยแพรในทตางๆ กไมสะดวก แบบจาลองของพระราชวงนน ตองตงอยในพพธภณฑ หรอสถานททสามารถจดแสดงไดเทานน แตเมอนาแบบจาลองมาสรางในรปแบบ แบบจาลอง 3 มตเชงสถาปตยกรรม จะเหนวามความสมจรง และมค วามสวยงามเปนอยางมาก เปนการประหยดงบประมาณ ทรพยากร และยงสามารถนาไปเผยแพรไดงายกวาอกดวย

ดงนนผพฒนาไดพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต พระราชวงโบราณ ในอดตมความสวยงามเปนอยางมาก แตตอนนมเหนแตซากปรกหกพงในสวนของฐานพระราชวงเทานน ผพฒนาได

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

3

มองเหนความสาคญจงไดทาแบบจาลอง 3 มตขนมาใหเหนถงรปแบบของพระราชวงโบราณ ในสมยอยธยาเปนราชธานเปนอยางไร และมความสวยงามเพยงใด และสรางแบบจาลอง 3 มต มาเพอทาใหเหนพระราชวงโบราณในสมยกอนวามประวตความเปนมาอยางไร บอกถงลกษณะของสวนตางๆ ของพระราชวง และเปนสอใหคนรนหลงไดศกษา เพราะในปจจบนนไมสามารถหาชมไดแลว มเพยงแตซากปรกหกพงเทานนทหลงเหลอไวใหเหน

1.2 วตถประสงคเพอพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

1.3 ขอบเขต1.3.1 การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

โดยหนงสอ โบราณสถานในจงหวดพระนครศรอยธยา 1 พมพเผยแพรโดยกรมศลปากร กลาวถงสวนประกอบของพระราชวงชนกลาง ไดแก

1.3.1.1 พระทนงวหารสมเดจมหาปราสาท1.3.1.2 พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท1.3.1.3 พระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท1.3.1.4 คลงเกบมหาสมบต1.3.1.5 โรงชาง - โรงมา1.3.1.6 กาแพงพระราชวงชนกลาง1.3.1.7 ประตพระราชวง

1.3.2 การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา การสรางโมเดลและสวนประกอบตางๆ ของพระราชวง ใชโปรแกรม Autodesk Maya เปนโปรแกรมหลก

1.3.3 การหาประสทธภาพของแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต พระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา ดาเนนการหาประสทธภาพโดยผเชยวชาญดานเนอหา และผเชยวชาญดานเทคนคแอนเมชน

1.4 เครองมอและอปกรณเครองมอทใชทใชในการการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต จะตองมความพรอมใน

ดาน Hardware และ Software โดยมเครองมอและอปกรณทเกยวของในการจดการพฒนาแอนเมชน 3 มตเชงสถาปตยกรรม ดงน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

4

1.4.1 เครองมอทางดาน Hardware1.4.1.1 CPU Core i51.4.1.2 Ram 8 GB1.4.1.3 Hard Disk 512 GB1.4.1.4 การดแสดงผล 1024 x 7861.4.1.5 Monitor1.4.1.6 Mouse1.4.1.7 Keyboard1.4.1.8 Speaker

1.4.2 เครองมอทางดาน Software1.4.2.1 โปรแกรมกราฟก 3 มต ไดแก Autodesk 3D Studio Max, Autodesk Maya

1.4.2.2 โปรแกรมกราฟก 2 มต ไดแก Adobe Illustrator, Adobe Photoshop1.4.2.3 โปรแกรมมลตมเดยดานเสยง ไดแก Windows Media Player, Adobe

Audition1.4.2.4 โปรแกรมมลตมเดยดานตดตอ ไดแก Adobe premiere pro, Adobe After

Effect

1.5 ขนตอนการดาเนนงานขนตอนการดาเนนงาน ในการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต มดงน1.5.1 การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

1.5.1.1 ขนตอนศกษาและวางแผน1.5.1.1.1 ศกษาเนอหาจาก หนงสอโบราณสถานในจงหวดพระนครศรอยธยา

1 พมพเผยแพรโดยกรมศลปากร1.5.1.1.2 ศกษาจากสถานทจรง1.5.1.1.3 ศกษาแบบจาลองจากสถานทตางๆ ไดแกศนยศกษาประวตศาสตร

จงหวดพระนครศรอยธยา, เมองโบราณ จงหวดสมทรปราการ และเมองจาลอง พทยา จงหวดชลบร

1.5.1.1.4 ศกษาแบบแปลนพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา จากกรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

1.5.1.2 ขนเตรยมการผลต1.5.1.2.1 เขยนโครงเรอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

5

1.5.1.2.2 เขยนบทดาเนนเรอง1.5.1.2.3 ตรวจสอบขนเตรยมการผลตในรปแบบเอกสารโดยอาจารยทปรกษา

1.5.1.3 ขนตอนการผลต1.5.1.3.1 พฒนาผลงานในโปรแกรมกราฟก 3 มต1.5.1.3.2 บนทกเสยง1.5.1.3.3 ตดตอวดโอ1.5.1.3.4 ทดสอบบนโปรแกรมทดสอบชนงาน1.5.1.3.5 บนทกลงสอ DVD

1.5.1.4 ขนหลงจากผลต1.5.1.4.1 ตรวจสอบขนผลตโดยอาจารยทปรกษา1.5.1.4.2 หาประสทธภาพโดยผเชยวชาญ1.5.1.4.3 จดทาเอกสารประกอบงาน1.5.1.4.4 สอบโครงการพเศษ1.5.1.4.5 แกไขตามคาแนะนา1.5.1.4.6 จดทาคมอปรญญานพนธ

1.5.2 การการประเมนแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา1.5.2.1 การแบงหวขอในการประเมน1.5.2.2 ขนตอนการสรางแบบประเมน1.5.2.3 การเกบรวบรวมแบบประเมน

1.5.3 สถตการวเคราะหขอมล1.5.3.1 คาเฉลยเลขคณต1.5.3.2 สวนเบยงเบนมาตรฐาน

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ1.6.1 ผพฒนาไดรบความรในการสรางสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา1.6.2 ผพฒนาไดศกษาและใชงานดานคอมพวเตอรกราฟก1.6.3 ไดสอแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต เพอประชาสมพนธโบราณสถานในจงหวด

พระนครศรอยธยา1.6.4 ผทศกษาไดรบความรและเหนถงสถาปตยกรรมของกรงศรอยธยาในสมยกอน1.6.5 เปนแนวทางในการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรมโบราณสถานแหลงอน

บทท 2

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

6

ทฤษฎทเกยวของ

การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต ผจดทาไดศกษาขอมลดงตอไปน2.1 ประวตของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา2.2 สถาปตยกรรมไทยสมยอยธยา2.3 โปรแกรมทใชในการพฒนาแอนเมชน 3 มต

2.1 ประวตของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา2.1.1 ประวตและความเปนมาของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา (กรมศลปากร, 2551 :

211) ไดกลาวไววา พระราชวงโบราณ หรอพระราชวงหลวง เปนทประทบของพระมหากษตรย และพระบรมวงศานวงศ เปนศนยกลางทางการเมองการปกครองในเวลาเดยวกน ภายในพระราชวงหลวงจงประกอบไปดวยพระมหาปราสาท พระตาหนก พระคลงตางๆ อาคารสงกอสรางอนๆ อกจานวนมาก นอกจากนยงประกอบไปดวยอาคาร สวนทราชการอกหลายแหง กลาวไดวาพระราชวงหลวงเปนศนยรวมงานสถาปตยกรรมและศลปกรรมทงดงาม เปนศรสงาของบานเมองจนชาวตางประเทศทเดนทางเขามาในพระนครศรอยธยาในเวลานน กลาวถงพระราชวงหลวงแหงกรงศรอยธยาวา มอาณาบรเวณกวางขวาง บรรดาสงกอสรางตางๆ ทประกอบกนขนเปนพระราชวงนน มความใหญโตงดงามมองเหนเปนสทองทงหมด

การสรางพระราชวงหลวงแหงกรงศรอยธยา (อางอง หนงสอโบราณสถานในจงหวดพระนครศรอยธยา1 กรมศลปากร, พ.ศ. 2551 : หนา 211-213) กลาวโดยประวตการกอสรางและการเปลยนแปลง ลกษณะทางกายภาพ สามารถแบงออกโดยเปน 3 ระยะ ดงน

2.1.1.1 พระราชวงหลวงระท 1 รชกาลสมเดจพระเจาอทอง ถงรชกาลสมเดจพระบรมราชาธราชท 2 (พ.ศ. 1893 – พ.ศ. 1991)

พระราชพงศาวดารกรงเกา ฉบบหลวงประเสรฐและพระราชพงศาวดารฉบบพระราชหตถเลขา ใหรายละเอยดเกยวกบการกอสรางพระราชวงหลวงวา สมเดจพระเจาอทองทรงโปรดใหสรางพระทนงไพฑรยมหาปราสาท สรางพระทไพชยนตมหาปราสาท สรางพระทนงไอสวรรยมหาปราสาท ดงนนจงมพระทนงสาคญ 3 องคแรก ในพระราชวงหลวง ทสมเดจพระเจาอทองทรงโปรดใหสรางขน

ชยภมทตงพระราชวงหลวงนนสมเดจพระเจาอทองทรงเลอกพนทบรเวณกงกลางเมองคอนไปทางดานเหนอ เนองจากเปนทดอนในขณะทโดยรอบเปนบงนาธรรมชาตและเปนทลมการเลอกพนทดงกลาว นอกจากจะอยในทาเลทเปนศนยกลางของเมองแลว ยงเปนการประหยดเวลาและแรงงานอกดวย บรเวณดงกลาวนน ปจจบนเปนทตงของวดพระศรสรรเพชญ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

7

ขอบเขตพระราชวงเมอแรกสรางนน คงจะมกาแพงอฐลอมรอบ คอ แนวกาแพงทเปนกาแพงวดพระศรสรรเพชญในปจจบน ขนาดกาแพงหนาประมาณ 1.50 เมตร บนสนกาแพงปกใบเสมามเชงเทนสาหรบทหารยนรกษาการณโดยตลอด ตรงมมกาแพงและตามดานทสาคญ ยงไมมปอมปนประจา เนองจากเวลานนปนใหญยงไมมใชในกรงศรอยธยา ดงนนตรงมมกาแพงพระราชวงหลวงจงสรางเปนเสาหวเมด สวนปอมปนทสรางอยประจามม ประจาดานทกาแพงวดพระศรสรรเพชญ ปจจบนเปนสงทสรางตอเตมขนภายหลงเมอผนวกเขตวดพระศรสรรเพชญ และพระราชวงหลวงใหเปนเขตเดยวกนในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง

ไมมเอกสารใดทกลาวถงชอ และตาแหนงของประตพระราชวงหลวงในระยะนแตเนองจากแนวกาแพงพระราชวงระยะท 1 น ตอมาใชเปนกาแพงของวดพระศรสรรเพชญสนนษฐานวาตาแหนงลอของประตคงจะใชของเดม คอ ดานตะวนออกหนาพระราชวงม 2 ประตดานเหนอ 1 ประต ดานตะวนตกทายวงม 1 ประต ดานใตม 1 ประต

สงกอสรางภายในพระราชวงนอกจากพระมหาปราสาท 3 หลง ดงกลาวมาแลวในรชกาลสมเดจพระเจาอทองยงปรากฏชอพระทนงมงคลาภเษกอก 1 องคในรชกาลตอมา พระราชพงศาวดารกลาววาสมเดจพระราเมศวรเสดจออกทรงศล ณ พระทนงมงคลาภเษก เพลา 10 ทมทอดพระเนตรไปทางทศตะวนออกเปนพระบรมสารรกธาตเสดจปาฏหารย จงเรยกปลดวงใหเอาพระราชยานทรงเสดจออกไปใหเอากรยปกขน สถาปนาพระมหาธาตสง 19 วา ใหชอ วดมหาธาต ตอมารชกาลสมเดจพระเจาสามพระยาเกดเพลงไหม พระราชมณเฑยรเมอ พ.ศ. 1983 และเกดเพลงไหมพระทนงตรมข เมอ พ.ศ. 1984 ดงนนพระราชวงหลวงระยะท 1 นจงปรากฏหลกฐานเอกสารวาประกอบดวยพระทนงจานวน 5 องค คอ พระทไพชยนตมหาปราสาท พระทนงไอสวรรยมหาปราสาทพระทนงไพฑรยมหาปราสาท พระทนงมงคลาภเษก และพระทนงตรมข พระราชมณเฑยรซงอาจจะเปนทประทบอก 1 หลง สวนอาคารอนๆ ไมปรากฏในเอกสาร

การขดแตงทางโบราณคดบรเวณวหารหลวงพบวาฐานของวหารหลวงสวนลางฝงลกอยใตดน สนนษฐานวาวหารหลวงหลงนคงมมาแตเดม ซงอาจจะเปนพระทนงมงคลาภเษก หรอพระทนงตรมของคใดองคหนง ตอมาเมอยกพระราชวงใหเปนพทธาวาสแลว จงแปลงใหเปนพระวหาร

สมเดจพระบรมไตรโลกนาถเสดจขนครองราชยสมบต เมอ พ.ศ. 1991 ทรงยกพนทพระราชงเดมใหเปนพทธาวาส เนองจากพระราชวงหลวงเดมคงชารดทรดโทรมยากจะปฏสงขรณ จากเหตเพลงไหมถง 2 ครงในรชกาลทผานมาประการหนง ทรงโปรดใหสรางพระราชวงหลาวแหงใหมทรมแมนา ดานเหนอของพระราชวงเดม ในตอนตนรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถยงทรงประทบอยในพระราชวงหลวงแหงเดม เพราะการกอสรางพระราชวงหลวงแหงใหมคงจะใชเวลาเกอบตลอดรชกาล เนองจาก

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

8

1) บรเวณทสมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงเลอก เพอสรางพระราชวงแหงใหมเปนทลมและบงนาตามธรรมชาต มหลกฐานชนดนจากการขดคนทางโบราณคดในพระราชวงหลวงพบวา ชนดนชนลางสดในหลมขดคนหลายหลมเคยเปนบอนาหรอบงนาชนดนโดยทวไปเกดจากการนาดนจากทใดทหนงมาถมปรบพนทเพอการกอสรางหลายครงหลายสมย สระนาในพระราชวงหลวงทกแหงเคยเปนบงนาธรรมชาตทขดลอกไวใชประโยชน ไดแก สระแกว สระโอ สระหนองหวาย สระรอบพระทนงบรรยงกรตนาสน และสระระฆง ดงนนการสรางพระราชวงใหมตองใชเวลาและกาลงคนปรบถมพนทเปนอนมาก

2) การทาสงครามตดพนกบพระเจาตโลกราชแหงอาณาจกรลานนา นบตงแตตนรชกาลนาจะสงผลใหการสรางพระราชวงแหงใหมลาชาลงเปนอนมาก พระราชพงศาวดารกลาววาสมเดจพระบรมไตรโลกนาถตองทรงเสดจขนไปประทบทเมองพษณโลกตงแต พ.ศ. 2006 จนเสดจสวรรคตเมอ พ.ศ. 2031 รวมเวลา 25 ป ในระยะเวลาดงกลาว ทรงสถาปนาสมเดจพระบรมราชาธราชท 3 พระราชโอรสใหครองราชยสมบตกรงศรอยธยาและคงเปนแมกองดาเนนการกอสรางพระราชวงแหงใหม

3) ไมปรากฏหลกฐานวามการกอสรางใดๆ ในบรเวณพระราชวงหลวงเดมในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ โดยเฉพาะเจดยประธานซงเปนสงสาคญทสดของพระพทธาวาสในสมยอยธยาจนถงรชกาลสมเดจพระรามาธบดท 2 จงพบหลกฐานการกอสรางมหาเจดย 2 องค เมอพ.ศ. 2035 เพอบรรจพระบรมอฐธาตของสมเดจพระบรมไตรโลกนาถองคหนง สมเดจพระบรมราชาธราชท 3 องคหนง เจดย 2 องคกลาวคงจะหมายถงเจดย 2 ใน 3 องค ทสรางเปนประธานของวดพระศรสรรเพชญ เจดยอกองคหนงสนนษฐานวาสมเดจพระบรมราชาหนอพทธางกรสรางขนเพอบรรจพระบรมอฐธาตของสมเดจพระรามาธบดท 2 สวนวหารหลวงนนไดรบการปฏสงขรณ เมอ พ.ศ.2042 เพอประดษฐานพระพทธรปศรสรรเพชญ

อยางไรกตามมหลกฐานวาพระราชวงหลวงแหงใหมนาจะสรางแลวเสรจในรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ เขยนวาพระองคประทบ ณ พระทนงเบญจรตนมหาปราสาท ซงเปนชอพระทนงทพระองคโปรดใหสรางในพระราชวงหลวงแหงใหม

ดงนน พระราชวงระยะท 1 นเปนทประทบของพระมหากษตรยแหงกรงศรอยธยา 7 พระองค ตงแตรชกาลสมเดจพระเจาอทอง ถงรชกาลสมเดจพระบรมราชาธราชท 2ระหวาง พ.ศ. 1893 – 1991 รวม 98 ป ทงนยงไมรวมเวลาทสมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงประทบทพระราชวงแหงนในตอนตนรชกาลซงไมมหลกฐานแนชดวานานเทาใด

2.1.1.2 พระราชวงหลวงระท 2 รชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ถงรชกาลสมเดจพระอาทตยวงศ (พ.ศ. 1991 – พ.ศ. 2173)

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

9

พระราชพงศาวดารกลาววาสมเดจพระบรมไตรโลกนาถทรงโปรดใหสรางพระทนงสรรเพชญปราสาทองคหนง และพระทนงสรรเบญจรตนมหาปราสาทอกองคหนงในพระราชวงแหงใหม ตวพระราชวงตงหนหนาไปทางทศตะวนออกมกาแพงกออฐลอมรอบ ขนาดประมาณ 190 x 450เมตร กาแพงหนาประมาณ 1.50 เมตร ลกษณะกาแพงกออฐหกมมเปนเสาหวเมด พบหลกฐานตรงมมกาแพงบรเวณทตอมาเปนปอมสวนองน กาแพงพระราชวงหลวงระยะท 2 น ยงไมมปอมประจามมประจาดานและพนทของพระวงหลวงกบวดพระศรสรรเพชญยงมไดเชอมตอใหเปนอนหนงอนเดยวกน

กาแพงและประตพระราชวงชนนอก แนวกาแพงพระราชวงหลวงดานตะวนออกอยบรเวณกงกลางทองสนามหนาจกรวรรดในปจจบนขดคนพบรากฐานของกาแพงและประต 2 ประตประตแรกตรงเขาพระทนงวหารสมเดจ ประตท 2 ตรงเขาพระทนงสรรเพญชปราสาท ตวกาแพงและประตกอดวยศลาแลงใชอฐผสมเลกนอย ลกษณะของประตมแผนผงหยกมมหลายมมคงจะเปนประตยอด มหองทพกโขลนทวารในชองประต และมบานประต 2 ชน ชอประตทแนวกาแพงดานน พบหลกฐานในพระราชพงศาวดาร คอ

1) ประตมงคลสนทร เปนประตดานหนาพระราชวงหลวงระยะท 2 ปรากฏชอในพระราชพงศาวดารอยางนอย 2 ครง ครงแรกเมอ พ.ศ. 2153 พระพมลธรรม (พระศรศลป) บวชอยวดระฆงซองสมสมครพรรคพวกยกเขามาฟนประตมงคลสนทรเขาไปในพระราชวง ปลดสมเดจพระศรเสาวภาคยออกจากราชบลลงก ขนครองราชสมบตทรงพระนามสมเดจพระเจาทรงธรรม อกครงหนงเมอ พ.ศ. 2172 สมเดจพระเจาปราสาททองครงดารงตาแหนงเจาพระยากลาโหม ยกพลเขามาฟนประตมงคลสนทรเขายดพระราชวงหลวง ปลดสมเดจพระเชษฐาธราชออกจากราชบลลงก แลวสถาปนาสมเดจพระอาทตยวงศขนเปนพระมหากษตรย การทารฐประหารทง 2 ครง ผกอการสามารถยกกาลงมาตงประชมพลภายในพระนคร กอนจะยกเขาโจมตพระราชวงหลวงทางดานหนา การรฐประหารครงแรกกาลงพลของพระพมลธรรม ตงประชมพลทวดมหาธาต ซงอยทางทศตะวนออกของพระราชวงหลวง เสนทางทจะใชยกพลเขามาพระราชวงไดสะดวกทสดคอทางถนน ตลาดเจาพรหม เขาโจมตพระราชวงหลวงทางดานหนา ดงนนประตแรกทผกอการรฐประหาร เขาถงกอน คอประตตรงหนาพระทนงวหารสมเดจ ประตนจงนาจะชอประตมงคลสนทร

2) ประตไพชยนต ปรากฏชอในพระราชพงศาวดารตอนแผนดนสมเดจพระยอดฟาวาเมอ พ.ศ. 2091 เสดจออกสนามใชชนชาง และงาชางพระยาไปนนหกเปน 3 ทอน อนงอยมา 2วน ชางตนพระยาฉนทนตไลรองเปนเสยงสงข อนงประตไพชยนตรองเปนอบาทว ถงวนอาทตยขน 5คา เดอน 8 สมเดจพระยอดฟาเปนเหตจงขนชนราชไดราชสมบต ประตนนาจะเปนประตสาคญอยทแนวกาแพงพระราชวงดานหนา คอ ประตทตรงเขาพระทนงสรรเพชญปราสาท

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

10

แนวกาแพงพระราชวงหลวงดานเหนอ มประต 3 ประต ไมปรากฏหลกฐานชดเจนวาชออะไร แตเนองจากแนวกาแพงเสนนยงคงใชประโยชนตอมาถงสมยอยธยาตอนปลาย โดยเปนกาแพงชนในของพระราชวงทขยายในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ปรากฏชอประตทง 3ประตนในแผนทพระนครศรอยธยา นบจากดานตะวนออก คอ

1) ประตไชยมงคลไตรภพชล อยใกลศาลหลวง ตรงกบประตเจาปราบทกาแพงเมอง ประตนขดพบรากฐานกาแพงมแผนผงเชนเดยวกบประตมงคลสนทร และสวนยอดของประตเปนชนซอน สนนษฐานวาเปนอยางยอดปรางค

2) ประตโคหาภพชล อยตรงทายพระทนงสรรเพชญปราสาท ตรงกบประตมหาไตรภพชลทวารอทกทกาแพงเมอง ฉนวนนาทาวาสกร ประตนหลกฐานยงไมชดเจน

3) ประตตนสมโอ อยตรงโรงเครองตน ขดพบรากฐานประตเหมอนกบประตมงคลสนทรและประตไชยมงคลไตรภพชล

แนวกาแพงพระราชวงหลวงดานตะวนตกทายวงเปนแนวขนานไปกบคลองทอ มประตบก 1 ประต ประตนา 2 ประต แนวกาแพงดานนใชเปนกาแพงชนนอกของพระราชวงทปฏสงขรณในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ดงนนชอประตทงหมดคงจะเปนชอทมมาแตเดม ดงปรากฏในแผนทพระนครศรอยธยา นบจากดานเหนอ คอ

1) ประตอดมคงคา เปนประตชกนาเขามาใชในสระทายวง (สระนใชรชกาลสมเดจพระนารายณ มการขดลอกและถมดนทรายเปนเกาะตรงกลาง สรางพระทนงบรรยงครตนาสน)ชองประตนมแผนผงหยกมม 2 มม นาจะเปนประตทรงคฤห มบานประตไม 2 ชน

2) ประตมหาโภคราช เปนประตบกอยกงกลางระหวางประตอดมคงคากบประตชลชาตวารสาคร ฐานรากของประตทขดคนพบไมมแผนผงหยกมม สนนษฐานวานาจะเปนประตมณฑป

3) ประตชลชาตทวารสาคร เปนประตไขนาออกจากสระภายในพระราชวงลกษณะเชนเดยวกบประตอดมคงคา

แนวกาแพงพระราชวงหลวงดานใตเชอมตอจากกาแพงพระราชวงดานตะวนตกตรงสวนองนมาบรรจบกบกาแพงพระราชวงดานตะวนออกทกลางทองสนามหนาจกรวรรด มประต 3ประต นบจากดานตะวนตก คอ

1) ประตสวนองน หรอประตบวรเจษฎานาร อยตรงหนาตาหนกตก มถนนออกไปยงสวนองนและคงจะเปนทางออกของฝายในไปวดพระศรสรรเพชญ

2) ประตฉนวน ประตนามถนนปอฐเปนทางเสดจพระราชดาเนนไปวดพระศรสรรเพชญ

3) ประต อยตรงหอพระมณเฑยรธรรมซงตงอยกลางสระหนองหวาย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

11

การแบงเขตภายในพระราชฐาน (กรมศลปากร, 2551 : 223-227) การศกษาการจดแบงเขตภายในพระราชฐานของพระราชวงหลวงระยะท 2 มขอจากดดานเอกสารทางประวตศาสตรประการหนง ขอจากดดานหลกฐานทางโบราณคดอกประการหนง เนองจากรากฐานของกาแพง รากฐานของพระทนงและอาคารตางๆ ทเรมสรางมาตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถนน อยในระดบชนดนลกกวาปจจบน จากการปฏบตงานทางโบราณคดในพระราชวงหลวงทผานมา ไดกระทาเพยงการขดแตงศกษาซากโบราณสถานทปรากฏบนผวดน ซงเปนหลกฐานของสมยอยธยาตอนปลายเปนสวนมากการขดคนชนดนทางโบราณคดยงกระทาอยางจากด

หลกฐานจากการขดคนชนดนทางโบราณคดในพระราชวงหลวงทผานมานนพบวาชนดนทเรมกอสรางพระราชวงหลวงตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ อยในระดบความลกประมาณ 1.50 เมตร จากระดบผวดนปจจบน ชนดนทอยเหนอขนมาอกหลายชนแสดงความตงใจทจะถมปรบระดบพนของพระราชวงใหสงขนกวาเดมดวยดนเหนยวและอฐหกกากปน โดยปรบผวหนาดวยทรายอกชนหนงเสมอ พนดนเหลานนแสดงถงกจกรรมการกอสรางอาคารใหมและการปฏสงขรณสงกอสรางเดมททรดโทรม ซงการถมพนใหสงขนจากกจกรรมดงกลาวนนนาจะสมพนธกบระดบพนของเมองโดยรวมทสงขนทกปดวย เนองจากการทบถมของตะกอนนาทวม

เมอมการถมพนทใหสงขนสวนฐานของสงกอสรางเดมจะตองจมอยใตดน ถาหากสงกอสรางเหลานนยงคงใชประโยชนกจะตองกออฐเสรมใหฐานและพนสงพนจากผวดน ในขณะทสงกอสรางเดมบางอยากอาจจะจาเปนตองเลกใช กรณนพบตวอยางทแนวกาแพงแกวลอมรอบพระทนงสรรเพชญปราสาทถกถมไวใตดนแลวสรางแนวกาแพงแกวใหม ซงเกดขนในคราวปฏสงขรณครงใดครงหนงอยางไรกตาม สนนษฐานวาสถานทสาคญภายในพระราชวงโดยเฉพาะมหาปราสาท เมอมการปฏสงขรณ คงจะสรางลงในทเดม แตแนวกาแพงทแบงเขตตางๆ อาจมการปรบเปลยนไปบางใหสมพนธกบสงกอสรางใหม ดงนนโดยภาพรวมของพระราชวงหลวงระยะท 2 นาจะมการแบงเขตภายในเปน 3 สวน คอ เขตพระราชฐานชนนอก ชนกลาง และชนใน โดยศกษาเทยบเคยงไดจากเอกสารแผนทพระนครศรอยธยา ดงน

1) เขตพระราชฐานชนนอก คอพนทสวนหนาของพระราชวง เปนทตงของสวนราชการตางๆ อาคารทยงเหลอหลกฐาน คอ ศาลหลวงตงอยตรงมมกาแพงทศตะวนออกเฉยงเหนอใกลประตไชยมงคลไตรภพชล ศาลหลวงหลงนใชประโยชนมาถงตอนปลาย

2) เขตพระราชฐานชนกลาง มกาแพงลอมรอบอกชชนหนงโดยแนวกาแพงดานตะวนออกมประตทางเขา 2 ประต สวนดานอนไมพบหลกฐาน พนทภายในกาแพงชนนถมสงกวาระดบพนทโดยรวม เปนทตงของพระมหาปราสาทสาคญ 2 หลง คอพระทนงวหารสมเดจ และพระทนงสรรเพชญปราสาท พระทนงทง 2 องค มกาแพงแกวลอมรอบสนามระหวางพระมหาปราสาทดานหนามโรงชาง โรงมา และทมดาบพระคลงมหาสมบตตงอยตรงพนทวาง ระหวางทายพระทนงทง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

12

2 องค มกาแพงลอมรอบอกชนหนง พนทนอกกาแพงลอมเขตพระราชฐานชนกลางดานใตมสระนาชอสระหนองหวาย กลางสระนาเปนทตงหอพระมณเฑยรธรรม รอบสระนานน มหอพระเทพบดรคลงสภรตน คลงพมานอากาศ และโรงชางทาเงน

3) เขตพระราชฐานชนใน คอพนทนอกกาแพงลอมเขตพระราชฐานชนกลางไปทางทศตะวนตก จนถงทายพระราชวง เขตนมแนวกาแพงขงเชอมระหวางกาแพงชนนอกดานเหนอและดานใต แบงพนทออกเปน 2 เขตยอย คอ สวนหนาและสวนหลง

เขตพระราชฐานชนในสวนหนา คอ พนทตอจากเขตพระราชฐานชนกลางไปทางทศตะวนตก มกาแพงลอมรอบชนหนง ภายในวงกาแพงนนาจะเปนทตงของพระทนงเบญจรตนมหาปราสาท ตรงตาแหนงทเปนพลบพลาตรมขในปจจบนใชเปนทประทบของพระมหากษตรยทางดานเหนอมโรงเครองตน 2 โรง บรเวณนคงจะเปนทอยฝายในดวย

เขตพระราชฐานชนในสวนหลง คอ พนทตอนทายสดของพระราชวง มสระนาขนาดใหญ ๑ สระ คอ บรเวณทตอมาเปนทกอสรางพระทนงบรรยงกรตนาสน บรเวณนนาจะเปนสวนหลวงภายในพระราชวงมาแตเดม มประตชกนาเขามาใชในสระ 2 ประตดงกลาวมาแลว

พระราชวงหลวงระยะท 2 เปนทประทบของพระมหากษตรยแหงกรงศรอยธยา 15 พระองค ตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถถงรชกาลสมเดจพระอาทตยวงศระหวาง พ.ศ. 1991 – 2173 รวม 182 ป

2.1.1.3 พระราชวงหลวงระท 3 รชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ถงรชกาลสมเดจพระเจาเอกทศ (พ.ศ. 2173 – พ.ศ. 2310)

สมเดจพระเจาปราสาททอง ปราบดาภเษกขนครองราชยสมบต พระนครศรอยธยา เมอ พ.ศ. 2173 ในระยะเวลานน กลาวไดวา การเศรษฐกจของศรอยธยาเรมมความเจรญมงคงถงทสด จากการตดตอคาขายกบตางประเทศ เปนเวลาทบานเมองสงบ ปราศจากศกภายนอกเขามาตดพน ดงนนในรชกาลของพระองค จงมเวลาทจะทานบารงบานเมองใหเจรญรงเรองยงขนในดานสถาปตยกรรมและศลปกรรมนนกลาวไดวาเจรญรงเรองสงสดเชนเดยวกน

การทสมเดจพระเจาปราสาททองมไดมเชอสายพระมหากษตรยตามการสบราชสนตตวงศ ทาใหพระองคพยายามทกวพทางทจะสรางอานาจและบารมใหเปนทายอมรบตอบรรดาขนนางและไพรฟาขาแผนดนสงทแสดงออกมาใหเหนอยางเปนรปธรรม ไดแก การกอสรางศาสนสถานการสรางและปฏสงขรณพระมหาปราสาทในพระราชวงหลวง เปนตน ศาสนสถานทพระองคสรางหลายแหงมขนาดใหญโต บางแหงอางถงการไปจาลองแบบมาจากประเทศเขมร ลกษณะดงกลาวทาใหคดไปไดวา พระองคพยายามยกพระองคดจเทวราชตามอยางลทธเขมรในการสรางอานาจของพระองคอยบางไมมากกนอย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

13

งานดานสถาปตยกรรมและศลปกรรมทสรางในรชกาลของพระองคนนมใชงานกอสรางทเนนเฉพาะเรองความใหญโต หรอปรมาณ เพอใหเปนสงสงเสรมอานาจและบารมของพระองคแตเพยงอยางเดยว งานเหลานนมคณภาพและงดงามอยางยง สงกอสรางหลายรปแบบคดคนและเรมสรางเปนครงแรกในรชกาลของพระองค ดานงานศลปกรรมทเกยวของกบพทธศาสนานนจะพบวา พระพทธรปทรงเครองทงทเปนปนปนและสารดสรางไดอยางงดงาม ไดสดสวนกลาวไดวาพระองคทรงใฝพระทยสนบสนนงานดานสถาปตยกรรมแบะศลปกรรมอยางแทจรง ทาใหงานดานนพฒนาไปอยางมาก

ในสวนของพระราชวงหลวงทประทบของพระองค เองนน มการพฒนาเปลยนแปลงอยางมากทงการกอสราง ปฏสงขรณพระมหาปราสาท การขยายขอบเขตพระราชวงหลวงใหกวางขวางและการเสรมสรางแนวกาแพงปอมปราการใหมนคงแขงแรงมากขน

ศกราช 944 ปวอก (พ.ศ. 2175 โปรดใหสรางพระทนงจกรวรรดไพชยนตมหาปราสาท พระทนงองคน สรางขนบนทวางระหวางพระราชวงหลวงกบวดพระศรสรรเพชญ คอนไปทางดานหนา ดงนนเมอแรกสรางพระทนงนตงอยนอกเขตพระราชฐานตวพระทนงจกรวรรดไพชยนตเปนปราสาทจตรมข มมขหลงสนกวาอก ๓ ดาน ตอออกมาทางดานทศตะวนตก ในแนวเดยวกนมอาคารหลงหนงคงจะเปนพระตาหนก พระตาหนกหลงนมกาแพงลอมรอบ โดยกาแพงดานใตใชแนวกาแพงวดพระศรสรรเพชญ แนวกาแพงดานตะวนออกคงจะตอออกไปจากแนวกาแพงดานหนาวดพระศรสรรเพชญ ทาใหมขทายของพระทนงจกรวรรดไพชยนตตงอยบนกาแพง หรอกาแพงลอมตาหนกพงเขาชนมมทายพระทนง

พระราชพงศาวดารฉบบพระราชหตถเลขากลาวตอไปวา ศกราช 998 ปชวด(พ.ศ. 2179) โปรดใหรอเทวสถานพระอศวรพระนารายณขนมาตงยงชกน ในปนนใหยกกาแพงออกไปใหสรางพระมหาปราสาทวหารสมเดจ

คาใหการชาวกรงเกากลาววา สมเดจพระเจาปราสาททองโปรดใหสรางพระทนงขนใหมอก 3 องค พระราชทานนามวา พระทนงสรยาสนอมรนทรวชย (จกรวรรดไพชยนต) ไอสวรรยทพอาสนทบางปะอนแลวใหสรางพระราชมณเฑยรและพระคลงขนอกเปนอนมาก

พระราชพงศาวดารทยกขนมากลาวตอนนมสาระสาคญ 3 ประเดนทมความเกยวของกน

ประเดนท 1 การยกกาแพงออกไป คอการขยายพระราชวงหลวงประเดนท 2 การสรางพระทนงวหารสมเดจหรอสรยาสนอมรนทรประเดนท 3 การสรางพระราชมณเฑยรและพระคลงเพมขนการทพระราชพงศาวดารกลาวถงการสรางพระทนงวหารสมเดจ เมอ พ.ศ. 2179

นนพระยาโบราณธานนทร เคยวนจฉยแลวเหนวา เปนการกลาวชอกอนมการกอสราง เพราะพระราช

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

14

พงศาวดารกลาวไวชดเจนวา พ.ศ. ๒๑๘๖ อสนบาตลงพระทนงมงคลาภเษกพงลง ทรงกรณาใหชางจดการกอพระมหาปราสาท ปหนงแลวเสรจใหนามชอพระวหารสมเดจ ดงนนพระทนงวหารสมเดจแปลงชอมาจากพระทนงมงคลาภเษก ตงอยขางในเพยงแตซอมใหมหาตองยกกาแพงออกไปไม พระทนงทสรางขนพรอมกบการขยายพระราชวงจงควรจะเปนพระทนงสรยาสนอมรนทร โดยเปนพระทนงสรางใหมตามทกลาวถงในคาใหการชาวกรงเกา

การสรางพระคลงเพมจากเดม ดงปรากฏในคาใหการชาวกรงเกาเกยวของกบการขยายพระราชวงเชนกน เพราะพบหลกฐานตอมาในแผนทพระนครศรอยธยาวา บรเวณทเปนทสรางของพระคลงมหาสมบตม 2 แหง คอพนทตอนทายระหวางพระทนงวหารสมเดจกบพระทสรรเพชญปราสาทแหงหนง แหงแรกสรางมาแลวพรอมกบการสรางพระราชวงในแผนดนสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ดงนนพระคลงมหาสมบตบรเวณสวนไพชยนตเบญจรตนจงเปนบรเวณทสรางใหมในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ในพนทขยายของพระราชวงดานใต

ดงนนในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง มการขยายพระราชวงออกไปดงน1) ขยายพระราชวงออกไปทางทศเหนอคลมพนทวางระหวางกาแพงพระราชวง

กบกาแพงเมอง โดยตอกาแพงพระราชวงดานตะวนตกไปทางทศเหนอชนกาแพงเมองทปอมปากทอแนวกาแพงพระราชวงดานเหนอใชรวมกบแนวกาแพงเมอง พนท พระราชวงสวนทขยายออกมาทางดานน ซกตะวนออกของฉนวนนาทาวาสกรทรงโปรดใหสรางพระทนงสรยาสนอมรนทรเพอเปนทประทบ ซกตะวนตกของฉนวนใหเปนทอยของฝายใน ตาหนกประถมเพลงซงตงอยตอนทายพระทนงสรยาสนอมรนทรคงจะสรางในรชกาลนเชนเดยวกน

2) ขยายพระราชวงออกไปทางทศใต เดมพนทสวนน เปนทวางระหวางพระราชวงกบวดพระศรสรรเพชญ การขยายพระราชวงออกมาทางดานน ทาใหพนทพระราชวงหลวงกบวดพระศรสรรเพชญเปนพนทเดยวกน โดยสรางกาแพงในแนวเหนอ – ใต เชอมกาแพงพระราชวงหลวงมาชนกาแพงวดพระศรสรรเพชญตรงจดนสรางปอมปน 1 ปอม กาแพงเสนนลอมฉนวนวดพระศรสรรเพชญไวขางใน กนสระแกวไวขางนอก พนทพระราชวงหลวง สวนทขยายออกมาทางดานนเปนสถานทกอสรางพระคลงมหาสมบต

3) ขยายพระราชวงออกไปทางทศตะวนออกโดยตอแนวกาแพงวดพระศรสรรเพชญดานใตทางทศตะวนออกราว 100 เมตร แลวหกขนไปทางทศเหนอชนกาแพงเมองทปอมทาคนการขยายเขตพระราชวงหลวงออกมาทางดานนลอมพระทนงจกรวรรดไพชยนตซงสรางมาแลวตอนตนรชกาลไดขางใน พรอมกบการยายสวนราชการตางๆ ออกมาสรางในพนทแหงน เชน ศาลาลกขน ศาลาสารบญช หอแปลพระราชสาสน และศาลหลวง เปนตน

กาแพงพระราชวงหลวงชนนอกทสรางในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททองสรางใหหนามากขน พบหลกฐานจากการขดแตงทางโบราณคดวา จะกออฐหมกาแพงเดมไวขางใน ไดแก

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

15

แนวกาแพงดานตะวนตก แนวกาแพงดานใตบางสวน แนวกาแพงวดพระศรสรรเพชญ ดานเหนอ ดานตะวนกก และดานใต พรอมกนนนมการสรางปอมปนประจามมประจาดานโดยรอบพระราชวง สวนแนวกาแพงชนนอกของพระราชวงเดมทอยในวงลอมของกาแพงพระราชวงทขยาย ยงคงใชประโยชนเปนกาแพงชนในยกเวนกาแพงดานตะวนออกถกรอลง สรางแนวกาแพงใหมขยบเขาไปดานในเลกนอย

ศกราช 1077 ปมะแม (พ.ศ. 2198) สมเดจพระเจาอยหวทรงประชวรหนกแปลงสถานลงไปอยพระทนงเบญจรตน ความในพระราชพงศาวดารขางตนอธบายไดวาสมเดจพระเจาปราสาททองคงจะทรงประทบอยทพระทนงสรยาสนอมรนทรททรงโปรดใหสรางขนใหมเปนประจาเมอทรงประชวรจงเสดจกลบมาประทบทพระทนงเบญจรตนตามเดมจนเสดจสวรรคต เนองจากพระทนงสรยาสนอมรนทรเปนพระทนง 2 ชน ไมสะดวกในการเสดจขนลง ดงนนในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททองจงมพระทนงซงใชเปนทประทบ 2 องค คอ พระทนงเบญจรตนซงสรางมาแลวตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ และพระทนงสรยาสนอมรนทร ทพระองคทรงโปรดใหสรางขน

สมเดจพระนารายณมหาราชเสดจขนเสวยราชสมบตเมอ พ.ศ. 2199 โดยทาสงครามชงราชบลลงกมานจากพระศรสธรรมราชาซงเปนพระปตลาผลของสงครามกลางเมองครงนทาใหพระราชวงหลวงชารดเสยหายอยางมาก ดงนนในชวงตนรชกาลพระองคทรงประทบทวงหนา ทรงโปรดใหบรณปฏสงขรณพระราชวงหลวง และใหขดสระทงทศเหนอ ทศใตพระราชวง คอการเปลยนแปลงพนทเขตพระราชฐานชนใน สอดคลองกลปเอกสารของชาวตางชาตทกลาวถงพระทนงซงเปนทประทบของสมเดจพระนารายณมหาราชองคหนงอยทลานชนในสดสรางขนใหมมแผนผงรปกากบาท หลงคาพระทนงประดบฉตรหลายชน บรเวณนนมคนา ตาหนกของพระมเหสกบพระธดากตงอยบรเวณใกลเคยงกนพระทนงองคเดยวกนน บาทหลวงในคณะทตของ เชอวาลเอร เดอ โชมองตมโอกาสไดเขาไปพบเหนเมอสมเกจพระนารายณมหาราชทรงโปรดใหคณะราชทตฝรงเศสเขาเฝาเปนกรณพเศษ ณ ทประทบภายหลงจากถวายพระราชสาสนเปนทางการแลว บาทหลวงเดอ ชวซยบนทกวาไดเขาเฝาในทรโหฐานแหงหนงภายในพระบรมมหาราชวง ซงไมเคยมชาวตางประเทศคนใดไดเขามากอนเลย เปนอทยานทนารนรมยตดคนดวยลาคและทางเดนอนงดงาม บาทหลวง ตาชารดซงรวมอยในคณะราชทตชดเดยวกนบนทกสภาพของบรเวณดงกลาวไวคลายกน พระทนงองคนเปนทแนชดวาอยในพระราชวงหลวงกรงศรอยธยา และจะตองหมายถงพระทนงบรรยงกรตนาสนเทานนทมบรรยากาศแบบน

แตหลกฐานในพระราชพงศาวดารฝายไทยกลาววา พระทนงองคนสรางขนในรชสมยสมเดจพระเพทราชาคอรชกาลตอมา เปนไปไดวาสมเดจพระเพทราชาเพยงแตทรงโปรดประทบพระทนงองคนตลอดรชกาล กลบใหสรางพระทนงทรงเปนทเสดจออกวาราชการททายวง แตพระราชพงศาวดารทเขยนขนภายหลงบนทกคลาดเคลอนไปกเปนได

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

16

แผนผงของพระราชวงหลวงในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช รากฎในแผนทเมองพระนครศรอยธยา ซงจดทาโดยบาทหลวงโทมส วลเนอรา เมอราว พ.ศ. 2230 ในสวนของพระราชวงแสดงไวเฉพาะแนวกาแพงชนนอกและปอม ในระยะเวลานพระราชวงหลวงขยายเขตออกมาเชอมตอกบวดพระศรสรรเพชญแลวตงแตรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง แผนผงดงกลาวยนยนวาสระแกวและสวนองนถกกนใหอยนอกเขตพระราชวง มแนวคลองชกนาจากคลองทอเขามาใชในสระแกวสายหนง

การเปลยนแปลงดานกายภาพในพระราชวงหลวงในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช มการปรบปรงเปลยนแปลงเขตพระราชฐานชนในอยางมากคอ การสรางพระทนงบรรยงกรตนาสน เปนทประทบททายพระราชวง การสรางพระตาหนกตกเปนทประทบของกรมหลวงโยธาทพกรมหลวงโยธาเทพพระมเหสในสมเดจพระเพทราชาดวย สวนทอยของฝายในถกกาหนดใหอยทายพระราชวงใกลกาแพงเมองดานเหนอ

เรองการประปาเปนความเจรญทางดานเทคโนโลยทกรงศรอยธยารบมาจากยโรป เมอตอนปลายรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช สรางขนในเขตพระราชฐานชนใน และบรเวณพระทนงบรรยงกรตนาสนในรชกาลน

สมเดจพระเพทราชาทรงโปรดประทบทพระทนงบรรยงกรตนาสน ทรงโปรดใหสรางพระทนงทรงปนททายพระราชวงเปนทเสดจออกวาราชการ ในรชกาลนเอาทายพระราชวงเปนขางหนาซงปรากฏหลกฐานวาทรงโปรดใหสรางศาลาลกขนขนในบรเวณนเชนเดยวกน

รชกาลสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ สรางตาหนกสวนกระตายตรงทายวดพระศรสรรเพชญ มกาแพงลอมรอบเพอใชเปนทประทบของกรมขนพรพนตตาแหนงกรมพระราชวงบวรสถานมงคล สรางตาหนกสระแกว ใหเปนทประทบกรมหมนสนทรเทพ กรมหมนเสพภกด สรางตาหนกศาลาลวดเปนทประทบของกรมหมนจตรสนทร ทง 3 พระองค เปนพระเจาลกยาเธอในสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ตาหนกทง 2 แหง อยในบรเวณสวนองน นอกเขตพระราชวงใกลสระแกว

ในรชกาลนบรรดาพระทนงชารดทรดโทรมลงทรงโปรดใหบรณปฏสงขรณทกแหงไดแกพระทนงวหารสมเดจสรรเพชญปราสาท สรยาสนอมรนทร และบรรยงกรตนาสน อาคารสถานทตางๆ คงจะไดรบการปฏสงขรณไปพรอมๆ กน ดงนนลกษณะทางกายภาพของพระราชวงหลวงในรชกาลนคงมการเปลยนแปลงไปจากเดมบางพอสมควร ภาพของพระราชวงหลวงในรชกาลน ปรากฏในเอกสารแผนทพระนครศรอยธยา คงเปนภาพความงามของพระราชวงหลวงครงสดทายกอนทถกทาลายลงเมอ พ.ศ.2310

หลงรชกาลสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศมพระเจาแผนดนปกครองกรงศรอยธยาตอมาอก 2 พระองค เปนระยะเวลาสนๆ ประกอบกบเปนชวงเวลาทมสงครามตดพนกบพมา จงไมมหลกฐานการเปลยนแปลงทางกายภาพในพระราชวงหลวงอกเลย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

17

กาแพง ปอม และประตพระราชวงหลวงชนนอก กาแพงพระราชวงสงถงทตงเสมา 4 เมตร ใบเสมาสง 1 เมตร รวมกาแพงสง 5 เมตร หนา 4 เมตร มเชงเทนสาหรบทหารยนรกษาการโดยรอบตามแนวกาแพงพระราชวงปรากฏชอปอมและประตศกษาไดจากเอกสารแผนทพระนครศรอยธยา ดงน

กาแพงพระราชวงหลวงดานตะวนออก นบจากทศเหนอไปทศใต ประกอบดวยปอมประต ดงน

1) ปอมปนในกฎมณเฑยรบาลเรยกวาปอมทาคน เปนปอมมมกาแพงพระราชวงดานตะวนออกเฉยงเหนอ เปนปอมบนกาแพงเมองดวย

2) ประตจกรมหมา พระยาโบราณราชธานนทรขดพบรากประต ปรตนตรงออกมาถนนปาตะกว มถนนตรงเขาประตชนในหนาพระทนงสรรเพชญปราสาท

3) ประตศรไชยศกด พระยาโบราณราชธานนทรขดพบรากฐานรมถนนหนาวงประตนออกตรงทายวหารหลวงวดธรรมกราช

4) ประตสวรรคพจตร ประตนอยระหวางประตศรไชยศกดกบประตสมณพศาลดยงขดไมพบ

5) ประตสมณพศาลด นาจะอยใกลกบปอมปนตรงถนนตลาดเจาพรหม ยงขดไมพบ

6) ปอมปน เปนปอมปนประจาดานตะวนออก ปองกนศตรเชาโจมตพระราชวงอยตรงหวถนนตลาดเจาพรหม หรอถนนหนาพรหม การเรยกชอถนนดงกลาวสนนษฐานวา ตงอยตรงหนาพระพรหม ซงหนาพรหมดงกลาวนาจะอยทสวนยอดของพระทนงจกรวรรดไพชยนต ซงมสถานทตงถดเขาไปในพระราชวง ดงนนปอมปนนอาจเรยกวาปอมตรงหนาพรหม ปอมปนนอาจเรยกวาปอมตรงหนาพรหม ปอมปนปจงอยตรงหนาพระทนงจกรวรรดไพชยนต หนาปอมปนกตงตรงหวถนนหนาพรหม

7) ประตศลาภรมย นาจะตงขบวนปอมหนาพรหมทางดานใต8) ประตอาคเนยาตรา อยใกลปอมปนมมกาแพงพระราชวงดานตะวนออกเฉยง

ใต ชอประตกบงบอกวาเปนทางเขา - ออก ดานอาคเนย9) ปอมปน ในกฎมณเฑยรบาลเรยกปอมศาลาสารบญช เปนปอมมมกาแพง

พระราชวงดานตะวนออกเฉยงใต ชอปอมนนาจะมทมาจากสถานทราชการแหงหนงทตงอยภายในพระราชวง คอ ศาลาสารบญช ซงทาหนาทเปนหอทะเบยนราษฎร

กาแพงพระราชวงดานใตนบจากทศตะวนออกไปตะวนตก ประกอบดวยปอมและประตดงน

1) ประตวจตรพมล นาจะอยใกลปอมศาลาสารบญช

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

18

2) ประตมงคลภศาศนด3) ประตฤทธไพศาลด เปนประตหชางตรงออกถนนปาตอง ตรงเขาถนนหนา

จกรวรรด ประตนอยตดกบกาแพงวดพระศรสรรเพชญดานหนา คณะราชทตจากตางประเทศเมอจะเขามาถวายพระราชสาสน พระเจาแผนดนกรงศรอยธยา จะขนเรอททาประตไชย ทกาแพงดานใตจดกระบวนแหตามถนนปาตองเขาสพระราชวงทประตฤทธไพศาลด เชน คณะราชทตของฝรงเศส ประตนคงจะเปนประตเดยวกบทจะหมายเหตเรองงานพระบรมศพ เรยกวาประตนครไชย สาหรบกระบวนพระบรมศพจากขางในออกไปถวายพระเพลง ททงพระเมรกลางเมอง ดวยเหตนจงทาประตนเปนประตหชางไมมยอดเพอใหพระยานผานได ประตนสาหรบขนนางเขาเมอมพระราชพธถอนาพพฒนสดยาวดพระศรสรรเพชญ

4) ปอมปนตรงวดชเชยง เปนปอมปนประจาดานใต ตงอยตรงทงพระเมรกลางเมองบรเวณซงเคยเปนทตงของวดชเชยง (สรางรชกาลสมเดจพระไชยราชาธราช เพกถอน สภาพในรชกาลสมเดจพระเจาทรงธรรม เพอใชสถานทเปนทงพระเมรกลางเมองยายพระพทธรปสาคญประจาวด คอพระมงคลบพตรไปตงในทแหงใหมทางดานทศตะวนตก) ปอมนในกฎมณเฑยรบาล เรยกวาปอมศาลาพระมงคลบพตร

5) ประตบวรนมต เปนประตเขาออกตรงกลางดานของกาแพงวดพระศรสรรเพชญดานใต คงจะเคยเปนพระราชวงหลวงระยะท 1 ลกษณะเปนประตยอด สาหรบพระมเหสและฝายออกถวายเพลงททงพระเมร

6) ปอมมมวดพระศรสรรเพชญ ปอมนในกฎมณเฑยรบาลเรยกวาปอมมมวดรามาวาส แตพระยาโบราณราชธานนทรเคยวเคราะหแลววาปอมนจะชอปอมมมวดรามาวาส คอวดพระรามไมได ดวยวดพระรามอยทางมมพระราชวงดานตะวนออก ซงถกทศกบปอมศาลาสารบญชแลว คงเปนดวยผคดลอกกฎมณเฑยรบาลตอๆ มาในชนหลงเขยนผด แตอยางไรกตามชอวดรามาวาสเปนวดทมอยจรงและเปนคนละแหงกบวดพระรามดงปรากฏในคาใหการชาวกรงเกา ตรงกบการใหการขนหลวงวดประดทรงธรรม จงเปนไปไดวาทายวดมงคลบพตรซงในปจจบนเหนเปนทวางเคยเปนทตงของวดรามาวาสและชอปอมนกอาจเรยกอกชอหนงวาปอมมมวดรามาวาสได

กาแพงพระราชวงหลงหลวงดานตะวนตกเรมจากปอมมมวดพระศรสรรเพชญไปทางทศใตสดของกาแพงทายวดพระศรสรรเพชญแนวกาแพงหกไปทางทศตะวนออกถงปอมปนมมสระแกว มแนวกาแพงตอจากปอมนไปทางทศเหนอชนแนวกาแพงพระราชวงหลวงระยะท 2 ดานใตกาแพงหกไปทางทศตะวนตกถงปอมสวนองน แลวหดขนไปทางทศเหนอชนกาแพงเมองทปอมทายสนมตามแนวกาแพงดานตะวนตกนประกอบดวยปอมประตดงน

1) ประตชองกด อยตรงกลางกาแพงวดพระศรสรรเพชญดานตะวนตกประตนคงเคยเปนประตทายพระราชวงเดม (พระราชวงหลวงระยะท 1) ลกษณะประตเจาะทะลกาแพงโดยไมม

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

19

เครองยอดสาหรบเปนทางเขา – ออก ของฝายในและภรรยาขนนางเขาไปรวมพระราชพในวดพระศรสรรเพชญ

2) ปอมปนมมสระแกว อยตรงกลางแนวกาแพงวดพระศรสรรเพชญดานเหนอตดกบประตฉนวนวดพระศรสรรเพชญ ปอมนคอนขางมสภาพสมบรณ มชองคหาภายในปอมสาหรบตงปนใหญในชองคหานอาจจะเปนทพกโขลนทวารททาหนาทเฝาประตฉนวนวดพระศรสรรเพชญดวยกได

3) ประตบวรเจษฎานาร ประตนเดมพระยาโบราณราชธานนทรสนนฐานวาคอประตซมหลงคาทรงคฤห ทยงคงเหลอสภาพสมบรณอยใกลกบมมกาแพงทศตะวนตกเฉยงเหนอของวดพระศรสรรเพชญแตประตดงกลาวเปนประตอยบนแนวกาแพงพระราชวง ดงนนประตนจงเปนกระตของตาหนกสวนกระตาย

ประตบวรเจษฎานาร มความหมายทบงบอกวาใชสาหรบผหญงเปนปรกต และควรจะเปนประตเขา – ออกทเขตพระราชฐานดานใน ประตนจะอยระหวางปอมเปนมมสระแกวกบปอมสวนองน ในระยะดงกลาวนพบหลกฐานวามประตแหงหนงใกลกบตาหนกตกและมมาแลวพรอมกบพระราชวงหลวงระยะท 2 เปนทางเขา – ออก ของฝายใน แตอยางไรกตามเอกสารแผนทพระนครศรอยธยากลาววา ประตนสาหรบภรรยาขนนางเขาถอนาพพฒนสตยาวดพระศรสรรเพชญจงยงไมทราบเหตใดบรรดาภรรยาขนนางจงออกมาจากเขตพระราชฐานชนใน ควรจะเปนทางออกของเจานายฝายในมากกวา

4) ปอมสวนองน เปนปอมสรางขนใหมในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ตรงตาแหนงเดมของมมทศตะวนตกเฉยงใตของพระราชวงหลงระยะท 2 ปอมนไดชอตามสวนองน พนทระหวางเขตพระราชฐานกบตาหนกสวนกระตาย

5) ประตชาตทวารสาคร เปนประตไขนาออกจากสระ พระทนงบรรยงกรตนาสนมมาแลวพรอมกบพระราชวงหลวงระยะท 2 มบานประตไม 2 ชน หลกฐานทางการขดแตงทางโบราณคดพบวาสมเดจพระเจาปราสาททอง แลวประตนาแหงนกมไดเปลยนแปลง

6) ประตมหาโภคราช เปนประตเขา – ออก ตรงทายพระทนงบรรยงกรตนาสนสาหรบขนนางเขาเฝาทพระทนงทรงปน คงเปนประตยอดมณฑปมบานประต 2 ชน

7) ประตอดมคงคา เปนประตไขนาเขาสระพระทนงบรรยงกรตนาสน ลกษณะเชนเดยวกบประตชลชาตทวารสาคร

8) ประตจนทวารมรณาภรมย สาหรบยกศพขางในออก ประตนขดพบบรเวณทายสนมใกลปอมปากทา (ปอมทายสนม) นาจะเปนประตทรงมณฑปและใกลๆ กบประตนยงมประตชอกดอก 1 ประต

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

20

9) ปอมปากทา เปนปอมมทศตะวนตกเฉยงเหนอของพระราชวงตงอยบนกาแพงเมองตรงปากคลองทอ ในกฎมณเฑยรบาล เรยกวาปอมทายสนม ปอมนขดพบรากฐานยงคงอยบางสวน

กาแพงพระราชวงดานเหนอเปนแนวเดยวกบกาแพงเมอง นบจากทศตะวนตกไปทศตะวนออกประกอบดวยปอมประตดงน

1) ประตบวรนารมหาภพชนย หรอประตดนเปนประตเขา – ออก ของฝายในอยใกลระหดนา

2) ประตมหาไตรภพชลทวารอทก หรอ ประตฉนวนประจาทาวาสกร เปนประตเสดจออกประทบเรอพระทนง ประตนพระยาโบราณราชธานนทรขดพบรากกาแพงทไมกอเปนกระเปาะหยกมม สนนฐานวาเปนประตยอดมณฑป

3) ประตเสาธงไชย อยตรงหนาพระทนงสรยาสนอมรนทร สาหรบแหพระเจาลกยาเธอลงสรงประตนเอกสารแผนทพระนครศรอยธยาวาเปนประตหชาง แตพระยาโบราณราชธานนทรสนนฐานวานาจะเปนประตยอดมณฑปเพราะเปนประตกาแพงใหญ

4) ประตเจาปราบ หรอประตทาเจาปราบ เปนประตยอดมณฑปเชนเดยวกนพบหลกฐานในเรองสมเดจพระบรมศพกรมหลวงโยธาเทพ วาสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหอนเชญพระบรมศพจากวดพทไธสวรรยมาทางชลมารคขนบกเขาสพระราชวงหลวงทประตเจาปราบ เมอกระบวนเขาประตนแลว จะตองเลยวซายไปตามถนนอฐซงไปบรรจบกบถนนหนาจกรวรรด ขน ขนตงเหนอพระเบญจาศพมาตามถนนหนาจกรวรรดไพชยนต เมอครงงานสมเดจพระบรมศพ พระเจาอยหวทายสระกอนเชญพระองคารออกทางประตเจาปราบ ลงเรอพระทนงสพรรณหงสไปลอย ณ วดพทไธสวรรยเชนกน

5) ประตชางเผอก สาหรบชางเผอกชางเนยมลงนา ประตนอยหวถนนหนาจกรวรรด

6) ประตทาคอย เปนประตเขา – ออกของขาราชการ คงอยใกลกบปอมทาคนยงขดไมพบรวมปอมรอบพระราชวงหลวง 8 ปอม ประตนา 2 ประต ประตบก 20 ประตในจานวนนเปนประตชองกด 1 ประต

การแบงเขตภายในพระราชวงหลวงระยะท 3 มเอกสารกลาวไวมากพอสมควรศกษาไดจากเอกสารฝายไทยและเอกสารตางประเทศ เอกสารฝายไทยไดแก แผนทพระนครศรอยธยาและคาใหการชาวกรงเกาเปนหลก สวนเอกสารตางประเทศนน ไดแกจดหมายของบรรดาราชทตและบาทหลวง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

21

2.1.2 พระราชวงหลวงแหงกรงศรอยธยา สามารถแบงเขตพระราชฐานตามหลกฐานทางโบราณคดและสถาปตยกรรมทยงคงอย ออกเปน 3 เขต ดงน (กรมศลปากร, 2551 :223-227)2.1.2.1 เขตพระราชฐานชนนอก หรอทองสนามจกรวรรด คอพนทสวนหนาของ

พระราชวง เปนทองสนามใหญทตงของสวนราชการมถนนหนาจกวรรดขนาดกวาง 12 เมตร จากประตชางเผอกทกาแพงพระราชวงดานเหนอ เมอพนทนงจกวรรดไพยนตถนนคงจะหกไปทางทศใตขนานกบกาแพงหนาวดพระศรสรรเพชญตรงออกประตฤทธไพศาลด (ประตนครไชย) มถนนทวางตวในแนวตะวนออก – ตะวนตก อก 2 เสน ตดผานทองสนาม ถนนสายแรกตอจากประตจกรมหมาตรงเขาประตสาราญไพชน ตรงขามประตพไชยสนทรนาพระทนงสรรเพชญปราสาท ถนนอกสายหนงตอจากประตศรไชยศกดตรงเขาประตสรนทวาร ตรงเขาประตไพศาลศลาหนาพระทนงวหารสมเดจ

เขตพระราชฐานชนนอกดานใตใกลปอมศาลาศาลบญชหรอกอทะเบยนราษฎรคาใหการชาวกรงเกากลาววาหอแปลพระราชสาสนกตงอยบรเวณนเชนเดยวกน ซงพระยาโบราณราชธานนทร เคยขดพบรากฐาน แตปจจบนบรเวณนถกปรบเปลยนเปนทกอสรางพระราชานสาวรยของสมเดจพระเจาอทองไปแลว

เขตพระราชฐานชนนอกดานเหนอใกลกาแพงพระราชวงตรงทายวหารหลวงวดธรรมกราช ขดพบรากฐานของอาคารหลงหนงสนนฐานวาเปนศาลาลกขน บรเวณนพระยาโบราณราชานนทรเคยขดพบดนหยกเลบประจาผกสานวน ศาลาลกขนนมกาแพงลอมรอบโดยมแนวกาแพงกนเขตพระราชฐานชนกลางไปชนกบกาแพงพระราชวงชนนอก สนนฐานวาบรเวณนคงมอาคารทใชเปนสถานทราชการอกหลายแหงแตยงขดไมพบ บรเวณนในแผนผงพระราชวงหลวงประกอบจดหมายเหตของแกมเฟอรลงตาแหนงอาคารไวหลายหลง

แผนทพระนครศรอยธยา ยงกลาวถงโรงปนใหญ 4 โรง ประจาตาแหนงของพระมหาเทพ พระมหามนตร พระราชรนและพระอนทเดชะ วาอยในเขตนเชนเดยวกนแตยงขดไมพบ

2.1.2.2 เขตพระราชฐานชนกลาง พนทเขตนเปนทตงของพระมหาปราสาทสาคญ 3 หลงคอ พระทนงวหารสมเดจ พระทนงสรรเพชญปราสาท และพระทนงสรยาศนอมรนทร และเปนทตงของพระคลงมหาสมบต โรงชาง โรงมา เปนตน

ดานตะวนออก มกาแพงแยกออกจากเขตพระราชฐานชนนอก มประตซมยอดปรางคพรหมพกตรเปนทางเขาออก 2 ประต คอ ประตสาราญไพชนตรงหนาพระทนงสรรเพชญปราสาท และประตสรนทวารตรงหนาพระทนงวหารสมเดจ ประตนขดพบยอดปรางคพรหมพกตรปจจบนจดแสดงอยในพพธภณฑสถานแหงชาตเจาสามพระยา

ดานเหนอกาแพงเปนแนวแนวเดยวกบกาแพงเมองมประตออกทกาแพงเมอง 3ประต คอ ประตเจาปราบ ประตเสาธงไชย และประตมหาไตรภพชลทวารอทก ดงกลาวมาแลว

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

22

ดานตะวนตกแบงเขตพระราชฐานชนกลางกบชนในดวยฉนวน ซงเชอมตอจากประตมหาไตรภพชลทวารอทกมาทางใตผานทายพระทนงสรยาสนอมรนทรในระยะนทางฉนวนตดผานกาแพงขนพระทนงพระทนงสรยาสนอมรนทรกบพระทนงสรรเพชญปราสาท มประตเขาชอประตคหาภพชล ประตนยายจาแวนรกษาทางฉนวนตรงนมประตทะลผนงทางฉนวนออกไปฝายใน 1 ประตจากแนวนทางฉนวนผานทายพระทนงสรรเพชญปราสาท และพระทนงวหารสมเดจ ระหวางนมประตเขา – ออกตดตอ ชนกลางกบชนนอกอก 1 ประตสดทายฉนวนมประตออกไปฉนวนวดพระศรสรรเพชญชอประตสวรรคโคหา ประตนยายยมรกษา

ดานใตมแนวกาแพงเชอมตอจากฉนวนวดพระศรสรรเพชญไปชนดานกาแพงแนวตะวนออกกนสระหนองหวายไวขางนอก

พระทนงวหารสมเดจและสรรเพชญปราสาทมกาแพงลอมรอบอกชนหนง พนทภายในกาแพงยกระดบสงกวาภายนอก แนวกาแพงดานตะวนออกมประต 2 ประต คอ ประตพศาลศลาตรงหนาพระทนงวหารสมเดจ และประตพไชยสนทรตรงหนาพระทนงสรรเพชญปราสาท ในแผนทพระนครศรอยธยาวาเปนกาแพงทมเชงเทน ประตมซม แตจากการขดแตงพบแนวกาแพงหลงเจยดขนาดเลก คงมเชงเทนไมได สวนประตนนอาจจะเปนไดเพยงซมทรงคฤหพนทนอกกาแพงนเปนสนามกวางเปนทตงของโรงชาง 8 โรง มซมยอด และตกจาสงด 2 หลงๆ ละสามหอง

พระทนงวหารสมเดจ เปนปราสาทมขหนาหลงยาว มขขางสนมกาแพงแกวลอมรอบ 3 ดาน ดานหลงชนทางฉนวน มทมดาบอยซาย – ขวา หนาพระทนง

มกาแพงเชอมระหวางกาแพงแกวลอมพระทนงวหารสมเดจ และพระทนงสรรเพชญปราสาท ตรงมขสนของพระทนงทง 2 องค มประตพมานมงคลออกตรงกลางแนวกาแพงนนแนวกาแพงสายนแบงพนทระหวางพระทนงทง 2 องค ออกเปน 2 สวน สวนในเปนทตงของพระคลงมหาสมบต

พระคลงมหาสมบตทตงอยบรเวณนคงมมาตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ขดคนพบซากอาคารแลว 2 หลงเปนอาคารกอดวยอฐมผนงหนา แบงภายในเปนหองเลกๆอกหลายหอง แผนทพระนครศรอยธยายงกลาวอกวามโรงชางทารปอยในบรเวณนอก 1 โรง

บรเวณทองสนามหนาพระมหาปราสาทวหารสมเดจและสรรเพชญปราสาท หนาพระคลงมหาสมบต มโรงชางเผอก 4 โรง โรงมาตน 1 โรง 4 หองใสมาหองละ 2 ตว และมคลงใสเครองชางเครองมาอยบรเวณนดวย ปจจบนพบรากฐานของอาคารมแผนผงสเหลยมจตรส 2 โรง ยงไมแนชดวาจะเปนโรงชางเผอก หรอคลงใสเครองชางเครองมา

พระทนงสรยาสนอมรนทรตงอยทางดานเหนอสดของเขตพระราชฐานชนกลางเปนปราสาท 2 ชนมมขหนาหลงยาวกอดวยศลาแลงสลบอฐ มกาแพงแกวลอมรอบทมดาบชาววงอย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

23

ดานขวา ทมดาบตารวจในอยดานซาย มกาแพงกนดานหนาพระทนงสายหนงมประตออกชอประตไพชนยทวาร นอกกาแพงนมโรงโอสถ โรงพระราชยาน โรงพรมสอ โรงชางสนะ(ชางเยบผา) 2 โรง โรงนางพญาชางเผอก 1 โรง ดานใตพระมหาปราสาทมพระตาหนกใสพระรปสมเดจพระนเรศวรกบเครองพระแสงตนหลงหนงยงขดไมพบ

2.1.2.3 เขตพระราชฐานชนใน เขตพระราชฐานชนในเปนทประทบของพระมหากษตรยเจานางฝายในและสนม คอพนททางทศตะวนตกของฉนวนหรอเขอนเพชร แบงออกเปน 5 เขตยอยดงน

1) เขตพระราชมณเฑยรเดม คอพนทตดกบฉนวนดานตะวนตกมกาแพงลอมรอบ คอดานตะวนออกตดฉนวน ดานเหนอชนกาแพงชนใน(กาแพงชนนอกของพระราชวงหลวงระยะท 2) ดานตะวนตกกาแพงหกออกจากกาแพงดานเหนอไปทางทศใตขนานสระพระทนงบรรยงกรตนาสน แลวกาแพงหกไปทางทศตะวนออกชนกบฉนวนตรงทายพระมนงวหารสมเดจ

ผนงทางฉนวนมประตออกจากเขตพระราชฐานชนกลางมาเขตพระราชมณเฑยร มถนนอฐตรงออกกาแพงกาแพงดานตะวนตก มสะพานขามสระไปพระทนงบรรยงกรตนาสนถนนสายนนาตรงกบแผนทพระนครศรอยธยาเรยกอกชอหนงวาถนนตนดอกเหลก มผหญงชาวบาน ทาทราย ทาแขก เขามานงรานขายผา แตยงนาสงสยอยวาเหตใดชาวบานจงเขามาตงรานขายของในเขตพระราชฐาน

กาแพงดานเหนอมประตตนสมโอออกไปเขตทายสนมตรงตาหนกประถมเพลง รมกาแพงสายนมถนนปอฐออกมาจากประตหชางทผนงทางฉนวนตรงไปทางทศตะวนตกทายพระราชวง

กาแพงดานตะวนตกมประตออกตรงทตงถงนาประปา 1 ประต ไมปรากฏชอและมประตออกตรงสะพานขามไปยงพระทนงบรรยงกรตนาสนอก 1 ประตชอ ประตฉนวน

กาแพงดานใต นบจากทศตะวนตกมประตชอประตสะพานแพะ และประตสเมรเปนประตสะพานแพะมถนนอฐเปนแนวตรงขนานไปกบกาแพงดานตะวนตกฝายทายโรงเครองตนเชอมตอกบถนนอฐสายทกลาวมาแลว ถนนสายนนาจะตรงกบถนนทแผนทพระนครศรอยธยากลาววาผหญงชาวบานในไกเขามานงรานขายเครองสาเภาจน

ในเขตพระราชมณเฑยรเดม เปนทนงของพระทนงเบญจรตนมหาปราสาท ทสรางมาแลวตงแตรชกาลสมเดจพระบรมไตรโลกนาถใชเปนทประทบ ตาแหนงทตงของพระทนงองคนนาจะตรงกบบรเวณทพระยาโบราณราชธานนทรกลาววา ขดพบรากพระทนงหมหนงกอฐานอฐ พนปอฐหนาววลดหลนหลายชน มเสาไมแกนเรยงรายเปนระยะกนไป เขาใจวาจะเปนพระราชมณเฑยรสถาน พระทนงน กาแพงแกวลอมรอบยงคงปรากฏรองรอยอยบรเวณน พระบาทสมเดจพระ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

24

จลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพลบพลาตรมขเพอเปนทประกอบพระราชพธทกรงเกา

ทางดานเหนอของพระทนงเบญจรตนมหาปราสาทมโรงเครองตน 2 หลงตงอยใกลประตตนสมโอ มกาแพงแกวเตยๆ ลอมรอบ นอกจากนในพนทวาทางดานใตของพลบพลาตรมขยงขดพบฐานรากของอาคารขนาดเลกกอดวยอฐ ใชเสาไมอกอยางนอง 2 หลง คงจะเปนพระทนงโถงสาหรบประทบพกผอนพระราชอรยาบถ คลายกบพระทนงสนามจนทรในพระบรมมหาราชวงกรงเทพมหานคร

2) เขตพระทนงบรรยงกรตนาสน บรเวณนเปนสงทเปลยนแปลงในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช เมอพระองคทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนงบรรยงกรตนาสนขนเพอเปนทประทบโดยการขดลอกสระนาเดม นาดน อฐหก และทรายมาถมทกลางสระใหเปนเกาะลกษณะมคนาลอมรอบแลวสรางพระทนงบรรยงกรตนาสนขนบนเกาะนน

เมอรชกาลสมเดจพระเพทราชราชาทรงโปรดประทบทพระทนงองคนเชนเดยวกนในรชกาลนเอาทายพระราชวงเปนขางหนา สรางศาลาลกขนสรางพระทนงทรงเปนทเสดจออกวาราชการ ตาแหนงของพระทนงทรงปนน เดมพระยาโบราณราชธานนทรสนนฐานวาเปนบรเวณเนนดนใกลกบประตอดมคงคา แตจากการขดแตงวาเนนดนดงกลาว เปนแนวกาแพงพระราชวงอยางไรกตามพระทนงทรงปนนาจะตงถดเขามา คอพนทวางทางดานเหนอ นอกสระพระทนงบรรยงกรตนาสน เนองจากมหลกฐานในพระราชพงศาวดารฉบบพระราชหตถเลขาวาเมอ พ.ศ. 2298 สมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเจาฟาธรรมาธเบศรเขาเฝาเพอไตรสวนกรณเปนชกบฟาสงวาลย เจาฟาธรรมาธเบศรเสดจขนสะพานใตระหดนา ทรงเสลยงมาทางทายวงตรงศรสาราญ คงจะเขาทางประตจนทวารมรณาภรมย ทอดพระเนตรเหนคนนงประชมอยรมศาลลกขนนอกพระทนงทรงปน เอกสารแผนทพระนครศรอยธยายงกลาวถงอาคารหลายหลงทตงอยในบรเวณพระทนงทรงปน ไดแกตาหนกสองหองสาหรบราชาคณะและพระอปราชพกรอเขาเฝา ทมสงฆทมดาบมหาดเลก โรงนาฬกา โรงโอสถ โรงเครองมาตน โรงพระแสงเครองตน และโรงชางทามกอยหนาพระทนงทรงปน อาคารทงหมดในบรเวณนยงขดไมพบ

3) เขตพระตาหนกโคหาสวรรคหรอตาหนกตก คอพนทดานใตนอกสระพระทนงบรรยงกรตนาสนพระตาหนกหลงนสรางขนในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราชเพอเปนทประทบของสมเดจพระอครมเหสของพระองค ตอมาเปนทประทบของกรมหลวงโยธาทพ กรมหลวงโยธาเทพในรชกาลสมเดจพระเพทราชา มกาแพงลอมรอบโดยดานใตชอประตสวนองนหรอประตบวรเจษฎานาร ประตนมถนนออกไปทองสนามจนทรถนนนเลยวซายเขาเขตพระราชมณเฑยรเดม

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

25

4) เขตทองสนามจนทร คอพนทวางดานตะวนออกนอกกาแพงลอมพระตาหนกตก ในบรเวณนนาจะเปนทตงของพระทนงสนามจนทร พระทนงสนามชย และพระทนงพมานรตยาตามทปรากฏชอในกฎมณเฑยรบาล แตยงขดไมพบรากฐาน

5) เขตทายสนาม คอพนทตอจากฉนวนตรงทายพระทนงสรยาสนอมรนทรมาทางทศตะวนตกบรเวณนมกาแพงลอมรอบคอดานตะวนออกจรดฉนวนนาประจาทาวาสกร ดานเหนอจรดแนวกาแพงเมองมประตออกชอประตดน (ประตบวรนาร มหาภพชนย) ใกลระหดนา ดานตะวนตกจรดแนวกาแพงพระราชวงดานตะวนตก มประตออกชอประตจนทวารมรณาภรมย ดานใตจรดแนวแนวกาแพงชนในแนวกาแพงเสนนปนแนวเดยวกบกาแพงคนพระทนงสรยาสนอมรนทรกบพระทนงสรรเพชญปราสาท มประตตนสมโอเปนทางเขา – ออกตดตอกบเขตพระราชมณเฑยร เดมแนวกาแพงเสนนนาจะมประตเขา – ออกตดตอกบพระทนงบรรยงกรตนาสนอก 1 ประต ชอประตอดมนาร ซงแผนทพระนครศรอยธยากลาววาประตนตรงออกประตดน

เขตทายสนามเปนเขตหวงหามทอยของเจานายฝายใน บรเวณนเกดขนในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง บรเวณนคงประกอบดวยตาหนกจานวนมากเปนทอยของเจานายแตละพระองคซงคงจะสรางดวยเครองไม บรเวณใกลฉนวนทายพระทนงสรยาสนอมรนทรเปนทตงของพระตาหนกประถมเพลง 2 หลง เปนอาคารหาหองผาไม สวนฐานรากนาจะสรางดวยอฐ บรเวณทายสนมนยงมไดดาเนนการขดคนทางโบราณคด

2.1.4 พระทนงในพระราชวงโบราณ

ภาพท 2-1 แสดงภาพพระมหาปราสาทในพระราชวงโบราณทมา : หนงสอคมอทองเทยว-เรยนร อยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

26

2.1.4.1 พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท (กรมศลปากร, 2551 : 229)พระทนงสรรเพชญมหาปราสาทตงอยในเขตพระราชฐานชนกลาง สมเดจพระ

บรมไตรโลกนาถ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนในพระราชวงแหงใหมเมอ พ.ศ. 1991สาหรบใชประกอบพระราชพธตามพระราชประสงคของพระมหากษตรย และใชในการตอนรบคณะราชทตตางประเทศ

พระราชพงศาวดารกลาววาพระทนงสรรเพชญมหาปราสาทใชในพระราชพธบรมราชาภเษก และปราบดาภเษกในรชกาลสมเดจพระเพทราชา พ.ศ. 2231 รชกาลสมเดจพระเจาเสอพ.ศ. 2246 รชกาลสมเดจพระเจาเสอ พ.ศ. 2246 รชกาลสมเดจพระเจาทายสระ พ.ศ. 2251 รชกาลสมเดจพระเจาอทมพร พ.ศ. 2301 และรชกาลสมเดจพระเจาเอกทศน พ.ศ. 2301 นอกจากนยงใชประกอบพธโสกนตเจาพระขวญ พระเจาลกยาเธอในสมเดจพระเพทราชา และพระราชพธอปราชาภเษกเจาฟากรมยนพรพนต

ภาพท 2-2 แสดงภาพจาลองของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท เมอครงยงสมบรณทมา : หนงสออยธยามรดกโลก ภาพสะทอนจากอดต

พระทนงสรรเพชญมหาปราสาทใชเปนสถานทเสดจออกรบคณะราชทตตางประเทศ ทเขามาเจรญสมพนธไมตรกบกรงศรอยธยา คงใชมาตงแตสมยสมเดจพระรามาธบดท 2เมอชาวโปรตเกสเดนทางเขามา คณะราชทตชดสาคญทพระเจาแผนดนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

27

ใหเขาเฝาทพระทนงองคน ไดแก คณะราชทตของฝรงเศสในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราชคณะราชทตลงกาในรชกาลสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ เปนตน คาใหการชาวกรงเกากลาววาถาหากเปนคณะราชทตเมองใหญจะไดเขาเฝาถวายพระราชสาสนในทองพระโรง หากเปนคณะราชทตเมองเลกเสดจออกรบพระราชสาสนทมขเดจ

ภาพท 2-3 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : แบบจาลองจากศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท เปนปราสาทมซมยอดมณฑป 9 ยอด มขโถงทตอออกมาจากปราสาทองคประธานนนไมมยอด มแตหลงคาซอน 3 ชน หนาบนมขประเจด ดานหนามมขเดจตงพระทนงบษบกทองคา สาหรบเสดจออกรบแขกเมองกลางพระมหาปราสาท มพระทนงบนยงกกาญจนเนาวรตน เปนทเสดจประทบนงออกรบแขกเมอง และออกขนนางในพระราชพธราชาภเษก มบนไดทางขน 2 ขางมมเดจ มบนไดทางขนตรงมขสนทง 2 ขาง และบนไดทางขน 2 ขางของทองพระโรงหลง ทายพระทนงชนผนงฉนวนมเกยราชยาน ทองพระโรงหลงนนนาจะสรางเปน 2ชน มเสาอฐรองรบพนไมของชนท 2 ตรงกลางพระมหาปราสาทมเสากออฐขนาดใหญ 4 ตน คงรองรบเครองยอดของปราสาท

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

28

ภาพท 2-4 แสดงโครงสรางของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : หนงสอคมอทองเทยว-เรยนร อยธยา

คณะราชทตลงกาซงเดนทางเขามาขอพระสงฆกรงสยามในรชกาลสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ไดเขาเฝาถวายพระราชสาสนทมขเดจพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท โดยบรรยายสภาพของพระทนงองคนวา ฝาพระทนงปดทอง ราชบลลงกทมขเดจสงจากพนประมาณ 10คบ ตงบษบกทประทบ ราชบลลงกนน ผกมาน ปกทองทฐานพระทนง 2 ขางมขเดจ ตงรปหม ราชสหรากษส โทวารก นาค และพราวะยกษอยางละคลวนปดทอง รอบมขเดจตงเครองสง

ภาพท 2-5 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : แบบจาลอง จากเมองโบราณ จงหวดสมทรปราการ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

29

การขดตรวจทางถนนบรเวณทายพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท พบวาทางฉนวนสรางทบซอนบนกาแพงแกวลอมพระทนง ดงนนทางฉนวนเปนงานกอสรางหลงจากพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท การสรางทางฉนวนเกดขนพรอมกบการถมปรบระดบพนรอบพระทนงใหสงขน แลวสรางกาแพงแกวลอมพระทนงใหม

เอกสารทางประวตศาสตรกลาวถงการเปลยนแปลงทางกายภาพของพระราชวงหลวงอยางมากในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง พระทนงหลายองคถกสรางขนใหม พระทนงทมอยเดมกไดรบการปฏสงขรณเชนเดยวกน สนนษฐานวาพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท ไดรบการปฏสงขรณในรชกาลนครงหนงพรอมกบกาลสรางฉนวน

ในแผนดนสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ ทรงพระกรณาดารสสงเจาพระยาราชนายกวาทกลาโหมใหเปนแมกองทาการปฏสงขรณพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท ซงชารดคราคราอยนน ใหรอเครองบนลงปรงใหม 10 เดอนจงสาเรจ และองคเกานนหมแตดบกหาปดทองไม การทาใหมครงน ทรงพระกรณาให ปดทองยอดและชอฟา ใบระกา นาคสะดง บราล เชงกลอน ดอกจอกทงสน

ภาพท 2-6 แสดงภาพพระทนงสรรเพชญมหาปราสาทในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

30

2.1.4.2 พระทนงวหารสมเดจ (กรมศลปากร, 2551 : 231)

ภาพท 2-7 แสดงภาพพระทนงพระทนงวหารสมเดจทมา : หนงสอ อยธยา

พระทนงวหารสมเดจ เดมชอพระทนงมงคลาภเษก ไมปรากฏวาสรางขนเมอใดแตมหลกฐานในพระราชพงศาวดารวา ในแผนดนสมเดจพระนเรศวรมหาราช พระเจาเชยงใหมขอสวามภกด แตงพระราชสาสนและเครองราชบรรณาการมาถวาย พระยาละแวกแตงเครองราชบรรณาการมาถวายอกครงหนง ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเขาถวายพระราชสาสน ณ พระทนงมงคลาภเษก พระทนงองคน ใชสาหรบพระราชพธบรมราชาภเษกในแผนดนสมเดจพระเอกาทศรถ และปราบดาภเษกในแผนดนพระเจาปราสาททอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

31

ภาพท 2-8 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงวหารสมเดจทมา : แบบจาลอง จากเมองจาลอง จงหวดชลบร

ศกราช 1005 (พ.ศ. 2186) รชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง เกดอสนบาตตองพระทนงมงคลาภเษกพงลง ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหกอพระมหาปราสาทขนใหม ปหนงแลวเสรจใหชอวา พระทนงวหารสมเดจ ตอมาในแผนดนสมเดจพระเจาอยหวรมโกศ พระทนงวหารสมเดจชารดคราครา ทรงพระกรณาดารสสงกรมพระราชวงบวรสถานมงคล ใหรอเครองบนลงทาใหมสบเดอนจงสาเรจ

พระทนงวหารสมเดจ เปนปราสาทจตรมข มมขหนาหลงยาว มขขางสน มมขเดจทดานหนา ปจจบนเหลอเฉพาะสวนฐานแอนโคง มบนไดทางขนทองพระโรงหนาจานวน 2 บนไดตงขนาบมขเดจ ทองพระโรงหลงมบนไดทางขนทดานขาง

ปราสาทประธานมยอดเปนทรงปรางค จานวน 5 ยอด คอยอดหนงเปนยอดประธาน และยอดบรวารอยทหลงคามขทงสดาน นอกจากนคาใหการขนหลวงวดประดทรงธรรมยงกลาวตอไปวา ทหลงคาของมขโถงหนานนยงทาเปนยอดทรงมณฑป แตจากรองรอยของสวนทเหลออยนนไมปรากฏสวนของเสาหรอการออกมมทสอเคาวาจะขนไปรบโครงสรางสวนบนทเปนยอดแหลมแตอยางใด

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

32

ภาพท 2-9 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงวหารสมเดจทมา : แบบจาลอง จากศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

หนาพระทนงหลงนยงมทมดาบซายขวา มกาแพงแกวลอมรอบ ชาลาพระมหาปราสาทปดวยหนออน มเสาโคมไพทาดวยหนตงอยทง 8 ทศ มสงหทามาจากหน และรปภาพทหารจนตงเรยงรายอยตามชาลาพระมหาปราสาท

ภาพท 2-10 แสดงภาพพระทนงพระทนงวหารสมเดจในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

2.1.4.3 พระทนงสรยาสนอมรนทร (กรมศลปากร, 2551 : 232)

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

33

ภาพท 2-11 แสดงภาพพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : ออนไลน http://www.oknation.net

พระทนงนตงอยทางทศเหนอ สดเขตพระราชฐานชนกลาง รมกาแพงเมองใกลแมนาลพบร บรเวณทตงของพระทนงองคน อยในพนทสวนขยายของพระราชวงหลวงในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง พระราชพงศาวดารกลาววา ศกราช 998 (พ.ศ. 2179) สมเดจพระเจาอยหวใหรอเทวสถานพระอศวรพระนารายณขนมาตงยงชกน ใหยกกาแพงพระราชวงออกไป ใหสรางพระมหาปราสาทวหารสมเดจ การยกกาแพงพระราชวงออกไปคอการขยายพนทพระราชวงหลวงออกไปทางดานเหนอ ดานใตและตะวนออก ดงนนการทพระราชพงศาวดารกลาวถงชอพระทนงททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสรางขนใหม พรอมกบการบรรยายเขตพระราชวง ควรจะตงในพนทขยายซงพระยาโบราณราชธานนทรเคยวนจฉยเรองนไววา คาวาสรางพระทนงวหารสมเดจนนเปนคาเรยกกอนมชอพระวหารสมเดจองคทยงเหนฐานอยทกวนน เพราะพระวหารสมเดจนในพระราชพงศาวดาร กลาวความชดเจนวา เมอศกราช 1005 อสนบาตตกลงเปนเพลงไหมพระทนงมงคลาภเษกทชอปราสาททอง ทรงโปรดเกลาใหชางจดการใหมปหนงสาเรจใหชอพระวหารสมเดจ และพระทนงวหารสมเดจกตงอยในกาแพงชนใน เปนแตทาใหใหมหาตองถงขยายกาแพงวงใหม ดงนน พระทนงองคทสรางขนในคราวนนาจะไดแกพระทนงสรยาสนอมรนทร จงสอดคลองกบคาใหการชาวกรงเกาทกลาววา สมเดจพระเจาปราสาททองใหสรางพระทนงขนใหมอก 3 องค คอ พระทนงสรยาสน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

34

อมรนทร พระทนงจกวรรดไพชยนต พระทนงไอสวรรยทพยอาสนทบางปะอน ตอนปลายรชกาลศกราช 1017(พ.ศ. 2198) สมเดจพระเจาอยหวทรงประชวรหนก สนนฐานวาเมอพระทนงสรยาศนอมรนทรสรางเสรจแลวสมเดจพระเจาปราสาททองทรงใชเปนทประทบตลอดมา เมอประชวรจงเสดจกลบมาประทบพระทนงเบญจรตนองคเดมเนองจากพระทนงสรยาสนอมรนทรเปนพระทนง 2 ชนลาบากตอการขนลง

ภาพท 2-12 แสดงภาพแบบจาลองพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : แบบจาลอง จากศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

รชกาลสมเดจพระนารายณมหาราชไมทรงโปรดประทบพระทนงนทรงโปรดเกลาฯ ใหสรางพระทนงบรรยงกรตนาสนเปนทประทบฝายใน เมอพระองคเสดจสวรรคตทเมองลพบรสมเดจพระเพทราชาโปรดใหอญเชญพระบรมศพของพระองคลงมาจากเมองลพบร ใหประดษฐานบาเพญพระราชกศลทพระทนงสรยาสนอมรนทร พระทนงนอาจใชเปนทประทบทอดพระเนตรซอมขบวนพยหยาตราทางชลมารคอกประการหนง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

35

ภาพท 2-13 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : แบบจาลอง จากเมองจาลอง จงหวดชลบร

พระทนงสรยาสนอมนทรปรากฏหลกฐานวาใชเปนทประทบของพระมหากษตรยตอมาอก 2 พระองค คอ สมเดจพระเจาเสอ และสมเดจพระเจาเอกทศน ตอมาในแผนดนสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ พระทนงนชารด ดารสใหรอลงปรงเครองบนทาใหม พระทนงสรยาสนอมรนทรเปนพระทนงจตรมข มมขหนาหลงยาวกวามขขาง เปนพระทนง 2 ชน ยอดมณฑป 5 ยอด มมขโถงเปนพระทนงเยนออกไปทางทศเหนอมบษบกแวนฟาตงในมขโถงนน แตคาใหการชาวกรงเกากลาววาเปนพระทนงจตรมข ไมมมขเดจมขกระสน ตงพระราชบลลงกขางในตรงกลาง พระทนงองคนคงมกาแพงแกวลอมรอบอกชนหนง

ภาพท 2-14 แสดงภาพพระทนงวหารสมเดจในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

36

2.1.4.4 พระทนงจกรวรรดไพชยนต (กรมศลปากร, 2551 : 233)

ภาพท 2-15 แสดงภาพพระทนงจกรวรรดไพชยนตทมา : ออนไลน http://www.oknation.net

พระทนงจกรวรรดไพชยนตสรางขนในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง เมอพ.ศ. 2175 เมอแรกสรางขนนนพระทนงองคนตงอยนอกเขตพระราชวง บนพนทวางระหวางพระราชวงกบวดพระศรสรรเพชญ จนถง พ.ศ.2179 จงขยายเขตพระราชวงลอมรอบพระทนงจกรวรรดไพชยนตไวขางในพระทนงองคนโดยปรกตใชเปนทปนะทบทอดพระเนตการฝกทหาร การมหรสพ และการซอมกระบวนพยหยาตราทางชลมารคททองสนามหนาจกวรรดพระทนงองคนสมเดจพระเจาปราสาททองทรงใชประกอบพระราชพธลบศกราช เมอศกราช 1000 (พ.ศ. 2181) โดยทรงเหนวาจลศกราช 1000 ปขาล สมฤทธศก ในพระราชพธดงกลาวทรงเสดจออกรบราชทตพมา ทพระทนงจกรวรรดไพชยนตเชนเดยวกน

ในรชกาลสมเดจพระศรสธรรมราชา เกดสงครามชงราชบลลงกกบสมเดจพระนารายณมหาราชพระราชนดดาของพระองคซงดารงตาแหนงกรมพระราชวงบวรสถานมงคล ดวยเหตพระศรสธรรมราชาจะเอาพระขนษฐาของพระองคเปนพระมเหส ครงนสมเดจพระนารายณมหาราชยกทพเขามาในเขตพระราชฐานชนนอกตงกองบญชาการทพระทนงจกรวรรดไพชยนตตอมาในรชการสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศทรงโปรดใหตงพระบรมศพกรมหลวงโยธาเทพทพระทนงองคน เพอบาเพญพระราชกศลกอนถวายพระเพลงพระบรมศพ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

37

ภาพท 2-16 แสดงภาพพระทนงจกรวรรดไพชยนตในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

พระทนงจกรวรรดไพชยนตเปนปราสาทโถงจตรมข มขทายสนกวาอก 3 มขหลงคามขซอนทง 4 ดาน โดยดานตะวนออกตะวนตกนนมขซอนกน 2 ชนแตดานเหนอดานใตมขซอน 4 ชน ยอดเปนทรงมณฑปยอกเดยว พนพระทนงเปน 3 ระดบ สาหรบขาทลละอองธลพระบาทเขาเฝาตามลาดบชนยศ กลางปราสาทตงพระแทนทรงประทบทอดพระเนตรกระบวนการแหมหรสพและกระบวนพยหยาตรา มมขขางทง 2 ดานและมขทายพระทนงมเกยพระราชยาน สวนมขหนาคงจะเปนอฒจนทรทางขน

ภาพท 2-17 แสดงภาพพระทนงจกรวรรดไพชยนตในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

38

2.1.4.5 พระทนงบรรยงกรตนาสน (กรมศลปากร, 2551 : 234)

ภาพท 2-18 แสดงภาพพระทนงบรรยงกรตนาสนทมา : ออนไลน http://www.oknation.net

พระราชพงศาวดารกรงศรอยธยาหลายฉบบใหเนอความตรงกนวา พระทนงบรรยงกรตนาสนสรางขนในรชกาลสมเดจพระเพทราชา ดงความในพระราชพงศาวดารฉบบบพระราชหตถเลขาวา “ลศกราช 1049 ปเถาะ นพศก สมเดจพระบรมพตรพระพทธเจาอยหว ใพระดารชใหชางพนกงานจดการสรางพระมหาปราสาทพระองคหนง ในพระราชวงขางในครนเสรจแลวพระราชทานนามบญญตมหาปราสาทชอพระทนงบรรยงกรตนาสน เปนสปราสาทดวยกนทงเกาสามคอ พระทนงวหารสมเดจองคหนงพระทนงสรรเพชญปราสาทองคหนง

พระทนงสรยาสนอมรนทรองคหนงแลวขดสระเปนคอยซายขวาของพระทนงบรรยงกรตนาสนแลวใหกอสรางอางแกวและภเขามทออทกธาราไหลลงในอางแกวนนและใหทาระหดนา ณ อางแกวรมนา ฝงทอใหนาไปผดขน ณ อางแกวรมสระนน และทาใหพระทนงทรงปน ณ ทายสระเปนทเสดจออก กลบเอาททายสนมเปนขางหนา และใหทาสาลาลกขนในซายขวา และโปรดเกลาใหขนนางเขาเฝาทลละอองธลพระบาท ณ พระทนงทรงปน และเขาทางประตมหาโภคราช”

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

39

ภาพท 2-19 แสดงภาพพระทนงบรรยงกรตนาสนทมา : แบบจาลอง จากศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

แตมจดหมายเหตของชาวตางชาตอยางนอย 3 ฉบบเขยนถงพระทนงซงเปนทประทบของสมเดจพระนารายณมหาราชซงตงอยในเขตพระราชฐานชนในของพระราชวงหลวง ซงชวนใหคดวา หมายถง พระทนงบรรยงกรตนาสน ซงมอยแลวตงแตรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช

นโกลาส แชรแวส ชาวฝรงเศส กลาววา “พระทนงองคทประทบของพระเจาแผนดนอยในลานชนในสด เพงสรางขนใหมทองคาทประดษฐประดบไวใหรงระยบในทตงพนแหงหนงเปนทนาสงเกตไดโดยงายจากพระทนงองคอนๆ สรางเปนรปกากบาทหลงคาพระทนงประดบฉตรหลายชน อนเปนเครองหมายหรอตราแผนดน กระเบองใชมงนนเปนดบกงานสถาปตยกรรมทปรากฏอยทกดานทกมมนนงดงามมาก พระทนงประทบของสมเดจพระราชนพระธดาและพระสนมซงตงอยใกลพระทนงทประทบของพระเจาแผนดน ดจากดานนอกแลวกเหนวางดงามดหนหนาเขาสอทยานทานองเดยวกน ทางเดนนนมคตดผานเปนตาหมากรก เสยงนาไหลรนเชอเชญบคคลทนอนอยบนสนามหญาเขยวขจทของคนคนนใหเคลมหลบเปนทยงนก” จดหมายเหตบาทหลวงเดอ ชวชย อปทตในคณะทตของเดอ โชมองต บรรยายเหตการณวนทสมเดจพระนารายณมหาราช ทรงมพระบรมราชานญาตใหคณะทตฝรงเศสเขาเฝาเปนกรณพเศษ ณ พระราชวงกรงศรอยธยา หลงจากไดเขาถวายพระราชสาสนแลวประมาณ 8 วน วา “เขาไดนาเราเขาไปยงรโหฐานแหงหนงในพระบรมราชวง ซงไมเคยมชาวตางประเทศคนใดไดเขามาแตกอนเลยเปนอทยานทนารนรมย ตดคนดวนลาคและทางเดนอนงดงาม พวกขนนางมตระกลอยกนในรมหลงคา สวนพวกเราพากนขนไปบนลานเฉลยง ทานราชทต

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

40

นงลงบนเกาอ ทานมขนายกมสซง กบขาพเจานงลงบนพรมเบองขวาและซายของทาน ม.กองสตงซนน ลงหมอบอยทาหนาทเปนลาม เมอเราเขาไปนนไดถวายคานบเชนการเขาเฝาครงแรกและสมเดจพระเจากรงสยามประทบอยบนเกาอทเกยเลกๆแหงหนง หลงจากอาหารมอกลางวนแลวเราพากนไปดปลาในลาค หวของปลานนมรปรางเหมอนหญงหนาตาอปลกษณ” นอกจากบาทหลวงตาชารด ยงบนทกเหตการณเขาเฝาในวนเดยวกนมเนอความสอดคลองกบบาทหลวง เดอ ชวชย วา “ฉะนนอกแปดหรอสบวนตอมาจากการเขาเฝาอกครงแรก ทานราชทตจงไดเขาเฝาอกครงหนง ครงนนเปนการเฝาในทรโหฐานพวกขนนางผมตระกลไดรวมเขาเฝาดวย ทานราชทตนาแตทานนายกมสซงเดอเมเทลโลโปลสเจาอธการโบสถ เดอ ลออนน เทานนเขาไปสวนคนอนๆ นนคอยอยทพระราชฐานชนนอกภายใตรมไมรมคลอง”

ขอมลจากเอกสารทง 3 ฉบบ แสดงภาพใหเหนชดเจนวาเขตพระราชฐานชนในเวลานนพระทนงเปนทประทบของพระนารายณมหาราชลกษณะเปนพระทนงจตรมขหลงคาเปนเครองยอดซอนกนหลายชนมงกระเบองดบก ตกแตงอยางวจตรงดงาม บรรยากาศรอบๆ พระทนงอทยานทรมรนมคคลองตดผานบรเวณนนเปนทเลยงปลา ซงภาพดงกลาวภายในพระราชวงหลวงมเพยงพระทนงบรรยงกรตนาสนเทานนทมบรรยากาศรนรมยอยางน

ภาพท 2-20 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงบรรยงกรตนาสนทมา : แบบจาลอง จากเมองจาลอง จงหวดชลบร

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

41

อกประการหนงตาหนกของสมเดจพระราชนและพระธดาทกลาวถงในเอกสารของแชรแวสนนททราบแนนอนวา คอตาหนกโคหาสวรรคหรอตาหนกตก ซงตงอยทางตอนใตนอกครอบพระทนงบรรยงกรตนาสนนนเอง นอกจากนหลกฐานการกอสรางระบบการประปา ภเขาจาลองและนาพบนพนทนงบรรยงกรตนาสนนนเปนวทยาการสมยใหมทเกดขนในพระนครศรอยธยาครงแรกในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราชโดยพระองคทรงชนชอบสงเหลานมาก ดงจะพบวาทรงโปรดใหมการกอสรางระบบการประปา ภเขาจาลอง และนาพลกษณะเดยวกนทพระราชวงเมองลพบรอกแหงหนงดวย

ดงนน พระทนงบรรยงกรตนาสนในพระราชวงหลวงจงกอสรางมาแลวตงแตรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราชตอนปลายเพอเปนทประทบ ตอมาสมเดจพระเพทราชาขนครองราชยสมบตกทรงโปรดพระทนงองคเดยวกน คงจะโปรดใหกอสรางอยางใดอยางหนง จนตอมาพระราชพงศาวดาร ซงเขยนขนในครงหลงจาเหตการณครงนนผดพลาดไป จงเขยนลงในพระราชพงศาวดารวา สมเดจพระเพทราชาทรงสรางพระทนงองงคนเลยทเดยว

ในรชกาลตอมาเมอสมเดจพระเจาเสอขนครองราชสมบตทรงประทบทพระทนงบรรยงกรตนาสนเปนทประดษฐานของพระบรมศพสมเดจพระเพทราชากอนพระราชพธถวายพระเพลง จนถงรชกาลสมเดจพระเจาทายสระจงกลบมาประทบทพระทนงองคนอกครงหนง

เมอสมเดจพระเจาบรมโกศขนครองราชยสมบตปรากฏวาในระยะแรกทรงประทบทพระราชวงบวรสถานมงคลดวยคงจะยงไมวางใจเสยนหนามขางพระราชวงหลวงคราวสงครามกลางเมองชงราชสมบตกบเจาฟาอภย และสภาพของพระราชวงหลวงเวลานนชารดทรดโทรมลงอยางมากดวย ปรากฏหลงจากนนวาโปรดใหซอมแซมพระทนงตางๆ แทบทกองค สวนพระทนงบรรยงกรตนาสนนนทรงเหนวาคราคราชารดมากนก จงโปรดใหรอลงปรงเครองบนทาใหมทงหมด หกเดอนจงสาเรจ แตยงไมทรงเสดจมาประทบในพระราชวงหลวงในระยะนน จนถง พ.ศ. 2267 เกดเพลงไหมพระราชวงบวรสถานมงคล จงเสดจพระราชดาเนนเขามาอย ณ พระราชวงหลวงเสดจขนสถต ณ พระทนงบรรยงกรตนาสนทายสระ จนเสดจสวรรคต เมอ พ.ศ. 2301 หลงจากนนพระมหากษตรยอก 2 พระองค ทครองราชยสมบตสบตอมากไมปรากฏหลกฐานวาเสดจมาประทบทพระทนงบรรยงกรตนาสนอกเลย

พระทนงบรรยงกรตนาสน ตงอยเขตพระราชฐานชนในตดกาแพงพระราชวงดานตะวนตก ตวพระทนงสรางขนบนเกาะกลางสระ หรอลกษณะมคนาลอมรอบ นาใชในทองสระชกเขามาจากคลองทอทางประตอดมคงคา นาทใชแลวจะไหลคนกลบไปยงคลองทออกครงหนงทางประตชลชาตทวารสาคร ดงนนนาในทองสระรอบพระทนงมระบบไหลหมนเวยนทดทาใหใสสะอาดอยตลอดเวลา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

42

พระทนงตงอยบรเวณกงกลางเกาะลกษณะเปนพระมหาปราสาทจตรมข กอดวยอฐสลบศลาแลง ตงหนหนาไปทางทศตะวนออก มบนไดทางขนลงทมขหนา 3 บนได มบนไดทางขนลงมขหลง 2 บนได พนบนพระทนงเปนพนอฐปทบดวยไม เนองจากพบแนวอฐกอเปนเอนและเปนบาสาหรบรองรบพน

สภาพปจจบนของพระทนงเหลอเฉพาะสวนฐานและผนง สวนเครองยอดพงลงทงหมด แตพบหลกฐานคาใหการขนหลวงวดประดทรงธรรมวา เครองบนเปนยอดมณฑปยอดเดยว มมขโถงยาวออกมาจากมขใหญทง 4 ดาน และคาใหการชาวกรงเกาใหขอมลตางออกไปวา มขนาดขอเพยง 3 วา สง 20 วา เครองยอด 9 ชน มพรหมพกตร มฉตรและหลงคามงดวยกระเบองดบก แตไมมราชบลลงกในปราสาทองคน เหตทไมมพระราชบลลงกบนพระทนงองคนเนองจากเปนทประทบนนเอง

นอกจากนยงมกาแพงแกวเตยๆ ลอมรอบพระทนงอกชนหนง พนทระหวางกาแพงแกวกบตวพระทนงเปนพนอฐปทบดวยแผนหนชนวนหรอกระเบองดนเผา ในกาแพงแกวดานตะวนตกเฉยงใต มหองนา 1 หอง และถงนา 1 ถง

หองนาตงอยตรงกบบนไดทางขนลงพระทนงทมขหลงขางใต ลกษณะเปนหองสเหลยมผนผา ขนาด 4 x 5 เมตร ผนงกออฐหนา 0.80 เมตร สวนลางของผนงบดวยแผนหนแกรนตโดยรอบพนหองปดวยแผนหนชนวนมแนวทอระบบนาออกจากหองนา 2 แนว สบอซมกอนทงลงสระดานใต สวนของผนงหองนาจะเวนชองหนาตาง หรอชองลมอยางไรไมทราบดวย ผนงพงลงมาทงหมดแตคงจะมประตทางเขาทผนงดานเหนอตรงกบบนไดพระทนง สวนบนของหลงคานนคงจะเปนเครองไมมงกระเบองดนเผา หองนาหลงนคงเปนหองสรงของพระมหากษตรย ซงมมาแลวพรอมกบการกอสรางพระทนง ในรชกาลสมเดจพระนารายณมหาราช หองนาลกษณะเดยวกบทกลาวมารแลว พบอก 1 หองทางดานใตพระทนงนอกกาแพงแกวแตมขนาดเลกกวา

ถงนาตงตดอยกบหองนาทางตะวนตก เปนรปสเหลยมขนาด 3 x 3 เมตร ผนงกออฐหนา 0.70 เมตร พนปดวยหนชนวนเชนเดยวกบหองนา ทพนม แนวทอนาดนเผาจากถงนาประปามาผดทตรงกลาง สวนบนของถงเปนอยางไร สงเทาไร ไมมหลกฐาน ทพนนอกถงนาดานใตมแนวทอระบายนา 1 แนว ซงจะรบนาเสยไปสบอซมขนาดใหญบอหนง ทขอบสระขางใต กอนระบายนาลงทองสระ ถงนาแหงนคงจะเปนขงนาไวใชและคงจะมสวนเกยวของกบหองนาดงกลาวมาแลว

นอกกาแพงแกว ดานตะวนตกทายพระทนงเปนทตงของถงประปาและอางแกวถงนาประปามจานวน 3 ถง แตละถงไมไดสรางขนในครงเดยวกน ถงนาประปาถงแรก ตงอยบนกาแพงลอมพระทนง ขนาด 3 x 8 เมตร กอฐานลางเปนบวควา ความสงของถงประปาเทาทเหลอ2.50 เมตร ซงเปนเพยงสวนหนงของฐานเทานน สวนบนทเปนอางเกบนาพงลงมาทงหมด ทผนงมแนวทอนาดนเผาฝงอย 2 แนวๆ หนงเปนทอนาขนเกบไวขางบน แนวทอดงกลาววางจากถงนาประปา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

43

สขอบสระดานตะวนตกเฉยงเหนอของพระทนงตรงประตอดมคงคาซงเปนทตงของระหดนา แนวทออกแนวหนงเปนทอสงนาไปใชวางจากถงนาประปาไปผดทถงนาใกลหองนาในเขตกาแพงแกวดงทกลาวมาแลว

ถงนาประปาถงท 2 และ 3 ถกสรางตอมาภายหลง เมอความตองการใชนามากขนโดยถงนาประปาถงท 2 ขนาด 3 x 13 เมตร ตงอยบนกาแพงตอจากถงนาประปาถงแรกมาทางดานเหนอสวนถงนาประปาถงท 3 ขนดา 6 x 12 เมตร มขนาดใหญทสดตงอยดานตะวนออกของถงนาประปาท 2 หลกฐานจากการขดตรวจการวางทอนาดนเผา ทาใหทราบวาถงนาประปาถงแรกและถงท 3 เทานนทใชประโยชนในครงหลงสด

อางแกวตงอยดานหนาของถงนาประปาถงแรก ลกษณะแผนผงรปสเหลยมมมบน ขนาด 9 x 13 เมตร กอสรางดวยอฐหมทบดวยหนปะการงทานองจะทาใหเหมอนภเขาจาลองภายในอางแกวกออฐเปนเกาะเลกเกาะนอยจานวนมากหมทบดวยหนปะการงเชนกน เปนทเลยงปลามบนไดทางขนไปเดนไดรอบบนขอบอางแกวเพอดปลาในอางนา ในอางแกว คงจะมนาพดงทกลาวไวในพงศาวดาร

ดานใตของอางแกวมรองรอยของอาคารไมหลงหนงพนปกระเบอง คงจะเปนอาคารโถงทประทบพกผอนพระราชอรยาบถ แตคงไมใชพระทนงโปรยขาวตอกเพราะปรากฏหลกฐานตอมาวาพระทนงโปรยขาวตอกเปนพระทนงปลกลงมากลางสระ

ดานหนาพระทนงนอกกาแพงแกวมพนทกวางคงเปนทตงของอาคารหลายหลงพบแนวอฐกอจานวนหนงแตไมสามารถวเคราะหลกษณะทางสถาปตยกรรมได

ทรมของสระทง 4 ดาน มกาแพงลอมรอบพระทนงอกชนหนง บนสนกาแพงมโคมไฟดนเผาตงประดบ ถดจากแนวกาแพงเขามามถนนปอฐเดนไดรอบแนวกาแพงดานตะวนออกและดานเหนอมรองรอยของอาคารวางตวยาวแนบกบแนวกาแพงนน คงจะเปนทมดาบสาหรบตารวจและมหาดเลกอยรกษาพระทนงตามแนวกาแพงรอบพระทนงมประตทง 4 ดานประตดานตะวนตกออกตรงประตมหาโภคราชทายวงมสะพานขามสระเสดจออกวาราชการแผนดน ณ พระทนงทรงปนประตทงสองนมถนนอฐเชอมตอถงกน กบมประตออกทกลางดานของกาแพงดานตะวนออกอก 1ประต เปนประตออกพระทนงกลางสระเชนเดยวกน

พระทนงทปลกลงกลางสระนนมหลกฐานปรากฏในคาใหการขนหลวงวดประดทรงธรรมวาทกลางสระดานเหนอเปนพระทนงสาหรบมเทศนมหาชาตเปนพระทนงหาหอง ระเบยงชานเฉลยงมลกกรงลกมะหวดมสะพานทอดขามจากพระมหาปราสาทถงพระทนงองคน ทกลางสระดานใตมพระทโปรยขาวตอก เปนทประทบทอดพระเนตรและพระราชทานอาหารปลาหนาคน ปลากระโห ปลาตะเพยนทองและปลาตางๆ ในทองสระ พระทนงโปรยขาวตอกเปนพระทนงโถงไมมฝา มแตลกกรงลกมะหวดรอบพระเฉลยง เสาพระทนงลงรกปดทองลายพมขาวบณฑ มสะพานทอดขาม

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

44

จากพระมหาปราสาทถงพระทนงองคน ทกลางสระดานตะวนออกมพระทนงสาหรบทอดพระเนตรดาว สรยปราคาและจนทรปราคา มสะพานขามเชนเดยวกน

ภาพท 2-21 แสดงภาพพระทนงบรรยงกรตนาสนในปจจบนทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

2.2 สถาปตยกรรมไทยสมยอยธยา2.2.1 ความหมายของสถาปตยกรรมไทย

ทมาของสถาปตยกรรมไทย (เขาถงไดจาก [ออนไลน] http://www.prc.ac.th.html) ไดใหความหมายของสถาปตยกรรมไทยไววา สถาปตยกรรมไทย หมายถงศลปะการกอสรางของไทยอนไดแก อาคาร บานเรอน โบสถ วหาร วง สถป และสงกอสรางอนๆ ทมมลเหตทมาของการกอสรางการกอสรางอาคารบานเรอนในแตละทองถน จะมลกษณะแตกตางกนไปบาง ตามสภาพทางภมศาสตร และคตนยมของแตละทองถน แตสงกอสรางทางศาสนาพทธ มกจะมลกษณะทไมแตกตางกนมากนก เพราะมความเชอ ความศรทธาและแบบแผนพธกรรมทเหมอนๆ กน สถาปตยกรรมทมกนยมนามาเปนขอศกษา มกเปน สถป เจดย โบสถ วหาร หรอ พระราชวง เนองจากเปนสงกอสรางทคงทน มการพฒนารปแบบมาอยางตอเนองยาวนาน และไดรบการสรรคสรางจากชางฝมอทเชยวชาญ พรอมทงมความเปนมาทสาคญควรแกการศกษา อกประการหนงกคอ สงกอสรางเหลานลวนมความทนทาน มอายยาวนาน ปรากฎเปนอนสรณใหเราไดศกษาเปนอยางด

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

45

2.2.2 สถาปตยกรรมไทย แบงตามลกษณะการใชงานได 2 ประเภท คอ1) สถาปตยกรรมทใชเปนทอยอาศย ไดแก บานเรอน ตาหนก วง พระราชวง และ

พระทนง บานหรอเรอนเปนทอยอาศยของสามญชนธรรมดาทวไป ซงมทงเรอนไม และเรอนปนเรอนไมมอย 2 ชนด คอ เรอนเครองผก เปนเรอนไมไผ ปดวยฟากไมไผ หลงคามงดวยใบจากหญาคาหรอใบไม อกอยางหนงเรยกวา เรอนเครองสบ เปนไมจรงทงเนอออน และเนอแขง ตามแตละทองถน หลงคามงดวยกระเบอง ดนเผา พนและฝาเปนไมจรงทงหมด ลกษณะเรอนไมของไทยในแตละทองถนแตกตางกน และโดยทวไปแลวจะมลกษณะสาคญรวมกนคอ เปนเรอนไมชนเดยว ใตถนสงหลงคาทรงจวเอยงลาดชน สวนตาหนก และวง เปนเรอนทอยของชนชนสง พระราชวงศ หรอใชเรยกทประทบชนรองของพระมหากษตรย สาหรบพระราชวง เปนทประทบของพระมหากษตรย พระทนงเปนอาคารทมทองพระโรงซงมทประทบสาหรบออกวาราชการ หรอกจการอนๆ

2) สถาปตยกรรมทเกยวของศาสนา ซงสวนใหญอยในบรเวณสงฆ ทเรยกวา วด ซงประกอบไปดวยสถาปตยกรรมหลายอยาง ไดแก โบสถ เปนทกระทาสงฆกรรมของพระภกษ วหารใชประดษฐานพระพทธรปสาคญ และกระทาสงฆกรรม กฎ เปนทอยของพระภกษ สามเณร หอไตรเปนทเกบรกษาพระไตรปฎก และคมภรสาคญทางศาสนา หอระฆงและหอกลอง เปนทใชเกบระฆงหรอกลองเพอตบอกโมงยาม หรอเรยกชมนมชาวบาน สถป เปนทฝงศพ เจดย เปนทระลกอนเกยวเนองกบศาสนา ซงแบงได 4 ประเภท คอ ธาตเจดย หมายถง พระบรมธาต และเจดยทบรรจพระบรมสารรกธาตของพระพทธเจา, ธรรมเจดย หมายถง พระธรรม พระวนย คาสงสอนทกอยางของพระพทธเจา, บรโภคเจดย หมายถง สงของเครองใชของพระพทธเจา หรอ ของพระภกษสงฆไดแก เครองอฐบรขารทงหลาย และ อเทสกเจดย หมายถง สงทสรางขนเพอเปนทระลกถงองคพระพทธเจา เชน สถปเจดย ณ สถานททรงประสต ตรสร แสดงปฐมเทศนา ปรนพพาน และรวมถงสญลกษณอยางอน เชน พระพทธรป ธรรมจกร ตนโพธ เปนตน

2.2.3 ความหมายของสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยา (เขาถงไดจาก [ออนไลน] http://nutcoco.exteen.com) ไดกลาวไววา สถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาเปนศลปะทเกยวของในพระพทธศาสนาเปนสวนใหญ เนองจากมพระพทธศาสนาเปนศาสนาประจาชาต พระมหากษตรยทกพระองค เปนองคอครศาสนปถมภก พระพทธศาสนา ราษฎรสวนใหญมศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนาอยางแนนแฟน ความเลอมใสในพระพทธศาสนาจงเปนแรงบนดาลใจใหสรางพระพทธรป เพอเปนพทธบชา นอกจากศลปะทสรางขนเพอพระพทธศาสนาแลวยงมศลปะเพอการเฉลมพระ เ กยรตพระมหากษตรย และศลปะเ พอรกษาพระราชอาณาเขตอกดวย เชนพระบรมมหาราชวง เครองราชปโภคตางๆ กาแพงเมอง และปอมปราการตางๆ รวมอยดวย ศลปะในพระพทธศาสนาหรอพทธศลปในระยะแรก สวนใหญรบอทธพลมาจากขอม จนถงสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ จงรบเอาศลปะแบบสโขทยเขามาแทนท

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

46

2.2.4 สถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยา แบงไดเปน 3 ยค คอ1) สถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนตน สมยสมเดจพระรามาธบดท 1 ทรงสถาปนา

กรงศรอยธยาเมอ พ.ศ. 1893 จนถงสมยของสมเดจพระบรมไตรโลกนาถใน พ.ศ.2031 ลกษณะสถาปตยกรรมเปนแบบศลปะลพบร หรอศลปะเขมร กบศลปะอทองนยมสรางปรางคเปนประธานของวด โดยมลกษณะปรางคเลยนแบบเขมรแตสงชะลดกวา เชน ปรางคประธานวดพทไธสวรรยปรางคประธานวดมหาธาต

ภาพท 2-22 แสดงภาพสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนตนทมา : [ออนไลน] http://www.thaimazda3.com

ภาพสลกศลาและภาพปนปนตางๆ ลกษณะลายเปนแบบประดษฐมากกวาสมยลพบร ลายสลกศลารอบฐานชกชในพระวหารใหญหนาพระปรางควดมหาธาต อยธยา เปนลายขมวดเถาไมใบไม กลบบว ลวดลายยงเปนแบบกงประดษฐกงธรรมชาต ยงไมเขารปเปนลายกนกเลยทเดยว

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

47

ภาพท 2-23 แสดงภาพสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนตนทมา : [ออนไลน] www.oknation.net

2) สถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนกลาง สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถเสดจไปประทบทเมองพษณโลกใน พ.ศ. 2006 จนถงสมยสมเดจพระเจาปราสาททองใน พ.ศ. 2172สถาปตยกรรมไดรบอทธพลมาจากศลปะสโขทย นยมเจดยทรงลงกาแบบสโขทยแทนปรางคแบบเขมรเชน พระมหาสถปสามองควดพระศรสรรเพชญ พระเจดยวดใหญชยมงคล จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 2-24 แสดงภาพสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนกลางทมา : [ออนไลน] www.thailandsworld.com

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

48

3) สถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย สมยสมเดจพระเจาปราสาททอง พ.ศ.2172 จนสนสมยอยธยาใน พ.ศ. 2310 เปนชวงเวลาทศลปะเขมรเขามามอทธพลอกครง เชน ปรางคประธานวดไชยวฒนาราม ปราสาทพระนครหลวง นอกจากนยงนยมสรางพระเจดยยอมมไมสบสองเปนลกษณะเฉพาะของสถาปตยกรรมอยธยา

ภาพท 2-25 แสดงภาพสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนปลายทมา : [ออนไลน] www. nutcoco.exteen.com

สมยพระเจาอยหวบรมโกศ (พ.ศ. 2275-2301) เปนชวงการบรณปฏสงขรณ และนยมสรางพระเจดยยอมมไมสบสอง เชนการบรณปฏสงขรณพระมหาเจดยวดภเขาทอง

อาคารสมยอยธยาตอนปลาย ฐานอาคารนยมทาเปนรปโคงคลายทองเรอ มการเจาะหนาตางทผนงตกแตงซมประตหนาตางประณต ใชกระเบองเคลอบมงหลงคา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

49

ภาพท 2-26 แสดงภาพสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยาตอนปลายทมา : [ออนไลน] www. Letsgothai.net

มการนาเอาศลปะการกอสรางอาคารของยโรปเขามาผสม เกดการสรางอาคาร 2 ชนโบสถ วหาร เชนตาหนกพระพทธโฆษาจารย วหารวดตก วหารวดเจายา จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 2-27 แสดงภาพอาคารสมยอยธยาตอนปลายทมา : [ออนไลน] www.oknation.net

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

50

สถาปตยกรรมทเกยวของกบพระมหากษตรย ไดแก พระราชวงและพระตาหนกตางๆของอยธยาถกทาลายไปมากจนยากทจะหารปแบบทแทจรงได มเพยงรากฐานเทานน ทพอมเคาโครงใหเหนอยบาง เปนพระทนงอยนอกกรงศรอยธยา เชน พระราชวงนารายณราชนเวศน จงหวดลพบร ตาหนกพระนครหลวงจงหวดพระนครศรอยธยา ตาหนกธารเกษม จงหวดสระบร

สถาปตยกรรมทเกยวกบการปกครองบานเมอง มปอมปราการและกาแพงเมองตอมามประตเมองพฒนาขนภายหลงมการตดตอคาขายกบชาวตะวนตก

นอกจากนยงมสถาปตยกรรมทอยอาศยของประชาชน เรยกวา เรอนไทยนยมสรางเปนเรอนชนเดยว ยกพนสงใตถนโปรงม 2 ลกษณะ คอ เรอนเครองผกปลกดวยไมไผ ใชเสนหวายและตอกเปนเครองผกรด เปนทอยของชาวบานทวไป และเรอนเครองสบ ปลกดวยไมอาศยวธเขาปากไมโดยบากเปนรองในตวไมแตละตว แลวนามาสบประกบกนเปนทอยของผมฐานะด

2.3 โปรแกรมทใชในการพฒนาแอนเมชน 3 มต2.3.1 โปรแกรม Autodesk 3D Studio Max 2010

โปรแกรม Autodesk 3D Studio Max 2010 (เขาถงไดจาก [ออนไลน] http://candle3d.com) ปจจบนมการนา Autodesk 3D Studio Max 2010 ไปใชในอตสาหกรรมประเภทตางๆ มากมาย ดงตวอยางตอไปน

1) การพฒนาเกมสAutodesk 3D Studio Max 2010 ไดกลายมาเปนเครองมอหลกของบรษทผผลต

เกมส ในการพฒนาเกมสขนมานน จาเปนตองใชความเรวในการทดสอบการเลน และผสรางตองใหความใสใจในระดบของรายละเอยดในแตละฉาก และนกสรางเกมสสวนใหญ พบวาเครองมอการขนรปของ 3ds Max ใหอสระในทางานไดด หนจาลองถกสรางขนจาก Polygon ยงใช Polygonจานวนนอยเทาไร กจะใชเวลาในการ Render นอยลงเทานน การสรางตวละครและฉากหลงสาหรบเกมนน ผสรางจะตองมทกษะในการสรางฉากใหนาเชอถอดวย Polygon ในจานวนทนอยทสด นกสรางเกมสมกมกาหนดเวลาอนสน จงตองสรางผลงานใหเสรจไดอยางรวดเรว และมคณภาพ ฉากหลงสงแวดลอมตางๆ และ Animation ทเปนบทนาของเกมส ถอเปนสงจาเปนทจะทาใหเกมสมบรณ การสรางฉากหลงอาจเปนในรปแบบ 3 มตทโตตอบได หรอเปนภาพทผานการ Renderมาแลว ทงนขนอยกบขนตอนการผลต สาหรบภาพทผานการ Render มาแลว คานงถงปรมาณPolygon แทบเปนเรองทไมจาเปน แตถาเปนเกมทใชฉากทเปนโลกอนาคต อวกาศ หรอแบบการตนกตองคดถงความยากงายในการสรางโลกเหนอจรงแบบนนดวย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

51

2) ภาพยนตรการสรางฉาก 3 มต สาหรบภาพยนตรนน ตองใชระดบของรายละเอยดทสง

เพอเหมาะกบการชมผานจอภาพขนาดใหญ ในขณะทวดโอและเกมส มกใชคาความละเอยดระดบปานกลาง เชน 640 x 480 pixel ภาพยนตรตองใชสงถง 4096 x 3112 pixel Autodesk 3DStudio Max 2010 ถกนาไปใชในการสรางพนหลงแบบดจตอลเชนกน โดยการสรางฉากดงกลาวจะใชการซอนภาพ (คอมโพสท) กบฟลมทมนกแสดงอยบนกรนสกรน นอกจากน Autodesk 3DStudio Max 2010 ยงใชในการเพม Effects ระเบดหรอไฟไหม

3) วดโอ/เคเบลทวการนาเสนอในรปแบบวดโออาจเปนสอทนาเอา Autodesk 3D Studio Max 2010

ไปใชอยางกวางขวางทสด โดยรวมถงวดโอเพอการศกษา รายการโทรทศน และ ภาพยนตรสน จากการทมเคเบลทว ทาใหธรกจตางๆ สามารถสรางสอเพอออกอากาศในระดบทองถนได และความตองการกมสงมาก ฮารดแวรสาหรบผลตวดโอทมอยในตลาด สามารถทาใหผใชงานกลายเปนผผลตวดโอได ในชวขามคนชองสญญาณเคเบลเดนๆ มกใชงาน 3D Animation ในการเปดรายการหรอเปนโลโก ของชอง/รายการ เชน การใช 3D เปดชวงการรายงานขาว หรอกฬาของ CNN แมวาขอกาหนดในการสรางผลงานอาจไมมากมายเหมอนการสรางภาพยนตร แตศลปนผสรางงาน 3 มตสาหรบวดโอและโทรทศนกยงตองอาศยทกษะไมนอย เพราะในงานบางชนอาจใชเพยงการซอนภาพงายๆ แตบางงาน อาจตองอาศยความชานาญในการสราง Character Animation การผลตวดโอถอเปนการฝกฝนเพอการพฒนาทกษะและเรยนรแงมมตางๆ ของงาน 3 มตไดเปนอยางด

4) Visualizationเราเรยกศลปะในการนาเสนองานออกแบบในรป 3 มตวา “วชลไลเซชน” สถาปนค

และวศวกรใช Visualization เพอเสนอแบบราง หรอเสนอขายผลตภณฑหรออาคาร กอนการสรางขนจรง Visualization ยงนาไปใชสาธตการทางานของเครองจกรไดอกดวย หรอสาธตการทางานของผลตภณฑประเภทเครองมอออกกาลงกาย หรอเครองสาอาง วาจะมใหผลแกรางกายอยางไรบาง ในงานสถาปตยกรรมหรอวศวกรรม Visualization จะทางานใกลเคยงกบ CAD (Computer-aidedDesign) ซงใชมาตรวดทถกตองตามจรงเพอสรางแบบจาลองในโปรแกรม Autodesk 3D StudioMax 2010 ไดมการนาเอาเครองมอจาก Autodesk’s VIZ มาไวรวมกน จงทาใหในเวอรชนนสามารถใช Design Visualization ได ซงกมเอกสารชวยสอนสาหรบ Design VIZ ดวยเชนกน

5) อนเตอรเนตดวย Autodesk 3D Studio Max 2010 คณสามารถสรางปมกด 3 มต แถบชอ

และไฟล GIF Animation จนถง Flash Animation สาหรบใชงานบนเวบได Animation สาหรบเวบนนมกถกบดอดขอมล เพอลดขนาดของไฟล ซงจะทาใหใชเวลาในการเลนภาพไดเรวขน เมอ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

52

ความเรวในการเชอมตอเครอขายตาเมอสรางฉาก 3 มต คณตองพยายามทาใหฉากนนเรยบงาย ดวยขนาดของจอแสดงภาพ Animation บนเวบมขนาดเลกจงทาใหสญเสยรายละเอยดไป และอาจทาใหผชมไมรวาเปนภาพอะไร เครองมอในการบดอดขอมล เพอลดขนาดไฟลจะทางานได อยางเตมประสทธภาพ เมอสทใชในงานมจานวนนอย และไมมรายละเอยดปลกยอยมากนก เทคนคใหมๆ ถกพฒนาขนอยางตอเนองเพอเพมความสะดวกสบายในการสรางเวบ 3 มต เชน Discreet’s Plasmaซงใชเทคโนโลยเดยวกบ 3ds Max และรวมเอา Shockwave Exporter ของ Macromedia มาไวรวมดวยทจะ Export ผลงาน เพอใหไดงาน Character Animation ปายโฆษณาจากงาน 3 มตและเกมสโตตอบทสวยงามและดงดดใจ Illustrate! Plug-in สาหรบ 3ds Max สามารถใชเพอสรางงานในรปของ cel Animation จาก 3D Animation ททาการ Render มาแลว หรอ Renderออกไปเปนไฟล Flash เลยกได เทคนคทงสองจะลดจานวนสท Animation อนทาใหไดขนาดไฟลทเหมาะสมกบการชมผานเครอขายอนเตอรเนต

2.3.1.1 ประเภทของ 3D Animationงาน Animation สวนใหญสามารถแบงออกเปน 3 ประเภท โดยในงานหนงชน

อาจจดเปนงาน Animation ไดมากกวา 1 ประเภท1) ประเภทเทคนค (technical presentation) 3 มต เปนสอกลางทยอดเยยม

ในการนาเสนองานออกแบบและเทคนคการใชภาพประกอบ การออกแบบสามารถถกนาเสนอ ไดแมวาผลงานจะยงสรางไมเสรจ แมแตงานดานเทคนคทยากจะเขาใจ กสามารถใช Animation 3 มตมาชวยในการอธบายไดถาคณรจกเครองมอของคณ การทางาน Animation ประเภทเทคนคถอเปนประเภททงายทสดในการสรางงาน ผใชมอใหมพบวาการสรางงานประเภทเทคนค กอนทจะเรมสรางงานประเภทอนทเปนขนสงขน จะชวยใหไดรบความรเกยวกบโปรแกรมและเครองมอตาง ๆและชวยใหรจกการคดแบบ 3 มตไดเปนอยางด ประเภทเหนอจรง/ไซ-ไฟ เสนหของงาน 3DAnimation กคอคณสามารถสรางสงตางๆขนมาได ไมวามนจะมอยจรงบนโลกหรอไมงานประเภทเหนอจรงและไซ-ไฟ แบบดงเดมจะมสสนและลวดลายมากมาย และเตมไปดวยฉากทไมนาเปนไปได

2) ประเภทเหนอจรง/ไซ-ไฟ (sci fi) กใชแนวคดน สรางจนตนาการและโลกทไมเคยพบเหน แตรบรและมความคนเคย ความสามารถในการสรางสรรคและตกแตงพนผว 2 มตถอเปนหวใจของงานประเภทน ซงเปนเคลดลบในการสรางรปทรงทคนเคยในรปทรงทแปลกใหมและไมมอยจรง

3) ประเภทตวละครเคลอนไหว (Character Animation) สงทนาสนใจทสดในงาน 3D Animation อาจเปนเรองของการนาตวละครหรอวตถทไมสามารถเคลอน ไหวไดมาทาใหมนมชวต งานประเภทนเรยกวาการสรางตวละครเคลอนไหว (หรอ Character Animation) ซงมรากฐานมาจากกาการตนวาดดวยมอ ในชวงทศวรรษท 1940 และ 1950 อะนเมเตอรของดสนยได

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

53

พฒนาหลกการททกวนนถกนาไปใชอยางแพรหลาย ทงในงาน Animation ทวาดจากมอและ 3D Animation

การสรางตวละครเคลอนไหวทดนน ตองการความเขาใจในเรองโครงสรางและการทางานของรางกายมนษยและสตว การศกษารปราง, กระดก,โครงสรางกลามเนอของคน และการเคลอนไหวของสตวเปนสงจาเปนสาหรบการออกแบบตวละครทด ถาตวละคร 3 มต ทอยในสงแวดลอมทมการปฏสมพนธ เชนในเกม หรอโปรแกรมชวยสอนตวละครนนจะตองมรายละเอยดคอนขางนอย แตยงคงรปรางและลกษณะของตวละครไวได ในการกาหนดการเคลอนไหวของตวละคร ความรดงเดมเกยวกบวธการทา Animation เปนสงทมประโยชนอยางยง

2.3.1.2 การทางานของ 3D Animationหลกการสรางงานคอมพวเตอร 3D Animation ในแงมมตางๆ นน เปนการนา

หลกการสรางภาพเคลอนไหวแบบดงเดมมาใช หนงในแนวคดทสาคญทสดของงาน Animationดงเดมคอ เรองของ “Keyframe” เมอไดเนอเรองทสมบรณดแลว เนอเรองจะถกแบงออกเปนฉากๆ โดยซเนยรอะนเมเตอรจะวาดทาหลกๆ ในแตละฉาก ซงทาหลกเหลานนเรยกวา เปนkeyframe จากนนจะสงตอใหจเนยรอะนเมเตอร วาดทาทางในแตละอยระหวาง keyframe ซงเรยกเฟรมเหลานนวา “in-between”

ขนตอนการวาด keyframe และ in-between ดวยมอ เปนงานทตองลงมอลงแรงมาก นอกจากน ศลปนผวาดยงไมสามารถเหนไดวา ภาพทวาดมาทงหมดจะรวมกนแลวเปนอยางไร จนกวาทกอยางจะเสรจสมบรณ สาหรบงาน Animation ทสรางจากคอมพวเตอร กใชหลกการทคลายคลงกน เรมจากกาหนดทาทางของตวละครในเฟรมสาคญๆ แลวปลอยใหซอฟตแวรชวยสราง in-between ใหการทดสอบภาพกสามารถทาไดทนทหลงจากการตง keyframe และดวาภาพทไดเปนอยางไร

2.3.1.3 ขนตอนในการสรางงานแอนเมชน มขนตอนหลกๆ อย 7 ขนตอน คอ(เขาถงไดจาก [ออนไลน] http://www.bc.msu.ac.th)1) Storyboard เรมตนดวยการคดสงทอยากจะทา แลวเขยนลงไปบนกระดาษ

เปนขนตอนของการออกแบบทงหมด หลงจากนนเสรจขนตอนนแลวกจะได Storyboard ออกมาเปนแนวทางในการทางาน

2) Modeling เปนขนตอนแรกทเรมทางานในคอมพวเตอร ดวยการใชอปกรณของโปรแกรมสรางสงตาง ๆ ทออกแบบเอาไวใหเปนรปเปนราง หลงจากจบขนตอนนแลว กจะไดวตถทกสงทกอยางทมใน Storyboard เชน รปภาพ เฉดส เมน คอยงไมมรายละเอยดของพนผวมแตรปทรงเทานนมกจะเรยกวตถทสรางขนนวา “โมเดล”

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

54

3) Texture/Material เปนขนตอนทจะนาเอา “โมเดล” ทสรางไวมาใสรายละเอยดของพนผว ไมวาจะเปนสวนของ ส ความมนวาว การสะทอน หรอลวดลายทจะปรากฏบนพนผว

4) Animation ขนตอนนเปนการจบโมเดลทมอยมาใสการเคลอนไหว อาจจะมไดตงแตการเคลอนไหวทงายๆ เชน กาหนดใหกลองวงไปตามเสนทางทมกจะใชบอยๆ ในการออกแบบการเคลอนไหว เชน การวง การหมนของวตถ

5) Ligh/Camera ตอมากเปนการนาผลงานทได มาจดแสงเงาและมมกลองเปนขนตอนททาใหเสรจไดงาย แตทาใหสวยไดยาก เปนขนตอนทตองใชเวลาในการฝกฝนและการลองผดลองถกมากพอสมควร หลงจากเสรจขนตอนนแลวกจะไดผลงานทเรยกวาสมบรณแลว

6) Rendering เปนขนตอนการนาทกสงทกอยางทสราง มากาหนดรายละเอยดเอาไวและประมวลผลรวมกนขนสดทาย ใหออกมาเปนภาพตางๆ เพอนาไปใชงานไดลาดบการทางาน3D Animation โครงการสราง 3D Animation ขนาดใหญ

7) Compost/Flim Edit ขนสดทายในการทางาน จะเปนการนาเอาผลภาพทไดจากการ Render เขามาในกระบวนการซอน ตดตอ ใสเสยงประกอบ รวมทงการเพม Effect พเศษบางอยางใหกบภาพ ซงไมสามารถสรางได หรอไมมความเหมาะสมในการสรางในโปรแกรม 3DAnimation

2.3.2 โปรแกรม Adobe After Effect CS4โปรแกรม Adobe After Effect CS4 (เขาถงขอมลไดจาก [ออนไลน] www.ziddu.

com) เปนโปรแกรมสาหรบงานทางดาน Video Compost หรองานซอนภาพวดโอ รวมถงงานทางดานการตกแตง หรอเพมเตม Effect พเศษใหกบภาพ โปรแกรม Adobe After Effect CS4 กคอโปรแกรม Photoshop เพยงแตเปลยนจากการทางานภาพนงมาเปนภาพเคลอนไหว ผทมพนทางดานการใชงานโปรแกรม Photoshop มากอนกจะสามารถใชงานโปรแกรม After Effect ไดงายมากขน โดยใชโปรแกรม Adobe After Effect ซงเปนโปรแกรมยอดนยมทางดาน Motion Graphicใชในธรกจการตดตอภาพยนตร งานโทรทศน การสราง Project การใช Transition , Effect และPlug in ตางๆ ในการทางาน การตดตองาน Motion Graphic เชน การบนทกเสยง, การทาเสยงพากย, การใสดนตรประกอบ นอกจากนยงมเทคนคพเศษตางๆ เชน การทาตวอกษรใหเคลอนไหว,การซอนภาพ รวมกบโปรแกรมยอดนยมตางๆ และการทา Mastering, การบนทกผลงานลงเทป DV,VHS และการแปลงไฟลเพอทา VCD, DVD

Adobe After Effect CS4 เปนโปรแกรมทใส Effect ใหกบภาพยนตร ในขนตอนการตดตอไฟล ทนาเขามาใชในโปรแกรมนไดเกอบทกชนดไดทงภาพนงภาพเคลอนไหวไฟลเสยง

2.3.2.1 การทาภาพเคลอนไหวดวยโปรแกรม Adobe After Effect CS4

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

55

โปรแกรม Adobe After Effect CS4 เปนโปรแกรมทนยมใชในการทางานดานMotion graphic และ Visual Effect ทเหมาะสาหรบนามาใชในงาน Presentation,Multimedia, งานโฆษณา และรวมไปถงการทา Special – Effect ตางๆ ใหกบงานภาพยนตรโดยเครองมอทใช และลกษณะการใชงานโดยทวไปในโปรแกรมนน กจะคลายกบโปรแกรมอนๆ ในตระกล Adobe ดงนนในการเรมตนใชงาน Adobe After Effect CS4 กจะงายขน ถาผใชเคยไดใชโปรแกรมของ Adobe เชน Adobe Photoshop, Adobe Illustrator หรอ AdobePremiere มากอน

2.3.2.2 การทางานของโปรแกรม Adobe After Effect CS4ในการทางานของโปรแกรม Adobe After Effect CS4 นน เปรยบเทยบกบ

การทางานภาพยนตรคอการตดตอ เนองจากการทางานของโปรแกรม จะทางานในลกษณะทเปนการนาไฟลททาเอาไวเรยบรอยแลวจากทอนเขามาใช โดยไฟลทจะนามาใชงาน โปรแกรม AdobeAfter Effect CS4 สามารถเปนไฟลใดๆ กไดแทบทกชนด เชน ไฟลภาพนง ภาพเคลอนไหวและไฟลเสยง โดยทสามารถจะนาไฟลทงหลายเหลานมาใชงานรวมกน เพอใหไดงานทเปนภาพเคลอนไหวชนใหมออกมาจากโปรแกรม Adobe After Effect CS4

2.3.2.3 การใส Depth Z ของโปรแกรม Adobe After Effect CS4(เขาถงไดจาก [ออนไลน] http://underpk.com/featured-contents )การใส Depth Z ในโปรแกรม Adobe After Effect คอการทาใหมแกน Z เพม

ขนมา เปนงาน 3 มต ขนแรก import ไฟลเขาไป แลวใส Effect 3D Channel > 3D ChannelExtract เพอแยก Z-Depth ของภาพออก

ภาพท 2-28 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

56

คา Black Point และ White Point ใชแยกระยะของวตถ ยงตางกนมากระยะกยงหางกนมาก จากนนทาการ pre-compose

ภาพท 2-29 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

การใส Depth Matte ซงสามารถแยกวตถทอยตางระยะกนออกมาได ทาการเพมเลเยอรภาพขนมา 1 เลเยอร เลเยอรนจะเปนระยะหนาหรอลกบอลลกแรก และปรบ คา Depthใหสามารถแยกลกบอลลกแรกออกมาได

ภาพท 2-30 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

57

ตอไปจะทาการสรางลกบอลอกลกโดยใชคาสง duplicate เลเยอร จากนนกใสตวหนงสอ เพอใหเหนความชดเจนของระยะความลก แลวทาการ pre-compose

ภาพท 2-31 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

ตอไปจะเปนการทา dept of field หรอการทาใหภาพเบลอ โดยปรบคา Effectดงน ปรบคาเบลอท radius ปรบจด focus ท focal point และสามารถปรบตรง show เปนsharp zone ใหเหนวาตรงไหนของภาพทจะคมชด

ภาพท 2-32 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

58

เมอปรบคา Effect แลว ภาพทไดจะแสดงใหเหนถงมมลกของภาพ

ภาพท 2-33 แสดงขนตอนการใส Depth Z ในโปรแกรม After Effectทมา : [ออนไลน] http://underpk.com

2.3.2.4 การเตรยมไฟลทจะนามาใชงานเนองจากในการทางานกบโปรแกรม Adobe After Effect CS4 จาเปนจะตองม

การนาไฟลอนเขามาใชรวมดวยอยเสมอ จงตองมการเตรยมไฟลทจะใชงานไวใหเรยบรอยกอน และจงนาไฟลทไดเตรยมไวแลวมาใชเปนฟตเทจในการทางานของโปรแกรม Adobe After Effect ระบบดจตอลวดโอ

สาหรบระบบ NTSC digital video ในมาตรฐานของ CCIR – 601 ทนยมใชกนอยทวไป คอ NTSC D1 จะมอตราสวนเทากบ 720 x 486 pixels และเชนเดยวกนสาหรบPAL D1 จะมอตราสวนเทากบ 720 x 57 โดยอตราสวน 720 x 486 ของระบบ NTSC D1จะไมไดเปน 4:3 เทากบหนาจอในระบบอนๆ และเนองจากวา pixels ของระบบ D1 ไมไดมรปรางเปนสเหลยมจตรสเหมอน pixels ทใชในระบบอนๆ แตจะมรปรางเปนสเหลยมผนผา ทดานกวางมขนาดแค 90% ของดานสง จงทาให pixels ของระบบ D1 จะมลกษณะผอมสง และผลจากความแตกตางของรปราง pixels สงผลใหงานบางชนด เกดการผดพลาดได เมอมการยายจากระบบหนงไปอกระบบหนง เมอนางานจากระบบ NTSC D1 ไปแสดงงานบนหนาจอคอมพวเตอร กจะมภาพทมลกษณะแคบลง เมอนาไปใชงานทหนาจอระบบ NTSC D1

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

59

สวนในระบบ PAL D1 กจะม pixels ในทางกลบกนกนระบบ NTSC D1คอ pixels ระบบ PAL D1 จะมรปรางเปนสเหลยมผนผาทกวางเตย ดงนนในการแสดงงานทหนาจอจะเปนในทางกลบกนดวยเชนกน เมอเปนเชนน จงทาใหสงสาคญทควรระวงในการทางาน ทตองเกยวของกบระบบ D1 คอ อยามองขามอตราสวนตางๆ ของ pixels เหลาน

โปรแกรม After Effects สามารถเลอกทจะกาหนดการแสดงผลในอตราสวนของ pixels ระบบตางๆ ไดดวยการกาหนดคาทหนาตาง Composition Settings ในการกาหนดคาเพอสราง Composition ขนมา และในปจจบนกไดม PC ดจตอลวดโอรนใหมๆ บางรนทสามารถใชไดกบพนทการแสดงงาน ทมขนาด 720x480 pixels โดยระบบนชอวา ระบบ DV(digital video) ซง pixel จะมอตราสวนทเทากบอตราสวนของระบบ D1

2.3.2.5 ตวอยางผลงานดวยโปรแกรม Adobe After Effect1) โทรทศน เหนไดประจาทกวนกบรายการทวเกอบทกรายการ ละคร ขาว

และโฆษณา ลวนแตมการใชภาพกราฟกเคลอนไหวและตกแตงภาพ Video ทงนน ซงสวนใหญกมกจะถกสรางดวยโปรแกรม Adobe After Effect เปนสวนใหญ

2) ภาพยนตร Special Effects ทตระการตาตางๆ ทเหนในหนงภาพยนตรฉากแอคชน และเหนอจนตนาการ กบเทคนคการตกแตงตางๆ ททาใหภาพยนตรนนดสวยงาม กสามารถสรางขนไดดวยโปรแกรม Adobe After Effect CS4

3) Internet ในเวบไซดตางๆ ทมการนาภาพกราฟกเคลอนไหวมาใช ถาสงเกตดๆ กจะเหนวาภาพเคลอนไหวทเหนนน ถงแมจะสรางขนมาดวยโปรแกรม Multimedia ยอดนยมเปนโปรแกรม Macromedia Flash แตกจะเหนวามการนากราฟกเคลอนไหวมาสรางขนมาจากโปรแกรม flash นนมาตกแตงใส Effects ใหกบภาพกราฟกเคลอนไหวนนๆ ดวยโปรแกรมAfter Effects ซงทาใหงานทดธรรมดา ในตอนแรกนาสนใจขน

4) Animation งานการตนแอนเมชนตางๆ ทเหนกนในบางฉาก หรอบางตอนทสราง Special Effects กสามารถทาไดดวยโปรแกรม After Effects เชนเดยวกบงานภาพยนตร นอกจากนการเคลอนไหวของตวการตน (ในรปแบบ 2 มต) กสามารถทาไดเหมอนกน

5) Presentation การนาเสนอตางๆ ทตองการทาใหดมความสนใจยงขนดวยเทคนคของการสรางความสนใจ ดวยภาพเคลอนไหว กสามารถทาไดโดยสรางภาพกราฟกเคลอนไหว และ Effects สวยๆ ดงดดใหผคนสนใจกบสงทเราตองการนาเสนอ

2.3.2.6 เครองมอและพนฐานของโปรแกรมสวนประกอบของหนาจอโปรแกรม Adobe after Effect

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

60

1) ไตเตลบาร (Title Bar) แถบทอยทางดานบนสดของหนาตางโปรแกรมเพอใชแสดงชอโปรแกรม Adobe after Effects CS3 และชอไฟลทกาลงเปดทางานอยในขณะนนและทางดานขวามอของไตเตลบารเปนปมควบคมการยอ - ขยายหรอปดโปรแกรม

2) เมนบาร (Menu Bar) เมนบารแสดงอยในบรรทดลางตอจากไตเตลบาร ซงเปนทเกบคาสงตางๆทใชในการสรางสรรคผลงานซงอยในรปแบบของคาสงเมน โดยเรมตงแตเมนFile เรอยไปจนถงเมน Help ตามลาดบ แตละเมนจะมรายการคาสงยอยออกมา โดยแตละเมนจะมรายการคาสงยอยแตกตางกนออกไปตามลกษณะประเภทของเมนดงรายการตอไปน

File เปนคาสงเกยวกบการทางานทางดานไฟล ทงไฟลวดโอและ ไฟลภาพ เชน การบนทกไฟล การเปดไฟล เปนตน

Edit เปนคาสงเกยวกบการแกไขไฟลภาพหรอไฟลวดโอ Composition เปนคาสงเกยวกบเทคนคตางๆ ในการสรางสรรคผลงาน Layer เปนคาสงเกยวกบการจดเลเยอรตางๆ Effect เปนคาสงเกยวกบการจดการ effect ตางๆ Animation เปนคาสงเกยวกบการกาหนดการเคลอนไหวของไฟลตางๆ View เปนคาสงการดมมมองของไฟล ตลอดจนการยอ-ขยาย ไฟล Window เปนคาสงทรวบรวมการเรยกใช Palette เพอใหสะดวกตอ

การสรางสรรคผลงาน Help เปนคาสงทรวบรวมการชวยเหลอและแนะนา การใชโปรแกรม

3) กลองเครองมอ (Toolbox) เปนทจดเกบกลมเครองมอตางๆ เครองมอเหลานมหลากหลายประเภท ดงนนจงมการรวมเครองมอบางตวซอนเอาไว ซงสงเกตไดวาหากเครองมอใดมปมสามเหลยมสดาอยทางดานขวาลาง แสดงวายงมเครองมออนซอนอยอก

4) Palette เปนไดอะลอกซประเภทหนง ทใชเลอกรายละเอยดสาหรบการทางานตางๆ ในโปรแกรมควบคกบคาสงและเครองมอ

2.3.3 โปรแกรม Adobe Photoshop CS4(เขาถงขอมลไดจาก[ออนไลท] http://www.thaiwebparty.com) เปนโปรแกรมในตระกล Adobe

ทใชสาหรบตกแตงภาพถายและภาพกราฟฟกไดอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปนงานดานสงพมพนตยสาร และงานดานมลตมเดย อกทงยงสามารถ retouching ตกแตงภาพและการสรางภาพ เราสามารถใชโปรแกรม Photoshop CS4 ในการตกแตงภาพ การใส Effect ตางๆ ใหกบภาพ และตวหนงสอ การทาภาพขาวดา การทาภาพถายเปนภาพเขยน การนาภาพมารวมกน การ Retouchตกแตงภาพตางๆ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

61

2.3.3.1 ความละเอยดของภาพกราฟก ภาพทปรากฏบนหนาจอคอมพวเตอรนน เกดจากจดสเหลยมเลกๆของสทเราเรยกวา พกเซล (Pixel) (พกเซลเปนองคประกอบทเลกทสดของภาพ) มาประกอบกนเปนภาพขนาดตางๆ ความละเอยดของภาพจะมหนวยวดเปนพกเซล/ตารางนว และงานกราฟกในแตละแบบกจะใชความละเอยดทแตกตางกน ดงน

1) ภาพทแสดงบนหนาจอคอมพวเตอร เชน หนาเวบ หรองานพรเซนต ใชความละเอยด 72 พกเซล/ตารางนว

2) ภาพถายทวๆไปใชความละเอยด 150 พกเซล/ตารางนว3) ภาพในงานพมพใชความละเอยด 300 พกเซล/ตารางนว

2.3.3.2 พนทการทางาน (Work Area) ของโปรแกรม Adobe Photoshop จะประกอบดวยเครองมอสาหรบการตกแตงไฟลภาพตางๆ ดงน

1) Manu bar ( เขาถงขอมลไดจาก [ออนไลท] http://www.punyisa.com)เปนสวนทแสดงชอเมนตางๆ ของโปรแกรมกจะประกอบดวย

- File หมายถง คาสงเกยวกบการจดเกบและเรยกใชไฟลรปภาพตางๆ- Edit หมายถง คาสงเกยวกบการแกไขลกษณะของรปภาพและ Imageตางๆ- Image หมายถง คาสงการจดการรปภาพและ Image ตางเชน การเปลยนสและการเปลยนขนาด- Layer หมายถง ชนหรอลาดบของรปภาพและวตถทเราตองการจะทาEffects- Select เปนคาสงการเลอกพนทหรอสวนตางของรปภาพและวตถในการทจะเลน Effects ตางๆ- Filter เปนคาสงการเลน Effects ตางๆสาหรบรปภาพและวตถ- Analysis เปนการกาหนดคาของเครองมอทใชในการวดขนาด- 3D เปนคาสงทใชในการสรางภาพใหเปนสามมต- View เปนคาสงเกยวกบมมมองของภาพและวตถในลกษณะตางๆ เชนการขยายภาพและยอภาพใหดเลก- Window เปนสวนคาสงในการเลอกใชอปกรณเสรมตางๆทจาเปนในการใชสราง Effects ตาง ๆ- Help เปนคาสงเพอแนะนาเกยวกบการใชโปรแกรมฯและจะมลายละเอยดของโปรแกรมอยในนน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

62

2) ออปชนบาร (Options Bar) เปนสวนทใชกาหนดคณสมบตของเครองมอทเลอกทางานอย เชน การกาหนดขนาดของหวพกน ในเครองมอสาหรบวาดภาพ

3) กลองเครองมอ (Toolbox) คอ กลองทโปรแกรมใชเกบเครองมอสาหรบตกแตงภาพเอาไว โดยเครองมอในกลองนถกแยกออกเปน หมวดหม ตามลกษณะการทางาน เชนดนสอ พกน หรอ ยางลบ เปนตน

4) ชดพาเลท (Palettes) คอ กลมของหนาตางทชวยควบคมรายละเอยดปลกยอยในขนตอนการทางาน เชน พาเลท History ทชวย บนทกขนตอนการตกแตงภาพเอาไวสาหรบกลบมาแกไข หรอพาเลท Navigator สาหรบควบคมการซมภาพ

5) พนททางานและกระดานวาดภาพ (Canvas) ในตอนเรมตนจะเปนพนทวางๆ ตองใชคาสงเปดภาพขนมากอน หลงจากเปดภาพขนมาแลวบรเวณนจะกลาย เปนพนทสาหรบตกแตงภาพ ภาพทเลอกจะมาปรากฏบนกระดานวาดภาพและสามารถยายตาแหนงไปมา หรอขยายขนาดใหใหญขนภายในพนททางานได

2.3.3..3 สญลกษณเครองมอ- Marquee Tools เปนกลมเครองมอสาหรบเลอกสวนทตองการ การใชงานคอ เลอกรปทรงทตองการ ลากคลมสวนทตองการ บรเวณทเปนจดไขปลา จะถกเลอกใหพรอมทจะรบคาสงอนๆตอไป การยกเลก กดทไหนกไดในงาน 1ครง- Move Tool เปนเครองมอเพอการเคลอนยายตาแหนง เรยกใชงานไดทTools Box ท เครองหมายลกศรและ มเครองหมายทศทางอย ใชโดยการใชเมาสลากไปตาแหนงทตองการ- Lasso Tools เปนเครองมอสาหรบเลอกบางสวนของภาพทตองการ- Lasso Tools คอการคลกลากตามสวนทตองการ ปลอยคลกเมอไหร มนจะวงไป หาจดเรมตน ทนท- Polygonal Lasso Tools คอใชคลกลากเมาสแลวหยดทตองการ คอยๆคลกได อนไหนผด กด Delete เพอลบจดทกาหนดไวโดย ระหวางจดทเลอกจะเปนเสนตรง- Magnetic Lasso Tools จะเลอกจากความแตกตาง ของสใหโดยอตโนมตโดยคอย สรางจดทกาหนดไวไดเอง- Magic wand (W) เครองมอในการสราง Selection ในบรเวณทมโทนสเดยวกน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

63

- Crop Tool เปนเครองมอสาหรบเลอกตดเฉพาะสวนทตองการ วธใชคอ เมอเลอกเครองมอนแลวกกาหนดจดเรมตน จากนนกลากจนคลม สวนทเราตองการ จะไดลกษณะเปนรป สเหลยม ดบเบลคลก กจะไดรปทตองการ- Healing Brush Tool การใชงานเหมอน Clone แตจะมการเกลยส ใหใกลเคยงกบบรเวณใกลเคยง- Patch Tool คอการสรางสวนทตองการจะวางทบ โดยกาหนดบรเวณทตองการ แลวเลอกโดยใชเมาสลากไปเลอกสวนทตองการทบ- Pencil Tool ไดดวย สามารถ เลอกสโดยคลกท แทบ Switch คลกทสเพอเปลยนสตาม- Clone Stamp Tool ใช Copy รปโดยอาศยรปภาพตนฉบบ- Pattern Stamp Tool ใชเพอวาดรปโดยใชบาวสวนของรปภาพทมอยเปนตนฉบบ- History Brush Tool ใชกลบคนรปภาพเดมจาก State หรอ Snapshotของรปเดยวกน- Art History Brush Tool ใชในการวาดรป จาก State หรอ Snapshotของรปนโดยอาศยรปแบบของ Stoke ทมสไตลหลากหลาย ชวยใหสไตลของภาพดตางออกไป- Eraser Tool เปนเครองมอทใชในสวนทตองการลบ สามารถปรบขนาดไดเหมอนกบ Brush Tool- Magic Eraser Tool ใชลบรปภาพบรเวณทมสเดยวกนใหกลายเปนพนทโปรงใส โดยการคลกเพยงครงเดยว- BackGround Eraser Tool ใชลบรปภาพบางสวนใหกลายเปนพนทโปรงใสโดยการลากเมาส- Gradient Tool คอ การเทสแบบไลระดบส คลกเลอกGradient Tool แลวเลอกชดสทกาหนดไว แลวนาเมาสคลกลาก- Paint Bucket Tool คอ การลงส หลงจากเลอกสทตองการแลว กเลอกเครองมอน ไปทๆตองการจะเตมส แลวกคลก- Blur Tool คอการทาภาพใหเบลอ- Sharpen Tool คอการทาภาพ ใหคมชดขน- Path Selection Tool ใชเพอเลอก Shape หรอ Path เพอแสดง AnchorPaint Direction

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

64

- Type Tool ใชในการสรางตวหนงสอ- Type Mask Tool ใชสราง Selection เปนรปรางตวหนงสอ- Pen Tool ใชในการลากเสน Path ซงสามารถดดโคงตามรปภาพได- Eyedropper Tool ใชในการดดสจากรปภาพเพอใชเปนตนแบบของสงานกบงานชนอนๆ- Measure Tool ใชวดระยะหาง, ตาแหนงและมมองศาระหวางภาพ- Hand Tool ใชเลอนภาพทอยในหนาตางเดยวกน- Zoom Tool ใชในการขยายและยอสวนการแสดงภาพบนหนาจอ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

65

บทท 3ขนตอนการดาเนนงาน

การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต มขนตอนการดาเนนงาน ดงน3.1 การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา3.2 การประเมนแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา3.3 สถตการวเคราะหขอมล

3.1 การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา3.1.1 ขนตอนศกษาและวางแผน

3.1.1.1 ศกษาขอมลดานเนอหา และประวตความเปนมาของพระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา จากหนงสอโบราณสถานในจงหวดพระนครศรอยธยา 1 พมพเผยแพรโดยกรมศลปากร และสอบถามจากผเชยวชาญทางดานประวตศาสตร

3.1.1.2 ศกษาจากสถานทจรง โดยมผเชยวชาญทางดานประวตศาสตร แนะนาสวนตางๆของซากปรกหกพงทหลงเหลอ และไดทาการถายภาพของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา โดยมรายละเอยดแสดง ดงภาพท 3-1 ถง 3-7

ภาพท 3-1 แสดงภาพฐานของพระทนงวหารสมเดจทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

66

ภาพท 3-2 แสดงภาพมขดานหนาของพระทนงวหารสมเดจทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-3 แสดงภาพฐานของพระทนงสรรเพญชมหาปราสาททมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

67

ภาพท 3-4 แสดงภาพมขดานหนาของพระทนงสรรเพญชมหาปราสาททมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-5 แสดงภาพฐานภายในของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

68

ภาพท 3-6 แสดงภาพฐานของพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-7 แสดงภาพฐานของพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : พระราชวงโบราณ จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

69

3.1.1.3 ศกษาแบบจาลองจากศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-8 แสดงภาพแบบจาลองของพระราชวงโบราณ 1ทมา : ศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-9 แสดงภาพแบบจาลองของพระราชวงโบราณ 2ทมา : ศนยศกษาประวตศาสตร จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

70

ศกษาแบบจาลองจากเมองโบราณ จงหวดสมทรปราการ

ภาพท 3-10 แสดงภาพแบบจาลองของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : เมองโบราณ จงหวดสมทรปราการ

ศกษาแบบจาลองจากเมองจาลองพทยา จงหวดชลบร

ภาพท 3-11 แบบจาลองพระทนงสรยาสอมรนทรและพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : เมองจาลองพทยา จงหวดชลบร

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

71

ภาพท 3-12 แสดงภาพแบบจาลองพระราชวงโบราณทมา : เมองจาลองพทยา จงหวดชลบร

3.1.1.4 ศกษาแบบแปลนจากกรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-13 แสดงภาพแบบแปลนของพระราชวงโบราณทมา : กรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

72

ภาพท 3-14 แสดงภาพแบบแปลนสวนฐานของพระทนงวหารสมเดจ และพระคลงมหาสมบตทมา : กรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

ภาพท 3-15 แสดงภาพแบบแปลนสวนฐานของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาททมา : กรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

73

ภาพท 3-16 แสดงภาพแบบแปลนสวนฐานของพระทนงสรยาสนอมรนทรทมา : กรมศลปากรท 3 จงหวดพระนครศรอยธยา

3.1.2 ขนเตรยมการผลต3.1.2.1 เขยนโครงเรอง เปนการกาหนดและเรยบเรยงเรองราวทจะนาเสนอ

1) แสดงตรามหาวทยาลย , แสดงอกษร “ภมใจเสนอ” , แสดงอกษร“แบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา”

2) แสดงภาพวาดพระราชวงโบราณ เมอครงยงสมบรณ3) แสดงภาพถายพระราชวงโบราณ ในปจจบน4) แสดงภาพเกาะเมองพระนครศรอยธยา และบอกตาแหนงของพระราชวง

โบราณ5) แสดงภาพพระเจาอทอง ผสรางพระราชวง6) แสดงภาพถายพระราชวงโบราณ ในปจจบน7) แสดงแบบจาลอง 3 มต ใหเหนภาพโดยรวมของพระราชวงโบราณ8) แสดงแบบจาลอง 3 มต ในมมมองดานบน และมตวอกษรบอกชอของพระท

นงทง 3 หลง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

74

9) แสดงภาพถายพระราชวงโบราณในปจจบน และปรากฏแบบจาลอง 3 มตซอนขน พรอมทงเลอนกลองไปยงสวนตางๆ ของพระทนงหลงนนa. พระทนงพระทนงวหารสมเดจมหาปราสาทb. พระทนงสรรเพชญมหาปราสาทc. พระทนงพระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท

10) แสดงแบบจาลอง 3 มต ใหเหนภาพโดยรวมของพระราชวงโบราณหลายๆมมมอง

11) แสดงรายชอผจดทา อาจารยทปรกษา และผเกยวของ

3.1.2.2 เขยนบทดาเนนเรอง เปนการกาหนดการเคลอนไหวของภาพ ขอความ และเสยงดนตรทใชประกอบในผลงาน

ตารางท 3-1 บทดาเนนเรองการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณพระนครศรอยธยาScene Shot Time (S) Image Sound

1 1 27 แสดงตรามหาวทยาลย ดนตร : EF

2 5 แสดงอกษร “ภมใจเสนอ” ดนตร : Hollywoodsoundtracks

3 11 แสดงอกษร “แบบจาลองเ ช ง ส ถ า ป ต ย ก ร ร มพ ร ะ ร า ช ว ง โ บ ร า ณพระนครศรอยธยา”

ดนตร : Hollywood Soundtracks

2 1 12 แสดงภาพวาดพระราชวงโบราณ ในอดต

พระราชวงโบราณ หรอพระราชวงห ล ว ง เ ป น ท ป ร ะ ท บ ข อ งพระมหากษตรย และพระบรมวงศานวงศ พระราชวงโบราณประกอบไปดวยพระมหาปราสาท

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

75

Scene Shot Time (S) Image Sound

2 2 24 แสดงภาพถาย พระราชวงโบราณในหลายๆ มมมองในปจจบน

พระตาหนก พระคลงตางๆ อาคารส งกอสร าง อนๆ อกจานวนมากกลาวไดวาพระราชวงโบราณ เปนศนยรวมงานสถาปตยกรรมและศลปกรรมทงดงาม เปนศรสงาของบานเมอง พระราชวงโบราณ เปนโบราณสถานแหงหนงทสาคญของจงหวดพระนครศรอยธยา

3 1 8 แสด งแผน ท เ ก า ะ เ ม อ งพระนครศรอยธยามกรอบสเหลยมปรากฏขนเ พ อ บ อ ก ต า แ ห น ง ข อ งพระราชวงโบราณ ในแผนท

ต ง อ ย ใ น เ ก า ะ เ ม อ งพระนครศรอยธยา ฝงตะวนตกเฉยงเหนอ ตดกบแมนาลพบร

4 1 14 แสดงภาพ และชอ ของพระเจาอทอง

สรางขนในป พ.ศ. 1893 โดยสมเดจพระเจ า อทอง หรอสมเดจพระรามาธบดท 1 ผสถาปนากรงศรอยธยา

5 1 18 แสดงภาพถายพระราชวงในปจจบน ในมมมองตางๆ

ปจจบนพระราชว งโบราณ เปนส ถ า น ท ท อ ง เ ท ย ว ใ น ล ก ษ ณ ะโบราณสถาน เพอใหนกทองเทยวเห น ถ งความย ง ใหญ และความเจรญรงเรองในอดต ของพระราชวงหลวงในสมยทกรงศรอยธยาเปนราชธาน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

76

Scene Shot Time (S) Image Sound

5 2 30 แสดงแบบจาลอง 3 มตพระราชวงโบราณ

ท งน ผ จ ด ท า จ ง ไ ด ท า กา รสร า งแบบจ าลอง เช งสถาปตยกรรมพ ร ะ ร า ช ว ง โ บ ร า ณพระนครศรอยธยาขน เพอสะทอนใหเหนถงความเจรญรงเรอง ความย ง ใ หญ แ ล ะสถาป ต ยกร รม ทส ว ย ง า มต ร ะ ก า รต า สม เป นพระราชวงหลวง ในสมยกรงศรอยธยาพ ร ะ ร า ช ว ง โ บ ร า ณ แ ห ง น มโครงสร างทางสถาปตยกรรม ทงดงามและยงใหญมาก

3 14 เล อ นกล อ ง ไป ท ม มมอ งด านบนของพระร าชว งโบราณ

พ ร ะ ร า ช ว ง โ บ ร า ณ ใ น เ ข ตพระราชฐานชนกลาง เปนทตงของพระมหาปราสาทสาคญ 3 หลง คอ

6 1 25 แสดงภาพแบบจาลอง 3 มตใ น ม ม ม อ ง ด า น บ น ข อ งพระราชวง พรอมทงปรากฏชอของพระทนงทง 3 หลง

พระทนงวหารสมเดจมหาปราสาทพระทนงสรรเพชญมหาปราสาทและพระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท อกทงยงม พระคลงมหาสมบต โรงชางเผอก โรงมาตน คลงใสเครองชาง เครองมา อยในเขตบรเวณรอบๆ พระทนงทง 3 พระทนง

2 12 ปรากฏภาพของพระทน งวหารสมเดจมหาปราสาทในปจจบน

พระทนงวหารสมเดจมหาปราสาทเปนพระทนงทสรางขนแทนพระทนงมงคลาภเษกทเกดฟาผาไฟไหมในสมยพระเจาปราสาททอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

77

Scene Shot Time (S) Image Sound3 28 ปรากฏภาพ แบบจาลอง 3

ม ต ข อ งพระ ท น ง ว ห า รสมเดจมหาปราสาท ซอนขน

จ า ก ภ า พ ใ น อ ด ต เ ม อ น า ม าเปรยบเทยบกบภาพปจจบนพบวาพระทนงวหารสมเดจมหาปราสาทในปจจบนทเหลออย มเพยงแตสวนฐานของพระทนง ซงแตกตางไปจากเดมอยางมาก พระทนงวหารสมเดจมหาปราสาท ใชสาหรบพระราชพธบรมราชาภเษกในแผนดนสมเดจพระเอกาทศรถ และปราบดาภเษกในแผนดนพระเจาปราสาททอง

4 18 ปรากฏแบบจาลอง 3 มตเลอนกลองไปยงสวนตางๆของพระทนงวหารสมเดจมหาปราสาท

พระทนงวหารสมเดจมหาปราสาทเปนปราสาทจตรมข มมขหนาหลงยาว มขขางสน มมขเดจทดานหนา

5 22 เ ล อ น ก ล อ ง ไ ป ย ง ย อ ดปราสาท

ปราสาทประธานมยอดเปนทรงปรางค จานวน 5 ยอด คอยอดหนงเปนยอดประธาน และยอดบรวารอยทหลงคามขทงสดาน

6 35 เลอนกลองไปยงตวปราสาทและสวนฐานพระทนง

ผนงของพระทนงกอดวยอฐมบนไดทางขนทองพระโรงหนาจานวน 2 บนไดตงขนาบมขเดจทองพระโรงหลงมบนไดทางขนทดานขาง

7 1 22 ปรากฏภาพถายของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาทในปจจบน

พระทน งสรรเพชญมหาปราสาทเปนพระทนงทเกาทสด สรางในสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

78

Scene Shot Time (S) Image Sound7 2 14 ปรากฏภาพ แบบจาลอง 3

มต ของพระทนงสรรเพชญมหาปราสาทซอนขน

จ า ก ภ า พ ใ น อ ด ต เ ม อ น า ม าเปรยบเทยบกบภาพปจจบนพบวาพระ ทน ง ส รร เพชญ มหาปราสาท ในปจจบนทเหลออย มเพยงแตสวนฐานของพระทนง ซงแตกตางไปจากเดมอยางมาก

3 12 ปรากฏแบบจาลอง 3 มตไปทพระทนงสรรเพชญมหาปราสาท

พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท ใชประกอบพระราชพธตามพระราชประสงคของพระมหากษตรย และใช ใ นก ารต อน ร บ คณะราช ท ตตางประเทศ

4 21 เ ล อ น ก ล อ ง ไ ป ย ง ย อ ดปราสาท

พระทนงสรรเพชญมหาปราสาท มซมยอดเปนมณฑป 7 ยอด ดานลางมครฑระหวางหนาบนทง 4 ดาน มมขโถง 2 ดาน มหลงคาซอน 3 ชน

5 4 เลอนกลองไปยงมขโถงของพระทน งสรรเพชญมหาปราสาท

ในมขโถงตงบษบกทองคา เปนทเสดจออกเมอมพระราชดารสแกแขกเมอง

6 10 เลอนกลองไปรอบๆ ของพระทน งสรรเพชญมหาปราสาท

มมขสน 2 ดาน ตงพระทนงบษบกทองคาฝาผนงของพระทนงปดทองทงหลง

7 12 เ ล อ น ก ล อ ง ไ ป ย ง ต วปราสาทและสวนของฐานพระทนง

มบนไดทางขน 2 ขางมมเดจ มบนไดทางขนตรงมขสนทง 2 ขางและบนไดทางขน 2 ขาง ของทองพระโรง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

79

Scene Shot Time (S) Image Sound8 1 23 ปรากฏภาพถายของพระท

น งสรยาสน อมรนทรมหาปราสาท ในปจจบน

พระทน งส ร ยาสน อมรนทรมหาปราสาท ตงอยทางดานเหนอสดของเขตพระราชฐาน

ปรากฏภาพ แบบจาลอง 3มต ของพระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท ซอนขน

จ า ก ภ า พ ใ น อ ด ต เ ม อ น า ม าเปรยบเทยบกบภาพปจจบนพบวาพระทน งสร ยาสน อมรนทรมหาปราสาท ในปจจบนทเหลออย มเพยงแตสวนซากฐานของพระทนงซงแตกตางไปจากเดมอยางมาก

2 17 ปรากฏแบบจาลอง 3 มตพระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท

พระทน งส ร ยาสน อมรนทรมหาปราสาท ใชเปนทประทบของสมเดจพระเจาปราสาททอง สมเดจพระเจาเสอ และสมเดจพระเจาเอกทศนใชสาหรบทอดพระเนตรขบวนพระยหยาตราทางชลมารค

3 10 เลอนกลองไปรอบๆ พระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท

พระทน งส ร ยาสน อมรนทรมหาปราสาท เปนพระทนงจตรมขยกพนสง มมขหนาหลงยาวกวามขขาง

4 3 เ ล อ น ก ล อ ง ไ ป ย ง ย อ ดปราสาท

ยอดปราสาทเปนทรงมณฑป 7 ยอด

5 10 เลอนกลองไปรอบๆ พระทนงสรยาสนอมรนทรมหาปราสาท

เปนพระทนง 2 ชน และเปนต น แ บ บ ใ ห พ ร ะ ท น ง ด ส ต ม ห าปราสาท ในพระบรมมหาราชวงอกดวย

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

80

Scene Shot Time (S) Image Sound

9 1 38 ปรากฏแบบจาลอง 3 มตโดยรวมของพระราชว งเลอนกลองไปเรอยๆ เพอแสดงแบบจาลอง 3 มต ใหเหนภาพรวมของพระราชวงโบราณทงหมด

เมอไดชมแบบจาลอง พระราชวงโ บ ร า ณ แ ล ว น น จ ะ เ ห น ว า มสถาปตยกรรมทสวยงาม แสดงถงความเจรญรงเรองในครงทกรงศรอยธยาเปนราชธาน

2 21 แสดงแบบจาลอง 3 มต ของพระราชวงโบราณทงหมด

ซงอยากใหเยาวชนรนหลงทกคนหนมาอนรกษศลปะวฒนธรรมทมความสวยงามเปนเอกลกษณประจาชาตไทยและชวยกนพฒนาใหเกดความเจรญรงเรองสบไป

10 1 23 แสดงรายชอ ผจดทา, ชออาจารยทปรกษา, ชอผทใหคาแนะนา โดยตวอกษรเลอนขน

เพลง : Top Epic

3.1.2.3 ตรวจสอบขนเตรยมการผลตในรปแบบเอกสารโดยอาจารยทปรกษา ผวจยจะดาเนนการหลงจากทปฏบตตามขนตอนดงกลาวแลว โดยใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบขนเตรยมการผลตในรปแบบเอกสาร เพอหาจดบกพรองเพอนาไปแกไขและปรบปรงตอไป

3.1.3 ขนตอนการผลต3.1.3.1 พฒนาผลงานในโปรแกรมกราฟก 3 มต เปนขนตอนการสรางแบบจาลอง โดยใช

โปรแกรม 3d Studio Max รวมกบโปรแกรม Autodesk Maya ผวจยมวธการสรางตามขนตอนตอไปน

1) การขนแบบจาลอง (Modeling) การขนแบบจาลองน สวนมากจะขนโดยการBevel โดยวาดจากเสนดานขางของวตถ แลวใชคาสง Bevel ในการขนแบบจาลอง ซงวตถทไดจะเปนวตถ 3 มต รปรางเหมอนเสนทวาดไว

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

81

ภาพท 3-17 แสดงภาพทใชคาสง Bevel ในการขนแบบจาลอง

2) การลงส (Texturing) เปนการลงส และ Bump เพอใหแบบจาลองบางสวนนนขนและสมจรง เพอใหตรงกบขอมลทไดศกษามา

ภาพท 3-18 แสดงภาพทใชในการ Bump เพอใหแบบจาลองนนขน

3) การจดแสงและเงา (Light) เปนการใสแสงใหกบแบบจาลอง เพอใหมความสมจรงและโดดเดนมากขน

4) การสรางกลอง (Camera) เพอกาหนดการเคลอนไหวของกลอง ตามบทดาเนนเรอง

5) การสรางเอฟเฟค (Special Effect) จะเปนขนตอนหนงทชวยทาใหแบบจาลองมความนาสนใจและสมจรงมากยงขน

6) ประมวลผล (Render) ทาการประมวลผลภาพของแบบจาลอง3.1.3.2 บนทกเสยงจรง เปนการบนทกเสยงบรรยาย โดยนาเอาบทดาเนนเรอง ในขนการ

เตรยมการผลต โดยใชโปรแกรม Adobe Audition ซงเสยงทไดจะนาไปใชงานจรง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

82

ภาพท 3-19 ตวอยางการบนทกเสยงบรรยาย โดยใชโปรแกรม Adobe Audition

3.1.3.3 การตดตอวดโอ ในขนตอนนจะทาการเรยงภาพเปนเนอเรองเพอทาเปนวดโอโดยใชโปรแกรม Adobe After Effect

ภาพท 3-20 ตวอยางการเรยงเนอหาทาเปนวดโอโดยโปรแกรม Adobe After Effect

3.1.3.4 ทดสอบบนโปรแกรมทดสอบชนงาน ทาการทดสอบเพอดความเรยบรอยของชนงาน ใหชนงานออกมาอยางมคณภาพและมประสทธภาพสงสด โดยใชโปรแกรม WindowsMedia Player

3.1.3.5 บนทกลงสอ DVD หลงจากทเราไดทาการตดตอเสยงแลว กทาการ Render ของชนงานทงหมด ซงขนตอนสดทายเปนการพบลช (Publlish) ชนงานทเสรจสมบรณเปนไฟลมฟวทตองการ เพอนาไปเผยแพรตอไป

3.1.4 ขนหลงจากผลต3.1.4.1 ตรวจสอบขนผลตโดยอาจารยทปรกษา ในขนตอนนผพฒนาจะนาตวนวตกรรมท

เสรจสมบรณแลวมาใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบ โดยการเปดตวนวตกรรม ในทนคอ การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา นาเสนอใหอาจารยดเพอตรวจสอบหาขอบกพรองกอนนาไปทดสอบกบผเชยวชาญ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

83

3.1.4.2 หาประสทธภาพโดยผเชยวชาญ คอ การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรมพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ทผานการตรวจสอบจากอาจารยทปรกษาแลว มาทาการนาเสนอใหผเชยวชาญตรวจสอบ หลงจากนนจงใหผเชยวชาญตอบแบบประเมนทผพฒนาไดเตรยมไว

3.1.4.3 จดทาเอกสารประกอบงาน คอ เมอทาการทดสอบกบผเชยวชาญเรยบรอยแลวจะนาผล ทไดไปวเคราะหหาขอมลทางสถต และสรปผล บนทกอยในรปของเอกสารประกอบงาน

3.1.4.4 สอบโครงการพเศษ คอ เมอตวนวตกรรม และรปแบบเอกสารไดเสรจสมบรณแลว จากนนทางผพฒนาจะทาการเรยนเชญคณะกรรมการทเกยวของทกทาน ทาการสอบผลงานโดยนดวนและเวลาทเหมาะสม

3.1.4.5 แกไขตามคาแนะนา คอ ทาการแกไขตามคาแนะนาของคณะกรรมการหลงจากทไดสอบโครงการพเศษเรยบรอยแลว

3.1.4.6 จดทาคมอปรญญานพนธ คอ นาขอมลทไดจากการทดสอบนวตกรรม รวมถงทฤษฎตางๆ ทเกยวของกบนวตกรรม รวมไปถงขนตอนการดาเนนงานตางๆ ไปจดทาเปนคมอปรญญานพนธ ใหถกตอง

3.2 การประเมนแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา3.2.1 การประเมนครงน ไดแบงหวในการประเมนเปน 2 ดานไดแก ดานเนอหาและดานเทคนค

ดานเนอหาแบงออกเปน 12 ขอดงตอไปน1) การเลอกเรองทนามาพฒนา2) ความนาสนใจของเรอง พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา3) ความเหมาะสมของปรมาณเนอหาทนาเสนอ4) การเรยงลาดบของเนอหา5) ความถกตองของขอมลทนาเสนอ6) ความนาสนใจของรปแบบในการนาเสนอ7) การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ8) ความถกตองของชอพระทนงตางๆ ในพระราชวง9) ความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวง10) ความสวยงามของพระราชวง11) สาระความร และขอคดทไดจากการชม12) ความเหมาะสมทจะใชเปนสอประชาสมพนธพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาดานเทคนคแบงออกเปน 12 ขอดงตอไปน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

84

1) ความเหมาะสมในการใชภาพ 3 มตในการนาเสนอ2) ความชดเจนของภาพในการนาเสนอ3) ความสมจรงของภาพ4) กาหนดสและลวดลาย ของอาคาร5) การกาหนดมมกลอง6) การจดแสง7) คณภาพของเสยงบรรยาย8) ความเหมาะสมของดนตรประกอบ9) คณภาพในการผสมเสยงบรรยายและดนตรประกอบ10) ระยะเวลาในการนาเสนอ11) ความตอเนองในการดาเนนเรอง12) ความสอดคลองระหวางภาพและเสยง

3.2.2 ขนตอนการสรางแบบประเมนสรางคาถามใหสอดคลองกบวตถประสงคของการพฒนาโดยจดทาแบบสอบถามปลายปด

โดยมขนตอนการดาเนนการสรางแบบสอบถามดงน3.2.2.1 ศกษาหลกการและวธสรางแบบสอบถามจากตาราและขอมลทไดเกบรวบรวม

จากการพฒนาระบบงาน เปนแนวทางในการสรางแบบสอบถาม3.2.2.2 กาหนดวตถประสงคและเนอหาของแบบสอบถาม3.2.2.3 กาหนดหวขอในการประเมน3.2.2.4 สรางแบบสอบถามจรงใหตรงตามวตถประสงค3.2.2.5 ปรกษาอาจารยทปรกษางานวจย3.2.2.6 ปรบปรงแบบสอบถามตามคาแนะนาของอาจารยทปรกษางานวจย

3.2.3 การเกบรวบรวมแบบประเมน3.2.3.1 ผ พฒนาได เกบรวบรวมขอมลดวยตนเองโดยนาแบบประเมนแจกให กบ

ผเชยวชาญจานวน 8 คน3.2.3.2 ไดรวบรวมแบบประเมนคนและดาเนนการตรวจแบบสอบถามเบองตน พบวาเปน

แบบประเมนทตอบครบถวนสมบรณ จานวน 8 ชด3.2.3.3 นาผลทไดมาวเคราะหทางสถต

รปแบบของเกณฑประเมนคา โดยจะถอเกณฑการประเมนดงน- ดมาก ให 5 คะแนน- ด ให 4 คะแนน

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

85

- พอใช ให 3 คะแนน- ควรปรบปรง ให 2 คะแนน- ควรปรบปรงอยางยง ให 1 คะแนนโดยเกณฑในการแปลความหมายขอมลกลมผพฒนาใชเกณฑของ(ยทธพงษ -

กลวรรณ ,2543)- คะแนนเฉลยระหวาง 4.50-5.00 หมายถงระดบดมาก- คะแนนเฉลยระหวาง 3.50-4.49 หมายถงระดบด- คะแนนเฉลยระหวาง 2.50-3.49 หมายถงระดบปานกลาง- คะแนนเฉลยระหวาง 1.50-2.49 หมายถงระดบพอใช- คะแนนเฉลยระหวาง 1.00-1.49 หมายถงระดบตองปรบปรง

3.3 สถตการวเคราะหขอมลนาผลทไดจากการทาแบบทดสอบมาวเคราะหทางสถตเพอเปรยบเทยบระดบความพงพอใจ เพอ

หาคาเฉลย หาสวนเบยงเบนมาตรฐาน นาผลทไดจากการทาแบบทดสอบถามความคดเหนเกยวกบการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ของประชากรทศกษา ซงเปนผเชยวชาญ โดยมรายละเอยดเกยวกบการใชสถตวเคราะหดงน

3.3.1 คาเฉลยเลขคณต

สตร x =N

x

x = คาเฉลยเลขคณตx = คะแนนทไดจากแบบทดสอบN = จานวนประชากรทงหมด

3.3.2 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD)

S.D. = 1

22

nn

xxn

S.D. = คาเบยงเบนมาตรฐานN = จานวนทงหมดx = คะแนนดบ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

86

บทท 4ผลการทดสอบ

ในการพฒนาครงน มวตถประสงคเพอพฒนาประสทธภาพของแบบจาลองในรปแบบ 3 มต และประเ มนความพงพอใจของการจดทาแบบจาลองเช งสถาปตยกรรม พระราชว งโบราณพระนครศรอยธยา ดงน

4.1 ผลการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา4.2 ผลการหาประสทธภาพของผเชยวชาญทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม

พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

4.1 ผลการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาในการพฒนาครงน ผ พฒนาไดพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ

พระนครศรอยธยา ซงใชโปรแกรมประยกตประเภท 3 มตเปนหลกในการพฒนา แลวบนทกสอออกเปนแผน DVD โดยมสวนประกอบของแบบจาลองดงตอไปน

4.1.1 สวนไตเตล (Title)เมอเปดแผน DVD สวนแรกสดคอ สวนของไตเตล ซงผพฒนาไดทาไตเตลซงผพฒนา

ไดทาไตเตล เปนแบบฉากแสดงตรามหาวทยาลย จากนนกแสดงคาวา “ภมใจเสนอ” ในฉากตอมาแสดงคาวา “การพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา” และแสดงภาพปจจบนของพระราชวงโบราณไปเรอยๆ จนถง ฉากทเปนภาพโมเดล 3 มต ตามลาดบ

ภาพท 4-1 สวนไตเตล

4.1.2 สวนของเนอเรอง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

87

ในแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา โดยจะแบงเปนสองชวงคอ ชวงแรกจะเปนภาพของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาในปจจบน และชวงทสองจะอยในรปแบบของแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม 3 มต ภาพจะมความสมจรง มมมมองทางลก และมแสงเงา เขามาเกยวของ

ภาพท 4-2 พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาในปจจบน

ภาพท 4-3 ตวอยางชวงทสองทอยในรปแบบของแบบจาลอง 3 มต4.1.3 สวนของผพฒนาและผมสวนเกยวของ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

88

ในตอนทายของแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาปจจบน มรายชอผพฒนาและผมสวนเกยวของเปนตวอกษรเคลอนไหวจากดานลางขนดานบน

ภาพท 4-4 สวนของผพฒนาและผมสวนเกยวของ

4.2 ผลการทดสอบหาประสทธภาพของผเชยวชาญทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

4.2.1 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนผเชยวชาญดานการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ดานเนอหา

ตารางท 4-1 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนดานเนอหาของผเชยวชาญ ทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

89

รายละเอยด ประสทธภาพ

x S.D. การแปลผล1. การเลอกเรองทนามาพฒนา 4 0 ด2.ความนาสนใจของเรองพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา

4.4 0.54 ด

3.ความเหมาะสมของปรมาณเนอหาทนาเสนอ 4 0 ด4.การเรยงลาดบของเนอหา 4.2 0.44 ด5.ความถกตองของขอมลทนาเสนอ 4.4 0.54 ด6.ความนาสนใจของรปแบบในการนาเสนอ 4.2 0.83 ด7.การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ 4.6 0.54 ดมาก8.ความถกตองของชออาคารตางๆ ในพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

5 0 ดมาก

9.ความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

4.6 0.54 ดมาก

10.ความสวยงามของพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา

4.2 0.44 ด

11.สาระความร และขอคดทไดจากการชม 4 0.70 ด12.ความเหมาะสมทจะใชเปนสอประชาสมพนธพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

4.2 0.44 ด

คาเฉลยรวมทงฉบบ 4.31 0.27 ด

จากตารางท 4-1 จากการวเคราะหของผเชยวชาญ ทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา พบวาความคดเหนดานเนอหาเกยวกบความถกตองของชออาคารตางๆ ในพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยาและความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา อยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลย 5รองลงมาเปน การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ และความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลย 4.6 รองลงมาเปน ความนาสนใจของเรองพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา และความถกตองของขอมลทนาเสนอ คดเปนคาเฉลย 4.4รองลงมาเปน การเรยงลาดบของเนอหา ความนาสนใจของรปแบบในการนาเสนอ ความสวยงามของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา และ ความเหมาะสมทจะใชเปนสอประชาสมพนธ พระราชวง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

90

โบราณ พระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลย 4.2 รองลงมาเปน การเลอกเรองทนามาพฒนา ความเหมาะสมของปรมาณเนอหาทนาเสนอ และ สาระความรและขอคดทไดจากการชม อยในระดบนอยทสดคดเปนคาเฉลย 4 โดยเฉลยรวมในดานเนอหา คดเปนคาเฉลย 4.31 ซงอยในเกณฑด

4.2.2 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนผเชยวชาญดานการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ดานเทคนค

ตารางท 4-2 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนดานเทคนคของการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา

รายละเอยดประสทธภาพ

x S.D. การแปลผล1.ความเหมาะสมในการใชภาพ 3 มตในการนาเสนอ 4.33 0.57 ด2.ความชดเจนของภาพในการนาเสนอ 4 1 ด3.ความสมจรงของภาพ 3.67 0.57 ด4.กาหนดสและลวดลาย ของอาคาร 3.67 0.57 ด5.การกาหนดมมกลอง 4 1 ด6.การจดแสง 3.67 0.57 ด7.คณภาพของเสยงบรรยาย 4.33 0.57 ด8.ความเหมาะสมของดนตรประกอบ 4 1 ด9.คณภาพในการผสมเสยงบรรยายและดนตรประกอบ 4.33 0.57 ด10.ระยะเวลาในการนาเสนอ 3.67 0.57 ด11.ความตอเนองในการดาเนนเรอง 4 0 ด12.ความสอดคลองระหวางภาพและเสยง 3.33 0.57 พอใช

คาเฉลยรวมทงฉบบ 3.91 0.63 ด

จากตารางท 4-2 จากการวเคราะหของผเชยวชาญทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา พบวาความคดเหนดานเทคนค เกยวกบ

ความเหมาะสมในการใชภาพ 3 มต ในการนาเสนอ คณภาพของเสยงบรรยาย คณภาพในการผสมเสยงบรรยายและดนตรประกอบ อยในระดบมากทสด คดเปนคาเฉลย 4.67 รองลงมาเปนความชดเจนของภาพในการนาเสนอ การกาหนดมมกลอง ความเหมาะสมของดนตรประกอบ ความ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

91

ตอเนองในการดาเนนเรอง ระยะเวลาในการนาเสนอรองลงมาเปน ความสมจรงของภาพ กาหนดสและลวดลาย ของอาคาร การจดแสง ระยะเวลาในการนาเสนอ คดเปนคาเฉลย 3.67 และความสอดคลองระหวางภาพและเสยงอยในระดบนอยทสดคดเปนคาเฉลย 3.33 โดยเฉลยรวมในดานเทคนค คดเปนคาเฉลย 3.91 ซงอยในเกณฑด

บทท 5สรปผล

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

92

5.1 สรปผลการศกษา5.1.1 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนของผเชยวชาญ ทมตอการพฒนาแบบจาลอง

เชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา เกยวกบความคดเหนดานเนอหา และความคดเหนดานเทคนค ความคดเหนดานเนอหา หวขอทอยในระดบดมาก ไดแก การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน 4.6 ความถกตองของชออาคารตางๆ ในพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลยเปน 5 ความสวยงามของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลยเปน 4.6 หวขอทอยในระดบด ไดแก การเลอกเรองทนามาพฒนาคดเปนคาเฉลยเปน 4 ความนาสนใจของเรองพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลยเปน 4.4 ความเหมาะสมของปรมาณเนอหาทนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน 4 การเรยงลาดบของเนอหา คดเปนคาเฉลยเปน 4.2 ความถกตองของขอมลทนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน 4.4 ความนาสนใจของรปแบบในการนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน 4.2 ความสวยงามของพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลยเปน 4.2 สาระความร และขอคดทไดจากการชมสอ คดเปนคาเฉลยเปน 4 และความเหมาะสมทจะใชเปนสอประชาสมพนธ พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา คดเปนคาเฉลยเปน 4.2 โดยเฉลยรวมในดานเนอหา คดเปนคาเฉลย 4.31 ซงอยในเกณฑด

5.1.2 ผลการหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนของผ เชยวชาญ ทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม พระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา เกยวกบความคดเหนดานเทคนคหวขอทอยในระดบด ไดแก ความเหมาะสมในการใชภาพ 3 มตในการนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน4.33 ความชดเจนของภาพในการนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน 4 ความสมจรงของภาพ คดเปนคาเฉลยเปน 3.67 กาหนดสและลวดลายของอาคาร คดเปนคาเฉลยเปน 3.67 การกาหนดมมกลองคดเปนคาเฉลยเปน 4 การจดแสง คดเปนคาเฉลยเปน 3.67 คณภาพของเสยงบรรยาย คดเปนคาเฉลยเปน 4.33 ความเหมาะสมของดนตรประกอบ คดเปนคาเฉลยเปน 4 คณภาพในการผสมเสยงบรรยายและดนตรประกอบ คดเปนคาเฉลยเปน 4.33 ระยะเวลาในการนาเสนอ คดเปนคาเฉลยเปน3.67 ความตอเนองในการดาเนนเรอง คดเปนคาเฉลยเปน 4 หวขอทอยในระดบพอใช ไดแก ความสอดคลองระหวางภาพและเสยง คดเปนคาเฉลยเปน 3.33 โดยเฉลยรวมในดานเทคนค คดเปนคาเฉลย 3.91 ซงอยในเกณฑด

5.2 อภปรายผลการศกษาในการพฒนาครงน สามารถอภปรายผลไดในประเดนตางๆ ทเกยวของดงน5.2.1 จากการหาผลเพอหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนดานเนอหาสาหรบผเชยวชาญ

ทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม เรองนพบวาประสทธภาพของแบบจาลองเชง

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

93

สถาปตยกรรม เรองนอยในระดบด เนองจากแบบจาลองเชงสถาปตยกรรมเรองนมดานเนอหาเกยวกบ ความนาสนใจของเรองพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ความถกตองของขอมลทนาเสนอ การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ ความถกตองของชออาคารตางๆ ในพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา อยในระดบดมาก เนองจากการทาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม ยงมคนทานอยมากจงมความนาสนใจ เปนอยางมาก มความถกตองของขอมล ทนาเสนอควรปรบปรงคอ ควรศกษาเกยวกบพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ใหมากกวาน

5.2.2 จากการหาผลเพอหาประสทธภาพเกยวกบความคดเหนดานเทคนคสาหรบผ เชยวชาญทมตอการพฒนาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม เรองนพบวาประสทธภาพของแบบจาลองเชงสถาปตยกรรมเรองนอยในระดบด เนองจากแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม เรองนมดานเนอหาเกยวกบ ความนาสนใจของเรองพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ความถกตองของขอมลทนาเสนอ การเลอกรปภาพทนามาประกอบการนาเสนอ ความถกตองของชออาคารตางๆ ในพระราชวงโบราณ พระนครศรอยธยา ความถกตองในการจดวางรปแบบของพระราชวงโบราณพระนครศรอยธยา อยในระดบดมาก เนองจากการจดทาแตละขนตอน มความละเอยด ทาใหแตละสวนมความสอดคลองกน มความเหมาะสมในการใชภาพ 3 มต ในการนาเสนอ มระยะเวลาในการนาเสนอทพอด มความสอดคลองถงความสมจรงของภาพจดแสงทยงดไมเปนธรรมชาตของแสงและเงา การจดมมกลองกตองปรบเปลยนอกเลกนอยเพอจะไดเหนองคประกอบของภาพทชดเจนขน ยงมขอผดพลาดตรงคณภาพของเสยงบรรยาย รวมไปถงคณภาพของเสยงบรรยายและคณภาพในการผสมเสยงบรรยายและดนตรประกอบ ยงตองปรบแตงใหดมความนาสนใจและตนเตนมากขน

5.3 ขอเสนอแนะในการพฒนาครงน มขอเสนอแนะดงตอไปน5.3.1 ขอเสนอแนะจากการพฒนา

5.3.1.1 การจดทาแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม จะตองมความละเอยดในการทางานทกขนตอน ตงแตการเรมสรางโมเดล การใสสพนผว การจดแสงและมมมอง รวมไปถงการตดตอ และขนตรวจสอบ

5.3.1.2 การเลอกเรองทนาสนใจเหมาะกบกลมเปาหมาย ยอมสงผลใหนวตกรรมทสรางขนมประสทธภาพตามวตถประสงคของการจดทา

5.3.2 ขอเสนอแนะในการพฒนาครงตอไป5.3.2.1 ควรศกษาเกยวกบทางดานประวตศาสตรเกยวกบเรองของประวตความเปนมา

และสถาปตยกรรมตางใหมความชดเจนมากๆ

สวพ.

มทร.ส

วรรณภ

ม

94

5.3.2.2 การกาหนดระยะเวลาทเหมาะสมในการนาเสนอ จะชวยทาใหเรองนนสามารถถายทอดเนอหาใหมความเขาใจยงขนและชวยดงดดความสนใจจากกลมเปาหมายไดด

5.3.2.3 การพฒนาเกยวกบแบบจาลองเชงสถาปตยกรรม ควรศกษาถงโปรแกรม และเทคนคการสรางในแบบตางๆ ใหเขาใจมากขน เนองจากปจจบน มโปรแกรมและเทคนคตางๆ ในการสรางสรรคผลงานแบบจาลอง 3 มตหลากหลายวธ ถาศกษาอยางเขาใจยอมทาใหสะดวกตอการทางานมากขน